Haagse oorlogsmonumenten

Transcriptie

1 Haagse oorlogsmonumenten Nr. Monument Locatie Informatie Afbeelding 1 Oranjehotel Scheveningen Van Alkemadelaan/Stevinstraat De nagedachtenis aan het Oranjehotel wordt in stand gehouden binnen de Penitentiaire Instelling Haaglanden in Scheveningen. Het monument Oranjehotel bestaat uit drie onderdelen. Ten eerste de Doodencel 601, één van de dodencellen tijdens de oorlog; nu behouden met de inrichting van destijds, inclusief de leuzen die door de gevangenen op de wand geschreven werden. Ten tweede het poortje aan de Van Alkemadelaan, waardoor ter dood veroordeelden vanuit de gevangenis naar de Waalsdorpervlakte werden gebracht. Tenslotte een plaquette die na de oorlog ter nagedachtenis werd aangebracht in de buitenwand van de gevangenis, aan de Stevinstraat. 1

2 2 Struikelsteentjes, Belgisch Park Arnhemsestraat 43 Struikelsteentjes zijn in 1997 ontstaan in Duitsland in de Berlijnse wijk Kreuzberg. Het zijn kleine herdenkingssteentjes die herinneren aan weggevoerde Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Inmiddels liggen er in vele landen struikelsteentjes. Het is een betonnen steen met aan de bovenkant een messing plaatje waarin de naam, geboorte- en overlijdensdatum en de plaats van overlijden wordt gestanst. Het struikelsteentje wordt geplaatst in de stoep voor het voormalige woonhuis van het (Joodse) slachtoffer. In de Arnhemsestraat zijn 2 steentjes gelegd voor: Josua Toorenburg Mietje Toorenburg-Geleerd. 'EEN MENS IS PAS VERGETEN ALS ZIJN OF 3 Soldaat van Oranjestrand Gevers Deynootplein 30 HAAR NAAM VERGETEN IS'. Erik Hazelhoff Roelfzema, ook wel Soldaat van Oranje genoemd, zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet en wist naar Engeland te ontsnappen waar hij adjudant van koningin Wilhelmina werd. De gevaarlijke vluchtroutes die naar Engeland werden gemaakt, kwamen vanuit het strand van Scheveningen en het idee ontstond om een stuk Schevenings strand naar Erik te vernoemen. Het strand is daarnaast ook een monument voor alle Engelandvaarders. Een plaquette is op 24 april 2003 door Erik Hazelhoff Roelfzema zelf onthuld. 2

3 4 Plaquette Wilhelmina Nieuwe Parklaan 110 Deze plaquette herdenkt het feit dat Koningin Wilhelmina hier op Nieuwe Parklaan 110 vlak na de Tweede Wereldoorlog van 6 september 1945 tot 15 april 1946, verbleef omdat ze nog niet kon terugkeren naar haar eigen paleis. De naastgelegen huizen 112 en 114 huisvestten de hofhouding en de administratie. 5 Atlantikwall Museum/ Duitse commandobunk er Badhuisweg 123 Gelegen in de Nieuwe Scheveningse Bosjes aan de Badhuisweg in Scheveningen bouwde de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1943 een commandocentrum bestaande uit 13 bunkers, genaamd: Wilderstandsnest 318. Hier voerde de Verteidigungsstab onder leiding van SS-Oberführer Erwin Tzschoppe het commando over de verdediging van Stützpunktgruppe Scheveningen. 3

4 6 Standbeeld George Maduro George Maduroplein (Madurodam) George Maduro werd geboren in Willemstad- Curaçao, op 15 juli Tijdens de meidagen van 1940 was hij in Den Haag gelegerd als reserveofficier bij de Huzaren. Onder zijn leiding werd de door de Duitsers bezette "Villa Leeuwenbergh" bij Leidschendam veroverd, en werden Duitse parachutisten krijgsgevangen gemaakt. George Maduro zat als krijgsgevangene korte tijd gevangen in het Oranjehotel in Scheveningen. Na zijn vrijlating hadden de Duitsers het dragen van de Jodenster verplicht gesteld. George Maduro weigerde dit en ging bij het verzet. In 1943 hielp hij geallieerde piloten via Spanje naar het Verenigd Koninkrijk te ontsnappen. Hij werd verraden en gevangen gezet en werd uiteindelijk overgebracht naar het concentratiekamp Dachau. Vlak voor de bevrijding van het kamp overleed hij op 28- jarige leeftijd aan vlektyfus op 9 februari Hij werd begraven op de begraafplaats van het concentratiekamp. Voor zijn actie in de meidagen van 1940 werd hij postuum onderscheiden als ridder 4 e klasse der Militaire Willemsorde. Madurodam is naar hem genoemd. Het werk bestaat uit twee beelden. Eén beeld portretteert de jonge Maduro, nonchalant tegen een boom geleund, de andere is een beeld van de volwassen Maduro, in heldenpose. 4

5 7 Monument Englandspiel Hogeweg (driesprong). Aan de rand van de Scheveningse bosjes. Dit monument herinnert aan het contraspionagecomplot dat plaats vond tussen 1942 en In de nacht van 6 op 7 november 1941 werden twee Nederlandse agenten, Huib Lauwers en Thijs Taconis vanuit Engeland in Nederland gedropt. Hun missie was om contacten te leggen met mensen die bereid waren om verzetsactiviteiten te plegen. Op 6 maart 1942 arresteerde de Duitse contraspionage in Den Haag de agent/marconist Huib Lauwers. Onder dwang lieten de Duitsers Lauwers berichten versturen naar Engeland met misleidende informatie. De Engelsen wisten dat de informatie onder dwang verstuurd werd. Lauwers liet in zijn berichten bewust een vooraf afgesproken security-check, een tikfout, achterwege zodat de Engelsen wisten dat hij opgepakt was. Echter, tot zijn verbazing bleven de Engelsen nieuwe agenten sturen die vervolgens werden opgepakt en geëxecuteerd. Uiteindelijk zijn 54 agenten om het leven gekomen. Na de oorlog werd aangenomen dat de Engelsen schuldig waren aan grote blunders en nalatigheid. De Duitsers speelden het Englandspiel. Een onbewezen theorie is dat de Engelsen wel degelijk wisten wat ze deden. Het droppen van agenten en wapens zou deel uitmaken van een misleidingsoperatie. De Duitsers moesten denken dat de invasie in Nederland zou plaatsvinden. Dit monument is opgericht ter nagedachtenis aan de 54 omgekomen Nederlandse agenten. 5

6 8 Monument landgoed Clingendael Clingendael 7 Tekst op de plaquette op de gevel van het vroegere koets- en wagenhuis landgoed Clingendael: OP DEZE PLAATS WERDEN OP 14 MEI 1942 VERHOORD: H.J. JORDAAN, GEDROPT AGENT S.O.E. [Special Operations Executive] GEBOREN OMGEKOMEN IN K.Z. MAUTHAUSEN OP EN W.A.H.C. BOELLAARD, GEWESTELIJK COMMANDANT O.D. [Orde Dienst] UTRECHT GEBOREN , DOOR: HEINRICH HIMMLER REICHSFÜHRER S.S. IN HET BIJZIJN VAN SEYSS-INQUART, RAUTER, SCHUMANN, HARSTER EN WOLFF. 9 Commandobunker Seyss- Inquart Van Brienenlaan, Wassenaar Deze Duitse bunker werd gebouwd in de Tweede Wereldoorlog als commandobunker voor Seyss-Inquart. De hiernaast gelegen Julianakazerne is eveneens door de Duitsers gebouwd. De commandobunker is 60 bij 30 meter groot, en 15 meter hoog. Het dak is 4 meter dik. De bunker is gemaakt van beton, de bakstenen zijn geschilderd. De "schoorstenen" waren platforms voor het luchtafweergeschut. In het hiernaast gelegen weiland zijn nog resten van een drakentandversperring zichtbaar. Deze versperringen moesten een geallieerde opmars van tanks en voertuigen tegenhouden. 6

7 10 Monument Waalsdorpervlakte Oude Waalsdorperweg Op deze plek zijn tijdens de bezetting van Nederland van 1940 tot en met 1945, meer dan 250 en misschien wel 280, verzetsstrijders gefusilleerd. De meeste van hen waren voor hun executie gevangen gezet in de vlakbij gelegen gevangenis in Scheveningen, die ook bekend staat onder de naam Oranjehotel. Het monument bestaat uit twee delen: Voor het duin, waarachter de meeste executies plaats vonden, staan vier fusilladekruisen. Het zijn replica s van de oorspronkelijke houten kruisen, die in 1981 zijn overgebracht naar het Fries verzetsmuseum in Leeuwarden. Voor deze kruisen is een betonnen muur gerealiseerd met de jaartallen Links hiervan een eenvoudige gedenksteen met de tekst: Hier brachten vele landgenoten het offer van hun leven voor uw vrijheid. Betreed deze plaats met gepaste eerbied. Het tweede onderdeel van het monument is de grote Bourdonklok die ieder jaar op 4 mei tijdens de dodenherdenking wordt geluid. Na de oorlog werden op de vlakte zeven belangrijke collaborateurs en misdadigers gefusilleerd. Als eerste was dit nazipropagandist Max Blokzijl op 16 maart 1946 en vervolgens Anton Mussert, leider van de NSB, op 7 mei Zij zijn begraven in een staatsgeheim graf op de Algemene Begraafplaats Den Haag. 7

8 11 Plaquette voedseldroppings renbaan Duindigt Waalsdorperlaan, Wassenaar Deze plaquette op renbaan Duindigt werd in 1995 geplaatst ter herdenking aan de voedseldroppings voor de hongerende Nederlandse bevolking die hier van 29 april tot 8 mei 1945 plaatsvonden. De voedselpakketten, gedropt door de Britse luchtmacht, werden gebruikt door ziekenhuizen en centrale keukens. De tekst op de plaquette luidt: In dankbare herinnering aan de levensreddende voedseldroppings 29 april 8 mei

9 12 Monument eerste lancering V-2 Koekoekslaan, Wassenaar De V-2 was een Duitse raket die vanaf een mobiel lanceerplatform afgeschoten kon worden. Vanaf deze plek, middenin een ontruimde villawijk, steeg op 8 september 1944 de eerste V-2 richting Londen op. De beste afvuurplekken waren vaak plaatsen met veel camouflage en een stevige vlakke ondergrond. Vaak werden hiervoor gewone wegen gebruikt. Deze plek, waar drie wegen samenkomen onder een dicht bladerdak, was daarom een ideale locatie. Het is een pover monumentje voor een historische gebeurtenis met verschrikkelijke gevolgen. 9

10 13 Struikelstreentje Marlot Zuidwerfplein 12 Struikelsteentjes zijn in 1997 ontstaan in Duitsland in de Berlijnse wijk Kreuzberg. Het zijn kleine herdenkingssteentjes die herinneren aan weggevoerde Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Inmiddels liggen er in vele landen struikelsteentjes. Het is een betonnen steen met aan de bovenkant een messing plaatje waarin de naam, geboorte- en overlijdensdatum en de plaats van overlijden wordt gestanst. Het struikelsteentje wordt geplaatst in de stoep voor het voormalige woonhuis van het (Joodse) slachtoffer. Aan het Zuidwerfplein is een steentje gelegd voor: Walther Eylenburg. 'EEN MENS IS PAS VERGETEN ALS ZIJN OF HAAR NAAM VERGETEN IS'. 10