Bonsai Vereniging Rijnmond

Transcriptie

1 Bonsai Vereniging Rijnmond FOLIUS April 2017 Van de voorzitter Beste Leden, De lente is officieel van start gegaan en alle bomen beginnen weer uit te lopen en sommigen zelfs flink. Er staat voor ons weer een drukke tijd voor de boeg met verpotten, snoeien en niet te vergeten het bemesten van onze bomen, zodat zij voldoende energie krijgen voor dit jaar en kunnen opslaan voor het komende jaar. Op 11 maart hebben leden hier voor weer de nodige materialen kunnen inkopen op de open dagen van de Firma Lodder. Helaas heeft men hier op het laatste moment de oude kortingen gewijzigd, maar heeft de vereniging aan de leden de oude korting gegeven. In dit nummer: Van de voorzitter 1 Op onze eerste bijeenkomst, 9 april uur heeft de werkmiddag het thema verpotten en kan men vragen kwijt over grondmengsels, bemesten etc. Tevens heeft de activiteiten besloten een interne tentoonstelling te houden om hier de bomen te kiezen voor de Bonsaishow van het Westen 10 en 11 juni 2017 in de Botanische tuin in Delft. Het thema is verleden, heden en toekomst. De activiteitencommissie is met een aantal ideeën van leden aan de slag hoe dit thema gepresenteerd gaat worden. Terugblik op de lezing van Bart Verstappen Opstelling van de maand maart 2 4 Wij hebben in Delft weer plaats voor 6 bomen dus leden kom met jullie bomen. De activiteitencommissie zal voor die tijd iedereen volledig informeren. Voor het eerst vindt onze bijeenkomst plaats in onze nieuwe ruimte: Het Dorpshuis in Hekelingen op de oude vertrouwde tijd van uur. Ik hoop jullie hier in grote getale weer te ontmoeten en met eigen ogen te aanschouwen dat onze vereniging hier zijn activiteiten kan voortzetten en mogelijkheden heeft om te groeien. Ieder de groeten en veel success Kees Heck Gevraagd aan. 5 Mooie bomen 7 Opstelling van de maand februari Jeneverbesroest Agenda Let op, nieuw adres Vanaf 1 april 2017 worden onze bijeenkomsten gehouden in het: Dorpshuis Hekelingen. Lede Hekelingen We beginnen om uur en de zaal is open vanaf uur Buxusmot Buxusrups Verenigings informatie

2 Folius is een uitgave van Bonsai Vereniging Rijnmond Voor informatie over de vereniging kunt u een mail sturen naar de secretaris gino@ghiorsi.nl De bijeenkomsten vinden plaats in het Dorpshuis Hekelingen, Lede 13 in Hekelingen Redactieadres: tomvanwanum@xs4all.nl Bonsai Vereniging Rijnmond Terugblik op de bijeenkomst van 12 maart door Tom van Wanum Op het programma stond een lezing gegeven door Bart Verstappen. Geen boom vormen of bespreken maar theorie dus. Ondanks dat iedereen wel weet dat de theorie belangrijk is, een bonsai vormen is één maar hem in leven houden is natuurlijk nog veel belangrijker, zijn dit soort bijeenkomsten bij ons schaars. Bart zou een lezing gaan houden over inheemse loofbomen waarbij het terugkerende thema was energie en opgebouwde reserves. Hij begon met het tekenen van een schema waarmee hij duidelijk maakte dat het uitlopen in het voorjaar gebeurt dankzij de opgeslagen voedselreserves van het jaar daarvoor. De activiteit, het uitlopen van de knoppen en het vormen van het blad, neemt in het voorjaar toe waardoor de opgebouwde reserves afnemen. In de zomer neemt de groeiactiviteit weer af en begint de boom weer reserves aan te leggen voor het volgend voorjaar. Het niveau van deze reserves moet minstens zo hoog zijn als het startniveau van het afgelopen voorjaar wil de boom volgend jaar weer vlot kunnen uitlopen. In de grafiek hiernaast geeft de groene lijn de activiteit weer en de rode de hoeveelheid reserve die de boom heeft. Op de horizontale as staan de maanden van het jaar. Op de punten waar de beide lijnen elkaar kruisen zijn de momenten waarop er extra aandacht aan de bemesting moet worden geschonken. Belangrijk is dus die bemesting in het najaar want dan worden de reserves aangelegd die nodig zijn voor het uitlopen volgend jaar. DE APICALE DOMINANTIE IS BELANGRIJK ALS HET GAAT OM HET VERKRIJGEN VAN EEN FIJNE VERTAKKING Als je een flinke ingreep wilt doen waarvan de boom zich moet herstellen dan is het belangrijk vooraf te zorgen dat de reserves op peil zijn, dus vooraf mesten. Als je dat niet doet zal de boom zijn reserves gebruiken om zich te herstellen en dat gaat ten koste van het volgend jaar. Denk hierbij aan bladsnoei waarbij alle loof wordt verwijderd om een fijnere vertakking te krijgen. De boom zal veel energie nodig hebben om opnieuw uit te lopen en dat gaat ten koste van de reserves voor volgend jaar. Doe je dit een paar jaar achter elkaar dan put je de boom uit en zal hij in het voorjaar niet meer uitlopen. Een ander voorbeeld waarbij uitputting plaats vindt is de aantasting van Buxus door de buxusmot. Dit rupsje vreet de pas uitgelopen blaadjes op. Op het moment dat zich nieuwe blaadjes hebben gevormd (op de reserves dus) komt de tweede generatie van deze mot en vreet de blaadjes weer op. Een derde generatie rupsen zal ook de blaadjes opeten als de boom zich voor de derde maal heeft hersteld. Het is dan vrijwel zeker dat de reserves uitgeput zijn en de Buxus zal volgend jaar niet uitlopen. Het verkrijgen van een fijne vertakking werd door Bart besproken en daarbij was de term apicale dominantie belangrijk. Het uitlopen van een knop wordt bepaald of deze geremd wordt door auxine uit de hoger gelegen knoppen of niet. De eindknop op een tak verhindert met dit auxine het uitlopen van de knop daaronder. Deze beide knoppen verhinderen het uitlopen van de knop daaronder en zo gaat dat verder. Als je nu een tak deels wegsnoeit om een fijnere vertakking te verkrijgen zal dat op deze manier niet lukken. De knop vlak onder het weggesnoeide takje zal uitlopen en dat is het enige resultaat. Veel beter resultaat verkrijg je als je van een tak de blaadjes het dichts bij de stam verwijderd. De knoppen die hier zitten worden dan niet meer geremd door de auxine en zullen uitlopen. Bovendien blijft de tak doorgroeien waardoor deze ook dikker wordt 2

3 Bij snoei van de twijg (tekening 1) zal knop 3 uitlopen en er ontstaat geen fijne vertakking. Immers de remstof uit knop 3 verhindert dat 4 en 5 uitlopen. Bij het wegnemen van de bladeren bij de knoppen 3, 4 en 5 (tekening 2) zullen deze knoppen wel uitlopen en bovendien zal de tak verder groeien en zich verdikken. Ook bij het opbouwen van stammen en takken is het belangrijk voor ogen te houden wat je ingreep voor resultaat heeft. Zo kan het wegnemen van een tak op de manier zoals we dat meestal doen, met een mooie holle snoeiwond, er toe leiden dat alle knoppen worden weggesnoeid en er geen nieuwe takken kunnen groeien. Wil je daar dus toch een nieuwe tak hebben kun je beter een stomp laten staan en later, als de nieuwe tak gegroeid is, de stomp netjes verwijderen. Het opkweken van een dikke stam werd ook door Bart besproken en ook daar kwam het uitlopen van knoppen en de manier van snoei uitgebreid aan bod. Samengevat: Jaar 1: stam staat in de volle grond en krijgt de kans veel wortels te maken (opbouw van reserves), er wordt niets aan de stam gedaan. Jaar 2: In de winter wordt er teruggesnoeid op een tak die omhoog gezet wordt. Jaar 3: In de winter worden alle uitgelopen scheuten verwijderd, je wilt nog geen takken kweken alleen maar een dikke stam. In de winter wordt wortelsnoei toegepast waarbij de nebari veel aandacht krijgt. De wortels kunnen dan eventueel netjes worden uitgespreid. Jaar 4: de frequentie van laten groeien en snoeien wordt opgevoerd, dus meerdere malen in het seizoen kunnen uitgelopen scheuten worden verwijderd. Na deze periode kan de stam worden opgepot in een grote bak en kan er begonnen worden met het opkweken van takken. In deze 4 jaar is er dus alleen gewerkt aan een mooie stevige taps toelopende stam en een goed wortelstelsel. Wat kwam er verder aan bod? Mestgift in relatie tot het in bloei krijgen van een witte meidoorn De relatie tak sapstroom wortel Silhouet van loofbomen, hun natuurlijke groeivorm Naalden plukken bij een taxus Al deze theorie werd door Bart met veel een enthousiasme uitgelegd en gezien het aantal leden dat aantekeningen zat te maken erg gewaardeerd. Er is zelfs een lid dat de grafiek heeft meegenomen om die thuis nog eens goed te bekijken. Bart sloot deze zeer interessante middag af met de opmerking dat je vooral heel veel plezier aan je bonsaihobby moest beleven ongeacht de kwaliteit van je bonsai. 3

4 Bonsai Vereniging Rijnmond De opstelling van de maand maart door Marijke Claassens Ulmus hollandica (Hollandse Iep) ER KWAM EEN PRACHTIGE WORTELVOET TEVOORSCHIJN Precies 3 jaar geleden kreeg ik deze Ulmus van iemand die stopte met haar hobby, er was veel informatie bij deze boom. De boom is uit 1975, de eigenaar was Nick van de Bent en in training vanaf Zelf had zij de boom vanaf 1993 in haar bezit maar had de boom de laatste jaren verwaarloosd door tijdgebrek. De boom was werkelijk boven zijn pot uitgegroeid en was jaren al niet meer gesnoeid, zie de foto. Ik ben toen begonnen met wortelsnoei en verpotten, dat was een flinke ingreep voor de boom, maar er kwam een prachtige wortelvoet tevoorschijn. De eerste 2 jaar was er weinig groei, maar afgelopen zomer knapte de boom gelukkig op. Het wachten is nu op een mooie zomer zodat de boom zich kan gaan ontwikkelen naar een topboom! Dat hoop ik tenminste. 4

5 Bonsai Vereniging Rijnmond Gevraagd aan.. Simon Lokker In deze rubriek zullen we aan de hand van vragen onze leden aan de tand voelen over hun kijk op bonsai. Wat was je eerste kennismaking met bonsai? Ik heb een Koi vijver en wilde wel bonsai op de rand neerzetten. Via internet ben ik bij Piet Hoek gekomen en die heeft geholpen met de eerste stappen. Dat is inmiddels 12 jaar geleden. Door het drukke werk heb ik er niets meer aan gedaan en zo n 11/2 jaar geleden heb ik de draad weer opgepakt. Wie zijn je leermeesters? Eerst dus Piet Hoek en nu volg ik de cursussen bij Hans van Meer. Heb je een persoonlijke bonsaifilosofie? Eigenlijk is het het mysterieuze wat mij in bonsai aantrekt. Veel dat afkomstig is uit Azië roept dat gevoel bij mij op, zo ook de Koi karpers. Wat zijn je favoriete soorten en stijlen? Ik ben nog maar zo kort bezig dat ik nog geen favoriete stijl of soort heb maar op dit moment zijn dat de coniferen. Vind je bonsai kunst? Jazeker, levende kunst. Wat vind je moeilijk aan deze hobby? Op dit moment is dat vooral het vormen en takken afknippen vind ik ook lastig, ik ben bang dat ik de verkeerde tak afknip. Waar wil je over 10 jaar staan in de wereld van bonsai? Dat weet ik niet, ik zie wel hoe het loopt. Wat verwacht je van de vereniging en vind je dat in de vereniging? Ik verwacht hulp bij mijn eerste bonsai ervaringen en dan kan ik later misschien weer andere leden helpen. Voor elkaar met elkaar! Heb je nog andere interesses? Ik heb ook Koi karpers en verder een erg grote volkstuin 5

6 +- Bonsai Vereniging Rijnmond Herman Geers dwerg- en miniatuurplanten Wij zijn een kleine gespecialiseerde kwekerij, we kweken voornamelijk dwergconiferen en dwergheesters. Op onze website staan meer dan 1000 foto's. Onze planten zijn prima geschikt voor de kleine tuin, stadstuin, rotstuin, terras, balkon, en nog veel meer mogelijkheden. Laag Boskoop GZ Boskoop T M E. webshop.hgeers.nl Geopend: iedere zaterdag van uur en op afspraak. Bezoek onze vernieuwde website 6

7 Bonsai Vereniging Rijnmond Mooie bomen Dit zijn de bomen die dienen als inspiratiebron. Shakan Hellende stijl waarbij de top niet boven de stambasis staat. Let er op dat de takken aan de overhellende kant korter en ijler zijn dan aan de schuine zijde. Dat is logisch gezien het feit dat ze minder licht zullen krijgen. Ook mooi is hier de afhangende tak te zien, de Ochi-eda. Let bij het maken van deze stijl ook op de wortels. Aan de schuine kant moeten de wortels gestrekt zijn, ze zorgen dat de boom niet omvalt en aan de overhellende zijde zijn de wortels als het ware ingedrukt door het gewicht van de boom. Grove den op de Strijbeekse heide Een Chamaecyparis obtusa die gevormd is in de shakan stijl. Dit is het eerste nummer van de Folius nieuwe stijl en we hopen dat we deze 5 maal per jaar kunnen laten verschijnen. Dat gaat natuurlijk niet zonder kopij en we zullen jullie zeker een keer benaderen met de vraag of je iets wilt schrijven. Spontaan mag natuurlijk ook. Mail dat dan naar tomvanwanum@xs4all.nl 7

8 Bonsai Vereniging Rijnmond De opstelling van de maand februari door Andries van Herk De grove den (Pinus sylvestris) Voor zo ver ik weet is deze boom in Zweden door iemand opgekweekt uit een zaadje. Na veel tender, love and care is deze boom via Carlos van der Vaart naar Nederland gekomen en heb ik deze boom gekocht op een landdag ergens begin De boom stond toen nog in een grote zwarte plastic pot. Na anderhalf jaar ben ik begonnen met het vormen van de boom en heb er toen een stuk of 8 takken uitgehaald. Vervolgens is de boom bedraad en een jaar later in een training pot gezet alwaar ze nu nog steeds instaat Wel is de boom meermaals ontdraad en opnieuw bedraad en dat heeft geleid tot de vorm en vertakking die de boom nu heeft. Ik ben nu op zoek naar de juiste pot voor deze boom om hem dan op de show neer te kunnen zetten. IK BEN NU OP ZOEK NAAR DE JUISTE POT De opstelling van de maand mei zal worden verzorgd door Peter Kreuk 8

9 Let op Peer-jeneverbesroest Nederlandse Mycologische Vereniging Bonsai Vereniging Rijnmond Met de eerste lentedagen zullen binnenkort de struiken en bomen weer gaan uitlopen en dan ziet de wereld er weer een stuk vriendelijker uit. Als het eerste blad aanwezig is, kan je na een zachte lenteregen in tuinen en parken op de gekweekte, platgroeiende jeneverbessen vreemde oranje geleiklonten zien zitten. Ze zijn erg opvallend, maar verdrogen snel en verdwijnen binnen enkele dagen. MAAR MET DE JENEVERBES LOOPT HET UITEINDELIJK TOCH SLECHT AF Verandering van waardplant Het is de Peer-jeneverbesroest (Gymnosporangium sabinae) die, zoals zijn naam aangeeft, op zowel het blad van perenbomen als op gekweekte, meestal platgroeiende jeneverbessen groeit. Roesten zijn interessante schimmels omdat een groot aantal soorten tijdens hun levenscyclus van waardplant veranderen. De Peer-jeneverbesroest overwintert in opvallend verdikte takken van jeneverbessen. Precies op het juiste moment verschijnt de roest. Dit valt samen met het uitlopen van perenbomen waar deze roest het tweede deel van zijn levenscyclus af maakt. De sporen die vrijkomen uit de vruchtlichamen op de jeneverbes, de zogenaamde teliosporen, besmetten de jonge en in dit stadium tere bladeren van de peer. Schade is niet direct zichtbaar, maar als de bladeren geïnfecteerd zijn, verschijnt een langzamerhand steeds duidelijker zichtbare rode stip op het blad. Eerste stadium Peer-jeneverbesroest op Jeneverbes (Bron: Menno Boomsluiter) 9

10 Voor een besmetting moeten binnen 500 meter van de perenbomen besmette jeneverbessen staan. Aan het eind van de zomer verschijnen aan de onderkant van het blad uiteindelijk vreemde, uitstekende 'pootjes' die een ander soort sporen produceren, de zogenaamde aeciasporen. De peer gaat hier niet dood aan, hoewel een zware aantasting natuurlijk niet gezond kan zijn. Maar met de jeneverbes loopt het uiteindelijk toch slecht af. Afhankelijk van gekweekte bomen Jarenlang kon ik elk jaar waarnemen hoe een aangetaste jeneverbes de perenboompjes van de buren het leven zuur maakte. Maar uiteindelijk ging de jeneverbes dood en werden de perenbomen aanmerkelijk minder aangetast. De wilde peer is als inheemse boom in Nederland nauwelijks aanwezig. Meer naar het zuiden en oosten van ons land is deze vaker te vinden. Één van de vaakst aangetaste platgroeiende jeneverbessen, Juniperus sabina, komt van nature helemaal niet voor in Nederland maar komt uit het midden en zuiden van Europa. Toch heeft deze roest met zijn ingewikkelde levenscyclus de hier in Nederland veel aangeplante en gekweekte soorten gevonden. Hoewel wellicht geen echte exoot, tenslotte is niet te bewijzen dat de Peer-jeneverbesroest niet zelf zijn weg naar Nederland heeft gevonden, is hij voor zijn voortbestaan wel afhankelijk van een gekweekte exoot en een gekweekte fruitboom. Er komen in Nederland nog enkele soorten jeneverbesroest voor. Een aantal soorten infecteert onze wilde jeneverbes met als tweede gastheer onder andere lijsterbes en meidoorn. De hier besproken soort is echter de meest voorkomende. De agenda voor 2017 Zondag 9 april De interne tentoonstelling. Verder de mogelijkheid tot verpotten en of werken aan je bomen Maandag 24 april werkavond Zondag 21 mei Werkmiddag en Azalea terugkomdag, alle Azalea s zijn welkom! Bomen over Bomen Opstelling van de maand Maandag 29 mei Werkavond Zaterdag 10 en zondag 11 juni Bonsai van het Westen Zondag 10 september Workshop olv Hans van Meer Bespreking bomen van de cursisten Opstelling van de maand Maandag 18 september Werkavond Zondag 8 oktober Werkmiddag Thema Volg mijn Bonsai Opstelling van de maand Maandag 23 oktober Werkavond Zondag 12 november Themamiddag Cascade olv Bruno Wijman Opstelling van de maand Maandag 21 november Werkavond?? November Landelijke show van de NBV bij Lodder Zondag 11 december Simultaandemo Opstelling van de maand 10

11 Bonsai Vereniging Rijnmond De Buxusmot Door Marijke Claassens Buxusmot - Buxusrups Sinds een aantal jaren wordt er in Nederland een nieuwe uitheemse rupsensoort gevonden, de buxusrups. Deze soort komt oorspronkelijk voor in Oost-Azië maar nu dus ook in Europa. Mogelijk is de soort in 2005 met een zending Buxussen vanuit China naar Duitsland Europa binnengekomen. Ook in Nederland, Groot-Brittannië en Frankrijk is de buxusmot intussen aan een opmars bezig. Hoe herken je de rups? De rups van de buxusmot leeft van de buxus (Buxus sempervirens), die voor de meeste dieren, inclusief mensen, giftig is. De buxusmot legt de eieren in de bladeren van de plant, waarop de rupsen zich van binnenuit een weg naar buiten vreten. Zo kan het zijn dat een aantasting pas ontdekt wordt als het te laat is. De struik kan door vraat alle bladeren verliezen. De buxusmot vormt zo een bedreiging voor de buxus. De Buxus-mot is een niet zo n grote zwart-witte vlinder met een spanwijdte van 3 tot 4 cm en leeft ook op buxus. DE RUPSEN ZIJN HET MEEST KWETSBAAR Bestrijdingsmogelijkheden De eerst kenmerken van een aantasting zijn dorre dode bladeren. Verwijder zoveel mogelijk grote rupsen en poppen met de hand en knip de spinsels eruit. Een zwaar aangetaste struik kan men het beste volledig verwijderen of zo laag mogelijk afknippen. Voer de afgeknipte takken en verwijderde struiken daarna in een afgesloten zak of container af. Omdat zich meerdere generaties in een jaar kunnen ontwikkelen, nemen zonder bestrijdingsmaatregelen de aantallen rupsen in de loop van de zomer sterk toe. Controleer de buxus daarom al in het voorjaar op rupsen en begin zo nodig direct met bestrijding. Bestrijdingsmiddelen hebben op de eitjes weinig tot geen effect de rupsen zijn het meest kwetsbaar en gevoelig voor bestrijding, richt je daarom op bestrijding van de rups. Blijf regelmatig controleren omdat herbesmetting vanuit de omgeving het hele groeiseizoen kan plaatsvinden. Ook de daarop volgende jaren kunnen weer nieuwe besmetting vanuit de omgeving plaatsvinden. Een bestrijdingsmiddel op basis van pyrethrinen zoals Bio- Pyretrex zal snel en doeltreffend werken. Dit product is van plantaardige oorsprong en in de biologische teelt toegestaan. Let wel op bij gebruik bij een vijver of sloot want het is schadelijk voor waterdieren. De behandeling dient verschillende keren herhaald te worden en werkt het best tegen jonge rupsen. Je kunt ook gebruik maken van een middel tegen rupsen zoals die van Eco-style. Bestrijd de jonge rupsen zo goed mogelijk in het voorjaar zodat de sterke ontwikkeling in de zomer wordt afgeremd. Volg de aanwijzingen van het bestrijdingsproduct ten allen tijde correct op. Controleer regelmatig of er nog (nieuwe) rupsen worden aangetroffen. Tegen het eind van de zomer kunnen alle stadia tegelijkertijd in de buxus gevonden worden. Bronnen: internet 11

12 Informatie over Bonsai Vereniging Rijnmond U kunt lid worden van onze vereniging. De kosten zijn 45,00 per jaar. Informatie over lidmaatschap is verkrijgbaar op de bijeenkomsten of bij één van de bestuursleden. Bonsaivereniging Rijnmond is lid van de Nederlandse Bonsaivereniging VOORZITTER Kees Heck c.heck2@upcmail.nl SECRETARIS Gino Ghiorsi Tel gino@ghiorsi.nl PENNINGMEESTER Peter Kreuk peter.kreuk@upcmail.nl BESTUURSLID Marijke Claassens marijke.claassens@upcmail.nl ACTIVITEITENCOMMISSIE voorzitter: Jacqueline Vliegenthart Tel Andries van Herk Tom van Wanum Marijke Claassens contact met het bestuur. WEBSITE: Webmaster: Kees Heck. Alle activiteiten vinden plaats in het: Dorpshuis Hekelingen. Lede Hekelingen We beginnen op zondag om uur en de zaal is open vanaf uur. Op maandag starten we om uur. De opstelling van de maand Mei: Peter Juni: Joan September: Gino Oktober: Kees November: Corrie December: Simon 12