INLEIDING KONINKLIJK ZILVER IN EEN NIEUW MUSEUM

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2014

2 INLEIDING KONINKLIJK ZILVER IN EEN NIEUW MUSEUM Een heel bijzonder jaar, Jarenlange voorbereidingen kregen hun hoogtepunt in de feestelijke opening van de tentoonstelling Koninklijke Cadeaus door H.K.H. Prinses Beatrix in het geheel vernieuwde museum. Een fantastische gebeurtenis die de scheidslijn vormde tussen het oude en het nieuwe museum. Er is veel vooraf gegaan aan dat feestelijke moment op 5 juni in Cruciaal was de beleidswending waartoe in 2010 was besloten: de focus op zilver, niet alleen kijken naar het verleden maar óók naar de toekomst van de zilversmeedkunst, kansen bieden aan jonge talentvolle edelsmeden, het presenteren van het museum als uniek in Nederland, het museum een plaats geven in het internationale zilvergebeuren. Dat alles kwam in 2012 al tot uitdrukking in de nieuwe naam: Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven. Achter de schermen ging dat gepaard met talloze vaak gelijklopende processen: nieuwe statuten, een volledige omslag van het bestuur, het afscheid van de (bruikleen) klokkencollecties. En natuurlijk de volledige fysieke herinrichting van alle drie etages van het pand. Dat alles heeft veel gevraagd van de vaste medewerkers én de vele vrijwilligers: heel veel extra inzet, omschakeling in het denken, nieuwe verhalen voor de rondleiders, andere bewakingspatronen, andere aanpak van de technische aspecten van gebouw en installaties. Daarbij zijn we binnen de tijdsplanning én binnen het beschikbare budget gebleven; het museum is slechts twee maanden gesloten geweest voor de bezoekers. Die gezamenlijke betrokkenheid en inzet heeft ons goed gedaan: de heropening was voor iederéén een feest! Zo is de stand na afloop van het jaar Er staat een gloednieuw museum. Een levendige gemeenschap, waar jonge edelsmeden hun talenten laten zien, waar bezoekers zich vergapen aan het prachtige zilver; waar exposities laten zien welke grote rol zilver speelde en speelt in onze cultuur en in onze gebruiken en ook vandaag de dag nog altijd talloze toepassingen heeft: praktisch geen enkele volwassen inwoner van ons land gaat door het dagelijkse leven zonder zilver. Als sieraad, als kunstobject of als cruciaal element in ons mobieltje! Inmiddels is de toekomst al lang weer begonnen. Vooruit kijken! Intern zijn we bezig met het aanpassen van de organisatie aan de eisen die ons nieuwe museum en de huidige museumcultuur in Nederland stellen. Extern maken we graag kennis met College en Raadsleden van de nieuwe Gemeente Krimpenerwaard, waarmee we een stevige band willen ontwikkelen tot beider voordeel. We zoeken naar samenwerking met andere musea, om samen het publiek méér te kunnen bieden. We gaan stevig door met de Schoonhoven Silver Award om de zilversmeedkunst te promoten in binnen- én buitenland. Kortom: vol enthousiasme gaan we verder op de ingeslagen weg! Namens het bestuur, drs. Martin van Leeuwen, voorzitter.

3 COLLECTIE, Schatkamer van objecten en verhalen Het museum ontleent zijn bestaansrecht aan zijn collecties. Het beheren en presenteren van objecten en bijbehorende verhalen is een kerntaak van grote maatschappelijke waarde. De wereld van zilver De eerste helft van 2014 stond geheel in het teken van de totale make-over van het Zilvermuseum. Een compleet nieuw concept voor de presentatie van de zilvercollectie werd ontwikkeld door ontwerpbureau Tinker Imagineers uit Utrecht in samenwerking met de directeur, staf en projectleider Leo van den Bogaert. De 1e verdieping is nu de verdieping met de vaste collectie Nederlands zilver van 1600 tot heden. De traditionele opstelling heeft plaatsgemaakt voor een volledig vernieuwde, spannende presentatie De Wereld van Zilver. Blikvanger is een 14 meter lange, feestelijk gedekte tafel, die tevens een tijdlijn is. Met bestek, kaarsen, schalen, tafelstukken en opscheplepels ademt alles feestelijkheid en grandeur uit. De tafel geeft tevens met behulp van multimediale presentaties uitleg over de verschillende stijlen en eetgewoonten door de eeuwen heen. Dat zilver voor veel meer wordt en werd gebruikt dan voor eten, laten elf themakabinetten rondom de tafel zien. Deze vitrines vertellen met aansprekende titels als Ja, ik wil, Hemels verlangen, Opscheppers en Dit ben ik op een eigentijdse en associatieve manier het verhaal van zilver. Zij zijn ook interactief door middel van bijvoorbeeld kijkkastjes met grappige observaties, spelletjes, anekdotes en filmpjes, die de aandacht trekken. Verder is er aandacht voor de eigenschappen van zilver, de waarde van zilver (kluizenwand!), gereedschappen en technieken en voor de zilvercollectie van de zilverfabriek Van Kempen en Begeer. De presentatie is lichtvoetig en toegankelijk gemaakt; plezier en verwondering staan centraal. Vanaf dag één van de opening heeft de nieuwe inrichting grote impact gehad op de bezoekers. De reacties waren zeer positief en men was oprecht aangenaam verrast. Ze zijn lovend over de schitterend gedekte tafel en de aansprekende themavitrines. De verschillende doe - elementen worden veelvuldig gebruikt. Men vindt het fascinerend dat men zelf zilver op zak heeft. Vaak vraagt men zich af wat botox met zilver te maken heeft en dat zegt iets over de andere beleving van zilver dan vroeger. Op 26 november won Tinker Imagineers met hun ontwerp voor de Wereld van Zilver de internationale FX design Award 2014 (categorie: Musea en Tentoonstellingen). Deze Award is een jaarlijkse prijs van het designtijdschrift FX Magazine. Uiteraard waren Ontwerpbureau en museum zeer trots op deze internationale erkenning! Collectiebeheer Ter voorbereiding op de nieuwe presentatie is er door een aantal experts op zilvergebied nog eens kritisch gekeken naar de geselecteerde objecten. Daar waar mogelijk is er informatie over de stukken toegevoegd aan de nieuwe bijschriften. Verder is er in aanloop naar de werkelijke wisseling van alle voorwerpen door de hele werkgroep registratie heel hard gewerkt om het logistieke proces zo soepel mogelijk te laten verlopen. Driekwart van de zilvercollectie is nu opgenomen in de permanente opstelling en zichtbaar voor publiek. Nadat de make-over in de eerste helft van het jaar er op zat, was de herinrichting qua collectiebeheer nog niet afgerond. Een compleet nieuwe inrichting heeft ook gevolgen voor de registratie van alle voorwerpen in het systeem. Voorwerpen die vanuit de oude opstelling naar

4 het depot verhuisden en andersom: voorwerpen die vanuit het depot verhuisden naar de nieuwe vaste opstelling. Dit betekende dat de hele standplaatsregistratie aangepast moest worden. Aan het einde van 2014 waren de nieuwe standplaatsen in het registratiesysteem Adlib ingevoerd. Daarnaast is er in de tweede helft van 2014 een start gemaakt met de verdere ontwikkeling van het Kenniscentrum. Er waren verkennende gesprekken met het RKD Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis om de objecten van Van Kempen en Begeer uit de collectie van het museum te koppelen aan het bedrijfsarchief dat is ondergebracht bij het RKD. Bruiklenen van Gemeente Schoonhoven: Schuttersketen St. Jorisgilde Schoonhoven, 15 e eeuw met bijbehorende houten kist ( =02), Schuttersketen, 15 e eeuw, jaarletter L Gouda (40304),Gouden broche met bijpassende oorbellen, G. Mopman, Schoonhoven, ( =02), Gouden hanger met steen, G. Mopman, Schoonhoven, (40306), Gouden broche, G. Mopman, Schoonhoven, (40307), Broche met maansteen, A. Mopman, Utrecht, (40308), Rouwbroche met haar, A. Mopman, Utrecht, (40309) Particuliere collectie: Lepel, meesterteken Lelie, 1510, Utrecht (40310) Bruikleen retour Een langdurig bruikleen van enkele bijbelsloten uit particulier bezit is beëindigd. Aankopen Particuliere collectie: Theeservies bestaande uit theepot, melkkan, suikerschaal en blad, Van Kempen, Voorschoten, ( =04) Stokroos Stipendium voor eigentijds zilver 2014: Object Rhyton, 2014, Evert Nijland, Amsterdam (14360) Schenkingen Particuliere collectie: schriftje met ontwerptekening circa 100 jaar oud (40311), proefstuk ciseleerwerk, ca (40312) Particuliere collectie: voorwerpen van Jac. A. Jacobs, Amsterdam: Sigaretten doos, zilver met niëllo en ivoren handgreep, 1932 (14282) Briefopener met zilveren handgreep, 1917 (14283), Doos met 11 zilveren theelepels en theeschepje, zilver ( =12), Twee schalen, zilver ( =2) Broche, zilver (14287), Diverse proefwerkstukken en gereedschappen ( ) Vriendenkring Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven; een Kilo Kunst een Kilo Zilver, object, Titiaan de Geer, , Weesp ( =02) Mevrouw Dr. A. Zwollo: Schilderij van Frans Zwollo jr., Johan Mekking, 1979, Vaasjes, messing ( ), Fotolijstjes, messing (14310/14311), Fotolijstje, zilver, F.Zwollo (14312), Proefstukken schaal, messing ( =3) Particuliere collectie: diverse boeken op het gebied van juwelen Vereniging Rembrandt, uit de nalatenschap van mevr. E Meijdes: Theebus, Hendrik van Beest, jaarletter L, Rotterdam (14318), Knottenkistje, meesterteken Eikeltje, ca. 1700, Friesland (14319), Almanak, omslag parelmoer en zilver, 1750, Amsterdam (14320), Oorhangers ( =02) Particuliere collectie: Zilvererts Particuliere collectie: 5 Vingerhoeden, 17 Servetringen en 15 Vingerdoekringen, 1 Naaldenkoker, 1 Theezeef.

5 Exposities 2e verdieping De zaal op de 2 e verdieping is geheel vernieuwd: nieuwe vloer, wanden, verlichting, elektrische installatie, schilderwerk, hellingbaan voor rolstoelen etc. Het is een stralend lichte zaal geworden, die alle ruimte en mogelijkheden geeft voor tijdelijke exposities. De oorspronkelijk begrootte nieuwe vitrines en elementen voor de tijdelijke tentoonstellingen zijn voorlopig uitgesteld, totdat de financiering ervan rond is. In 2014 werden hier de volgende exposities georganiseerd: KONINKLIJKE CADEAUS, 6 juni t/m 16 november Wat geef je een koningin bij haar jubileum, of een koning bij de geboorte van een prins of prinsesje? Vaak zijn het cadeaus van zilver, die maar zelden voor het publiek te zien zijn. Speciaal ter gelegenheid van de opening van het nieuwe Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven stelde het museum de tentoonstelling Koninklijke Cadeaus samen. Zilver is bij uitstek een materiaal dat een cadeau bijzonder maakt door zijn prachtige glans, waarde en duurzaamheid. Deze feestelijke openingstentoonstelling toonde zilveren Koninklijke cadeaus gemaakt door hedendaagse zilversmeden uit Schoonhoven, de Zilverfabriek H. Hooijkaas en hofleverancier Niekerk. Maar ook van Koninklijke Van Kempen & Begeer, waarvan de bedrijfscollectie permanent in het Zilvermuseum te zien is. De zilveren voorwerpen zijn afkomstig uit de Koninklijke Verzamelingen, normaal niet voor publiek toegankelijk. Een hoogtepunt is het cadeau Dansende Tulpen dat aan de toenmalige koningin Beatrix is aangeboden ter gelegenheid van haar 25- jarig regeringsjubileum. Het was een grote eer dat op 5 juni H.K.H. Prinses Beatrix zelf de tentoonstelling Koninklijke Cadeaus opende ter gelegenheid van het compleet vernieuwde Zilvermuseum. MEESTERSTUKKEN, 8 juni t/m 16 november 2014 Deze expositie toonde het eindexamenwerk van studenten goud- en zilversmeden van de Vakschool Schoonhoven. Er was een grote diversiteit aan (draagbare) sieraden en een paar objecten. Tien Meesterstukken waren door een vakjury genomineerd voor een prijs. Christine de Vogel, die haar stage voltooide bij Artis Causa in Schoonhoven, won met haar Dazzling Ring de eerste prijs van de Vakjury. Het collier van zilver, rose-goud en diverse edelstenen Extreme Divalicious van Laura Bruins, dat zij maakte bij haar stagebedrijf Steltman Juwelier te Den Haag, won de publieksprijs. NEDERLAND THEELAND, 300 jaar theetaferelen, 29 november t/m 12 april 2015 Waar is het zilver gebleven? Al drie eeuwen lang drinken we in Nederland thee. In de 18 de eeuw was het nog een luxeproduct dat we bewaarden in zilveren theebussen met slot. In de 19de eeuw ontstaat een ware rage in theeserviezen met toebehoren zoals zilveren melkkan, suikerpot, theelepels en theezeefjes. Ook schonken we thee uit schitterende zilveren theepotten. De afgelopen decennia koop je voor een paar cent een theezakje en hebben we theemokken. Waarom verdween het zilveren theeservies in de kast? Op de tentoonstelling waren prachtige items te zien uit de zilvercollectie van het Zilvermuseum en collega musea als het Gemeentemuseum Den Haag, Keramiekmuseum Princessehof en uit particulier bezit. Aan de hand van thema s als: Bling, bling, De thee wordt duur betaald en Thee heelt alle wonden, kwamen drie eeuwen theetaferelen weer tot leven. Bij de tentoonstelling verscheen een handzaam tijdschriftje vol wetenswaardigheden. Erfstuk van de Toekomst, Nederlandse Ontwerpwedstrijd 2014, vanaf 10 december

6 Acht genomineerden voerden hun ontwerp uit en maakten een juweel dat geschikt zou zijn voor Prinses Amalia, onze toekomstige koningin. De NOW werd georganiseerd door de Vereniging van Goud- en Zilversmeden. Begane grond Op de begane grond is de mogelijkheid aanwezig een kleinere presentatie te houden, bijvoorbeeld inspelend op actuele thema s of op het jaarlijkse Zilverstipendium. HET STOKROOS STIPENDIUM 2014, 13 december 2014 t/m 12 april 2015 Sieraadontwerper Evert Nijland experimenteerde met zilver en glas. Resultaat: de Rhyton, waarbij zowel het zilver als het glas op een bijzondere manier met elkaar versmolten zijn. De materialen behielden hun eigen karakter; het zilver is gezwart, het glas is transparant gebleven. De Rhyton kwam tot stand dankzij het stipendium voor eigentijds zilver van de Stichting Stokroos. Met dank aan de zilvercommissie, bestaande uit Annelies Krekel, Marjan Unger en Paul Derrez. VERBINDEN, ontmoetingsplaats en platform tussen verleden, heden en toekomst Het museum verbindt met zijn collecties het verleden met het heden en de toekomst en is een ideaal platform om binnen die context doelgroepen bijeen te brengen, thema s uit te diepen en discussies te stimuleren. Een ontmoetingsplaats voor liefhebbers, specialisten, onderwijs en bedrijfsleven. Zilversmederij In de Zilversmederij waren in de loop van 2014 alle vier de werkplekken voor startende zilver- en goudsmeden in gebruik. Naast Janneke de Bruijn en Merel van der Bel vestigden Joanne van Dijk en Elseline Baak er hun bedrijf. Gezamenlijk maken ze gebruik van gereedschappen en apparatuur, die het museum beheert. Elke dag ziet, hoort en ruikt de bezoeker hier het ambacht. De jonge starters, die een á twee jaar in de ambiance van het Zilvermuseum kunnen werken en verkopen, laten bezoekers de verschillende technieken zien die gebruikt worden om het zilver om te vormen tot artistieke resultaten. Zilverlounge en herinrichting begane grond Op de begane grond zijn naast de kassa/infobalie en de nieuwe winkelvitrines ook het café meubilair vernieuwd. Er is een opslag gebouwd achter de nieuwe projectiewand, er is een print achter de balie gekomen en het museum heeft nu de beschikking over een eigen geluidsinstallatie. Het café werd omgedoopt tot Zilverlounge en kreeg een geheel nieuw horeca concept met kannetjes koffie/thee en eerlijke producten. Het museum is nu in staat de bezoekers facilitair adequaat te ontvangen en een podium te zijn voor diverse doelgroepen. Zilverstad Symposium Het thema was gerelateerd aan de lopende tentoonstelling over Thee. Na een welkom door de dagvoorzitter, drs. Martin van Leeuwen, bestuursvoorzitter Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven, en de opening door de burgemeester van Schoonhoven, de heer André Bonthuis, kwamen de volgende sprekers aan het woord:

7 - Dr. Jan Parmentier, wetenschappelijk medewerker Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen: Het Chinese goud. Theehandel tijdens Compagnietijd. Waarom pas in de periode de eerste VOC-schepen rechtstreeks vanuit Nederland naar China voeren voor thee en welke rol de VOC speelde bij de Europese theehandel in competitie met de andere compagnieën. - Drs. Rita Vastenholt, kunsthistoricus en gastconservator: Nederland Theeland, drie eeuwen theetaferelen in Zilvermuseum. Eind 17 e /begin 18 e eeuw stond het Chinese porseleinen theepotje model voor de eerste zilveren exemplaren. De zilverfabrieken zorgden in de 19 e eeuw voor een ware rage in complete theeserviezen. Vanaf de 70er jaren in de 20 e eeuw verdween het theeservies in de kast. Inmiddels zorgt een nieuwe generatie zilversmeden voor een opleving in zilveren serviezen. - Dr. Johan R. ter Molen, oud-directeur Paleis Het Loo: De Theezieke Juffers ; observaties omtrent theegebruik in vroeger eeuwen. Aanvankelijk dronk men alleen in selecte kringen thee en was er vooral vanuit de medische hoek belangstelling. Aan het eind van de 17 de eeuw ontwikkelde de thee zich tot een luxe-drank, die met name in dameskringen tot snobistisch gedrag en tot buitensporige uitgaven aanleiding gaf. - Dr. Eloy Koldeweij, Interieurhistoricus, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: Gasten op de thee: van theesaleth tot theetafel, een theeservies was niet genoeg. Theetafels waren onmisbaar, kamers werden theesaleths en wie het zich kon veroorloven bouwde in de tuin zelfs een theekoepel of theehuis. De enorme status van thee en theedrinken kunnen we ons nauwelijks nog voorstellen. - Drs. Karin Gaillard, conservator Keramiekmuseum Princessehof: Toon mij uw theeservies en ik zal zeggen wie u bent. Van verfijnde Sung-kommen tot een Dutch Design theepot, elke tijd en elke cultuur kent zijn eigen theekeramiek. Ook technische ontwikkelingen, mode en smaak hebben door de eeuwen heen de vormgeving van theekeramiek bepaald. In de tentoonstelling Op de Thee in het Princessehof in Leeuwarden is deze wereld aan theegerei in aardewerk, porselein en steengoed te bewonderen. Tussendoor werd een Meet and Greet lunch gepresenteerd als High Tea. Tevens konden de deelnemers een bezoek brengen aan de tentoonstelling Nederland Theeland, de Zilversmederij en aan Schoonhoven zilverstad onder begeleiding van een stadsgids. Het symposium eindigde met napraten en een drankje. Ongeveer de helft van de 100 deelnemers, een mix van liefhebbers, verzamelaars, museum collegae, Schoonhovense vrijwilligers en geïnteresseerden, waren nieuw. Vrijwilligers Vrijwilligers voelen zich verbonden met hun museum, de museumbezoekers en de collectie. De inzet van de 75 vrijwilligers van het Zilvermuseum was in 2014 weer zeer groot. Het eerste half jaar werd gedomineerd door de complete herinrichting en op velerlei gebied werd van alles ondersteund en georganiseerd door een hecht team. Met name de vrijwilligers die betrokken zijn bij de collectie en de technische ondersteuning hebben daaraan een zware klus gehad. Maar wat was iedereen trots toen op 5 juni Prinses Beatrix het nieuwe museum opende! Het vrijwilligersuitje voerde dit jaar naar de Paleis Het Loo, waar we in vorstelijke sferen verbleven op de tentoonstelling over Grace Kelly.

8 Vrienden De Stichting Vriendenkring van het Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven organiseerde diverse activiteiten in het museum, waarbij onderlinge contacten en het beleven van gezamenlijke interesses centraal stonden. Het bestuur bestond uit: Anneke van Heertum (voorzitter), Coos Ooms (penningmeester), Helmi Hooijkaas (secretaris), Rein & Hettie de Lange en Hans Welman. Hun schenking Een kilo kunst, een kilo zilver, onthuld tijdens de preview van het nieuwe Zilvermuseum, hangt als blikvanger bij binnenkomst boven de balie. EDUCATIE, leeromgeving voor iedereen In het museum steek je altijd iets op. Het valt op dat museumbezoekers leergierig zijn en dat ze het leuk vinden iets te ontdekken. Ook letterlijk is het museum een leerschool: voor het onderwijs. Zilverlab Het ZilverLab op de tweede verdieping bleek vanaf de opening op 5 juni een groot succes. Hier komt het streven naar een doe-museum het best tot uiting. Jong en oud kunnen plaatsnemen aan de (door Tinker ontworpen) werkbanken. Uit de krokettenautomaat kan iedereen een zakje met onderdelen halen. Gereedschappen, witte stofjassen en brillen liggen klaar; men kan zelf aan de slag met de basistechnieken van het zilversmeedvak. Bezoekers raakten hierdoor geïnspireerd: hier komen we met onze (klein)kinderen terug! was een vaak gehoorde opmerking. En dit is zeker ook gebeurd, want bijna zeshonderd pakketjes zijn tot onze grote tevredenheid uit de automatique gehaald in Scholen Er zijn nieuwe onderwijsprogramma s ontwikkeld die momenteel worden geïmplementeerd op scholen (lokaal en regionaal) : Een blik op zilver, groep 5/6, Kraak de code, groep 7/8 en Museum in de klas, onderbouw V.O. Net als eerdere programma s is de opzet altijd een voorbereidende les op school, een les in het museum en een afsluitende les op school. Het Zilverlab is een belangrijk onderdeel van het programma geworden. Na een kennismaking met De Wereld van Zilver gaan ook de leerlingen zelf aan de slag. Reacties van leerkrachten tijdens de informatiebijeenkomsten waren zeer positief. Vooral enthousiast zijn ze over het feit dat leerlingen zelf met metaal aan de slag kunnen. Het museum is ook een Leerkrachtenclub gestart. Doel is de leerkrachten meer kennis en achtergrondinformatie te geven. Dit probeert het museum te realiseren door in ieder geval een studiemiddag per schooljaar te organiseren, de leerkrachten gratis toegang te geven en ze uit te nodigen voor de openingen van de nieuwe tentoonstellingen. Met de gratis toegang kan een leerkracht een bezoek met zijn groep goed voorbereiden. Blindenproject Speciaal voor blinden en slechtzienden is er een nieuw programma ontwikkeld. Ook bij dit programma is het streven zelf doen. Het programma begint met een bezoek aan de Zilversmederij. Daarna krijgt men een koffer met een aantal stadia in het maakproces van een hand gesmede beker, Zeeuwse knoop en een hanger. Deze kan men voelen. Tot slot gaan de blinden en/of slechtzienden met een begeleider zelf aan de slag in het Zilverlab. Kinderactiviteiten

9 In juli 2014 introduceerde het Zilvermuseum de activiteit Zilversmid voor één dag, een activiteit voor kinderen van 4 tot 12 jaar waarbij het gaat om het opdoen van vakkennis, materiaalkennis en vaardigheden. Kinderen kruipen in de huid van een zilversmid. Door middel van een vragenlijst ontmoeten ze de zilversmeden in de Zilversmederij, zien in de Wereld van Zilver waar zilver allemaal voor wordt gebruikt, kraken de kluis en maken kennis met onze manier van leven en eten van 1600 tot nu aan een 14 meter lange tafel. Daarna gaan de kinderen zelf aan de slag in het ZilverLab, waarbij een ring, hangertje of speelgoedje gemaakt wordt. Hebben ze alle opdrachten gedaan dan mogen zij zichzelf smid van het Zilvermuseum noemen en krijgen een diploma van de zilver- en goudsmeden in de Zilversmederij. Elke dag kan een kind Zilversmid voor één dag worden. Sinds de introductie tot en met 31 december 2014 is Zilversmid voor één dag 111 maal verkocht. In het najaar van 2014 is er samen met de cultuurcoach van de Gemeente Schoonhoven een programma ontwikkeld in het Zilverlab. Tijdens dit programma kunnen kinderen in de leeftijd van 8 tot 12 jaar tien weken lang kennis op doen over de wereld van de Edelsmid. Ze gaan zelf zagen, klinken, en andere basistechnieken van het zilversmeedvak uitproberen. Een groot succes, want binnen zeer korte tijd was het programma vol en was er een wachtlijst. Rondleidingen Voor volwassen waren er het gehele jaar door rondleidingen. Na de herinrichting is deze rondleiding uiteraard aangepast aan de nieuwe inrichting. Ook is het Zilverspreekuur als vast onderdeel voortgezet. Daarnaast heeft het museum ook de vele inhoudelijke vragen die via de mail binnenkwamen afgehandeld. BELEVING, ruimte om te genieten, ervaren en beleven Musea zijn plezierig om naar toe te gaan. Musea voegen iets toe aan speciale ontvangsten. Het Zilvermuseum zet zijn monumentale gebouw en exposities steeds vaker open voor allerlei activiteiten. Na de herinrichting is het sterker dan ooit gericht op het binnenhalen van nieuwe doelgroepen en het stimuleren van herhaalbezoek. 17 januari Overhandiging bidbook Zilverstadrotondes 27 februari tot en met 2 maart: Wat is de top 10 van het Zilvermuseum? Kinderen mogen beslissen over tien topstukken uit de collectie 10 maart: Museummaandag en de Burgemeester. Burgemeester Bonthuis is voor één dag museumdirecteur. Samen met zijn collega s uit de K5- gemeenten vroeg hij aandacht voor de herindeling door gezamenlijk het gemeentelijk zilver op te poetsen. 10 maart: Lagerhuis debat: o.l.v. Burgemeester Bonthuis is een debat georganiseerd waarin kunst, cultuur en erfgoed in de regio centraal staan. 4 april: Museumburen, het museum opent haar deuren voor de buren, bezoekers kunnen meedoen aan het selfiemuseum 4 april: Museumkids, maak je eigen zilveren cupcake 5 en 6 april: Museumweekend, laatste weekend van het museum oude stijl 6 april: Sluiting van het museum voor de grote metamorfose door Gemke Jager en Rosalie van Buren (junior conservator) 8 april: Culturele zondag. Het Zilvermuseum trakteert op zilverijs. Zilversmederij geopend.

10 11 april: Veteranendag 17 april: Opening toeristisch seizoen 29 april: Lintjesregen 2 mei: Extra uitreiking Koninklijke onderscheiding 30 mei tot en met 5 juni: Maak een cadeau voor Prinses Beatrix, maak van een bouwpakket een uniek cadeau. Huis- aan huis verspreid 5 juni: Opening hernieuwde museum: ter gelegenheid van de opening opende H.K.H. Prinses Beatrix de tentoonstelling Koninklijke Cadeaus. Feest, gratis toegang voor bezoekers 5 juni tot en met 16 november: Wat geef jij Koningin Maxima cadeau? Kinderen ontwerpen een cadeau nadat ze de tentoonstelling Koninklijke Cadeaus hebben gezien. 9 juni : Nationale Zilverdag 28 juni: Schoonhoven opent haar deuren; Musical en Cappella Constancis 6 juli Porsche Centrum Rotterdam Zilverrally 10 juli: Diploma-uitreiking Vakschool en uitreiking publieksprijs Meesterstukken augustus: Presentatie VOC 6 september: Schoonhoven Klassiek, open lucht concert en openstelling museum 13 september: De magie van de lucht film en openstelling museum 20 september: Shakespeare in Silver; opera in het museum als onderdeel van de Prinsenmaand 30 september: Bijeenkomst ondernemen en verbinden 4 en 5 oktober: Weekend van de wetenschap, rondleiding en workshop voor visueel gehandicapten Herfstvakantie: Prinsen en prinsessendag, kom als prins of prinses en maak een kroontje. 30 oktober: Zilverspreekuur 31 oktober: leerlingen van Willem de Zwijger en hun WWF-project in het kader van maatschappelijke stages 17 november: Kennismaking Krimpenerwaard Burgemeester en Wethouders Jaarbijeenkomst Ondernemerskring Schoonhoven 22 november tot en met 4 december: De Slaapkamer van Sinterklaas 22 november tot en met 4 december: Maak de ring van de Sint, activiteit ZilverLab 27 november: Zilverspreekuur 29 november tot en met 31 december: Ontwerp een theebus, activiteit voor kinderen bij de tentoonstelling Nederland Theeland 1 december: Zilverstad Symposium; Nederland Theeland 13 december: Nacht van het Zilver, speciale activiteiten en opening van de presentatie van het Stokroos Stipendium voor eigentijds zilver december: ondertekening overeenkomst Cultuurcoach door wethouder Marry Holst 18 december: Afscheidsreceptie Burgemeester en Wethouders Schoonhoven 30 december :Oudejaarsbijeenkomst Vriendenkring Zilvermuseum Kerstvakantie: Kerststerren maken Diverse keren: Inlooprondleiding, bij de tentoonstellingen worden diverse keren een gratis inlooprondleidng verzorgd. Bij elke tentoonstelling wordt een rondleiding van de gastconservator georganiseerd.

11 Op 14 maart sprak Gemke Jager op de Internationale Conferentie Ambacht, erfgoed, economie en duurzaamheid over de functie van het Zilvermuseum bij het vernieuwen van het ambacht en het beter zichtbaar maken van het maakproces. In september maakte zij deel uit van de jury voor de Nederlandse Ontwerpwedstrijd, Erfstuk van de toekomst, Vereniging Goud- en Zilversmeden/Federatie Goud en Zilver. ECONOMISCHE WAARDE, economische kracht en trekpleister Musea zijn een bron van activiteiten, reuring en aantrekkingskracht, een plek midden in de samenleving met ook economische betekenis. Denk aan alle toeristen die op musea afkomen, de werkgelegenheid die een museum direct en indirect biedt, het kapitaal dat de duizenden vrijwilligers vertegenwoordigen, de aantrekkingskracht voor bedrijven en goedopgeleide huishoudens, en het gezicht dat een museum de stad en streek geeft. Bezoek Het beleid om de openingstijden te verruimen (van di. t/m vr. vanaf uur i.p.v uur), ingezet in 2013, is gedurende heel 2014 voortgezet en zelfs nog wat uitgebreid (ook za. vanaf uur open). Dit om de museumbezoekers die s ochtends stad en regio bezoeken beter van dienst te zijn, maar ook de bezoekers voor het VVV agentschap betere service te kunnen bieden. Het geheel vernieuwde Zilvermuseum behaalde 50% (!) meer bezoekers in 2014, bijna In 2013 werden er in het museum ruim bezoekers ontvangen en in 2014: Een opvallende prestatie temeer daar het museum twee maanden dicht was in het kader van de grootscheepse herinrichting. Dit prachtige resultaat, al in het jaar van de verbouwing en vernieuwing van het museum, is een enorme opsteker voor het museum, voor de stad Schoonhoven en de regio. Het was een hectisch jaar, met de verbouwing en de herinrichting, maar het resultaat is er naar, zelfs al met de bezoekersaantallen. Dit geeft vertrouwen voor de komende jaren. In de enorme toename van de Museumkaarthouders (9011: 2014 t.o.v in 2013) volgde het Zilvermuseum de landelijke trend in museumwereld. De nieuwe doelstelling om meer kinderen naar het museum te halen is in 2014 geslaagd met 895 individuele bezoekertjes (t.o.v. 461 in 2013). Dit is nog exclusief de schoolbezoeken. Het gebruik van het Zilverlab verliep zeer naar tevredenheid. Sinds de opening op 5 juni zijn 588 pakketjes daadwerkelijk afgenomen door (vooral) jong en oud om iets van metaal te maken. De bezoekers wisten ook de weg naar de eveneens geheel vernieuwde Museumwinkel goed te vinden. Het assortiment was meer afgestemd op de doelgroepen, de tentoonstellingen en de thema s van de vaste collectie. Resultaat: een verdubbeling van de winst t.o.v. 2013! Het Zilvermuseum bood de toeristen die stad en regio bezochten een gastvrij onthaal. Als officieel VVV agentschap konden mensen gebruikmaken van de informatiezuil en altijd een beroep doen op de baliemerkers, die onvermoeibaar allerhande vragen beantwoordden.

12 Speciale arrangementen en prijsafspraken zijn gemaakt met: Reformatorisch Dagblad Museumkaart Citymanagement Schoonhoven Hotel Restaurant Belvédère, Schoonhoven 200 jaar Koninkrijk Wandelroute Ambacht & Vakmanschap Vorsten Royalty Marketing- en communicatie Een nieuw museum vraagt om een nieuwe aanpak voor de marketing en communicatie. Om de gestelde doelstellingen te halen is een marketingcommunicatieplan voor geschreven. De belangrijkste ommezwaai was de verlegging van de focus op nieuwe doelgroepen, namelijk gezinnen met kinderen, en educatie. Zonder daarbij de oude doelgroepen van liefhebbers en individuele bezoekers van 50 plus uit het oog te verliezen. Daarnaast is ervoor gekozen om in 2014 eerst lokaal en regionaal de publiciteit te zoeken met o.a. veel publiciteit in de regionale media, het betrekken van de buren bij het nieuwe museum en een huis-aan-huis actie. Eind 2014 en 2015 is het museum ook grootstedelijk in de markt gezet. Tot slot is er bewust voor gekozen - in samenwerking met het reclamebureau - qua communicatie en beeld om de beleving centraal te zetten i.p.v. het object. Na de regionale campagne was het opvallend dat in de periode na de opening veel meer mensen het museum bezochten. Uit gesprekken bleek dat deze bezoekers niet eerder het museum hadden bezocht of dat het al een flink aantal jaar geleden was. Tevens werd er veel mond tot mond reclame gemaakt en waren de mensen uit stad en regio oprecht trots op "hun" museum. De campagnes bleken bovendien zeer succesvol ook buiten de regio. Het museum ontving bezoekers die eerder de weg naar het museum niet vonden. Ook de twee campagnes met de museumkaart leverden aantoonbaar een toename in het aantal bezoekers op. Pers en publiciteit Middelen om bezoek naar het Zilvermuseum te krijgen waren o.a.: flyers bij iedere expositie, MuseActie (samenwerkingsverband met de musea in de Krimpenerwaard), nieuwsbrieven, publicaties in lokale, regionale en landelijke kranten, (vak)tijdschriften, onze eigen website en websites van anderen. Het museum kreeg aandacht in de volgende media: Kontakt AD Gouda AD Groene Hart Lekstreek Zenderstreek nieuws Weekblad Oosterhout

13 Coevorden huis aan huis Hardenberg huis aan huis Twentse Courant Goudse Post Groene Hart Leven Stichting het Groene Hart Cruise Port Rotterdam Recratiekrant Recratiekrant Oude Water Reformatorisch Dagblad Spectrum De Telegraaf RTV West RTV Utrecht RTV Noord Holland Radio 5 Blauw Bloed Vorsten Royalty 200 jaar Koninkrijk Glans Trotse moeders Collect Vind Museumtijdschrift Museumvisie Vereniging Rembrandt Edelmetaal Museumkaart Museum Tijdschrift School Designboom Frame Tinkering Anbo Post Arriva Oude Hollandse Waterlinie NVB Wandelen De TV-uitzendingen van RTV West op 5 juni (opening) en vooral het royaltyprogramma Blauw Bloed van de EO in september (expositie Koninklijke Cadeaus) hebben geleid tot vele enthousiaste reacties, grotere naamsbekendheid en meer bezoek. Online NOS ANP RVD RTL nieuws

14 Vorsten Royalblog.nl Koninklijkhuis Dagjeweg.nl Omroepwest Vlistam Tips en trips voor goud- en zilversmeden VVV Zuid Holland Zuid VVV Schoonhoven VVV Alblasserdam Citymanagement Schoonhoven Groene Hart Museumtijdschrift Museumkaart Museumkids Stcihting Doen Trotse moeders Kontakt Dichtbij Prinsenmaand Krimpener Kunstwaard Designboom De Telegraaf Ouderen journaal Verkeersbureau.info Gemeente Schoonhoven The world of Royals Bruno Twipper 4 nieuws Nostisia 200 jaar Koninkrijk Elke dag vakantie Asmedia Radiocentraal De Stavelij Reformatorisch Dagblad 50 plus blog Vakschool Schoonhoven Museum.nl Nederlandse Juweliers- en uurwerkbranche Website, webwinkel en social media De website is een belangrijk medium voor informatie overdracht. Met de vernieuwing van het Zilvermuseum heeft ook de website een metamorfose ondergaan. Gebleken is dat de meeste bezoekers van de site informatie zoeken over de tarieven en openingstijden, de agenda raadplegen, de arrangementen en de tarieven van de horeca bekijken.

15 In 2014 ging ook de webwinkel online. De verkopen waren nog wat aarzelend in de opstartfase. Steeds meer mensen bereikte het museum via social media. Inmiddels is dit een vast onderdeel van de marketing-communicatiecampagnes en wordt er een actief beleid op gevoerd. Ook springt het museum in op de trends door mee te gaan met populaire communities, zoals Instagram en Pinterest. Echter hebben Facebook en Twitter nog steeds de grootste groep volgers. Het museum krijgt gestaag meer volgers. Facebook telde eind 2014: 286 volgers (in 2013: 96). De Facebook volgers zijn voornamelijk vrouwen tussen de 25 en 54 jaar. Zij wonen in Nederland en komen uit de steden Schoonhoven, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag. Twitter staat op 438 volgers op 31 december (in 2013: 193).

16 ORGANISATIE Bestuur Bestuur per 31 december 2014 Martin van Leeuwen, voorzitter Titia Hooijkaas, secretaris Rob Lelieveld, penningmeester Anneke van Heertum Max Kerremans Medewerkers Directie/staf Gemke Jager, directeur Arjenne Bouwknegt, collectiebeheerder Chantal Lening, marketingcoördinator Projectleider (extern) Leo van den Bogaert (tot juni 2014) Marketing/Communicatie (extern) Hendrike Ligthart Schenk (1 januari tot 5 juni 2014) Gastheer, -vrouw/suppoost Jaap Bonninga Goren Davtian (tot 16 augustus) Hans de Groot (tot 4 februari) Rudi Kleingeld Wout de Vrij Baliemedewerker Annelies Brouwer Secretariaat Annelies Brouwer Vrijwilligers Ca 75 vrijwilligers waren actief in de volgende werkgroepen: Adlib registratie systeem, archief, bewaking, bibliotheek, boekhouding, computer, evenementen, fotografie, gastvrouwen, kassa/balie, kinderfeestjes, museumwinkel, p.r., projecten, rondleidingen, technische zaken, tentoonstellingsopbouw, transporten, website, workshops, zilverlounge en zilververzorging. Hun inzet en enorme betrokkenheid zijn onmisbaar bij de organisatie van het Zilvermuseum, zeker in een jaar van grote verandering en vernieuwing. Er is keihard gewerkt om zowel de herinrichting als de tentoonstellingen en alle andere museale activiteiten c.q. evenementen voor elkaar te krijgen. Met name rondom de opening is er dag en nacht met man en macht gewerkt. Het Zilvermuseum is heel dankbaar voor alle inbreng en loyaliteit van zijn vrijwilligers!

17 Balans en exploitatie

18

19 Toelichting Het boekjaar is afgesloten met een negatief resultaat van ruim Ten opzichte van 2012 verbeterde het resultaat derhalve met ruim Ondanks het feit dat het museum bijna twee maanden gesloten is geweest vanwege de herinrichting is het bezoekersaantal ten opzichte van 2013 fors toegenomen. Dat resulteerde in een stijging van de baten met De lasten stegen met Deze stijging werd met name veroorzaakt door hogere personeelskosten. Door het thans geheel wegvallen van de loonsubsidies stegen de personeelskosten met Tevens heeft de succesvolle tentoonstelling Koninklijke Cadeaus tot hogere kosten exposities geleid. De herinrichting is in 2014 financieel nagenoeg geheel afgewikkeld. De totale kosten zijn binnen de begroting gebleven. De herinrichting is ten dele gefinancierd uit het Antal-Begeer fonds en voor een groot deel door fondsen en sponsors. Doordat een deel van de herinrichting uit eigen middelen is gefinancierd is de liquiditeitspositie ten opzichte van vorig boekjaar afgenomen. Het saldo liquide middelen daalde van tot BEDANKT Het Zilvermuseum bedankt alle donateurs, fondsen, overheden en sponsors voor de financiële ondersteuning. Het onderschrijft het partnerschap van het Zilvermuseum met deze instellingen en bedrijven, waarmee de sociale inbedding van het museum nog beter vorm krijgt. Exploitatie: - De Gemeente Schoonhoven: exploitatiesubsidie en het pand om niet - Partner: Rabobank Utrechtse Waarden - Donaties van branchegenoten, Schoonhovense bedrijven en particulieren Expositie Meesterstukken - Juwon - Vakschool Schoonhoven Expositie Nederland Theeland: - Streekfonds Krimpenerwaard - Hieselaar BV/DRIVK, Schoonhoven Aankoop, presentatie en organisatie Stokroos Stipendium Stichting Stokroos Aankoop zilver - Antal-Begeer Fonds - Stichting Vriendenkring van het Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven

20 Herinrichting Zilvermuseum De wereld van zilver : begane grond, 1 e en 2 de verdieping, Kenniscentrum en ontwikkeling van (educatieve) programma s Antal-Begeer Fonds VSBfonds Prins Bernhard Cultuurfonds - Margarethe Petronella Fonds, Van der Vossen-Delbrück Fonds, Van Meeuwen Kan Fonds en Buziau Geesink Fonds Prins Bernhard Cultuurfonds Zuid-Holland Fonds voor Cultuurparticipatie K.F. Hein Fonds Mr. August Fentener van Vlissingen Fonds Rabobank UW Coöperatiefonds Ridderlijke Duitsche Orde Balije van Utrecht Stichting DOEN Stichting Zabawas en verder: Van Baaren Aannemers, Bijou Moderne, Goed Punt/marketing & communicatie, Van de Griend & Van Aken, Herens & Herens, Hieselaar, Littel Interieur Bouw, Nederlandse Juweliers- en Uurwerkenbranche, Royal Delft Group, Schöne Edelmetaal, The Unschooled Mind Company. Stichting Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven Kazerneplein CZ Schoonhoven Tel info@zilvermuseum.nl