Een goede start is goed waard

Transcriptie

1 Een goede start is goed waard Waar kan je mee starten? - Zaad: prima als je tijd van wachten hebt. - Stek: idem - Markot: is een goede start als je de juiste stukken uit de boom kan halen. (een goede beweging van de takvorm en een voldoende dikte = karakter) - Containerplant: zeer goede keuze (let wel op het karakter van de plant) - Tuinplant: dit is een plant uitgegraven in een tuin ; is iets moeilijker en vraagt om een langere recuperatie periode - Import : Naargelang het land van oorsprong is de voorbereiding fijner of oppervlakkiger uitgevoerd.dit wil zeggen een sneller reultaat maar ook een hogere prijs. - Yamadori: Dit is geen zaailingetje uitgetrokken in een park of een oude tuinplant maar zoveel méér. Deze bomen getuigen van veel ouderdom, beweging en karakter. Omdat er zoveel kennis voor nodig is over de soort en de vormgeving is dit meer iets voor bonsaika boven de 21 jaar. Waarop letten bij het zoeken van startmateriaal voor bonsai? Laten we eerst duidelijk het woord startmateriaal definiëren. Hiermee bedoelen we elke plantensoort die je gaat gebruiken met de bedoeling er uiteindelijk een bonsai van te vormen. Wanneer ga je startmateriaal aankopen of zoeken? Meestal gebeurt dit in de lente juist voor de tijd van het verpotten. In deze periode speelt het geen rol of de planten uit de volle grond komen of in een container staan. Persoonlijk kijk ik niet zo naar de periode, alleen als ze uit de volle grond komen, omdat ik mijn startplanten normaal toch enkele jaren verder opbouw en voorbereid eer ik er aan begin te werken Naar bloeiende of fruitdragende bomen kan je best op zoek gaan wanneer de betreffende soort in bloei staat of vruchten draagt om ze dan pas volgende lente te verpotten. Wat is goed startmateriaal? 1. Bomen met ( de mogelijkheid tot het verkrijgen van ) een goede spreiding van de wortels ; een goede wortelbasis/ wortel/ nebari (fig.2) Fig.2 : Wortels moeten mooi uitspreiden in alle richtingen en hoe talrijker hoe beter

2 Fig.2a : Zeer goede nebari, wortels spreiden mooi Fig 2b : Goede nebari, wortelbasis met vele wortels Er wordt dikwijls gezegd : een bonsai bekijk je vanaf de basis naar de top. Veelal baseren we ons oordeel op de eerste indruk. Daarom is een goede wortelbasis uiterst belangrijk voor een goede bonsai, met uitzondering van enkele soorten. Een goede wortelvoet betekent dat de wortels zich vanaf de basis in alle richtingen uitspreiden en dat het er liefst nog veel zijn, in een juiste verhouding tot de stamdikte. Bij sommige stijlen kunnen wortels aan slechts één zijde van de stam wel en zijn ze soms zelfs een voordeel.

3 Bij loofbomen is het meestal betrekkelijk eenvoudig om een mindere wortelbasis later nog te verbeteren. Bij coniferen is dat voor niet ingewijden bijna onbegonnen werk.

4 2.Bomen met een goede en uitgebreide vertakking (Fig.3) Goed wil zeggen dat de takken gezond zijn, dat ze altenerend en in alle richtingen op de stam staan (dus niet per twee of meer op dezelfde hoogte) en dat de onderste takken dikker en langer zijn dan deze die er boven staan, zodat de takken hoger in de boom gradueel dunner en korter worden. Uitgebreid wil zeggen dat er vele takken zijn en dat die uniform over de stam verspreid staan. De internodes (afstanden tussen de takken) mogen niet te groot zijn. Schaf je als beginner geen bomen aan waarbij er halverwege de stam takken ontbreken of waar er enkel in de top takken voorkomen die je kan gebruiken, behalve indien je slechts interesse hebt in bepaalde delen van de boom. Eventuele tekortkomingen kunnen ook nu weer verbetert worden door takken te enten op die plaatsen waar er ontbreken.

5 3.Bomen met een goede stambasis/onderstam/tashiagari. Met de stambasis bedoelen we gewoon het onderste deel van de stam tussen de wortelvoet en de eerste tak. Het is belangrijk dat de stambasis onderaan breed is en naar boven toe geleidelijk smaller wordt en dat de onderstam de basisvorm heeft van de bonsaistijl die je met je startplant wil maken. Voor een rechtopgaande stijl moet de stambasis sowieso recht zijn, terwijl er bij de moyogi minstens één bocht moet voorkomen.

6 4.Bomen met goede tapsheid (fig.5) De stam moet vanaf de basis tot aan de top geleidelijk smaller worden. Bomen met plotse versmallingen, zwellingen of knobbels midden op de stam zijn niet aantrekkelijk maar kunnen via bepaalde technieken eventueel ten gunste gemaakt worden.

7 5.Bomen met goede eigenschappen qua blad en schors. Met goede bladeigenschappen bedoelt men dat de bladeren/naalden helder van kleur zijn, klein zijn (of klein te maken), recht of vlak zijn en dicht bijeen groeien (kleine internoden). Bomen met golvend of krullend blad zijn meestal vrij ongeschikt. Het startmateriaal heeft een goede schors wanneer die zuiver is, de kleur en de gladheid ( of eventueel in de toekomst) de ruwheid van de desbetreffende soort bezit.

8 6. Ter aanvulling :jin en shari Kies startmateriaal met (mogelijkheid tot) sprekende jins of shari s (voor de coniferen), anders is het veel beter om voor een aantrekkelijke stam te kiezen zonder verwondingen, zeker wanneer je gaat werken met jong materiaal. Bij jonge bomen die op hun schors niet de tekenen van ouderdom vertoneneigen aan de soort, is het niet vanzelfsprekend dat deze planten veel jins en shari gaan vertonen want dit zijn precies de tekens van ouderdom.

9 7. Ter afsluiting de belangrijkste bonsai regel: Laat je niet afschrikken door de voorgaande regeltjes. Bomen waarvan de zwakkere punten verbeteren of ten nutte kunnen gemaakt worden zijn wel degelijk goede kandidaten voor startmateriaal En wat moet je nu vermijden als je tenslotte een goede startplant hebt gevonden? Bij bonsai gaat alles veel sneller wanneer je bij de start problemen gaat vermijden die je later zou moeten verbeteren. Daarom hierna enkele tips die allen gebaseerd zijn op waarom het bij ons ongeduldige Europeanen meestal verkeerd gaat!. men gaat niet in het juiste jaargetijde de wortelaanzet zoeken en een balans brengen in het bovengedeelte van de boom ten opzichte van de beperkte ruimte.. men gaat te snel naar de juiste (te kleine) opbouwpot.je jonge boom is het nog niet gewend om zich aan te passen aan een beprkte ruimte. Een te fijne bedrading zonder voldoende ruimte te laten voor de behoefte van de boom. Voor mij is dit het vormen van een instant-bonsai zoals je met een poeder instant-pundding maakt.. Men gunt de plant geen herstelperiode (van minstens één groeiseizoen). Daarop gaan we dan nog eens 2 à 3 verschillende opbouwtechnieken op één boom gebruiken. Bij een startplant gaat men in het eerste seizoen eerst snoeien, dan plukken en dan nog eens knijpen. Het verschil tussen deze technieken ongeveer 8 jaar.. Maar het gevaarlijkste van alles is geen goed waterdoorlatend grondmengsel te gebruiken dat normaal enkele seizoenen moet kunnen meegaan maar dat niet te vlug dichtslaat. Als men ook maar één van deze stappen gaat verwaarlozen is men bezig als een bonsaika die cactussen gaat kweken of een succulenten liefhebber die plots bonsai technieken gaat toepassen op zijn cactussen, dit kan nooit goed gaan! ofwel krijg je dan een BONTUS ofwel een CACSAI. Bruno Lodewijckx