Huisstijl van logo tot briefpapier Was huisstijl tot de jaren tachtig van de vorige eeuw een verschijnsel waar slechts weinigen van gehoord hadden, tegenwoordig is het begrip volledig ingeburgerd. Vrijwel iedere organisatie beschikt over een huisstijl. Althans, naar eigen zeggen. Huisstijl is gebaseerd op de totale identiteit van een organisatie en maakt die idealiter zichtbaar. Dat wat zichtbaar wordt, maakt deel uit van de visuele identiteit. Huisstijl op zijn beurt bepaalt de visuele identiteit en daarmee mede de totale identiteit. Deze identiteit, die weer bepalend is voor de huisstijl, wordt dus onder andere gevormd door de huisstijl zelf. Concluderend mag worden gesteld dat een goede huisstijl niet alleen een vertolker, maar ook een versterker is voor de identiteit van een organisatie. Huisstijl probeert een organisatie als geheel te visualiseren. Om dat te kunnen, moet een huisstijl in staat zijn het wezenlijke van een organisatie tot uitdrukking te brengen, de identiteit. Wanneer de identiteit eenmaal in de huisstijl zichtbaar is gemaakt, vormt deze de basis voor een consistente vorm van communicatie. De logo s van Heineken en Zwitsal worden op alle uitingen van de ondernemingen afgebeeld. Voor de externe én de interne communicatie, want een organisatie heeft niet alleen met het publiek te maken; ook de eigen medewerkers kijken met bepaalde ogen naar hun werkgever. Functies van huisstijl Visualisering van de identiteit van een organisatie is niet de enige functie van huisstijl. Huisstijl zorgt ook voor herkenbaarheid en het verbeteren van de efficiëntie. Organisaties kunnen om tal van redenen onherkenbaar zijn voor het publiek. Soms hoeft dat geen probleem te zijn, zolang de producten maar herkend worden. Maar meestal is het lastig wanneer een organisatie onherkenbaar is: wanneer zij onherkenbaar is, raakt zij onvoldoende bekend en onbekend maakt onbemind. Omdat herkenning nu eenmaal in de eerste plaats optreedt door datgene wat zichtbaar is, wordt de herkenbaarheid van een organisatie vergroot door vormen van visuele communicatie, zoals huisstijl. En omdat mensen op grond van visuele prikkels niet alleen herkennen maar ook oordelen, moet de huisstijl in staat zijn mensen te helpen bij een goede oordeelsvorming ten aanzien van de organisatie. Daarom is het belangrijk dat de identiteit van een organisatie zichtbaar wordt in de huisstijl. 2
Het is heel moeilijk vast te stellen of de huisstijl begrepen wordt in die zin, dat de identiteit van de organisatie naar voren komt. Het gaat daarbij om opvattingen van esthetische aard, het kennen en interpreteren van symbolen en het leggen van associaties. Het kan heel lastig zijn de betekenis achter een beeldmerk te achterhalen en wanneer de makers hun verklaring geven, kan soms de indruk worden gewekt dat de uitleg pas achteraf is ontstaan. Tot besluit Sinds het begin van de twintigste eeuw hebben verschillende mensen met verschillende visies op en beweegredenen voor het realiseren van een huisstijl gewerkt aan de visuele communicatie van organisaties. Vanuit kunstzinnige, sociale en economische idealen hebben zij niet alleen de specifieke huisstijl van de eigen organisatie ontwikkeld, maar ook het algemene concept dat aan een huisstijl ten grondslag ligt uitgewerkt. Ritme en Compositie over herhaling en rangschikking Onder opmaak (vaak met het Engelse layout aangeduid) wordt verstaan hoe de opbouw van een (grafisch) ontwerp er visueel uit ziet. Het gaat dan om het lettertype, de positie op de pagina, de indeling in kolommen, waar de afbeeldingen staan, enzovoorts. Ritme Ritme is het vullen van het beeld met steeds dezelfde vormen. Met de keuze voor een bepaalde brandpuntsafstand kun je de mate waarin het ritme zich in werkelijkheid voordoet manipuleren. Hoe groter de brandpuntsafstand, des te sterker wordt het ritme. Je kunt ook zelf een ritme creëren door een sterke telelens te richten op objecten die relatief ver uit elkaar staan. Voor het fotograferen van ritme kun je het beste een relatief hoog camerastandpunt kiezen. Schuin omlaag gekeken ontstaan ritmes die vanaf de grond niet zichtbaar zijn. Het omgekeerde geldt ook. Als je lopend op de straat omhoog kijkt naar de gevels van gebouwen zul je vaak hele mooie ritmes ontdekken. Compositie Compositie is een aanduiding voor de rangschikking, de geordende samenstelling van beeldelementen als lijn, vorm en kleur in een kunstwerk. Het is een poging tot creëren van orde in de chaos. De term compositie wordt soms ook gebruikt als titel van een kunstwerk, dit wanneer het de bedoeling is geweest van de kunstenaar om een werk te maken met als doel een boeiende vlakverdeling te creëren. Een compositie kan zodanig zijn dat er duidelijk een bepaalde richting in zit: bijvoorbeeld een horizontale, verticale, diagonale of driehoekscompositie. Let je op de plaats die de figuren innemen ten opzichte van elkaar dan onderscheid je de symmetrische en asymmetrische compositie, de centrale en de verspreide compositie. 3
Kleur De kenmerken en doeleinden zijn zeer veelzijdig De kleurmodellen zijn min of meer net zo oud als mensheid. Behalve in kunst, hebben de kleuren ook in Psychologie inmiddels flink aan terrein gewonnen en kijkt men verder dan kleurmodellen alleen, maar wat Photoshop betreft hebben we het hoofdzakelijk over drie kleurmodellen, namelijk: RGB en CMYK. Kleur is een eigenschap van licht die wordt bepaald door de samenstelling van de verschillende golflengtes waaruit dat licht bestaat. Mensen nemen licht waar wanneer elektromagnetische straling met een golflengte tussen 750 en 400 nanometer het oog bereikt. De samenstelling van golflengtes wordt het spectrum genoemd. Additieve kleurmenging Additieve kleurmenging ontstaat door menging van lichtbronnen. Door de menging kan een andere kleur ontstaan. Wanneer de drie lichtbronnen met de primaire kleuren rood (R), groen (G) en blauw (B) samenvallen, ontstaat in principe wit (in de praktijk moet de lichtsterkte goed op elkaar zijn afgestemd omdat anders een kleurzweem ontstaat). Additieve kleurmenging wordt onder andere gebruikt bij beeldschermen, waarbij elk van de drie lichtbronnen gevormd wordt door een enkel lichtpunt, een pixel. Voor het oog vallen de bronnen dan samen.de term additief komt van optellen, wat bij deze vorm van kleurmenging gebeurt. We beginnen met zwart, en tellen daar primaire kleuren bij op. Color invasion van betsdesign 4
CMYK CMYK (Cyaan, Magenta, Yellow, Key) is een systeem om met vier basiskleuren, inclusief zwart, een groot aantal kleuren te kunnen verkrijgen door subtractieve kleurmenging. Dit systeem wordt vooral gebruikt bij drukinkten. C staat voor Cyaan, (bij additieve kleurmenging een combinatie van blauw en groen licht); M staat voor Magenta, een combinatie van rood en blauw licht; Y staat voor Yellow (geel), een combinatie van rood en groen licht; K staat voor Key, zwart. Bij meerkleurendruk betekent Key plate de drukplaat met de artistieke details, dat wil zeggen de lijnen en effecten (in tegenstelling tot kleur-vlakken). Deze details worden gewoonlijk in de donkerste kleur gedrukt, dus bij de vierkleurendruk CMYK in zwart. Bovendien: een B voor Black zou verwarring kunnen geven met Blue (blauw). Psychologische aspecten Vermelden dat kleuren ook psychologische aspecten hebben, is het intrappen van een open deur. De psychologische betekenis van kleuren is voor een deel zelfs universeel: rood wordt overal geassocieerd met gevaar, liefde en oorlog (verbanden daartussen te zoeken, lijkt een hachelijke onderneming). Maar ook kleuren als blauw en wit roepen internationaal ongeveer dezelfde associaties op. Ze komen dan ook verrassend vaak voor in nationale vlaggen. Hoewel vergelijkend psychologisch onderzoek de universaliteit van dit soort oordelen heeft aangetoond, is het nog onduidelijk hoe dit geïnterpreteerd moet worden. Binnen de filosofie strijdt men erover of er sprake is van willekeurige contingente associaties of een noodzakelijk synthetisch verband. 5
Typografie Tekst en vorm ypografie, van het Griekse tutoc (tupos: slag, vorm, afdruk) en (graphein: schrijven), behelst het zetten en drukken en vormgeven van teksten, zowel voor functionele als esthetische doeleinden. Voor een reclame- of waarschuwingsbord is het van belang dat woorden opvallen door ze met felle kleuren te accentueren. In een lange tekst wordt het juist als storend wordt ervaren wanneer er vetgedrukte woorden uitspringen en wordt bij voorkeur cursivering gebruikt om de lezer te attenderen. Om deze doeleinden te verwezenlijken speelt de opmaak van tekstblokken, de bladspiegel alsook de keuze van lettertypen, vette en cursieve varianten, witruimte en interpunctie een belangrijke rol. Oorspronkelijk was het belangrijkste medium voor de typografie het boek. Anders dan voor boeken is typografie tegenwoordig niet weg te denken van formulieren, webpagina s, interactieve cd-roms, reclameteksten of waarschuwingsborden. Typografie dient rekening te houden met het medium en doel van de geschreven teksten. Deze stellen verschillende eisen voor leesbaarheid en opvallendheid. Sommige aspecten en gewoontes van de typografie zijn universeel: te lange regels, te weinig interlinie en te kleine woordspaties lezen niet prettig. Andere gewoontes zoals het gebruik van aanhalingstekens en gedachtestreepjes verschillen van tijd tot tijd en van land tot land en daarbinnen nog weer van publicatie tot publicatie. Toepassing van typografie Typografie houdt zich bezig met tekstuele vormgeving, en wordt in de meeste gevallen toegepast om het doel en de inhoud van een tekst te ondersteunen. Een tekst moet bijvoorbeeld prettig leesbaar zijn. Daarom worden teksten in boeken en kranten vaak uit een lettertype met schreef gezet, maar op het beeldscherm juist vaak met een schreefloos lettertype zoals Verdana of Tahoma opgemaakt. 6
Typografische eenheden Binnen de typografie zijn verschillende maatsystemen in gebruik. Verwarrend genoeg worden ze alle drie uitgedrukt in punten, een lettertype kan bijvoorbeeld 12-punts groot zijn. (Men spreekt dan van corps 12.) Ook zijn ze alle drie geënt op een twaalfdelig stelsel. Het klassieke Europese systeem is gemaakt door de Fransman François-Ambroise Didot en dit stelsel omvat onder meer de cicero en augustijn. Het punt in dit stelsels is 0,376 mm. 1 Didot of Augustijn bestaat uit 12 punten. Met de komst van de computer en de invoering van PostScript is er nog een derde punt geïntroduceerd, gebaseerd op de Angelsaksische punt, maar nu afgerond zodat er precies 72 punten in een inch gaan, deze punt is dus de grootste van de drie typografische maatsystemen. Contrast Digitale fotografie Bij de digitale fotografie wordt het contrast veelal automatisch binnen zekere grenzen aangepast aan de opnameomstandigheden. De beeldinformatie die van de beeldsensor komt wordt meestal met een oplossend vermogen van 12 bits gedigitaliseerd, waarmee 4096 verschillende helderheidsniveaus beschikbaar zijn. De meeste bestandsformaten, zoals JPEG kennen (per kleur) maar 8 bits oftewel 256 helderheidsniveaus. De in de camera ingebouwde processor zal de verdeling van de helderheden analyseren en de kleurdiepte terugbrengen tot wat nodig is. Bij gebruik van het RAW opslagformaat kan deze berekening achteraf uitgevoerd en door de gebruiker beïnvloed worden. 7
Zie Ruik Hoor Proef Voel Museumweekend 2008 Thema Kunst van het waarnemen Toegangsprijzen Volwassenen 3,50 Kinderen (0-4) gratis Kinderen (4-12) 2,- Groepen, incl rondleiding 3,50 Museumjaarkaarthouders gratis Adresgegevens Drukkerij meppel kleine oever 11,794 BK Meppel Telefoon: 0522-242565 info@drukkerijmuseum-meppel.nl Het drukkerijmuseum is geheel rolstoeltoegankelijk, voorzien van een invalidetiolet, een personenlift en airco