bron: Streekarchief Voorne Putten RICHTLIJNEN BEELDKWALITEIT VOORSTRAAT SPIJKENISSE NOVEMBER 2010
Gemeente Spijkenisse Raadhuislaan 106 3201 EL Spijkenisse T (0181) 696 969 F (0181) 696 395 E gemeente@spijkenisse.nl W www.spijkenisse.nl Postadres stadhuis Postbus 25 3200 AA Spijkenisse Maasdelta Groep Thorbeckelaan 80 3201 WK Spijkenisse T (0181) 603 703 F (0181) 624 269 E mdg@maasdelta.nl W www.maasdelta.nl Ziggurat Architectural Design & More Korte Welleweg 1 3218 AZ Heenvliet T (0181) 669 466 F (0181) 669 467 E info@ziggurat.nl W www.ziggurat.nl 2
Richtlijnen Beeldkwaliteit Voorstraat Spijkenisse 1. Inleiding 1.1 Voorstraat Spijkenisse 1.2 Algemene richtlijnen en afmetingen 2. Specifieke Richtlijnen 2.1 Lichtbakken en losse letters 2.2 Neonverlichting 2.3 Opdrukken, beschilderingen en tableaus 2.4 Uithangborden 2.5 Banieren en reclamevlaggen 2.6 Huisstijlen 2.7 Kleurgebruik 2.8 Tijdelijke reclame en leegstand 2.9 Luifels en zonweringen 2.10 Luiken 2.11 Airco s en (geïntegreerde) automaten 3
1. Inleiding 1.1 Voorstraat Spijkenisse De gemeente Spijkenisse werkt aan een opwaardering van de Voorstraat en Achterstraat. In de afgelopen periode zijn zaken als bestrating, straatmeubilair en straatverlichting al vernieuwd. Ook kochten zowel de gemeente Spijkenisse als Maasdelta Groep diverse panden aan om deze vervolgens te laten opknappen. Nieuwe huurders hebben inmiddels de gelegenheid gekregen in deze panden een onderneming te starten. De gemeente Spijkenisse wil pandeigenaren stimuleren om hun pand(en) ook op te knappen en zo (nog) beter aan te laten sluiten bij het gewenste straatbeeld. De richtlijnen in dit document zijn dan ook bedoeld om helderheid te geven over wat wel en niet is toegestaan, met betrekking tot de gevels van winkelpanden in de Voorstraat. Wordt een bouwvergunning aangevraagd voor een aanpassing aan de gevel, dan dienen deze richtlijnen als toetsingskader. Voorstraat Spijkenisse, bron Bing Maps 4
1.2 Algemene richtlijnen en afmetingen Reclame-uitingen worden getoetst op de volgende punten: De relatie tussen reclame en gewenste uitstraling van het gebied; De relatie tussen reclame en architectuur: grootte, plaats en mate van eenheid met architectuur van het pand; De mate waarin oorspronkelijke historische architectuur gerespecteerd wordt; De mate van overlast voor de omgeving. Hierbij gaat het met name om de eventuele overlast van lichtgevende objecten voor bewoners in de omgeving. Een reclame-uiting moet minimaal aan de volgende regels voldoen: Boodschap van de reclame De reclame mag de naam of het beeldmerk van de winkel of winkelketen, de naam van de eigenaar en/of de naam of het logo van een merk dat in de winkel verkocht wordt, bevatten. Plaats en wijze van bevestiging van de reclame Reclame op het raam in combinatie met reclame op de gevel is alleen toegestaan als het een het ander aanvult (aanvullende informatie geeft). Beschikt de gevel over een specifieke strook voor plaatsing van reclame, dan moet hiervan gebruikgemaakt worden. De reclame-uiting moet zodanig worden bevestigd dat deze eenvoudig weer kan worden verwijderd, zonder dat hierdoor blijvende schade aan de gevel ontstaat. Bij het verwijderen of verplaatsen van de reclame moeten alle oude bevestigingsmiddelen worden verwijderd. Waar nodig moet de gevel worden hersteld. Soort reclame Reclame evenwijdig aan de gevel (platte reclame) en uitsteekreclame zijn gelijktijdig toegestaan. Losse straatreclame in de vorm van borden is niet toegestaan. Gedrukte reclame op markiezen en uitvalschermen beslaat maximaal 50% van de schermbreedte en is maximaal 20 cm hoog. De reclame wordt aangebracht op de volant van het scherm. Maximaal 15% van het glasoppervlak in een winkelpui mag continu beplakt worden of worden voorzien van reclame achter glas. Knipperende en verspringende verlichte reclame is in geen geval toegestaan. Uitzonderingen Als er sprake is van een totaalontwerp voor een gevel of winkelpui van hoge kwaliteit waarvan reclame deel uitmaakt, dan kan de gemeente bij haar advies afwijken van de regels zoals genoemd in de richtlijnen. Op basis van dit advies kan de gemeente een vergunning verlenen. 5
2. Specifieke richtlijnen 2.1 Lichtbakken en losse letters Lichtbakken Lichtbakken en dichte reclameborden vormen zelden een waardevolle aanvulling op het straatbeeld. Een lichtbak verstoort niet alleen het gevelbeeld, maar ontneemt ook het zicht. Losse letters hebben daarom altijd de voorkeur. Lichtbakken zijn alleen toepasbaar bij een pand met een egaal oppervlak, tussen de bovenkant van de gevelpui op de begane grond en de onderdorpel van de kozijnen op de eerste verdieping, dan wel bovenkant plint. Lichtbakken groter dan 0,4 x 0,4 meter worden in de Voorstraat niet langer toegestaan Alleen letters mogen bij de lichtbak nog worden verlicht Een lichtbak mag in geen geval knipperen, van kleur veranderen of bestaan uit meerdere kleuren Niet toegestaan; volledig verlicht Goed binnen de afmetingen Niet toegestaan Wel toegestaan 6
Losse Letters Losse letters hebben de voorkeur boven lichtbakken of platte borden, omdat zij meer zicht bieden op de achterliggende gevel. Bij voorkeur worden platte letters gebruikt en worden deze al dan niet op afstandhouders geplaatst (20 100 mm). Geschikte materialen zijn met name perspex, RVS, aluminium of messing. Losse verlichtte letters zijn eveneens mogelijk. Maximale afmetingen van de letters zijn 0,4 x 0,4 meter, met boven en onder minimaal twee steenlagen (circa 13 cm) De maximale breedte is de som van de grensbreedte van de eronder gelegen ramen en deuren Juiste breedte en hoogte letters Juiste lettertoepassing 7
2.2 Neonverlichting Neonverlichting past niet binnen het beoogde beeld en de gewenste historische uitstraling en is daarom in de Voorstraat op beperkte schaal toegestaan (max. één kleur). Neonreclame op de gevel of knipperende neonreclame is niet toegestaan. In het interieur is neon toegestaan wanneer deze een beperkte afmeting heeft en niet prominent zichtbaar is vanaf de straat. Neonverlichting is beperkt toegestaan 8
2.3 Opdrukken, beschilderingen en tableaus Opdrukken, beschilderingen en tableaus hebben vaak een historische achtergrond. Deze komen overeen met de oorspronkelijke wijze waarop reclame werd gevoerd. Vanuit deze context zijn deze vormen van reclame dan ook toegestaan, mits deze aansluiten bij het gewenste (historische) beeld van de Voorstraat. Ook oude vormen van beeldgebruik zoals bijvoorbeeld een gaper voor de drogist of roodwit-blauwe kapperspalen gelden als voorbeelden van historisch reclamegebruik. In gevallen waarbij deze aansluiten bij de betreffende branche, is gebruik ervan toegestaan. Kapperspaal Gaper op de gevel van De Gulle Gaper 9
2.4 Uithangborden Uithangborden staan loodrecht op de gevel, met als doel de zichtbaarheid ervan in de straat te verbeteren. Bij een historische uitstraling zoals gewenst voor de Voorstraat passen ook historische uithangborden. Voorbeelden hiervan zijn uithangborden van gietijzer. In bepaalde gevallen is het echter ook mogelijk om moderne uithangborden zonder of zelfs met verlichting een waardevolle aanvulling op het straatbeeld te laten zijn. Daarnaast zijn combinaties goed mogelijk. Specifieke richtlijnen kunnen hierover niet worden gegeven, aangezien de panden onderling sterk verschillen. In dit document zijn echter enkele voorbeelden opgenomen, om een beeld te geven van de mogelijkheden. Afmetingen Reclameornamenten Reclame-uitingen moeten te allen tijde terughoudend worden toegepast. Wanneer reclame op of aan de gevel wordt aangebracht, dan moet deze wat kleur, vorm en stijl betreft aansluiten bij het pand. Richtlijnen voor uitstekende reclameornamenten (haaks op de gevel), zijn: de maximale breedte is 0,7 m de maximale hoogte is 0,80 m een ornament steekt niet meer dan 0,8 m buiten de gevel de onderkant bevindt zich minimaal 2,5 m boven straatniveau de bovenkant bevindt zich ( waar mogelijk) onder de kozijnen van de eerste verdieping Toegestaan Toegestaan Toegestaan Toegestaan 10
2.5 Banieren en reclamevlaggen Banieren zijn een alternatieve vorm van reclame, die zich loodrecht op de gevel bevindt. Voorafgegaan door de juiste afweging passen deze binnen de plannen voor de Voorstraat. Een belangrijk voorbehoud betekent dat de banier rustig is vormgegeven, zonder teveel opvallend kleur- en lettergebruik. Evenals alle andere elementen moeten ook banieren aansluiten op de historische context. Banieren hebben een maximale hoogte van 2,0 m. waarbij ze niet meer dan meer dan 0,8 m buiten de gevel steken. Vlaggen zoals momenteel aanwezig in de Voorstraat worden vanuit het historisch perspectief als niet gepast beschouwd. Gebruik van deze vorm van reclame is dan ook uitgesloten. Uitzonderingen zijn slechts onder strikte voorwaarden toegestaan, waarbij toepassing ervan voor de betreffende winkel een zekere belangrijke attentiewaarde moet hebben. Goed Goed Goed 11
2.6 Huisstijlen Een aantal winkels en met name winkelketens kent een bepaalde huisstijl. Deze huisstijl komt terug in de reclame, maar in veel gevallen ook in het exterieur. In veel gevallen is de huisstijl los van enige context ontworpen, en sluit daarom zelden aan op de historische uitstraling. Winkels en winkelketens die gebonden zijn aan een bepaalde huisstijl, zullen moeten streven naar een juiste inpassing van de huisstijl binnen het historische straatbeeld. In de praktijk betekent dit een gematigde vorm die enerzijds niet storend is en anderzijds toch voldoende herkenbaar is voor de winkelketen. Een voorbeeld van een subtielere uitwerking van een huisstijl is het gebruik van losse letters of reclame-uitingen achter glas. Bijzonder subtiele integratie McDonalds Maastricht laat historisch pand intact Stijl van winkel te ver doorgevoerd Stijl te ver doorgevoerd 12
2.7 Kleurgebruik Een van de belangrijkste aspecten van beeldkwaliteit is kleurgebruik. Een gevel kan qua vorm en compositie weliswaar voldoen aan de historische uitstraling, maar vanwege gebruikte kleuren alsnog uit de toon vallen. Het is vrijwel onmogelijk om in dit document alle toegestane kleuren te beschrijven. Daarom wordt volstaan met het geven van een richtlijn ten aanzien van kleuren die de voorkeur genieten. Felle en opzichtige kleuren zijn uitgesloten, aangezien deze te nadrukkelijk aanwezig zijn en het straatbeeld daarom negatief beïnvloeden. Monumentale en historische kleuren zoals deze voorkomen in o.a. de kleurenwaaier met Dordtse kleuren en de monumentenwaaier van bijvoorbeeld Boonstoppel verf, kunnen worden toegepast. Geadviseerd wordt om in het schilderwerk maximaal drie tot vier kleuren toe te passen. Ook moet rekening worden gehouden met de kleurstelling van naastgelegen panden. Monumentenwaaier Exterieur 13
2.8 Tijdelijke reclame en leegstand Veel ondernemers voorzien hun pand tijdens speciale acties van tijdelijke reclameuitingen. Deze reclame is weliswaar tijdelijk van aard, maar niettemin bepalend voor het straatbeeld. Daarom gelden ook voor tijdelijke reclame vaste richtlijnen. Tijdelijke reclame is toegestaan zolang deze ook daadwerkelijk tijdelijk is. Dat wil zeggen dat de betreffende uiting(en) niet langer dan zes weken wordt gebruikt. Een langere periode is alleen toegestaan, wanneer hiervoor vooraf toestemming is verleend. Meerdere acties per jaar zijn mogelijk. Voor ramen geldt dat niet meer dan 15% van het oppervlak door reclame mag worden bedekt. Ook borden van bijvoorbeeld makelaars gelden als tijdelijke reclame. Deze reclame mag blijven hangen, zolang het betreffende pand te koop wordt aangeboden. Als belangrijke aanvullende voorwaarde geldt dat ook deze reclame geen schade mag veroorzaken noch blijvende sporen mag achterlaten aan de gevel. Dit geldt met name bij monumentale gevels. De winkelstraat moet te allen tijde een levendige uitstraling hebben. Is sprake van langdurige leegstand (langer dan twee maanden), dan verdient het aanbeveling om de betreffende etalage te laten inrichten door een winkelier in de directe omgeving of ruimte te bieden aan een exposerende kunstenaar. 14
2.9 Luifels en zonweringen Luifels Luifels gelden in veel gevallen als nieuwe toevoegingen aan bestaande panden. Vanuit historisch perspectief passen alleen ondiepe en kleine luifels in het gewenste straatbeeld. Bestaande passende luifels kunnen gehandhaafd blijven. Sluiten deze onvoldoende aan bij het historisch perspectief, dan wordt geadviseerd deze aan te passen. Vooral massief en zwaar ogende luifels zijn niet gewenst. Zonwering Er bestaan diverse soorten zonwering, waaronder uitval- en knikarmschermen en markiezen. In de Voorstraat hebben markiezen de voorkeur. Het is mogelijk één markies per raam of bij panden met een brede gevel één markies over meerdere ramen te plaatsen. Kleur en materiaal van het markies zijn van grote invloed op de uitstraling. Geweven stof die niet reflecteert of glanst, heeft de voorkeur. Reclame op de volant van het scherm heeft de voorkeur. Reclame vlak boven het markies of het knikarmscherm geeft een onrustig beeld en is over het algemeen dan ook niet toegestaan. Markiezen moeten minimaal 2,3 m boven de stoep hangen en mogen uitvallen tot een maximum van 1,8 m. Geschikte zonwering 15
2.10 Luiken Luiken worden in veel gevallen vanuit veiligheidsoverwegingen aangebracht. Dichte rolluiken zorgen echter voor een afgesloten beeld. Bovendien geeft de graffiti die vaak wordt aangebracht, het geheel een armoedige uitstraling. Bij etalages zijn opengewerkte luiken daarom alleen toegestaan wanneer deze voor meer dan 80% uit glasheldere openingen bestaan. Bovendien moeten deze worden aangebracht aan de binnenzijde van de etalage, op een afstand van ongeveer 50 centimeter of meer. Het zichtbaar laten van de etalage na sluitingstijd is dan nog steeds mogelijk. Gesloten rolluiken leveren een niet wenselijk beeld op Etalage na sluitingstijd nog goed zichtbaar 16
2.11 Airco s en (geïntegreerde) automaten Airco s Een veel voorkomende vorm van temperatuurregulatie is het gebruik van airconditioning. Deze wordt vaak op consoles aan de gevel gemonteerd, wat de uitstraling van de straat als geheel helaas niet ten goede komt. Ventilatie-units en bijbehorende kabels en leidingen verstoren het gevel- en straatbeeld en zijn daarom niet toegestaan. Airco s worden bij voorkeur op het dak geplaatst, conform de regels zoals opgenomen in de Welstandsnota. Plaatsing achter de gevel is ook mogelijk. Een rooster dat in het gevelbeeld is opgenomen, zorgt ervoor dat de airco-unit aan het oog wordt onttrokken. Deze oplossing is echter niet altijd mogelijk. Ongewenst in het straatbeeld (Geïntegreerde) Automaten Geïntegreerde automaten (bijvoorbeeld PIN- en Chipknip-automaten ) zijn toegestaan in het gevelbeeld, mits deze hierin goed geïntegreerd zijn. Materiaalgebruik, details en plaatsing zijn bepalend voor de (beeld)kwaliteit. Externe automaten waarmee frisdrank en etenswaren worden verstrekt zijn niet toegestaan. 17