Bewaking van ziekten bij in het wild levende dieren in Vlaanderen Agentschap voor Natuur en Bos

Transcriptie

1 Bewaking van ziekten bij in het wild levende dieren in Vlaanderen Agentschap voor Natuur en Bos

2 Inhoud 1. Achtergrond WDZ beleid 2. Preventie van WDZ 3. Lopende bewaking van WDZ 4. Crisisbeleid WDZ 5. NIEUW: operationalisering Passieve bewaking

3 Definitie Wild = elk res nullius dier WDZ = elke pathologische verstoring van de anatomische of fysiologische toestand van in het wild levende dieren alsook het door dieren met zich meedragen van een infectie die ziekte kan veroorzaken bij de mens, bij in het wild levende of gedomesticeerde diersoorten

4 Maatschappelijke noodzaak WDZ-beleid volksgezondheid landbouweconomie natuurbehoud

5 Maatschappelijke noodzaak WDZ-beleid wereldwijd vrijhandelsverkeer internationaal toerisme klimaatveranderingen intensieve dierlijke dierlijke productie stijgende populatiedensiteit toenemende verspreiding ziekteverwekkers toenemende impact ziekteverwekkers (humaan & dierlijk)

6 Internationale verplichtingen EU-regelgeving Richtlijn 82/894/EEG Richtlijn 92/119/EEG Richtlijn 2005/94/EG Beschikking 2007/268/EG Beschikking 2006/563/EG Beschikking 2005/731/EG Richtlijn 2001/89/EG Richtlijn 2002/60/EG Richtlijn 2003/85/EG Richtlijn 92/66/EEG Richtlijn 2003/99/EG Verordening 999/2001/EG Richtlijn 2006/88/EG AHL Verordening 2016/429/EG Animal Health Law Verplichtingen t.a.v. Wereldorganisatie voor diergezondheid OIE Terrestrial Animal Health Code 2009 Aquatic Animal Health Code 2009

7 Bevoegdheden dierziekten Gewesten Federale overheid diergezondheid in het wild levende dieren diergezondheid landbouwdieren Vlaams Gewest: ANB => DGZ, CODA, ITG, WIV, UGent, Uluik, Waals Gewest: SPW => Réseau surveillance sanitaire de la faune sauvage Brussels Hoofdstedelijk Gewest: BIM

8 WDZ-beleid ANB 1. PREVENTIE nemen van maatregelen om het optreden en/of verspreiden van infectie te beletten/voorkomen 2. SURVEILLANCE monitoren van de sanitaire toestand doel = opsporen aanwezigheid pathogenen & opvolgen evolutie verspreiding en prevalentie 3. BESTRIJDING nemen van maatregelen om infectie te reduceren en/of uit te roeien

9 Inhoud 1. Achtergrond WDZ beleid 2. Preventie van WDZ 3. Lopende bewaking van WDZ 4. Crisisbeleid WDZ 5. NIEUW: operationalisering Passieve bewaking

10 Preventie communiceren ziekte-specifieke maatregelen website ANB & ecopedia sensibiliseringscampagnes (bvb Lyme ism Prev VG) onderzoeksprojecten Brucellose Ziekte van Aujeszky Klassieke Varkenspest Afrikaanse Varkenspest Echinococcus Trichomoniase Cytridiomycose Trichinella Ranavirose Vogelgriep Lyme TBE Rabies TBC

11 Surveillance stapsgewijze uitbouw van bewakingssysteem voor het verzamelen, analyseren en bekendmaken van WDZ gegevens prioritair: surveillances onder EU- of OIE-verplichtingen actieve en passieve bewakingen

12 Pathogeen Infectie Impact (V,N,LB) Surveillance Bewaking Actief/Passief Actief/Passief Brucella suis Brucellose V,LB everzwijn A Pestivirus (Flaviviridae) Klassieke varkenspest LB everzwijn A&P Asfivirus (Asfarviridae) Afrikaanse Varkenspest LB everzwijn A&P Mycobacterium bovis Bovine Tuberculose V, LB zwijn ree das P Pseudorabiesvirus (Herpesviridae) Ziekte van Aujeszky LB everzwijn A Echinococcus multilocularis Alveolaire Echinococcose V vos A periodiek Lyssavirus (Rhabdoviridae) Rabies V vos vleermuis P Influenza A virus HPA1 Hoogpathogene Aviaire V vogels P (Orthomyxoviridae) Influenza Influenza A virus LPA1 Laagpathogene Aviaire V vogels P (Orthomyxoviridae) Influenza Usutuvirus (Flavivirus) Usutu N vogels P Batrachochytrium Bs-Chytridiomycosis A&P salamadrivorans Batrachochytrium Bd-Chytridiomycosis N amfibieën A&P dendrobatidis Ranavirussen Ranavirose N amfibieën P TBEV (Flaviviridae) Tick Borne Encephalitis V everzwijn A VBD V,LB ex. muggen A

13 Enkele resultaten v/d AS WDZ everzwijn Populatie-evolutie everzwijn Vlaanderen 2010: afschot 163 => 44,8% (73) bemonsterd 2011: afschot 248 => 37,5% (93) bemonsterd 2012: afschot 540 => 42,0% (227) bemonsterd 2013: afschot 629 => 41,0% (258) bemonsterd 2014: afschot 605 => 31,6% (191) bemonsterd 2015: afschot 596 => 50,5% (301) bemonsterd 2016: afschot 881 => 48,6% (428) bemonsterd 2017: afschot 1330 => 48,8% (649) bemonsterd

14 Crisisbeleid & Bestrijding operationaliseren bestrijding => creëren van wetgevend kader Vlaams decreet betreffende de preventie, surveillance en bestrijding van ziekten bij IWLD opmaak crisisdraaiboeken voor de meest prioritaire ziekten AI KVP & AVP Chytridiomycose opzetten van onderzoeksprojecten

15 Crisisbeleid KVP & AVP gewestelijk-federaal crisisdraaiboek varkenspest opstart crisiswerkgroep communicatie naar jagers afbakenen besmet gebied BG onderzoek dood aangetroffen & geschoten everzwijnen verwerking karkassen door Rendac acties jachtdruk bioveiligheidsmaatregelen...

16 Eerste verklikker van WDZ BESTAAND passieve bewaking VOC s: opvang van zieke dieren => melding abnormaliteit bij ANB Usustu ism VOC s Enkele VOC s: leveren kadavers aan KBIN, Universiteiten, Vogelgriepnetwerk ism FAVV, ANB, SPW & BIM Chytriomycose ism dierenartsen en wandelaars Staalname everzwijn ism dierenartsen en Autopsie grofwild via INBO Rabies via ANB. jagers

17 Eerste verklikker van WDZ NIEUW! passieve bewaking 5 VOC s worden centrale partner voor de ophaling van kadavers voor een passieve bewaking van WDZ Jagers, natuurliefhebbers, wandelaars, ANB terreinpersoneel, : waakzaamheid voor kadavers ophaling dode wilde dieren met verdachte sterfte doel = detectie van nieuwe pathogenen - AI - AVP - Rabies - KVP - Chytridiomycose -

18 Verdere uitbouw passieve bewaking Kadaverinzameling: nieuwe samenwerking met 5 VOCs Koerier: DGZ Autopsie: DGZ (onderzoek doodsoorzaak & screening door OIE opgelijste ziekten die relevant zijn voor de casus) soort autopsie staalname screening van (niet limitatief) dode vogels X X Vogelgriep Usutu stervende en dode everzwijnen X X Varkenspest Tuberculose OIE listed diseases stervende en dode reeën, moefflons, edelherten, damherten X X Tuberculose OIE listed diseases => Zie stervende en dode vossen / X Rabies stervende en dode vleermuizen / X Rabies kadavers van amfibieën / X Chytridiomycose Ranavirose

19 Passieve bewaking ism VOC s abnormale sterfte van wilde vogels => melden via influenzalijn: 0800/99777 abnormale sterfte grofwild, vossen, vleermuizen, amfibieën: melden aan: provincie VOC telnr Vlaams-Brabant VOC Malderen Limburg VOC Natuurhulpcentrum Opglabbeek Antwerpen VOC Brasschaat-Kapellen Oost-Vlaanderen VOC Merelbeke West-Vlaanderen VOC Oostende

20