Wat beweegt de hedendaagse jongeren?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wat beweegt de hedendaagse jongeren?"

Transcriptie

1 Wat beweegt de hedendaagse jongeren? Verslag van herfstlezing op 22 september 2008

2 pagina 2 Wat beweegt de hedendaagse jongeren?

3 Voorwoord Ieder jaar organiseert Patrimonium Barendrecht een herfstlezing. Dat doen we voor onze leden en belanghouders. De herfstlezing van 2008 vond plaats op 22 september in Discotheek Yellow in Barendrecht. Het thema was jongeren: wat beweegt hen en waarom begrijpen we hen niet altijd even goed? We hebben bewust gekozen voor een locatie waar de leden van onze vereniging niet wekelijks komen: een discotheek. Ondanks de donkere entree en de Griekse naakte torso die de genodigden bij binnenkomst al meteen verwelkomden, werden zij gastvrij ontvangen door jongeren met koffie en thee. Inez Groen was uitgenodigd als gastspreker. Zij schreef samen met Jeroen Boschma de bestseller Generatie Einstein: slimmer, sneller en socialer; Communiceren met jongeren van de 21ste eeuw. Ook werkte zij mee aan een onderzoek van het ministerie van VROM, In de toekomst zijn de scholieren aan zet, waarbij jongeren tussen twaalf en zeventien jaar zijn gevraagd naar hun mening over wonen en hun ideale woonsituatie. Via de Stichting Alle-r-hande en de Stichting Welzijn Ouderen Barendrecht (SWOB) hebben we jongeren (de debating club van het Dalton College) en ouderen uitgenodigd om met elkaar te discussiëren. Maar ook het college van B en W was aanwezig. Het leek ons goed met elkaar in debat te gaan, omdat juist in het wonen in Barendrecht, en ook uit het veiligheidsonderzoek, naar voren komt dat jong en oud elkaar niet altijd even goed verstaan. De herfstlezing is afgesloten met een hapje en een drankje waarbij iedereen met elkaar nog even kon napraten. De middag heeft veel nieuwe inzichten opgeleverd. September was door Stichting Alle-r-hande en Stichting Welzijn Ouderen Barendrecht (SWOB) uitgeroepen tot de maand van de tolerantie. Patrimonium Barendrecht sloot met de herfstlezing aan op deze themamaand. Afra Boon directeur-bestuurder

4 Inez Groen, consultant, onderzoeker, schrijver en prater over de jeugd: De generatie Einstein is slimmer, sneller en socialer Inez Groen onderzoekt, schrijft en praat over de jeugd. Wat beweegt jongeren? Wat willen ze? Waarom begrijpen we ze niet altijd? Onderstaand vindt u het enigszins ingekorte verhaal dat zij vertelde op de herfstlezing en de reacties in de zaal op haar vragen. Ik wil het met jullie hebben over de jeugd. Over de spanning tussen jong en oud. Ik heb twee jaar geleden een boek geschreven met Jeroen Boschma over de generatie Einstein, over de jeugd. Waarom worden de jongeren generatie Einstein genoemd? Niet omdat ze zo ontstellend veel slimmer zijn dan wij. Ze zijn vooral slimmer in het omgaan met alles wat deze wereld nu aan ze biedt, en ze zijn sneller en veel socialer. Onderzoek Scholieren aan zet Inez Groen verrichtte onderzoek voor het ministerie van VROM, In de toekomst zijn de scholieren aan zet. Ze is daarvoor in Rotterdam, Ommen, Weert en het Gooi geweest. Ik heb in deze zaal in vijf minuten alles uit het onderzoek teruggehoord van wat ik daar heb meegemaakt. [zie tekst in kader, redactie] Een van de kernuitspraken in het onderzoek was dat het leuk is als er veel verschillende mensen zijn. Ook willen veel jongeren blijven op de plek waar ze wonen, want daar weten ze dat het gezellig is. Daar kennen ze iedereen. Of ze gaan naar plekken toe waar ze hun vrienden hebben wonen en waar het gezellig is. In het onderzoek voor het ministerie heb ik ook nog nooit zo vaak het woord gezellig gehoord als daar. Dat was een van de eerste dingen die werden gezegd. Hoe moet iets eruit zien? Gezellig. Maar wat betekent dat dan precies? Dat hangt ook een beetje af van waar je bent opgegroeid. Als iemand uit Ommen zegt: Ja, ik wil hier blijven wonen want het is hier zo gezellig, hoe moet dat er dan uitzien? Dan is dat in een vrijstaand huis met een tuin, Wie van de jongeren heeft enig idee waar hij in 2020 woont? - Ik weet het niet echt, in een eigen huis denk ik of op kamers. - Ik ga natuurlijk studeren, ik weet ook nog niet precies of ik een eigen huis wil, maar door financiële redenen zal ik eerder op kamers gaan dan in een eigen huis gaan wonen. - Dan heb ik, als het goed is, een eengezinswoning samen met mijn vriend en een kindje en dan woon ik gewoon in Mijnsheerenland, aan de andere kant van het water, in een mooi huis met een tuin en een keuken en een trap. Ik woon nu in een appartement in Lombardijen en zou graag een eigen huis willen. - Ik wil graag naar Dordrecht. Barendrecht is nogal een klein dorp en hier wonen niet heel veel verschillende mensen. Maar in Dordrecht wonen allerlei soorten mensen, daar wonen al mijn vrienden. Daar weet je waar je aan toe bent. Hier is gewoon niet zo vreselijk veel te doen. pagina 4 Wat beweegt de hedendaagse jongeren?

5 uitkijkend over de weilanden; de kinderen daar weten niet anders. In Rotterdam vroegen we het aan allerlei jongeren en die zeiden. Het moet gewoon gezellig zijn. Hoe ziet dat er dan uit? Dat mocht dan gewoon op de galerijflat zijn. Toekomstbeeld verschillend Als je mensen vraagt hoe hun toekomst eruit ziet, dan heeft iedereen een ander toekomstbeeld, gebaseerd op de tijd waarin hij is opgegroeid. Als vijftienjarige midden in de Tweede Wereldoorlog is je toekomstbeeld totaal anders dan als vijftienjarige nu. De babyboomers bijvoorbeeld, die nu zo n zestig jaar zijn, hadden een heel positief toekomstbeeld. Zij zouden in de toekomst alles gaan veranderen. De hele wereld gaat op de schop, we gaan in protest met elkaar, de toekomst wordt geweldig en wij maken die toekomst. Toen kwam mijn generatie die opgroeide met kernwapens, Koude Oorlog en een enorme werkeloosheid. We hadden een donker idee van de toekomst. Als je met jongeren van nu praat, zeggen ze dat de toekomst er prachtig uitziet. Ze maken zich geen zorgen

6 Generatietestje Hoeveel generaties zijn er in de zaal? Een testje. Inez Groen noemde een begrip en degene die dat begrip herkende als iets uit zijn of haar eigen jeugd, moest gaan staan. Hebben wij een authentieke provo in de zaal die met tomaten heeft gegooid? Iemand die het Maagdenhuis heeft bestormd met eigen handen? Wie zat er op de middelbare school toen de kernwapendiscussie op zijn grootst was? Wie heeft er op de lagere school met flippo s gespeeld? Wie heeft er met Pokemon-kaarten gespeeld? Wie zat er op de middelbare school toen de kleurentelevisie werd geïntroduceerd? Iemand naar een concert van The Beatles geweest of deze op zijn minst op tv gezien? De Spice Girls dan? Is iemand nog bij Tiësto geweest? Miami Vice, de eerste aflevering? Heeft iemand met een Furby gespeeld? Wie zat er op de lagere school met de treinkaping in Assen? En wie zat er op de lagere school tijdens de moord op John F. Kennedy? Wie zat er op school met 9/11? De eerste afleveringen van Swiebertje? Wie luisterde naar Frits Spits en de Avondspits op de middelbare school? De Vietnam-oorlog, wie was er toen jong? Doe Maar - als de bom valt - voor wie was dat een nummer uit zijn tijd? Resultaat: er zaten drie generaties in de zaal. over werk en anders gaan ze wel een tijdje in van hoe de wereld is. Je deelt met zijn allen een bar staan bier tappen of in een discotheek datzelfde gevoel. Je groeit eigenlijk met elkaar werken. Dat is een heel ander beeld van de een beetje op. En dat blijft zo. Oudere toekomst. generaties hebben het altijd moeilijk met de jeugd. De generatiekloof. Mijn generatie De tijd waarin je opgroeit en de mensen om vonden ze niet meer idealistisch, mijn generatie je heen maken dat je een bepaald wereldbeeld hebt, dat je een bepaald gevoel hebt aard brutaal en we droegen óf lang haar, demonstreerde niet meer. We waren uiter- óf waren punk, en we luisterden niet. En 2000 voor Christus zeiden ze precies hetzelfde over de jeugd. Daar is onderzoek naar gedaan en het is inderdaad waar. Elke eeuw wordt weer geklaagd over de nieuwe generatie. Dit is dus van alle tijden. Puberteit Ook pubers blijven pubers. We hebben voor het boek een fotoserie gemaakt van gezichten van jongeren. Niels is mijn persoonlijke favoriet. Ik ken Niels niet. Toch denk ik dat ik hem wel ken. Niels is dertien jaar. Hij heeft rood haar, sproeten, een beugel en haar dat nog met geen gel in een hip kapsel te krijgen valt. En Niels is het meest onzekere wezen op deze hele aarde. Dat deelt Niels met alle dertien- en veertienjarigen. Niels zit namelijk midden in de puberteit. Niet alleen alles verandert qua lijf maar ook qua hersenen. Nieuwe eigenschappen komen erbij. En zodra er een nieuwe eigenschap bijkomt, wordt die ook gebruikt. Zo zal een kind tot een jaar of tien à twaalf altijd alles aannemen wat papa en mama zeggen. Daar zijn ze op gebouwd. Hun wereldbeeld wordt gemaakt door hun ouders. Maar zo langzamerhand gaan pagina 6 Wat beweegt de hedendaagse jongeren?

7 ze nadenken, kijken eens om zich heen, zien de wereld ontstaan en dan krijgen ze er een nieuwe hersencapaciteit bij. Dat is namelijk: Hé, als ik iets denk over jou, dan denk jij iets over mij. Oh help. Je kijkt dus naar me. Dan begint de periode van schaamte over jezelf, van het steeds maar zien alsof er een soort camera op je gericht is, van ik schaam me en nu heb ik dit verkeerd gezegd en nu denken ze dat van me. Ook wel puber-egocentrisme genoemd, namelijk denken dat alles om hen draait. Dat gaat voorbij. Maar ook iets anders. Dat is namelijk ook de wereld en dat wat je meemaakt, te kunnen afzetten tegen dat wat je hebt geleerd. Stel, je bent gelovig opgevoed, met God is liefde. Tot een jaar of tien-twaalf is dat prima, en dan horen ze wat meer over wat er op de hele wereld gebeurt en dan denken ze God is liefde, hoe kan het dan dat ze overal op de wereld elkaar dood maken? Dat klopt niet. Dan treedt de fase in van discussiëren met elkaar. Discussies waarin standpunten elk kwartier veranderen of juist heftig worden volgehouden. Dat is met een heftigheid die wij ons niet meer kunnen voorstellen.

8 Die puberteit is extreem belangrijk. 80 procent van de jongeren komt daar fatsoenlijk doorheen. Die jongeren hebben twee tot drie jaar slaande ruzie met iedereen maar daarna is het over en groeien ze op tot zelfstandige individuen met een eigen mening. 10 procent raakt echt in de problemen, komt in aanraking met Justitie. Die jongeren zijn niet gewoon moeilijk, maar extreem moeilijk. 3 procent daarvan blijft in dat circuit hangen. De overige 10 procent raakt helemaal niet in de puberteit. Wel lichamelijk, maar niet geestelijk. Daar moet je voor uitkijken. Die komen namelijk terug als ze een jaartje of 28 zijn en dan heb je pas echt problemen. Invloed op de generatie Hoe wordt de generatie gemaakt? Er is een aantal belangrijke omstandigheden waardoor je als generatie opgroeit. Eentje daarvan is voor de jeugd van nu, het internet. Het andere is het feit dat we een hele commerciële wereld hebben gebouwd met elkaar. Het derde is hoe wij ouders, dertigers/veertigjarigen van nu, opvoeden. Dat bepaalt natuurlijk ook voor een belangrijk deel hoe je als generatie staat. pagina 8 Wat beweegt de hedendaagse jongeren?

9 Internet Internet is een veelgebruikt medium. Veel mensen zitten bijvoorbeeld op msn, Hyves, Habbo Hotel of Sugababes. Hyves is een website waar je je eigen profiel op zet. Je eigen verhaal: wie je bent, wat je doet, wat je leuk vindt. Je kunt er foto s op plaatsen, vertellen wat je hebt gedaan en berichtjes naar elkaar sturen. Habbo Hotel is ook een virtuele hangplek voor kinderen. Je bouwt een virtuele wereld met een eigen kamer en die richt je ook helemaal zelf in. Habbo Hotel wordt gerund door professionele mensen en kost heel veel geld. Sugababes en Superdudes zijn websites waarop je ook je profiel plaatst, maar hier gaat het echt om zien en gezien worden. Je foto mooi maken met paint shop pro, opleuken met sterretjes en dergelijke en dan complimentjes verzamelen. Dit is echt het digitale, puberale schoolpleingebeuren. Verliefd worden, flirten, daten, et cetera. Dus waar gaat het hele internet over? Volgens Inez Groen gaat het eigenlijk over maar één ding: communicatie met elkaar. En wat zei mijn moeder vroeger als ik de telefoon pakte en mijn beste vriendin wilde bellen? Loop er maar heen. Dat kind woont op 500 meter afstand. Moet je nu alweer met haar bellen, je hebt haar net uren gezien! Ja, maar er was toch nog heel veel wat je moest bespreken met elkaar. Dat gebeurt in feite nu op het internet ook. Of dat nou via msn gaat of via Hyves, maakt niet uit. Het gaat erom dat je constant met elkaar in contact staat. Voor school, tijdens school, na school. Commerciële boodschappen Maar we hebben nog een andere wereld. We hebben een commerciële wereld opgebouwd en daarvoor zijn wij, volwassenen, verantwoordelijk. Duizenden commerciële boodschappen vuren we af op onze jeugd. Duizenden. We willen ze niet alleen van allerlei dingen verkopen, maar ook ideeën. Vierduizend commerciële boodschappen per dag, zestienduizend in de VS! Wat heeft dat voor gevolg? Dat reclame de meeste jongeren die ik ken, helemaal niks doet. Het glijdt langs hen heen. Zo is er een tijdje geleden een enorme kartwedstrijd georganiseerd in Berlijn, in een verlaten metrostation. Het was een fantastisch evenement, met dertig- tot

10 veertigduizend jongeren. Iedereen had het er nog weken over, tot de vraag kwam: wie heeft het gesponsord? En dat wisten ze niet. Binnen een week wist niemand meer dat Snickers dat had gesponsord. En als Snickers iets sponsort, dan struikel je over de Snickers. Ze wisten het niet meer. mooie foto s, met prachtige verhalen. Ik heb het ze horen zeggen: Reclame, reclame. Waar staat nou wat ik moet, hoe lang het duurt en wat het kost? Weg ermee. Dat is dus het effect. En omdat dit soort reclame dus niet meer werkt, is het antwoord van de reclameindustrie: nog meer reclame. Wat gebeurt er op scholen? Daar hangen schoolboards. Dat zijn reclameborden, uithangborden met foldertjes erbij. Er zijn ook vending machines van Mars en Coca Cola. Plekken die voorheen altijd commercievrij waren, stoppen we vol met commercie. En het resultaat is schouder ophalen. Stel dus dat je als school echt iets belangrijks wilt vertellen aan je leerlingen, dan moet je dat dus niet op zo n commerciële reclameachtige manier aanpakken. Hang vooral geen prachtige posters en billboards op. Helemaal niemand ziet ze. Als je mooie glossy folders maakt; het zal wel reclame zijn. Weg ermee. Ik heb leerlingen horen praten over een vervolgstudie. Wat moet ik gaan doen? Er is zo ontzettend veel te kiezen. En daar zijn dan de folders van zo n vervolgstudie. Die staan barstensvol Ouders Een andere factor zijn wij als ouders. Onze kinderen groeien op in een zeer welvarende wereld. Nog even los van kinderen die het minder hebben in Nederland, zijn we met zijn allen nog niet zo rijk geweest sinds de Tweede Wereldoorlog. Dus we geven onze kinderen spullen. Met verjaardagen, Sinterklaas, kerst, het hele jaar door geven we onze kinderen van alles. Dus onze kinderen raken gewend aan hoge kwaliteit en apparaten die het doen. Het is toch vervelend als je op school komt en de computer op school is slechter dan die jij thuis hebt. We hebben gehoord van werkgevers, bijvoorbeeld Microsoft, dat nieuwe werknemers van achttien, negentien jaar daar komen met hun eigen laptop onder hun arm. Ik neem gewoon mijn eigen laptop mee. Als pagina 10 Wat beweegt de hedendaagse jongeren?

11 jij mij vertelt welke software ik moet installeren, dan houd ik liever mijn eigen apparaat als je het niet erg vindt. Of ze nemen hun eigen mobiele telefoon mee. Mijn leven zit in mijn mobiele telefoon, dus die neem ik mee. Dingen moeten goed werken en moeten functioneel zijn. Maar we vragen kinderen ook vanaf een jaar of twaalf waar ze naartoe willen op vakantie, wat ze aan willen, wat ze willen eten, waar we naartoe zullen gaan, of ze mee willen helpen een nieuwe computer of een nieuwe auto uit te kiezen. We houden van ze en we nemen ze serieus. Dat was niet zo met mijn generatie. Wij waren er gewoon, gewild of ongewild. Toen wij nog heel hard bezig waren de wereld te verbeteren, kwamen daar ook die kinderen. Mijn generatie wordt de eerste generatie sleutelkinderen genoemd. De eerste scheidingen kwamen bij mijn generatie. Wat heeft mijn generatie besloten? Wij houden van onze kinderen hoe dan ook. En we houden van ze wat ze ook doen, wie ze ook zijn, wat ze ook worden. Of dat nou putjesschepper of advocaat is, maakt niet uit. Kinderen worden serieus genomen en worden betrokken bij het proces in het gezin om te beslissen. Dus wat gebeurt er als je die kinderen op een willekeurige middelbare school zet? Dan staat een leerling ineens aan het bureau van een directeur en zegt dat hij respectloos is behandeld door een docent! Vroeger werd je de klas uitgestuurd en stond je op de hoek te wachten met het schaamrood op je kaken tot je bij de directeur naar binnen mocht. Nu stormen ze naar binnen. Maar niet alleen schooldirecteuren maken dit mee. Directeuren van bedrijven ook. Men noemt de jeugd van tegenwoordig respectloos, maar de jongeren vinden dat ze zelf respectloos worden behandeld. Beide partijen vinden dus dat de ander respectloos is. Helicopter parents Tegelijkertijd, en dan raken we aan het gezellige van daarnet, is er een sterke terug-naar-af beweging. De wereld is in feite erg groot. Internet is groot, en er is veel druk om te presteren. Ondanks dat we al onze jongeren overal steeds maar bij betrekken, verwachten we ook dat ze hun best doen. Er is net een onderzoek geweest op de universiteit

12 pagina 12 Wat beweegt de hedendaagse jongeren?

13 van Liverpool over het fenomeen helicopter parents, helikopter-ouders, die staan tegenover submarine parents, onderzeeboot-ouders. Helikopter-ouders hangen boven hun kind. Constant, doorlopend, hangen ze boven hun kind en bemoeien zich met elk facet van hun leven. Zozeer dat in de VS en Engeland ouders inmiddels al bellen met werkgevers. Hoe kan het dat Jantje of Marietje geen salarisverhoging heeft gehad? Zo n werkgever zit daar helemaal niet op te wachten; het kind zelf ook niet, maar het gebeurt. Helicopter parents, ze geven hun kind misschien te veel liefde en ze zitten misschien te veel boven op hun kinderen. Aan de andere kant, onze kinderen vinden dat allemaal niet zo heel erg. Ja, wel als ze met hun werkgever gaan bellen. Dat vindt volgens mij iedereen verschrikkelijk. Maar het is ook wel heel gezellig thuis en het is duur om op jezelf te gaan wonen. Gezellig Wat betekent gezellig nou precies? De term gezellig of de term respect kan juist voor ontzettend veel discussie zorgen. Gezellig betekent voor mij namelijk leuk op de bank met elkaar kletsen en een wijntje drinken of wat eten. De jeugd die ik heb gesproken over gezellig, zegt: Het is gezellig als jij kan doen wat jij wilt en ik kan doen wat ik wil. Waarop zo n vader dan op een gegeven moment zegt: Ik snap het. Dan zit ik thuis, boven op mijn studeerkamer, ben ik aan het werk, pakt mijn zoon zijn laptop en gaat bij mij zitten. En dan zeg ik: wat doe je hier? En dan zegt hij: het is gezellig hier. En dan zeg ik: maar ik vind het helemaal niet gezellig. We doen niks met elkaar. Nee, dat hoeft niet. Het is gewoon gezellig dat jij hier bent en ik hier ben en we doen beiden onze eigen dingen. Naar buiten! We horen heel vaak, en dat kwam ook in dat onderzoek weer naar voren, dat de jongeren van tegenwoordig nooit meer naar buiten komen. Die hangen de hele dag achter een computer en dat is niet goed voor ze. Ze worden te dik. Ze moeten dus achter de computer vandaan. Dit raakt weer aan de opvoeding. Wat is er veranderd de afgelopen jaren? De directeur van Jantje Beton vertelde mij eens dat hij één vraag altijd stelt als hij voor een groep mensen staat: Wat deed jij als kind het aller aller liefst? Voor mij was dat hutten bouwen. Buiten. Ik woonde gelukkig in een klein dorp, daar kon dat. Heeft iemand van jullie als favoriete bezigheid in de speeltuin zitten op een wipkip? Nee? Zelfs iemand bij wie het heel lang duurt voordat hij zich verveelt, is na vijf minuten echt wel uitgekeken op een wipkip. Maar wat doen wij? We bouwen onze wereld zo, dat onze kinderen alleen nog maar kunnen spelen in speeltuinen. Als je nu in een speeltuin gaat kijken, dan zijn kinderen aan het spelen en zit er een heel rijtje met ouders, die in de gaten houden wat daar gebeurt. Tijd zonder supervisie is heel schaars. Tijd dat je als kind zomaar kan rondlopen, rondrennen op oude braakliggende terreinen, wat dan ook maar kan uitvreten en dan s avonds met gescheurde kleren thuiskomen, is bijna gebeurd. We maken de wereld voor onze kinderen erg klein. En dit hangt nauw samen met hangplekken, want dat krijg je met dit systeem, je zult toch ergens met de kinderen heen moeten, naar hangplekken. Hangjongeren We hebben in datzelfde onderzoek gevraagd

14 naar hangjongeren. Wat moet je daar nou mee? Op een gegeven moment staat een groepje jongeren op straat en er komt een mijnheer aan. Die ziet de jongeren en gaat er met een grote bocht omheen. Op dat moment zijn die jongeren hangjongeren geworden. Want iemand loopt dus voor hen uit de weg. Dan komt bij hetzelfde groepje jongens iemand anders, die net een assertiviteitstraining heeft gevolgd, en die sjouwt er dwars doorheen. Op dat moment zijn die jongeren agressieve hangjongeren geworden. Nu staat hetzelfde groepje jongeren daar, er komt iemand aan, die de jongeren kent en die zegt: Hé! Hoe gaat het met jou? Is het hier nog een beetje gezellig, nog wat meegemaakt? En die loopt weer door. Op dat moment zijn het geen hangjongeren, maar leuke jongeren uit de wijk die hier ook bezig zijn. Of je een hangjongere bent, is gebaseerd op hoe andere mensen op je reageren. Ik heb gesproken met jongeren uit Rotterdam die op het Marconiplein hangen. De meeste mensen willen daar niet graag zijn. Die jongeren vertelden dat er op een gegeven moment een mevrouw aankwam, die een heel grote bocht om hen heen maakte. Ze vertelden pagina 14 Wat beweegt de hedendaagse jongeren?

15 ook dat ze het erg jammer vonden dat ze dat deed, alsof ze bang voor hen was. Ik vertelde hen dat ze inderdaad hartstikke bang voor hen was. Die jongeren vonden dat raar, ze stonden toch gewoon te praten met elkaar? Ze had ook even hallo kunnen zeggen of hoe gaat het ermee. Die jongeren vonden het jammer dat mensen bang voor hen zijn. Door de kranten en televisie krijgen mensen een negatief beeld van jongeren. In alle krantenartikelen over jongeren gaat het in 70 of 80 procent van de gevallen in negatieve zin over de jeugd. Maar als je naar de cijfers kijkt, is de meest criminele generatie van de afgelopen eeuw de mijne. Jongeren die jong waren zo rond , zaten op het hoogtepunt van de criminaliteit. Daarna is de criminaliteit alleen maar gedaald. Je hoort er meer over en je hoort er meer de excessen over, maar in principe zijn we eigenlijk alleen maar liever en beter voor elkaar. Wat willen jongeren? Tot slot, wat willen jongeren? De jongeren die ik heb gesproken, willen eigenlijk alleen maar heel simpele dingen. Namelijk een leuk huis, een leuke baan met vrienden, en gezellig en gek doen met mensen om wie ze geven. En het belangrijkste: gelukkig worden. Zijn en worden wie je bent. In feite is dit een hele kleine ambitie die toch ook weer heel erg groot is. Als je het mijn generatie had gevraagd, was het antwoord geweest: status en extreem veel geld verdienen. Of jezelf ontplooien door cursussen, want je moet wel de perfecte moeder of de perfecte werkgever worden. De huidige generatie is voor het eerst niet meer gericht op status maar op gelukkig worden. Hoe bizar is dat? De waarden van de jeugd van nu zijn dan ook authenticiteit, respect, zelfontplooiing, gezelligheid en samen. Authenticiteit is het allerbelangrijkste wat er is, namelijk jezelf zijn. Mensen die zichzelf zijn staan heel hoog in het vaandel van de jeugd. Leraren die volledig zichzelf zijn, die echt vanuit hun hart en vanuit hun passie lesgeven, zijn super populair. Mensen die nep doen, of onecht of in jongerentaal gaan praten zijn dat niet. Respect voor wie je bent. Respect voor verschillen. Respectvol met elkaar. Dat is belangrijk. Zelfontplooiing, worden wie je bent, doen wat je kan. Gezelligheid en samen, ieder op zijn eigen individuele manier. Maar samen maak je er dus wel één wereld van. Wie van jullie zit er wel eens op een hangplek? - Jongeren hangen voor het merendeel bij het Middeldijkerplein. Bij waar de tram komt, en bij het winkelcentrum, en dan hangen ze bij de bankjes. - De georganiseerde plekken worden weinig bezocht. We hebben een aantal jop s, dat zijn jongeren ontmoetingsplaatsen, die worden weinig bezocht door jongeren. - Die zijn natuurlijk neergezet door de gemeente en het is niet de plek die jongeren zelf kiezen. - Er is ook een hangplek voor andere leeftijdsgroepen, maar daar hang ik niet zelf hoor. Dat is op het kruispunt, daar is een bankje bij de kerk. Daar zaten vroeger altijd oudere mensen, senioren, en die zitten daar nog. En die bespreken daar, nou ja, wat er gebeurt in Barendrecht. (uitspraak van senior) - Ik hing ergens achteraf; in de duinen geloof ik. Dat was in Noordwijk. - Op metrostations. - Op achterpaden in Vreewijk, een wijkje in Rotterdam. (uitspraak van senior)

16 Discussie met de zaal Na de lezing van Inez Groen is er met de hele zaal gediscussieerd over diverse stellingen. Inez Groen leidde de discussie. Onderstaand een weergave van de diverse opvattingen in de zaal. Sfeer in de wijk Het is niet alleen goed om in je huis sfeer en gezelligheid te hebben, maar ook in de hele wijk. Maar hoe kun je dat voor elkaar krijgen? Zowel oud als jong denkt dat dat kan door de bevolking te mengen: zowel ouderen als jongeren in de wijk. Men moet respect voor elkaar hebben, elkaar in de eigen waarde laten en het gezellig houden. Een wijk met alleen maar mensen die hetzelfde doen, die hetzelfde zijn, is voor de meeste aanwezigen een ramp! Eén senior zegt dat het wel leuk is als er allemaal verschillende mensen zijn, maar dat er wel plek moet zijn voor al die verschillende mensen. Als voorbeeld noemt ze dat er veel jongeren voor haar seniorenappartement staan, maar dat de bewoners niet accepteerden dat ze daar allerlei rotzooi achterlieten. Ze zijn met die jongeren gaan praten en de volgende dag hadden ze alle rotzooi in een plastic tas gedaan. In de discussie werd duidelijk dat er plekken moeten worden gecreëerd voor iedereen. Zodat iedereen zijn eigen ding kan doen. Maar als het aan de senioren ligt, toch liever niet bij hen voor de deur. Vinex-wijken worden door jongeren helemaal niet gewaardeerd, hoewel die wijken toch flink worden bewoond. De woonwensen van heel veel mensen gaan toch over een standaard tweekappertje met een puntdakje. Er zijn mensen die in een Vinex-locatie gaan wonen, juist om niet tussen allemaal verschillende mensen te wonen, maar om ergens te wonen waar de kinderen veilig op straat pagina 16 Wat beweegt de hedendaagse jongeren?

17 kunnen lopen. Dat beeld leeft dus ook. Het is niet voor niets dat die woningen relatief gemakkelijk worden verkocht en gevuld. Hangplekken De meeste jongeren zijn niet erg enthousiast over de hangplekken. Sommigen denken dat er helemaal geen hangplekken zijn in Barendrecht, weer anderen zeggen dat je boetes van 75 euro krijgt op de hangplekken. Dat lijkt vooral het geval op het Middeldijkerplein, omdat daar een samenscholingsverbod is (of was). Als jongeren daar met meer dan drie personen zijn, krijgen ze een verbod. Eén jongere snapt wel dat het eigenlijk geen plek is om te hangen, omdat er een 55+-flat is. Dus is het voor de ouderen misschien minder fijn dat daar jongeren voor de deur staan. Het probleem lijkt vooral lawaai te zijn. Volgens Inez Groen is jeugd van nature misschien wat lawaaieriger dan anderen. Eén mijnheer vindt dat de openbare ruimte van iedereen is. Als iedereen in leefstijl respect voor elkaar moet hebben, dan geldt dat natuurlijk ook voor buiten. Jongeren zoeken wel hun eigen plek. De excessen worden

18 er uitgelicht, als er zwerfvuil is of lawaai. Hij denkt echter dat de meeste jeugd in Barendrecht dat niet veroorzaakt. Dus moet je dan wel aparte plekken creëren? Kinderen in Barendrecht Willen mensen hun kinderen eigenlijk laten opgroeien in Barendrecht? Is er genoeg geregeld voor kinderen? Zeker op sportgebied en in het verenigingsleven is het goed geregeld. De meesten, vooral de wat ouderen, vinden Barendrecht een mooi dorp, met mooie fietspaden en veel groen. De jongeren vinden het echter een saai dorp met een slecht uitgaansleven, de meesten gaan stappen in Rotterdam. Ook is er geen hart in Barendrecht. Volgens burgemeester Van Belzen wordt er op dit moment echter hard gewerkt aan het centrumplan en dan komt dat hart er zeker. Eigenlijk komen er twee harten: in Barendrecht Centrum, maar ook een in Barendrecht Carnisselande. Het plein is in 2008 opgeleverd. En er is al enige tijd de weekmarkt. Daar omheen zit de horeca die nu tot bloei Burgemeester Van Velzen pagina 18 Wat beweegt de hedendaagse jongeren?

19 komt. Dus het moet allemaal een beetje gaan lopen. Het college van B en W wil ook veel meer evenementen organiseren, zowel in het centrum als in Carnisselande. De aanwezige jongeren reageren sceptisch op die mededeling. Dat hebben ze vaker gehoord, maar ze hebben nog geen resultaat gezien. Volgens de burgemeester kost dat tijd, maar zijn ze wel op de goede weg. Ook vroeg een jongere zich af wat er met de plannen voor 2025 gaat gebeuren waarover ze het op school hadden gehad. Ze hadden leuke plannen bedacht voor Barendrecht (tuinen), maar ze hoorden er niets meer van. Volgens de burgemeester zou daarover de week erna met de gemeenteraad worden besloten. Barendrecht wordt ook gewaardeerd vanwege het vele water en de vele visplekken. Zowel ouderen, kleinere kinderen, opgroeiende jeugd en vaders met kinderen zijn daar en dat is uniek. Tot slot wordt nog een tip gegeven. Als jongeren iets willen organiseren of iets willen veranderen, dan kunnen ze terecht bij Stichting Alle-rhande.

20 Column Inez Groen: Burgemeesters en hangjo Hangjeugd is meestal niet het meest populair in de buurt. Ze staan met zijn allen op kruispunten/onder fietsviaducten/metrostations (vul de eigen plekken maar in) te kletsen met elkaar, rondom brommers, met vaak wat giebelende meiden in de buurt. Filmer Bert Haanstra zou er prachtige documentaires over kunnen maken - baltsgedrag van de menselijke soort, om een onderwerp te noemen - maar de omgeving vindt het knap vervelend. In een avond georganiseerd door een woningbouwvereniging, kwam dit uitgebreid aan bod. De gehele stad was uitgenodigd en de zaal was gevuld met mensen van écht alle leeftijden. Persoonlijk had ik nog nooit voor een zaal gestaan met mensen ouder dan 70, een leeftijd die ik helaas mis in mijn generatiebeschrijvingen, zoals ze me achteraf wat verwijtend vertelden. Ook waren er jongeren van een debatclubje van de plaatselijke middelbare school uitgenodigd. Oud en jong was goed vertegenwoordigd; de discussie over de woonplaats was levendig. Wat echter de avond nog zinvoller maakte, was dat twee andere partijen ook aanwezig waren: de burgemeester vergezeld van een aantal wethouders en de plaatselijke hangjeugd. Hoe weten die nou dat wij deze avond hebben georganiseerd?, vroeg de organisatie zich af. Niet uitgenodigd* en toch aanwezig, zaten ze achter in de zaal en deden mee met de discussie. Naar mijn mening stelden de hangjongeren de belangrijkste vraag van die avond. Hoe het toch kwam dat maanden geleden al beloofd was iets te doen aan het feit dat de stad zo saai was, en er inmiddels nog steeds niets gebeurd was. De burgemeester antwoordde met de gebruikelijke omwegen over agenda s en vergaderingen. Je zag dat dit geen begrip opleverde bij deze jongeren. Politiek bewust als ze waren, zijn ze gebleven tot aan het eind en stonden, nog tot lang na afloop, buiten met iedereen te praten en hun zaak te verdedigen. Jong en oud aan de praat voor het beter maken van de eigen woonplaats. Waarbij de hangjeugd, ondanks pagina 20 Wat beweegt de hedendaagse jongeren?

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Waarom zijn er ongelukkige mensen?

Waarom zijn er ongelukkige mensen? Eerste Communieproject 8 Waarom zijn er ongelukkige mensen? De mensen doen niet wat God wil Je hebt gezien wat geluk is. Als mensen van jou houden, word je gelukkig. Niet iedereen is gelukkig. Als andere

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt

Nadere informatie

explore the big questions of life Een introductie

explore the big questions of life Een introductie explore the big questions of life Een introductie www.youthalpha.nl Youth Alpha is een programma van Youth for Christ Nederland en stichting Alpha-cursus Nederland. 2 Youth for Christ Nederland www.yfc.nl

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie

Heilig Jaar van Barmhartigheid

Heilig Jaar van Barmhartigheid Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Papa, je snapt er ook helemaal niets van he!

Papa, je snapt er ook helemaal niets van he! TIM VAN DER VLIET Papa, je snapt er ook helemaal niets van he! HANDBOEK MET LESSEN VAN KINDEREN Over mij Ik... heb twee regels als het over de opvoeding van mijn kinderen gaat. 1 Je hebt je eigen pad 2

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje

Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Aangepaste dienst Liturgie Voor de dienst speelt de band drie liederen Opwekking 11 Er is een Heer Opwekking 277 Machtig God, sterke Rots

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Als je verliefd op iemand bent is dat vaak een fijn gevoel. Als de ander dan ook verliefd op jou is, wordt dit gevoel alleen maar sterker. Het is echter niet altijd

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Mediawijsheid A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Ik heb samen met de kinderen een gesprek gevoerd over de sociale media en het internet gebruik. Ik heb voor mezelf thuis een

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12 Bruiloftsfeest Sara en Johannes hebben een kaart gekregen In een hele mooie enveloppe Met de post kregen ze die kaart Weet je wat op die kaart stond? Nou? Wij gaan trouwen!

Nadere informatie

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren' De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 4 vers Zit je in de put? Praat es met Jezus!

Bijbellezing: Johannes 4 vers Zit je in de put? Praat es met Jezus! Bijbellezing: Johannes 4 vers 7-27 Zit je in de put? Praat es met Jezus! Wij hadden vroeger een waterput Vroeger is meer dan 55 jaar geleden Naast ons huis aan de Kerkstraat in Harkema Ik weet nog hij

Nadere informatie

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout Personen Verteller Huisvrouw Cake ingrediënten; o Bloem o Zout o Suiker o Eieren o Kersen o Sukade o Krenten o Boter (Bij dit toneelstuk

Nadere informatie

Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen?

Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Vooraf Oud en nieuw is leuk en gezellig: oliebollen eten, spelletjes doen, televisie kijken, met zijn allen aftellen tot twaalf uur en vuurwerk afsteken.

Nadere informatie

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?!

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams) Jim Laura Jim Laura Jim wijn aan) Laura Hallo Laura (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel) Hoe voel je je nu? Beter? Ja. Ja, dankje. Dit is voor jou. Een beetje

Nadere informatie

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden.

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden. Hoe vertel je het de kinderen? Op een gegeven moment moet je de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Belangrijk is hoe en wat je hen vertelt. Houd rekening daarbij rekening met de leeftijd van

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

6,6. Werkstuk door een scholier 2141 woorden 6 januari keer beoordeeld. Nederlands

6,6. Werkstuk door een scholier 2141 woorden 6 januari keer beoordeeld. Nederlands Werkstuk door een scholier 2141 woorden 6 januari 2007 6,6 478 keer beoordeeld Vak Nederlands Voorwoord Ik heb het onderwerp pesten bedacht voor mijn werkstuk. Ik heb dat gedaan omdat ik meer over pesten

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

Getuigenissen // Connected // Seks en internet. Regina (16)

Getuigenissen // Connected // Seks en internet. Regina (16) Regina (16) Ik heb mijn vriend leren kennen tijdens een spelletje op internet. Mijn tegenstander stelde voor om op MSN verder te praten. Hij zette zijn webcam op en toen zag ik zijn vriend Lander. Die

Nadere informatie

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht:

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: 1. Maak een spinnenweb van jouw belangrijkste vrienden. 2. Schrijf er telkens bij waar je die vriend hebt leren kennen. 3. Schrijf de meest positieve eigenschap als vriend

Nadere informatie

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren MARIAN HOEFNAGEL De nieuwe buurt Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 1 4 Een nieuw huis Dit is nu ons nieuwe huis. De auto stopt en Kika s vader wijst trots naar het huis rechts. Kika kijkt. Het is een rijtjeshuis

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Wijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON

Wijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON Wijs Worden werkboek deel 1 DAMON WW wb deel 1 mei2009.indd 1 5/25/09 10:33:45 AM Hoofdstuk 1 Over wat echt belangrijk is Paragraaf 1 Inleiding Opdracht 1, p.8 Hieronder staan twaalf standpunten over wat

Nadere informatie

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Dankdag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang LB 448,1.3.4 Stil gebed Votum Groet Zingen: Gez 146,1.2 Gebed Lezen: Johannes 6,1-15 Zingen: Ps

Nadere informatie

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010

OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010 OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010 Ik arriveer op een zon overgoten Wijkpark. Nog geen kwartier later wordt het park in de schaduw gelegd door donkere wolken. Die trokken gelukkig weg en wederom

Nadere informatie

Uitleg Zing in 19 mei 2013: Dat is verleidelijk!

Uitleg Zing in 19 mei 2013: Dat is verleidelijk! Uitleg Zing in 19 mei 2013: Dat is verleidelijk! In onze vorige Zing In hebben we het gehad over de druk die op jonge mensen wordt gelegd, op de vaak hoge eisen die we aan hen stellen. Maar niemand is

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

MARIAN HOEFNAGEL. Met alle geweld. in één klap alleen. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren

MARIAN HOEFNAGEL. Met alle geweld. in één klap alleen. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren MARIAN HOEFNAGEL Met alle geweld in één klap alleen Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 1 Stoer Yung loopt de school uit. Zijn rugtas hangt over zijn rechterschouder. Zo ziet hij er stoer uit. Yung draagt

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker

Nadere informatie

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al Hoofdstuk 1 Echt? Saartjes mond viel open van verbazing. Maar dat is supergoed nieuws! Ze sloeg haar armen om haar vriendin heen. Waaah, helemaal te gek. We gaan naar Frankrijk. Zon, zee, strand, leuke

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

Deze handreiking is van:

Deze handreiking is van: 9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

Rondetafelgesprek Mantelzorg 22 november 2012

Rondetafelgesprek Mantelzorg 22 november 2012 22 november 2012 Voor u ligt het verslag van het rondetafelgesprek over mantelzorg op 22 november 2012. Dit gesprek was een eerste aanzet - een experiment - om met sleutelfiguren en vrijwilligers uit verschillende

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie