CARNOTSTRAAT 17. een film van Klara Van Es

Transcriptie

1 CARNOTSTRAAT 17 een film van Klara Van Es / Speelduur 86 Nederlands, Vlaams, Armeens, Tibetaans, Dari, Frans gesproken Nederlands ondertiteld Persvoorstelling: 20 augustus, 10:30u in Bioscoop Het Ketelhuis Amsterdam 27 augustus in de filmtheaters

2 SYNOPSIS Ooit zat op Carnotstraat 17 in Antwerpen Ciné Rubens, de grootste en modernste bioscoop van België. Internationale filmsterren schreden er over de rode loper. Nu wonen op hetzelfde adres diverse migrantenfamilies onder één dak. Schotelantennes en waslijnen versieren het doorleefde gebouw. De bewoners van het pand vertellen over migratie, identiteit en wortelen in de samenleving. Ondertussen mijmeren aan de overkant van de straat de bezoekers van het Vlaamse volkscafé over het blanke verleden van de buurt, terwijl de klanten van de Afrikaanse kapperszaak het veelkleurige heden bespreken. De jazzy soundtrack brengt het gebouw tot leven en verbindt de bewogen verhalen van de bewoners. Regisseur Klara Van Es (Verdwaald in het Geheugenpaleis) maakt op liefdevolle wijze de beslommeringen van de al jaren gevestigde migranten voelbaar.

3 CREDITS Scenario en Regie: Director of Photography: Montage: Geluid: Muziek: Geluidsontwerp: Uitvoerend producent: Producenten: Klara Van Es Mark Sanders Leen Anthonissen Pieter Vansteenkiste, Steven Van Der Perre, e.a. Jef Neve Mark Glynne Mark Daems Associate Directors: Mark Daems & Bram Crols Memphis Film & Television: Cécile Van Eijk & Sherman De Jesus Distributie: Cinema Delicatessen

4 OVER DE FILM Nieuwe documentaire van Klara Van Es over migranten, heimwee en hoop. Ooit was het een van de mooiste en modernste bioscopen van Antwerpen, een plek waar galapremières van grote Hollywoodfilms talk-of-the-town waren. Nu is het een vervallen pand waar migranten uit de gehele wereld, al dan niet legaal, zijn komen wonen. Hoe is het ze hier vergaan en hoe is hun komst gevallen bij de mensen die er al hun hele leven wonen? Filmmaakster Klara Van Es brengt zonder opsmuk de verhalen van deze mensen in beeld. "Ik dacht dat ik van de hel in de hemel zou komen. Helaas was dat niet zo", vertelt de 24-jarige Afghaan Omar Mohamed, een van de bewoners van een aftandse woning aan de Antwerpse Carnotstraat, een pand achter het station waar ooit de prestigieuze bioscoop Ciné Rubens was gevestigd. Nu woont hij er, samen met een heel stel migranten uit andere delen van de wereld, boven een kerkzaal voor migranten. Ook woont er de Tibetaanse familie Norsang en, pal ertegenover, het gezin van de Armeniër Ara Manoukyan. Waarom ze ooit vertrokken is simpel: in het vaderland was de onzekerheid te groot, op alle gebieden; er was oorlog, armoede en/of grote werkloosheid, kortom, geen vooruitzicht op iets beters. Uiteindelijk belandden ze allen in België, in Antwerpen. En daar wachtte hen alles behalve het paradijs, want wetten en praktische bezwaren staan in de weg. Zo verblijft Ara Manoukyan na tien jaar nog altijd illegaal in België. Niet alleen een bron van onzekerheid voor hem, maar ook voor zijn vrouw Vera en twee aandoenlijke dochtertjes Armenuhi en Hasmik. Heimwee De Norsangs zijn in hart en nieren Tibetaans gebleven, hun eigen cultuur betekent alles voor ze. Weliswaar verblijven zij legaal in Antwerpen, de Belgische nationaliteit hebben ze nog altijd niet gekregen. En juist die hebben ze nodig om hun achtergebleven familie in Tibet te kunnen bezoeken. Want vooral de familie wordt heel erg gemist. Ook door Omar, die zijn familie al jaren niet heeft gezien. Hij legt uit dat in Afghanistan een familielid welkom is zo lang te blijven als hij of zij maar wil, terwijl in het westen een familiebezoek na een paar uurtjes toch echt voorbij moet zijn. Samen met andere migranten volgt hij een cursus Nederlands. Als de docente vraagt welk woord de studenten niet kenden, is men unaniem: 'heimwee'. Als de docente uitlegt wat het betekent, gaat er een rilling van herkenning door de studenten - ze weten maar al te goed wat heimwee is.

5 In De Stad Aalst en kapsalon Chez Henricia Heimwee is niet alleen voorbehouden aan migranten. In het Antwerpse volkscafeetje In De Stad Aalst halen oude Antwerpenaren, onder genot van een pintje, herinneringen op aan hoe het vroeger was, hoe hun wijk was voor de komst van alle migranten. Misschien wonen hier wel meer nationaliteiten bij elkaar dan in Amsterdam, stelt een van hen nostalgisch berustend. Natuurlijk was het vroeger beter, veiliger en vertrouwder, vroeger werd er gedanst op de tafels, nu zijn er al die buitenlanders en die doen niet mee: "ze komen alleen naar binnen om te pissen". Even verderop is kapsalon Chez Henricia, een zaak die vooral door Franstalige Afrikanen wordt bezocht. Een van hen legt uit dat deze kapsalon in hun gemeenschap de functie van baobab vervult - de boom die bij hun dorpje vroeger fungeerde als ontmoetingsplaats, waar men nieuwtjes uitwisselde, at en dronk. En hij vervolgt met hoe hun huidige leven bepaald wordt door racisme en discriminatie: ook al heb je de juiste papieren, je weet dat je nooit dezelfde rechten hebt als een Belg - een besef dat ongelukkig en ontheemd maakt. Hoop De kapster is het echter niet met hem eens: "Hier is alles veel beter geregeld dan thuis." En zij is niet de enige: ook de Norsangs werken vol goede moed aan hun toekomst. Zij leert Nederlands zodat ze in de ouderenzorg kan gaan werken, hij probeert zijn eerste diploma ooit als schoonmaker te halen. En ook voor Omar lijken de dingen ten goede te keren nu hij een sociale huurwoning heeft toegewezen gekregen. Alleen voor Ara blijft het leven onzeker, al put hij moed uit de liefde voor zijn vrouw en dochters. De film De Vlaamse regisseur Klara Van Es, die in 2010 debuteerde met het veelgeprezen Verdwaald in het Geheugenpaleis (een documentaire over mensen met Alzheimer), laat zonder vals sentiment zien hoe migranten in Europa hun levens weer trachten op te bouwen. Dit zijn geen zielige mensen, maar mensen die onder lastige omstandigheden iets moois willen bereiken. Want lastig is het zeker, wat Van Es heel subtiel onderstreept met kleine tussenshots van bijvoorbeeld het lege trappenhuis en de vervallen, door televisieschotels gedomineerde gevel. Maar ze heeft ook oog voor de weemoed van de oude wijkbewoners door zo nu en dan archiefbeelden te laten zien van feestelijke filmpremières in de Ciné Rubens. De dingen veranderen, voor iedereen. En dat geeft heimwee en weemoed, getuige ook de sfeervolle soundtrack van jazzpianist en componist Jef Neve. Wie migreert staat voor een enorme opgave, maar altijd gloort wel ergens het uitzicht op betere tijden.

6 DIRECTORS STATEMENT Als je, ter hoogte van Carnotstraat 17, een half uurtje halt houdt, dan waan je jezelf bovenop de toren van Babel. De meest diverse klanken, kleuren en geuren komen je er tegemoet. Ik houd van die diversiteit. Ik vind ze boeiend, leerrijk, verrijkend en uitdagend. Maar ik besef ook dat het samenleven in de Carnotstraat en daarbuiten niet altijd even rooskleurig is. Ik woon in een nette, witte wijk en je zou dus kunnen zeggen dat ik makkelijk praten heb. Doorgaans vinden wij het andere en het exotische spannend als we er zelf voor kunnen kiezen, in een restaurant, op reis of tijdens een concert, bijvoorbeeld. Anders wordt het als je dag in dag uit moet zien samen te leven met mensen van een andere taal, een andere kleur, een andere cultuur of een ander geloof. Dan steken onbegrip, onverdraagzaamheid, conflict en racisme de kop op. Ook in de Carnotstraat. Onbegrip en onverdraagzaamheid zetten ook vaak de toon in het debat dat hier al jaren de overhand heeft en dat, naar aanleiding van een aantal gebeurtenissen en publicaties in ons land en daarbuiten, verhard en verstard is tot een verhit Wij/Zij-verhaal. Begrippen als migratie, identiteit en integratie worden daarin alleen en eenzijdig door ons ingevuld. Terwijl migranten vooral geproblematiseerd worden. In mijn film wil ik de aandacht voor migratie en identiteit terugbrengen tot wat de essentie zou kunnen zijn: migranten vertellen over hun migratie en over wat dat doet met een mens. Naar mijn gevoel is het de hoogste tijd om eerlijk en onbevangen de ander op te zoeken en te luisteren naar wat die te zeggen heeft over wat migreren betekent en hoe die overstap van de ene maatschappij in de andere je identiteit en de beleving ervan beïnvloedt of misschien wel aantast. En als dat gesprek ontluisterend uitdraait voor ons, dan is dat maar zo. Het is lang genoeg anders geweest.

7 OVER DE REGISSEUR Klara Van Es is Master in de Kunstgeschiedenis. Voor ze documentaires ging maken, werkte Van Es voor verschillende televisieproductiehuizen als reportagemaker, journalist, eindredacteur en regisseur. In die hoedanigheid realiseerde ze televisieprogramma s voor alle Belgische omroepen. Ze voerde ook audiovisuele opdrachten uit voor diverse overheidsdiensten en voor bedrijven. Daarnaast werkte ze als omroeper bij Canvas. Ook gaf ze les en recenseerde ze boeken en tentoonstellingen over hedendaagse kunst voor de openbare radio. Klara volgt heel regelmatig workshops en opleidingen voor documentairemakers georganiseerd door en in samenwerking met het Vlaams Audiovisueel Fonds en Mediadesk. Met haar regiedebuut Verdwaald in het Geheugenpaleis nam ze in 2007 deel aan DocShop, in Portret Klara van Es. Saskia Vanderstichele 2008 aan The European Media Event, volgde ze twee keer een Open Training Session van Discovery Campus in Rotterdam en volgde ze een aantal opleidingen van het Erich Pommer Institut in Brussel. In 2008 trok ze met producent Bram Crols naar Bardonecchia voor een meerdaagse pitching workshop georganiseerd door EDN. Intussen groeide Verdwaald in het Geheugenpaleis uit tot de meest bekeken Vlaamse documentaire ooit. Voor die verdienste kreeg Klara een Fonkse uitgereikt op het Filmfestival van Oostende. In 2012 werkte ze mee aan de documentaire reeks 1 op 10 onder de armoedegrens, waarvan ze één aflevering regisseerde.

8 OVER DE PRODUCENTEN Associate Directors Associate Directors is een onafhankelijk productiehuis met hoofdkantoor in Antwerpen. Associate Directors focust op het (co-)produceren van creatieve documentaires voor een internationaal publiek. De producties concentreren zich op maatschappelijke en culturele relevante onderwerpen. Opgericht in 1991, brengt Associate Directors vandaag de ervaring van Mark Daems, Jan Lapeire en Bram Crols samen. Associate Directors heeft een constructieve werkrelatie uitgebouwd met (televisie)zenders, stichtingen, fondsen en distributiekanalen. Sinds de uitbreng van Verdwaald in het Geheugenpaleis is Associate Directors ook succesvol actief als distributeur van de eigen films. Hun recentste releases zijn 9999 en Elephant's Dream. Meer info over Associate Directors: Memphis Film en Television Memphis Film & Television produceert ruim twintig jaar films voor televisie en theater in samenwerking met alle publieke omroepen in Nederland en met verschillende Europese partners. Producers Cécile van Eijk en Sherman De Jesus zijn beide creatieve en financiële professionals en werken samen met getalenteerde en gedreven filmmakers. Sherman De Jesus is daarnaast ook schrijver en regisseur. Producties van Memphis Film zijn o.a. A Shtetl in the Caribbean (o.a. CIFFR 2015, Ischia Film Festival 2015), Alles Moet Nieuw Piet Zwart (o.a. DOKU.ARTS 2012, FIFA Montréal 2014), Zielen van Napels (o.a. Magnolia Award Shanghai Film Festival 2005, Kristallen film) en de korte film Schat (Oscarinzending 2002). Meer info over Memphis Film & Television:

9 Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Distributeur : Cinema Delicatessen Katrien Lamers, Mei-Ling Djoa (boekingen) Frederiksplein 52, 1017 XN Amsterdam Tel: +31 (0) info@cinemadelicatessen.nl Publiciteit (interviews, persvoorstellingen): The Publicity Company Natasja Wielandt en Trix van Alphen Tel: +31 (0) natasja@publicy.nl, trix@publicy.nl Voor trailer en persmap zie: Voor gebruik foto s en stills kunt u contact opnemen met The Publicity Company of Cinema Delicatessen.