Jaarverslag Agrarisch Natuurcollectief Utrecht Oost. Oprichting. Algemene gegevens

Transcriptie

1 Jaarverslag 2017 Agrarisch Natuurcollectief Utrecht Oost Oprichting Met ingang van 1 januari 2016 is de uitvoering van het agrarisch natuur- en landschapsbeheer belangrijk gewijzigd en vernieuwd. Niet het rijk en de provincie, maar de streek zelf is vanaf die datum verantwoordelijk voor de uitvoering. Door de agrarische natuurverenigingen, het Utrechts Particulier Grondbezit en LTO Noord is Coöperatie Agrarisch Natuurbeheer Utrecht Oost U.A. (verder te noemen Collectief Utrecht Oost) opgericht. Het gaat om de volgende partijen die ook allen vertegenwoordigd zijn in het bestuur: Het collectief beslaat het werkgebied van de volgende ANV( s): Agrarische Natuur- en Milieuvereniging Vallei Horstee Agrarische natuurvereniging Het Binnenveld Agrarische natuurvereniging Kromme Rijnstreek Agrarische natuurvereniging Landschap Noorderpark e.o. LTO Noord te Zwolle Algemene gegevens Adres : Collectief Utrecht Oost Postweg 2, 3831 SE Leusden Tel. : info@collectiefutrechtoost.nl Website: KVK :

2 Werkgebied Het werkgebied van het Collectief beslaat globaal weergegeven, het oostelijk deel van de provincie Utrecht, met uitzondering van het Eemland. De vier ANV s hebben hun werkgebied rondom de Utrechtse Heuvelrug. Het collectief heeft drie veldcoördinatoren die het aanspreekpunt zijn voor de deelnemers. In 2017 is behalve een minimale grenscorrecties met collectief Eemland ter hoogte van de Eem, geen wijziging geweest in het werkgebied. Doelstelling/activiteiten Binnen haar werkgebied stelt het collectief zich het volgende ten doel: - Het op duurzame wijze (doen) beheren van agrarische natuur en landschappen, waarbij het Collectief niet in concurrentie treedt met de ANV s; - Het (doen)aanvragen van subsidiegelden ten behoeve van het agrarisch natuur- en landschapsbeheer en het (doen) beheren en aanwenden van deze gelden; - Het (doen) opstellen van (beheer)plannen voor het natuur- en landschapsbeheer; - Het voeren van overleg en het samenwerken met andere belanghebbenden en organisaties voor natuur-en landschapsbeheer; - Alle (overige) diensten en activiteiten in verband met agrarische natuur- en landschappen en gebiedsontwikkeling, en al hetgeen daartoe behoort of daaraan bevorderlijk kan zijn in de ruimste zin van het woord

3 Samenstelling bestuur/portefeuilleverdeling De samenstelling van het Algemeen Bestuur van het Collectief (AB) en de portefeuilleverdeling ziet er als volgt uit: Portefeuilles Verantwoordelijk Vervanger Algemeen bestuurlijk aanspreekpunt Henk Davelaar Teus Spelt Financiële zaken Teus Spelt Henk Davelaar Communicatie Henk Davelaar Art Wolleswinkel Kwaliteit, incl. kennis en certificering Teus Spelt Art Wolleswinkel ICT Art Wolleswinkel Teus Spelt Beheerplannen Bart van Laar Meta Daniëls Contracten, incl. beheercontracten Maas Merkens Meta Daniëls Schouw, incl. overige controles Cornelis Uijttewaal Maas Merkens Klachten Meta Daniëls Maas Merkens Relatie met provincie Henk Davelaar Teus Spelt Relatie met terreinbeherende organisaties Henk Davelaar Teus Spelt Interne audit Meta Daniëls Cornelis Uijttewaal Het Dagelijks Bestuurd (DB) wordt gevormd door de voorzitter, secretaris en penningmeester en is het eerste aanspreekpunt voor de werkorganisatie en voor externe contacten. In 2017 werden er 4 AB-vergaderingen gehouden. Het DB kwam daarnaast nog driemaal bijeen. Op 15 juni 2017 is er een Algemene Ledenvergadering gehouden op landgoed Sandenburg, een van de leden van het collectief. Het gevoerde beleid, de jaarrekening en het jaarverslag werden op die avond door de leden goedgekeurd. Verder werd er een toelichting gegeven over de laatste ontwikkeling rond het agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Werkorganisatie Het Collectief heeft geen eigen personeel in dienst. Een belangrijk deel van de werkzaamheden wordt uitbesteed aan coördinatoren van de agrarische natuurverenigingen die het werk op ZZP-basis uitvoeren. De coördinatoren van de agrarische natuurverenigingen zijn het aanspreekpunt in hun gebied: Hein Pasman, Otto Vloedgraven en Hans Veurink. Zij onderhouden de contacten met de deelnemers, overleggen over het afsluiten van de contracten, verrichten administratieve werkzaamheden. De aansturing van de werkorganisatie is de taak van de algemeen coördinator, Hans Veurink, die tevens ook als veldcoördinator actief is. Er is een heldere scheiding tussen uitvoering en bestuurlijke verantwoordelijkheden

4 Deze heldere scheiding is ook doorgevoerd voor wat betreft de financiële administratie. De financiële administratie wordt verzorgd door Marja Spelt. Daarnaast heeft het Collectief Wim Knol ingehuurd voor ecologische advisering voor onder meer het verrichten van veldinventarisaties voor de graslandpercelen en het opstellen van de ecologische onderbouwing als verplicht onderdeel van de gebiedsaanvraag aan de provincie. Leden Het lidmaatschap van het Collectief is gekoppeld aan het meedoen met het agrarisch natuur-en/of landschapsbeheer. Indien men met de coöperatie een overeenkomst aangaat ten aanzien van natuur- en landschapsbeheer is men automatisch lid. Andere vormen van lidmaatschap kent de coöperatie niet. Op 31 december 2017 telde het Collectief 264 leden. Aan het lidmaatschap is een contributie verbonden van 25 euro per jaar. Collectief Utrecht stimuleert dat de leden ook lid worden van de agrarische natuurvereniging (ANV) in de eigen de streek. Hoewel het niet verplicht is, geeft dit extra steun aan de vele activiteiten die de ANV s verricht op het gebied van natuurbehoud, educatie, vrijwilligerswerk en promotie. Leden van een ANV betalen voor het lidmaatschap van het collectief geen 25 maar 10 euro. Dit wordt door de ANV geïnd, samen met de eigen contributie. Ontwikkeling beheer Aantal leden Aantal beheereenheden Bovenstaande tabel geeft een overzicht van het de ontwikkeling van het collectief. Ook het jaar 2018 is vermeld omdat er per 1 januari 2018 nieuwe leden zijn gestart met een nieuw beheercontract. Deze mensen zijn dus in 2017 lid geworden, om per 2018 met het beheer te starten. Na een stabilisatie van 2016 naar 2017, is in de overgang naar 2018 het aantal leden verder gegroeid

5 Kwaliteitshandboek/Certificering. Collectief Utrecht Oost is gecertificeerd voor het agrarisch natuur- en landschapsbeheer en werkt daartoe met een kwaliteitshandboek waarin de werkwijze en procedures staan beschreven. Het kwaliteitshandboek staat integraal op de website van het Collectief. In 2017 heeft de Stichting Certificering SNL een audit uitgevoerd. Er werd één tekortkoming geconstateerd. Het dossier met de getekende dienstverleningsovereenkomst met extern ingehuurde partijen was niet compleet. Dit is na de audit op korte termijn gecorrigeerd waarna de auditor heeft meegedeeld, dat de geconstateerde tekortkomingen zijn opgeheven en dat het Collectief voldoet aan de voorwaarden van het certificaat en dat het kwaliteitshandboek actueel is. Interne audit Collectief Utrecht Oost heeft kwaliteit hoog in het vaandel staan en voert volgens het kwaliteitshandboek ook interne audits uit om de kwaliteit en het proces te bewaken. Doelen van de interne audit zijn: Garanderen kwaliteitsborging en behouden certificaat; Processen verbeteren en aanscherpen; Het bevorderen van de efficiëntie van de organisatie. Er wordt jaarlijks een interne audit uitgevoerd. De portefeuillehouder Kwaliteit van het bestuur (Teus Spelt) is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de interne audit en geeft opdracht tot het jaarlijks uitvoeren door twee auditors. Auditors zijn twee bestuursleden van Collectief Utrecht Oost. In 2017 is de interne audit uitgevoerd door Cornelis Uijttewaal en Meta Daniëls. Nadat de contractadministratie en administratieve organisatie is gecontroleerd, hebben de auditoren een telefonisch interview uitgevoerd bij 14 aselect gekozen deelnemers. Er werden geen grote tekortkomingen geconstateerd, wel een aantal punten ter correctie of verbetering: Enkele conclusies uit de interne audit. De deelnemers waren over het algemeen positief, en heel bereid om te vertellen wat ze vinden (opvallend) Het contact met de coördinatoren vonden de meesten goed en ondersteunend. Maar de informatie komt eigenlijk vooral via de coördinatoren; makkelijk toegankelijke informatie over regels en voorwaarden en over inschrijftermijnen wordt gemist De uitbetalingen moeten iets duidelijker zijn - wanneer en waarvoor, en tijdig, of anders een berichtje

6 Beheer 2017 Het beheer dat in het 2017 is uitgevoerd, is gebaseerd op de beschikking die Collectief Utrecht Oost in oktober 2016 van de provincie Utrecht heeft ontvangen. In deze beschikking zijn per leefgebied de minimale en maximale hectares en hoogte van de subsidie vastgelegd. De droge en natte dooradering kennen een groot aantal doelsoorten van het kleinschalige cultuurlandschap. Bij leefgebied Water staat de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater centraal. Leefgebied Max. Ha Budget Droge dooradering 275, ,46 Natte dooradering 7, ,67 Categorie Water 104, ,82 Totaal 387, ,95 Het minimale aantal hectares is altijd 85% van het maximale aantal. Bij realisatie van het volledige aantal hectares, zou het collectief dus in 2017 een bedrag van maximaal ruim 1,1 Mln. kunnen besteden aan de doelstelling Binnen het bovenstaande kader zijn contracten afsloten, gebruik makend van beheerpakketten die zo goed mogelijk op de doelstelling aansluiten. De uiteindelijke totale omvang van het gecontracteerde beheer in 2017 was als volgt: IMNA Leefgebied Hectare A13: Droge dooradering 265,90 A14: Natte dooradering 7,36 W01: Categorie water 94,24 Totaal 367,49 Voor de droge dooradering is het aantal gecontracteerde hectares ongeveer 10 hectare achtergebleven bij het maximum van de beschikking (267 t.o.v. 275 ha). Dit betekent dat voor dit leefgebied het maximale bedrag van circa ,46 niet volledig is uitbetaald. Bij de categorie Water is dit ook het geval. Bij de natte dooradering is het aantal hectares uit de beschikking wel volledig gerealiseerd. Dit alles betekent dat het collectief iets minder uitbetaald krijgt dan de beschikking aangeeft. Maar hiervoor zijn ook geen contracten afgesloten en prestaties geleverd, dus is dit een logisch gevolg van de actuele situatie. De gerealiseerde hectares liggen ruim boven het minimum en ze voldoen daarmee goed aan de gebiedsaanvraag. Het collectief streeft ernaar om voor 2018 meer beheer te contracteren, tot boven het maximum, om daarmee een buffer te hebben wanneer percelen worden afgekeurd of teruggetrokken

7 Beheerpakketten Onderstaande tabel geeft een overzicht van alle beheerpakketten die het collectief in 2017 heeft ingezet binnen de drie leefgebieden. Code Beheerpakketgroep BE Ha Tarief A13b botanisch hooiland , ,71 A13c botanische weiderand , ,14 A13d botanische hooilandrand 10 2, ,98 A15 wintervoedselakker 7 3, ,00 A18 kruidenrijke akker 26 41, ,26 A19 kruidenrijke akkerranden , ,30 L09 poel en klein historisch water 77 2,59 (77 poelen) 7.888,09 L10 natuurvriendelijke oever 27 2,87 (7.858 meter oever) 4.950,71 L11 rietzoom en klein rietperceel 3 0,77 (492 meter rietzoom) 483,17 L12 duurzaam slootbeheer ,73 ( meter sloten) ,49 L20 elzensingel 187 7,11 ( meter singels) ,85 L20 houtwal en houtsingel , ,68 L21 beheer van bomenrijen 92 5,31 (3547 bomen) ,38 L21 knotbomen 498 1,74 (16,622 knotbomen) ,14 L22 knip- of scheerheg 34 0,67 (5,565 meter hagen) ,48 L23 struweelhaag 7 0,08 (404 meter struweelhaag) 1.144,48 L24 struweelrand 8 0,59 545,76 L25 boom op landbouwgrond 127 0,03 (270 bomen) 2.347,34 L26 half- en hoogstamboomgaard 50 28, ,63 L27 hakhoutbosje 15 2, ,20 L28 griendje 4 0, ,28 L29 bosje 47 11, ,70 Totaal , ,77 Het stelsel voor agrarisch natuurbeheer is gebaseerd op vergoedingen per hectare. Op die basis maakt het collectief afspraken met de provincie en met RVO (zogenaamd voordeur afspraken). Tussen collectief en deelnemers ( achterdeur ) wordt soms op een andere manier gerekend. Zo staat er voor een poel een vergoeding per stuk, ook (knot)bomen gaan per stuk. Elzensingels en hagen worden per strekkende meter afgerekend. Het bedrag van ruim ,= is in februari 2018 aan de deelnemers uitbetaald, meteen nadat collectief het geld van RVO had ontvangen. Een deel van het bedrag is gereserveerd voor nog niet uitgevoerd beheer en maatregelen om de kwaliteit van het beheer verder te verbeteren

8 Om een beeld te geven van het soort beheer dat collectief Uitrecht Oost uitvoert, zijn de beheerpakketten in vijf groepen onderverdeeld: Beheervorm Hectare Procent Graslanden ,8% Akkers 45 12,2% Akkerranden 38 10,2% Sloten, poelen en oevers 32 8,7% Boomgaarden 29 7,8% Kleine landschapselementen 63 17,2% Totaal 367 Wat minder dan de helft van de totale beheeroppervlakte bestaat dus uit botanische graslanden. Dit kan zijn botanisch hooiland of randenbeheer (botanische weide- of hooilandranden). Omdat de hectarebedragen nogal verschillen, ziet de verdeling in budget er anders uit: - 8 -

9 Gebiedsaanvraag 2018 Naast het bewaken van de kwaliteit van het beheer in 2017, heeft het collectief zich ook al weer gericht op het volgende jaar. In augustus is een nieuwe aanvraag ingediend voor uitbreiding van het beheer in Dit proces verloopt als volgt. Beheerstrategie In verschillende sessies en in overleg met de ecoloog zijn de kansen voor het agrarisch natuurbeheer in kaart gebracht. Uitgangspunten waren daarbij: - Het behalen van een zo hoog mogelijk ecologisch rendement; - Het draagvlak bij de grondgebruiker. Op basis van de uitkomsten stelt het Algemeen bestuur de beheerstrategie vast. Dit onder de aantekening, dat de beheerstrategie geen statisch stuk is, maar dat jaarlijks bijstelling aan de hand van voortschrijdende inzichten/ veranderende ontwikkelingen mogelijk is. Uitvoeren voorintekening Op basis van de beheerstrategie zijn de coördinatoren aan de slag gegaan met het intekenen van voorgenomen beheer voor Hiervoor hebben zij contact opgenomen met beheerders met een aflopend SNL-beheercontract en hebben zich ook nieuwe deelnemers gemeld. In overleg met geïnteresseerde agrarische grondgebruikers is het gewenste beheer in het ICT-systeem van het Collectief gezet. Deze oogst vormt de basis voor het opstellen van de gebiedsaanvraag. Nieuw wat dit jaar dat het ook mogelijk is geworden om in het leefgebied droge dooradering ook beheer af te sluiten gericht op de Kievit. Veldinventarisatie botanische graslandpercelen Een belangrijk project, voortvloeiende uit de beheerstrategie, was in 2016 en ook nog in 2017 de noodzakelijke beoordeling van het botanisch graslandbeheer. Alle percelen met aflopende overeenkomsten én alle nieuw onder beheer te brengen percelen zijn door de ecoloog beoordeeld op kwaliteit van de percelen op zich en meerwaarde voor de gidssoorten, ofwel de doelmatigheid. Er is dus niet alleen gekeken naar de verplichte aanwezigheid van minimaal vier indicatorsoorten, maar echt naar het functioneren van het grasland. Percelen, die overduidelijk een meerwaarde hebben voor de gidssoorten zijn positief beoordeeld. Voor deze percelen zijn de contracten verlengd tot 31 december Voor de percelen, die overduidelijk geen meerwaarde hebben voor de gidssoorten zijn de contracten niet verlengd. De percelen die wel van enige waarde zijn, maar waarbij het uitvoeren van maatregelen noodzakelijk is om de gewenste meerwaarde te realiseren zijn in de tussengroep ingedeeld. Voor deze percelen is in bepaald, welke maatregelen uitgevoerd moeten worden om toch een beheerovereenkomst te kunnen afsluiten (bijv. het aanleggen van een struweelrand of een poel). Als de eigenaar niet mee wil werken aan de uitvoering van de voorgestelde maatregelen, wordt de overeenkomst niet verlengd c.q. afgesloten

10 Gebiedsaanvraag Naar aanleiding van de voorintekening is voor beheerjaar 2018 is er in augustus een uitbreiding op de gebiedsaanvraag ingediend. Bij besluit van november 2017 is deze aanvraag door de provincie gehonoreerd. Het oorspronkelijke subsidiebedrag is voor de resterende periode van vier jaar verhoogd naar ,92. Het maximale subsidiebedrag voor de gehele subsidieperiode (2016 t/m 2021) is vastgesteld op ,65. Het jaarbudget is met ingang van 1/1/2018 vastgesteld op ruim 1,27 Mln. Beschikking ANLB 2018 Leefgebied Max. Ha Bedrag/ha Budget Droge dooradering 363, , ,44 Natte dooradering 7, , ,12 Categorie Water 104, , ,82 Totaal 475, ,38 Onderstaande grafiek geeft een beeld van de ontwikkeling van de omvang per leefgebied. Bij de droge dooradering is een constante groei te zien. De omvang van de natte dooradering is gering en nauwelijks gegroeid. Voor categorie Water speelt iets bijzonders. Er zijn kansen om hier duidelijk uit te breiden. Er zijn goede locaties in beeld en ook agrariërs staan er voor open. Toch heeft het collectief in 2017 besloten om voor 2018 geen uitbreiding aan te vragen. Dit heeft te maken met een overdaad aan administratieve problemen bij de registratie en intekening bij RVO van de waterdoelen. Het risico of fouten, kortingen en boetes en de hoge administratieve lasten hebben het bestuur er helaas toe doen besluiten om geen extra contracten voor de waterdoelen af te sluiten

11 Uitvoeringskosten Van het jaarlijkse subsidiebudget is maximaal 20% beschikbaar voor de uitvoeringskosten (overhead) van het collectief. Via de jaarrekening wordt hierover jaarlijks verantwoording afgelegd aan de Algemene Ledenvergadering. Het Algemeen bestuur streeft ernaar jaarlijks een deel van het budget te kunnen reserveren voor onvoorziene omstandigheden. In de opstartperiode 2015/2016 waren er veel extra kosten. Een deel van deze ontwikkel- /trainingskosten kon worden gedeclareerd bij Stichting Collectief Agrarisch Natuurbeheer (SCAN) die destijds alle collectieven in Nederland begeleidde bij het opstarten. De uitvoeringskosten(overhead) ontvangt het collectief gelijk met de uitbetaling aan de deelnemers. Dit is pas in het jaar volgend op het al uitgevoerde beheerjaar. Om liquiditeitsproblemen te voorkomen, heeft de provincie het Collectief een overbruggingskrediet van ,= beschikbaar gesteld. Het krediet heeft de vorm van een renteloze lening en moet in 2022 worden terugbetaald. Uitbetaling beheer Indienen betaalverzoek Het betaalverzoek over het in 2017 uitgevoerde / uit te voeren beheer is tijdig voor 15 mei 2017 ingediend bij RVO.nl. Daarmee geeft het Collectief aan welke hectares beheer zij uitbetaald wil hebben door alle in het ICT-systeem ingetekende beheer bij RVO.nl in te dienen. Indienen verantwoording betaalverzoek De verantwoording van het betaalverzoek is tijdig voor 1 oktober 2017 ingediend bij RVO.nl. Daarmee geeft het Collectief aan welke hectares daadwerkelijk zijn beheerd. Het verschil met de versie van mei bestaat voornamelijk uit toegevoegd last-minute weidevogelbeheer. Vanwege de complexiteit van het stelsel en daaraan gekoppeld de ingewikkeldheid van het ICTsysteem waren er in het aanloopjaar 2016 talrijke bespreekpunten en heeft er veel en intensief overleg plaatsgevonden tussen RVO.nl, de provincie en het collectief om te zorgen voor een volledige uitbetaling van het door de leden van het Collectief correct uitgevoerde beheer. Bij de afhandeling van beheerjaar 2017 is dit een stuk soepeler en vlotter verlopen. Op 5 februari 2018 ontving het collectief van RVO de definitieve beslissing op de betalingsaanvraag ANLB De jaarvergoeding is daarbij vastgesteld op ,23. Dit bedrag was ruim toereikend om al het beheer aan de deelnemers volledig te vergoeden. Zodra het bedrag van RVO was ontvangen, in februari 2018, is het aan de deelnemers uitbetaald

12 Verzekeringen Door het Collectief zijn drie verzekeringen afgesloten, te weten een bestuurders-, beroeps-, en bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering. De inliggende ANV s zijn medeverzekerd. BoerenNatuur.nl is hoofdpolishouder. Groenverklaring Op 9 juni 2016 heeft de Staatssecretaris van Infrastructuur en milieu een groenverklaring aan het Collectief verstrekt. Daarmee is het voor het Collectief mogelijk om deelnemers op verzoek een groenverklaring te verstrekken. Met deze groenverklaring kunnen zij onder stringente voorwaarden bij hun bank groenfinanciering verkrijgen tegen een gunstig rentetarief. Controles NVWA De Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit heeft ook in 2017 verschillende controles in het werkgebied van het Collectief uitgevoerd. De controles en bevindingen zijn besproken met de coördinatoren. In enkele gevallen zijn overtredingen geconstateerd. Volgens een overzicht vanuit de landelijke werkgroep natuurbeheer zijn er in 2017 bij collectief Utrecht Oost 419 beheeractiviteiten gecontroleerd, waarvan er 10 niet akkoord waren (2,4 procent). Collectief Utrecht Oost stond daarmee 13 e op de lijst van 40 collectieven. Er zijn geen sancties opgelegd die van invloed zouden kunnen zijn op de uitbetaling van de deelnemers. In een enkele situaties is door het Collectief zelf een ernstige overtreding geconstateerd. In deze gevallen heeft het bestuur besloten de beheercontracten voor de bewuste percelen te ontbinden. Dit is in goed overleg en uiteindelijke instemming met de betreffende deelnemers gegaan. Bezwaren/klachten In 2017 zijn er geen formelen bezwaren ingediend ij het collectief. Algemene ledenvergadering Op 15 juni 2017 is de tweede Algemene Ledenvergadering van het Collectief gehouden. Er waren circa 45 personen aanwezig. De belangrijkste besluiten die op deze avond werden genomen, waren: - De vaststelling van het jaarverslag 2015; - De vaststelling van de jaarrekening, waarbij decharge aan het bestuur is verleend over het in 2016 gevoerde financiële beleid. - Besluit om het uitbetalingssysteem van periodiek beheer te wijzigen

13 Boerennatuur.nl De veertig agrarische collectieven hebben een landelijke organisatie opgericht onder de naam BoerenNatuur.nl. Er is een landelijk servicepunt, dat gevestigd is te Utrecht. De organisatie zorgt onder meer voor het genereren en uitwisselen van kennis op het gebied van agrarisch natuur, landschaps- en waterbeheer en de beheerpakketten en het ICT-systeem beheren en ontwikkelen. BoerenNatuur.nl is daarnaast gesprekspartner voor de landelijke overheden en maatschappelijke organisaties. BoerenNatuur.nl heeft inmiddels de taken van SCAN overgenomen en blijft de agrarisch collectieven stimuleren en faciliteren tot een effectief agrarisch natuur-, landschaps- en waterbeheer. BoerenNatuur.nl is een federatieve vereniging met als leden de veertig collectieven. Er is een bestuur van twaalf personen, gevormd door een vertegenwoordiger vanuit elke provincie, namens de collectieven in die provincie. Het bestuur wordt geleid door een boventallig voorzitter, de heer Alex Datema. De gezamenlijke collectieven betalen de organisatiekosten enz. van BoerenNatuur.nl. Hiervoor wordt gewerkt met een percentage, dat in 2017 is verhoogd van 1,5% naar 1,8% van de jaarlijkse omzet van elk collectief. De ontwikkelingen (kerntaken versus kosten) worden door Collectief positief kritisch gevolgd. Leusden, mei