en andere Open BIM Standaarden Dik Spekkink, 28 november 2017

Transcriptie

1 en andere Open BIM Standaarden Dik Spekkink,

2 BIM Loket - kennismaking Stichting BIM Loket Centraal informatie- en regiepunt rond open BIM-standaarden Coördinatie van ontwikkeling, beheer en promotie van (Nederlandse) Open BIM Standaarden Alle standaarden onder één dak Centrale helpdesk Voor en door de sector 2 BIM Loket en COINS 22 november 2016

3 Organisatiestructuur Bestuur Raad van Toezicht Directie Ondersteuning Programmacommissie Synergieprogramma Beheerprogramma Partners Voorlichting & Adoptie Gezamenlijk beheer (Inter)nationale aansluiting CB-NL VISI GB-CAS NLCS COINS NL/SfB Nat. BIM Protocol / Uitvoeringsplan ETIM IMGeo CityGML Sales IFC 3 BIM Loket en COINS 22 november 2016

4 Gemeenschappelijk beheer Tot nu toe: allemaal verschillende beheerorganisaties en processen Weinig efficiënt, langs elkaar heenwerken Nu: afstemming binnen BIM Loket Streven: alle standaarden die in beheer zijn bij BIM Loket op de lijst Pas toe of leg uit van Forum Standaardisatie (agentschap Ministerie EZ) Moeten voldoen aan BOMOS richtlijnen Stok achter de deur om beheer perfect op orde te krijgen VISI en IFC staan al op de lijst Pas toe of leg uit 4 BIM Loket en COINS 22 november 2016

5 Welke standaarden hebben we in huis? Wat zijn de relaties? Waar zitten kansen voor synergie? Atlas van Open BIM Standaarden versie 1.3 Cluster IT / (Inter)nationale aansluiting oktober 2016

6 Plaats van COINS in het palet van open BIM standaarden Mate van betekenisvol informatie digitaal uitwisselen Level 0 Level 1 Level 2 Level 3 Document georiënteerd Object georiënteerd Samengevoegd, delen van modellen VISI Geïntegreerd, delen van data Nat. Model BIM Protocol Nat. Model BIM Uitvoeringsplan SALES COINS Processtandaard Data formaat standaard GB-CAS NL/SfB NLCS ETIM IFC IMGeo CB-NL Semantiek standaard Mate van ICT-integratie van het bouwproces 6

7 Uitwisseling van data in de GWW-sector CAD/BIM data (geometrie) Systems Engineering Data Object (type) data GIS data Versies & herkomst Staat van onderhoud Ext. Document 7

8 Wat is het? Constructieve Objecten en de INtegratie van processen en Systemen Uitwisselingsstandaard voor onder meer: BIM-data; GIS-data; SE-data (Systems Engineering) Gekoppelde digitale documenten In onderlinge samenhang Vervangt geen andere standaarden of bestandsformaten (zoals IFC, CityGML, RVT, DWG, PDF) maar respecteert en koppelt deze juist Ontwikkeld in/voor de GWW-sector (infrastructuur) maar met grote potentie voor de B&U-sector (gebouwen) 8

9 Gaat uit van Semantisch BIM Kenmerken : Beschrijving van: Objecten met hun onderlinge relaties en hun kenmerken in een database structuur gebruik makend van linked data technologie Iets anders dan een geometrisch model waaraan ook niet-geometrische informatie is gekoppeld! 9

10 Semantic Web technologie Moderne internet technologie Basis: W3C standaarden RDF, RDFS en OWL RDF voor de datastructuur (opbouw van informatie in triples ) RDF, RDFS en OWL voor het vocabulaire (betekenis van informatie) Met name door gestandaardiseerde relaties Object Relatie Subject 10

11 Principe van semantisch BIM: tripple store (versimpeld) Object Relatie Subject Object X is subtype van CBNL:deur Object X heeft eigenschap CBNL:brandwerendheid Brandwerendheid Object X heeft waarde 30 min Op deze manier kan een bouwwerk volledig worden beschreven 11

12 Principe van semantisch BIM: tripple store (versimpeld) Object Relatie Subject Object X is subtype van CBNL:deur Object X heeft eigenschap CBNL:brandwerendheid Brandwerendheid Object X heeft waarde 30 min Object X Is aangemaakt door Dik Spekkink Object X Is aangemaakt op Meta-data in de vorm van triples 12

13 Principe van semantisch BIM: tripple store (versimpeld) Object Relatie Subject Object X is subtype van CBNL:deur Object X heeft eigenschap CBNL:brandwerendheid Brandwerendheid Object X heeft waarde 30 min Brandwerendheid Object X heeft waarde 60 min Object X Is aangemaakt door Dik Spekkink Object X Is aangemaakt op Brandwerendheid Object X Is gewijzigd op Brandwerendheid Object X Is gewijzigd door Hans Schevers Geschiedenis wordt bewaard 13

14 Wat kunt u met zo n semantisch BIM? Uw BIM bevragen zoals u internet bevraagt Geef mij alle beschikbare informatie over Object X Eisen aan objecten koppelen aan de oplossingen Validatie en verificatie van het ontwerp Geschiedenis vasthouden Wat was de status van het project een maand geleden? Wat is er sindsdien veranderd? Wie heeft die veranderingen aangebracht? Over meerdere projecten heen zoeken Geef mij een lijst van alle viaducten die de laatste 5 jaar zijn opgeleverd 14

15 Principe Software omgeving 1 Software omgeving 2 Bedrijfsproces Bedrijfs proces Organisatie 1 Organisatie 2 15

16 Principe neutrale omgeving vertaling datauitwisseling vertaling Bedrijfsproces COINS container Bedrijfs proces Organisatie 1 VISI-bericht Organisatie 2 16

17 Principe neutrale omgeving vertaling datauitwisseling vertaling Bedrijfsproces COINS container Bedrijfs proces Organisatie 1 Afspraken nodig over de structuur en de betekenis van data Organisatie 2 17

18 Principe neutrale omgeving vertaling datauitwisseling vertaling Bedrijfsproces COINS Kernmodel Bedrijfs proces Organisatie 1 Organisatie 2 Legt de afspraken vast over hoe data in de neutrale omgeving moeten worden gestructureerd (datamodel) 18

19 Welk soort afspraken zitten in het COINS Kernmodel? Hoe je objecten semantisch modelleert Hoe je relaties moet leggen tussen objecten en welke relaties kunnen voorkomen Hoe je kenmerken koppelt aan objecten Hoe je geometrie en externe documenten kunt koppelen aan het semantische datamodel Hoe het versiebeheer en de provenance moet worden geregeld wie heeft wanneer welke data toegevoegd, gewijzigd, verwijderd, enz.) Hoe je koppelingen kunt leggen met externe bibliotheken 19

20 Hoe ziet het COINS Kernmodel eruit? CbimEntity Connection hasconnections / hasconnectedobjects Decomposable CbimExpired- Entity owl:ontology containerid: xsd:string creationdate: xsd:datetime description: xsd:string CbimObject description: xsd:string name: xsd:string userid: xsd:string CataloguePart CoinsContainer- Object Directed- Connection fromobject / hasoutgoing Connections toobject / hasincoming Connections Object decompositionof / hasdecomposition Decomposition hasparts / partof creator creator hasproperties / propertybelongsto CbimVersion-Object creationdate: xsd:datetime modificationdate: xsd:datetime versionid: xsd:int creator modifier nexttrunkversion Person Party Organisation ObjectProperty- Value CbimProperty Vector xcoordinate: xsd:float ycoordinate: xsd:float zcoordinate: xsd:float objectvalue primaryorientation secondaryorientation translation Onder-demotorkaptechnologie! Locator Cartesian- Locator Document Reference documentfragment documenttype documentmimetype SimpleProperty datatypevalue: xsd:anysimpletype ObjectProperty External Document Reference Secured Document Reference Internal Document Reference Shape Representation StringProperty datatypevalue: xsd:string Numeric Property unit: rdf:resource Boolean Property datatypevalue: xsd:boolean DateTime Property datatypevalue: xsd:datetime Locator Property objectvalue: Locator Document Property objectvalue: DocumentReference documenturi SecuredExternal Document Reference checksumuri SecuredInternal Document Reference checksumfile filepath checksumfilealgorithm checksumurialgorithm IDFieldname subclassof FloatProperty datatypevalue: xsd:float subclassof IntegerProperty datatypevalue: xsd:integer UriProperty datatypevalue: xsd:anyuri ShapeRepresentationProperty objectvalue: ShapeRepresentation 20

21 Principe neutrale omgeving vertaling datauitwisseling vertaling COINS Referentiekader(s) Bedrijfsproces COINS Kernmodel Bedrijfs proces Organisatie 1 Organisatie 2 Uitbreidingen van het datamodel voor specifieke toepassingen 21

22 Wat is een COINS Referentiekader? Een uitbreiding van het Kernmodel om specifieke toepassingen en/of processen te ondersteunen Bijvoorbeeld: Systems Engineering Kosten Management Asset Management (Beheer & Onderhoud) Bouwbesluittoets... 22

23 Principe neutrale omgeving vertaling datauitwisseling vertaling COINS Referentiekader(s) Bedrijfsproces Organisatie 1 Structuur van data COINS Kernmodel Koppeling Bedrijfs proces Organisatie 2 Externe bibliotheken (bijv. OTL-RWS) Betekenis van data 23

24 Koppeling met bibliotheken Kenmerken : viaduct Dan weet ik wat ik hier moet invullen Kenmerken : RWS: Als u een viaduct voor me maakt, wil ik daar dit allemaal van weten RWS Object Type Library BIM infraproject X 24 24

25 Hoe ziet dat er dan uit? 25

26 26

27 27

28 dus dit is best (heel) ingewikkeld! Kenmerken : viaduct Dan weet ik wat ik hier moet invullen Kenmerken : RWS: Als u een viaduct voor me maakt, wil ik daar dit allemaal van weten RWS Object Type Library BIM infraproject X 28 28

29 Ontsluiting en koppeling van verschillende kennisbronnen RWS Object Type Library viaduct NEN viaduct BIM infraproject X fly over viaduct CROW eisenbibliotheek Consortiumpartner 29

30 Bovendien. Stuurt RWS (voorlopig nog) de hele OTL mee in een COINS container OTL in the cloud isnog niet gerealiseerd / operationeel Linked Data technologie wordt nog niet benut zoals het is bedoeld 30

31 COINS container (*.cct) BIM DOC *.owl *.docx *.xlsx *.pdf Semantisch BIM: database gestructureerd volgens COINS Kernmodel Objecten met hun kenmerken en onderlinge relaties *.gml *.rvt *.ifc *.dwg *.dgn met links naar info over dezelfde objecten in andere documenten *... 31

32 Voorbeelden van (deep) links model link en CAD-tekening en begroting Semantisch BIM COINS koppelt info over een object in verschillende digitale bronnen object deep link 32

33 Waarom zijn we aan CB-NL begonnen? Bouwen is communiceren Veel communicatielijnen opdrachtgever architect aannemer constructeur E-installateur W-adviseur W-installateur E-adviseur Onderaann. 1 Overige adv. Onderaann. 2 overheid fabrikanten 33 groothandel

34 Bouwen is tegenwoordig ook elektronisch communiceren Aan weerskanten van ieder communicatielijntje staat wel een computer Software applicaties gebruiken verschillende definities voor dezelfde dingen 34

35 5 termen voor brandwerendheid Softwarepakket b Fire rating Softwarepakket d Softwarepakket a WBDBO Brandwerendheid Softwarepakket c Fire resistance Softwarepakket e Brandwh 35

36 5 termen voor brandwerendheid Softwarepakket b Fire rating zelfde als Softwarepakket d WBDBO Softwarepakket a Brandwerendheid zelfde als CB-NL Brandwerendheid zelfde als zelfde als Softwarepakket c Fire resistance zelfde als Softwarepakket e Brandwh 36

37 Wat is de CB-NL? Een woordenboek, een formele taal die we met elkaar afspreken Hiermee alléén doen we CB-NL tekort Een taxonomie Subtype/supertype relaties Opbouw van semantische definities van objecten op basis van onderscheidende eigenschappen Door computers te interpreteren Bouwconstructie Brug Vaste brug Beweegbare brug Draaibrug Basculebrug Hefbrug. 37

38 Belangrijk uitgangspunt Niet alle bestaande bibliotheken vervangen door één nieuwe CB-NL.. maar de CB-NL gebruiken als intermediair / koppelmechanisme tussen bestaande bibliotheken / gegevensbestanden 38

39 Van bilateraal naar centraal CORA (Aedes) IFC/bSDD (buildingsmart) ETIM NEN RioNED STABU OTB (RWS) CB-NL INSPIRE Bedrijf NLCS (SBRCurnet) IMGeo (Geonovum) BID (Prorail) CROW AQUO (IHW) 39

40 Van bilateraal naar centraal CB-NL als verborgen dienaar NEN STABU OTB (RWS) CORA (Aedes) IFC/bSDD (buildingsmart) CB-NL ETIM RioNED INSPIRE Bedrijf NLCS (SBRCurnet) IMGeo (Geonovum) BID (Prorail) CROW AQUO (IHW) 40

41 (Mogelijke) COINS Workflow: 1. Specificeren (verantwoordelijkheid OG) Volgens het principe van Systems Engineering (met Referentiekader SE); Functie-, eisen- en objectenboom; Genereren COINS container; Versturen van een VISI-bericht met de COINS container naar de ON; Object-, document- en versiebeheer in CBIS (COINS Bouwwerk Informatiesysteem). VRACHTBRIEF: Welke objecten Welke eisen Welke functies Welke baseline Welke documenten Wanneer resultaat Vanuit VISI-bericht weet de ON wat van hem wordt verwacht 41

42 (Mogelijke) COINS Workflow: 2. Ontwerpen/modelleren (verantwoordelijkheid ON) COINS Container uitpakken naar eigen software-omgeving Ontwerpen met discipline-gerichte softwarepakketten Objecten uit de objectenboom moeten voldoen aan eisen uit de eisenboom (validatie); Objecten krijgen mogelijk een 3D representatie Genereren COINS container Versturen van een VISI-bericht met de COINS container naar de OG Object-, document- en versiebeheer in CBIS. 42

43 (Mogelijke) COINS Workflow: 2. Ontwerpen/modelleren (verantwoordelijkheid ON) COINS Container uitpakken naar eigen software-omgeving Ontwerpen met discipline-gerichte softwarepakketten Objecten uit de objectenboom moeten voldoen aan eisen uit de eisenboom (validatie); Objecten krijgen mogelijk een 3D representatie Genereren COINS container Versturen van een VISI-bericht met de COINS container naar de OG Object-, document- en versiebeheer in CBIS. 43

44 Essentie van SE Functie vervult Object Validatie Bouwen we het goede? stelt levert Eis voldoet aan Prestatie Verificatie Bouwen we het goed? Vraagspecificatie Ontwerp/oplossing 44

45 COINS showcase provincie Gelderland 1-2: Areaalgegevens uit BMS worden getypeerd volgens de OTL-GLD als COINS-container As-Is aangeleverd. 3: Areaalgegevens worden door de ON bijgehouden en teruggeleverd in de vorm van en COINS-container As-Built. 4: Mutaties tussen As-Is en As-Built datasets worden via delta-analyse gefilterd, getoond en getoetst. 5: De mutaties t.o.v. de As Is -dataset worden in GISIB (BMS) geïmporteerd. Synchronisatie geometrie tussen GISIB en dgdialog. 45