Ouder zijn. Hoe zou het met ons mama zijn? p.4 Een zoektocht naar rolstoelen p.7. Skypen op p.8. Krant X Jaargang 13 Nummer 1 April 2014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ouder zijn. Hoe zou het met ons mama zijn? p.4 Een zoektocht naar rolstoelen p.7. Skypen op p.8. Krant X Jaargang 13 Nummer 1 April 2014"

Transcriptie

1 Krant X Jaargang 13 Nummer 1 April 2014 krant Ouder zijn Foto: Tine Lenaerts organisatieondersteuner CAW De Kempen Hoe zou het met ons mama zijn? p.4 Een zoektocht naar rolstoelen p.7 Skypen op p.8

2 EDITO Eén ding heeft iedereen gemeen: we hebben allemaal ouders en grootouders. Velen onder ons zijn intussen zelf al ouder, of grootouder geworden. Het is niet eenvoudig als je je kinderen, ouders of grootouders niet dagelijks ziet. Je kan hen niet altijd steunen of helpen met hun vragen, bekommernissen en bezorgdheden. In deze editie van Krant X laten we ouders aan het woord die vertellen over hun zoon die tussen de muren zit. Zij vertellen heel eerlijk hoe zij dit ervaren. Tussen de muren is er ook begeleiding en ondersteuning om je rol als ouder te blijven opnemen. We laten zien hoe het er in Brugge aan toe gaat. We geven ook concrete tips mee zodat je als vader, moeder of grootouder op een leuke manier contact kan houden met je kinderen of kleinkinderen. Ouder zijn of worden heeft natuurlijk ook nog een andere betekenis. De tijd vliegt en ook tussen de muren word je al een dagje ouder. Fit blijven is dan de boodschap. We geven concrete oefeningen die je op je cel kan doen. We spraken een vrijwilliger die de activiteiten voor oudere gedetineerden begeleidt tijdens het livingmoment in de gevangenis van Merksplas. Den Tony Voilà, het is weeral tijd om iets te schrijven over ouder zijn in de gevangenis. Ik zit al even in de gevangenis, ik weet al lang hoe moeilijk het is. Om vanaf de dag dat ze u aanhouden, uw eigen lief te behouden. Ik denk, als ik dat al kan, heb ik een goei reclasseringsplan. De rest zien we later wel, ik word liever vader buiten de cel. Maar ook in het huis van de wethouder worden we elke dag een dagje ouder. Mijn eerste grijze haar kreeg ik hier, vorig jaar. We hebben ook de bompa s hier, die verrekken al eens een spier. Je ziet ze dagelijks meer rimpels krijgen en bij de trappen opgaan, hijgen. Ik heb soms echt het idee, wat wint de staat hier nu mee? Laat de bompa s toch gaan, tussen al dit gespuis, horen de bompa s niet thuis. Papa/mama is met vakantie Vertel jij je kinderen of kleinkinderen dat je in de gevangenis zit? Ja, ik heb het verteld en het is heel moeilijk voor mijn zoon. Die vraagt zich af waarom en wanneer zijn papa terug thuis komt. Ik zal zeker mijn best doen dat zo n domme fouten niet meer gebeuren, want ik hou teveel van mijn zoon om hem zo n verdriet nog aan te doen. Gedetineerde Wortel Elke keer dat ik in de gevangenis raak voor de een of andere reden, als ik wil of niet, zeg ik dat ik met vakantie ben in mijn buitenverblijf. Maar mijn kinderen vertellen dat ik in de gevangenis zit, dat kan ik niet. Het hangt er vanaf hoe klein de kinderen zijn en voor hoelang je zult binnen zitten. Als de kinderen oud genoeg zijn om de consequenties te begrijpen van een misdrijf, dan vind ik dat je hen geen leugens mag vertellen. Hoe hard het ook is, zij hebben het recht op de waarheid. Twee vragen zijn belangrijk: Kan je kind de waarheid aan? En Kan jij de waarheid aan? Al 6 jaar op vakantie. Yeah right! Eerlijkheid duurt het langst, ooit komt de tijd van wederzien. xxx je papa. Bron andere foto s: MorgueFile Gert(*) zit sinds januari 2012 opnieuw in de gevangenis. Daarvoor heeft hij tweemaal in de gevangenis gezeten in 2007 en In die periode heeft zijn moeder tweemaal een beroerte gekregen. Volgens Gert was zijn opsluiting de reden van deze beroertes. Vroeger zei zijn moeder wanneer ze samen een gevangenis passeerden: als ge hier ooit terechtkomt, ken ik u niet meer. Dit ging goed, tot hij op een dag hoorde dat zijn moeder terug in het ziekenhuis lag. Hij probeerde alles wat mogelijk was om zijn ouders te bereiken om te horen hoe het met zijn moeder ging. Dit lukte niet. Wanneer zijn vader s avonds thuiskwam belde hij terug naar de gemiste oproep en kreeg te horen dat zijn zoon niet in een afkickcentrum zat maar in de gevangenis. Laat een kind, kind zijn. Een kind hoeft zich geen zorgen te mogen maken over papa/mama die in de gevangenis zit. Een kind zou niet mogen worstelen met de gedachten van papa/mama in de gevangenis, het gemis tussen kind en ouder lijkt mij al zwaar genoeg! Gedetineerde Ieper Het is en blijft een gevoelig onderwerp. Maar als ik terugkijk naar hetgeen wat mijn vader zei, dan is het nog altijd het belangrijkste om eerlijk te zijn tegenover hen. Vroeg of laat zullen ze toch met hun vragen naar je toe komen. Papa, we weten het, hoorde ik door de telefoon. Ik zei weet je ook waarom? Het komt door die lekker ruikende sigaretjes. Gedetineerde Dendermonde Wanneer hij begin 2012 opnieuw naar de gevangenis moest, heeft hij zijn ouders wijs gemaakt dat hij kon kiezen tussen een afkickcentrum of een gevangenisstraf. Hij zei dat hij voor het afkickcentrum koos. In werkelijkheid had hij de keuze niet en moest hij terug naar de gevangenis. Dit verzweeg hij uit de bezorgdheid voor zijn moeders gezondheid. 2 Krant X Jaargang 13 Nummer 1 April2014 Uiteindelijk had de opname van zijn moeder niets te maken met zijn detentie, waarvoor hij vreesde. Hij heeft zijn moeder kunnen uitleggen dat hij gelogen had uit bezorgdheid voor haar gezondheid. Zij kan er nu mee leven. (* Gert is een pseudoniem). Gedetineerde Ruislede Foto: marieke-vervoort-wielemie.html In de vorige editie van Krant X (december 2013) schreven we een wedstrijd uit. De gedetineerde met de leukste reactie op het interview met Marieke Vervoort kreeg een gesigneerd exemplaar van haar boek Wielemie sporten voor het leven. Een gedetineerde uit Merksplas knutselde een zeer mooie kaart met een foto van de hond van Marieke. De redactieraad vond dit het origineelst en hij krijgt dan ook het boek toegestuurd. We willen alle andere gedetineerden ook bedanken voor hun mooie reacties op het interview. We bezorgen deze allemaal aan Marieke! Krant X Jaargang 13 Nummer 1 April

3 Hoe zou het met ons mama zijn? Krant X ging op bezoek bij een vader en moeder wiens zoon in de gevangenis verblijft Hoe lang gaan jullie al op bezoek naar de gevangenis? Mijn zoon zit nu ongeveer 17 maanden in de gevangenis. En hij zal dit jaar zeker niet meer vrijkomen. Het ziet er niet goed uit. Hij is in de twintig en kwam tijdens zijn jeugd regelmatig in de problemen door drugsgebruik. We zagen het de verkeerde kant uit gaan. We willen niet dat onze kinderen domme dingen doen en zochten regelmatig hulp bij politie en hulpverlening. Zij konden vaak niets doen omdat er niets ernstig gebeurd was. Tot het uiteindelijk serieus misgelopen is. Hoe is het om op bezoek te gaan naar de gevangenis? Het is zwaar. Je komt binnen en je wordt zeer afstandelijk behandeld, bijna als een crimineel. Je mag niets mee binnen nemen. Je moet door de detectie, die heel streng is afgesteld. Ik zag eens een mevrouw die haar bh moest uitdoen. Zij was aan het wenen maar ze mocht niet binnen. In het begin als je op bezoek ging, hoe ging dat? moeten doen, voor de andere kinderen die we niet mogen vergeten. Hoe gaat het met jullie? Wij kwamen niet meer buiten. Wij durfden niet meer onder de mensen komen, ook niet naar de winkel of naar de bakker. Ik ben twee maanden niet kunnen gaan werken. De buren bekijken ons als een stuk vuil. Een paar buren zeggen nog goeiedag maar niet iedereen. Dan zeg je: Hoe is dat mogelijk?. Maar de mensen komen alles te weten. Een oud vrouwtje heeft wel gezegd dat ik voor haar dezelfde bleef. Ik viel achterover. Dat pakte mij zo en daar vond ik steun in. Hoe de mensen tegen ons reageren, dat is verschrikkelijk, dat is niet normaal. Nu ben ik al sterker geworden en denk ik: Maar mensen toch, kijk eens in de spiegel. Ik denk ook altijd: Ik verhuis hier niet voor de buren. Ik weet wat ik voor mijn kind gedaan heb, dus ik sta recht in mijn schoenen. We waren eens op een buurtfeest waar over heel de situatie geroddeld werd. Dat moest stoppen. Ik heb toen tegen die mensen gezegd: Ja mensen, maar jullie hebben het wel over mijn zoon. Waar trek je je aan op? Aan de bezoekers van de gevangenis. Dat zijn mensen die hetzelfde hebben meegemaakt. Wij bellen soms naar elkaar als we het moeilijk hebben. Hoe is dit voor de rest van de familie? De grootouders hebben het er heel moeilijk mee. Wij vertellen er niet zoveel over. Zijn zus gaat ook soms op bezoek, maar als hij een slechte dag heeft, komt zij ook triest naar huis. We gaan maar één keer per jaar met vakantie, want wie gaat hem dan bezoeken? We proberen dan afspraken te maken zodat hij toch regelmatig bezoek krijgt. Hoe is het met hem? Het is voor hem niet gemakkelijk. Hij zit ook vaak met anderstaligen op cel. In het begin ging dat goed, maar hij kon soms niet slapen omdat zijn celgenoot de ganse nacht naar tv keek. Tegen mij zegt hij soms dat wij een schoon leven hebben. Wij zijn vrij en hij zit opgesloten. Maar wij zeggen dan: Ja maar jij zit hier veilig van de wereld afgesloten. Maar dat beseft hij niet. Hoe zien jullie de toekomst? We weten niet wat te verwachten. Als hij terug buiten komt heeft hij niets en zullen we ouder zijn. Je wordt gewoon zot als je daaraan denkt. Is er iets wat jullie tegen hem zouden willen zeggen? Ik zeg altijd mijn gedacht tegen hem, ook als hij slecht gezind is. We hopen dat hij de nodige hulp krijgt en na zijn straf niet zo maar op straat wordt gezet. Ik vind dat hij ook meer zou moeten doen daarbinnen. Wij hebben tegen hem gezegd dat hij niet altijd in zijn cel moest blijven zitten. Maar ik zeg ook: Je moet goed beseffen dat wij je heel graag zien, ook na wat er gebeurd is. Bedankt voor dit interview. Foto s: In het begin was het niet achter glas, maar na een incident is het bezoek eens achter glas doorgegaan. Dat is verschrikkelijk. Hij krijgt elke dag bezoek van iemand van ons. Hij belt elke dag. Als het goed met hem gaat, dan kunnen we goed babbelen. We geven mekaar dan een zoen als we binnenkomen en dan is het bezoek te snel voorbij. Soms wordt het ons ook te veel; als hij slecht gezind is of als we merken dat hij drugs gebruikt heeft. Dan hebben we eigenlijk geen gesprek en dan duurt het bezoek heel lang. Dan denk ik: Wat zit ik hier eigenlijk te doen?. Tijdens de kerst- en nieuwjaarsperiode was het heel moeilijk voor ons. Wij hebben hier thuis geen kerstboom gezet of feest gevierd. Maar we hadden het wel 4 Krant X Jaargang 13 Nummer 1 April 2014 Krant X Jaargang 13 Nummer 1 April

4 Lezen om te begrijpen Ouders in de gevangenis Mama woont even ergens anders De gevangenis van Brugge is op dit moment de enige met een moeder-kindafdeling. Er zitten ongeveer 110 vrouwen, waarvan zes op de moeder-kindafdeling. Daar hangt een andere sfeer. Op de celdeuren zijn de namen van de moeders en kindjes aangebracht in roze hartjes. De muren zijn versierd met kleurrijke tekeningen. Men probeert het leven zo aangenaam mogelijk te maken. Kindjes van moeders die gaan werken worden opgevangen door een kinderfatik, een gedetineerde van de vrouwenafdeling die de kinderen verzorgt. Er worden verschillende activiteiten voor moeder en kind georganiseerd. Om te beginnen is er individuele begeleiding voor zwangere gedetineerden als zij dit willen. De vrouwen bevallen niet in de gevangenis, hun kindje komt in het ziekenhuis ter wereld. Zo krijgen de kinderen niet van bij de start van hun leven het etiket gevangenis. Na de bevalling is er kraamzorg. Een verpleegster leert jonge mama s hoe ze hun kind moeten wassen en verzorgen. Kind en Gezin komt ook langs met advies. Door te tekenen, knutselen, boetseren, muziek te maken en creatief bezig te zijn, worden moeder en kind geprikkeld. Zo maakten de mama s een kalender met foto s van zichzelf en hun kinderen. Ook een sessie waarbij de moeders babymassage leerden, was een voltreffer. Natalie (*) verblijft al ongeveer een half jaar op de moederkindafdeling. Ze was zwanger toen ze in de gevangenis terechtkwam. Ondertussen is ze bevallen en leeft ze met haar baby van vier maanden in de cel. De cel is best groot en ziet er niet echt uit als een cel. Er kunnen twee moeders en twee kindjes verblijven. De grote ramen zonder tralies laten veel daglicht binnen. Aan de spijlen van de babybedjes hangen kleurrijke speeltjes. Natalie vertelt hoe haar dag in de gevangenis begint: We staan vroeg op, ontbijten, wassen onszelf en de kindjes, en dan ga ik werken van acht tot half twaalf. Zo gaat de tijd voorbij en hoef ik niet te zitten wachten. De kinderfatik past dan op de kindjes van de werkende mama s. De namiddagen en avonden brengen we afwisselend door in de cel of in de polyvalente zaal. We hebben hier zeker voldoende speelgoed en activiteiten om ons met de kindjes bezig te houden. De chefs zorgen ook goed voor de kinderen en helpen met de opvoeding. Papa wint altijd! Wij gingen eens kijken tijdens het kinderbezoek. Een jongen die met zijn mama aan de tafel zit, komt aan de speelgoedtafel een verjaardagskroon uitkiezen. Ze gaan samen met papa de verjaardag van hun zoon vieren. Verder zit een mama met drie kindjes bij de papa aan tafel. Papa heeft vorig jaar de Ronde van Vlaanderen gereden in de gevangenis. Ze fietsen op rollen en volgen op een groot scherm hoe de wielrenners in de andere gevangenissen het doen. Vrouwen en kinderen komen hun man en papa aanmoedigen. Het zet de vader weer even op een voetstuk, papa is even weer de held. Je merkt dat kinderen op zo n moment met andere ogen naar hun papa kijken, vertelt de mama. Tijdens het bezoek speelt het hele gezin Uno. Op de vraag wie het kaartspel gaat winnen roept de kleinste luid: Papa, want papa wint altijd! Tijdens het kinderbezoek ligt de focus in de eerste plaats op de kinderen, niet op de partner. De vrijwilligers die het bezoek begeleiden proberen de aandacht voor de kinderen te stimuleren. De kinderen vragen die aandacht ook, zij weten dat dit hun moment is. SOS opvoeding Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning (CKG) Zon en Hei in Kalmthout startte vorig jaar het project Samen op weg, waarin Leona, de thuisbegeleidster, een traject begeleidt van moeders en vaders in de gevangenis. Zij gaat de ene week op bezoek bij het gezin thuis, de andere week begeleidt ze de papa in de gevangenis. De gesprekken met de papa gaan over hoe de mama met de kinderen omgaat, soms ook over administratieve of praktische zaken. Maar Leona vindt het ook belangrijk om over zijn emoties te praten: Hoe voelt hij zich als hij eens een weekend penitentiair verlof heeft en met de vier kinderen thuis is? Hij vertelt me dan dat hij echt op is, dat hij het moeilijk vindt om het vol te houden. Alle kinderen vragen zijn aandacht, zijn vrouw wil dat hij helpt in het huishouden. Hij is bang dat hij zal wegvluchten. Zelf omschrijft hij het als een hoge berg waar ik tegen ga botsen. Hij vraagt ook bij wie hij na zijn vrijlating terechtkan om over zijn gevoelens te praten. Wanneer de ene partner een tijd in de gevangenis zit, bereddert de andere het huishouden en de zorg voor de kinderen alleen, met zijn of haar regels en structuur. De kinderen blijven zich intussen ontwikkelen, krijgen nieuwe hobby s en groeien op. Gedetineerden vragen zich bij hun vrijlating af of ze weer hun plek in het gezin zullen vinden, of er nog wel een rol voor hen weggelegd is in het huishouden en de opvoeding van de kinderen. Ook met die zorgen houdt Leona rekening tijdens de gesprekken: Wij proberen de band tussen het gezin en de ouder in de gevangenis levend te houden. Hieronder vinden jullie extra tips om het contact met je kinderen op een leuke manier te onderhouden: - Schrijf zelf een verhaaltje voor je kind. En vraag aan je partner om het voor te lezen voor het slapen gaan. - Maak een tekening die je kind kan inkleuren, bv. een tekening over hoe je kamer er uitziet. - Begin samen met een start-to-run en loop volgens hetzelfde trainingsschema. - Vraag aan je kind om een foto-dagboek te maken. - Spreek samen af om op hetzelfde moment hetzelfde tvprogramma te kijken. - Vraag aan je kind wat zijn lievelingsmuziek is en leen deze CD uit in de bibliotheek. - Maak zelf een verjaardagskaart voor je kind. - Lees hetzelfde boek of dezelfde strip als je zoon of dochter en praat erover via de telefoon of op het bezoek. (*Natalie is een schuilnaam) We baseerden ons voor dit artikel op een artikel uit Weliswaar (april 2014): Ouders in de gevangenis Mama woont even ergens anders - Tekst Liesbeth Van Braeckel. Foto: Mieke Seys, organisatieondersteuner CAW Noord-West-Vlaanderen Foto s: Koen Korteweg sportfunctionaris De Rode Antraciet Er zijn heel wat kinderboeken die je kan gebruiken om met je kinderen over de gevangenis te spreken. 1. Elsje bezoekt haar papa, Clauwaert Piet, voor kinderen vanaf 5 jaar. 2. Een mama in de gevangenis, Gezin in Balans/Humanitas, voor kinderen vanaf 3 jaar. 3. Papa is weg, Barbara Rottiers en Tine Van Lent, voor kinderen vanaf 8 jaar. 4. De gevangenis, Lydia Van Andel, Cherouke Blokland en Ineke Van Sijl, voor kinderen vanaf 4 jaar. 5. Opgesloten, Jac Linders, voor kinderen van 10 tot 12 jaar. 6. Achter de muur, Linda Van Mieghem. Voor kinderen van 10 tot 12 jaar. 7. Behalve op zaterdag, Patricia Calvert, voor kinderen vanaf 12 jaar. activiteit en hun weerstand 70 plus Rust roest! In de gevangenis van Merksplas zijn er sport- en bewegingsactiviteiten voor gedetineerden die 50 plus zijn. Op het paviljoen Hospitaal is er één keer per maand een aangepaste sportactiviteit voor 70 plussers. samenwerking en vertrouwen 50 plus 8. Mama, mag ik papa schrijven?, Gerrit Cuylaerts, voor kinderen van 9 tot 12 jaar. 9. In de gevangenis, Ineke Van Kasteren, voor kinderen vanaf 8 jaar. 10. Rosie en Moussa. De brief van papa, Michael De Cock en Judith Vanistendael, voor kinderen van 8 tot 12 jaar. 11. Verborgen Agenda, Hetty Van Aar, voor kinderen vanaf 11 jaar. Meer informatie over de inhoud van boeken vind je in de bibliotheek van de gevangenis. De living in Merksplas De mannen op zaal 1 zitten te wachten: op een babbel, afwisseling in hun eentonige dag, een aanmoediging, een luisterend oor, een extra lekker hapje. Ze zitten te wachten tot het livingmoment start. Dit is een moment waarop oudere gedetineerden samen met vrijwilligers op een ontspannen manier samenkomen in een gezellige ruimte. Een vrijwilliger aan het woord over zo n livingmoment: Als je s middags toekomt en je passeert de bedden waar de mannen hun middagdutje doen, is er niet veel nodig om hen te doen opstaan. Ze zijn gewoon blij dat we er zijn. Het is een reden om op te staan. Voor wat we doen, krijgen we elke keer weer een blijk van waardering en dankbaarheid. Dit komt doordat er voordien niets was. Zo hebben wij bijvoorbeeld gezorgd voor rollators en rolstoelen. In de zomer gaan we samen wandelen, met de mensen die in een rolstoel zitten op de wandeling en koer. We koken samen, leggen een kaartje en genieten van een tas koffie met een goede babbel. We spelen bingo, sjoelbakken of bakken pannenkoeken. Het is altijd gezellig. Foto: Els bezoekt haar papa : Foto: Rosie en Moussa : 6 Sabine De Vos schreef een boek over moeders in de gevangenis. Een blik achter de schermen van een ongekende wereld vol geheimen Krant X Jaargang 13 Nummer 1 April 2014 en verzwegen verhalen over de kracht van moederliefde, of het ontbreken ervan. Sabine De Vos, Traliemama s. Wat als er tralies en Krant X Jaargang 13 Nummer 1 April muren staan tussen moeders en kinderen? Uitgeverij Linkeroever.

5 Even thuiskomen via Skype Sinds juni 2012 hebben gedetineerde vaders in het Penitentiair Schoolcentrum van Hoogstraten de mogelijkheid om te Skypen. Met Skype kan je via internet een videogesprek voeren. Naast het bezoek, bellen en brieven schrijven, is Skype een extra contactmoment voor gedetineerden die een gezin hebben. De deelnemers hebben de mogelijkheid om een half uur per week te Skypen. Dit moment spreken ze af met hun gezin, vaak in functie van de hobby s van de kinderen. Uit de reactie van de deelnemers en hun familie bleek al snel dat het Skype-moment een zeer waardevol moment in de week is! Hieronder lezen jullie enkele reacties van de Skypers: Toen mijn kind jarig was, had de juf een kroon gemaakt. Mijn zoontje liep apetrots door de living met zijn kroon. Aan de telefoon had ik dit nooit kunnen zien. Mijn dochtertje is nog maar één jaar. Via de telefoon kan ik met haar niet spreken, omdat ze daar nog niet oud genoeg voor is. Nu kan ze op schoot bij haar mama samen skypen. Ik zing dan liedjes voor mijn dochter. De lach op haar gezicht vertelt me meer dan 1000 woorden. Mijn vrouw had de living opnieuw geschilderd. Ze vroeg me of ik het mooi vond. Ze liep met de laptop door de living om de nieuwe muren te laten zien. Ik heb het gevoel dat ik even thuis ben geweest. Mijn kinderen zijn al wat groter en wonen niet meer op hetzelfde adres. Twee wonen zelfs in het buitenland. Met Skype kunnen we allemaal samen babbelen. Wanneer mijn tijd er op zit, babbelen de kinderen samen verder. Het is nu zo dat ze meer contact onderling hebben dan voordien. Ik ben blij dat ik mijn honden via deze weg ook kan zien. Ik test dan of ze nog naar mij luisteren. Ik heb elke keer het gevoel dat ik weer even thuis kom, ik zit mee in de living met mijn gezin. Mijn familie trekt in de zomermaanden steevast naar Marokko. In de gevangenis blijf je dan vaak alleen achter, zonder bezoek. Die drie maanden kunnen lang duren. Nu kan ik mijn gezin blijven zien, ook al zitten ze in een ander werelddeel. Zo zie ik ook mijn grootvader weer, hij is te oud om nog te reizen naar België. Ik kan nu veel meer van mijn gezin zien. Ik zie het wanneer mijn dochter een nieuw kapsel heeft, wanneer mijn zoon een nieuwe boekentas heeft. Dit lijkt allemaal zo banaal, maar hierdoor weet ik zoveel beter wat er met de kinderen gebeurt. Ik voel me dichter bij hen, waardoor ik hen soms beter begrijp. Mijn Skype-moment gaat voor op alle activiteiten. Foto: Koen Korteweg sportfunctionaris De Rode Antraciet c o l o f o n Foto: Microsoft Office Krant X is een uitgave van de Vlaamse overheid, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Afdeling Welzijn en Samenleving, Koning Albert II-laan 35, bus 30, 1030 Brussel Verantwoordelijke uitgever: Marijke Enghien, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Afdeling Welzijn en Samenleving Vlaamse overheid Volgende keer Goed gevoel Centrale redactie: Dana Mariën (Beleidscoördinator gevangenis Beveren), Tine Lenaerts (Organisatieondersteuner Justitieel Welzijnswerk Turnhout), Jan Vanherp (Communicatieverantwoordelijke De Rode Antraciet vzw), Lut Dauw (Bemiddelaar Suggnomè), Tineke Tailleur (Onderwijscoördinator Centrale gevangenis Leuven en Hulpgevangenis Leuven) en Lotte Schelles (Beleidsmedewerker, Afdeling Welzijn en Samenleving) Werkten mee aan dit nummer: de ouders van de gedetineerde in Leuven Hulp, de vrijwilliger van de living in Merksplas en Koen Korteweg (sportfunctionaris De Rode Antraciet) Vormgeving: Nadia De Braekeler, Digitale Drukkerij, AFM

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren

Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren Mijn leven veranderde zo n drie jaar geleden. Juist de dag voor mijn mama s verjaardag kreeg ze van mijn vader een kogel door het hoofd. Wonder boven wonder overleefde

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

Jouw Belang Jouw ouders bespreken gezamenlijk over én met jou wat jouw belang is. Zodat jouw ouders

Jouw Belang Jouw ouders bespreken gezamenlijk over én met jou wat jouw belang is. Zodat jouw ouders - Dit basis Kindplan kan als onderdeel worden ingevoegd in het ouderschapsplan of los worden gebruikt door ouders al dan niet met hulp van een professional - Ouders ga na de eerste afspraak met een professional

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

DE ROZE HUISKRANT. Interview met onze stagiaire DE REDACTIE: JESSIKA INGE LINDA PHILIPPE HEIDI INE STEPHANIE CONTACT: INE.

DE ROZE HUISKRANT. Interview met onze stagiaire DE REDACTIE: JESSIKA INGE LINDA PHILIPPE HEIDI INE STEPHANIE CONTACT: INE. DE REDACTIE: JESSIKA INGE LINDA PHILIPPE HEIDI INE STEPHANIE CONTACT: INE.VERCAEMER @DE-LELIE.BE Krantje 26 DE ROZE HUISKRANT Juli 2013 Interview met onze stagiaire We hebben sinds 4 februari een stagiaire,

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig

Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig Beertje Anders zit stil in een hoekje als Beertje Bruin langskomt. Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig bent. Kan ik je helpen, want ik ben je vriend en vrienden

Nadere informatie

Copyright Beertje Anders

Copyright Beertje Anders Copyright Beertje Anders Beren hebben allerlei gevoelens. Kun jij zien hoe Beertje Anders zich nu voelt? Blij. Ik ben blij als ik jarig ben, als ik spelen mag met Beertje Bruin, als ik met de andere beren

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

2c nr. 1 zinnen met want en omdat

2c nr. 1 zinnen met want en omdat OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

Lou en Lena: NEE tegen geweld!

Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

DE CASEMBROOTKOORKRANT

DE CASEMBROOTKOORKRANT DE CASEMBROOTKOORKRANT Toen Nu 2002 2012 JUBILEUMJAAR!!! Ja Ja, het Casembrootkoor bestaat al weer 10 Jaar!!! Hoe het begon? Ik zal het je vertellen! De moeder van Quincy uit het koor nu, vroeg aan juf

Nadere informatie

Lees Zoek op Om over na te denken

Lees Zoek op Om over na te denken Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in

Nadere informatie

Bijlage 3: Interview cliënt

Bijlage 3: Interview cliënt Bijlage 3: Interview cliënt Zowel cliënt als een vader Hoeveel kinderen heb je? 3 kinderen. 1 zoontje en 2 dochters En hoeveel jaar zijn ze? Mijn dochters zijn 11 en 8 jaar. En mijn zoontje is 5 jaar.

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

BETREK JE KIND Een kind heeft het recht om te weten

BETREK JE KIND Een kind heeft het recht om te weten BETREK JE KIND Een kind heeft het recht om te weten - Over praten met kinderen met een verstandelijke beperking - Congres NJI 18-11-2013 Suzanne van den Bos MSc inhoudelijk manager / gedragswetenschapper

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Mijn Hummelboekje. HOOFDSTUK 1: t Hummelhuis

Mijn Hummelboekje. HOOFDSTUK 1: t Hummelhuis Mijn Hummelboekje HOOFDSTUK 1: t Hummelhuis Dit is Hummeltje. Hummeltje kan eventjes niet bij zijn mama en papa wonen, omdat zij nu niet voor hem kunnen zorgen. Daarom komt Hummeltje naar t Hummelhuis.

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

werkbladen thema 6 feestdagen en vrije tijd

werkbladen thema 6 feestdagen en vrije tijd werkbladen thema 6 feestdagen en vrije tijd 6.0 vragen bij de film alleen Kijk naar de film. Geef antwoord op de vragen. eerste ronde filmkijken Badria wordt vandaag 5 jaar. Jan koopt een boek voor Badria.

Nadere informatie

Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen?

Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen? Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen? In deze folder vind je een antwoord, en lees je ook bij wie je terecht kan als je over mishandeling of verwaarlozing

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

1 Werkwoord. (wonen, werken, lopen,...) 8 Grammatica is niet moeilijk. wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden.

1 Werkwoord. (wonen, werken, lopen,...) 8 Grammatica is niet moeilijk. wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden. 1 Werkwoord (wonen, werken, lopen,...) wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden. 8 Grammatica is niet moeilijk 1.1 woon, woont, wonen Ik woon nu in Nederland. Jij woont nu in Nederland. U woont nu

Nadere informatie

Studielessen voor kinderen van 4-7 jaar

Studielessen voor kinderen van 4-7 jaar NAAM Studielessen voor kinderen van 4-7 jaar voorjaar 2005 Geschreven door Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen Geschreven voor kleine studiegroepen in de levend Evangelie Gemeente Gebruikte

Nadere informatie

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt

Nadere informatie

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

VERSJES: Mourik lou VADERDAG. Lieve papa, kom eens even met uw hoofd heel dicht bij mij. k wil u graag een zoentje geven en u krijgt daar nog wat bij!

VERSJES: Mourik lou VADERDAG. Lieve papa, kom eens even met uw hoofd heel dicht bij mij. k wil u graag een zoentje geven en u krijgt daar nog wat bij! VERSJES: Mourik lou VADERDAG Lieve papa, kom eens even met uw hoofd heel dicht bij mij. k wil u graag een zoentje geven en u krijgt daar nog wat bij! t Is geen zakdoek of sigaren, t is een heel, heel ander

Nadere informatie

DETENTIE EN HET GEZIN

DETENTIE EN HET GEZIN DETENTIE EN HET GEZIN klachten en krachten 7 november 2014, Veenhuizen Hans Barendrecht, db mijn zoontje heeft veel vragen, maar ík ook. praktijk als wetenschap geloof in herstel voor mensen die achter

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

De bruiloft van Simson

De bruiloft van Simson De bruiloft van Simson Weet je nog waar de vertelling de vorige keer over ging? Over Simson, de nazireeër. Wat is een nazireeër? Een nazireeër is een bijzondere knecht van God. Een nazireeër mag zijn haar

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Hulp- en dienstverlening van de Vlaamse gemeenschap in de gevangenis van Antwerpen

Hulp- en dienstverlening van de Vlaamse gemeenschap in de gevangenis van Antwerpen HULP- EN DIENSTVERLENING AAN GEDETINEERDEN Foto: Gevangenis Antwerpen Hulp- en dienstverlening van de Vlaamse gemeenschap in de gevangenis van Antwerpen Wat kan je hier allemaal doen? Bij wie kan je terecht?

Nadere informatie

Een therapeutisch voorleesverhaal voor jonge kinderen van gescheiden ouders. Via-Art. Door Shantella de Visser, Via-Art.nl

Een therapeutisch voorleesverhaal voor jonge kinderen van gescheiden ouders. Via-Art. Door Shantella de Visser, Via-Art.nl Een therapeutisch voorleesverhaal voor jonge kinderen van gescheiden ouders. Door Shantella de Visser,.nl Vooraf: Je kunt dit verhaal aan je kind voorlezen wanneer je zelf in staat bent om met de emoties

Nadere informatie

Noach bouwt een ark Genesis 6-8

Noach bouwt een ark Genesis 6-8 2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met

Nadere informatie

PROFIEL TOERISTISCHE EN INFORMELE TAALVAARDIGHEID

PROFIEL TOERISTISCHE EN INFORMELE TAALVAARDIGHEID PROFIEL TOERISTISCHE EN INFORMELE TAALVAARDIGHEID Instructies voor de examinator Afname-instructies DEEL C: Mondeling gedeelte Voorbeeldexamen 3 Inhoudsopgave Het boekje bevat de volgende onderdelen: ~

Nadere informatie

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren' De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe

Nadere informatie

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl R O S A D E D I E F Arco Struik Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl In de winkel 3 Bart 5 Een lieve dief 7 De telefoon 9 Bij de dokter 11 De blinde vrouw 13 Een baantje 15 Bijna betrapt

Nadere informatie

Jouw avontuur met de Bijbel

Jouw avontuur met de Bijbel Nieske Selles-ten Brinke Jouw avontuur met de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie

Nadere informatie

De MS van Tess Als elke dag onzeker is

De MS van Tess Als elke dag onzeker is Morgen gaan we naar de huisarts, zegt haar moeder s middags. Ik weet niet wat er met je is. Je bent zo moe de laatste tijd. En nu heb je ook nog last van je oog. De juf zegt dat ik misschien een bril moet,

Nadere informatie

Iedereen heeft een eigen verhaal

Iedereen heeft een eigen verhaal informatie voor ouders Iedereen heeft een eigen verhaal > Goed om te weten als uw kind tijdelijk bij JJC verblijft Uw zoon of dochter gaat tijdelijk naar JJC in Den Haag. Wij gaan uw kind intensief begeleiden

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 Inhoud Woord vooraf 9 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 2. Papa, ik ben bang dat jij ook dood gaat 44 Overdenking over 1 Korintiërs 15: 35-49 78 3. Ik ben mijzelf niet meer

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door:

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s Foto Britt Straatemeier Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Tips voor grootouders Foto Susanne Reuling Als in het gezin van

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje

Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Aangepaste dienst Liturgie Voor de dienst speelt de band drie liederen Opwekking 11 Er is een Heer Opwekking 277 Machtig God, sterke Rots

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Moeder worden, moeder zijn

Moeder worden, moeder zijn Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl

Nadere informatie

De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar

De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar De afgelopen weken was het niet zo leuk bij Pim thuis. Zijn moeder lag de hele dag in bed. Ze stond niet meer op, deed geen boodschappen

Nadere informatie

Lieve broer! Je liefste zus!!! Camille Vandenbussche. 12-19 oktober

Lieve broer! Je liefste zus!!! Camille Vandenbussche. 12-19 oktober Lieve broer! 12-19 oktober Je bent nog maar 1 week weg, en ik mis je al! Hopelijk zie ik je nog terug! Ik heb gehoord dat er al heel wat mannen zijn gestorven! Jij nog niet,gelukkig! En,papa, alles goed

Nadere informatie

Ave Regina. Ave Regina

Ave Regina. Ave Regina Ave Regina Ave Regina Dit ben ik Kom jij voor het eerst op internaat in Ave Regina? Dit boekje vertelt jou het verhaal van David, Maarten en Roos, die ook op internaat kwamen. Misschien kan je het zelf

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Tijdens het ontbijt kan mijn mama de klastitularis al een beetje leren kennen nog voor dat ze naar het oudercontact komt.

Tijdens het ontbijt kan mijn mama de klastitularis al een beetje leren kennen nog voor dat ze naar het oudercontact komt. Ik vind het wel goed dat er zo iemand tussen de leerkrachten en de mensen is. Ik zeg het, ik heb dat nergens in geen andere school gezien. Het is beter om dit te hebben want ouders voelen zich beter hierdoor.

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

THE KIDS ARE ALL RIGHT

THE KIDS ARE ALL RIGHT THE KIDS ARE ALL RIGHT Hoe beleven kinderen van lesbische ouders hun gezinssamenstelling? Wat zijn de leuke kanten aan twee Meer dan Gewenst (stichting voor homoseksueel ouderschap) organiseert regelmatig

Nadere informatie

Ria Massy. De taart van Tamid

Ria Massy. De taart van Tamid DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in

Nadere informatie

Ons adres is: CKG Koningin Fabiola Glorieuxlaan 81 9600 Ronse Tel. 055/23 37 63

Ons adres is: CKG Koningin Fabiola Glorieuxlaan 81 9600 Ronse Tel. 055/23 37 63 Ons adres is: CKG Koningin Fabiola Glorieuxlaan 81 9600 Ronse Tel. 055/23 37 63 Welkom, Welkom in het CKG Koningin Fabiola, te Ronse Hallo, Ik ben Floddertje! 1. Wat is een CKG? CKG is de afkorting van

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Tik Tak Slaap

Lesbrief bij de voorstelling Tik Tak Slaap Lesbrief bij de voorstelling Tik Tak Slaap Babette Groenewege Feikes Huis Introductie Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Tik Tak Slaap: een voorstelling over Pop die niet kan slapen en

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang!

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Liturgie Zingen: -Opwekking 654 Dank U voor deze nieuwe dag -Zoek eerst het Koninkrijk van God -Weet je waar het hemels koninkrijk op lijkt (Elly en

Nadere informatie

Gemaakt door: Kelly.

Gemaakt door: Kelly. De kanjertraining. Gemaakt door: Kelly. Inhoud. Inhoud. 1 Inleiding. 2 Wat is de Kanjertraining? 3 Hoe en wanneer is de Kanjertraining ontstaan? 4 Wanneer ga je naar de Kanjertraining? 6 Welke stappen

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? boekje-105x105-def.indd 1 30-01-2009 12:05:22 1,2,3,..., 10 stappen boekje-105x105-def.indd 2 30-01-2009 12:05:23 Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees

Nadere informatie

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Wat doen jongeren op internet?

Wat doen jongeren op internet? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren

Nadere informatie

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Als je ergens heel erg bang voor bent, dan heb je angst. Je hebt bijvoorbeeld angst voor de tandarts.

Als je ergens heel erg bang voor bent, dan heb je angst. Je hebt bijvoorbeeld angst voor de tandarts. Thema 5 Les 1: De angst: Als je ergens heel erg bang voor bent, dan heb je angst. Je hebt bijvoorbeeld angst voor de tandarts. De schrik: Als iemand ineens achter je staat, dan schrik je. Je bent dan ineens

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? 1,2,3,..., 10 stappen Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees rustig de tien stappen. Ze inspireren je om fit te blijven in je hoofd en hebben al heel

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Niet eerlijk. Kyara Blaak

Niet eerlijk. Kyara Blaak Kyara Blaak Niet eerlijk Kyara Blaak Kyara Blaak 248media uitgeverij, Steenwijk Grafische realisatie: MDS Grafische Vormgeving Illustraties binnenwerk: Kyara Blaak Alle rechten voorbehouden. Niets uit

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Verhaal- en kleurboek voor kinderen. Instituut voor Islamitische Studies en Publicaties

Verhaal- en kleurboek voor kinderen. Instituut voor Islamitische Studies en Publicaties Verhaal- en kleurboek voor kinderen Instituut voor Islamitische Studies en Publicaties In naam van Allâh, de Weldadige, de Genadige 3 Het is half acht s avonds. Fazilah en Djamiel dekken samen de tafel.

Nadere informatie

Marcus 10,13-16 - Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus

Marcus 10,13-16 - Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus Marcus 10,13-16 - Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus Gezinsdienst Liturgie Welkom en mededelingen Voorzang: - Gezang 132 - Opwekking 461 - Gezang 146 Stil gebed Votum / groet Zingen:

Nadere informatie

Woorden en Beelden voor Kinderen

Woorden en Beelden voor Kinderen Woorden en Beelden voor Kinderen Mama en Aaron waren 1 jaar gelukkig samen toen ze een zoontje kregen, Nico. Toen Nico 1,5 jaar was besloten mama en Aaron om niet meer bij elkaar te blijven omdat ze veel

Nadere informatie