NBA Opleidingen Voorjaar Omdat kennis telt. Finance in business. Accountants in business (RA/AA), controllers, financials. nbaopleidingen.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NBA Opleidingen Voorjaar Omdat kennis telt. Finance in business. Accountants in business (RA/AA), controllers, financials. nbaopleidingen."

Transcriptie

1 NBA Opleidingen Voorjaar 2018 Omdat kennis telt Finance in business Accountants in business (RA/AA), controllers, financials nbaopleidingen.nl

2 sopgave Voorwoord 3 Overzicht per kennisgebied 4 Uitgelicht & Vooruitblik 6 Kennisgebieden: Online learning 7 Specials 8 Algemeen & strategisch management 15 Fraude & Ethiek 22 Externe verslaggeving 32 Finance 41 Fiscaal & Recht 48 Governance, Risk & Compliance 54 IT 61 Management accounting & control 74 Persoonlijke vaardigheden 85 Interviews: prof. dr. Ron Meyer 14 drs. Laurine Lemon RA 31 drs. Yvonne Escalona RA 40 drs. Fridoline van Binsbergen-Stierum RA 47 dr. Ryan van Hout AA RC EMFC 53 drs. Marc van Dreumel RA RC 60 drs. René van Heijningen RC 73 drs. Hans van Lamoen RA 84 Programmaraad 99 Praktische informatie 100 Incompany programma s 102 Aanmeldingsformulier 103 Academie Publieke Sector 104 Ook voor u interessant 105 Algemene voorwaarden 106 NBA Opleidingen Finance in business NBA Opleidingen ontwikkelt cursussen voor accountants in business, openbaar accountants, intern accountants en overheidsaccountants en werkt nauw samen met Academie Publieke Sector. Binnen NBA Opleidingen vindt u onder de naam Finance in business cursussen die speciaal zijn ontwikkeld voor accountants in business (RA/AA), controllers en andere financiële professionals die werkzaam zijn in het financieel management en hun vakkennis willen bijhouden en aanscherpen. Bent u Registercontroller (RC)? Dan vindt u mooie kortingen in deze gids. Andere cursusgids ontvangen? Voor u ligt het cursusboekje voor Finance in business. Wilt u het cursusaanbod voor de openbaar accountants ontvangen, dan kunt u dit bestellen via U kunt ook bellen: of mailen: opleidingen@nba.nl Meer weten/aanmelden? Kijk voor de meest actuele informatie, uitgebreidere cursusomschrijvingen en beschikbare plaatsen op onze website: Wilt u persoonlijk contact of een advies: Telefoon: (cursusinschrijvingen) opleidingen@nba.nl Interviews: Opmaak: Druk: Peter Steeman Madeggs Veldhuis Media BV, Raalte Wijzigingen, zetfouten en wetswijzigingen voorbehouden. 2

3 Voorwoord Learn continually - there s always one more thing to learn! - Steve Jobs - In de wereld van vandaag bepaalt de mate waarin u blijft leren, de mate waarin u bent toegerust op de uitdagingen die voor u liggen. En er liggen nogal wat uitdagingen, ik noem er graag drie die van belang zijn: De NBA heeft de afgelopen jaren regelmatig aandacht gevraagd voor thema s rondom ethiek, integriteit en fraude. Resulterend in een meer robuuste aanpak van fraude en corruptie, aansluitend op de behoefte van het maatschappelijk verkeer. De dynamiek in deze onderwerpen maakt dat het goed is om hier regelmatig met vakgenoten, buitenstaanders en experts over te spreken. Om zo scherp te blijven en daar, waar nodig, naar te handelen. Het rapport In het publiek belang uit 2014 geeft invulling aan het belang van een brede lerende beroepsgroep. Een beroepsgroep die staat voor haar maatschappelijke taak en vertrouwen krijgt. Die leert van fouten en incidenten. De impact van innovatie en technologische ontwikkelingen is enorm. U wordt hiermee geconfronteerd en deze kennis en vaardigheden moeten verder ontwikkeld worden. Of u nu in het mkb-segment werkzaam bent, controller bent bij een beursgenoteerde onderneming of als internal auditor bij de overheid werkt. Blockchain, kunstmatige intelligentie, cybersecurity en robotisering zullen impact hebben op uw werk. Dit en meer treft u aan in het cursusaanbod dat voor u ligt. Onder de nieuwe naam Finance in business biedt de NBA in het kader van permanente educatie een breed scala aan cursussen aan. Een divers aanbod dat steeds opnieuw wordt aangepast aan de eisen die tijd en samenleving aan ons stellen. Zo ondersteunen we u bij de uitdagingen die u op uw pad tegenkomt. Maar belangrijker nog is dat onze cursussen u de mogelijkheid bieden om uw eigen ontwikkeling vorm te geven. Waar wilt u in 2018 op inzetten? Wilt u de focus leggen op de ontwikkeling van uw communicatie- en personal skills? Kiest u voor thema s als fraude, ethiek en integriteit? Nieuwe regelgeving? Of wilt u zich vooral ontwikkelen op het gebied van innovatie en technische ontwikkelingen? Die vraag kunt u alleen zelf beantwoorden. Wij wensen u vanuit de NBA succes met uw keuze(s)! Anne-Marike van Arkel, Algemeen directeur NBA 3

4 Overzicht per kennisgebied Titel Data 2018 Niveau PE Pagina Finance Mentor online learning Specials Summer School 2018 Internationaal NIEUW augustus advanced 20 8 Summer School 2018 Mens & Maatschappij NIEUW augustus advanced 20 9 Summer School 2018 Ik & mijn Organisatie NIEUW augustus advanced 20 9 Fraudetweeluik 2018 NIEUW 9 april en 7 juni advanced 6 10 Belastingdrieluik 2018 NIEUW 12 april, 13 juni en 27 juni advanced 9 11 Integriteitsdrieluik 2018 NIEUW 6 maart, 13 november en 27 november fundamental 9 12 Juridisch vierluik 2018 NIEUW 12 april, 14 juni, 13 september en 1 november advanced Algemeen & strategisch management Scenarioplanning 29 mei fundamental 7 15 Controlling the Value Chain - Business Simulatie 16 en 17 oktober fundamental Leidinggeven aan gedragsverandering 10 mei en 7 juni advanced De impact van games bij organisatieverandering 28 mei advanced 7 18 De psychologie van financiële en economische besluitvorming 9 april advanced 6 19 Capita Selecta strategisch management VERNIEUWD 14 maart advanced 6 20 Strategisch leiderschap 13 april, 18 mei en 22 juni expert Fraude & Ethiek Fraudeaangiften NIEUW 9 april advanced 3 22 Financieel-economische fraude in de offshore 7 juni advanced 3 23 Morele Moed 4 oktober advanced 7 24 Fiscale ethiek NIEUW 6 maart fundamental 3 25 Ontwikkelingen in het integriteitbeleid: Huis voor Klokkenluiders NIEUW 27 november fundamental 3 26 Het morele Big Data kompas NIEUW 13 november fundamental 3 27 Integriteit borgen met toepassing van Lean principes NIEUW 28 juni fundamental 6 28 Integriteitsmanagement - in gesprek! VERNIEUWD 6 november advanced 7 29 Toezien op integriteit 10 december expert 7 30 Externe verslaggeving Fast closing en toch effectief rapporteren 5 april fundamental 6 32 Advanced fast & quality close 20 april advanced 6 33 Basisbeginselen IFRS 29 en 30 maart fundamental Update IFRS 2018 VERNIEUWD 19 april advanced 7 35 US GAAP versus IFRS 14 februari advanced 6 36 IFRS 9 voor corporates NIEUW 13 februari advanced 3 37 Update externe verslaggeving 24 april advanced 4 38 Leergang deelnemingen en consolidatie 20 juni, 27 juni en 4 juli fundamental Finance Financieel strategisch partner 25 mei advanced 6 41 Visual Analytics and Dashboard development using Excel 18 en 19 juni advanced Integrated, interactive & intelligent Excel Models (i3bar) juni advanced De rol van de financial bij fusies & overnames 13 en 14 juni fundamental Investeringsbeoordeling en bedrijfswaardering: de DCF methode 11 mei fundamental 7 45 Financiering en financieringsdocumentatie 22 juni fundamental 7 46 Fiscaal & Recht Fiscale aspecten bij concernfinanciering NIEUW 27 juni advanced 3 48 Transfer Pricing en Country-by-Country Reporting NIEUW 12 april advanced 3 49 Fiscale eenheid NIEUW 13 juni advanced

5 Titel Data 2018 Niveau PE Pagina Helder en goed contracteren VERNIEUWD 12 april advanced 3 51 Aansprakelijkheidsrecht voor de controller VERNIEUWD 14 juni advanced 3 52 Governance, Risk & Compliance Actualiteiten corporate governance juni advanced 6 54 Masterclass internal control 24 mei advanced 7 55 COSO ERM nieuw raamwerk NIEUW 21 maart advanced 4 56 AO nieuwe stijl voor financials VERNIEUWD 17 april advanced 6 57 Risicomanagement en gedrag 14 en 15 juni advanced Cultuur, integriteit en risicomanagement 15 juni fundamental 6 59 IT Business Intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering? 4 juli fundamental 6 61 Robotisering in Finance 20 maart of 15 mei fundamental 4 62 Robotisering implementatie: een praktische handreiking NIEUW 18 april of 19 juni advanced 6 63 Van Datalekken naar AVG en GDPR VERNIEUWD 25 januari fundamental 6 64 Workshop AVG - GDPR NIEUW 27 maart advanced 4 65 Update informatiebeveiliging voor financials 17 mei advanced 6 66 IT Governance met het COBIT raamwerk NIEUW 14 mei en 12 juni fundamental 9 67 Transformeer naar een data gedreven organisatie 15, 16, 22 en 23 november advanced Blockchains 23 januari advanced 4 69 Managing Digital Processes with Process Mining NIEUW 6 maart advanced 6 70 Leergang Finance, Business & IT 29 juni, 28 september, 26 oktober en 30 november advanced Herken risicosignalen 19 juni fundamental 6 72 Management accounting & control Change & Finance: Organisatie, SSC & Technologie VERNIEUWD 29 juni advanced 6 74 Clean accounting VERNIEUWD 11 april advanced 6 75 Best practice in projectcontrol 1 juni advanced 6 76 In control bij een ERP implementatie 18 mei fundamental 6 77 (On)bewuste accounting keuzes 18 april advanced 4 78 Persoonlijke invulling van management control NIEUW 28 maart advanced 6 79 Controller en social media, een vreemde combinatie? VERNIEUWD 14 november advanced 4 80 The financial and change 29 mei fundamental 6 81 Agile Scrum, Lean, DevOps of SAFe? VERNIEUWD 24 mei fundamental 6 82 De Agile Scrum methode 19 april fundamental 6 83 Persoonlijke vaardigheden Ontketen uw brein 10 mei fundamental 6 85 Business/personal coaching in overleg advanced/expert Zakelijke taalcoaching voor financials in overleg fundamental, advanced of expert De Kunst van het Kiezen NIEUW 29 mei en 12 juni fundamental De toekomstbestendige controller 24 en 25 mei fundamental De controller als business partner 25 en 26 juni fundamental Professioneel stemgebruik 22 mei advanced 6 91 Vergroot uw impact als gesprekspartner 10 april fundamental 6 92 Kort en krachtig communiceren 6 juni fundamental 6 93 Actief luisteren als leiderschapstool 12 juni fundamental 4 94 Presenteer uw cijfers met impact 15 mei fundamental 6 95 Snellezen en mindmapping 18 april fundamental 7 96 Digitaal mindmappen 30 mei fundamental 7 97 Storytelling 31 mei advanced

6 Uitgelicht Ook dit jaar hebben we weer een aantal nieuwe docenten. We stellen er graag twee aan u voor, beiden uit het IT kennisgebied. dr. Anne Rozinat promoveerde in 2010 cum laude op haar dissertatie over Process Mining, bij Process Mininggoeroe Will van der Aalst aan de TU Eindhoven. Sindsdien geeft zij les op verschillende universiteiten en is zij de drijvende kracht achter het jaarlijkse internationale Process Mining Camp, met >200 deelnemers! Zij is oprichter van Fluxicon en ontwikkelde de applicatie Disco. Voor NBA geeft zij op 6 maart de cursus Managing Digital Processes with Process Mining. Zie voor een gedetailleerde beschrijving pagina 70. drs. Job Stierman RE EMoC CGEIT CISM is auditor, governance, risk & compliance officer, specialist Informatiebeveiliging en interim-cio. Zijn specialiteit is de beschikbaarheid, vertrouwelijkheid en continuïteit van IT. Medio 2017 werd hij in Nieuwsuur als expert geïnterviewd over de datalekken bij gemeenten. Job geeft voor NBA twee trainingen: op 27 maart de workshop AVG/GDPR en op 14 mei plus 12 juni IT Governance met het COBIT raamwerk. Zie voor gedetailleerde beschrijvingen pagina 65 en 67. Vooruitblik Voor het najaar 2018 hebben we al data vastgelegd voor deze populaire trainingen. Kijk op de website voor meer informatie en schrijf je direct in, want vol = vol! Titel Data 2018 Niveau PE Juridisch vierluik deel 3: arbeids- en ontslagrecht VERNIEUWD 13 september advanced 3 Supply Chain Finance (SCF) 26 september advanced 7 Effectief tijdbeheer voor financials 2 oktober fundamental 8 One week controlling voor accountants 8 tot en met 12 oktober fundamental 36 Corporate treasury management 12 oktober advanced 7 Strategie implementatie 26 oktober en 2 november advanced 13 Juridisch vierluik deel 4: Bevoegdhedenverdeling tussen bestuurders, aandeelhouder (en commissarissen) VERNIEUWD 1 november advanced 3 Aansprakelijkheid bestuurders en toezichthouders VERNIEUWD 8 november 2018 advanced 6 Strategic business innovation 9 november advanced 6 Bank risicomanagement simulatie 12 en 13 november advanced 14 Op weg naar Basel IV? 14 november advanced 7 Verdieping IFRS 26 en 27 november advanced 14 Accountantscontrole: regie nemen en houden! 28 november advanced 6 Actualiteiten ondernemingsrecht 29 november advanced 5 Essentiële skills: data-analyse en process mining 29 en 30 november fundamental 12 Payment Service Directive 2 (PSD2) 7 december fundamental 3 6

7 Online learning FinanceMentor - Your Financial Update Online Een cursus volgen wanneer het u uitkomt? Bekijk dan onze Engelstalige ecampus FinanceMentor. U kunt kiezen uit 70 tot 80 cursussen over o.a. Accounting, Auditing, Economics, IT, Management en Finance. Wij bieden u dit pakket aan in samenwerking met Smartpros. Met online learning van FinanceMentor: Beschikt u iedere maand over twee of drie nieuwe cursussen, gericht op actuele onderwerpen; Volgt u cursussen van hoge kwaliteit die zijn voorzien van audio, video, samenvattingen en tests; Heeft u toegang tot cursussen die staan voor PE-uren. Twee cursussen uitgelicht: Geldig: 12 maanden toegang vanaf aanmelden $ 500 (let op: prijs in USD te betalen per creditcard) PE-uren: 1 tot 2 PE-uren per cursus, in totaal Engelstalig. Ga naar nbaopleidingen.nl/online-learning/ om u aan te melden Influence and Persuade This course provides an overview of the principles and best practices with respect to influence and persuasion. Part 1 of this course focuses on building bridges and a discussion of the roots of influence whereas Part 2 relates specifically to managing the flow and the various means of persuasion. This course additionally provides a number of examples to help emphasize the concepts presented by the author. Learning Objectives After completing this course, you should be able to: Differentiate between influence and persuasion; Identify and differentiate between the different sources of influence; Recognize eight common principles related to influence; Recognize key principles as it relates to persuasion; Differentiate between various elements of a story; Recognize best practices for communicating effectively. Business Agility: The Role of Finance and Accounting In a recent survey, 81% of corporate executives indicated that their finance function has a leading role to play in driving business and organizational agility. However, innovative digital technologies are now challenging the future of knowledge work. Here, Loren Mahon, vice president of global finance systems and operations at Oracle, presents a new operating model that assists financial professionals to meet this challenge and drive even greater business agility in the future. Learning Objectives After completing this course, you should be able to: Recognize how finance must rethink its mission; Identify traits of agile finance leaders; Recognize the new operating model for modern finance; Identify the keys to Oracle s success in working through business changes. 7

8 Specials nieuw Summer Schools 2018, drie keer anders! Drie meerdaagse programma s voor ervaren financiële professionals Technologische veranderingen gaan in een hoog tempo en leiden tot nieuwe business modellen. Data-analytics, kunstmatige intelligentie, social media, internet of things, robotic process automation, en blockchain worden steeds belangrijker voor de organisatie en de financiële functie. Onze driedaagse Summer School voor ervaren financieel professionals is mateloos populair. In 2017 zaten onze 3 programma s vol. In 2016 ook. En in 2015 en 2014! Ontmoet vakgenoten en raak geïnspireerd door topdocenten in een mooi hotel in een prachtige omgeving! Bovendien zijn de drie Summer Schools inhoudelijk verschillend, zodat u precies dat kunt kiezen wat het best bij u past. Wissel van gedachten met vakgenoten uit diverse branches, discussieer over de laatste ontwikkelingen en verdiep en verbreed op deze inspirerende wijze uw kennis en vaardigheden. Controllers en accountants in business in (hoger) financieel management. Het is een uitdaging voor de financieel professional om externe ontwikkelingen tijdig te signaleren, analyseren en vertalen binnen de organisatie. Belangrijke externe ontwikkelingen zijn: Technologie: Technologische veranderingen gaan in een hoog tempo en leiden tot nieuwe business modellen. Data-analytics, kunstmatige intelligentie, social media, internet of things, robotic process automation, en blockchain worden steeds belangrijker voor de organisatie en de financiële functie. Duurzaamheid: Van organisaties wordt verwacht dat zij verantwoordelijkheid nemen voor sustainability in hun hele keten. Daar hoort het milieu bij maar ook sociale en economische factoren. Niet-financiële informatie speelt hierbij een belangrijke rol; geïntegreerd rapporteren komt steeds vaker voor. Een nieuwe generatie: De nieuwe generatie, de millennials heeft nooit een andere wereld dan die met een dominante IT gekend, denkt daardoor anders, maar staat ook anders in het leven. Welke impact heeft dat op de financiële functie? De nieuwe rol van de financiële functie: De business en de financiële functie komen steeds vaker op elkaars terrein doordat lijnmanagers zèlf hun informatie produceren. Bovendien is het tempo van veranderingen in de business noodgedwongen hoog. Hoe past u zich daaraan aan? Compliance en toezicht: Als reactie op de toegenomen globalisering neigen organisaties en overheden steeds sterker naar meer regulering en daaraan gekoppeld meer toezicht. Dat vraagt veel van organisaties. De consequenties van non-compliance worden ook steeds groter (AVG!). Hoe speelt u als financieel professional daarop in? advanced Naast deze externe ontwikkelingen zijn ook de ontwikkelingen binnen uw organisatie van belang. Daarom besteden we uiteraard ook aandacht aan gedrag, waaronder integriteit en fraude. De individuele programma s van de Summer Schools bevatten een mix van bovenstaande elementen, elk programma is anders! 8

9 nieuw Specials Summer School Internationaal Van 15 tot en met 17 augustus 2018 in La Butte aux Bois in Lanaken, België (vlakbij Maastricht). Het thema van deze Summer School is Internationaal : we gaan in op de externe ontwikkelingen in internationaal perspectief met betrekking tot (een selectie van) de onderwerpen technologie, duurzaamheid, de nieuwe generatie, de nieuwe rol van de financiële functie en compliance. Ook wordt aandacht besteed aan cultuurverschillen. Kijk op voor het gedetailleerde programma. Summer School Mens en maatschappij Van 22 tot en met 24 augustus 2018 in De Ruwenberg in St. Michielsgestel. Het thema van deze Summer School is Mens en maatschappij : we gaan in op de externe ontwikkelingen in Nederland met betrekking tot (een selectie van) de onderwerpen technologie, duurzaamheid, de nieuwe generatie, de nieuwe rol van de financiële functie en ontwikkelingen in Nederlandse Wet- en regelgeving en toezicht. Ook wordt aandacht besteed aan gedragsaspecten. Kijk op voor het gedetailleerde programma. Summer School Ik en mijn organisatie Van 29 tot en met 31 augustus 2018 in Landgoed Duin en Kruidberg in Santpoort-Noord. Het thema van deze Summer School is Ik en mijn organisatie : we gaan in op de externe ontwikkelingen met betrekking tot (een selectie van) de onderwerpen technologie, duurzaamheid, de nieuwe generatie, de nieuwe rol van de financiële functie en ontwikkelingen in regelgeving en toezicht. Ook wordt aandacht besteed aan persoonlijke integriteit en fraude. Kijk op voor het gedetailleerde programma. Een selectie van onze hoogst gewaardeerde docenten aangevuld met interessante sprekers! Bekijk het detailprogramma per Summer School want elk programma heeft andere docenten en sprekers! Internationaal Woensdag 15 - vrijdag 17 augustus 2018, La Butte aux Bois, Lanaken, Belgie Mens en maatschappij Woensdag 22 - vrijdag 24 augustus 2018 De Ruwenberg, St Michielsgestel Ik en mijn organisatie Woensdag 29 - vrijdag 31 augustus 2018, Landgoed Duin en Kruidberg, Santpoort-Noord / / uur (incl. logies) Leden Niet-leden PE-uren: 20 RC s ontvangen een korting van 300 advanced 9

10 Specials nieuw Maandag 9 april en donderdag 7 juni 2018 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen uur Leden 595 Niet-leden 595 PE-uren: 6 U kunt zich ook aanmelden voor elk seminar afzonderlijk. De prijs per sessie bedraagt 325. Fraudetweeluik 2018 Meer inzicht in fraude! Het fraudetweeluik bestaat uit twee thema s die u regelmatig in het nieuws aantreft. Schrijf u direct in voor deze unieke fraudereeks! Ga aan de slag met professionals uit de praktijk en krijg inzicht in: Fraudeaangiften NIEUW Financieel-economische fraude in de offshore wereld De thema s sluiten aan bij de laatste fraude-ontwikkelingen. Na afloop kent u de voordelen van het doen van aangifte bij fraude en kent u de methoden en technieken van financieel-economische fraude. Controllers, accountants, fiscalisten, advocaten, adviseurs, bedrijfseconomen en andere financieel professionals. Fraudeaangiften - maandag 9 april PE Bij het ontdekken van vormen van (ernstige) fraude gaan gedupeerden niet altijd over tot het doen van aangifte. Twijfels over de meerwaarde, angst voor reputatieschade en ook gebrek aan vertrouwen in het optreden van de overheid spelen daarbij vaak een rol. Op zich begrijpelijk als je kijkt naar de huidige praktijk, waarin onder meer capaciteitstekorten, prioritering en gebrek aan deskundigheid bij opsporingsdiensten en justitie aan de orde kunnen zijn. Maar dit blijken niet altijd de enige faal-/succesfactoren! Tijdens deze bijeenkomst worden enkele substantiële voordelen en mogelijkheden besproken die een gedupeerde van fraude heeft bij een juist gebruik van het bestaande strafrechtelijke systeem. Docent: Mr. Gerard Blonk. Zie pagina 22 voor de volledige cursustekst. Financieel-economische fraude in de offshore wereld - 7 juni PE Recente onthullingen in de Bahama Leaks, de Panama Papers en de Offshore Leaks gaven ons een uniek kijkje in de geheimzinnige wereld van de financiële offshore. Wat hebben we geleerd van deze onthullingen en wat kunnen we hieruit leren? Na afloop heeft u aan de hand van aansprekende casuïstiek, inzicht in methoden en technieken van financieel-economische fraude. En krijgt u handvatten hoe u deze fraudes kunt doorzien. Docent: mr. dr. Tjalling Jan van Koningsveld. Zie pagina 23 voor de volledige cursustekst. mr. dr. Tjalling Jan van Koningsveld advanced 10

11 nieuw Specials Belastingdrieluik 2018 Betaal niet teveel! Maar voldoe wel aan de nieuwste wetgeving. Het belastingdrieluik bestaat uit drie seminars met een focus op grotere ondernemingen. Twee specialisten praten u bij over de meest recente fiscale wet- en regelgeving, waarbij de internationale aspecten niet vergeten worden! Deze cursussen brengen u weer up-to-date op de betreffende gebieden. U kunt er zelf mee aan de slag, maar ook herkent u in welke gevallen de inschakeling van een fiscalist aangewezen is. Controllers, accountants en overige financieel professionals. Transfer Pricing -Country by Country Reporting - Donderdag 12 april PE In deze praktijkgerichte cursus zal op interactieve wijze worden ingaan op de actuele ontwikkelingen van country-bycountry reporting (CbCR). Tijdens deze bijeenkomst worden de relevante wettelijke bepalingen besproken alsmede de verschenen guidance van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Ook het master file en local file komen aan bod. Gedurende de bijeenkomst worden diverse casusposities doorgenomen. Ook is er ruimschoots de mogelijkheid om praktijkervaringen in te brengen. Docent: dr. mr. Natalie Speet RA. Zie pagina 49 voor de volledige cursustekst. Donderdag 12 april, woensdag 13 juni en 27 juni 2018 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen uur Leden 895 Niet-leden 895 PE-uren: 9 U kunt zich ook aanmelden voor elke cursus afzonderlijk. De prijs per sessie bedraagt 325. Fiscale Eenheid - Woensdag 13 juni PE Na afloop van deze cursus bent u weer bijgepraat over de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Tijdens deze cursus worden de relevante wettelijke bepalingen besproken alsmede de impact van recente jurisprudentie, zoals de gevolgen van verbreking fiscale eenheid, verliesverrekening, voorkoming verliesverdamping, fiscale optimalisatie en nog veel meer! Docent: prof. mr. dr. Arco C.P Bobeldijk. Zie pagina 50 voor de volledige cursustekst. Fiscale aspecten van concernfinanciering - Woensdag 27 juni PE Weet u alles al over de nieuwe ebitda-regeling die met ingang van 2019 de rente in aftrek zal beperken? Dit onderwerp en vele andere komen aan bod in deze interactieve cursus over de fiscale aspecten van concernfinanciering. Natuurlijk wordt ingegaan op relevante wettelijke bepalingen en de impact van recente jurisprudentie. Docent: prof. mr. dr. Arco C.P Bobeldijk. Zie pagina 48 voor de volledige cursustekst. dr. mr. Natalie Speet RA advanced 11

12 Specials nieuw Dinsdag 6 maart, 13 november en 27 november 2018 Fletcher Hotel, Nieuwegein-Utrecht uur Leden 895 Niet-leden 895 PE-uren: 9 U kunt zich ook aanmelden voor een afzonderlijke cursus. De prijs per sessie bedraagt 325. Integriteitsdrieluik 2018 Op zoek naar een moreel kompas Ethiek en integriteit zijn veelomvattende thema s. Daarom hanteren we in deze reeks een caleidoscopische benadering: wat je ziet hangt ervan af welke draai je eraan geeft. Tijdens de verschillende workshops komen verschillende onderwerpen aan bod, vanuit steeds weer nieuwe invalshoeken. Tezamen dragen ze bij aan de invulling van het morele kompas van de financieel professional. De thema s sluiten aan bij recente ontwikkelingen in het werk van de financieel professional. Na afloop bent u op de hoogte van de verschillende standpunten in het maatschappelijke debat over deze thema s en heeft u uw eigen positie bepaald. Controllers, CFO s en andere financieel professionals die integriteit belangrijk vinden. Fiscale ethiek - dinsdag 6 maart PE Fiscale ethiek roept de afgelopen jaren heftige emoties op. De Europese Commissie schat dat overheden in de EU jaarlijks 1000 miljard euro mislopen door belastingontwijking en belastingfraude. Belastingontduiking is illegaal. De discussie spitst zich met name toe op belastingontwijking. Want dat is legaal. Maar volgens steeds meer mensen moreel verwerpelijk. De workshop levert de deelnemer inzicht op in verschillende invalshoeken ten aanzien van fiscaal-ethische vraagstukken. Docent: dr. Edgar Karssing. Zie pagina 25 voor de volledige cursustekst. Het morele Big Data kompas - Dinsdag 13 november PE In een datagedreven economie worden steeds meer processen mogelijk gemaakt en gevoed door analyse van zeer grote hoeveelheden data, waaronder persoonsgegevens. Er is reeds veel regelgeving rondom privacy, te beginnen met de AVG. Maar staat in de datagedreven economie niet veel meer op het spel dan alleen privacy? Tijdens de workshop gaan we op zoek naar het Big Data kompas. Docent: dr. Edgar Karssing. Zie pagina 27 voor de volledige cursustekst. dr. Edgar Karssing Ontwikkelingen in het integriteitbeleid: Huis voor Klokkenluiders - Dinsdag 27 november PE In 2016 is de Wet Huis voor Klokkenluiders (WHvK) aangenomen. Deze wet brengt een aantal verplichtingen met zich mee voor organisaties groter dan 50 medewerkers, waaronder het voeren van integriteitbeleid en het mogelijk maken een melding van een misstand te doen. In een dagdeel bent u op de hoogte van de ontwikkelingen en krijgt u praktische handvatten mee om hierover te adviseren, dan wel het beleid zelf op te zetten. Docent: drs. Sacha Spoor. Zie pagina 26 voor de volledige cursustekst. fundamental 12

13 nieuw Specials Juridisch vierluik 2018 Recente wet- en regelgeving die uw organisatie raakt! Het juridisch vierluik bestaat uit vier seminars waarin telkens een afgebakend rechtsgebied centraal staat. Elke bijeenkomst wordt verzorgd door een specialist en is gericht op de praktijk van de financieel professional. Deze seminars reiken u het instrumentarium aan om verantwoord te kunnen adviseren op elk van de gebieden en om te herkennen in welke gevallen de inschakeling van een juridisch specialist aangewezen is. Controllers, accountants en overige financieel professionals. Helder en goed contracteren: contractenrecht voor de financieel professional - donderdag 12 april PE U wordt vertrouwd gemaakt met een aantal voor de praktijk belangrijke beginselen van het contractenrecht. Denk aan algemene voorwaarden, een subject to approval clause, een fatale termijn, boetebedingen, schadevergoedingen, verzuim en Haviltexen. Docenten: mr. Hans Vetter en dr. Gerard de Vries. Zie pagina 51 voor de volledige cursustekst. Donderdag 12 april, 14 juni, 13 september en 1 november 2018 Van der Valk Hotel, Vianen uur Leden Niet-leden PE-uren: 12 U kunt zich ook aanmelden voor een afzonderlijke cursus. De prijs per sessie bedraagt 325. Aansprakelijkheidsrecht voor de controller: aansprakelijkheid van de onderneming voor fouten van werknemers en derden - donderdag 14 juni PE Ondernemingen kunnen aansprakelijk worden gesteld door derden wegens (vermeend) geleden schade, als gevolg van fouten van gewone werknemers of van ingehuurde opdrachtnemers. Aansprakelijkheidsrisico s worden vanuit een praktische invalshoek besproken, met aandacht voor de meest recente ontwikkelingen in de jurisprudentie. Docent: mr. Toine de Bie. Zie pagina 52 voor de volledige cursustekst. Actualiteiten arbeids- en ontslagrecht - donderdag 13 september PE Het ontslagrecht is ingrijpend veranderd. De Wet Werk en Zekerheid is technisch en gedetailleerd en er is inmiddels ook de nodige jurisprudentie verschenen. Ook het overige arbeidsrecht blijft in ontwikkeling, niet in het minst door het regeerakkoord uit oktober Docent: mr. dr. Hanneke Bennaars. Zie voor de volledige cursustekst. Bevoegdhedenverdeling tussen bestuur, aandeelhouders en RvC - donderdag 1 november PE In deze bijeenkomst staantaken en bevoegdheden van bestuurders, toezichthouders en algemene vergadering centraal, bij bijvoorbeeld dividenduitkeringen en strategische beslissingen Ook is er aandacht voor de wet/het wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen dat met name voor de non-profit sector nieuwe voorschriften introduceert. Docent: dr. Joti Roest. Zie voor de volledige cursustekst. advanced 13

14 Algemeen & strategisch management Interview Ron Meyer Vaardigheden zijn zowel een zegen als een vloek prof. dr. Ron Meyer De wereld verandert en ook je plek in de organisatie. Dat vraagt om een groot aanpassingsvermogen. Ron Meyer Bij leiding geven kun je niet blind vertrouwen op het gevoel, vindt Ron Meyer, hoogleraar Strategisch Leiderschap bij TIAS. Een andere leiderschapsaanpak vindt een bestuurder soms niet passen bij de eigen authenticiteit. Als ik iets aanval is het die argumentatie. Terwijl de wereld verandert, blijf je hangen in je routine. Leadership agility gaat over het overwinnen van de natuurlijke neiging om oude successen te herhalen. In het begin van je carrière ben je gewend mensen mee te krijgen doordat je de business heel goed begrijpt. Je bent een macher die overal bovenop zit. Veel leiderschapskwaliteiten verwerf je in je eerste twee banen. Dan ben je heel bewust bezig met wat werkt en wat niet. Je bent open minded. Wordt nog niet gehinderd door vaste gewoonten. Het ontwikkelen van die leiderschapskwaliteiten gaat net zo natuurlijk als het leren van je moedertaal. Die vaardigheden zijn zowel een zegen als een vloek. Wanneer je je er aan gaat vastklampen, word je een one-trick pony. Daar kan je ver mee komen, maar je mist mogelijkheden. Het wordt zelfs een valkuil als je rol in de organisatie verandert. Wanneer je niet meer de business moet aanvoeren, maar juist de status quo moet uitdagen. De wereld verandert en ook je plek in de organisatie. Dat vraagt om een groot aanpassingsvermogen. Wie daar niet in slaagt, is als een ijsbeer die perfect presteert in een poolgebied. In een andere omgeving ben je nergens meer. Gereedschapskist Leiderschap is geen positie maar een middel om mensen mee te krijgen. In mijn boek Leadership Agility beschrijf ik twintig leiderschapsstijlen. Het zijn eigenlijk tien tegenstellingen die de sterkte en zwakte van iedere aanpak verduidelijken. Niemand zal ze ooit allemaal beheersen. Dat hoeft ook niet. Maar hoe breder je repertoire, hoe wendbaarder je bent. Ik kom ze regelmatig tegen. Bestuurders die in ieder gesprek de juiste toon vinden. Of ze nu praten met de koffiejuffrouw of met een lid van de raad van commissarissen. Dat is razend knap. Maar het is niet alleen een kwestie van inleving. Om mensen te beïnvloeden, moet je kunnen varieren in je stijlrepertoire. Een goede voetballer is zowel links- als rechtsbenig. Je hebt een gereedschapskist nodig. Wanneer ben je als leider visionair? Wanneer pragmatisch? Hoe formuleer je strategische doelen? En hoe mobiliseer je mensen? De ene rol ligt misschien dichter bij je als de andere. Daarom moet je uit je comfortzone stappen. Wees je bewust van je favoriete leiderschapsstijl, want die gebruik je waarschijnlijk het meest. Kijk wat je nog meer zou kunnen gebruiken. Een nieuwe leiderschapsstijl leren is niet anders dan het leren van een nieuwe taal. Hou ouder je bent, hoe lastiger je dat vindt. Je voelt je een hakkelaar. Het is een kwestie van oefenen. Zoek collega s en probeer het uit, is het beste advies. prof. dr. Ron Meyer is hoogleraar Strategisch Leiderschap aan TIAS School for Business and Society. Daarnaast is hij directeur van het Center for Strategy & Leadership. Sinds 1998 combineert hij onderzoek op het gebied van bedrijfsstrategie en leiderschap met boardroom consultancy. 14

15 Algemeen & strategisch management Scenarioplanning Successen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst! U heeft de organisatie op een bepaalde manier ingericht en afgestemd op de omgeving. Uw bedrijfsplan is gebaseerd op verwachtingen van going concern met een marge naar boven of naar beneden. Maar deze omgeving verandert onverwachts. Onder de nieuwe omstandigheden staat u plotseling voor een opgave waar uw organisatie niet op voorbereid is. Het wordt steeds belangrijker dat uw organisatie zich snel kan aanpassen aan veranderende omstandigheden, ontwikkelingen sneller kan signaleren en soepeler kan inspelen op kansen en bedreigingen. En zich daardoor sterk te onderscheiden van concurrenten. Deze cursus is een introductie op de thema s scenariodenken en scenarioplanning. Wat zijn de voordelen, mogelijkheden, valkuilen en risico s? U leert hoe u kunt analyseren waar de kwetsbare processen in uw organisatie zich bevinden en hoe u zich kunt wapenen tegen de toekomst. Dinsdag 29 mei 2018 Fletcher Hotel, Nieuwegein-Utrecht uur Leden 650 Niet-leden 750 PE-uren: 7 RC s ontvangen een korting van 100 Controllers en financieel directeuren die met lijn- en/of procesmanagers willen meedenken over de toekomst en over effectieve beleidsmaatregelen. Bij scenarioplanning gaat het om de identificatie en analyse van mogelijke externe gebeurtenissen of effecten met een grote impact op uw bedrijf. U krijgt voorbeelden te zien van scenario s, hoe zij ontwikkeld worden, tot welke strategische keuzes zij kunnen leiden en welke gevolgen deze hebben. In plaats van uit te gaan van één toekomstbeeld, leert u denken in termen van scenario s: enkele uiteenlopende, doch realistische toekomstbeelden. Uit deze toekomstbeelden kan men conclusies trekken over de optimale bedrijfsvoering in elk scenario. Scenarioplanning is het vertalen van deze uitkomsten in maatregelen die het management nu moet nemen om straks snel en adequaat te reageren. Na een korte uiteenzetting over achtergronden, doelen en praktische voorbeelden van scenariodenken en -planning, krijgt u een concreet 10-stappenplan voor scenariodenken. U ontwikkelt zelf een aantal (voorbeeld) scenario s om te oefenen met de methodiek. Daarna gaan we in op de relatie tussen externe ontwikkelingen en interne processen. We besteden aandacht aan gevoeligheidsanalyses, de koppeling met strategie en de keuze van beleidsinstrumenten. U stelt zelf een implementatieplan op, zodat u bij terugkeer op de werkplek een vliegende start kunt maken. drs. Merlijn Gillissen, partner Decido drs. Merlijn Gillissen fundamental 15

16 Algemeen & strategisch management Dinsdag 16 en woensdag 17 oktober 2018 Novotel, Eindhoven (beide dagen) uur Leden Niet-leden PE-uren: 14 Neem uw eigen laptop of ipad mee waarmee u op internet kunt. RC s ontvangen een korting van 100 Controlling the Value Chain - Business Simulatie Managing the Cash Conversion Cycle Voor elke financiële professional van grootbedrijf tot kleinbedrijf is het optimaliseren van de Cash Conversion Cycle, werkkapitaal en het mitigeren van de risico s de afgelopen 10 jaar steeds relevanter geworden. In elke onderneming worden dagelijks vele beslissingen genomen in de operationele processen om haar klanten zo optimaal mogelijk te bedienen. Deze operationele beslissingen in de fysieke supply chain hebben een impact op de Cash Conversion Cycle, werkkapitaal en de financial supply chain. Weet u wat voor impact uw eigen gedrag in de operationele processen heeft op de winst- en verliesrekening en op de liquiditeitspositie van de onderneming? We maken tijdens deze bijeenkomst gebruik van de simulatie van The Cool Connection. Met deze simulatie ervaart u als financieel professional wat de impact van beslissingen in de fysieke supply chain is op de financiële positie en vice versa. U leert dit gedrag beter te doorgronden en hoe de rest van de organisatie mee te nemen in het optimaliseren van de Cash Conversion Cycle, cash/ liquiditeits denken. Na de simulatie begrijpt en doorgrondt u: Het business model en de financial supply chain van de organisatie; De business issues en besluitvorming vanuit een working capital en supply chain, risk en operationeel perspectief; De financiële gevolgen van de beslissingen die in de fysieke supply chain worden genomen; Dat samenwerking tussen functionarissen de sleutel is tot een succesvolle en winstgevende business. Controllers, accountants in business en overige financieel professionals die een beter begrip willen ontwikkelen van de financiële gevolgen van de fysieke ten opzichte van de financiële supply chain en de kloof hiertussen willen overbruggen. We maken gebruik van een business simulatie. De fysieke en financiële supply chain worden verder ontrafeld. We kijken naar hoe ze elkaar beïnvloeden maar ook hoe het gedrag van individuen invloed heeft op de performance, ROI en de winst en verlies rekening van de onderneming. U wordt gevraagd om samen met de andere deelnemers in één team de onderneming te managen die zich in een verlieslatende situatie bevindt. Elk team bestaat uit vier rollen: sales supply chain en productie inkoop finance Joost Bergen fundamental U dient met uw teamgenoten de onderneming weer winstgevend te maken. U onderhandelt met klanten, banken en leveranciers. U gaat business beslissingen nemen vanuit zowel een financiële supply chain als vanuit een fysieke supply chain. Docent/begeleider Joost Bergen, eigenaar en directeur van een advies- en trainingsbureau op het gebied van het liquiditeitsbeheer voor zowel banken als bedrijven met klanten zowel in als buiten Europa. Joost is mede-directeur en docent Finance en Treasury van het EMFC/RC van Amsterdam Business School, Universiteit van Amsterdam. 16

17 Algemeen & strategisch management Leidinggeven aan gedragsverandering Continue veranderingen en ontwikkelingen stellen steeds hogere eisen aan prestaties van financieel professionals. Het snel veranderende data tijdperk, de opkomst van duurzaam ondernemen en culturele organisatievraagstukken leiden bijvoorbeeld tot een groeiende noodzaak om gedrag snel en effectief in de gewenste richting om te buigen. Gedrag dat in lijn is met de doelstellingen van de organisatie. Uit onderzoek blijkt dat 80% van de gewenste gedragsveranderingen niet tot stand komt. Met andere woorden, het pad van gedragsverandering ligt bezaaid met struikelblokken. Wat kunt u doen om die struikelblokken te vermijden? Hoe slaagt u erin om uw eigen gedrag, dat van uw team of organisatie snel en succesvol te veranderen? In deze powerclass leert u de bewezen mechanismen kennen en gebruiken om in minimale tijd maximale gedragsverandering te realiseren. Na afloop heeft u niet alleen de theoretische bagage om volgens 5 aantoonbaar succesvolle stappen te veranderen, maar gaat u vooral ook zelf gericht aan de slag met een actieplan om uw eigen gedragsverandering, dat van uw team of organisatie vorm te geven. Iedere financieel professional die betrokken is bij veranderingen in de organisatie die gedragsverandering vereisen. Deze powerclass is een nieuwe leervorm die zich richt op snelle en praktijkgerichte leerervaringen, gedragsveranderingen en prestatieverbeteringen. De volgende uitgangspunten staan centraal: Persoonlijke motivatie: de wil om de psychologische mechanismen van gedragsverandering in de vingers te krijgen; De overdracht van kennis vindt plaats in de vorm van speednotes en is erop gericht om het geleerde zo snel mogelijk in praktijk te brengen; We gaan verder dan het verschaffen van nieuwe inzichten en/of het realiseren van bewustwording. U bepaalt als deelnemer bij de start uw prestatiedoelen. Tijdens de powerclass wordt er nadrukkelijk op gelet dat aangeleerde veranderprincipes soepel in de dagelijkse praktijk van u als deelnemer kunnen worden ingepast. Niet eenmalig, maar 24/7. Donderdag 10 mei en donderdag 7 juni 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein / uur Leden 795 Niet-leden 895 PE-uren: 12+ RC s ontvangen een korting van 100 Tussen de 1e en 2e bijeenkomst ontvangt u oefeningen en aandachtspunten. Bent u accountant in business dan kunt u de gemaakte uren wegschrijven als zelfstudie in uw PE-registratie. In deze powerclass staat een wetenschappelijk bewezen aanpak centraal om gedrag in vijf stappen te veranderen. Wie deze stappen in de juiste volgorde en op de juiste wijze doorloopt, heeft 10 keer meer kans om binnen 90 dagen de gewenste gedragsverandering te effectueren. Na de eerste bijeenkomst gaat u zelfstandig en met één van uw peers aan de slag om de geleerde principes in de praktijk te brengen. U krijgt aandachtspunten, oefeningen, tips en tools toegestuurd. Via een vast format geeft u aan welke vorderingen er worden gemaakt. Tijdens de tweede bijeenkomst worden leerervaringen besproken, wordt gekeken naar mogelijk betere aanvliegroutes en kijken we hoe belemmeringen kunnen worden doorbroken. Deze sessie bereidt u voor op het bekrachtigen en vasthouden van de ingang gezette gedragsverandering. Hans van der Loo, medeoprichter en eigenaar van Betterday. Dit bureau is gespecialiseerd in de realisatie van krachtige en kortcyclische gedragsveranderingen en prestatieverbeteringen. Hans van der Loo advanced 17

18 Algemeen & strategisch management Maandag 28 mei 2018 Fletcher Hotel, Nieuwegein-Utrecht uur Leden 650 Niet-leden 750 PE-uren: 7 RC s ontvangen een korting van 100 De impact van games bij organisatieverandering Ontwikkel een maatwerkgame om gewenst gedrag bij organisatieveranderingen te stimuleren Hoe krijgt u collega s/medewerkers betrokken bij de implementatie van de organisatiestrategie of een andere organisatieverandering? Wat is een alternatief voor het plandocument, de strategiepresentatie of het inspirerende filmpje? Deze zijn vaak mooi verwoord en vormgegeven, maar de boodschap blijft niet altijd hangen en daadwerkelijk gedrag verandert niet. Deze cursus geeft u handvatten om organisatieveranderingen effectiever te implementeren middels het gebruik van een game. Gaming als leervorm wordt steeds vaker ingezet. Iedereen kent wel een app waarin u op speelse manier iets wint of samen iets bouwt. Maar zelf een game maken is vaak te duur en weinig organisaties hebben de technische kennis in huis. Deze cursus leert u simpele technieken en werkvormen om snel en effectief een maatwerkgame te ontwikkelen die bijdraagt aan het implementeren van uw organisatieveranderingen. In deze cursus ervaart u hoe makkelijk het is om een game te maken en krijgt u praktische tips en werkvormen om in uw eigen organisatie aan de slag te gaan. U leert welke basisprincipes essentieel zijn voor een goede game en hoe u die kunt organiseren. De cursus is bestemd voor project- en business controllers, cfo s, leidinggevenden en overige professionals. Iedereen die gewenst gedrag tijdens de implementatie van organisatieveranderingen op een creatieve en leerzame wijze wil stimuleren. Deze cursus is praktijkgericht: we spelen 3 à 4 verschillende games. Hierdoor ervaart u zelf de verschillende dimensies van gaming (financieel-, mens- en procesgericht). Dit zijn geanonimiseerde versies van werkelijk ontwikkelde games, waardoor het waarheidsgehalte zeer hoog is. We besteden vervolgens aandacht aan het proces van ontwikkelen, de theorie achter gaming en hoe mensen leren. Het programma start in de ochtend met het doel van gaming en de soorten die u in uw organisatie kunt inzetten om inzichten en/of gedragsverandering te realiseren. U leert welke games effectief zijn in specifieke situaties en wat een goede groepsomvang is. Vervolgens gaan we aan de slag met de eerste game en bespreken de effecten ervan op het gedrag van mensen. Op basis van deze ervaringen kijken we naar essentiële aspecten van een goede game en wat er voor nodig is om die op maat te maken voor uw eigen organisatie. In de middag leggen we uit hoe u met een simpele tool als Excel al snel iets kunt realiseren. Aan het eind van de dag krijgt u een roadmap om een maatwerkgame voor uw organisatie te ontwikkelen. drs. Marcel Kruger advanced drs. Merlijn Gillissen, partner bij Decido drs. Marcel Kruger, partner bij Decido 18

19 Algemeen & strategisch management De psychologie van financiële en economische besluitvorming Een belangrijke kerntaak van financiële professionals in organisaties is ervoor zorgen dat managers bedrijfseconomisch verstandige beslissingen nemen. Om deze taak effectief te kunnen vervullen is inzicht in de psychologische achtergronden van besluitvormingsprocessen cruciaal. Deze cursus helpt financiële professionals dit inzicht te ontwikkelen. De doelstelling van de cursus is om financiële professionals kennis te laten maken met inzichten uit de psychologische wetenschap die hen in staat stellen besluitvormingsprocessen in organisaties effectiever te ondersteunen en bij te sturen. U leert drijfveren van managers te identificeren en analyseren, en patronen en tekortkomingen in argumentatie- en keuzeprocessen te herkennen en ter discussie te stellen. Controllers, accountants in business en eenieder die te maken heeft met (financiële) besluitvorming in organisaties. Maandag 9 april 2018 NBA, Amsterdam uur Leden 550 Niet-leden 650 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Specifieke zaken waar we op ingaan zijn: De rol van risico en onzekerheid bij de waardering van economische uitkomsten; Veelvoorkomende denkfouten bij het maken van inschattingen en het doen van voorspellingen (o.a. biases/heuristieken, negeren statistiek); De rol van sociale prikkels en groepsdruk in keuzeprocessen; Weerstand tegen veranderingen en het stopzetten van falende projecten; Het beïnvloeden van keuzes door middel van de vormgeving en timing van rapportages. De cursus brengt deelnemers op een interactieve manier op de hoogte van de stand van zaken in de wetenschappelijke literatuur. We gebruiken daarbij veel voorbeelden uit de dagelijkse praktijk van financiële professionals. De materialen zijn deels Engelstalig. prof. dr. Victor Maas, hoogleraar management accounting, Amsterdam Business School, Universiteit van Amsterdam. prof. dr. Victor Maas advanced 19

20 Algemeen & strategisch management vernieuwd Woensdag 14 maart 2018 Mercure Hotel, Amsterdam Airport uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Capita Selecta strategisch management De belangrijkste instrumenten, denkmodellen en best practices op een rij Door de toenemende digitalisering verschuift de rol van de financial in business steeds meer van operationeel naar strategisch. Daarmee groeit de noodzaak om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen binnen het vakgebied strategisch management. De state-of-the-art modellen uit de jaren zeventig van de vorige eeuw, zoals het 5-krachtenmodel en het 7-S model zijn alom bekend, evenals de BHAG en de Blue Ocean Strategy uit de jaren na de millenniumwisseling. Maar wat zijn tegenwoordig de belangrijkste concepten en instrumenten? Agile? Wat zijn hun mogelijkheden en - soms gevaarlijke - beperkingen bij toepassing in de eigen praktijk? Deze cursus is erop gericht om in één dag uw strategische kennis up-to-date te brengen en te verdiepen. De eigen praktijk zal daarbij niet uit het oog verloren worden. Ook is de cursus zodanig ingericht dat u inspiratie kunt opdoen aan de hand van voorbeelden van andere organisaties. Controllers, accountants in business en externe accountants die betrokken zijn bij strategische vraagstukken of waarbij strategie een belangrijke contextvariabele vormt bij het uitvoeren van de eigen werkzaamheden. U krijgt een compacte update van de mogelijkheden en valkuilen van de belangrijkste strategische instrumenten en denkmodellen. Dit omvat zowel klassiekers als recente concepten en modellen uit de strategisch managementliteratuur. Deze worden tijdens de cursus tot leven gebracht in een interactieve sessie, met voorbeelden, opdrachten en ruimte voor reflectie op het eigen denken en de eigen organisatie. dr. Martijn Rademakers, Associate Partner, Center for Strategy & Leadership, Rotterdam; Adjunct Professor of Strategy, Amsterdam Business School, Universiteit van Amsterdam dr. Martijn Rademakers advanced 20

21 Algemeen & strategisch management Strategisch leiderschap Bent u visionair en pragmaticus, vernieuwer en implementeerder? Een succesvolle strategie kunt u niet uitrekenen, niet plannen en al helemaal niet uitbesteden aan consultants. Strategievorming is handwerk - een taak voor leiders. Bij strategieontwikkeling en -implementatie gaat het om het op elkaar afstemmen van verschillende units en stakeholders en het engageren van mensen in de organisatie om een bepaalde kant op te bewegen. Het gaat om het creëren van gezamenlijke beelden en het omarmen van een gedeelde ambitie. Het gaat minder om Excel en veel meer over het leiden van mensen door exploratie-, leer- en veranderprocessen. Dit programma op expert-niveau is erop gericht de effectiviteit van uw strategisch leiderschap te verhogen door uw inzicht in strategievormingsprocessen te vergroten en uw leiderschapsstijl te versterken. Senior financial executives. Binnen het thema leiderschap, zal in dit programma de nadruk liggen op strategisch leiderschap - het mobiliseren van mensen in de organisatie om een strategische koers uit te stippelen en te verwezenlijken. De kernvraag is hoe een financieel manager een leiderschapsrol kan vervullen in het ontwikkelen en implementeren van strategie. Hierbij is het benodigde leiderschap niet alleen gericht op medewerkers, maar ook op collega s en hogere managementlagen/ toezichthouders. Vrijdag 13 april, vrijdag 18 mei en vrijdag 22 juni 2018 Van der Valk Hotel, Utrecht uur Leden Niet-leden PE-uren: 23 Maximaal 12 deelnemers. RC s ontvangen een korting van 200 Drie thema s zullen hierbij aan de orde komen: Uw strategieproces. Hoe verloopt het proces van strategieformulering, implementatie en verandering en hoe moet u als leider hierop inspelen om effectief te zijn? Uw strategisch leiderschapsagenda. Waar moet u zich als leider tegenaan bemoeien en energie in steken? Wat zijn de prioriteiten waarop een leider moet focussen? Uw strategisch leiderschapsstijl. Wat voor strategisch leiderschapsstijl heeft u nodig gezien de situatie, de mensen en de strategische doelstellingen? En hoe verhoudt deze stijl zich met uw voorkeursstijl? In dit programma zijn theorie en praktijk nauw vervlochten. U werkt aan uw eigen case en leiderschapsstijl. Tussen de drie bijeenkomsten van één dag werkt u aan uw eigen case en stelt u een leiderschapsontwikkelingsplan voor uzelf op. U maakt hierbij gebruik van een Leadership app. Door de interactieve opzet en de vertrouwelijke uitwisseling van ervaringen heeft de groep maximaal 12 deelnemers met een senior executive profiel. prof. dr. Ron Meyer, hoogleraar Strategisch Leiderschap TIAS en managing director Center for Strategy & Leadership prof. dr. Ron Meyer expert 21

22 Fraude & Ethiek nieuw Maandag 9 april 2018 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen uur Leden 325 Niet-leden 325 PE-uren: 3 Dit seminar is onderdeel van het fraudetweeluik Heeft u interesse in beide seminars, ga dan naar pagina 10. Fraudeaangiften Doe uw voordeel met een beter gebruik van bestaande strafrechtelijke mogelijkheden Bij het ontdekken van vormen van (ernstige) fraude gaan gedupeerden niet altijd over tot het doen van aangifte. Twijfels over de meerwaarde, angst voor reputatieschade en ook gebrek aan vertrouwen in het optreden van de overheid spelen daarbij vaak een rol. Op zich begrijpelijk als je kijkt naar de huidige praktijk, waarin onder meer capaciteitstekorten, prioritering en gebrek aan deskundigheid bij opsporingsdiensten en justitie aan de orde kunnen zijn. Maar dit blijken niet altijd de enige faal/succesfactoren! Tijdens deze bijeenkomst worden enkele substantiële voordelen en mogelijkheden besproken die een gedupeerde van fraude heeft bij een juist gebruik van het bestaande strafrechtelijke systeem. Na afloop van deze bijeenkomst weet u wanneer en waarmee een fraudeaangifte meer kans op een succesvol vervolg zal hebben. Met deze kennis kunt u meer doelgericht inhoud geven aan uw eigen feitenonderzoek. Evenzeer kunt u na dit seminar betere sturing geven aan fraude-onderzoekers, in het geval u het feitenonderzoek aan hen wilt overlaten. Controllers, accountants, fiscalisten, advocaten, adviseurs, bedrijfseconomen en andere financieel professionals. De praktijk leert dat veel aangiftes leiden tot een valse start. Met verkeerde of onvolledige informatie, met de verkeerde doelstelling aankloppen bij het verkeerde adres... Op dergelijke tekortkomingen kan de gedupeerde instantie zelf wél invloed hebben. Sterker nog, door ervoor te zorgen dat de aangifte goed wordt opgenomen en zich te voegen als benadeelde partij krijgt het financiële slachtoffer toegang tot interessante mogelijkheden die datzelfde strafrechtelijke systeem biedt: mogelijkheden tot schadevergoeding en toegang tot relevante informatie. Daarbij kunnen bovendien alternatieve routes gelopen worden, waardoor een volledige gang naar de rechter niet altijd nodig is. In dit seminar worden materiele en procesmatige mogelijkheden, succesfactoren en randcondities etc. op een praktische wijze behandeld. De deelnemers ontvangen een exemplaar van het mede door de docent geschreven boek De Fraudeaangifte. mr. Gerard Blonk is directeur van ForensicPlaza BV, een trainingsorganisatie in (forensische) organisatie- en besluitvormingstechnieken. Hiervoor was hij onder meer officier van justitie, plaatsvervangend strafrechter, politiecommissaris en directeur Rechercheschool. mr. Gerard Blonk advanced 22

23 Fraude & Ethiek Financieel-economische fraude in de offshore Over vage vennootschappen, papieren directeuren en dubieuze transacties Recente onthullingen in de Bahama Leaks, de Panama Papers en de Offshore Leaks geven ons een uniek kijkje in de geheimzinnige wereld van de financiële offshore. Wat hebben we geleerd van deze onthullingen? En wat kunnen we hieruit leren? Het lijkt niet langer te gaan om incidenten maar om een structureel probleem. In ieder geval is duidelijk dat de financiële offshore een belangrijke faciliterende rol speelt bij allerlei vormen van financieel-economische fraude zoals belastingfraude, corruptie en witwassen. In een aantal zaken zijn transacties door het Openbaar Ministerie aangeboden en geaccepteerd, zoals in de corruptiezaak van SBM-Offshore en Vimpelcom. Het lijkt erop dat de betrokken accountants van deze concerns de red flags niet hebben gezien dan wel er niet naar hebben gehandeld. Uit het onderzoek van Tjalling Jan van Koningsveld blijkt dat bij offshore fraude de feiten in iedere zaak anders zijn maar dat de gebruikte methoden en technieken dezelfde zijn. Het is dus belangrijk om deze methoden en technieken te begrijpen. Alleen dan bent u in staat om dit soort fraudes te zien. Na afloop heeft u aan de hand van aansprekende casuïstiek, inzicht in methoden en technieken van financieel-economische fraude. En krijgt u handvatten hoe u deze fraudes kunt doorzien. Donderdag 7 juni 2018 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen uur Leden 325 Niet-leden 325 PE-uren: 3 Dit seminar is onderdeel van het fraudetweeluik Heeft u interesse in beide seminars, ga dan naar pagina 10. Controllers, accountants, fiscalisten, advocaten, adviseurs, bedrijfseconomen en andere financieel professionals. Onder meer de volgende onderwerpen komen aan de orde: Wie zijn de belangrijke actoren in deze sector? Wat zijn de meest gebruikte fraudemethoden en technieken? Hoe kom ik aan informatie? Welke transacties hebben een hoger risicoprofiel en behoeven meer aandacht? U ontvangt tijdens het seminar het boek, gebaseerd op het proefschrift van mr. dr. Tjalling Jan van Koningsveld. mr. dr. Tjalling Jan van Koningsveld, directeur Offshore Kenniscentrum, fiscalist en wetenschapper. mr. dr. Tjalling Jan van Koningsveld advanced 23

24 Fraude & Ethiek Donderdag 4 oktober 2018 Fletcher Hotel, Nieuwegein-Utrecht uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 7 Maximaal 16 deelnemers. RC s ontvangen een korting van 100 Een inhoudelijk goede training door een docent die heel interactief de verbinding weet te maken tussen de beschikbare onderzoeksinformatie en de dagelijkse praktijk. De dag vloog om! Morele Moed Moraliteit en integriteit in de praktijk Als accountant of controller moet u doen wat u moreel juist acht, ondanks de consequenties. Daar is moed voor nodig, en dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Na deze training: Heeft u uw handelingsrepertoire uitgebreid om nee te zeggen; Heeft u concrete handvatten om daadwerkelijk te doen wat u moreel juist acht; Heeft u maatregelen in kaart gebracht waarmee u meteen aan de slag kunt. Iedere financiële professional die een brug wil slaan tussen moreel denken en doen. Morele moed tonen is vaak lastig. Dat komt omdat we mogelijke nadelige consequenties goed kunnen visualiseren terwijl de positieve gevolgen meestal onduidelijk blijven. Bovendien twijfelen we geregeld of we wel effectief kunnen zijn en zijn we onzeker over morele kaders. Tijdens de training doen we een aantal oefeningen die u helpen om: moreel moedig te zijn nee te zeggen lastige en gevoelige kwesties bespreekbaar te maken We staan stil bij mogelijke maatregelen en hulpbronnen. Denk hierbij aan heldere kaders, intervisie, vertrouwenspersonen en het scheiden van rollen. Tijdens de training vertaalt u de thematiek praktisch en actiegericht naar uw eigen praktijk. Zo leert u om moreel denken ook direct om te zetten naar concrete handelingen. dr. Edgar Karssing, associate professor beroepsethiek en integriteitsmanagement Nyenrode Business Universiteit. Gea Oord RA advanced 24

25 nieuw Fraude & Ethiek Fiscale ethiek Fiscale ethiek roept heftige emoties op. De Europese Commissie schat dat overheden in de EU jaarlijks 1000 miljard euro mislopen door belastingontwijking en belastingfraude. Grote namen worden keer op keer genoemd als boosdoeners: Starbucks, Google, Ikea, Apple, U2, The Rolling Stones, maar bijvoorbeeld ook de Nederlandse Spoorwegen die via een fiscaal vriendelijke route - een Ierse vennootschap - tenminste 250 miljoen aan belastingen heeft ontweken. Belastingontduiking is illegaal. Dat is verboden. De discussie spitst zich met name toe op belastingontwijking. Want dat is legaal. Maar volgens steeds meer mensen moreel verwerpelijk. In de discussie over fiscale ethiek gaan de koopman en de dominee vaak hand in hand. Volgens de koopman moet je maar betere regels maken als je vindt dat de huidige regels tekortschieten. Volgens de dominee moeten bedrijven hun fair share betalen. Wie heeft er gelijk? Of is er een derde weg? De workshop levert de deelnemer inzicht op in verschillende invalshoeken ten aanzien van fiscaal-ethische vraagstukken. Accountants in business die ethiek belangrijk vinden. Dinsdag 6 maart 2018 Fletcher Hotel, Nieuwegein-Utrecht uur Leden 325 Niet-leden 325 PE-uren: 3 Deze training is onderdeel van het Integriteitdrieluik Heeft u interesse in de twee andere onderdelen, ga dan naar pagina 12. We beginnen de workshop met een stevig lesje maatschappijleer. De discussie over fiscale constructies is pas goed te begrijpen vanuit de invalshoeken markt, recht en ethiek. Hoe zien die invalshoeken eruit en op welke manier verhouden ze zich tot elkaar? Vervolgens werken we gezamenlijk de discussie tussen de koopman en de dominee uit. Hiermee hebben we de argumenten voor een eigen positiebepaling. Tot slot wordt gekeken wat dit betekent voor de rol van de accountant in business. Het programma van deze workshop is interactief. U filosofeert met uw collega s over uw eigen positie in het debat over ethiek en fiscaliteit. De workshop is daarmee een gezamenlijke zoektocht naar een goede aanpak van fiscaal ethische vraagstukken. dr. Edgar Karssing, associate professor beroepsethiek en integriteitsmanagement Nyenrode Business Universiteit. dr. Edgar Karssing fundamental 25

26 Fraude & Ethiek nieuw 27 november 2018 Fletcher Hotel, Nieuwegein-Utrecht uur Leden 325 Niet-leden 325 PE-uren: 3 Deze training is onderdeel van het Integriteitdrieluik Heeft u interesse in de twee andere onderdelen, ga dan naar pagina 12. Ontwikkelingen in het integriteitbeleid: Huis voor Klokkenluiders In 2016 is de Wet Huis voor Klokkenluiders (WHvK) aangenomen, en Het Huis is fysiek geopend. Met de WHvK moet het gemakkelijker worden voor werknemers en opdrachtnemers om een misstand te melden en worden zij beter beschermd tegen benadeling. Deze wet brengt een aantal verplichtingen met zich mee voor organisaties groter dan 50 medewerkers, waaronder het voeren van integriteitbeleid en het mogelijk maken een melding van een misstand te doen. U krijgt informatie en praktische handvatten mee om de meldstructuur in de organisatie goed neer te zetten. In een dagdeel bent u op de hoogte van de ontwikkelingen en heeft u voldoende achtergrondkennis om hierover te adviseren, danwel het beleid zelf op te zetten. CFO s, controllers, accountants en andere (financiële) professionals. In de training zien we de Wet als een gegeven, en gaan we kijken wat dit betekent voor uw organisatie, of de organisaties die u adviseert. We bespreken wat ervoor nodig is om aan de wettelijke verplichtingen te voldoen, maar we gaan ook kijken hoe goed integriteitbeleid eruit ziet. En dan bedoelen we niet de regels, codes en procedures, maar juist dat integriteit in het DNA van de organisatie komt. Dat er een open en transparante cultuur is/komt, waarbij medewerkers een vermoeden van een integriteitschending of misstand durven te melden. En dat deze melding op de juiste wijze wordt opgepakt en afgehandeld. We bespreken ook de rollen in het integriteitbeleid. Wat is de rol van de controller, de compliance officer, de vertrouwenspersoon, het topmanagement en het middenmanagement. Wie doet wat, wie is waarvoor verantwoordelijk en hoe stem je deze rollen optimaal op elkaar af? Het programma van de training is open en interactief, de trainer geeft korte inleidingen en er is veel ruimte voor onderlinge gedachte- en kennisuitwisseling. drs. Sacha Spoor, senior adviseur en trainer. Sacha heeft 18 jaar ervaring in het integriteitsvak en heeft vele organisaties en beroepsgroepen getraind. Haar specialiteiten zijn onder andere: de meldingsstructuur in de organisatie, regelingen en procedures op integriteitgebied en de inrichting van het integriteitbeleid in de organisatie. drs. Sacha Spoor fundamental 26

27 nieuw Fraude & Ethiek Het morele Big Data kompas In een datagedreven economie worden steeds meer processen mogelijk gemaakt en gevoed door analyse van zeer grote hoeveelheden data. Zo maken bedrijven steeds vaker gebruik van persoonsgegevens bij hun dienstverlening. Die zijn afkomstig van uiteenlopende bronnen. Het grootste deel bestaat inmiddels uit zogenaamde geobserveerde data, zoals locatiegegevens van een telefoon, data van cookies op een computer en klikgedrag op een website. De verwerking gebeurt steeds vaker aan de hand van slimme algoritmen die patronen uit de data afleiden en getraind kunnen worden om verbanden te vinden die anders verborgen blijven. Het is vooral dit geavanceerde en geautomatiseerde gebruik van data dat de kracht van het gebruik van Big Data vormt. De datagedreven economie vereist dat consumenten erop kunnen vertrouwen dat hun data niet worden misbruikt. Dat vertrouwen is niet vanzelfsprekend. Er is reeds veel regelgeving rondom privacy, te beginnen met de AVG. Maar gaat dit de privacyproblemen die Big Data en data & analytics oproepen oplossen? En staat in de datagedreven economie niet veel meer op het spel dan alleen privacy? Tijdens de workshop gaan we op zoek naar het Big Data kompas. Hoe zorgen we dat er vertrouwen komt in een datagedreven economie? Financieel professionals die integriteit belangrijk vinden. Dinsdag 13 november 2018 Fletcher Hotel, Nieuwegein-Utrecht uur Leden 325 Niet-leden 325 PE-uren: 3 Deze training is onderdeel van het Integriteitdrieluik Heeft u interesse in de twee andere onderdelen, ga dan naar pagina 12. Hoe ziet het morele Big Data kompas eruit? Welke ethische vragen roept data & analytics op? Is privacy overgewaardeerd en zijn mensen bereid het in te ruilen voor allerlei baten? Verschilt die bereidheid per generatie? Wie heeft er niks te verbergen? Het programma van deze workshop is interactief. U filosofeert met uw collega s over uw eigen positie in het debat over ethiek en data & analytics. De workshop is daarmee een gezamenlijke zoektocht naar een goede aanpak van morele vraagstukken rondom gebruik van Big Data. De docent plaatst techniekpessimisten tegenover techniekoptimisten en instrumentalisme tegenover technologisch determinisme. Bovenal geeft hij aan dat het debat nuance vereist, en ook vragen oproept over de open samenleving: het debat gaat niet alleen over de rechten van individuen, maar ook over de kwaliteit van onze maatschappij. dr. Edgar Karssing, associate professor beroepsethiek en integriteitsmanagement Nyenrode Business Universiteit. dr. Edgar Karssing fundamental 27

28 Fraude & Ethiek nieuw Donderdag 28 juni 2018 Van der Valk, Vianen uur Leden 495 Niet-leden 595 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Integriteit borgen met toepassing van Lean principes Bijna iedereen heeft in het dagelijks werk bewust of onbewust te maken met ethische vraagstukken en dilemma s. Het is daarom van belang om een cultuur van integriteit te bevorderen en te bewaken. In deze training leert u hoe u zo n cultuur kunt creëren én verankeren in uw organisatie door te leren van Lean Management. Eén van de meest krachtige en succesvolle managementfilosofieën uit de afgelopen eeuw. Er zijn veel overeenkomsten tussen het creëren en borgen van een cultuur van continu verbeteren (Lean) en het creëren en borgen van een cultuur van integriteit. Beide hebben het klantbelang als uitgangspunt. Beide vergen een hoge mate van bewustwording binnen de organisatie. Beide worden bepaald door de houding en gedrag van medewerkers, waarbij borging bottom-up plaatsvindt. En beide zijn vanuit een langetermijnvisie ingestoken vanuit de grondgedachte dat een organisatie continu moet blijven leren en ontwikkelen. Vanuit Lean zijn krachtige en eenvoudig toe te passen methodes ontwikkeld om dit ultieme doel te bereiken. Wat kunnen we leren en overnemen vanuit de bewezen succesvolle Lean methodiek bij het creëren en verankeren van integriteit? Na afloop van deze cursus begrijpt u de basisbeginselen vanuit Lean Management en de overeenkomsten met integriteit. U beschikt over een aantal krachtige en praktische hulpmiddelen vanuit Lean om een integere organisatie te creëren en te borgen. Iedere financiële professional die ervoor wil zorgen dat gewenste veranderingen echt worden doorgevoerd in zijn/haar organisatie. Wat is Lean Management? Spelenderwijs leren aan de hand van een Lean Game Wat is de verbinding tussen Lean en integriteit? Lean Methodes om een cultuur van integriteit in te voeren en te borgen - Problemen signaleren & aanpakken ( Kaizen ) via de A3 methodiek - Het invoeren van verbeter routines ( Kata ), een bewezen effectieve manier van denken en doen om uitdagingen te realiseren Toepassen met casuïstiek uit uw eigen organisatie (indien gewenst) Anita Buenting Anita Buenting, HR en integriteitsadviseur, LEAN Green belt en docent integriteit bij de Nyenrode Business Universiteit. fundamental 28

29 vernieuwd Fraude & Ethiek Integriteitsmanagement - in gesprek! Het managen van integriteit Er wordt van u als manager of leidinggevende verwacht dat u een prominente rol speelt bij het bewaken en bevorderen van een integere organisatie. U heeft een voorbeeldfunctie, moet uw medewerkers aanspreken op hun verantwoordelijkheden en coacht hen bij lastige dilemma s. U moet ervoor zorgen dat de waarden en regels van de organisatie meer zijn dan mooie woorden en dat ze bekend zijn binnen de organisatie. De focus van de training ligt op het voeren van een gesprek over integriteit met je medewerkers. Hoe doe je dat op een goede, niet-bedreigende manier? En hoe maak je het ook interessant en leuk voor je medewerkers? Na het volgen van deze training bent u zich bewust van uw rol als manager op integriteitgebied, heeft het begrip integriteit meer handen en voeten, en weet u hoe het onderwerp bespreekbaar te maken. U krijgt praktische handvatten om integriteit te agenderen in uw team of organisatie en het gesprek aan te gaan met uw medewerkers. Leidinggevende financiële professionals. Dinsdag 6 november 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 695 Niet-leden 795 PE-uren: 7 Maximaal 12 deelnemers. RC s ontvangen een korting van 100 Wie integriteit zegt, roept verschillende (voor)oordelen op. De ene manager worstelt bijvoorbeeld met het bespreken van lastige dilemma s, ongemakkelijke gevoelens en beperkingen. Andere managers hebben moeite met het uitdragen van normen, waarden en idealen of met het opstellen van regels, codes, procedures. Zowel voor u als voor uw medewerkers blijft het belangrijk om aan bewustwording (houding en gedrag) te werken. We gaan uit van het principe: regels stellen waar nodig en waar mogelijk stimuleren van eigen professionele verantwoordelijkheid. Het waarborgen van integriteit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van het team / de organisatie. U als manager heeft echter een prominente rol bij het op de kaart zetten van integriteit. Niet alleen heeft u een voorbeeldfunctie (in woord en daad), u kunt er ook aan bijdragen dat integriteit een onlosmakelijk deel wordt van het professioneel handelen van uw medewerkers. De training is gericht op uw rol als leidinggevende om integriteit bespreekbaar te maken. Deels richt het zich op de eigen professionalisering met betrekking tot integriteitdilemma s: het vergroten van bewustzijn, inzicht en oordeelsvermogen. En daarnaast staat vooral ook het managen van integriteit centraal, het zorgen dat integriteit onder de aandacht blijft. We staan onder andere stil bij deze vragen: Hoe bevordert u een cultuur van verantwoordelijkheid? Hoe zorgt u voor een open gesprek over lastige en gevoelige thema s? Hoe ondersteunt u medewerkers bij het nemen van lastige beslissingen? Hoe voorkomt u integriteitsmoeheid? drs. Sacha Spoor, senior adviseur en trainer. Sacha heeft 18 jaar ervaring in het integriteitsvak en heeft vele organisaties en beroepsgroepen getraind. Haar specialiteiten zijn onder andere: de meldingsstructuur in de organisatie, regelingen en procedures op integriteitgebied en de inrichting van het integriteitbeleid in de organisatie. drs. Sacha Spoor advanced 29

30 Fraude & Ethiek Maandag 10 december 2018 Fletcher Hotel, Nieuwegein-Utrecht uur Leden 850 Niet-leden 850 PE-uren: 7 Toezien op integriteit Voor commissarissen en toezichthouders Als commissaris of toezichthouder zit u bij uitstek in een positie om bij te dragen aan het onderhouden en versterken van de integriteit van organisaties. Integriteit is een belangrijk thema voor goed toezicht. Dit betekent voor u een dubbele opdracht; de integriteit van u als toezichthouder en het toezicht houden op ethiek. Na deze masterclass weet u invulling te geven aan het begrip integriteit en kunt u dit vertalen naar uw integriteit als toezichthouder en het toezien op integriteit. U wordt zich bewust van de eigen rol als toezichthouder ten aanzien van integriteit en de noodzaak om integriteit in dialoog vorm en inhoud te geven. Toezichthouders en commissarissen. Tijdens deze masterclass bespreken we valkuilen bij het operationaliseren van integriteit. U leert dat integriteit met name inhoud krijgt en kan worden getoetst in een dialoog. We bespreken onder andere met elkaar: Hoe kun je integriteit operationaliseren? Welke vragen moet ik stellen in mijn toezicht en hoe kan ik de antwoorden interpreteren? Hoe kan ik toezicht houden op de mate waarin maatregelen zijn genomen om een integere bedrijfsvoering te waarborgen? Hoe zorg ik ervoor dat integriteit voor meer staat dan het minimaliseren van juridische aansprakelijkheid, risicobeheersing en reputatiemanagement? Het programma van deze masterclass is interactief. U filosofeert met mede-toezichthouders over uw dilemma s bij het toezichthouden op integriteit. De masterclass is daarmee een gezamenlijke zoektocht naar een goede aanpak om integriteit mee te nemen in het toezicht. dr. Edgar Karssing, associate professor beroepsethiek en integriteitsmanagement Nyenrode Business Universiteit. drs. Marlies de Vries RA, assistent professor internal control Nyenrode Business Universiteit. Marlies schrijft een proefschrift over de vraag hoe accountants om kunnen gaan met hun dubbele opdracht ten aanzien van integriteit. drs. Marlies de Vries RA expert 30

31 Externe verslaggeving Interview Laurine Lemon De wereld is niet zwart-wit Onder uitdagende omstandigheden complexe regels toepassen. Laurine Lemon kan zich geen leukere baan bedenken dan die van director accounting policies en IFRS bij DSM. Je speelt hier in de premier league van financial reporting. Ik kan dit werk niet alleen doen. Je kunt alle vakliteratuur over IFRS lezen maar je moet het toepassen op de business. Eerst moet je opinies verzamelen van autoriteiten. Daarna moet je het intern uitleggen. In 2019 moet IFRS 16 geïmplementeerd worden. Als gevolg van deze nieuwe standaard moeten alle lease- en huurverplichtingen op de balans komen in de IFRS-jaarrekening. Dat is een veelomvattend project. Een grote onderneming als DSM heeft al snel duizenden huurcontracten in allerlei verschillende soorten en maten. Dat maakt het enorm complex. Het raakt aan de processen van diverse afdelingen. Het heeft bijvoorbeeld consequenties voor de EBITDA. Die wordt hoger terwijl er feitelijk niets verandert. Iedereen die er een belang bij heeft moet ik uitleggen welke keuzes zijn gemaakt. Waarom moeten we dit doen? Je moet er voor zorgen dat mensen het begrijpen. Als je je alleen achter regels verschuilt, krijg je niets voor elkaar. Je moet er heel actief mee bezig zijn. Onafhankelijk IFRS kent een grijs gebied in het implementeren van de regels. Dat is logisch want je kunt niet alles voorschrijven. Grijze gebieden zijn niet lastig, maar leuk. Het geeft je de mogelijkheid om regels te interpreteren. Het maken van inschattingen is mijn toegevoegde waarde in dit werk. Hoe hoog moet bijvoorbeeld de voorziening voor een verwachte claim zijn? Hoeveel geld moet je reserveren? Er is vaak casuïstiek, maar er komt ook businesservaring bij kijken. Je moet de mening van experts inschatten, maar ook de belangen van mensen. Is de expert die je om een mening vraagt een jurist van de tegenpartij of niet? Ik kan de inhouse jurist om een inschatting vragen maar hoe objectief is zijn mening? En hoeveel ervaring heeft die expert met die casuïstiek? De wereld is niet zwart-wit. Ik houd mij al meer dan tien jaar bezig met financial reporting in de rol van opsteller. Als beursgenoteerd bedrijf moet er ieder kwartaal gerapporteerd worden. Dat zorgt voor een piekbelasting maar niet per se voor extra werkdruk. Deadlines zijn voorspelbaar. Het is een kwestie van goed organiseren. Onverwachte gebeurtenissen kunnen wel voor extra werkdruk zorgen. Een overname heeft bijvoorbeeld allerlei gevolgen. Op zo n moment is er behoefte aan aanvullende rapportages. Die haal je niet even uit een systeem. Een internationaal bedrijf dat actief is in zoveel landen met zoveel uiteenlopende situaties levert heel veel boeiende casussen op. Dat merk je nu ook aan de implementatie van IFRS 16. Je speelt hier in de premier league van financial reporting. drs. Laurine Lemon RA Je moet de mening van experts inschatten, maar ook de belangen van mensen. Laurine Lemon drs. Laurine Lemon RA is director accounting policies en IFRS bij DSM. Hiervoor werkte ze onder meer als program director Financial Closing bij UTi Worldwide en vice president Reporting and Accounting bij CEVA Logistics. 31

32 Externe verslaggeving Donderdag 5 april 2018 Improfin Groep, Wijchen uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Fast closing en toch effectief rapporteren In deze economische context hebben organisaties het laatste nieuws nodig zodat men tijdig kan bijsturen. Iedere periode moet snel en efficiënt worden afgesloten. Zo komt er snel actuele informatie over de resultaatontwikkeling beschikbaar om bij te sturen en eventueel de outsider tijdig te informeren. Dat betekent niet alleen consolideren en aggregeren van financiële informatie, maar ook voldoende tijd hebben voor analyse en verklaringen. Een fast close vraagt dan ook veel van processen en van financials. Deze cursus biedt vooral een brede oriëntatie op het fenomeen fast closing en gaat in op het waarom en hoe. Er is aandacht voor de techniek van fast closing en voor de rol- en taakopvatting van de moderne controller als een spin in het web van de bestuurlijke informatievoorziening. Controllers, accountants in business en andere financiële professionals die kennis willen maken met de fundamentals van fast closing. Wilt u uw bestaande fast closing processen verbeteren, dan raden we u aan de cursus Advanced fast and quality close op 20 april 2018 te volgen (zie pagina 33). Aan de orde komt onder andere: de inrichting en de werking van rapportagelijnen het evenwicht tussen sturing en beheersing een analyse van de meest voorkomende knelpunten en hoe deze op te lossen een antwoord op de vraag of sneller ook beter is hoe de moderne controller grip houdt zonder af te knellen hoe de weerstand van de lijn te overwinnen best practices van gerenommeerde organisaties drs. Jan de Kroon, organisatie-adviseur en directeur Improfin Groep drs. Jan de Kroon fundamental 32

33 Externe verslaggeving Advanced fast & quality close Versnel en verbeter uw financiële rapportage en afsluitingsproces Heeft u ook te weinig tijd voor analyse, advies en anticipatie bij het terugkerende proces van maand-, kwartaal- en jaarafsluitingen? En dit terwijl de veranderende informatiebehoefte van uw aandeelhouders, management en bestuur vereist dat u dicht op de cijfers zit. Hoe zorgt u ervoor dat u sneller vitale data beschikbaar hebt en deze adequaat kunt vertalen naar de waarheid achter deze cijfers? Met andere woorden, hoe verbetert en versnelt u uw financiële rapportage en afsluitingsproces? In uw functie bent u vooral bezig met financiële rapportage en consolidatie. U heeft behoefte aan versnelling en verdieping. Na afloop van deze cursus kunt u closing processen optimaliseren zodat verantwoordingsinformatie eerder beschikbaar is. U krijgt inzicht in hoe u structureel meer tijd creëert voor kwalitatieve analyses en beter invulling geeft aan uw rol als business partner. Dinsdag 20 april 2018 Improfin Groep, Wijchen uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Concern controllers, (financial) controllers, reporting & consolidation managers en andere financiële professionals die hun bestaande fast closing processen willen verbeteren. Bent u op zoek naar vooral een oriëntatie op fast closing, dan raden we u aan de fundamental cursus Fast closing en toch effectief rapporteren op 5 april 2018 te volgen (zie pagina 32). beoordelen informatiebehoefte de fast close-methode, met aandacht voor: - management & organisatie - ICT en datastructuur - mensen & cultuur - processen & diensten lean closing proces brondata naar efficiënt naar rapporteren financial management reporting quick wins en belangrijke verbeterpunten nbaopleidingen.nl drs. Jan de Kroon, organisatie-adviseur en directeur Improfin Groep advanced 33

34 Externe verslaggeving Donderdag 29 en vrijdag 30 maart 2018 Heerlijckheid van Ermelo, Ermelo / uur (incl. logies) Leden Niet-leden PE-uren: 14 RC s ontvangen een korting van 100 Basisbeginselen IFRS Intensieve cursus over internationale verslaggeving Beursgenoteerde ondernemingen publiceren hun geconsolideerde cijfers volgens International Financial Reporting Standards (IFRS). Andere ondernemingen mogen dit op vrijwillige basis doen. Ook in de Nederlandse verslaggeving zijn veel elementen uit IFRS overgenomen. Deze basiscursus maakt u vertrouwd met de beginselen van IFRS. Na deze intensieve tweedaagse cursus bent u vertrouwd met de beginselen van IFRS. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan de verschillen met Nederlandse verslaggevingsgrondslagen. Iedere financiële professional die goed op de hoogte wil zijn van IFRS. Een greep uit de onderwerpen: Algemene ontwikkelingen in IASB, ontwikkelingen in Nederland, meest recente versie Conceptual Framework IFRS, presentatie van jaarrekeningen (IAS 1) en stelselwijzigingen (IAS 8) Leasing (IFRS 16) Voorzieningen (IAS 37) Business combinations (IFRS 3 en IAS 38) Impairment (IAS 36) Revenue recognition (IAS 18 en IFRS 15) Financiële instrumenten (IFRS 9) Fair value measurement (IFRS 13) Achieving hedge accounting in practice (IFRS 9) prof. dr. Henk Langendijk, hoogleraar externe verslaggeving Nyenrode Business Universiteit en Universiteit van Amsterdam drs. Fred Versteeg RA, partner department of professional practice KPMG Accountants N.V. drs. Dingeman Manschot RA, director professional practice department Deloitte en lid van de Raad voor de Jaarverslaggeving drs. Pieter Veuger RA, partner PricewaterhouseCoopers LLP prof. dr. Henk Langendijk fundamental 34

35 vernieuwd Externe verslaggeving Update IFRS 2018 IFRS kent veel wijzigingen die een grote impact kunnen hebben op de jaarrekening. Het is van belang dat u op de hoogte bent van deze wijzigingen. De IFRS update gaat uitgebreid in op de nieuwe standaarden en interpretaties onder IFRS, waaronder die voor omzetverantwoording, leasing en financiële instrumenten. Na deze cursus: Bent u op de hoogte van de nieuwe en gewijzigde standaarden en interpretaties die in het boekjaar 2018 voor het eerst van toepassing zijn; Weet u welke wijzigingen vanaf 1 januari 2019 ingaan; Kent u de voortgang van enkele belangrijke projecten van de IASB. Veel van deze ontwikkelingen hebben niet alleen consequenties voor de jaarrekening, maar ook voor informatiesystemen en soms de bedrijfsactiviteiten zelf; U weet welke wijzigingen in verslaggeving u nu al kunt doorvoeren. Accountants, controllers en financieel professionals met IFRS-kennis die in één dag bijgepraat willen worden over de ontwikkelingen in de afgelopen periode. Donderdag 19 april 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 695 Niet-leden 795 PE-uren: 7 RC s ontvangen een korting van 100 In één cursusdag behandelen de docenten alle recent geldende wijzigingen in IFRS. Ook krijgt u een update van verslaggevingsstandaarden die reeds zijn goedgekeurd en binnenkort in werking treden. In de cursus Update IFRS 2018 gaat u aan de slag met: IFRS 15 Omzetverantwoording; IFRS 16 Leasing; IFRS 9 Financiële instrumenten; IFRS 17 Verzekeringscontracten; ESMA en AFM enforcement priorities en recente uitspraken inclusief guidelines Alternative Performance Measures; IASB initiatieven op terrein van effectief communiceren inclusief aanpassingen IAS 1, IAS 7, practice statement materiality, etc.; Recente uitspraken IFRS Interpretations Committee. Samen met uw medecursisten bespreekt u de ontwikkelingen en praktijkproblemen aan de hand van voorbeelden en korte casussen. prof. dr. Leo van der Tas RA, vaktechnisch partner EY, lid Consultative Working Group ESMA, voormalig lid van het IFRIC alsmede van de Advisory Council van de IASB, Global IFRS Leader bij EY en hoogleraar Universiteit van Tilburg Ton Meershoek MSc. RA RC, Technical Expert Financial Reporting AFM, lecturer financial reporting Nyenrode Business Universiteit prof. dr. Leo van der Tas RA advanced 35

36 Externe verslaggeving Woensdag 14 februari 2018 Flecher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 475 Niet-leden 575 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 US GAAP versus IFRS Bent u als financial betrokken bij de externe verslaggeving van internationale entiteiten? Dan is kennis van IFRS onontbeerlijk. Bent u een onderdeel van een Amerikaanse moeder- of dochtermaatschappij, dan moet u ook op de hoogte zijn van de meest in het oog springende verschillen tussen US GAAP en IFRS om allerlei verzoeken te begrijpen en te kunnen toepassen. Na afloop van deze cursus heeft u een effectief overzicht van de grootste verschillen tussen IFRS en US GAAP aan de hand van de huidige geldende wet- en regelgeving, IFRS en FASB/SEC regels. Financials die verantwoordelijk zijn voor het samenstellen, analyseren of controleren van reporting packs met als grondslag US GAAP/IFRS. U krijgt op balans- en resultatenrekeningniveau een overzicht en uitleg van de verschillen tussen IFRS en US GAAP voor boekjaren beginnend vanaf 1/1/2017 en volgende. U krijgt inzicht in de opbouw van US GAAP en IFRS en u wordt op de hoogte gebracht van de meest voor de hand liggende (digitale) referentiebronnen. De cursus is thematisch opgebouwd en heeft de vorm van een hoor- en werkcollege. Enkele thema s die behandeld worden zijn: opbrengstverantwoording overnames consolidatie vreemde valuta leasing listed versus non-listed financiële overzichten drs. Stefan Betting RA, eigenaar/oprichter van Profeda, een organisatie gericht op accountants, advocaten en notarissen. Stefan is tevens docent, examinator en scriptiebegeleider (internationale) externe verslaggeving bij Nyenrode Business Universiteit. drs. Stefan Betting RA advanced 36

37 nieuw Externe verslaggeving IFRS 9 voor corporates De nieuwe standaard IFRS 9 Financiële instrumenten is van toepassing voor boekjaren beginnend op of na 1 januari De standaard is weliswaar bedoeld om de verslaggeving van banken te verstevigen (in reactie op de kredietcrisis), ook gewone ondernemingen hebben er mee te maken en zullen op verschillende gebieden ervaren dat aanpassingen in hun verslaggeving noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld wat betreft de behandeling van voorzieningen voor dubieuze debiteuren, de behandeling van treasury gerelateerde posities, beleggingen en intercompany vorderingen. Na afloop van deze cursus heeft u inzicht in de belangrijkste wijzigingen die IFRS 9 met zich mee brengt, specifiek gericht op corporates (gewone ondernemingen, niet banken). Financials die verantwoordelijk zijn voor het samenstellen, analyseren of controleren van jaarrekeningen van corporates (gewone ondernemingen, niet banken) met als grondslag IFRS. Dinsdag 13 februari 2018 NBA, Amsterdam uur Leden 325 Niet-leden 425 PE-uren: 3 RC s ontvangen een korting van 100 Een praktische handleiding waarmee opstellers en controleurs een compleet overzicht krijgen van de belangrijkste onderwerpen. Enkele thema s die behandeld worden zijn: Classification and measurement Impairment Hedge accounting Diclosure drs. Dick Korf RA, partner bij KPMG Capital Markets Accounting Advisory Services. Dick is een specialist in de verslaggeving van financiële instrumenten en een veel gevraagd spreker over dit onderwerp. drs. Dick Korf RA advanced 37

38 Externe verslaggeving Dinsdag 24 april 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 425 Niet-leden 495 PE-uren: 4 RC s ontvangen een korting van een leuke interactieve en leerzame cursusdag. Update externe verslaggeving De ontwikkelingen in externe verslaggeving staan zowel nationaal als internationaal niet stil. IFRS wordt verder uitontwikkeld, IFRS SME wordt wereldwijd uitgerold en last but not least, de richtlijnen voor de jaarverslaggeving van de RJ zijn aangepast aan de actualiteit. Deze cursus staat stil bij de meest recente (voorgenomen) wijzigingen in wet- en regelgeving met betrekking tot externe verslaggeving in Nederland. U bent meteen up-to-date want alle conceptuitingen van de RJ en de IASB tot en met vier weken voor de cursusdatum komen aan bod. Na deze cursus past u het geleerde meteen toe in de praktijk. U bent in staat te anticiperen of proactief te adviseren rond aankomende wijzigingen in (inter)nationale externe verslaggeving. Controllers, accountants, managers, risicomanagers, compliance officers en managers internal control die in aanraking komen met externe verslaggeving of daar zelf actief bij betrokken zijn. De volgende onderwerpen komen aan de orde: nieuwe richtlijnen van de RJ voor grote en middelgrote rechtspersonen ontwikkelingen ten aanzien van IFRS SME wijzigingen in huidige IFRS standaarden aankomende wijzigingen in IFRS met een grote impact drs. Stefan Betting RA, eigenaar/oprichter van Profeda, een organisatie gericht op accountants, advocaten en notarissen. Stefan is tevens docent, examinator en scriptiebegeleider (internationale) externe verslaggeving bij Nyenrode Business Universiteit. advanced 38

39 Externe verslaggeving Leergang deelnemingen en consolidatie Controllers, intern accountants en accountants in business worden in hun dagelijkse praktijk vaak gevraagd naar het verwerken van kapitaalbelangen, waaronder deelnemingen, in de enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening voor organisaties. In deze leergang komen deelnemingen en consolidatie zowel nationaal als internationaal uitgebreid aan bod in de theorie en via praktijkgerichte casussen. U ontvangt het boek Administratie van deelnemingen en consolidatie dat de leidraad vormt voor de theorie en de te behandelen casuïstiek. Na het afronden van deze leergang beheerst u de verwerking van kapitaalbelangen en consolidatie volgens de Nederlandse verslaggevingseisen. Controllers, intern accountants en accounts in business werkzaam in het mkb. De volgende onderwerpen komen onder meer aan bod: administratieplicht en deelnemingen kapitaalbelangen c.s., waardering en toepasselijke grondslagen deelnemingen in de enkelvoudige jaarrekening en de bijbehorende administratie consolidatie (integrale consolidatie van 100%, niet 100%-deelnemingen en middellijke deelnemingen) consolidatievrijstellingen proportionele consolidatie de verwerking van up-, down- en sidestream transacties buitenlandse deelnemingen fusies en overnames, de administratieve verwerking het geconsolideerde kasstroomoverzicht Woensdag 20 juni, 27 juni en 4 juli 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden Niet-leden PE-uren: 18 U ontvangt voor aanvang van de leergang het boek Administratie van deelnemingen en consolidatie. RC s ontvangen een korting van 200 Voor aanvang en na elke bijeenkomst ontvangt u enkele voorbereidingsopdrachten. Bent u accountant in business dan kunt u de voorbereidingsuren als zelfstudie-uren wegschrijven in uw PE-registratie. drs. Stefan Betting RA, eigenaar/oprichter van Profeda, een organisatie gericht op accountants, advocaten en notarissen. Stefan is tevens docent, examinator en scriptiebegeleider (internationale) externe verslaggeving Nyenrode Business Universiteit. drs. Stefan Betting RA fundamental 39

40 Finance Interview Yvonne Escalona Op de eilanden moet je meer allround zijn De overstap van accountant naar een finance functie geeft meer vrijheid om je werk zelf in te vullen maar dat geldt helemaal op Aruba, vindt Yvonne Escalona RA, managing director van Visser Corporation. drs. Yvonne Escalona RA Op de eilanden moet je nu eenmaal anders opereren. Yvonne Escalona Het is niet zo eenvoudig om op Aruba een passende uitdagende baan te vinden. Ik kwam naar Nederland om te studeren en ging daarna werken bij Ernst & Young. Pas toen de mogelijkheid zich voordeed om als accountant de overstap naar Aruba te maken ben ik terug gekomen. Hoewel de fysieke taken van de audit hetzelfde zijn, merk je toch verschillen. Bedrijven zijn kleiner. De sfeer is informeler. Dat maakt het soms lastiger om alle regels goed toe te passen. Er is een ons kent ons sfeer. De middelen zijn ook beperkter. Het aantal functiescheidingen binnen kleine organisaties is daardoor maar ten dele door te voeren. De registratie en controle kan niet altijd over meerdere personen worden verdeeld. Het voldoen aan alle compliance regels hier is voor veel bedrijven een grote opgave. Toen ik dertien jaar geleden de overstap maakte naar de functie van cfo bij Visser Corporation ondervond ik zelf hoe groot die uitdaging is. Het bedrijf liep op dat moment achter bij het produceren van jaarcijfers. Het ontbrak aan mankracht. Alle inspanningen waren gericht op het ondernemen. Er was voor mijn komst geen cfo. Alleen een controller die de cijfers moest opleveren en bezig was met operationele zaken. Het kostte een aantal jaren om die achterstand in te lopen. Vooral ook omdat het bedrijf tegelijkertijd sterk groeide door overnames. Dat is leuk maar het vraagt veel tijd. Wat het verschil maakt is dat we een hoofd administratie hebben aangesteld zodat de controller meer strategisch kan worden ingezet. Inmiddels zijn de maandrapportages en de jaarrekeningen up-to-date. Verademing Sommige mensen die vanuit Nederland komen, moeten wennen aan het tempo. Het is niet dat mensen hier trager werken maar sommige dingen kosten gewoon meer tijd. Zo is de verwerking van informatie binnen veel bedrijven vaak nog heel arbeidsintensief. Er wordt bijvoorbeeld nog veel met spreadsheets gewerkt. Die zijn foutgevoeliger wat betekent dat je meer mensen moet inzetten om informatie te controleren. Op de eilanden moet je nu eenmaal anders opereren. Dat heeft ook een aantal positieve kanten. Je bent veel allrounder. Als managing director ben ik heel operationeel en breed bezig. En ik word gevraagd voor interessante nevenfuncties. Zo ben ik toezichthouder bij de Centrale Bank van Aruba. Ik ben als lid van de auditcommissie nauw betrokken bij de financiële verslaglegging van de Centrale Bank. Het is zeer interessant om bij dit instituut betrokken te zijn. Het grootste voordeel van hier werken is de tijd die je overhoudt. In Nederland zat ik altijd in de file. Op Aruba kost het mij precies tien minuten om de afstand van kantoor naar huis af te leggen. Dat is echt een verademing. drs. Yvonne Escalona RA is managing director van Visser Corporation, een farmaceutische groothandel en retailorganisatie met vestigingen op Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Ze werkte hiervoor als accountant bij Ernst & Young in Nederland en op Aruba. 40

41 Finance Financieel strategisch partner Dat exponentiële technologische veranderingen en innovatieve businessmodellen organisaties tot voortdurende verandering dwingen begrijpen we allemaal. Maar hoe geeft u als financieel manager hier meer inhoud aan? Hoe combineert u in deze snel veranderende wereld de rollen van financieel-economisch geweten en strategisch partner? Als het tempo van verandering toeneemt kunt u niet alleen blijven hangen in efficiency en compliance. In zo n wereld krijgt in control namelijk een andere betekenis. Zonder de basis te vergeten, zullen we verder moeten kijken en begrippen als effectiviteit en snelheid een gelijkwaardige plek moeten geven. Hoe geven we als financieel strategisch partner exponentiële veranderingen een plek in de planning & control cyclus, performance management, investeringsanalyse of in risk management? En wat betekent dat dan weer voor de competenties van financieel managers? Na afloop van deze cursus heeft u zicht op uw rol als strategisch partner en kunt u deze onderscheiden van uw rol van financieel geweten van de onderneming. U heeft handvatten om de binnen uw organisatie gebruikte finance en control instrumenten tegen het licht te houden en heeft inzicht in de meest belangrijke technologische ontwikkelingen van dit moment. Vrijdag 25 mei 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 450 Niet-leden 495 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 45 Iedere financiële professional die zich in de combinatie van finance en strategie wil verdiepen, zoals (financieel) managers, accountants, controllers, (non-)executive board members, consultants. Tijdens de cursus gaan we in op vragen als: heeft u zicht op de voor uw branche of onderneming belangrijkste technologische ontwikkelingen van dit moment? Wat betekenen deze ontwikkelingen voor uw organisatie vanuit financieeleconomisch perspectief? Hoe kunt u bijdragen aan organisatorische verandering en wat betekent dat concreet voor de finance en control instrumenten? En hoe combineert u de rol van strategisch partner met de rol van financieeleconomisch geweten? De volgende onderwerpen komen aan bod: Finance als strategisch partner Exponentieel management: van Plan-Do-Check-Act (PDCA) naar Connect-Respond-Trust-Accelerate (CRTA) Het nieuwe instrumentarium en veranderende competenties voor de financieel manager drs. Stephan van den Broek RA RC, Partner bij Management Meets Singularity drs. Stephan van den Broek RA RC advanced 41

42 Finance Date / Venue: Monday 18th and Tuesday 19th of June 2018 NBA, Amsterdam Time: (both days) hrs. Price: (hotel arrangement excluded) Members 995 Non-members CPD-credits: 13 Note: The course is in English, based on the English version of Excel. The course materials and exercises are suitable for Excel 2007 or later. Day one will cover requirements, design and good practice - you do not need to bring a laptop. Day two will cover hands on work with Excel and you should bring your own laptop running Excel 2007 or later. mr. Simon Lindley advanced Visual Analytics and Dashboard development using Excel Finance professionals are dealing with increasing amounts of data and a growing demand for analytics to provide fresh insights and greater clarity for decision making. This course teaches participants how to create and use advanced visual techniques to support better analysis and clearer decision making both as part of general reports and for one page/ one screen dashboards. You will learn to build solutions in Excel, but can also apply these principles of good design to any systems solution. Learning objectives This course will teach you to: Use a proven process to clearly identify the information users need to take action and make key decisions; Understand key aspects of human memory and visual processing that affect good and bad visual design; Apply advanced visual techniques to; identify and focus on priorities, make choices, generate insights, rapidly assess performance, see stories and make connections with data; Design and build dashboards using these advanced techniques in Excel; Target audience This course is for accounting, finance and other professionals who prepare information for senior management/ board level to support effective business decision making. Course outline The course is conducted in a highly participative workshop style, with practical group discussion break-out sessions and a comprehensive case study where participants will work in groups to design a group dashboard for the board of a multi business organisation. It comprises the following key sections: Pre-course learning as preparation for the course - understanding the challenges of current reporting and information and what we need to improve; Analytics and the future of finance; A process for producing actionable information; Visual techniques for understanding, focus and insight - key mistakes in use of common techniques and advanced visual tools and where and how to use them; Effective dashboard design and telling stories with data, combining key techniques to tell a story on a page; Development in Excel - how to build the advanced display techniques covered in the course; Successful projects (how to apply what you learn and examples from past participants); Optional post course project to consolidate and embed learning and to earn a certificate of competency in Visual Analytics and Dashboard design. Trainers mr. Simon Lindley, Chartered Accountant, Chartered Engineer (IT based) and MBA with a Masters level diploma in board-level governance. Simon is an international speaker, trainer and Consultant in business and visual analytics with a particular focus on finance function transformation. 42

43 Finance Integrated, interactive & intelligent Excel Models i³bar, the revolutionary model for business analytics & reporting This program focuses on the integrated, interactive and intelligent Excel Models for Business Analytics & Reporting (i3bar) methodology and its revolutionary approach to reporting and analytics. Through intensive hands-on, practical exercises, you will learn to create impressive, powerful and interactive reports for decision-making that are structured, flexible and reliable. It requires no additional software, add-ons or licenses. i3bar has been proven in practice by practitioners worldwide to reduce the time needed to carry out routine reporting from hours and days down to minutes. Learning Objectives Successfully apply i3bar techniques at work to provide fresh perspectives on business challenges and opportunities. Transform the nature of your role by freeing up significant time from reporting for added value analysis and critical projects. i3bar will enable you to: Integrate data from disparate data sources into Excel; Build reliable and sustainable excel-based reporting models; Construct interactive models for decision making; Create scenarios and what-if analysis for budgeting; Produce visually attractive and impactful reports. Target Audience CFO s, financial controllers, accountants, finance managers, business managers who find generating management reports too time-consuming and rigid for analysis purposes. Good prior knowledge of Excel is assumed. In order to make optimal use of the course you must have been using Excel for at least 2 years. Date / Venue: Wednesday 20th - Friday 22nd of June 2018 NBA, Amsterdam Time: (all days) hrs. Price: (hotel arrangement excluded) Members Non-members CPD-credits: 20 Note: The course is in English, based on the English version of Excel. You should bring your own laptop running MS Excel. Course instructions assume Windows laptops, you can use the Apple Mac version of Excel - in which case you should be aware of where to find key functions and menu options. Course outline This course is Excel-driven but is not about Excel functions. Rather it is the application and combination of those functions in the most creative manner to meet your needs in the workplace. An overview of the 3-day course: Pre-course learning as preparation for the course; Day 1: Integrate Multiple Data Source/ Data Transformation; Day 2: Build and Present Interactive Reports; Day 3: Budget Simulation and Intelligence; Optional post course project to consolidate and embed learning and to earn a certificate of competency in Business Analytics. Lecturer ms. Elaine Chong, managing director of Institute of Business Analytics in Singapore has over 20 years of working experience in a leadership management position with experience in the electronics, healthcare, property, insurance, food, construction and consulting industry. While she was a Financial Controller with a Multinational Company, she achieved various global awards in management reporting in the areas of accuracy, timeliness and useful presentation. Elaine is a Chartered Accountant, a member of the Institute of Singapore Chartered Accountants (ISCA), she holds an MBA and is a Certified Microsoft Office Specialist and certified US master trainer (CMT) with the distinguished Master Trainers Academy, USA. ms. Elaine Chong advanced 43

44 Finance Woensdag 13 en donderdag 14 juni 2018 Improfin Groep, Wijchen / uur (excl. logies) Leden Niet-leden PE-uren: 15 RC s ontvangen een korting van 100 De rol van de financial bij fusies en overnames Maak kennis met het M&A proces U bent als financial betrokken bij de toekomst van uw organisatie. U adviseert over en vertaalt de strategie naar concrete acties om die toekomst in goede banen te leiden. Die acties kunnen bestaan uit het aangaan van samenwerkingen en joint-ventures, investeren of juist desinvesteren. Maar ook het aankopen of verkopen van bedrijven of bedrijfsonderdelen. Om een regisserende rol te vervullen is gedegen voorbereiding en praktische kennis een vereiste. Na afloop van dit programma heeft u inzicht in het strategische proces van fusies en overnames. U bent in staat om deze processen in goede banen te leiden en vervelende verrassingen te voorkomen. Dit programma is geschikt voor financiële professionals die een adviserende en regisserende rol hebben bij fusie- en overnameprocessen. Programma Het programma gaat in op belangrijke aspecten die bij fusies en overnames spelen: (Financiële) strategie - aan de orde komen strategische analyse en de verschillende keuzes die kunnen worden gemaakt inclusief hun financiële consequenties en effecten op de waarde van de onderneming; Juridische voetangels & klemmen - waar moet er in juridische zin rekening mee gehouden worden, wie zijn betrokken partijen en wanneer zit u waar aan vast? Wat zijn LOI s en SPA s en hoe regelt u de juridische due diligence?; Financiering - het financieringslandschap verandert snel en heftig. Welke bronnen zijn er en hoe kijken ze naar de deal? Welk financieringsarrangement is passend en blijft dat ook na de deal zo?; Waarde, prijs en fiscaliteit - Wat is de relatie tussen de waarde en de gevraagde prijs en met welke fiscale aspecten moet er rekening worden gehouden? En hoe borgt u die in de due diligence en post-fusie integratie?; Begin with the end in mind - gedurende het proces raken partijen veelal in een flow en willen ze naar de deal. We besteden aandacht aan een tweetal belangrijke aspecten: De do s en don ts bij het onderhandelen (zeker met professionele partijen) en de post-fusie fase waarin het slagen van de deal feitelijk moet blijken en weeffouten zich manifesteren. Denk hierbij aan onderschatte cultuurinvloeden. mr. drs. Catelijne Bach, partner Van Iersel en Luchtman Advocaten Pierre Steeghs RA, zelfstandig gevestigd accountant & fiscalist, associate partner Improfin drs. Jan de Kroon, organisatieadviseur en directeur Improfin Groep drs. Jan de Kroon fundamental 44

45 Finance Investeringsbeoordeling en bedrijfswaardering De discounted cash flow (DCF) methode Hoe creëert een ondernemer waarde voor kapitaalverschaffers? Op welke wijze kijken corporate finance afdelingen van banken en investeerders naar waarde? De beste methode om waarde te bepalen is die van de berekening van de netto contante waarde van de toekomstige kasstromen. Deze methode kan worden toegepast op de beoordeling van investeringsprojecten, maar ook om de waarde van een onderneming als geheel te bepalen. Dan spreken we over waardebepaling op basis van de discounted cash flow (DCF) methode. De waarde van een investering of de waarde van de onderneming wordt bepaald door de toekomstige vrije kasstromen en het moment waarop deze naar verwachting gerealiseerd zullen worden. Dit impliceert dat waardering plaatsvindt op basis van verwachtingen en veronderstellingen. Tijdens deze cursus ervaart u dat een waardering van kasstromen geen exacte wetenschap is, maar financieel modelleren aan de hand van een consistente visie. De visie bepaalt de uiteindelijke waardebepaling. Na afloop van deze cursus heeft u een goed inzicht in de componenten van een investeringsbeoordeling en een DCF analyse. U kunt na afloop de kritische parameters beoordelen op hun realiteitsgehalte. Vrijdag 11 mei 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 7 Neem uw eigen laptop mee met daarop Excel 2010 (of een latere versie) geïnstalleerd. RC s ontvangen een korting van 100 Controllers, accountants, treasurers en financieel analisten. Beoordeling van investeringsvoorstellen: methodes en technieken. De voordelen van netto contante waarde berekeningen, de interpretatie van uitkomsten en de betekenis van internal rate of returns; Marktwaarde van het eigen vermogen en de marktwaarde van de gehele onderneming; Bespreking van componenten van een DCF analyse; Analyse van de verschillen tussen een kasstroomoverzicht en de kasstromen die in een DCF analyse gebruikt worden; Kwantificeren van de kostenvoet van het vreemde vermogen: risicovrije rentevoet, credit ratings en risico opslagen; Kwantificeren van de kostenvoet van het eigen vermogen en de invloed van de financiële hefboom hierop; De gemiddelde gewogen kostenvoet van het totale vermogen; De structuur van een DCF model, de bepaling van het aantal expliciete voorspel periodes, eindwaarde berekeningen, het nut van scenario en gevoeligheidsanalyses en impliciete multiples. drs. Frans van Laar heeft 20 jaar ervaring in de financiële sector. Hij is aandelenanalist, investor relations manager en directeur geweest. Hij is circa 10 jaar actief als trainer op het gebied van financieel management, waardebepaling van ondernemingen, strategie en bank risico management. drs. Frans van Laar fundamental 45

46 Finance Vrijdag 22 juni 2018 Van der Valk Hotel, Utrecht uur Leden 650 Niet-leden 750 PE-uren: 7 U ontvangt een casus ter voorbereiding. RC s ontvangen een korting van 100 Financiering en financieringsdocumentatie voor (middel-) grote ondernemingen Het financieringslandschap van regulier bankkrediet blijft dynamisch. De bankbalansen zijn nog niet hersteld, de aanpassing van de regelgeving is nog niet voltooid, de centrale banken beïnvloeden de markt en alternatieve financieringsvormen worden volwassen. Binnen deze dynamiek is kennis van de fundamentals van financiering van belang om door de bomen het bos te zien. Hoe formuleert u een financieringsbeleid om de in uw onderneming aanwezige activa en kasstromen optimaal in te zetten ten behoeve van uw (toekomstige) financiering? Hoe organiseert u het financieringsproces intern en extern? Waarom wordt de documentatie steeds langer en ingewikkelder? Hoe zit die documentatie in elkaar? Waar krijg ik nog meer mee te maken als ik de financiering ga vastleggen? Deze praktijkgerichte cursus geeft aan hoe u de regie houdt bij het aantrekken van financiering. Een goede voorbereiding, waarin u realistische uitgangspunten formuleert, is daarbij cruciaal. U verkrijgt kennis over het belang van kredietrisico, zekerheden en een gedragen financieringsbeleid en u leert hoe financieringsdocumentatie in elkaar steekt en waar u op moet letten. De cursus richt zich op (middel-) grote ondernemingen. Dit zijn ondernemingen met een omzetniveau vanaf circa 100 tot 150 miljoen euro en een financieringsbehoefte vanaf circa 25 miljoen euro. Cfo s, controllers en treasurers van (middel-)grote ondernemingen die op een praktische wijze willen ervaren wat er komt kijken bij het formuleren van een financieringsbeleid en aantrekken van financiering. Na een introductie op de financieringspraktijk behandelt u in de ochtend een case over een financieringsproces van een grote overname. In de middag komt de financieringsdocumentatie aan bod met aandacht voor de LMA (Loan Market Association) documentatie. Onder meer de volgende onderwerpen komen aan de orde: kredietrisico, zekerheden, kostprijs krediet, Basel financieringsbeleid financieringsvormen en -alternatieven case financiering van acquisities architectuur van financieringsdocumentatie belangrijkste onderhandelpunten in de kredietdocumentatie documentatieproces ir. Rolf Michon MFE ir. Rolf Michon MFE, directeur Orchard Finance mr. Gianluca Kreuze, finance partner Loyens & Loeff N.V. fundamental 46

47 Fiscaal & Recht Interview Fridoline van Binsbergen-Stierum Je moet mensen soms uitdagen Flexibiliteit is niet alleen van toepassing op de onroerendgoedportefeuille van Shell maar ook op de functie van Fridoline van Binsbergen. Als Regional Manager Real Estate Commercial Deals & Projects (EMEA) is ze verantwoordelijk voor zo n 2500 kantoren, depots en terminals op twee continenten. Mijn team bestaat uit twaalf medewerkers die verantwoordelijk zijn voor objecten in Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Het zijn voornamelijk kantoren. Onroerend goed dat deel uit maakt van de raffinage, boorplatforms etc. hoort er niet bij. Dat vormt een onderdeel van de fabriek. Ik probeer zo goed mogelijk aan te sluiten op de business. Binnen Shell is veel beweging. Dat heeft zijn weerslag op het onroerend goed dat je nodig hebt. De business wil snel kunnen schakelen. Het gaat vaak om flexibiliteit in de onroerend goed portefeuille, waardoor we vaker kiezen voor korte huurcontracten. Sommige van onze bestaande huurcontracten hebben een looptijd van twintig jaar. Dat was vroeger een strategische keuze. Daar probeer je flexibiliteit in te bouwen door bijvoorbeeld te kijken naar andere bestemmingen voor dat gebouw. Fijne werkplek Ik word afgerekend op de aan- en verkoop van onroerend goed, maar de gebouwen moeten ook aan de veiligheidsstandaard van Shell voldoen. Voor Shell is veiligheid heel belangrijk. Als we een nieuw pand aankopen of huren is het niet direct geschikt om in te werken. We willen de werkplek veilig maken. Is hij bijvoorbeeld rolstoelvriendelijk? Voldoet de verlichting aan onze standaarden? Is er toegangsbeveiliging? Het moet ook een fijne werkplek zijn. Daarom gebruiken we duurzame materialen en verstelbaar kantoormeubilair. En het moet natuurlijk kostenefficient zijn. In het selecteren van leveranciers kijken we hoe we zoveel mogelijk gebruik kunnen maken van onze inkoopkracht. De markt voor onroerend goed verschilt per land. Nederland beschikt over een heel ontwikkelde markt, maar we werken ook in gebieden waar amper infrastructuur is. In verschillende Afrikaanse landen zijn de omstandigheden heel anders. In zo n geval moet je echt zoeken naar informatie over grondaankoop, en bouw om tot een kostenspecificatie te komen. Gelukkig werken we binnen Shell altijd met locale professionals die over de juiste kennis en informatie beschikken. Vervolgens kijk je of dat wel een verstandige beslissing is. Kun je een gebouw leveren voor een bedrag dat past binnen het afgesproken budget? Voor elk nieuw onroerend goed maak je een businesscase. Je hebt een casus waar je veel geld in investeert of besteedt. Vervolgens kijk je naar de variabelen waarmee je dat bedrag kan terugverdienen. Dan komt die RA-achtergrond weer van pas. Vooral als het korte termijn denken van de business prevaleert geef ik tegengas. Je moet mensen soms uitdagen. Daar heeft niemand een probleem mee. Integendeel, ze vinden het wel prettig. drs. Fridoline van Binsbergen-Stierum RA Vooral als het korte termijn denken van de business prevaleert geef ik tegengas. Fridoline van Binsbergen-Stierum drs. Fridoline van Binsbergen RA is Regional Manager Real Estate Commercial Deals & Projects (EMEA) bij Shell International. 47

48 Fiscaal & Recht nieuw Woensdag 27 juni 2018 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen uur Leden 325 Niet-leden 325 PE-uren: 3 Dit seminar is onderdeel van het Belastingdrieluik. Heeft u interesse in alle seminars, ga dan naar pagina 11. Fiscale aspecten bij concernfinanciering Weet u alles al over de nieuwe ebitda-regeling die met ingang van 2019 de rente in aftrek zal beperken? Dit onderwerp en vele andere komen aan bod in deze interactieve cursus over de fiscale aspecten van concernfinanciering. Natuurlijk wordt ingegaan op relevante wettelijke bepalingen en de impact van recente jurisprudentie. Tijdens de cursus zullen diverse casusposities worden doorgenomen. Ook is er ruimschoots de mogelijkheid om praktijkervaringen in te brengen. Na afloop heeft u uw kennis van de fiscale aspecten van concernfinanciering opgefrist. U weet wanneer sprake is van fiscaal eigen en vreemd vermogen, op grond van welke regelingen de rente in aftrek beperkt kan worden, èn wat de fiscale gevolgen zijn van een debt for equity swap, overdracht van vorderingen en potentiële fiscale risico s die zich in de praktijk kunnen voordoen bij concernfinanciering (als gevolg van samenloopbepalingen in de Wet Vpb). Controllers, accountants, bestuurders, toezichthouders, commissarissen, risk managers en auditors in (hoger) financieel management. In deze cursus komt onder meer aan de orde: onderscheid fiscaal eigen vermogen en vreemd vermogen onzakelijke lening problematiek renteaftrekbeperkingen in de Wet Vpb voorgestelde renteaftrekbeperking m.i.v (ebitda-regeling) mogelijkheden om verlies op vorderingen te nemen antimisbruikbepalingen inzake afgewaardeerde vorderingen overdracht en omzetting van vorderingen (debt for equity swap) samenloop financiering en fiscale eenheid distressed debt situaties prof. mr. dr. Arco Bobeldijk, hoogleraar Vennootschapsbelasting bij Nyenrode Business Universiteit en Tax partner bij Loyens & Loeff NV prof. mr. dr. Arco Bobeldijk advanced 48

49 nieuw Fiscaal & Recht Transfer Pricing en Country-by-Country Reporting In deze praktijkgerichte bijeenkomst zal op interactieve wijze worden ingaan op de actuele ontwikkelingen van Country-by-Country Reporting (CbCR). Tijdens deze bijeenkomst worden de relevante wettelijke bepalingen besproken alsmede de verschenen guidance van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Ook het master file en local file komen aan bod. Gedurende de bijeenkomst worden diverse casusposities doorgenomen. Ook is er ruimschoots de mogelijkheid om praktijkervaringen in te brengen. Na afloop heeft u op hoofdlijnen kennis van de aspecten van Country-by-Country Reporting. U weet wanneer sprake is van een Country-by-Country-verplichting en hoe die er dan uitziet. Ook weet u op hoofdlijnen hoe de bepalingen geïnterpreteerd moeten worden en aan welke administratieve verplichtingen voldaan moet worden. Controllers, accountants, bestuurders, toezichthouders, commissarissen, risk managers en auditors in (hoger) financieel management. Donderdag 12 april 2018 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen uur Leden 325 Niet-leden 325 PE-uren: 3 Dit seminar is onderdeel van het Belastingdrieluik. Heeft u interesse in alle seminars, ga dan naar pagina 11. Tijdens deze bijeenkomst komen onder meer aan de orde: doelstellingen verplichtingen landenrapport en inhoud van dit rapport boete-aspecten master file en local file guidance OESO dr. mr. Natalie Speet RA, universitair hoofddocent bij de Universiteit van Amsterdam en coördinator Country-by-Country Reporting bij de Belastingdienst dr. mr. Natalie Speet RA advanced 49

50 Fiscaal & Recht nieuw Woensdag 13 juni 2018 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen uur Leden 325 Niet-leden 325 PE-uren: 3 Dit seminar is onderdeel van het Belastingdrieluik. Heeft u interesse in alle seminars, ga dan naar pagina 11. Fiscale eenheid In deze praktijkgerichte cursus wordt op interactieve wijze ingaan op de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Tijdens deze cursus worden de relevante wettelijke bepalingen besproken alsmede de impact van recente jurisprudentie. Tijdens de cursus zullen diverse casusposities worden doorgenomen. Ook is er ruimschoots de mogelijkheid om praktijkervaringen in te brengen. Na afloop heeft u kennis van de laatste ontwikkelingen op het gebied van de fiscale eenheid en de belangrijkste risico s en kansen die de fiscale eenheid. Controllers, accountants, bestuurders, toezichthouders, commissarissen, risk managers en auditors in (hoger) financieel management. In deze cursus komt onder meer aan de orde: voorwaarden fiscale eenheid gevolgen totstandkoming fiscale eenheid gevolgen verbreking fiscale eenheid verliesverrekening voorkoming verliesverdamping fiscale optimalisatie aansprakelijkheden financiering en fiscale eenheid (overnameholdingproblematiek) internationale ontwikkelingen recente jurisprudentie prof. mr. dr. Arco Bobeldijk, hoogleraar Vennootschapsbelasting bij Nyenrode Business Universiteit en Tax partner bij Loyens & Loeff NV prof. mr. dr. Arco Bobeldijk advanced 50

51 vernieuwd Fiscaal & Recht Helder en goed contracteren Contractenrecht voor de financieel professional Tijdens deze bijeenkomst wordt u vertrouwd gemaakt met een aantal voor de praktijk belangrijke beginselen van het contractenrecht, zoals de uitleg van gemaakte afspraken als partijen over de inhoud twisten (in juristentaal: Haviltexen ), de wijze waarop wordt omgegaan met leemten in het contract en wat de betekenis is van een subject to approval clause. Er wordt stil gestaan bij de zin van het gebruik van algemene voorwaarden en hoe algemene voorwaarden exact van toepassing moeten worden verklaard. Het onderwerp niet-nakoming komt aan de orde: bevat de overeenkomst een fatale termijn of moet de niet presterende partij in verzuim worden gebracht, en hoe gebeurt dat? Wat is de betekenis van een boetebeding en wat behelst schadevergoeding bij niet-nakoming? En wat zijn precies vrijwaringen en garanties, en welke aanspraken geven ze? De bijeenkomst, die praktisch van opzet is, geeft u handvatten voor het formuleren en begrijpen van overeenkomsten en voor het kritisch meelezen van conceptcontracten. Na deze bijeenkomst bent u vertrouwd met een aantal voor de praktijk essentiële beginselen van contractenrecht. U bent beter in staat om bij de totstandkoming van contracten te adviseren over de juiste vormgeving van de gewenste inhoud van een contract. U kunt bij het lezen en toepassen van bestaande overeenkomsten beter oordelen over de verbindendheid van het contract en de gevolgen van handelen in strijd met de overeenkomst. Ook bent u op de hoogte van de belangrijkste recente ontwikkelingen in de rechtspraak. Donderdag 12 april 2018 Van der Valk Hotel, Vianen uur Leden 325 Niet-leden 325 PE-uren: 3 Dit seminar is onderdeel van het Juridisch vierluik. Heeft u interesse in alle seminars, ga dan naar pagina 13. Financieel professionals die met enige regelmaat betrokken zijn bij de totstandkoming van zakelijke transacties of met de uitvoering van reeds tot stand gekomen contracten en meer grip willen hebben op de juridische benadering van contractuele afspraken. de totstandkoming van overeenkomsten: wilsovereenstemming, wilsgebreken (w.o. dwaling), vormvereisten, voorwaarden, toepasselijkheid algemene voorwaarden; bewijsaspecten: mondelinge, schriftelijke overeenkomsten, schuldbekentenis; uitleg van de overeenkomst, leemten in de overeenkomst, aanvullende en beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid, onredelijk bezwarende bedingen, nietigheid en vernietiging; nakoming en niet nakoming, verzuim, schadevergoeding, boetebedingen (en matiging van boetes), wettelijke (handels-)rente; betekenis van een aantal in de handelspraktijk belangrijke aspecten: letter of intent, subject to approvalclausule, opschortende en ontbindende voorwaarden, garanties, vrijwaringen, uitsluiting bevoegdheid te vernietigen of te ontbinden, zekerheden. mr. dr. Gerard de Vries, universitair hoofddocent privaatrecht, Universiteit van Amsterdam mr. Hans Vetter, rechter in de rechtbank Den Haag mr. dr. Gerard de Vries advanced 51

52 Fiscaal & Recht vernieuwd Donderdag 14 juni 2018 Van der Valk Hotel, Houten uur Leden 325 Niet-leden 325 PE-uren: 3 Dit seminar is onderdeel van het Juridisch vierluik. Heeft u interesse in alle seminars, ga dan naar pagina 13. Aansprakelijkheidsrecht voor de controller Aansprakelijkheid onderneming voor fouten van werknemers en derden Ondernemingen kunnen met tal van situaties worden geconfronteerd waarbij zij aansprakelijk worden gesteld door derden wegens (vermeend) geleden schade. Dat kan het gevolg zijn van eigen foutief gedrag of fouten van leidinggevenden binnen de organisatie. Maar dit kan ook gebeuren door fouten van gewone werknemers of van ingehuurde opdrachtnemers. Daarnaast kan ook de eigen werknemer schade leiden bij de uitoefening van zijn werkzaamheden en daarvoor zijn werkgever aansprakelijk stellen. Welke risico s loopt de onderneming hierbij? Zijn die risico s af te dekken door een verzekering? Moet men voor zijn werknemers een verzekering afsluiten en welke eisen zouden dan aan die verzekering moeten worden gesteld? Deze en andere vragen worden vanuit een praktische invalshoek besproken, met aandacht voor de meest recente ontwikkelingen in de jurisprudentie. Na afloop bent u weer up-to-date waar het betreft de aansprakelijkheidsrisico s die een onderneming loopt als gevolg van aan of door derden (buiten contract) of aan of door werknemers toegebrachte schade. De financiële professional die op de hoogte wil blijven van de laatste ontwikkelingen in het aansprakelijkheidsrecht. De verschillende typen van aansprakelijkheid worden aan de hand van de nieuwste jurisprudentie met u besproken. Aan de orde komen in het bijzonder: aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad (6:162 BW), met in het bijzonder aandacht voor de zorgvuldigheidsnorm; risicoaansprakelijkheid van de ondernemer voor fouten van werknemers, niet-ondergeschikten en vertegenwoor - digers (6:170 t/m 6:172 BW); productaansprakelijkheid; aansprakelijkheid voor schade van werknemers (7:658 BW en 7:611 BW); causaliteitsvraagstukken; verzekeringsaspecten. mr. Toine de Bie, raadsheer gerechtshof Amsterdam en docent aansprakelijkheidsrecht Universiteit van Amsterdam mr. Toine de Bie advanced 52

53 Governance, Risk & Compliance Interview Ryan van Hout De coöperatie als organisatietype fascineert mij Ryan van Hout combineerde het afgelopen jaar zijn werk als Risk Advisor bij Rabobank Nederland met een promotieonderzoek. De gemiddeld extra 20 uur die hij per week besteedde aan zijn onderzoek voelde niet als een zware last. Als je heel erg in iets geïnteresseerd bent, voelt het niet als werken. De coöperatie als organisatietype fascineert mij. Ik werk al 23 jaar bij de Rabobank. Ken de organisatie binnen lokale banken maar ook op het hoofdkantoor. Met die interesse wilde ik iets doen. Mijn promotieonderzoek richtte zich op de meerwaarde van coöperatieve banken voor haar leden in Nederland en Duitsland. Wat halen de leden er uit? Daarvoor interviewde ik directieleden en leden van de raad van commissarissen. Wat zijn hun drijfveren? Hoe zien de commissarissen hun rol? Dat gebruikte ik vervolgens als input voor een kwantitatief onderzoek. Daarvoor hield ik een enquête onder de leden van Duitse en Nederlandse coöperatieve banken. Een van de in het oog springende verschillen tussen beide landen is dat in Nederland de coöperatieve bank sterk inzet op lokale ondernemers. In Duitsland vervult de gemeente die rol. Daar hebben de leden van een coöperatieve bank aandelen en krijgen dividend. Ze voelen zich heel erg betrokken bij de bank. In Nederland verwachten leden vooral dat de bank investeert in de lokale regio. De financiële prestaties van de bank hebben voor hen minder prioriteit. Lat Van een heel ander kaliber maar even doorwrocht is het werk waar hij als Risk Advisor op wordt beoordeeld. Ik houd mij bezig met recovery and resolution. De ECB houdt toezicht op de grote banken. Dat gebeurt onder meer in de vorm van een recoveryplan, een draaiboek waarin de bank zelf schrijft welke maatregelen het neemt als het in zwaar weer komt. Daarnaast is er een resolutieplan dat de ECB schrijft op basis van data die wij aanleveren. Ik neem de coördinatie van het recoveryplan voor Rabobank Groep voor mijn rekening. Het vereist een nauwe samenwerking met de afdelingen Control, Legal en Finance om de voorgestelde maatregelen van alle checks en balances te voorzien. Als je bijvoorbeeld voorstelt om als bank uit zwaar weer te komen door het verkopen van een dochterbedrijf moet je alle gevolgen van dat scenario onderzoeken. Hoezeer is die dochter verweven met de rest van de organisatie? Wie koopt dat onderdeel als je in een recessie zit? De uitdaging zit niet alleen in de werkwijze - gedegen analyses die vanuit een heldere waarderingsmethodiek moeten ontstaan - maar ook in de beoordeling door de ECB. Ze hebben de neiging om steeds aanvullende vragen te stellen. De ECB legt de lat ieder jaar hoger. dr. Ryan van Hout AA RC Als je heel erg in iets geïnteresseerd bent, voelt het niet als werken. Ryan van Hout Ik zou nog wel meer onderwerpen wetenschappelijk willen onderzoeken. Bijvoorbeeld een vervolgstudie over ledenraden en de waarde die ze creëren. Zo n artikel verschijnt dan in een academische journal of wordt gepubliceerd door een samenwerkingsverband van universiteiten. Meestal in combinatie met een presentatie tijdens een congres. Zo heb ik ook een artikel geschreven over mijn promotieonderzoek voor een congres op de universiteit van Luzern. Een artikel is qua tijd beter behapbaar dan een promotieonderzoek. En als je iets heel interessant vindt voelt het niet als werken. dr. Ryan van Hout AA RC, is Risk Advisor bij Rabobank Nederland. Eerder dit jaar promoveerde hij op een onderzoek naar de belangrijkste factoren van een goede relatie tussen een coöperatieve bank en haar leden. 53

54 Governance, Risk & Compliance Donderdag 14 juni 2018 Fletcher Hotel, Leidschendam-Den Haag uur Leden 550 Niet-leden 595 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 45 Actualiteiten corporate governance 2018 Heeft u genoeg kennis van corporate governance codes en weet u welke rol hierbij voor u is weggelegd? Fris in één dag uw kennis op het gebied van corporate governance, met name in Nederland op en ben weer op de hoogte van de actualiteiten op dit gebied. We besteden uitgebreid aandacht aan de nieuwe corporate governance code en de consequenties voor de praktijk. Daarbij beperken we ons niet tot beursgenoteerde bedrijven, maar komt ook de governance in meer besloten verhoudingen en (internationale) concerns aan de orde. Na het afronden van deze cursus bent u op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen, zowel in de praktijk als in de wet- en regelgeving. Er is uiteraard aandacht voor beursfondsen aangezien veel corporate governance ontwikkelingen daar worden ingezet. De docenten vertalen die ontwikkelingen ook naar de praktijken van niet-beursgenoteerde ondernemingen en de not-for-profit sector (exclusief overheid). Tijdens de cursus is er voldoende ruimte om in te gaan op concrete vragen en onderling praktijkervaringen uit te wisselen. Iedere financiële professional die zijn of haar kennis rondom corporate governance up-to-date wil houden. De definitieve samenstelling van de inhoud van de cursus hangt mede af van de ontwikkelingen tot aan de dag van de cursus. De volgende onderwerpen komen in ieder geval aan bod: de nieuwe code governance codes en wijze van monitoring en resultaten monitoring commissie juridische inbedding van governance codes in het ondernemingsrecht; de betekenis van codes voor de rechtspraak corporate governance in concernverhoudingen en familiebedrijven rol van toezicht behavioral en culture governance ontwikkelingen internationaal de rol van de accountant bij corporate governance corporate governance in de not-for-profit sector (exclusief overheid) corporate governance en jaarverslaggeving corporate governance en aansprakelijkheid van bestuurders, toezichthouders en feitelijk leidinggevenden dr. Robbert van het Kaar, senior onderzoeker aan de UvA, commissaris bij twee bedrijven, lid van de European Commission Informal Expert Group on Company Law Govert van Koningsveld RA, part-time docent corporate governance Nyenrode Business Universiteit en associate Solid Professionals op het gebied van (gedrags)risicomanagement dr. Robbert van het Kaar advanced 54

55 Governance, Risk & Compliance Masterclass internal control De vraagstukken binnen organisaties worden steeds complexer. Flexibiliteit in de bedrijfsvoering, efficiëntie van bedrijfsprocessen en het toenemende internationale karakter door globalisering staan op gespannen voet met elkaar. Het is voor organisaties essentieel om hiermee rekening te houden bij het ontwerpen van een goed functionerend internal control systeem. Dit voorkomt onverwachte obstakels en verrassingen die het realiseren van strategische doelen in de weg staan. De masterclass internal control bouwt voort op zowel de traditionele control systemen (Starreveld) als meer recente (theoretische) concepten en modellen (zoals COSO en Simons), waarbij aandacht wordt besteed aan de toepasbaarheid in uw dagelijkse praktijk. Organisaties moeten namelijk steeds vaker uitleggen op welke effectieve en efficiënte wijze de interne beheersing is georganiseerd. Maar hoe kan dit tegenwoordig geregeld worden? Donderdag 24 mei 2018 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen uur Leden 795 Niet-leden 795 PE-uren: 7 Vragen zijn bijvoorbeeld: Wat is de mix van formele en informele (softe) beheersmaatregelen die kan worden toegepast? Welke invloed heeft regulering op de eisen van interne beheersing (compliance)? Hoe bepaal je of de mix van beheersmaatregelen goed is voor een organisatie? Hoe identificeer je risico s in het licht van de strategie? Hoe houd je rekening met de organisatiecultuur in de organisatie? Wat betekenen actuele ontwikkelingen (cultuurveranderingen, diversiteit, opkomst integrated reporting, etc) voor de mix van beheersmaatregelen? Het volgen van de masterclass internal control maakt het u mogelijk om met een frisse blik (opnieuw) te kijken naar de bestaande mix van maatregelen om control problemen te voorkomen of tijdig te signaleren. De masterclass biedt een integratie van governance, risicomanagement en compliance. Controllers, accountants, compliance officers, managers internal control en (risico) managers. In deze masterclass komt onder meer aan de orde: interne beheersing (en actuele ontwikkelingen) integratie tussen governance, risicomanagement en compliance en lange termijn waardecreatie invloed van regulering op de eisen van interne beheersing in control, wanneer ben je dat? cultuur drs. Remko Renes RA, assistent professor corporate governance bij Nyenrode Business Universiteit drs. Marlies de Vries RA, assistent professor internal control, Nyenrode Business Universiteit drs. Jennifer Kuiper RA MSC, heeft meer dan 20 jaar ervaring in internal control en risicomanagement in het nationale en internationale bedrijfsleven drs. Marlies de Vries RA advanced 55

56 Governance, Risk & Compliance nieuw Woensdag 21 maart 2018 Novotel Rotterdam Brainpark, Rotterdam uur Leden 395 Niet-leden 495 PE-uren: 4 RC s ontvangen een korting van 100 COSO ERM nieuw raamwerk Het vernieuwde COSO ERM raamwerk uit 2017 is niet, zoals in het verleden, een uitbreiding van het COSO internal control raamwerk. Er is afscheid genomen van de zeer bekende COSO-kubus en het nieuwe raamwerk integreert risicomanagement in het strategieproces van de organisatie. Sinds de introductie van het COSO-raamwerk voor Enterprise Risk Management in 2004 heeft risicomanagement steeds meer nadruk gekregen binnen organisaties. Het Wereld Economisch Forum kenschetst de huidige economische orde als toenemend volatiel, complex en ambigu. Het omgaan met externe en strategische risico s bepalen in het huidig tijdperk in steeds grotere mate het succes of de ondergang van organisaties. Het omgaan met deze risico s wordt meer en meer een strategisch vraagstuk. Hierop speelt het nieuwe COSO ERM-raamwerk in. Het nieuwe raamwerk besteedt expliciet aandacht aan de relatie tussen de keuze van de strategie en het formuleren van prestatie-eisen enerzijds en de daaraan gekoppelde risico s anderzijds. Na afloop van deze cursus heeft u kennis van zicht op de betekenis van: de inhoud van het COSO ERM 2017 raamwerk de relatie tussen strategievorming, prestatie- en risicomanagement Financial executives en accountants die betrokken zijn bij strategisch risicomanagement. In deze masterclass zal het nieuwe raamwerk worden toegelicht en zal worden ingegaan op de praktische consequenties van het toepassen van het nieuwe 2017 COSO ERM raamwerk. De vijf componenten van COSO ERM 2017; De twintig principes van het COSO ERM 2017; Toepassing van het vernieuwde COSO ERM 2017 raamwerk. prof. dr. Arco van de Ven RA, hoogleraar bestuurlijke informatievoorziening TIAS School for Business and Society prof. dr. Arco van de Ven RA advanced 56

57 vernieuwd Governance, Risk & Compliance AO nieuwe stijl voor financials Het vakgebied administratieve organisatie (AO) is meer dan 100 jaar oud, maar staat nog steeds in de belangstelling. Tekortkomingen in de administratieve organisatie worden volop in de media besproken. Denk aan de financiële debacles zoals bij Imtech, Vestia, en Amarantis. Wet- en regelgeving, zoals de Sarbanes Oxley-Act in de Verenigde Staten en de code Tabaksblat/Frijns/van Maanen in Nederland, verplichten organisaties de AO periodiek te evalueren en gebreken te rapporteren. Levert dit nu meer zekerheid op - en wat is dan een goede AO? De afgelopen periode laat zien dat ook bedrijven die een in control statement hebben afgegeven, failliet gaan of door de overheid gered moeten worden. De standaardmaatregelen als controle-technische functiescheiding en procedures leiden vaak tot een starheid van handelen. Dit remt flexibiliteit en innovatief gedrag in organisaties af. En wellicht nog belangrijker: deze maatregelen leveren niet altijd de beoogde effectiviteit. De klassieke AO, met dikke handboeken, instructies en functiescheidingen schiet te kort. In de loop der tijd is er een AO nieuwe stijl ontstaan, waarbij zaken zoals process mining, soft controls en IT meer en meer zijn geïntegreerd. De keuze van beheersmaatregelen is hierbij niet alleen afhankelijk van de typologie van de organisatie maar is afgestemd op de wijze waarop binnen een organisatie medewerkers worden aangestuurd. Sturing op basis van het voorschrijven van de werkzaamheden door procesbeschrijvingen zal hierbij steeds minder vaak voorkomen. AO professionals worden gedwongen om risicogericht beheersmaatregelen te ontwerpen die in hun vaak complexe organisatie voldoende zekerheid bieden om de doelstellingen te realiseren. Dinsdag 17 april 2018 Novotel, Eindhoven uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Na afloop van deze cursus overziet u: De ontwikkeling binnen het vakgebied administratieve organisatie; De wisselwerking tussen administratieve organisatie, management control en kwaliteitsmanagement; Hoe u de effectiviteit en efficiency van uw administratieve organisatie kunt verbeteren. Financial executives die betrokken zijn bij de inrichting, evaluatie en verbetering van de administratieve organisatie. De ontwikkeling van administratieve organisatie: van Starreveld tot process mining; De impact van verschillende wijzen van sturing (management control en kwaliteitsmanagement) op de inrichting van de administratieve organisatie; Vastlegging van de administratieve organisatie door: het transparant maken en verbinden van doelstellingen en risico s, sturing en beheersingsmaatregelen en managementinformatie over effectiviteit en naleving; Analyse en verbeteringen van de administratieve organisatie: relatie met methoden zoals COSO 2013, waarbij nadrukkelijk aandacht wordt besteed aan de grenzen en beperkingen van de formele systemen. prof. dr. Arco van de Ven RA, hoogleraar bestuurlijke informatievoorziening TIAS School for Business and Society advanced 57

58 Governance, Risk & Compliance Donderdag 14 en vrijdag 15 juni 2018 TIAS, School for Business and Society, Utrecht / uur (excl. logies en diner) Leden Niet-leden PE-uren: 13 RC s ontvangen een korting van 100 Risicomanagement en gedrag Staat de formele methodiek omtrent risicomanagement ook bij uw organisatie centraal? Een instrumentele benadering heeft echter als effect dat er weerstand tegen de bureaucratische formele maatregelen ontstaat. En nog belangrijker dat de organisatierisico s onvoldoende worden gemitigeerd. In dit programma staat de vraag centraal: Hoe kunnen de formele maatregelen vanuit COSO ERM, daadwerkelijk tot gewijzigd gedrag binnen een acceptabele risicobereidheid leiden? Om dit te bereiken is inzicht nodig in de persoonlijke drijfveren van medewerkers en de bijbehorende gedragspatronen. Hoe valt gedrag van medewerkers in te schatten en te sturen? En wat betekent deze inschatting voor het risicomanagement in uw organisatie? Welke afwegingen moeten er gemaakt worden tussen het verruimen c.q. verkleinen van de risicobereidheid, het afschaffen of aanpassen van formele beheersmaatregelen en het aanscherpen van een gewenste risicocultuur? Dit programma heeft als doel de effectiviteit van risicomanagement in uw organisatie te verhogen. U leert welke aspecten van de formele methodieken u aan moet passen om zowel de risico s te verkleinen als de negatieve effecten voor uw organisatie te reduceren. Om de formele methodiek effectief te vertalen naar gedrag bij uw medewerkers, krijgt u inzicht in welke verschillende karakterstructuren er zijn met de bijbehorende gedragspatronen. Accountants, controllers en andere financiële professionals, die betrokken zijn bij of verantwoordelijk zijn voor het risicomanagement-beleid binnen de organisatie. karakterstructuren en gedragspatronen verschillende typen risico s en beïnvloedbaarheid invloed van risicobereidheid op het gedrag interne omgeving, parrèsia en tone at the top effectiviteit versus naleving van beheersingsmaatregelen cultuur van High Reliability Organizations en gedrag prof. dr. Arco van de Ven RA, hoogleraar bestuurlijke informatieverzorging TIAS School for Business and Society prof. dr. Jan de Vuijst, bestuursadviseur en parttime hoogleraar informatiewetenschap aan de universiteit van Tilburg prof. dr. Jan de Vuijst advanced 58

59 Governance, Risk & Compliance Cultuur, integriteit en risicomanagement Samenhang is meer dan de som der delen De bedrijfscultuur is het karakter van de organisatie. Door de verdergaande internationalisering wordt u geconfronteerd met geografische cultuurverschillen. De mentaliteit van de top is bepalend voor de mate waarin mensen verantwoordelijkheid nemen, elkaar aanspreken en verantwoording afleggen. Cultuur, integriteit en waarden zijn nauw verbonden met leiderschap, risicohouding en veranderbereidheid. Als u succesvol veranderingen wilt realiseren, dan speelt de cultuur een sleutelrol. Het is daarom wezenlijk om inzicht te vergaren in uw eigen afdelings- en bedrijfscultuur. We gaan in op het belang van een gezonde en passende bedrijfs- en afdelingscultuur. De thema s integriteit en risicomanagement, geïllustreerd met actuele voorbeelden, worden ingezet om het abstracte begrip cultuur te verbinden met de dagelijkse praktijk. U leert om te denken in termen van kernwaarden bij het afwegen van conflicterende belangen. U krijgt zienswijzen en instrumenten aangereikt waarmee u in uw eigen invloedssfeer kunt interveniëren. Zo krijgt u inzicht in de voorwaarden om in uw organisatie prestatie- en risicomanagement geïntegreerd te verbeteren. We maken daarbij gebruik van de principes van onder meer COSO ERM en ISO Vrijdag 15 juni 2018 Improfin Groep, Wijchen uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Accountants, controllers, risk managers, compliance officers en internal auditors, die in een veranderproces inzicht willen krijgen in het omgaan met cultuur in de dagelijkse praktijk. Het karakter (DNA) van een organisatie duiden; Organisatie- en afdelingsculturen in kaart brengen: benaderingen, modellen, etc; De rol van waarden bij het bepalen en realiseren van de strategie; Het afwegen van belangen bij het ontwerp, de uitvoering en de monitoring van bedrijfsprocessen; De relatie tussen integraal prestatie- en risicomanagement en integrated reporting. drs. Marinus de Pooter RA CIA CRMA GRCP GRCA is partner Risk Consulting bij Crowe Horwath Foederer en associate bij Improfin Groep en The Perfect Fit. Hij heeft ruime internationale management-, consulting- en trainingservaring in governance, risk management & compliance, internal audit en finance. drs. Marinus de Pooter RA fundamental 59

60 IT Interview Marc van Dreumel Er gaat niets boven face to face contact drs. Marc van Dreumel RA RC Ik heb begrip voor sales maar zij moeten begrip hebben voor finance. Marc van Dreumel Als financieel directeur van een internationaal handelshuis houdt Marc van Dreumel van korte lijnen. Zo bezoekt hij samen met de ceo iedere maand de buitenlandse vestigingen. Het draait in die gesprekken veel minder om cultuurverschillen dan je zou denken. Het grootste deel van ons assortiment bestaat uit draagbare kachels en airco s. Zeg maar plug and play-producten die worden verkocht aan bouwmarkten. In Europa zijn we op het gebied van draagbare petroleumkachels en bijbehorende kachelbrandstof zelfs marktleider. Het grootste deel van de omzet komt van de kachelbrandstof. We hebben een afvulfabriek in Gent waar we jaarlijks 90 tot 100 miljoen liter kachelbrandstof afvullen. Als financieel directeur van een handelsbedrijf let ik scherp op de voorraad- en debiteurenposities. Als marktleider van kachels kunnen we het ons niet permitteren om nee te verkopen. Daarom houden we daar een grotere voorraad van aan dan van draagbare airco s. Met draagbare airco s kunnen we het ons wel permitteren om uitverkocht te raken. Van dat product is de verwachte verkoop ook veel lastiger in te schatten. Bouwmarkten zeggen vooraf niet hoeveel ze daarvan gaan inkopen. Het is net als met de verkoop van schaatsen. Het weer speelt een grote rol. Ingespeeld We hebben vestigingen in Nederland, België, Italië, Frankrijk en Spanje. Iedere maand bezoek ik samen met de ceo alle vestigingen. We hebben ieder onze eigen rol, maar zijn tegelijkertijd heel erg op elkaar ingespeeld. We zitten al jaren samen in de auto en het vliegtuig. Je kent elkaar door en door. Tijdens zo n bezoek presenteert het management de cijfers van de afgelopen maand, maar ik loop ook door het magazijn om te kijken of er nog oude voorraden staan. Kijk mee in het ERP-systeem. Ik ben vooral benieuwd naar hun toelichting op de cijfers. Waarom ze denken dat ze van een nieuwe patiokachel een bepaald aantal aan een grote bouwmarkt kunnen verkopen. Als de commercieel verantwoordelijke een cijfer noemt moet hij dat wel onderbouwen. Natuurlijk kun je het nooit helemaal dicht timmeren, maar het eventuele risico moet je kunnen verantwoorden. Ik leg uit wat de gevolgen zijn voor marges en voorraadposities. Ik heb begrip voor sales maar zij moeten begrip hebben voor finance. Het draait in die gesprekken veel minder om cultuurverschillen dan je zou denken. Ze zijn er wel maar het karakter van je gesprekspartner speelt een veel belangrijker rol. Op dit moment bouwen we een schil om de bestaande ERP-systemen heen. Op die manier hebben we realtime informatie over de voorraden tot onze beschikking. Dan hoeft de vestiging in Frankrijk wanneer ze geen airco s meer in voorraad heeft niet meer naar een ander land te bellen om te vragen of die nog iets in voorraad heeft. Een ander voordeel is dat we dan veel fijnmaziger op de marges per klant kunnen sturen. Soms neem je genoegen met een negatieve marge op een product bij een klant als de verwachting is dat het met de andere producten die hij afneemt weer wordt terugverdiend. Om dat terug te kunnen vinden in de cijfers is nu nog een hele opgave. Het kost soms een paar uur om te zien wat je precies verkocht hebt bij die ene klant. Vanaf volgend jaar is dat verleden tijd. drs. Marc van Dreumel RA RC is financieel directeur bij PVG, een internationaal handelshuis voor comfort in en rond het huis. 60

61 IT Business Intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering? Business Intelligence (BI) is een middel voor het verzamelen en analyseren van informatie ter ondersteuning van beslissingen. De toepassing van BI heeft de afgelopen jaren een grote vlucht genomen. Vrijwel iedere organisatie heeft inmiddels flink geïnvesteerd in BI, met wisselend succes. Is het zinvol om (verder) te investeren in BI? Na deze cursus weet u welke investeringen en inspanningen gemoeid zijn met BI-implementaties. U leert hoe u het rendement hierop en de besliskracht in uw organisatie kunt vergroten. Controllers, financieel managers en accountants, die de toegevoegde waarde van Business Intelligence voor hun organisatie willen vergroten, of voor het vraagstuk staan om hierin (verder) te investeren. Woensdag 4 juli 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 495 Niet-leden 595 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 De volgende onderdelen komen aan bod: Wat is BI en voor wie is het bedoeld? Stel de BI business case op: breng het besparingspotentieel en de potentiële opbrengsten van BI in kaart voor een fictieve organisatie; Waar moet u rekening mee houden bij het bepalen van de aanpak van een BI-traject? Hoe bepaalt u effectief de informatiebehoefte? Ontwerp de managementrapportage: bepaal welke informatie en welke rapportagevorm de grootste toegevoegde waarde heeft voor het management van een fictieve organisatie; Welke visualisatievormen vergroten de besliskracht van rapportages? Hoe verzilvert u de investering? Organisatorische inbedding en borging; Hoe zijn de BI-rollen in uw organisatie belegd? Erwin Jonkeren, adviseur bij Decido Jaap Ellerbroek, senior BI adviseur Erwin Jonkeren fundamental 61

62 IT Dinsdag 20 maart 2018, KPMG, Amstelveen of Dinsdag 15 mei 2018, KPMG, Rotterdam uur Leden 375 Niet-leden 400 PE-uren: 4 Robotisering in Finance De do s en don ts van Robotic Process Automation (RPA) De hedendaagse technologische ontwikkelingen doen een steeds groter beroep op het aanpassingsvermogen van bedrijven. Er worden grote stappen gemaakt en wie niet aanhaakt, blijft achter. Zo ook op het gebied van financiële en administratieve processen. Met behulp van software robots, oftewel Robotics, worden repetitieve handelingen snel geautomatiseerd. De komende jaren zullen in het teken staan van ongekende mogelijkheden op het gebied van automatisering en het overbodig maken van deze handmatige activiteiten. Finance Robotic Process Automation (RPA) maakt outsourcing overbodig en vertegenwoordigt een ongekend potentieel op het gebied van verregaande automatisering. Na afloop van de cursus heeft u een compleet inzicht in Process- en Cognitieve Robotisering en bent u op de hoogte van de belangrijkste toepassingen binnen RPA. U zult worden meegenomen in de do s and don ts bij een RPA implementatie traject. De cursus is bestemd voor iedere financiële professional die hun (financiële) organisatie een stap verder wil brengen. Wat is Robotisering / RPA?; Verschillende typen van robotisering; Robotics marktontwikkeling en ontwikkeling van verschillende vendors; Begrijpen impact van robotisering op (finance) organisaties; Welke processen zijn geschikt voor RPA?; Voordelen gebruik RPA in organisatie; Voorbeeld Use Cases en Business Case; Het gevoel en uitstraling van de meest gebruikte RPA tools; Demo van robotiserings tools. Joris Juttmann, Director Robotisering en Process Excellence bij KPMG Advisory. Joris leidt de robotiseringspropositie binnen KPMG Nederland. Hij heeft ruime internationale hands-on ervaring in financieel management en consulting. Joris Juttmann fundamental 62

63 nieuw IT Robotisering implementatie: een praktische handreiking Proces- en Cognitieve Robotisering technologieën worden in steeds meer (financiële) organisaties omarmd als een mogelijkheid om een flinke stap voorwaarts te maken in productiviteit en kwaliteit. Vaak begint men met een eerste Proof-of-Concept om daarna snel op te schalen en vervolgstappen te maken met nieuwe Process Automations. Met de introductie van de nieuwe technologie komt de organisatie voor nieuwe uitdagingen te staan die variëren van technologische inpassing tot nieuwe rollen voor medewerkers. De komende jaren zal de invloed van nieuwe technologieën zoals Proces- en Cognitieve Robotisering blijven toenemen op de traditionele financiële organisatie. Organisatie en leidinggevenden zijn moreel verplicht om de medewerkers en de organisatie mee te nemen in deze nieuwe ontwikkelingen en deze veilig te laten landen. Een praktisch implementatie framework zorgt ervoor dat aan alle aspecten wordt gedacht en de randvoorwaarden voor een succesvolle implementatie worden ingevuld. Deze cursus is de logische opvolging van de half-daagse workshop Robotisering in Finance. Na afloop van deze cursus heeft u inzicht in de inrichtingsvraagstukken, keuzes en mogelijke oplossingen die een succesvolle introductie van de nieuwe technologieën vereisen. Woensdag 18 april 2018, KPMG, Amstelveen of Dinsdag 19 juni 2018, KPMG, Rotterdam uur Leden 525 Niet-leden 600 PE-uren: 6 De cursus is bestemd voor iedere financiële professional die hun (financiële) organisatie op gecontroleerde wijze een stap verder wil brengen. U heeft de workshop Robotisering in Finance gevolgd (zie pagina 62) of u heeft aantoonbare kennis van de belangrijkste toepassingen binnen RPA. Hoe verhoudt robotics (RPA) zich met proces orkestratie (BPM); Introductie van vraagstuk domeinen; Impact op organisatie en governance; Het managen van de automation pipeline; Inpassing in de bestaande IT omgeving; Management van leveranciers; Robotics Performance en risico management; Verandering voor medewerkers en competenties. nbaopleidingen.nl Joris Juttmann, Director Robotisering en Process Excellence bij KPMG Advisory. Joris leidt de robotiseringspropositie binnen KPMG Nederland. Hij heeft ruime internationale hands-on ervaring in financieel management en consulting. advanced 63

64 IT vernieuwd Donderdag 25 januari 2018 Novotel, Eindhoven uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Van Datalekken naar AVG en GDPR In mei 2018 moet iedere organisatie de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) of General Data Protection Regulation (GDPR) hebben ingevoerd. Omdat wellicht de hele systematiek verandert, kan dit een enorme impact op uw organisatie hebben. Met boetes tot of vier procent van de wereldwijde omzet is het geen optie om niet te voldoen. Na afloop van de cursus bent u op de hoogte van de belangrijkste veranderingen, de belangrijke indicatoren van compliance en de haalbaarheid om uw organisatie snel in lijn met de verordening te laten komen. De cursus is bestemd voor iedere financiële professional die in control wil zijn met de nieuwe Europese privacywetgeving. De cursus behandelt de belangrijkste highlights van de GDPR en de invoering in de praktijk bij organisaties. Aan de hand van casussen, voorbeelden en de verandering in de wetgeving krijgt u een overzicht van de perikelen die op organisaties afkomen om te kunnen voldoen aan de nieuwe regelgeving. Ook voor het starten van nieuwe ICT-projecten worden handvatten gegeven om compliant te zijn of te worden. De volgende aspecten komen aan bod: van Wbp tot GDPR: hoe het speelveld verandert verplichtingen in de GDPR en de impact op de bedrijfsomgeving, zoals privacy by design, security by design rol toezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens Privacy Impact Assessment (PIA) melden van datalekken realiseren van dataportabiliteit recht om vergeten te worden complexe problemen met de GDPR Brenno de Winter, ICT-expert, onderzoeksjournalist en publicist. Zijn specialisatie ligt op het gebied van informatiebeveiliging, hacking, privacy en de ontwikkeling van de informatiemaatschappij. Brenno de Winter fundamental 64

65 nieuw IT Workshop AVG - GDPR Wees op tijd compliant! Op 25 mei 2018 wordt de Algemene Verordening Gegevensbeveiliging van kracht. Non-compliant organisaties hangt het risico van een fikse boete boven het hoofd. De nieuwe wetgeving is in opzet niet heel ingewikkeld. De interpretatie wel, een feest voor juristen. Er bestaat (nog) veel vrijheid bij de invulling en uitvoering. Ondertussen moeten bedrijven praktisch aan de slag. Deze workshop bied een pragmatische handreiking. Na afloop van de workshop heeft u antwoord de volgende vragen: Hoe ga je om met de wetenschap dat volledige inventarisatie van data vrijwel onmogelijk is? Hoe bereik je ondubbelzinnig en betekenisvol eigenaarschap van gegevens? Welke eisen kun je stellen aan derde partijen met wie gegevensuitwisseling plaatsvindt en wat doe je als blijkt dat de gegevens daar niet in veilige handen zijn? Hoe bewerkstellig je bij het wissen van gegevens dat de integriteit van database, applicaties, interfaces en geaggregeerde informatie intact blijft? Hoe blijf je binnen de termijn van beantwoording? Waarom zijn wettelijke bewaartermijnen en andere uitzonderingen meestal geen ontsnappingsroute voor uitstel? Dinsdag 27 maart 2018 NBA, Amsterdam uur Leden 395 Niet-leden 495 PE-uren: 4 RC s ontvangen een korting van 100 CFO s, controllers en financiële professionals die in hun eigen organisatie aan de slag moeten met de verplichtingen uit hoofde van AVG. In deze workshop komt aan de orde: De basistheorie en stand van zaken rond AVG en GDPR; Gegevensinventarisatie, data eigenaarschap, classificatie en vaststellen proportionele beveiligingsmaatregelen; Informatiemanagement, in het bijzonder transparantie, accountability en het recht op vergetelheid ; Gebruik van het internationaal erkende COBIT raamwerk en andere bruikbare tooling. drs. Job Stierman RE EMoC CGEIT CISM is freelance auditor, governance, risk & compliance officer, specialist Informatiebeveiliging en interim CIO drs. Bauk van der Valk Msc CISM is arbeids-en organisatiepsycholoog en COBIT expert drs. Job Stierman RE advanced 65

66 IT Donderdag 17 mei 2018 Mercure Hotel, Zwolle uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Update informatiebeveiliging voor financials Praktisch iedere financial komt in aanraking met informatiebeveiliging. Een kleine omissie eindigt in potentie in identiteitsdiefstal, de massale ontvreemding van waardevolle gegevens kan de betrouwbaarheid van de administratie raken. Welke risico s zijn er te identificeren? Welke governance hulpmiddelen zijn er? Wat is er te doen om risico s te mitigeren? Na deze cursus heeft u inzicht in de meest recente ontwikkelingen, bedreigingen en hulpmiddelen om risico s en oplossingen te toetsen. Aan de hand van bekende hacks en andere praktijkvoorbeelden bent u in staat om de inzichten op uw eigen organisatie te projecteren. CFO s en controllers die op de hoogte willen blijven van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van informatiebeveiliging en de impact daarvan op hun organisatie. Basisregels informatiebeveiliging; Afhankelijkheden van informatietechnologie met betrekking tot de financiële keten; Risicobeheersing: - de top-10 meest voorkomende beveiligingsrisico s - de risico s in kaart brengen (kwantitatieve en kwalitatieve risico s, prioriteitenlijsten, risico berekenen) - risico s mitigeren en toetsen van maatregelen (preventief, detectief, reactief en correctief); Wettelijk kader en normen met betrekking tot beveiliging; Hacks op draadloze netwerken en Bring Your Own Device; Recente ontwikkelingen zoals big data (het ontstaan van nieuwe data), cloud, ethisch hacken, spionage. Brenno de Winter, ICT-expert, onderzoeksjournalist en publicist. Zijn specialisatie ligt op het gebied van informatiebeveiliging, hacking, privacy en de ontwikkeling van de informatiemaatschappij. Brenno de Winter advanced 66

67 nieuw IT IT Governance met het COBIT-raamwerk Een uitgebreide en makkelijke tool voor de beheersing van uw IT Met de toegenomen belangstelling voor en noodzaak van IT governance wordt het steeds belangrijker om het niveau hiervan in één oogopslag inzichtelijk te maken aan bestuur, RvC en toezichthouders. Maar natuurlijk wilt u ook zelf risico s en verbetermogelijkheden kunnen identificeren! Een manier om dit te doen is door het inzetten van COBIT, een internationaal erkend en algemeen geaccepteerd holistisch IT Governance raamwerk. Dit raamwerk objectiveert waarnemingen, en geeft inzicht in de volwassenheid van processen en in mogelijke verbeteracties. Het wordt als good practice aanbevolen door De Nederlandsche Bank en de Algemene Rekenkamer. Door met dit raamwerk een rapportage te creëren over de informatievoorziening en daarvoor ingerichte bedrijfsprocessen, ontstaat een effectief communicatiemiddel. Het gesprek wordt daarmee gericht op de meest relevante zaken, die in het kader van IT Governance aan de orde moeten komen, zoals compliance met de AVG. Maar hoe voorkomt u dat dit een tick-the-box cultuur tot gevolg heeft? En welke waarde mag worden gehecht aan de rapportage, geeft het de werkelijkheid wel weer? Maandag 14 mei 2018 en dinsdag 12 juni 2018 NBA, Amsterdam / uur Leden 895 Niet-leden 995 PE-uren: 9 RC s ontvangen een korting van 100 Om een en ander nader te verduidelijken en ervaring op te doen wordt in de training een casus ingebracht, waarin de procesontwikkelingen van een organisatie enkele jaren worden gevolgd. Tevens worden oefeningen gedaan met het bepalen van procesmaturiteit en het opstellen van verbeteracties. Na deze training heeft u inzicht in de waarde en het gebruik van het COBIT raamwerk voor het beheersen van en rapporteren over de beheersing van de informatievoorziening, inclusief data governance. Deze training is tevens een goede voorbereiding op het examen Certified in the Governance of Enterprise IT (CGEIT), een certificaat van de internationale organisatie ISACA. CFO s en controllers die betrokken zijn bij de beheersing van de IT in hun organisatie en de rapportage hierover aan stakeholders. U heeft basiskennis over informatiebeveiliging. Inleiding IT Governance; Ontsluiten IT Governance framework; Oefeningen met het materiaal, onder andere procesverkenning, volwassenheidsbepaling, actielijst voor pad naar ambitieniveau; Stilstaan bij praktijk door benchmarking, nieuwe ontwikkelingen, tips & tricks. drs. Job Stierman RE EMoC CGEIT CISM is freelance auditor, governance, risk & compliance officer, specialist Informatiebeveiliging en interim CIO drs. Bauk van der Valk Msc CISA is arbeids-en organisatiepsycholoog. Zij heeft de Nederlandse vertaling van COBIT verzorgd drs. Bauk van der Valk Msc CISA fundamental 67

68 IT Donderdag 15, vrijdag 16, donderdag 22 en vrijdag 23 november 2018 TIAS School for Business and Society, Tilburg / uur (excl. logies en diner) Leden Niet-leden PE-uren: 26 Wilt u weten welk programma rond het thema Data analytics bij u past? Neem dan contact met ons op via opleidingen@nba.nl Transformeer naar een data gedreven organisatie Waardecreatie & Big Data, een belangrijke strategische asset De grote hoeveelheden beschikbare data en de daarmee gepaard gaande kansen voor de organisatie, beïnvloedt elke manager, zowel in publieke als in private organisaties. De impact op de financiële professional blijft hierbij zeker niet ongemoeid. Financials komen steeds vaker in de spagaat tussen enerzijds het optimaal uitvoeren van hun traditionele functie, gericht op nauwkeurige en tijdige financiële rapportages en anderzijds het medebepalen van of het adviseren in de strategische richting van de organisatie. Welke inzichten komen er naar voren uit de golf van beschikbare financiële gegevens? En hoe kunnen Big Data analytics positief bijdragen aan groeiende bedrijfsprestaties? Big Data analytics gaat niet alleen over interne data maar ook over het internaliseren van externe data. Gevolgd door de fundamentele vraag Hoe kunnen we met de gekozen beschikbare data, waarde voor de organisatie genereren? Er ontstaan nieuwe mogelijkheden binnen organisaties die leiden tot nieuwe prioriteringen binnen een vernieuwd organisatie landschap. Van u als financieel professional wordt een proactieve houding verwacht om nu en in de toekomst bij te dragen aan de nodige performance verbeteringen binnen uw organisatie. Na afloop van deze masterclass weet u wat er binnen een organisatie nodig is om te transformeren naar een data gedreven organisatie. We behandelen hierbij alle facetten die u moet beheersen om hiertoe te komen. Iedere financieel professional die een belangrijke (adviserende) rol heeft of gaat hebben bij de transformatie naar een data gedreven organisatie. New business opportunities: inzicht in de nieuwste ontwikkelingen en trends. Wat kenmerkt succesvolle Big Data toepassingen? Hoe kunt u nieuwe opportuniteiten vaststellen en wat zijn de mogelijkheden voor uw eigen Big Data initiatieven? Business analytics tools - van visualisatie tot analyse: inzicht in nieuwe mogelijkheden en analysemethoden door nieuwe technologieën. Hoe krijgt u vat op verzamelde gegevens, de uitgevoerde analyses en de output hiervan, wat leidt tot betere voorspellingen en zinvolle verbanden voor de organisatie? Organizational change - transformation & implementation: hoe transformeert een organisatie naar een datagedreven organisatie om snel(ler) te kunnen anticiperen op de omgeving? Wat betekent dit voor mensen, processen, systemen, platformen en strategieën? Compliance aspecten & governance: verscherpte wet- en regelgeving zijn inherent aan de stormachtige technologische ontwikkelingen rondom Big Data. U krijgt inzicht in de compliance - en risicomanagementaspecten rondom Big Data projecten. prof. dr. ir. Jalal Ashayeri PhD advanced Het programma staat onder leiding van: prof.dr.ir. Jalal Ashayeri PhD, hoogleraar op het gebied van Supply Chain Management aan Tilburg University en de afdeling Econometrics and Operations Research, School of Economics and Management. prof. dr. Kees Koedijk, decaan en directeur TIAS, School for Business and Society. Tevens hoogleraar financieel management, Tilburg University. 68

69 IT Blockchains Een revolutie in internal control? Het uitgangspunt van deze cursus is dat de gebruiker van informatie- en communicatietechnologie af en toe onder de motorkap van bepaalde technologieën moet kijken om de kansen en bedreigingen ervan te kunnen beoordelen. In deze cursus gaan we nader in op de mogelijkheden en onmogelijkheden van blockchain technologie en de consequenties daarvan voor internal control systemen van organisaties. Internal control behoort tot de aandachtsgebieden van accountants en andere financieel professionals. De traditionele opvattingen over internal control leggen sterk de nadruk op aanpassingen in de organisatie met de bijbehorende instrumenten, waaronder controletechnische functiescheiding en verbandscontroles. Door de opkomst van nieuwe technologieën zal internal control de komende jaren grote veranderingen ondergaan. Toegepast op blockchains geldt dat de deelnemer begrijpt dat door middel van blockchain technologie, transacties versleuteld worden vastgelegd in een gedistribueerde database die op een groot aantal op de desbetreffende blockchain aangesloten computers ( nodes ) draait en waarbij elke nieuwe groep van transacties ( blokken ) via een hash verwijst naar de voorgaande groep. Over de validiteit van elke nieuwe transactie moet consensus worden bereikt tussen de aangesloten computers om de desbetreffende transactie te kunnen opnemen in de blockchain. Hierdoor is het vrijwel onmogelijk om (1) transacties vast te leggen die niet valide zijn, en (2) wijzigingen in eenmaal gemaakte vastleggingen te maken. De Bitcoin is een bekend voorbeeld van een blockchain toepassing, maar de technologie gaat verder dan Bitcoin of cryptovaluta in het algemeen. Deze cursus gaat niet slechts in op de waardecreatie en -overdracht van cryptovaluta, maar ook op alternatieve toepassingen zoals smart contracts voor het beheersen van processen. Dinsdag 23 januari 2018 Amsterdam Mercure Hotel, Amsterdam Airport uur Leden 360 Niet-leden 430 PE-uren: 4 RC s ontvangen een korting van 70 Na afloop van de cursus heeft de deelnemer inzicht in het concept, de werking, en de toepassingsmogelijkheden van blockchains en kan hij/zij een globale analyse maken van de toepasbaarheid op internal control problemen. Technische voorkennis is niet vereist, maar wel de juiste mindset om relevante technologie te willen begrijpen. Mkb-accountants, intern accountants, auditors, accountants in business, controllers, controlerend accountants en overige (financieel) professionals. We behandelen bestaande en potentiële internal control toepassingen van blockchains: Wat zijn blockchains? Wat zijn de typische problemen die met blockchains kunnen worden opgelost? Onder welke voorwaarden is blockchain technologie toepasbaar? Hoe werken blockchains? Kan de technologie worden toegepast in bestaande organisaties en hun internal control systemen? prof.dr. Eddy Vaassen RA, hoogleraar accountancy Tilburg University, wetenschappelijk adviseur BDO, tevens verbonden aan Erasmus Universiteit Rotterdam Martijn Bolt, blockchain implementatie specialist ir. Hardwin Spenkelink, senior consultant - Distributed Ledger Services bij KPMG Nederland prof.dr. Eddy Vaassen RA advanced 69

70 IT nieuw Dinsdag 6 maart 2018 Novotel, Eindhoven uur Leden 525 Niet-leden 625 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Managing Digital Processes with Process Mining Het digitale tijdperk zorgt voor een verandering voor ons allemaal. Processen worden steeds verder geautomatiseerd en voor klanten wordt een digitale kanaal vaker de norm. De digitale managers die deze digitale processen laten excelleren en beheersen ontwikkelen nieuwe skills. Ze laten hun team niet sturen op onderbuik gevoel, maar gebruiken inzichten uit Big Data en data science om continu te verbeteren. Stel u eens voor dat u met een druk op de knop het bedrijfsproces in kaart kunt brengen. Direct inzicht in het werkelijke verloop van het bedrijfsproces voor alle klanten en alle varianten waarop het proces kan worden uitgevoerd. Geen discussies meer waarbij het werk onderbroken moet worden om uit te leggen hoe het proces nu wordt uitgevoerd, maar direct een concreet gesprek over de bottlenecks en vertragingen. Op deze manier kan de energie vooral gericht worden op de toegevoegde waarde, namelijk de beste ideeën om serviceniveaus, efficiency en effectiviteit te verbeteren. Dit is geen science fiction, maar iets waar u direct mee aan de slag kunt. Maar natuurlijk niet zonder samen stil te staan bij wat dit betekent voor uw rol, hoe u dit kunt gebruiken om uw team te laten excelleren en de cultuur van continu verbeteren hiermee te versterken! Tijdens deze cursus leert u hoe process mining toegepast kan worden voor verschillende use cases en wat er belangrijk is als u een eigen process mining initiatief op wilt zetten binnen uw organisatie. CFO s, controllers en Risk Managers die process mining in hun organisatie (willen) gebruiken of beoordelen. We verwachten dat u bekend bent met het concept van process mining; hands-on ervaring is niet nodig. U gaat diepgaand met process mining use cases aan de slag zonder zelf achter de knoppen van het process mining tool te zitten. De volgende onderwerpen worden behandeld: Interactieve process mining analyse van een echt proces; Trends en use cases op het gebied van process mining; Welke processen geschikt zijn voor process mining; Vraagstukken die met process mining aangepakt kunnen worden; Voorwaarden om process mining succesvol toe te passen (maturity model rondom leiderschap, data kwaliteit, skills en team opzet); Plan van aanpak (selectie criteria, stappenplan, succes criteria, privacy en ethics) en business case framework (interne en externe kosten, hoe de verwachte opbrengsten te kwantificeren). dr. Anne Rozinat advanced dr. Anne Rozinat heeft haar PhD Cum Laude behaald bij process mining uitvinder prof. Wil van der Aalst op de Technische Universiteit Eindhoven. Zij geeft process mining-opleidingen bij onder andere TIAS, TU Delft en Tilburg University en is mede-oprichter van het processminingbedrijf Fluxicon. Rudi Niks is een van de eerste process mining practitioners in de wereld. Hij heeft meer dan 10 jaar ervaring met het toepassen van process mining in grote organisaties. Als Master Black Belt was hij verantwoordelijk voor business transformaties 70

71 IT Leergang Finance, Business & IT Uniek: inclusief een persoonlijke sparring partner! Deze vierdaagse leergang is een antwoord op het toenemend belang van IT voor organisaties. IT is niet meer weg te denken in moderne bedrijfsvoering en is verweven met nagenoeg iedere functie in een bedrijf. Voor financials is IT daarmee een noodzakelijke expertise geworden in het uitvoeren van taken en uitoefenen van verantwoordelijkheden. Tijdens deze leergang gaat u op een interactieve wijze aan de slag om een roadmap op te stellen waarbij Finance, Business en IT zich ontwikkelen tot een samenwerkend geheel. U krijgt een persoonlijke sparringpartner om de specifieke IT-problematiek binnen uw eigen organisatie aan te pakken en een verbeterplan op te stellen. In vier dagen krijgt u een ontwerpmodel gepresenteerd op basis waarvan zowel de huidige als toekomstige IT binnen uw organisatie in kaart gebracht wordt. Tevens worden de strategische aspecten van IT uitgelegd. U vergaart inzicht in de processen van IT, het uitvoeren van IT-projecten en welke rol u als financial heeft. U leert welke IT-middelen u kunt inzetten om de bedrijfsprocessen te ondersteunen en te optimaliseren. U vertaalt met uw sparring partner, de belangrijkste IT-ontwikkelingen en onderwerpen in een roadmap voor uw eigen organisatie. Iedere financieel professional die (deels) verantwoordelijk is voor IT binnen de organisatie en Finance, Business en IT tot een samenhangend geheel wil ontwikkelen. Dag 1 - Positionering en sturing van IT U evalueert de huidige IT-strategie van uw organisatie en stelt een blauwdruk op voor de nieuwe IT-strategie die toegepast wordt op de context van uw organisatie. Dag 2 - Processen, projecten en innovatie U brengt de huidige besturing van IT in kaart. Vanuit dit assessment heeft u een goede basis om vanuit uw rol de vinger op de zere plekken te leggen en een passend besturingsmodel te ontwikkelen. Dag 3 - De applicaties en infrastructuur van een IT-omgeving U leert de samenhang tussen techniek en functionaliteit te onderkennen en maakt een situatieschets van het huidige landschap (as-is) en een globaal ontwerp van het nieuwe applicatie- en infrastructuur landschap (to-be). Dag 4 - Het opstellen en implementeren van informatie model en roadmap U gaat aan de slag met uw eigen IT model van uw organisatie en de roadmap van as-is naar to-be. Vrijdag 29 juni, 28 september, 26 oktober, en 30 november 2018 Van der Valk Hotel, Den Haag - Nootdorp (alle dagen) uur Leden Niet-leden PE-uren: 24 De leergang is inclusief een coachingtraject van maximaal 8 uur. RC s ontvangen een korting van 200 Kijk voor het uitgebreide detailprogramma op Uw eigen sparring partner: Deze leergang is inclusief een coachingstraject van maximaal 8 uur, waarvan 3 uur coaching op locatie mogelijk is. dr. Jacco Schonewille MITM, directeur IT-Councelor en docent. Jacco heeft meer dan 25 jaar praktijkervaring en heeft voor organisaties als Baan Company, Boeing, NS en Maersk grote ICT-veranderingen aangestuurd. dr. Jacco Schonewille MITM advanced 71

72 IT Dinsdag 19 juni 2018 Van der Valk Hotel, Vianen uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Herken risicosignalen Voorkom ICT-rampen, herken de signalen! Informatietechnologie speelt bij nagenoeg iedere organisatie een centrale rol die de bedrijfsvoering kan maken of breken. De bestaanszekerheid kan in het geding komen, als de inzet ervan mis gaat. De signalen voor fundamentele problemen zijn goed te herkennen, omdat we inmiddels lering uit andere organisaties kunnen trekken. De veelheid van gevaren rond dit speelveld maken de problematieken soms onoverzichtelijk. Denk bijvoorbeeld aan compliance met wetgeving, aansluiting bij de structuur van de organisatie, slechte bouw, introductie van beveiligingszwakheden en verkeerde inzet van techniek. Tijdens deze cursus brengen we structuur in de fundamentele problemen aan, zoeken we aansluiting bij voorbeelden uit de praktijk en pakken we de tell-tale signs van een digitale ramp. Succesvol ingrijpen begint met het onderkennen van problemen. Na afloop van dit programma: 1. Herkent u de symptomen van een ICT-ramp en waar deze waar mogelijk te voorkomen; 2. Leert u van ICT-problemen uit het verleden; 3. Stelt u de juiste vragen om problemen helder te krijgen; 4. Kent u scenario s om de problemen op te lossen. (Intern) accountants, auditors, managerial controllers, managers en adviseurs. Eigenlijk iedereen die enige invloed op risicovolle ICT-ondernemingen kan uitoefenen. Van alle deelnemers wordt een actieve houding gevraagd. Tijdens de cursus worden niet alleen voorbeelden en kenmerken gegeven. Alle aspecten van gevaren bij ICT-projecten en draaiende systemen worden doorlopen. Naast het leren herkennen van de symptomen staan we ook stil bij het uitsluiten of juist bevestigen van problemen. U krijgt een aantal casussen om mee te oefenen die zijn gebaseerd op daadwerkelijke zaken om door te werken en nader uit te zoeken. Brenno de Winter, ICT-expert, onderzoeksjournalist en publicist. Zijn specialisatie ligt op het gebied van informatiebeveiliging, hacking, privacy en de ontwikkeling van de informatiemaatschappij. Brenno de Winter fundamental 72

73 Management accounting & control Interview René van Heijningen Financial kan niet langer volstaan met een voorspelling voor volgend jaar Begrijpt finance de business? Juist in een tijd waarin ontwikkelingen elkaar razendsnel opvolgen, is die vraag actueel, vindt René van Heijningen, managing director CFO & Enterprise Value bij Accenture Strategy. Vaak zie je dat op cfo-niveau de kennis er wel is maar zit men in de niveaus daaronder vaak nog vast in de traditionele rol van finance. Als finance-consultant beoordeel je trends in de markt die je vervolgens omzet in concrete maatregelen. We adviseren niet alleen maar realiseren ook in samenwerking met onze klanten. Hierdoor kun je in korte tijd veel impact realiseren. Dat geeft veel voldoening. Als onderdeel van mijn werk als consultant denk ik veel na over de rol van de financial. De traditionele rol wordt steeds meer een hygiëne factor. De huidige financieel professional moet een business partner zijn die de risico s en kansen in cijfers kan uitdrukken. Hoe stel je de organisatie in staat om goed afgewogen keuzes te maken? Wat is de impact van bepaalde ontwikkelingen op je organisatie? Je kan als financial niet langer volstaan met een voorspelling voor volgend jaar en daar vervolgens halsstarrig op voortborduren. De gemiddelde cfo slaagt er in de regel wel in om vanuit de business te denken en op hetzelfde niveau te praten als de business maar dat geldt niet voor de controller. Die kijkt vaak nog door een boekhoudkundige bril. Dat is een probleem. Als een lokale controller zich alleen tot de puur boekhoudkundige taken beperkt kan hij ook niet de juiste informatie doorgeven aan de cfo. Juist de controller moet die businessrol invullen. Die soft skills - je inleven in de motieven van anderen en anderen kunnen overtuigen - zijn te leren. Je moet het vooral willen. Het vraagt om een andere mindset. Inspirerend Je moet jezelf continu blijven ontwikkelen. Dat geld voor de finance functie maar ook voor mijzelf. Kijk bijvoorbeeld naar de manier waarop we ons werk doen. Vroeger leverde je een advies in de vorm van een presentatie. Nu werken we aan het advies en parallel daaraan werken we een prototype uit. Dan laat je zien hoe iets er in de praktijk uit kan zien. Als wij een klant bijvoorbeeld adviseren om in het forecasting proces meer verschillende databronnen te gebruiken laten we die methodiek zien aan de hand van een werkend model. Dat heeft een aantal voordelen. Het maakt direct inzichtelijk wat je bedoelt, maar je kunt ook zien of het in de praktijk werkt. Het blijft natuurlijk een prototype. In meerdere gevallen is het een co-creatie met de klant. Als Accenture helpen we met het bepalen van relevante oplossingen van nieuwe technologieën. Hoe kan je in een shared service center processen van kop tot staart afwisselend door mens, robot of digitale assistent laten uitvoeren om tot een beter resultaat te komen? Het is de kunst om vanuit een creatieve mindset naar de mogelijkheden te kijken. Blockchain vind ik bijvoorbeeld een inspirerende nieuwe technologie. Niet omdat het disruptief is maar omdat het zo n grote impact heeft. Daarover met je klant in gesprek gaan, is heel inspirerend. drs. René van Heijningen RC Het is de kunst om vanuit een creatieve mindset naar de mogelijkheden te kijken. René van Heijningen drs. René van Heijningen RC is managing director CFO & Enterprise Value bij Accenture Strategy. Hij is sinds 2002 bij het bedrijf in dienst. 73

74 Management accounting & control vernieuwd Vrijdag 29 juni 2018 NBA, Amsterdam uur Leden 495 Niet-leden 595 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Change & Finance: Organisatie, SSC & Technologie Merkt u dat Finance moet veranderen? Goedkoper, sneller en met minder mensen? Bent u verantwoordelijk voor het veranderingstraject binnen uw organisatie? Hoe pakt u dit aan? Moet dit traject nog beginnen of is het al gestart? Grote kans dat er een ERP implementatie gepland staat of dat u onder druk staat om uw organisatie te stroomlijnen, te centraliseren of te decentraliseren. Wellicht ziet u dat uw organisatie een upgrade kan gebruiken, een reboot of staat u aan de vooravond van een fusie met een andere financiële organisatie. Kortom, er moet iets gebeuren, uitstellen is geen optie meer. Waar en hoe beginnen? Het kan ook zijn dat u bent begonnen en dat de goede intenties verzanden in de verschillende organisatie lagen, de filialen of dat u tegen andere barrières oploopt. Wat zijn de opties, wat zijn de innovaties, (internationale) trends? Hoe houdt dit verband met transformaties in de organisatie en de rol van de financial binnen uw organisatie? Op deze en andere vragen gaan we in tijdens deze interactieve sessie. Wilt u met ons mee terugblikken en meer nog vooruitkijken? Na afloop van deze bijeenkomst heeft u meer inzicht gekregen in de veranderingen en (on)mogelijkheden om dit met de Finance organisatie te doen, wat dit betekent voor de gehele organisatie en of u als financial een voortrekkersrol kunt vervullen. U bent financieel manager of financieel directeur en u bent verantwoordelijk voor het veranderingstraject binnen uw (kleine of middelgrote) organisatie. Beschrijving van de krachten achter de veranderingen zoals ERP implementaties, centralisatie, benchmarking, de druk om kosten te verlagen, kwaliteitsprogramma s, het verhogen van de omloopsnelheid in financiële processen, de wil/ noodzaak om SSC te implementeren. Verder wordt er aandacht geschonken aan technologische veranderingen zoals robotisering. Een praktijkcase wordt behandeld door één van de leden van de Inspire Circle of Professionals. In verband met het interactieve karakter van deze cursus krijgt u voorafgaand aan de cursus een aantal vragen en stellingen voorgelegd. drs. Rick Floore RA, Finance and Backoffice Transformation manager bij EY Global Shared Services Gerard Boerma RA RO, zelfstandig gevestigd interim manager drs. Rick Floore RA fundamental 74

75 vernieuwd Management accounting & control Clean accounting Lean accounting 2.0 In deze eeuw van The Internet of Things worden veel handmatige werkzaamheden in een ongekend rap tempo gedigitaliseerd en verdwijnt een groot deel van repetitief manueel administratief werk als sneeuw voor de zon. Accountants, controllers en financials moeten blijvend toegevoegde waarde leveren en dus meer doen met minder mensen. Daar passen de concepten van clean accounting prima bij. Als u de concepten van clean accounting begrijpt en toepast in uw dagelijkse praktijk bespaart u een zee aan tijd en geld met betrekking tot de administratieve processen. Tevens voorkomt u onnodige fouten en kunt u uw (interne) klant beter en sneller bedienen. Lean accounting omvat tools voor administratieve processen, echter niet alle tools zijn altijd toepasbaar bij ondernemingen actief in de profit sector waardoor ongebruikt. In Clean accounting komen nieuwe tools en technieken aan bod maar ook de o zo belangrijke soft skills die nodig zijn bij verandertrajecten waaronder leiderschap en overtuigen. Woensdag 11 april 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 495 Niet-leden 595 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Na het volgen van deze verdiepingstraining op het gebied van clean accounting weet u wat Lean voor effect heeft op de primaire financiële administratieve processen maar ook op de rapportage en budgettering, en wat de gevolgen hiervan zijn voor u en uw afdeling. Accountants in business, registercontrollers en professionals werkzaam in het financieel-economisch management. U heeft eerder de training Lean management gevolgd of heeft aantoonbare kennis op het gebied van Lean management. introductie in clean accounting en hoe voorkomt men verspillingen vijf ondernemersdoelstellingen en vijf stappen voor procesverbetering twee vormen van clean accounting meten is weten hoe meet ik Eerste Keer Goed (EKG)? VOOR staat tot SVOOR rapport hoe meet ik Effectiviteit operationeel onderdeel (EOO)? clean accounting in de praktijk zowel voor de profit als de not for profit sector handige tools beïnvloeden en overtuigen bij verandertrajecten drs. Stefan Betting RA, eigenaar/oprichter Profeda, een organisatie gericht op accountants, advocaten en notarissen. Stefan is tevens docent, examinator en scriptiebegeleider (internationale) externe verslaggeving Nyenrode Business Universiteit. drs. Stefan Betting RA advanced 75

76 Management accounting & control Vrijdag 1 juni 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 550 Niet-leden 650 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Best practice in projectcontrol De Noord-Zuidlijn moest een succes worden. De implementatie van het ERP-pakket zou vlekkeloos verlopen. Hoe komt het toch dat projecten twee keer zo lang duren, en twee keer zo veel kosten? Is projectcontrol echt anders dan gewone control? Dit geeft meteen de essentie weer van de cursus Best practice in projectcontrol. Welke control-aspecten bepalen het succes van het project? Wat maakt een innovatief project zo speciaal dat het moeilijk in control te houden is? Wat is een goede afbakening van projectdoel en projectresultaat? Hoe staat het met de snelheid van besluiten? Wat is een goede governance-structuur? Dit is slechts een greep uit de veelheid van control-aspecten in projectcontrol. Na afloop van deze cursus bent u in staat om controls rond een project te benoemen en toe te passen. Daarbij is een keuze van de projectmanagement-methodiek een belangrijke basis van het projectcontrol-plan. U signaleert gewenste veranderingen en u gaat met tools en tips de deur uit. Hierbij wordt ingespeeld op uw behoefte, door vooraf een inventarisatie in te vullen. Naast de inhoudelijke controls wordt er ook ingegaan op de rol van de financieel professional. Controllers en accountants in business die zich bezig (gaan) houden met de control van (innovatieve) projecten. Na een aantal (theoretische) principes rond projectcontrol, gaat u aan de hand van een praktisch voorbeeld een project qua control vormgeven. De onderwerpen zijn: De basics van IPMA, Prince2 en PMBok; De principes van een projectorganisatie met bevoegdheden en verantwoordelijkheden; Het opstellen van een voorstel voor een projectorganisatie; De totstandkoming van een project; De rol van risicomanagement en het toepassen in een case; Het toepassen van de GOKIT factoren (Geld, Organisatie, Kwaliteit, Informatie en Tijd); Het opstellen van een forecast in het kader van projectcontrol. Uitgangspunt hierbij is de toekomstgerichte informatie, naast de gerealiseerde doelstellingen; Een advies opstellen voor een complex project waarbij control, bevoegdheden en verantwoordelijkheden een rol spelen; Issues rond verandermanagement benoemen en vertalen naar een advies voor het management. Reflecteren op hetgeen is geleerd, aan de eigen praktijk. drs. Michel Verhoeven RC drs. Michel Verhoeven RC, zelfstandig controller en docent/trainer C@SE&T BV advanced 76

77 Management accounting & control In control bij een ERP implementatie Als (project)controller bent u betrokken bij een ERP implementatie. Niet alleen de financiële processen maar ook logistieke, HRM en productieprocessen worden door het systeem geraakt. Naast uw kennis en kunde rond projectcontrol wordt ook inhoudelijke proceskennis van u gevraagd. Oftewel: hoe krijgt u als controller samen met de projectleider het project rond de implementatie op de rails? Na afloop van deze cursus kunt u controls rond een ERP implementatie benoemen en toepassen. U signaleert gewenste veranderingen en gaat met tools en tips de deur uit. Controllers en accountants in business die zich bezig (gaan) houden met de implementatie van ERP-systemen. Na een aantal theoretische basisprincipes rond projectcontrol, gaat u aan de hand van een praktisch voorbeeld een ERP implementatie vormgeven. Onderwerpen die aan de orde komen zijn: projectdoel en projectresultaat van de implementatie afstemming met processen risico s binnen de implementatie projectorganisatie en leiderschap stappen tijdens de implementatie project- en voortgangsrapportage Vrijdag 18 mei 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 550 Niet-leden 650 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 drs. Michel Verhoeven RC, zelfstandig controller en docent/trainer C@SE&T BV nbaopleidingen.nl fundamental 77

78 Management accounting & control Woensdag 18 april 2018 Van der Valk Hotel, Nootdorp uur Leden 295 Niet-leden 325 PE-uren: 4 Maximaal groepsgrootte 12 deelnemers. RC s ontvangen een korting van 30 (On)bewuste accounting keuzes Het onderliggende proces van besluitvorming voor financiële verslaglegging is geen lineair proces, hoewel de veelal strak vastgestelde planning & control instructies anders doen vermoeden. Het is een complex proces waarbij zowel bewuste overwegingen als routinematige keuzes een belangrijke rol spelen. De business en finance functie komen steeds vaker op elkaars terrein doordat lijnmanagers zelf hun informatie produceren. Door deze ontwikkeling kunnen lijnmanagers in hoge mate zelf keuzes maken met betrekking tot waarderingen etc. Ook worden de business processen in toenemende mate veranderlijk, onder andere door de agile werkwijze. Als controller is het van belang om in deze dynamische omgeving uw positie helder te kunnen bepalen en zult u regelmatig grenzen moeten stellen. Ook het tijdig herkennen en helder communiceren van verslaggevingskeuzes speelt in deze context een belangrijke rol. U krijgt handvatten om de complexe setting waarin u zich bevindt, te analyseren en eventueel in specifieke situaties bespreekbaar te maken. Na afloop heeft u inzicht in de zachte kant van financiële verslaggeving en bent u zich bewust van uw eigen rol daarin. Dit helpt om tijdig (accounting) keuzes te onderkennen en - waar nodig - grenzen te stellen. Accountants in business, registercontrollers en overige financieel professionals. De docent neemt u mee in de uitkomsten van academisch onderzoek met betrekking tot de (financiële) verslaggeving en de totstandkoming daarvan. Tevens gaan we onder andere in op: Verslaggeving & het fenomeen winststuring; Accounting keuzes en de bouwstenen van het keuze proces; De setting waarin de controller zich bevindt; Verschillende perspectieven van analyse. In de training wordt zowel ingegaan op mainstream academisch onderzoek als op de uitkomsten van het eigen promotieonderzoek van de docent naar accounting keuzes van business controllers. We zullen tijdens het programma actief discussiëren of de uitkomsten uit het onderzoek herkenbaar zijn in de dagelijkse praktijk. Hierbij analyseert u uw accounting keuzes en herkent u mogelijkerwijs uw onbewuste keuzes. dr. Therese de Groot RA, research fellow TIAS en manager financial control ANWB dr. Therese de Groot RA advanced 78

79 nieuw Management accounting & control Persoonlijke invulling van management control Als controller, vaak het financieel geweten binnen uw organisatie, komen veel ontwikkelingen op u af, zoals: innovatie-voorstellen, toenemende mondiale concurrentie en frequentere aanpassingen van strategische plannen. Hoe kunt u uw persoonlijke eigenschappen aanwenden om deze ontwikkelingen in goede banen te leiden? Hoe kunt u de bestaande technieken en tools van management control, zoals prestatie meetsystemen met harde - en soft controls, inzetten om grip te houden op deze nieuwe ontwikkelingen? Bewijs uw meerwaarde als controller bij het maken van de juiste keuzes bij het balanceren tussen beheersing en innovatie. Na deze cursus heeft u inzicht in de verschillende rollen van de controller en de nieuwe eisen die tegenwoordig door managers aan financials worden gesteld. U kunt de veranderende control-behoeften binnen uw eigen dagelijkse praktijk spiegelen aan de bewezen technieken en tools van management control. CFO s, controllers, en overige financieel professionals die (mede)verantwoordelijk zijn voor het management control systeem van hun organisatie. Woensdag 28 maart 2018 Van der Valk Hotel, Houten uur Leden 495 Niet-leden 595 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 We onderzoeken of bewezen technieken en tools op aangepaste wijze nog gebruikt kunnen worden om nieuwe ontwikkelingen te beheersen. Onderdeel hiervan zijn wetenschappelijke onderzoeksresultaten op onderdelen van management control, zoals: Rollen van controllers, van financiële experts tot proactieve business partners; De invloed van harde en soft controls op processen en gedrag van medewerkers; De invloed van budgettering en prestatie meetsystemen op gedrag van medewerkers. Ter voorbereiding op het programma wordt u gevraagd om de (innovatieve) ontwikkelingen in uw eigen organisatie te inventariseren. Uit de ingebrachte casussen zal een selectie worden gemaakt. dr. Hans ten Rouwelaar, Assistent professor management control bij de Nyenrode Business Universiteit dr. Hans ten Rouwelaar advanced 79

80 Management accounting & control vernieuwd Woensdag 14 november 2018 Novotel, Brainpark Rotterdam uur Leden 375 Niet-leden 425 PE-uren: 4 RC s ontvangen een korting van 50 Controller en social media, een vreemde combinatie? Social media en controllers, een vreemde combinatie? Helemaal niet! De veranderende samenleving leidt tot een hogere mate van onzekerheid en een meer interactieve vorm van beheersing. Social media in combinatie met de toenemende mogelijkheid van ICT betekent juist dat voor het in-control komen en blijven externe informatie uit social media van groot belang is. De invloed van social media is een gegeven dat niet alleen marketing van producten en diensten beïnvloedt maar dus ook planning & control en controlling raakt. Maar het biedt niet alleen kansen. Vraag aan een CEO of CFO wat de belangrijkste risico s zijn en de kans is groot dat reputatierisico als één van de belangrijkste risico s wordt genoemd. Het verlies aan vertrouwen bij klanten en andere stakeholders wordt immers maar moeizaam terugverdiend. Natuurlijk is reputatierisico niets nieuws. Maar social media zorgen ervoor dat lokale problemen kunnen uitgroeien tot een landelijk of zelfs internationaal verlies aan reputatie. Zicht op de invloed van social media op controlling: kansen en bedreigingen. Wat dit voor uw organisatie betekent en hoe controllers hierop kunnen inspelen. Controllers, accountants in business en andere financiële professionals die kennis willen nemen van de invloed van social media op de beheersing van organisaties. Tijdens deze bijeenkomst wordt ingegaan op de diverse mogelijkheden om als controller de kansen en bedreigingen van social media te incorporeren in de aanpak van risicomanagement en de planning & control cyclus. Er is voldoende mogelijkheid om in de bijeenkomst ervaringen te delen en te bediscussiëren welke mogelijke verbeteringen er zijn door te voeren. social media en planning & control social media en risicomanagement consequenties voor de controllersfunctie prof. dr. Arco van de Ven RA, hoogleraar bestuurlijke informatievoorziening TIAS School for Business and Society prof. dr. Arco van de Ven RA advanced 80

81 Management accounting & control The financial and change Meer inzicht in veranderprocessen De wereld verandert snel en verandering is nodig om bij te blijven. Het vermogen om te veranderen is op alle niveaus in de organisatie een strategische competentie. Voor de financiële functie binnen organisaties is dit in twee opzichten het geval. In de eerste plaats als ondersteuner van het algemeen management bij het realiseren van de veranderingen die voor de organisatie als geheel op de agenda staan. En in de tweede plaats bij het initiëren en doorvoeren van veranderingen in de eigen financiële keuken. In deze cursus staat uw rol als change agent centraal. Change agent zijn in een veranderingsproces wil zeggen optreden als leider of als lid van het veranderteam die de organisatie in beweging brengt. De change agent is tevens klankbord, sparringpartner en vraagbaak van het management. Het optreden als change agent vraagt van de financiële professional niet alleen inzicht in eigentijdse veranderingsprocessen en benaderingen, maar vereist ook de nodige persoonlijke bagage om in de storm te staan en leiderschap te tonen. Dinsdag 29 mei 2018 Improfin Groep, Wijchen uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Na afloop heeft u meer inzicht in veranderprocessen. De inzichten van managementgoeroes zoals John P. Kotter (Leading Change), Malcolm Gladwell (The Tipping Point) en Jim Collins (Built to Last en Good to Great) worden met u gedeeld. Hierbij gaat zowel aandacht uit naar wat u wel maar ook naar wat u vooral niet moet doen. Financiële professionals, accountants en controllers die hun inzicht in het veranderkundige spel willen vergroten en een reflectie op hun eigen rol hierbinnen willen krijgen. Onderwerpen zijn onder meer: van goed naar geweldig het creëren van urgentie vormen van een sterke, sturende coalitie formuleren van een aansprekende visie communiceren van de visie de kracht van de context empowerment en verwijderen van obstakels creëren van eerste quick wins vasthoudendheid bestendigen van de nieuwe cultuur drs. Jan de Kroon, organisatie-adviseur en directeur Improfin Groep drs. Jan de Kroon fundamental 81

82 Management accounting & control vernieuwd Donderdag 24 mei 2018 Van der Valk Hotel, Vianen uur Leden 495 Niet-leden 595 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Richard Hoedeman fundamental Agile Scrum, Lean, DevOps of SAFe? Kies de juiste Agile methode Wat is het verschil tussen Scrum en Agile? Kan ik Agile combineren met PRINCE2? Maar dat is toch Lean waar je het nu over hebt? Hoe zit dat eigenlijk met het Spotify model en DevOps? En wat is dan Kanban of extreme Programming? Moet je als grote organisatie SAFe implementeren? Is Agile alleen in IT toepasbaar? Deze cursus geeft u inzicht in de verschillende Agile methoden en hoe u deze in uw omgeving kunt toepassen en beheersbaar kunt houden. Na deze cursus heeft u inzicht in de Agile organisatie. U weet welke methodes en technieken er zijn en hoe deze schaalbaar binnen de organisatie worden toegepast. U heeft kennis van de rollen, functies en de toepassing van deze termen in de verschillende methodieken. Daarnaast weet u waar u op moeten letten als controller of auditor bij een Agile aanpak. Iedere professional die wil weten hoe Agile methoden schaalbaar zijn en beheersbaar blijven. De volgende vragen worden aan de orde gesteld: Wanneer wordt een Agile verandering als project aangepakt? Wat zijn de verschillende schaalbare mogelijkheden bij een Agile aanpak? Welke methoden zijn er om Agile te managen: - Scrum en Kanban - Scrum-of-Scrums of LeSS - DevOps of Spotify - Scaled Agile Framework - SAFe Lean principes en focus in een Agile omgeving: - Welke Lean principes worden in een projectorganisatie toegepast? - Wat is de focus van Lean leadership? Binnen de organisatie moeten we afspraken maken over tijd, geld, scope, kwaliteit, baten/business case en risico s. - Hoe worden deze afspraken vastgelegd en bewaakt in de verschillende methoden? - Welke methode past het best bij de probleemstelling? - Welke methode past het best bij de cultuur en het volwassenheidsniveau van de organisatie? - Hoe gaan we om met wijzigingen en voortschrijdend inzicht bij de verschillende methoden? De veranderingen, vernieuwingen en verbeteringen moeten in balans zijn met de operatie. - Hoe verloopt het proces van Agile plannen en prioriteren? - Hoe controleer je zelfsturende teams? - Welke eisen kun je stellen aan rapportages, security, kwaliteitscontroles? Richard Hoedeman, Agile expert 82

83 Management accounting & control De Agile Scrum methode Meer en meer projecten gaan over op Agile ontwikkeling. Het uitgangspunt van Agile is dat we op een zeer efficiënte manier oplossingen creëren van zeer hoge kwaliteit. De klant bepaalt die kwaliteit en wil de oplossing op een vastgestelde tijd voor een vaste prijs. Om dit te bereiken moeten we alle verschillende disciplines van ontwikkeling op de juiste Agile manier uitvoeren. Er zijn vele Agile methodieken zoals Scrum, extreme Programming (XP) en Kanban. Scrum is verreweg de bekendste en populairste methode. Na deze cursus heeft u inzicht in het Scrum framework en daarnaast kent u ook de verschillen en de veel gemaakte combinaties in Agile methoden. Scrum kent multidisciplinaire teams die in korte sprints werkende resultaten opleveren. Hoewel de theorie van Scrum simpel is, loopt men in de praktijk toch snel tegen uitdagingen en valkuilen aan. We bespreken wat er bij komt kijken, hoe we Scrum op een succesvolle manier kunnen invoeren en toepassen. Het gaat daarbij vooral ook om de mindset en het bijbehorende gedrag. Iedere financiële professional (zonder/beperkte ervaring rondom Scrum) die kennis van het Scrum framework wil krijgen. Er is ruimschoots aandacht voor: Wat is Scrum, de historie? Waarom gebruiken we Scrum en waarom is het zo populair? De Agile manier van werken ten opzichte van traditioneel. De verschillende rollen: - Product Owner, - Scrum Master en - het self-organizing development team. Inzicht in de specifieke Scrum ceremonies zoals: - de Sprint planning, - de dagelijkse Scrum sessie, - de Sprint Review sessie en - de Retrospective bijeenkomst. De Product Backlog met de functionele requirements Prioriteren met MoSCoW en inschatten met Storypoints Oefening met Planning Poker en Backlog Refinement De Definition of Done, wanneer zijn we klaar? Donderdag 19 april 2018 Van der Valk Hotel, Vianen 09:30-17:00 uur Leden 495 Niet-leden 595 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 nbaopleidingen.nl Richard Hoedeman, Agile expert fundamental 83

84 Persoonlijke vaardigheden Interview Hans van Lamoen Cruciaal voor dit werk is het vinden van consensus drs. Hans van Lamoen RA Je kunt gelijk hebben, maar gelijk krijgen is wat anders. Hans van Lamoen De RA-opleiding helpt Hans van Lamoen als executive officer division logistics & resources van de International Military Staff op het NATO-hoofdkwartier maar minstens zo blij is hij met de bagage die hij lang geleden kreeg tijdens zijn KMA-opleiding en zijn studie Bestuurskunde. Ik ben accountancy gaan studeren omdat Defensie daar behoefte aan had. Het was een logische keuze omdat ik op de KMA al een economische studierichting had gevolgd. Defensie is anders dan een commercieel bedrijf maar ook anders dan andere overheidsorganisaties. Het beleids- en uitvoerend deel van het ministerie lopen eigenlijk naadloos in elkaar over. Je kunt er vanuit een financerol alleen effectief controle op uitoefenen als je oog hebt voor het speciale karakter van de organisatie. De verhouding tussen effectiviteit en efficiency kan bijvoorbeeld heel anders zijn. Uitsluitend kijken naar de meest efficiënte keuze is voor Defensie niet altijd het beste. Bij de aanschaf van een nieuw voertuig zal het niet alleen gaan om de kosten per kilometer. Voor Defensie is de afweging ook het gemak van onderhoud plegen onder operationele omstandigheden en of onderdelen makkelijk uitwisselbaar zijn. Sensitiviteit Mijn huidige werk als executive officer heeft weinig met accountancy te maken. Het is een typisch Amerikaanse functie, te vergelijken met een chef staf. De International Military Staff is een beleidsstaf waarbinnen ik verantwoordelijk ben voor de aansturing van de division logistics & resources. Die rol is heel breed. Het varieert van procedureel documentmanagement waarin ik de voortgang van het proces bewaak tot het coördineren van dossiers die op een NATO Summit besproken worden. Werken bij de NATO is waanzinnig interessant. Cruciaal voor dit werk is het vinden van consensus. Wanneer we beleid maken waar de 29 lidstaten mee instemmen hebben we ons werk goed gedaan. Zo n consensus alliantie maakt het besluitvormingsproces heel anders. Je praat met specialisten van verschillende landen. Dat kunnen financiële experts zijn, maar ook logistieke of HR-specialisten. Het vraagt om veel politieke sensitiviteit. Je moet je verdiepen in de drijfveren van je gesprekspartner. Wat zijn de nationale belangen? Waarom is een land tegen een voorstel? Niemand wil het torpederen. Toch zijn er dossiers waarin landen afwijkende meningen hebben. Soms gaat het om heel subtiele zaken. Gebruik je in een formulering would, should of could? Gebruik ik nog iets van mijn accountancybagage? In mijn huidige rol als generalist is het handig dat ik kan rekenen. Veel dossiers hebben een financiële component. Ik zie snel hoe een businesscase er uit ziet. Ik heb geleerd om processen te beoordelen op zwakke plekken. Maar dat is alleen de rationele kant. Je kunt gelijk hebben maar gelijk krijgen is wat anders. Ik heb ook veel gehad aan twee andere studies. Bestuurskunde is er een van. Daar heb ik geleerd hoe je informatie en beleid kunt laten landen in een organisatie. Hoe zitten mensen in elkaar? De andere was de KMA. Het is eigenlijk deels een HBO Leiderschap. Daar leer je dat je als leidinggevende altijd onderdeel van een team bent. Het team bepaalt het resultaat. Die aandacht voor gedrag en leiderschap is onmisbaar als je effectief wil zijn. drs. Hans van Lamoen RA is executive officer division logistics & resources bij NATO International Military Staff (IMS) in Brussel. Hiervoor werkte hij als beleidsadviseur voor het ministerie van Defensie. 84

85 Persoonlijke vaardigheden Ontketen uw brein Verbeter uw prestaties door kennis van uw brein Ontdek enkele wetenschappelijke feiten over uw hersenen, om uw intellectueel potentieel te ontketenen in een hyperverbonden multitaskende wereld prof. dr. Theo Compernolle Tijdens deze cursus leert u hoe uw brein werkt. U begrijpt beter hoe u het beste gedaan kunt krijgen van uw hersenen. U krijgt praktische toepassingen aangereikt om efficiënter, intellectueel productiever, minder gestrest en creatiever te worden. Financieel professionals die hun prestatie willen verbeteren door te reflecteren op en te investeren in kennis van het brein. Donderdag 10 mei 2018 Novotel, Eindhoven uur Leden 650 Niet-leden 750 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Neurologisch onderzoek leert ons steeds meer over de werking van het brein en het functioneren van mensen. Wetenschappelijke onderbouwde inzichten in de werking van het brein en interne mechanismes leiden tot meer inzicht in gedrag en emoties. Leer uzelf en uw omgeving beter te begrijpen en verhoog daarmee uw toegevoegde waarde voor de organisatie. Ontketen de kracht van uw hersenen! U krijgt eye-openers op het gebied van: Hoe uw denkend brein werkt en hoe het samenwerkt met uw archiverend- en reflexbrein; Hoe heuristics en cognitieve biases hele slimme mensen domme dingen laten doen; Hoe u kunt verhinderen dat uw primitief reflexbrein het voortouw neemt; Waarom het meestal geen goed idee is om uw buikgevoel te volgen; Hoe altijd verbonden zijn en multitasken uw brein ketenen; Hoe een heel simpele (maar wel soms moeilijke) aanpak uw brein zal ontketenen; Welke factoren de grootste invloed hebben op uw stressbalans en hoe u in balans kunt blijven, ook onder hoge werkdruk; Wat u kunt doen om de stressbalans van medewerkers optimaal te houden; En wat uw vragen ook mogen zijn. De inhoud van deze bijeenkomst wordt samen met u bepaald. Theo Compernolle hanteert een interactieve werkwijze die hem toelaat op elk moment in te spelen op de noden en vragen van u als deelnemer. prof. dr. Theo Compernolle, adjunct professor CEDEP European Centre for Executive Development Fontainebleau. Daarnaast is Theo Compernolle executive (team)coach, trainer en international consultant. prof. dr. Theo Compernolle fundamental 85

86 Persoonlijke vaardigheden Data in overleg Locatie wordt in overleg bepaald 6 x 2 uur coaching + 4 uur voorbereidingstijd Leden Niet-leden PE-uren: 12 Het coachingtraject duurt een half jaar en bestaat uit 6 gesprekken van 2 uur (12 PE-uren). Tijdens het traject krijgt u ook opdrachten die in totaal circa 4 uur tijd van u vragen. Bent u accountant in business of registercontroller? Dan kunt u deze 4 uur wegschrijven als zelfstudie in uw PE-registratie. Business/personal coaching Dagelijks neemt u beslissingen. De consequenties van deze beslissingen kunnen verreikend zijn en impact hebben op de strategie, de organisatie, mensen, uw eigen positie en rol maar ook op uw privé-leven. Tijd voor reflectie is schaars. Coachingsgesprekken bieden de rust om in alle openheid en met garantie voor vertrouwelijkheid zaken rustig door te nemen die voor u belangrijk zijn. In het eerste gesprek zal de coachingsdoelstelling worden onderzocht. De nadruk kan liggen op coaching op uw functie in de organisatie (business coaching) of op uw persoonlijke ontwikkeling en uitdagingen (personal coaching). Controllers en accountants met enkele jaren werkervaring tot ervaren leidinggevenden. Het eerste gesprek is een kennismaking waarin een verkenning plaatsvindt van de omgeving waarin u opereert en de vraagstukken die u heeft. Op basis daarvan wordt uw coaching doelstelling geformuleerd. In de vervolggesprekken wordt, vanuit de zaken die op dat moment voor u van belang zijn, gewerkt aan deze doelstelling. U kunt onder andere terecht voor deze vraagstukken: Business vragen: Welke omgevingsfactoren bevorderen of belemmeren de veranderingen die ik wil doorvoeren? Waarom ervaar ik weerstand bij de voorgestelde veranderingen? En wat zou ik kunnen doen om de risico s die ik zie bespreekbaar te maken? Hoe ontwikkel ik me van tactisch leider tot strategisch en visionair leider? Hoe bevorder ik de samenwerking binnen de organisatie? Persoonlijke vragen: Gebruik ik mijn talenten volledig? Wat zou een volgende stap kunnen zijn in mijn ontwikkeling? Hoe start ik succesvol in een nieuwe baan? Wat heb ik altijd gehoopt te bereiken in mijn leven? drs. Bernadette Kester EMccc, gecertificeerd executive coach en leiderschapscoach. Als bedrijfseconoom en bedrijfskundige heeft zij 25 jaar ervaring als leidinggevende in diverse sectoren en met name in de financiële sector. In 2013 heeft zij een masterdiploma gehaald aan INSEAD voor het programma Coaching and Consulting for Change. drs. Bernadette Kester EMccc advanced + expert 86

87 Persoonlijke vaardigheden Zakelijke taalcoaching voor financials Presteer op niveau in Engels, Duits of Frans (andere talen in overleg) Het bedrijfsleven wordt steeds internationaler. Als financieel professional wilt u daarom op niveau presteren in het Engels, Duits of Frans. Doelgerichte maandrapportages publiceren, buitenlandse aandeelhouders vol zelfvertrouwen te woord staan. Als u uw talen goed beheerst, bouwt u beter zakenrelaties op, heeft u een voorsprong bij onderhandelingen en communiceert u overtuigender en effectiever tijdens besprekingen. De doelstellingen om een taalcoaching Engels, Frans of Duits te volgen, zijn voor iedereen verschillend. Daarom bieden wij de mogelijkheid voor een volledig maatwerktraject. Samen met u bepalen wij de inhoud, het niveau, de intensiteit en de duur van de training. Uw eigen leerdoelen zijn daarbij leidend. Bent u een financieel professional en wilt u ook in het Engels, Duits of Frans het beste uit uzelf halen? Dan is deze zakelijke taalcoaching geknipt voor u. Dit maatwerktraject is een samenwerking tussen u en uw trainer. De trainer maakt zich vertrouwd met uw werkcontext en zet zijn eigen vakkennis in voor een training die perfect aansluit bij u en uw organisatie. Samen zorgt u voor een mooi inhoudelijk programma met spreek-, luister-, lees- en schrijfvaardigheid, waar nodig aangevuld met woordenschat, grammatica, stijl en toon. Zo heeft u in uw werk optimaal profijt van de taalcoaching. Werkwijze Voorafgaand aan de training vindt een uitgebreid intakegesprek plaats. Daarin bespreken we uw startniveau, leerdoelen, leerwensen en beschikbaarheid. U volgt de taalcoaching individueel of samen met uw collega s. Kiest u voor een groepstraining, dan stellen wij de groepen samen op basis van de intakes. De aanvangsdatum is in overleg. De taalcoaching vindt plaats bij u op locatie, tenzij anders overeengekomen. Duur De training duurt 30 tot 40 uur, verspreid over blokken van 3 tot 5 uur gedurende 2 tot 12 weken, afhankelijk van de gewenste intensiteit. Naast de bijeenkomsten investeert u thuis ook tijd in studieopdrachten. NBA-VRC Opleidingen werkt samen met The Square Mile. The Square Mile is een van de marktleiders in beroepstaaltraining en staat garant voor een persoonlijke, hoogwaardige en op maat gesneden taaltraining waarmee u daadwerkelijk succes boekt. The Square Mile werkt op duurzame basis samen met klanten in alle belangrijke sectoren van de Nederlandse economie. Datum en locatie worden in overleg bepaald In overleg 30 tot 40 uur (prijs is op basis van 30 uur) Leden Niet-leden PE-uren: (afhankelijk van uw PE-regeling) Tijdens de looptijd van de training krijgt u ook studieopdrachten waar u thuis aan werkt. Bent u accountant in business of registercontroller? Dan kunt u deze studieopdrachten wegschrijven als zelfstudie in uw PE-registratie. Attentie: de vermelde prijs van is een richtlijn, gebaseerd op een maatwerkprogramma van 30 uur. Na de intake bepaalt u samen met ons het precieze aantal uren. De prijs wordt op dit aantal uren afgestemd, tezamen met de reiskosten van de trainer. nbaopleidingen.nl fundamental, advanced + expert 87

88 Persoonlijke vaardigheden nieuw Dinsdag 29 mei en dinsdag 19 juni 2018 Van der Valk Hotel, Utrecht uur / uur (excl. logies) Leden 995 Niet-leden PE-uren: 12+ Tussen de eerste en tweede trainingsdag gaat u aan de slag met enkele opdrachten. Bent u registercontroller of accountant in business dan kunt u deze bestede uren wegschrijven als zelfstudie in uw PE-registratie De Kunst van het Kiezen Word een expert in het maken van effectieve keuzes Een overvloed aan informatie en mogelijkheden zorgt ervoor dat het maken van keuzes steeds belangrijker wordt. De manier waarop wij keuzes maken wil nogal eens verschillen. De één neemt het liefst zelfstandig en kordaat zijn beslissingen, de ander maakt keuzes door informatie in te winnen en deze grondig te onderzoeken. In deze training leert u op basis van hedendaagse inzichten uit de psychologie hoe u effectiever, bewuster, maar bovenal succesvoller keuzes kunt maken. U leert de kunst van het kiezen. Eenvoudiger en sneller keuzes maken; Leren denken buiten bestaande kaders; Leren omgaan met typische blokkades bij het maken van keuzes; Het verschil begrijpen tussen kiezen vanuit ratio en emotie; Beter in staat zijn de consequenties te overzien van uw keuzes; Leren bewegen van een eerste ingeving en idee naar concrete stappen. Deze training is bestemd voor elke financial die beter, bewuster en effectiever keuzes wil leren maken en daardoor een hoger rendement uit zijn of haar dag wil halen. Onderwerpen De volgende onderdelen komen aan bod: De keuzeparadox; Wat zijn primaire gedragspatronen bij het maken van keuzes?; Kies ik zo De voordelen en valkuilen van diverse keuzeprocessen; Uitstellen, twijfelen, overwegen. De emotionele en rationele rollercoaster; Kiezen op basis van ratio en/of emotie; De ingrediënten die het maken van beslissingen vereenvoudigen; Choice-overload, belangrijke zaken van urgente zaken onderscheiden; Oorzaak en gevolg, de consequenties van mijn keuzes; Het 6 stappenplan van informatie naar actie. Voorafgaand aan de training vindt een korte intake plaats om de training zoveel mogelijk af te stemmen op uw leerdoelen en aandachtspunten. Het programma is een combinatie van theoretische inzichten en praktijkgerichte opdrachten en is zó opgezet dat de deelnemers van en met elkaar leren. Tussen de eerste en tweede trainingsdag gaat u aan de slag met enkele opdrachten. U kunt tot 6 weken na afloop van de training ondersteuning krijgen van de trainer én van een digitale leeromgeving bij het in de praktijk brengen van uw leerdoelen. fundamental YEARTH trainers kenmerken zich door hun aanpak; positief confronterend, sterk analytisch, gedragsspecialisten, wars van trucjes, een flinke dosis praktijk- en trainerservaring en een focus op samen met deelnemers het hoogst mogelijke resultaat behalen. 88

89 Persoonlijke vaardigheden De toekomstbestendige controller En nu de èigen balans opmaken Het vakgebied van de financial is volop in beweging en zal de komende jaren drastisch veranderen. U wordt geacht ethisch te zijn, verstand te hebben van BI, als het even kan een business partner te zijn en het hoofd te kunnen bieden aan de voortschrijdende digitalisering. Voeg daarbij dat u het erg druk heeft met lopende zaken en daardoor te weinig tijd om na te denken over uw eigen ambitie en het juist inzetten van uw talenten. Met al deze ontwikkelingen is het een goed moment om uw eigen balans op te maken, te reflecteren op uw kwaliteiten en sturing te geven aan uw loopbaan. In deze training gaat u vorm geven aan uw toekomstige inzetbaarheid middels zelfdiagnose en een gericht plan van aanpak. Sturing geven aan uw loopbaan in een snel veranderende wereld; Plan van aanpak maken om van toegevoegde waarde te blijven voor de toekomst; Leren om uw aandacht en energie te sturen op voor u belangrijke zaken; Inzicht krijgen in uw kwaliteiten en daar op te acteren; Antwoord te krijgen op de vraag wat de toekomstige finance functie van u vraagt; Uw kwaliteiten en kansen in kaart brengen en daar keuzes voor de toekomst mee te maken; Eigen creativiteit en denkkracht bij uitdagingen kunnen inzetten. Donderdag 24 en vrijdag 25 mei 2018 Bilderberg Hotel de Keizerskroon, Apeldoorn (beide dagen) uur (excl. logies) Leden Niet-leden PE-uren: 12 RC s ontvangen een korting van 100 Elke financial die zich wil voorbereiden op de snelle veranderingen in het vakgebied en blijvend waarde wil toevoegen aan zichzelf en organisaties. Zelfdiagnose van uw talenten maken; Eigen missie en strategie in kaart brengen; Over welke talenten beschik ik en waar wil ik mij in ontwikkelen als ik inzetbaar wil blijven?; Uw eigen agenda en doelen bepalen èn uitvoeren; Lef en durf te ontwikkelen; maar hoe?; Creatief leren denken bij uitdagingen; Assertief leren omgaan met verstorende factoren en energiezuigers; Plan van aanpak maken voor long life learning. Gert-Jan Spenkelink, trainer en directeur Scope & Skills Gert-Jan Spenkelink fundamental 89

90 Persoonlijke vaardigheden Maandag 25 en dinsdag 26 juni 2018 Bilderberg Hotel de Keizerskroon, Apeldoorn / uur (incl. logies) Leden Niet-leden PE-uren: 14 Inclusief acteur op dag 2. RC s ontvangen een korting van 100 De controller als business partner Controllers fungeren in toenemende mate als business partner. Bij deze nieuwe rol horen nieuwe vaardigheden, zoals creatiever samenwerken met het management en strategische beslissingen nemen. Wilt u die nieuwe vaardigheden beheersen? Dan is inzicht in uw eigen aannames en vanzelfsprekendheden essentieel. Na deze training kent u diverse effectieve communicatiestijlen en adviesstijlen voor de uiteenlopende rollen die een controller heeft. U heeft beter inzicht in uw eigen denkpatronen. U leert uw collega s binnen het managementteam in te schatten en hoe u invloed kunt uitoefenen. Tenslotte leert u waar een effectieve business partner zich mee bezig houdt. Controllers en financiële professionals die zich verder willen ontwikkelen tot een effectieve business partner binnen hun eigen organisatie. In deze tweedaagse cursus reflecteert u op uw eigen stijl van controlling. Daarnaast oefent u met een acteur de diverse rollen van de controller en de communicatiestijl die daar bij past. U ontdekt de gevaren van routinematig denken; U krijgt inzicht in de krachtenvelden en oerinstincten binnen uw organisatie; U hoort de nieuwste psychologische inzichten om te bereiken wat u wilt; U oefent met problemen vanuit meerdere perspectieven bekijken; U leert diverse rollen van de controller herkennen en op het juiste moment toepassen U vergroot uw overtuigingskracht door uw collega s beter te doorgronden; U ontwikkelt zich naar een betere gesprekpartner op strategisch niveau; U leert de juiste vragen stellen en het eigen standpunt te bepleiten; U oefent in een veilige omgeving aan uw vaardigheden met eigen casuïstiek. U ontvangt na afloop van de training een persoonlijk rapport met een beschrijving van uw gedragsprofiel. Dit rapport helpt u om effectievere samenwerking met anderen te realiseren. Gert-Jan Spenkelink, trainer en directeur Scope & Skills Gert-Jan Spenkelink fundamental 90

91 Persoonlijke vaardigheden Professioneel stemgebruik Maak het verschil tussen inhoud hebben en inhoud overdragen Wie zijn stem goed gebruikt komt geloofwaardig en krachtig over. De kwaliteit van uw spraak bepaalt voor een groot deel of en hoe een boodschap overkomt. Luisteraars nemen van lang niet elke spreker de inhoud van de boodschap aan. De manier waarop u de inhoud vormgeeft kan sterk afdoen of bijdragen aan de betekeniswaarde die aan uw boodschap wordt gehecht. Vergroot uw vermogen om stem en spraak concreet en praktisch in te zetten ter ondersteuning van uw verhaal. U kunt hierdoor het verschil maken of uw verhaal niet, half - of met interesse wordt gevolgd. Leer om met behulp van adequaat stemgebruik gehoord te worden en met uw boodschap te inspireren en te motiveren. De training verschaft u inzicht in uw eigen manier van spreken. Hoe is uw huidige spreektechniek, wat zijn daarin de bruikbare elementen en hoe verhoogt u de kwaliteit van de techniek. U leert deze elementen te gebruiken en concreet in te grijpen in de manier waarop u overkomt om zo de impact van uw pres(en)tatie te vergroten. U kunt met deze kennis direct in de praktijk aan de slag. Dinsdag 22 mei 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 495 Niet-leden 595 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Financiële professionals die hun verbale vaardigheden effectief willen inzetten om hun boodschap bij de toehoorder te laten landen. Tijdens de training komt het volgende aan bod: Kennis en vaardigheden opdoen rond stem, spraak en spreektechniek - de elementen kennen, oefenen en hanteren; De invloed van spreektechniek op de boodschap die u wilt overbrengen - u luistert, oefent en experimenteert met de principes die hierbij van toepassing zijn; Onderzoek en inzet van uw persoonlijke dynamiek in relatie tot spreken; Uw taak en rol (als leidinggevende) erkennen, bevestigen en realiseren via uw stem en spraak, teneinde uw boodschap helder en concreet over het voetlicht te brengen; Toepassing, oefening en feedback. In de ochtend werken we collectief, in de middag wordt met elke deelnemer persoonlijk en centraal gewerkt. U krijgt aanwijzingen en richtlijnen (eventueel specifieke oefeningen) aangereikt en u werkt met de feedback van de deelnemers. Docent Alex Boon werkt als stemdocent en spraaktrainer bij Rond Je Stem met sprekers, bestuurders, leidinggevenden/ managers, politici en mensen met een spreekberoep. Daarnaast coacht hij hen bij de professionele reflectie op hun persoonlijke dynamiek en de inzet daarvan in de communicatie tijdens de uitvoering van hun taak. Alex Boon advanced 91

92 Persoonlijke vaardigheden Dinsdag 10 april 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Vergroot uw impact als gesprekspartner Bewust redeneren en communiceren Om een duurzaam leereffect te behalen, staat het bewustwordingstraject van uw communicatie centraal. Hierbij gaan we uit van de klassieke retorica, in combinatie met de laatste inzichten uit de communicatiewetenschap. In vier verschillende fasen voegen we steeds nieuwe instrumenten aan uw communicatieve arsenaal toe. Een herkenbare praktijkgerichte financiële casus zal als rode draad door de training lopen. De geleerde vaardigheden kunt u toepassen tijdens presentaties, vergaderingen, adviesgesprekken en discussies. Na afloop bent u zich bewust van de verschillende lagen van communicatie, weet u helder te redeneren en heeft u oog voor de relationele kant van communicatie. U heeft geleerd te reflecteren op de eigen communicatie waardoor u bewuster (non-verbale) communicatietechnieken toe kunt passen en uw impact als gesprekspartner te vergroten. Iedere finance professional die zijn/haar communicatiekracht wil ontdekken en daardoor meer impact wil verwerven in zijn rol als gesprekspartner. U krijgt een casus voorgelegd die herkenbaar is vanuit de praktijk. Aan de hand van deze casus leert u hoe u uw inhoudelijke kennis op een heldere en constructieve wijze aan uw gesprekpartners en/of toehoorders kunt overbrengen en daarmee uw impact kunt vergroten. De docent neemt u in vier fasen mee door de dag: Arthur Noordhuis fundamental Stap 1: Helder redeneren Omdat financeel professionals genegen zijn vanuit de inhoud handelen, beginnen we het bewustwordingsproces met redeneringstechnieken. Met welke redeneringen kunt u systematisch uw boodschap onderbouwen en hoe kunt u deze het beste presenteren? Stap 2: Neem de beslisser mee in uw verhaal Als financieel professional zit u vaak bij verschillende partijen aan tafel. Voor effectieve communicatie is het erg belangrijk dat u zich bewust bent van uw gesprekspartner of publiek. In deze stap staan we stil bij de relationele kant van communicatie: Wie is de beslisser? Wat vindt diegene belangrijk? Wat zijn de externe factoren die van invloed zijn? Stap 3: Impact met gevoel Als u uw argumenten op een rij hebt en u weet wie de beslisser is, is het tijd voor de volgende stap in het bewustwordingsproces: hoe breng ik mijn boodschap? In de praktijk spelen vorm en emotie een belangrijke rol in communicatie. De volgende elementen staan centraal: Hoe maak ik als financieel professional stapsgewijs mijn punt? Verwoord ik mijn boodschap pakkend genoeg? Stap 4: Wie ben ik als spreker? De laatste stap in het bewustwordingsproces gaat over u als spreker. Naast inhoud en vorm is ook de manier waarop de boodschap wordt gebracht van groot belang. U leert dat u als spreker verschillende instrumenten tot uw beschikking heeft om een goed beargumenteerde, mooi verpakte boodschap over te brengen. Arthur Noordhuis, senior trainer Nederlands Debat Instituut 92

93 Persoonlijke vaardigheden Kort en krachtig communiceren Maak op een korte, bondige wijze uw standpunt duidelijk U werkt voor een Agile organisatie, werkt via de Scrum- of Lean Six Sigma-methode, vergadert staand of heeft regelmatig korte vergaderingen met verschillende afdelingen of (interne) klanten. U moet als financieel professional steeds vaker tijdens een overleg snel en goed uw mening geven of uw standpunt maken. Geduld voor lange inleidingen, wollig of ingewikkeld taalgebruik is niet meer van deze tijd. Om te zorgen dat uw punt impact heeft, moet u uw medebeslissers mee krijgen. U leert tijdens deze training hoe u de taal van de anderen kunt spiegelen en hiermee zorgt voor welwillende aandacht en overtuigingskracht. In deze training leert u om tijdens elke vergadering op een korte, bondige, heldere en zelfverzekerde wijze uw standpunt duidelijk te maken. Iedere financiële professional die kort en bondig op zelfverzekerde en heldere wijze een standpunt wil formuleren tijdens bijeenkomsten en vergaderingen. Woensdag 6 juni 2018 Van der Valk Hotel, Utrecht uur Leden 595 Niet-leden 695 PE-uren: 6 Maximale groepsgrootte 12 deelnemers. RC s ontvangen een korting van 100 De training bestaat uit verschillende onderdelen. U kunt uw persoonlijke leerpunt aandragen en per onderdeel oefenen. De trainer zal ook enkele praktijkvoorbeelden inbrengen. U gaat aan de slag met verschillende technieken en u krijgt direct feedback van de trainer. De volgende onderdelen komen aan de orde: Let op de juiste taal en toon: leer de taal en toon spiegelen van uw gesprekspartner; Wat is de kern van uw verhaal?; Twee handige basistechnieken voor helderheid: maak je punt in korte tijd, ontleed de boodschap; Staccato spreken: speel met de lengte van uw zinnen en formuleer scherper; Kort en krachtig discussiëren. Arthur Noordhuis, senior trainer Nederlands Debat Instituut nbaopleidingen.nl fundamental 93

94 Persoonlijke vaardigheden Dinsdag 12 juni 2018 Van der Valk Hotel, Wassenaar uur Leden 325 Niet-leden 400 PE-uren: 4 RC s ontvangen een korting van 75 Actief luisteren als leiderschapstool Courage is what it takes to stand up and speak; courage is also what it takes to sit down and listen. - Winston Churchill Luisteren is één van de belangrijkste vaardigheden van een leider. Vooral leiders die werken met hoogopgeleide professionals en jonge medewerkers merken dat actief luisteren een essentiële vaardigheid is om het team gemotiveerd te houden. Helaas is actief luisteren lastiger dan het lijkt. Horen wat iemand zegt en de ander daadwerkelijk begrijpen zijn twee verschillende zaken. Waar u als succesvol manager de neiging hebt om snel tot een oordeel en bijbehorende beslissing te willen komen, staat dit wel eens het luisteren in de weg. Met alle gevolgen van dien wanneer de implementatie van de beslissing moet plaatsvinden. Deze workshop geeft u het inzicht in verschillende manieren van luisteren en behandelt technieken om anderen beter te verstaan en te begrijpen. U leert te voorkomen dat uw aannames en oordelen in de weg zitten. U leert effectieve technieken om gericht door te vragen zodat anderen u meer willen vertellen. En u leert tussen de regels door te luisteren naar de bedoelingen, zorgen en wensen van uw gesprekspartner. Deze workshop is daarmee een essentiële aanvulling op uw managementvaardigheden. Controllers, accountants en andere financial executives in een leiderschapsrol en zij die deze ambiëren. Na het volgen van de workshop heeft u de volgende inzichten en resultaten: U bent effectiever in uw werk doordat u gesprekspartners beter leert begrijpen; Uw gesprekspartners merken dat u beter luistert; U kent de vier belangrijkste manieren om te luisteren en weet wanneer u deze kunt toepassen; U weet hoe u voorkomt dat uw aannames en oordelen in de weg zitten bij het luisteren; U kent gesprekstechnieken om gericht door te vragen zodat anderen u meer willen vertellen; U hebt inzichten om beter tussen de regels door te luisteren naar de bedoelingen, zorgen en wensen van uw gesprekspartner; U heeft inzicht in uw eigen luisterstijl en persoonlijke valkuilen. De workshop wordt verzorgd door een expert van Debatrix. Debatrix is een internationaal bekroond adviesbureau dat professionals in bedrijfsleven en politiek adviseert bij het overtuigend overbrengen van hun boodschap. fundamental 94

95 Persoonlijke vaardigheden Presenteer uw cijfers met impact Leid anderen door uw cijfers en analyse Cijfers liggen aan de basis van belangrijke besluiten. Men verwacht van u als financieel professional een analyse van deze cijfers. De waarde van uw analyse wordt in hoge mate bepaald door de overtuigingskracht waarmee u deze cijfers presenteert. Tijdens deze training leert u cijfers zó te presenteren dat uw publiek geboeid blijft en de conclusies trekt die u voor ogen heeft. U krijgt inzicht in presenteertechnieken om een aantrekkelijke presentatie met tabellen en grafieken te maken die duidelijk en memorabel overkomt. Deelnemers weten aan het einde hoe zij hun publiek door de cijfers leiden. Uw presentatie heeft een duidelijke structuur, heldere visuals en een pakkende verhaallijn! Iedere financieel professional die regelmatig presenteert en hierin leiderschap wil tonen om toehoorders door de analyse te begeleiden en tot actie aan te zetten. De volgende onderwerpen komen aan bod: Uw publiek door uw cijfers en analyse leiden; De hoofdboodschap uit cijfers weergeven in een passende grafiek of diagram; Het gebruik van slidedocs naast normale presentatieslides; Beelden combineren met cijfers om de hoofdboodschap te versterken; Cijfers overtuigingskracht meegeven door middel van cijferpsychologie; Droge data omzetten in een overtuigend verhaal. Tijdens de training gaat u aan de slag met casuïstiek uit de praktijk. Aan de slag met uw eigen dataset Voor een goede aansluiting op uw beroepspraktijk is het mogelijk om de lessen tijdens de cursus direct toe te passen op een eigen dataset of presentatie. Hiermee ontvangt u naast waardevolle lessen voor toekomstig gebruik, ook een tastbaar resultaat voor direct gebruik. Dinsdag 15 mei 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 495 Niet-leden 595 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 100 Presenteer uw cijfers op een memorabele en onderscheidende manier. Een expert van Debatrix geeft de workshop. Debatrix is een internationaal bekroond adviesbureau dat leiders en professionals in bedrijfsleven en politiek adviseert bij het overtuigend overbrengen van hun boodschap. fundamental 95

96 Persoonlijke vaardigheden Woensdag 18 april 2018 Fletcher Hotel, Utrecht-Nieuwegein uur Leden 475 Niet-leden 550 PE-uren: 7 Neem twee boeken mee die u nog niet heeft gelezen: een roman en een non-fictie boek. RC s ontvangen een korting van 75 Snellezen en mindmapping Voor u als hoogopgeleide professional is het belangrijk dat u binnen uw vakgebied up-to-date blijft. Een leven lang leren hoort daarbij. In de praktijk betekent dat regelmatig veel leeswerk. Daarnaast heeft u in de dagelijkse uitvoering van uw werkzaamheden vaak te maken met veel informatie die door u in korte tijd gelezen en begrepen moet worden. Via snellezen en mindmapping leert u sneller te lezen en beter te onthouden. Bovendien zal het u ook veel tijd gaan besparen want een verdrievoudiging van de leessnelheid is geen uitzondering. Verbeter uw leessnelheid: Ervaar tijdens deze training dat u sneller kunt lezen zonder begrip te verliezen. Door een andere leestechniek toe te passen, vergroot u uw productiviteit. Verbeter uw begrip: Door het maken van een mindmap kunt u uw begrip van een tekst verbeteren. Maar u kunt mindmapping ook inzetten op andere manieren: U kunt grip krijgen op complexe projecten; U kunt het als ondersteuning gebruiken om lastige beslissingen beter geïnformeerd te nemen; U kunt lang vervlogen herinneringen weer naar boven halen. Iedere financiële professional die behoefte heeft aan tijdsbesparing, het verbeteren van het begrip en versnellen van de eigen leessnelheid. 0-meting van uw huidige leessnelheid; Theorie over de samenwerking tussen de ogen en het brein; Eerste snelheidsoefening: een zogenaamde speed drill; Associatieoefening ter voorbereiding op het mindmappen; Uitleg over samenhang tussen sleutelwoorden en het geheugen; Leesoefening op basis van sleutelwoorden; Het ontwikkelen van een persoonlijke snelleesstijl; Tempo verhogen aan de hand van persoonlijke snelleesstijlen; Mindmapoefening gericht op het naar boven halen van herinneringen; Het ontwikkelen van zelfvertrouwen bij het snellezen; Uitleg over leesstrategie en scannen van tekst. Bas Hoorn fundamental Als eindoefening gaat u een half uur tot 45 minuten snellezen in een non-fictie boek. De stof die u tot zich neemt, legt u vast in een mindmap. Bas Hoorn, directeur en hoofdtrainer van trainingsbureau BasHoorn.nl 96

97 Persoonlijke vaardigheden Digitaal mindmappen Als financieel professional wordt er van u verwacht dat u snel complexe vraagstukken doorziet en makkelijk tot goede oplossingen komt. Mindmapping helpt u hierbij. De techniek stelt u in staat om makkelijker tot innovatieve ingevingen te komen en verbetert tevens uw herinneringsvermogen. Deze training maakt gebruik van mindmap software. De software helpt u om effectiever te werken. Ook kunt u de digitale mindmaps delen met anderen en er samen verder aan werken. Verbeter uw innovatiekracht Ervaar tijdens de training dat u makkelijker kunt associëren en uw gedachten en ingevingen sneller en beter kunt ordenen. Door mindmapping als een andere manier van noteren toe te passen, komt u tot betere en originelere ingevingen en ideeën. Verbeter uw begrip Door het maken van een mindmap verbetert u uw begrip van een tekst. In de training leert u ook complexe informatie omzetten naar een overzichtelijke notitie in de vorm van een digitale mindmap. Bovendien kunt u mindmapping ook inzetten op andere manieren. Gebruik het bijvoorbeeld als ondersteuning bij het nemen van lastige beslissingen en krijg daardoor meer grip op complexe projecten. Iedere financiële professional die de behoefte heeft om te kunnen innoveren, snel gedachten wil ordenen en makkelijker complexe informatie en situaties wil doorgronden en overzien. Uitleg over radiant thinking en de relatie tot de werking van het brein; Een spel om uw basale tekenvaardigheid te oefenen; Uitleg over de voordelen (snelheid, innovatief vermogen, beter leren en overzicht) van mindmappen ten opzichte van traditioneel noteren; Mindmapoefeningen met tekst en beeld; Het vergelijken van mindmaps over een onderwerp en ervaren hoe gebruik kan worden gemaakt van uiteenlopende kennis en invalshoeken van meerdere mensen; Individuele brainstormoefening (mindmap out); Oefening waarbij u een complexe tekst doorgrondt, annoteert en vertaalt naar een mindmap; Oefenen met het gebruik van de mindmap software waarbij het bedienen van het softwarepakket wordt geautomatiseerd; Uitleg over het gebruik van kleur, typografie en afbeeldingen bij de digitale mindmaps; De eerder gemaakte mindmap van de complexe tekst omzetten naar een digitale mindmap. Woensdag 30 mei 2018 BCN Daltonlaan, Utrecht uur Leden 525 Niet-leden 575 PE-uren: 7 Neem uw eigen laptop mee. Twee weken voor aanvang van de training krijgt u een instructie hoe u de gratis software kunt downloaden. Deze training is ook voor u geschikt als u al eerder de training Snellezen en mindmapping heeft gevolgd. Er komen onderwerpen aan bod die u daar hebt behandeld maar de herhaling is bedoeld om de stof op te frissen. RC s ontvangen een korting van 50 nbaopleidingen.nl Bas Hoorn, directeur en hoofdtrainer van trainingsbureau BasHoorn.nl fundamental 97

98 Persoonlijke vaardigheden Donderdag 31 mei 2018 Van der Valk Hotel, Vianen uur Leden 495 Niet-leden 550 PE-uren: 6 RC s ontvangen een korting van 55 U gaat in de training aan de slag met een eigen casus: een werksituatie waarin u onlangs een presentatie gaf, of binnenkort een presentatie zal geven. Ter voorbereiding op de training kiest u uw casus en beantwoordt u voor uzelf een drietal vragen die u vooraf krijgt toegezonden. Erik Mathlener advanced Storytelling Als financial bent u tegenwoordig business partner voor interne en externe stakeholders. Dit betekent dat storytelling een essentiële competentie is geworden. Want daarmee wint u vertrouwen, brengt u de koude cijfers op een vlotte manier, en komt uw boodschap bij uw publiek echt binnen. Dat zijn aspecten die in uw rol enorm belangrijk zijn geworden. Uiteindelijk draait het om vertrouwen en het goede verhaal op de juiste manier brengen. Maak uw presentatie of dialoog effectiever, ontspannen en gedenkwaardig door verhalen uit uw praktijk. Misschien kiest u voor een zakelijke ervaring. Misschien durft u het aan om een persoonlijk verhaal te vertellen waarin de toehoorder zich herkent en waar een boodschap in zit waarmee u uw zakelijke punt maakt. In de training wordt ingezoomd op het mondeling presenteren van de informatie. Niet door enkel de cijfers en de feiten in bulletpoints te presenteren, maar door óók het verhaal erachter te vertellen. U zult ervaren dat er aandachtiger naar u wordt geluisterd. Geboeid en nieuwsgierig. Men is betrokken en door een persoonlijk verhaal geraakt. In de training leert u passende verhalen te vinden, deze krachtig te maken en uiteindelijk met schwung te vertellen. Een verhaal als een inspirerend onderdeel van uw presentatie: dat is een welkome afwisseling tussen de slides met tabellen, grafieken en getallen. Deze training is bestemd voor accountants, controllers en overige financials die zich verder willen bekwamen in het brengen van een inspirerende boodschap. Ochtend - Storytelling-theorie: wat is een verhaal, wat zijn de effecten? - Oefening met een kort verhaal; - Welke verhaalsoorten zijn bruikbaar op de zaak? Hoe kunt u het inzetten? - De 4 presentatie-fundamentals; - Hoe kom je van (complexe) feiten naar een passend verhaal? - Opdracht: vind een verhaal bij uw casus, vertel het in het kort. Middag - Verhalen integreren in een presentatie; - Storytelling-theorie: de essentiële ingrediënten van een krachtig verhaal; - Opdracht: maak uw verhaal sterker, boeiender, spannender; - Opdracht: vertel uw verhaal in tweetallen; - Vertel het verhaal plenair, ontvang feedback en vertel-adviezen (theatertips, stemgebruik, lichaamstaal, mimiek, oogcontact, etc.). Docent Erik Mathlener heeft meer dan 20 jaar gewerkt als projectmanager en consultant. In die rol heeft hij veel met klanten gesproken, presentaties gegeven en trainingen verzorgd. Twaalf jaar geleden raakte hij besmet met Storytelling en sindsdien gebruikt hij dit geweldige instrument in presentaties op congressen en bedrijfsbijeenkomsten, en leert hij het anderen in workshops en trainingen. Erik is auteur van het praktische boek Storytelling in drie bedrijven en mede-oprichter van het Storytelling Gilde. 98

99 Programmaraad Om een blijvend kwalitatief hoogstaand cursusaanbod te behouden is de programmaraad opgericht. De programmaraad is kritisch, adviserend en ondersteunend met betrekking tot de ontwikkeling van het cursusaanbod bestemd voor accountants in business, registercontrollers en andere financiële professionals. Kritisch De programmaraad kijkt met een kritische blik of het cursusaanbod voldoet aan de opleidingsbehoeften van de leden wat betreft inhoud, vorm (manier van leren) en differentiatie binnen de doelgroep (o.a. branche en loopbaanfase). Adviserend De programmaraad geeft gevraagd en ongevraagd advies. Zij is een klankbord voor het bestaande aanbod en de verdere ontwikkeling ervan. Hierbij worden de trends, ontwikkelingen en thema s in het vakgebied op de voet gevolgd. Leden programmaraad NBA Opleidingen streeft naar een evenwichtige samenstelling van de programmaraad. Criteria zijn onder andere de werkervaring van de programmaraadleden en kennis van opleidingsbehoeften van leden, trends & ontwikkelingen in het vakgebied. De programmaraadleden zijn met name financieel professionals die komen uit diverse branches en bedrijven, aangevuld met vertegenwoordiging van docenten en wetenschap. drs. Tine van de Werken RA cfo Dümmen Orange drs. Petri Hofsté RA Commissaris en finance executive prof. dr. Bert Steens RC partner EY, hoogleraar VU Amsterdam Frits Giesbers RC General Manager Administration Yamazaki Mazak Nederland BV Nicolas Reinhart CFO Advisory Angela van Os RA CB financieel manager bij Dümmen Orange Fides BV Daphne Kolk MMI programmamanager NBA Opleidingen 99

100 Praktische informatie NBA De Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) is de beroepsorganisatie van de accountants in Nederland. NBA Opleidingen NBA Opleidingen ontwikkelt cursussen voor accountants in business, openbaar accountants, intern accountants en overheidsaccountants en werkt nauw samen met Academie Publieke Sector. Academie Publieke Sector biedt cursussen aan met maatschappelijke thema s voor leden werkzaam in of voor de publieke sector. Finance in business Binnen NBA Opleidingen vindt u onder de naam Finance in business cursussen die speciaal zijn ontwikkeld voor accountants in business (RA/AA), controllers en andere financiële professionals die werkzaam zijn in het financieel management en hun vakkennis willen bijhouden en aanscherpen. Regeling Permanente Educatie Als accountant in business bent u, volgens de regeling permanente educatie van NBA, verplicht uw basiskennis te onderhouden en ontwikkelingen binnen uw vakgebied bij te houden. NBA Opleidingen biedt een uitgebreid aanbod waarmee u ruimschoots aan die verplichting kunt voldoen. Ieder uur besteed aan permanente educatie staat gelijk aan 1 PE-uur. U ontvangt na afloop een bewijs van deelname waarmee u uw PE-activiteiten kunt registreren. Meer informatie vindt u op Accountancy Erkenning De afgelopen jaren zijn onze cursussen door de deelnemers zeer hoog gewaardeerd. NBA Opleidingen is CEDEO-erkend. Prijzen De prijzen in deze cursusgids gelden voor geheel 2018 en zijn vermeld onder voorbehoud van wijzigingen en zetfouten. Leden van de NBA nemen deel tegen een gereduceerd tarief. Registercontrollers ontvangen in 2018 een korting op de niet-leden prijs. BTW vrijgesteld NBA staat ingeschreven bij het CRKBO (Centraal Register Kort Beroepsonderwijs). Door de inschrijving is NBA Opleidingen aangemerkt als erkende instelling volgens de Europese BTW richtlijn en zijn de onderwijsactiviteiten vrijgesteld van BTW. Aanmelden en Algemene voorwaarden Aanmelden kan via onze website of via het aanmeldingsformulier achter in deze brochure op pagina 103. Lees vóór inschrijving de algemene voorwaarden voor meer informatie over uw deelname aan onze cursussen, zie pagina 106 en 107. Of lees ze na op onze website. 100

101 Onderwijsvormen NBA Opleidingen heeft voor u de programma s ingedeeld in verschillende onderwijsvormen. Zo weet u vooraf goed wat u van de bijeenkomst kunt verwachten. Blended learning Een combinatie van online learning gevolgd door een cursus op locatie. Cursus Lesstof, bestaande uit een samenhangend geheel van onderwerpen, met veel aandacht voor het bespreken van de eigen situatie en het uitwisselen van meningen. Er is veel interactie met de docent(en) en de andere deelnemers, vaak mede aan de hand van praktijkcases. Leergang Een leergang is een cursus met minimaal drie bijeenkomsten verspreid over een langere periode van een enkele weken/maanden. Een leergang verdiept zowel theoretisch als praktisch uw kennis over een bepaald onderwerp. U gaat diep in op een bepaald thema. Mastercourse/class Eén of meerdere docenten presenteren lesstof die een verdieping biedt op specifieke onderwerpen, bedoeld voor deelnemers die de basiskennis beheersen: beslist geen beginnersmaterie. De mastercourse/class kan zowel een theoretisch karakter hebben, als zeer praktijkgericht zijn. Online learning Leren via internet op een moment dat het u uitkomt! Online learning is alleen toegankelijk voor leden. Seminar Dit is een bijeenkomst die doorgaans niet langer duurt dan één dag, met één of twee sprekers die diep ingaan op het thema. De nadruk ligt op het overbrengen van kennis en meningen, de interactie tussen sprekers en deelnemers is beperkt. Simulatie U leert wat de effecten zijn van een bepaalde werkelijkheid door nabootsing, in veel gevallen met behulp van een model van die werkelijkheid. Het is een dynamisch proces. Vanuit een gegeven uitgangssituatie, laat een simulatie zien hoe deze situatie verandert en zich ontwikkelt in de loop van de tijd. U voert de simulatie in teams met andere deelnemers uit. Training De nadruk ligt op individuele vaardigheidsoefeningen. Het maximum aantal deelnemers per groep is vijftien of lager. Workshop Bij een workshop krijgt de deelnemer specifieke kennis mee over het onderwerp. Actieve deelname speelt een belangrijke rol. 101

102 Kennisgebieden NBA Opleidingen heeft het cursusaanbod ingedeeld naar kennisgebied. Ieder kennisgebied heeft een andere kleur waardoor u snel kunt bladeren naar de kennisgebieden die voor u interessant zijn. Verschillende kennisniveaus en onderwijsvormen Het cursusaanbod bestaat uit één- en meerdaagse cursussen ingedeeld in 3 niveaus: fundamental, advanced en expert. fundamental advanced expert Incompany programma s Voor alle Financials in business! Wilt u met meerdere collega s deelnemen aan een cursus die is toegespitst op de wensen en behoeften van uw organisatie? Wij werken graag samen met u aan een incompany-programma op maat. Vrijwel alle cursussen in deze gids zijn als incompany verkrijgbaar. Maar wij verzorgen ook specifiek toegesneden cursussen. In 2017 ontwikkelden we o.a. een advanced cursus IFRS 15 Revenue recognition met Henk Langendijk, een IT Master in een dag met Jacco Schonewille en een verkorte cursus Datlekken met Brenno de Winter. Incompany cursussen bieden ook aantrekkelijke kostenvoordelen. Een cursus op maat is al snel goedkoper dan meer dan 10 deelnemers individueel een cursus te laten volgen. Voor meer informatie over de mogelijkheden kunt u vrijblijvend contact opnemen met opleidingen@nba.nl 102

103 & Aanmeldingsformulier NBA Opleidingen Cursus: Datum: Overnachting: ja / nee * Cursus: Datum: Overnachting: ja / nee * Naam, voorletters: M / V * Voornaam: Privé-adres: adres: Telefoon privé: Mobiel: Functie: RA / AA / Geen van deze * Werkzaam bij: Adres: Telefoon zakelijk: Postcode en plaats: Factuuradres: Additionele factuurgegevens: Gaat u akkoord met vermelding van uw naam, functie en organisatie op de deelnemerslijst: ja / nee * De algemene voorwaarden zijn van toepassing. Zie pagina s 106 en 107. Datum: * Doorhalen wat niet van toepassing is Handtekening: U kunt zich ook aanmelden via dit formulier scannen en mailen naar opleidingen@nba.nl of dit formulier (zonder postzegel) sturen naar: NBA Opleidingen, Antwoordnummer 1618, 1000 WB Amsterdam Meer informatie vindt u op 103

104 104

Summer School "Mens en Maatschappij" Driedaags programma voor ervaren financiële profs *nieuw*

Summer School Mens en Maatschappij Driedaags programma voor ervaren financiële profs *nieuw* Summer School "Mens en Maatschappij" Driedaags programma voor ervaren financiële profs *nieuw* Details Cursusduur 3 dagen Datum en locatie 22, 23, 24 augustus 2018 - Sint-michielsgestel Tijd 09:00-18:00,

Nadere informatie

Leidinggeven aan gedragsverandering

Leidinggeven aan gedragsverandering Leidinggeven aan gedragsverandering Details Cursusduur 2 dagen Datum en locatie 13 oktober 2017, 10 november 2017 - Eindhoven Tijd 09:00-18:00, 13:30-18:00 Prijs 695,00 (leden) / 795,00 (niet-leden) Kennisgebied

Nadere informatie

Cursussen speciaal voor accountants en controllers in de publieke sector

Cursussen speciaal voor accountants en controllers in de publieke sector Publieke Sector Omdat kennis telt Cursussen speciaal voor accountants en controllers in de publieke sector NBA Opleidingen najaar 2018 www.nbaopleidingen.nl In welke thema s wilt u zich verdiepen dit najaar?

Nadere informatie

Finance in business. Accountants in business (RA/AA), (register)controllers, financials. NBA Opleidingen Najaar nbaopleidingen.

Finance in business. Accountants in business (RA/AA), (register)controllers, financials. NBA Opleidingen Najaar nbaopleidingen. NBA Opleidingen Najaar 2018 Finance in business Accountants in business (RA/AA), (register)controllers, financials Omdat kennis telt nbaopleidingen.nl sopgave In welke thema s wilt u zich verdiepen dit

Nadere informatie

Finance in Business. Blijf aan zet. Accountants in business (RA/AA), (register)controllers, financials. NBA Opleidingen 2019

Finance in Business. Blijf aan zet. Accountants in business (RA/AA), (register)controllers, financials.   NBA Opleidingen 2019 NBA Opleidingen 2019 Omdat kennis telt Finance in Business Accountants in business (RA/AA), (register)controllers, financials Blijf aan zet www.nbaopleidingen.nl De sector, het beroep en uw functie zijn

Nadere informatie

Transformeer naar een data gedreven organisatie. Strategy & Big Data Analytics Leadership

Transformeer naar een data gedreven organisatie. Strategy & Big Data Analytics Leadership Transformeer naar een data gedreven organisatie Strategy & Big Data Analytics Leadership Details Cursusduur 4 dagen Datum en locatie 2, 3, 13, 14 november 2017 - Tilburg Tijd 09:00-18:00, 09:00-16:30,

Nadere informatie

Summer School Ik en mijn Organisatie. Driedaags programma voor ervaren financiële profs *nieuw*

Summer School Ik en mijn Organisatie. Driedaags programma voor ervaren financiële profs *nieuw* Summer School Ik en mijn Organisatie Driedaags programma voor ervaren financiële profs *nieuw* Details Cursusduur 3 dagen Datum en locatie 29, 30, 31 augustus 2018 - Santpoort-noord Tijd 11:00-19:00, 09:00-18:00,

Nadere informatie

NBA Opleidingen Omdat kennis telt. Finance in business. Accountants in business (RA/AA), (register)controllers, financials. nbaopleidingen.

NBA Opleidingen Omdat kennis telt. Finance in business. Accountants in business (RA/AA), (register)controllers, financials. nbaopleidingen. NBA Opleidingen 2019 Omdat kennis telt Finance in business Accountants in business (RA/AA), (register)controllers, financials nbaopleidingen.nl sopgave Voorwoord 3 Overzicht per kennisgebied 4 Chronologische

Nadere informatie

Big data in de publieke sector. Leergang voor ervaren public controllers en professionals.

Big data in de publieke sector. Leergang voor ervaren public controllers en professionals. het Zijlstra Center for Public Control, Governance and Leadership www.hetzijlstracenter.nl Big data in de publieke sector Leergang voor ervaren public controllers en professionals Big data in de publieke

Nadere informatie

MASTERCLASS STRATEGIE

MASTERCLASS STRATEGIE MASTERCLASS STRATEGIE BEGRIJP BETER DE STRATEGISCHE CONTEXT VAN JOUW ORGANISATIE EN VERGROOT JOUW STRATEGISCHE VAARDIGHEDEN NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 EEN KENNISUPDATE OVER DE BELANGRIJKSTE STRATEGISCHE

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Controlling & Accounting De cursus Controlling & Accounting duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

Certified Public Manager Program (CPM) voor Senior Public Controllers

Certified Public Manager Program (CPM) voor Senior Public Controllers Certified Public Manager Program (CPM) voor Senior Public Controllers The European professional practice qualification for public service leaders Inschrijving vóór 1 juli 2016 = 10% korting op inschrijvingskosten

Nadere informatie

STRATAEGOS CONSULTING

STRATAEGOS CONSULTING STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.

Nadere informatie

MASTERCLASS STRATEGIE IN DIGITALE TRANSFORMATIE

MASTERCLASS STRATEGIE IN DIGITALE TRANSFORMATIE MASTERCLASS STRATEGIE IN DIGITALE TRANSFORMATIE NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 EEN KENNISUPDATE OVER DE BELANGRIJKSTE STRATEGISCHE CONCEPTEN EN REFERENTIEKADERS 2 VOORWOORD In deze economische realiteit

Nadere informatie

NBA Opleidingen Omdat kennis telt. Accountancy. Openbaar accountants Permanente educatie voor RA s en AA s. Blijf aan zet.

NBA Opleidingen Omdat kennis telt. Accountancy. Openbaar accountants Permanente educatie voor RA s en AA s. Blijf aan zet. NBA Opleidingen 2019 Omdat kennis telt Accountancy Openbaar accountants Permanente educatie voor RA s en AA s Blijf aan zet www.nbaopleidingen.nl Nieuw jaar, e keuzes De sector, het beroep en uw functie

Nadere informatie

General management and leadership. Vijfdaags programma voor ervaren financiële professionals

General management and leadership. Vijfdaags programma voor ervaren financiële professionals General management and leadership Vijfdaags programma voor ervaren financiële professionals Details Cursusduur 5 dagen Datum en locatie 27, 28, 29, 30 november 2017, 1 december 2017 - Tilburg Tijd 10:30-19:30,

Nadere informatie

SIS FINANCE. voor professionals door professionals. consulting. interim management. finance professionals. SIS finance

SIS FINANCE. voor professionals door professionals. consulting. interim management. finance professionals. SIS finance FINANCE consulting interim management professionals duurzame relaties met onze opdrachtgevers, gebaseerd op kennis van zaken, commitment en oplossingsgerichtheid. OVER FINANCE Finance is een middelgroot

Nadere informatie

4-DAAGSE ACCOUNTANCY & CONTROLLING

4-DAAGSE ACCOUNTANCY & CONTROLLING 4-DAAGSE ACCOUNTANCY & CONTROLLING VERGROOT JE KENNIS EN KUNDE IN 4 DAGEN NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING In een reeks van 4 afzonderlijke dagdelen verspreid over het hele jaar verbinden we samen

Nadere informatie

INZICHT IN CORPORATE GOVERNANCE DE DYNAMIEK EN INTERACTIE TUSSEN BESTUUR, RAAD VAN COMMISSARISSEN EN AANDEELHOUDERS

INZICHT IN CORPORATE GOVERNANCE DE DYNAMIEK EN INTERACTIE TUSSEN BESTUUR, RAAD VAN COMMISSARISSEN EN AANDEELHOUDERS INZICHT IN CORPORATE GOVERNANCE DE DYNAMIEK EN INTERACTIE TUSSEN BESTUUR, RAAD VAN COMMISSARISSEN EN AANDEELHOUDERS NYENRODE. A REWARD FOR LIFE INLEIDING De leergang is bedoeld voor iedereen die vanuit

Nadere informatie

GOOD CORPORATE GOVERNANCE

GOOD CORPORATE GOVERNANCE LEERGANG GOOD CORPORATE GOVERNANCE NIEUW LEERGANG GOOD CORPORATE GOVERNANCE PROFESSIONALISERINGSPROGRAMMA In 2017 start The University of the Dutch Caribbean (UDC) in samenwerking met partners uit Nederland

Nadere informatie

SIS FINANCE. voor professionals door professionals. consulting. interim management. finance professionals SIS. finance

SIS FINANCE. voor professionals door professionals. consulting. interim management. finance professionals SIS. finance FINANCE consulting interim management professionals over sis... duurzame relaties met onze opdrachtgevers gebaseerd op kennis van zaken, commitment en oplossingsgerichtheid. Finance is een middelgroot

Nadere informatie

Executive Academy. Permanente Educatie voor Professionals. Permanente Educatie voor Professionals

Executive Academy. Permanente Educatie voor Professionals. Permanente Educatie voor Professionals Executive Academy Permanente Educatie voor Professionals Permanente Educatie voor Professionals Wat is de Executive Academy? De Executive Academy is een samenwerking tussen de Amsterdam Business School

Nadere informatie

Maak de sprong naar de opleiding tot registercontroller. business in control

Maak de sprong naar de opleiding tot registercontroller. business in control Alleen de top biedt het perspectief Maak de sprong naar de opleiding tot registercontroller business in control De registercontroller als business partner voor het management De functie van controller

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Leiderschap bij Transities De cursus Leiderschap bij Transities duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties.

Nadere informatie

SENIOR LEADERSHIP DEVELOPMENT PROGRAM VERGROOT JE STRATEGISCHE IMPACT

SENIOR LEADERSHIP DEVELOPMENT PROGRAM VERGROOT JE STRATEGISCHE IMPACT SENIOR LEADERSHIP DEVELOPMENT PROGRAM VERGROOT JE STRATEGISCHE IMPACT NYENRODE. A REWARD FOR LIFE WERKEN AAN PERSOONLIJK LEIDERSCHAP ZORGT ALTIJD VOOR DE BESTE RETURN ON EDUCATION BRENG STRATEGIE TOT LEVEN

Nadere informatie

UITNODIGING. 5 juni 2012: CORPORATE UNIVERSITY EVENT 5 JUNI ROTTERDAM SCHOOL OF MANAGEMENT ERASMUS UNIVERSITY SAVE THE DATE

UITNODIGING. 5 juni 2012: CORPORATE UNIVERSITY EVENT 5 JUNI ROTTERDAM SCHOOL OF MANAGEMENT ERASMUS UNIVERSITY SAVE THE DATE ROTTERDAM SCHOOL OF MANAGEMENT ERASMUS UNIVERSITY EXECUTIVE EDUCATION AND ORGANISATIONAL DEVELOPMENT SAVE THE DATE 5 JUNI 14:00-17:30 RSM Open Programmes UITNODIGING 5 juni 2012: CORPORATE UNIVERSITY EVENT

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Inkoopmanagement & Procurement De cursus Inkoopmanagement & Procurement duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

Tax Control voor Bestuurders

Tax Control voor Bestuurders www.esaa.nl Erasmus School of Accounting & Assurance Executive Program Tax Control voor Bestuurders Erasmus University Rotterdam Make it happen. Erasmus School of Accounting & Header Assurance Erasmus

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Post HBO Financieel Management & Leadership De Post HBO opleiding Financieel Management & Leadership duurt onge veer 5 maanden en omvat 10 colleges van 3 uur. U volgt de opleiding met 10-15 studenten in

Nadere informatie

BOOST YOUR CAREER, COMPANY AND KNOWLEDGE

BOOST YOUR CAREER, COMPANY AND KNOWLEDGE BOOST YOUR CAREER, COMPANY AND KNOWLEDGE 1 Boeiend en verrijkend. Ook verschillend van invalshoeken en belangen Het was mijn doel om van de ervaringen van anderen te leren en dat is geslaagd De rondetafelsessies

Nadere informatie

SCRUM en Agile IT ontwikkeling en de impact op governance

SCRUM en Agile IT ontwikkeling en de impact op governance SCRUM en Agile IT ontwikkeling en de impact op governance NCD Dag voor Commissarissen en Toezichthouders 16 Maart 2017 NCD Nationale Dag van de Commissarissen & toezichthouders, commissaris en IT, maart

Nadere informatie

BOOST YOUR CAREER, COMPANY AND KNOWLEDGE.

BOOST YOUR CAREER, COMPANY AND KNOWLEDGE. BOOST YOUR CAREER, COMPANY AND KNOWLEDGE. 1 De rondetafel sessies vind ik echt een toegevoegde waarde hebben Rondetafels geven toch de meeste interactie en diepgang Het was een goede bijeenkomst waar ik

Nadere informatie

Masterclass IT Savvy. Impact van trends

Masterclass IT Savvy. Impact van trends Masterclass IT Savvy Impact van trends Regelmatig komen onderzoeksbureaus zoals Gartner en McKinsey met rapporten waarin nieuwe trends worden aangekondigd. Belangrijke vraag, en niet eenvoudig te beantwoorden,

Nadere informatie

De effectieve controller en de kracht van automatisering Erik Boon (De Effectieve Financial)

De effectieve controller en de kracht van automatisering Erik Boon (De Effectieve Financial) De effectieve controller en de kracht van automatisering Erik Boon (De Effectieve Financial) Aangeboden door Visma Software 22 juni 2017 Martijn van den Berg Product Marketingmanager Visma Software martijn.van.den.berg@visma.com

Nadere informatie

Accountants tussen bits en bytes

Accountants tussen bits en bytes Accountants tussen bits en bytes Programma 11.00 uur Opening 11.05 uur De financiële functie is rijp voor disruptie. En nu? Prof. dr. Frank Verbeeten 11.25 uur De accountant voor het block gezet Aukje

Nadere informatie

PE-Week: Capita selecta formeel belastingrecht. Positie van de (accountant als) belastingadviseur

PE-Week: Capita selecta formeel belastingrecht. Positie van de (accountant als) belastingadviseur PE-Week: Capita selecta formeel belastingrecht Positie van de (accountant als) belastingadviseur Details Cursusduur 2 dagen Datum en locatie 8, 9 november 2017 - Willemstad Tijd 10:00-18:00, 10:00-18:00

Nadere informatie

FOUNDATIONS OF CORPORATE GOVERNANCE

FOUNDATIONS OF CORPORATE GOVERNANCE FOUNDATIONS OF CORPORATE GOVERNANCE GOVERNANCE VOOR MANAGEMENT ASSISTANTS & EXECUTIVE ASSISTANTS NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING De ontwikkeling rond Corporate Governance staat de laatste jaren

Nadere informatie

Fiscaal instituut Tilburg (FIT)

Fiscaal instituut Tilburg (FIT) Fiscaal instituut Tilburg (FIT) Post-Master Tax Assurance/VPB Post-Master Tax Assurance (TA) is een relatief nieuw vakgebied waarin belastingen worden bezien vanuit meerdere perspectieven. Bij grotere

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Agile & Scrum Projectmanagement De cursus Agile & Scrum Projectmanagement duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

Accountants in business (RA/AA) en Registercontrollers (RC)

Accountants in business (RA/AA) en Registercontrollers (RC) NBA-VRC Opleidingen Najaar 2017 Omdat kennis telt Accountants in business (RA/AA) en Registercontrollers (RC) nbavrc.nl sopgave Voorwoord 3 Overzicht per kennisgebied 4 Trefwoordenregister 7 FinanceMentor

Nadere informatie

MASTERCLASS TOEZICHT, EFFECTMETING EN COMMUNICATIE

MASTERCLASS TOEZICHT, EFFECTMETING EN COMMUNICATIE MASTERCLASS TOEZICHT, EFFECTMETING EN COMMUNICATIE NYENRODE TOEZICHT ACADEMIE NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Het functioneren van toezicht en toezichthouders staat in het middelpunt van de politieke

Nadere informatie

EXPERTS MEET THE. Seminars voor financials in de zorg WWW.BAKERTILLYBERK.NL/FINANCE4CARE DE ZORG: ANDERS DENKEN VOOR EFFICIËNTERE ZORG

EXPERTS MEET THE. Seminars voor financials in de zorg WWW.BAKERTILLYBERK.NL/FINANCE4CARE DE ZORG: ANDERS DENKEN VOOR EFFICIËNTERE ZORG MEET THE EXPERTS KENNISMAKING MET LEAN IN DE ZORG: ANDERS DENKEN VOOR EFFICIËNTERE ZORG DOOR DR. VINCENT WIEGEL OP 16 OKTOBER 2014 VERBINDENDE CONTROL DOOR MR. DR. HARRIE AARDEMA OP 6 NOVEMBER 2014 INKOOP

Nadere informatie

PE-WEKEN: Op een efficiënte manier je inspiratie én PE-uren opdoen!

PE-WEKEN: Op een efficiënte manier je inspiratie én PE-uren opdoen! PE-WEKEN: Op een efficiënte manier je inspiratie én PE-uren opdoen! Voldoe in één klap aan je PE-verplichting www.pluc.nl 2 Wij weten hoe het is om Finance Professional te zijn. Je bent een spin in het

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus IT & Process Management De cursus IT & Process Management duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

smartops people analytics

smartops people analytics smartops people analytics Introductie De organisatie zoals we die kennen is aan het veranderen. Technologische ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden zorgen dat onze manier van werken verandert. Waar veel

Nadere informatie

MAATWERK OPLEIDINGEN 10 basisopleidingen 19 Modules Kies & Mix

MAATWERK OPLEIDINGEN 10 basisopleidingen 19 Modules Kies & Mix WIN TRAININGEN MAATWERK OPLEIDINGEN 10 basisopleidingen 19 Modules Kies & Mix 10 Basisopleidingen PMO, de start-up Prince II Foundation IPMA PMO P3O Foundation IPM voor de projectbeheerser Leading SAFe

Nadere informatie

Mastermind groep. Business Development. Leiderschap in het creëren van een sterke business

Mastermind groep. Business Development. Leiderschap in het creëren van een sterke business Mastermind groep Business Development Leiderschap in het creëren van een sterke business Business Development Leiderschap in het creëren van een sterke business In turbulente tijden staat uw business voortdurend

Nadere informatie

Aanbesteding en inkoop: resultaat gericht. Overheid en markt kunnen niet zonder elkaar

Aanbesteding en inkoop: resultaat gericht. Overheid en markt kunnen niet zonder elkaar Aanbesteding en inkoop: resultaat gericht Overheid en markt kunnen niet zonder elkaar Details Cursusduur 1 dag Datum en locatie 24 september 2019 - Leiden Tijd 09:00-20:00 Prijs 695,00 (leden) / 795,00

Nadere informatie

FUNDAMENTEN VAN LEIDERSCHAP

FUNDAMENTEN VAN LEIDERSCHAP FUNDAMENTEN VAN LEIDERSCHAP PERSOONLIJK LEIDERSCHAP EN PERSOONLIJKE EFFECTIVITEIT NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 ALS JE GEEN PLAN MAAKT VOOR JE EIGEN LEVEN WORD JE INGEZET IN ANDERMANS PLANNEN REMCO CLAASSEN

Nadere informatie

Programma voor Commissarissen en Toezichthouders

Programma voor Commissarissen en Toezichthouders www.esaa.nl/governance Erasmus Governance Institute Erasmus School of Accounting & Assurance Programma voor Commissarissen en Toezichthouders Erasmus University Rotterdam Make it happen. Raad en daad Bestuurders

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Post HBO IT & Process Management De Post HBO opleiding IT & Process Management duurt onge veer 5 maanden en omvat 10 colleges van 3 uur. U volgt de opleiding met 10-15 studenten in Utrecht. Hierin volgt

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Customer Relationship Management De cursus Customer Relationship Management (CRM) duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van

Nadere informatie

MASTERCLASS DIGITAAL LEIDERSCHAP IN HET BEDRIJFSLEVEN

MASTERCLASS DIGITAAL LEIDERSCHAP IN HET BEDRIJFSLEVEN MASTERCLASS DIGITAAL LEIDERSCHAP IN HET BEDRIJFSLEVEN LEER HOE JE EEN NIEUWE MANIER VAN LEIDERSCHAP VORMGEEFT IN SAMENWERKING MET NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Veranderingen die organisaties

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Persoonlijke Effectiviteit De cursus Persoonlijke Effectiviteit duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

Masterclass Value of Information. Waarde creëren voor de business

Masterclass Value of Information. Waarde creëren voor de business Masterclass Value of Information Waarde creëren voor de business Informatie en informatietechnologie maken het verschil bij de ontwikkeling van nieuwe business ideeën. Met informatie kunnen nieuwe innovatieve

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Verandermanagement & Leadership De cursus Verandermanagement & Leadership duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

DE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM

DE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM DE AFDELING MANAGEMENT VAN NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM VERANDERING CRUCIAAL IN TURBULENTE OMGEVINGEN 1 Bedrijfstakken worden continue verstoord door start-ups, nieuwe technologieën, veranderde consumenten

Nadere informatie

Opleiding PECB IT Governance.

Opleiding PECB IT Governance. Opleiding PECB IT Governance www.bpmo-academy.nl Wat is IT Governance? Information Technology (IT) governance, ook wel ICT-besturing genoemd, is een onderdeel van het integrale Corporate governance (ondernemingsbestuur)

Nadere informatie

ADVANCED MARKETING PROGRAM

ADVANCED MARKETING PROGRAM ADVANCED MARKETING PROGRAM DE MEEST ACTUELE MASTERCLASS VOOR ERVAREN MARKETEERS DIE VERDIEPING EN VERBREDING ZOEKEN NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Het Nyenrode Advanced Marketing Program is

Nadere informatie

InAudit Opleidingskalender 2019

InAudit Opleidingskalender 2019 InAudit Opleidingskalender 2019 Beste relatie, Organisaties zijn net sportteams. Alle medewerkers dragen bij aan het succes van uw organisatie. Zonder goed getrainde, gemotiveerde en vakbekwame medewerkers

Nadere informatie

MASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT

MASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT MASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT INZICHT, OVERZICHT EN VAARDIGHEDEN VOOR HET LEIDEN VAN VERANDERING NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 VOORWOORD Ontwikkelingen in de omgeving en binnen organisaties worden complexer

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Human Resource Analytics De cursus Human Resource Analytics duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

T rainingskalender 2015

T rainingskalender 2015 T rainingskalender 2015 Flustraat 35 Tel. 531330 Fax 531340 tahconsulting@sr.net www.tahconsulting.com Tjong A Hung Consulting N.V. 2 I n h o u d s o p g a ve pagina Instaptraining Kredieten 3 Basistraining

Nadere informatie

MASTERCLASS ADVANCED FINANCE & CONTROL

MASTERCLASS ADVANCED FINANCE & CONTROL MASTERCLASS ADVANCED FINANCE & CONTROL LEER JOUW BEDRIJFSVOERING IN GOEDE BANEN TE LEIDEN NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Je wilt jouw kennis en vaardigheden op het gebied van financieel management

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Masterclass Plan van Aanpak Schrijven De Masterclass Plan van Aanpak Schrijven duurt 1 dag en omvat 2 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

Academy. pen inschrijving NAJAAR. Programma. Ons Open Inschrijving cursusaanbod voor najaar 2018 bestaat uit: Beheersing van uitbesteding.

Academy. pen inschrijving NAJAAR. Programma. Ons Open Inschrijving cursusaanbod voor najaar 2018 bestaat uit: Beheersing van uitbesteding. Programma NAJAAR 2018 Solutional Academy heeft als doelstelling onze kennis en expertise zoveel mogelijk te delen met mensen die werkzaam zijn in de asset management- en pensioensector. Hierbij treft u

Nadere informatie

MASTERCLASS INNOVATIEMANAGEMENT & PRODUCTONTWIKKELING

MASTERCLASS INNOVATIEMANAGEMENT & PRODUCTONTWIKKELING MASTERCLASS INNOVATIEMANAGEMENT & PRODUCTONTWIKKELING NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Door digitalisering en automatisering wordt de levenscyclus van diensten en producten steeds korter. Het

Nadere informatie

MASTERCLASS DIGITAAL LEIDERSCHAP IN HET BEDRIJFSLEVEN

MASTERCLASS DIGITAAL LEIDERSCHAP IN HET BEDRIJFSLEVEN MASTERCLASS DIGITAAL LEIDERSCHAP IN HET BEDRIJFSLEVEN LEER HOE JE EEN NIEUWE MANIER VAN LEIDERSCHAP VORMGEEFT NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Veranderingen die organisaties vandaag de dag doormaken

Nadere informatie

De veranderende rol van de controller. Bijeenkomst FAMO / EICPC/ JS Consultancy / VU Vrijdag 22 juni Programma

De veranderende rol van de controller. Bijeenkomst FAMO / EICPC/ JS Consultancy / VU Vrijdag 22 juni Programma De veranderende rol van de controller Bijeenkomst FAMO / EICPC/ JS Consultancy / VU Vrijdag 22 juni 2018 Programma 14.00 Opening door Astrid van de Klift, voorzitter FAMO 14.10 Introductie door Tjerk Budding

Nadere informatie

BluefieldFinance. BluefieldFinance. Toegevoegde waarde vanuit inhoud

BluefieldFinance. BluefieldFinance. Toegevoegde waarde vanuit inhoud Toegevoegde waarde vanuit inhoud De Organisatie 1 De Organisatie Bluefield Finance is als onderdeel van Bluefield Partners in 2007 opgericht door 2 ervaren financials met een uitgebreide expertise in business-

Nadere informatie

Persoonlijk risicomanagement

Persoonlijk risicomanagement Persoonlijk risicomanagement Details Cursusduur 1 dag Datum en locatie 11 januari 2018 - Leidschendam Tijd 10:30-17:45 Prijs 550,00 (leden) / 650,00 (niet-leden) Kennisgebied Persoonlijke vaardigheden,

Nadere informatie

Programma SIO Leergang

Programma SIO Leergang Programma SIO Leergang Voorjaar 2015 Stichting SIO Postbus 693 4200 AR Gorinchem T +31 (0) 183-645 029 E info@stichtingsio.nl www.stichtingsio.nl Programma SIO Leergang Voorjaar 2015 1. De Leergang & docenten

Nadere informatie

I T S X. Informatiebeveiliging, IT Audit & Compliance, Security as a Service, Risicomanagement, Educatie

I T S X. Informatiebeveiliging, IT Audit & Compliance, Security as a Service, Risicomanagement, Educatie I T S X Understanding the Tools, the Players and the Rules Informatiebeveiliging, IT Audit & Compliance, Security as a Service, Risicomanagement, Educatie Voorwoord Ralph Moonen Arthur Donkers Mijn naam

Nadere informatie

Bekend zijn met de visie en inzet van procesmanagement in de eigen organisatie.

Bekend zijn met de visie en inzet van procesmanagement in de eigen organisatie. en werkwijze BPM awareness Inzicht in de toepassing van BPM op strategisch niveau in het algemeen en binnen de eigen organisatie. Kennismaken met BPM vanuit een strategisch perspectief Nut en toegevoegde

Nadere informatie

Aegon Future Fit Governance, cultuur en gedrag in een exponentieel versnellende omgeving

Aegon Future Fit Governance, cultuur en gedrag in een exponentieel versnellende omgeving Aegon Future Fit Governance, cultuur en gedrag in een exponentieel versnellende omgeving Strategie egon Nederland Commissarissen symposium KPMG Amstelveen 9 oktober 2017 Aegon Future Fit Introductie Aegon

Nadere informatie

Opleiding Bestuurder Corporatie 21 ste eeuw

Opleiding Bestuurder Corporatie 21 ste eeuw Public Academy Opleiding Bestuurder Corporatie 21 ste eeuw De opleiding voor nieuwe en aankomende bestuurders met een unieke meeloopstage 1 Public Academy ERLY i.s.m bestuurders van De Vernieuwde Stad

Nadere informatie

INNOVATION BY MAKING LEARNING BY DOING

INNOVATION BY MAKING LEARNING BY DOING INNOVATION BY MAKING LEARNING BY DOING 1 INNOVATION BY MAKING, LEARNING BY DOING Bij alles wat we doen, hanteren we deze twee principes. Innovation happens by making. The only way to learn innovation is

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Merkstrategie & Reputatie De cursus Merkstrategie & Reputatie Management duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Bedrijfsovername & Bedrijfsoverdracht De cursus Bedrijfsovername & Bedrijfsoverdracht duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een

Nadere informatie

adviseren vanuit je kern

adviseren vanuit je kern adviseren vanuit je kern De wereld wordt er niet beter van, de werkomgeving wordt er niet ideaal van, maar je leert te roeien met de riemen die je hebt, te accepteren wat de kwaliteiten zijn waar je mee

Nadere informatie

Jaarcongres 'Singularity is near' op Curacao

Jaarcongres 'Singularity is near' op Curacao Jaarcongres 'Singularity is near' op Curacao Details Cursusduur 2 dagen Datum en locatie 2, 3 november 2017 - Willemstad Tijd 12:30-18:00, 08:30-13:15 Prijs 390,00 (leden) / 390,00 (niet-leden) Kennisgebied

Nadere informatie

BluefieldFinance. BluefieldFinance. Sense Template. Toegevoegde waarde vanuit inhoud

BluefieldFinance. BluefieldFinance. Sense Template. Toegevoegde waarde vanuit inhoud Sense Template BluefieldFinance Toegevoegde waarde vanuit inhoud De Organisatie Opgericht 2007 Bluefield Finance is als onderdeel van Bluefield Partners in 2007 opgericht door 2 ervaren financials met

Nadere informatie

ISACA NL C**** in a day Inspiratiesessie CRISC

ISACA NL C**** in a day Inspiratiesessie CRISC ISACA NL C**** in a day Inspiratiesessie CRISC Den Haag / Nootdorp, 15 november 2017 Spreker: drs. Norbert Kuiper CISM, CISA Agenda 00m - Start & welkom 05m - Kickoff, voorstellen en doelstelling sessie

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Business Development & Leiderschap De cursus Business Development & Leiderschap duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van

Nadere informatie

ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl

ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS biedt in 2014 weer enkele actuele, interessante opleidingen aan op het eigen kantoor in de rustieke omgeving van Driebergen. Kernwoorden zijn kleinschaligheid,

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Post HBO Inkoopmanagement & Procurement De Post HBO opleiding Inkoopmanagement & Procurement duurt onge veer 5 maanden en omvat 10 colleges van 3 uur. U volgt de opleiding met 10-15 studenten in Utrecht.

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Lean- & Proces Management De cursus Lean & Process Management duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

Dynamische besturing in de praktijk

Dynamische besturing in de praktijk In deze brochure vind je alles over de cursus Dynamische besturing in de praktijk Visie, bouwstenen en gereedschap voor het ontwikkelen van een dynamisch besturingssysteem Cursus Combineer Finance & IT

Nadere informatie

PSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek

PSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek PSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek Psychologie in Coaching Deze training gaat over psychologische inzichten en

Nadere informatie

FACILITATION TRAINING. De kunst en kunde van het faciliteren

FACILITATION TRAINING. De kunst en kunde van het faciliteren FACILITATION TRAINING De kunst en kunde van het faciliteren Facilitation training de kunst en kunde van het faciliteren In samenwerking met Mischief Makers organiseert de Merlijn groep een 3 daagse training

Nadere informatie

Strategisch Risicomanagement

Strategisch Risicomanagement Commitment without understanding is a liability Strategisch Risicomanagement Auteur Drs. Carla van der Weerdt RA Accent Organisatie Advies Effectief en efficiënt risicomanagement op bestuursniveau Risicomanagement

Nadere informatie

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 Gedragseffecten in de (internal) audit-professie 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 1 Introductie John Bendermacher RA CIA 57 jaar Chief Audit Executive ABN AMRO Voorheen SNS REAAL,

Nadere informatie

GOED BESTUUR VANUIT DRIE PERSPECTIEVEN

GOED BESTUUR VANUIT DRIE PERSPECTIEVEN NVZD najaarscongres 25 november 2015, Nyenrode Business Universiteit, Breukelen GOED BESTUUR VANUIT DRIE PERSPECTIEVEN Naar permanente leiderschapsontwikkeling Ambitie De NVZD wil met dit congres onderstrepen

Nadere informatie

De Sleutel tot het benutten van potentie

De Sleutel tot het benutten van potentie De Sleutel tot het benutten van potentie Wat is potentie eigenlijk? Een snelle blik in een woordenboek levert de volgende resultaten op: het kunnen; dat waartoe iemand of iets toe in staat is; vermogen.

Nadere informatie

MASTERCLASS AGILE MANAGEMENT EN LEIDERSCHAP

MASTERCLASS AGILE MANAGEMENT EN LEIDERSCHAP MASTERCLASS AGILE MANAGEMENT EN LEIDERSCHAP SUCCESVOL TRANSFORMEREN NAAR EEN WENDBARE, TOEKOMSTBESTENDIGE ORGANISATIE NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING ER VERANDERT STEEDS MEER EN STEEDS SNELLER

Nadere informatie

Social Strategy Masterclass 2014

Social Strategy Masterclass 2014 Social Strategy Masterclass 201 Bestemd voor Directie en Management actief in zowel B2B, B2C als Non profit Inhoudsopgave Inleiding Eendaagse Social Strategy MasterClass Programma Ochtendsessie Middagsessie

Nadere informatie

MASTERCLASS PROFESSIONAL FUTURE STRATEGIST

MASTERCLASS PROFESSIONAL FUTURE STRATEGIST MASTERCLASS PROFESSIONAL FUTURE STRATEGIST WORDT IN SLECHTS 4 DAGEN OPGELEID TOT TOEKOMSTSTRATEEG NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING INSPELEN OP EEN SNEL VERANDERENDE TOEKOMST Bedrijven, overheden

Nadere informatie

EUR REGISTER NIET-INITIEEL ONDERWIJS ZONDER NVAO-ACCREDITATIE PER 20 MAART 2019

EUR REGISTER NIET-INITIEEL ONDERWIJS ZONDER NVAO-ACCREDITATIE PER 20 MAART 2019 EUR REGISTER NIET-INITIEEL ONDERWIJS ZONDER NVAO-ACCREDITATIE PER 20 MAART 2019 Naam programma Aanbieder Faculteit Studielast Te behalen certificaat of diploma Periode Contactgegevens Opmerkingen Postgraduate

Nadere informatie

van Nederlandse CIO s ziet steeds meer onzekerheid

van Nederlandse CIO s ziet steeds meer onzekerheid 62,8% van Nederlandse CIO s ziet steeds meer onzekerheid Het antwoord op deze onzekerheid zijn flexibelere technologieplatformen en efficiënt omgaan met ingekrompen budgetten Opzetten van flexibele technologieplatformen

Nadere informatie

LEADERSHIP, ENTREPRENEURSHIP, STEWARDSHIP. BROCHURE VOOR WERKGEVERS, RECRUITERS EN HR afdeling NYENRODE. A REWARD FOR LIFE

LEADERSHIP, ENTREPRENEURSHIP, STEWARDSHIP. BROCHURE VOOR WERKGEVERS, RECRUITERS EN HR afdeling NYENRODE. A REWARD FOR LIFE LEADERSHIP, ENTREPRENEURSHIP, STEWARDSHIP BROCHURE VOOR WERKGEVERS, RECRUITERS EN HR afdeling NYENRODE. A REWARD FOR LIFE waarom een schakeltrajecter? Iemand met een niet-financiële vooropleiding heeft

Nadere informatie