Touched AVID DIVA II SP again tested Ruim een jaar geleden vestigde ik uw aandacht op de Avid Reference Acutus SP. Een draaitafelontwerp waarvan ik vond dat het thuishoorde in een aparte klasse. Een draaitafel ook, die volgens mij behoorde bij slechts een klein handjevol draaitafels aan de top. Gedurende de luistersessies was ik deeply touched. 36 Sindsdien heb ik mij altijd afgevraagd hoe de andere draaitafels van dit Britse merk zouden klinken. Allereerst natuurlijk de Limited Edition Anniversary. Maar de kans dat ik deze, in het kader van het tienjarig bestaan van Avid ontworpen, top of the line draaitafel ooit nog eens zal kunnen beluisteren is klein. Er zijn er slechts tien van vervaardigd en deze exemplaren zijn reeds lang verkocht. De tweede in de lijn is dus die prachtige door mij gerecenseerde Avid Acutus Reference SP en daaronder volgen nog vijf modellen. De Acutus SP, de Sequel SP, de Volvere SP, de Diva II SP en tenslotte de instapper van de reeks; de Diva II. In deze test gebruik ik dus de op één na goedkoopste draaitafel van Avid, de Diva II SP. Een draaitafel met een prijs van 3175 euro. De prijs is inclusief de aparte voeding, maar daarbij komen uiteraard nog wel de prijzen voor de toonarm en het element. Top down Wanneer je naar de draaitafel lijnen van de diverse fabrikanten kijkt dan is het vaak zo dat zo n lijn gestart is met het ontwerpen van het goedkoopste model. De daarboven gesitueerde modellen worden dan steeds opnieuw op één of meerdere punten opgewaardeerd ten opzichte van het daaronder geplaatste exemplaar. Een beter lager, een andersoortig chassis, andere voeten etc. Zo kan het voorkomen dat er in het topmodel van de desbetreffende fabrikant niets terug te vinden is van de onderscheidende kenmerken van de draaitafel aan de basis van de lijn. Ook in visuele zin is zo n draaitafel niet altijd direct te herkennen als behorend tot een bepaald merk of een bepaalde lijn. Ontwerper Conrad Mas gaat juist omgekeerd te werk. De Acutus Reference SP vormt het uitgangspunt voor alle andere tafels. Het uiterlijk van iedere draaitafel is direct te herkennen als zijnde een Avid. Hetzelfde, hier wat minder zwaar uitgevoerde, W-vormige chassis van aluminium. Het identieke zelfsmerende geïnverteerde stainless steel enkelpunts lager dat rust op een tungsten carbide kogel die draait in een diamanten schaal. De 24v 12mNm - tegen 24v 140mNm voor de Acutus Reference in verband met het 2.7 kilo zwaardere plateau - AC synchroon motor met een separate DSP Vari-Speed control unit. De dubbele aandrijfsnaar. Deze overeenkomsten maken dat ook klankmatig heel veel van de kenmerken van de Acutus Reference terugkomen in het klankbeeld van de lager in de rangorde geplaatste exemplaren. Tonearm & Cartridge Avid heeft inmiddels in Stage Acoustics een andere Nederlandse distributeur gevonden. Wanneer Marc Lops sa-
men met zijn vrouw het testexemplaar af komen leveren biedt hij aan om de Diva SP II op te stellen op het kleine Creaktiv Little Reference rack dat ik voor hem en de bijbehorende motor control gereserveerd heb. Maar dat genoegen laat ik mij niet afnemen. Ik wil juist zien hoe goed en hoe logisch de draaitafel verpakt is. Hoe eenvoudig, of ingewikkeld, het is om met behulp van de gebruiksaanwijzing het geheel op te stellen. Bovendien geeft het bezig zijn met de opeenvolgende handelingen me een stuk voorpret dat ik mis wanneer ik een cdspeler of een versterker uit de doos til en aansluit. Ik zie het object groeien en heb daardoor het gevoel dat ik zelf een wezenlijke bijdrage lever aan de totstandkoming van het geluid dat ik straks zal horen. Twee dingen laat ik op dat punt ongemoeid. Marc heeft de snelheid thuis gekalibreerd dus ik ga niet opnieuw kijken of het noodzakelijk is om Assembling & Connecting De Diva II SP zit uitstekend verpakt. Ik herinner me nog hoe eenvoudig het opstellen van de duurdere Avid variant was. En ook nu is het simpel en is de gebruiksaanwijzing, compleet met foto s, duidelijk en concreet in de te volgen stappen. De tafel staat dan ook in een mum van tijd opgesteld. Nu vallen ook de verschillen wat duidelijker op. De poten van deze draaitafel zijn niet vermet behulp van de twee drukknoppen op het front van de control unit de twee snelheden 33 1/3 en 45 te optimaliseren. Het tweede punt geldt de combinatie van toonarm en element. Iedere Avid draaitafel wordt standaard geleverd met een armboard voor SME armen maar er zijn armboards leverbaar voor alle gangbare armen. Deze is geschikt voor een Jelco arm. Een arm die Marc op dit exemplaar heeft laten monteren door Bob Jansen, een naam die in het Nederlandse analoog wereldje geen toelichting behoeft. Hij is dermate kundig op draaitafelgebied dat ik er zonder meer op vertrouw dat deze Jelco SA-750 D met het Audio-Technica AT150ANV VM (dual magnet) element door hem op de Avid gemonteerd zijn op een wijze die ik hem niet kan verbeteren. De latere luistersessies bewezen dat ik de juiste keuzes had gemaakt. De arm is een 9 inch, olie gedempte S arm met een con- sumentenprijs van 739 euro. De Jelco toonarm kabel rood luxe voegt er nog eens 149 euro aan toe. Het 9.5 gram wegende element is een 50 th anniversary limited edition product en kost 1199 euro. Het heeft een titanium behuizing, een saffi eren pijp met een doorsnede van 0.4 mm als cantilever en een ML (micro linear) stylus. De uitgangsspanning is 4mV en de aanbevolen load impedance 47 kohm. NEXT 37
stelbaar. Ook de vering in de poten is met zijn uitrusting van triple layer three point elastomer wat minder luxe uitgevoerd. De clamp heeft niet de dubbele ringen van zijn merkgenoot maar is wel even degelijk en zwaar in uitvoering. Ook deze clamp wordt op de spindel geschroefd. De spindel die in combinatie met het lager zo n belangrijke rol vervult in het afvoeren van de ongewenste trillingen. De importeur heeft met de draaitafel ook nog een Avid SCT Black Reference interconnect en een Avid Pulsus phono voorversterker ter waarde van 1590 euro achtergelaten. Gedurende de testperiode dient als referentie echter met name mijn referentie; de ASR Basis Exclusive. Hierop kan ik tegelijkertijd de single ended verbonden test kandidaat en de gebalanceerd met JVG Magic Link Reference kabel verbonden TW Acustics Raven Two met SME 309 en Lyra Delos MC element aangesloten houden waardoor het eenvoudig wisselen is tussen beiden. Het Kemp Power Station 75 zorgt voor gebalanceerd aangeleverde stroom. JVG tekent eveneens voor de verbinding tussen de phono stage en mijn geïntegreerde versterker van Duitse makelij; de ASR Emitter I Blue Version. Deze zendt de klanksignalen middels Siltech Classic kabels naar de Audiovector Si3 Avantgarde Arreté luidsprekers. Powercords zijn van Essential Audio Tools, Kemp Elektroniks, AH! en ASR. Touched again Bij het starten van de reeks luistersessies valt op hoe mooi de motor unit van de Diva II SP gebouwd is. De op het front gesitueerde draaiknop schakelt de phono in, waarna met de linkse drukknop het draaiplateau in beweging kan worden gebracht. Hierbij licht een rode led op. De rechter drukknop laat de gebruiker wisselen tussen 33 1/3 en 45 tpm. Bij de eerste licht een oranje led op en bij de tweede snelheid een groene led. Het plateau reageert snel op het commando om op te starten. Het 6,3 kilo zware metalen plateau met de kurken inlay wacht uitnodigend tot ik het eerste zwarte vinylexemplaar er op neer zal vlijen. Dit is altijd weer zo n moment waarop de adrenalinestroom in mijn lichaam toeneemt en ik, na het plaatsen van de 180 gram zware schijf, gespannen wacht op de eerste tonen. Maar eerst haal ik de MFSL borstel over de plaat waarbij blijkt dat de motor over voldoende torque beschikt. De klanken zijn afkomstig van een lp van Queen. Queen? Ik hoor het u bijna denken. Ja, Queen. Een groep waarvan de meeste opnames niet bepaald een audiofi el klankkarakter hebben en die ik alleen kan beluisteren wanneer er werkelijk niets mankeert aan het muziek reproducerende systeem. Op het moment dat er ook maar iets niet klopt sla ik helemaal op tilt. En dus een perfecte lp om de luistersessies mee af te 38
trappen. Toch? Ik gebruik een 180 gram exemplaar. The 30 th Anniversary Edition of A Night At The Opera. Ik begin met het vierde nummer van kant één; You re My Best Friend. En meteen weet ik dat het klopt. Het klinkt helder, strak, heeft een lekkere timing en het laag is mooi gedefi nieerd en krachtig. Aan de stemmen ontbreekt iedere vorm van schrilheid. Iets wat absoluut niet algemeen geldend is wanneer ik deze lp op andere draaitafels draai. De lp wordt omgedraaid en ik speel het vierde nummer af; Love Of My Life. Eddie Mercury s stem klinkt opnieuw helder en krachtig en prachtig genuanceerd. Ook ditmaal geen enkel teken van een schril randje. Afsluiten doe ik natuurlijk met het laatste nummer van kant twee; Bohemian Rhapsody. En hier klinkt de kwaliteit van deze Avid/Jelco/Audio-Technica combinatie nog het sterkst door. De snelle, krachtige attaque van de tonen, de rijke volheid van de klank, het uitsterven van diezelfde klanken en het krachtige, prachtig in de hand gehouden en goed gedefi nieerde, pulserende laag. Om nog maar niet te spreken van de helderheid en verstaanbaarheid van de stemmen. Het is alles eerste klas. Het element spoort heel mooi. Het beeld staat als een huis. Het is mij ondertussen wel duidelijk dat ik hier een heel mooie draaitafelcombinatie onder handen heb en dat ik dus wat verder kan gaan in het stellen van eisen. Dus trek ik opnieuw een 180 gram lp uit de kast. Ditmaal één van Antony and the Johnsons, getiteld The Crying Light. Typisch zo n geval van love it or hate it. Zelf vind ik dit, op het juiste moment, prachtige muziek. Vooropgesteld dat de afspeelcombinatie de essentie weer kan geven. Ik draai kant één en gedurende het eerste nummer weet ik genoeg. De stem is prachtig stabiel en hij klinkt mooi helder en gearticuleerd. Er is echter iets dat ik mis en dat alleen een select handje draaitafel/ arm/element combinaties, waaronder de Avid Reference Acutus SP combina- tie van een jaar geleden, me kan bieden. Op de allerbeste analoge combinaties krijgt Antony s stem voor mij iets beangstigends, iets dreigends, iets waardoor ik me niet prettig voel. En dat ontbreekt hier. Ik haast me echter om te zeggen dat ik dat deze combinatie niet aan kan rekenen. In deze prijsklasse ben ik nog geen enkele vinyldraaier tegengekomen die me dat wel kan bieden. Sommige albums bezit ik zowel op cd als op lp. Een enkele keer breekt er een schijf. Gek genoeg is dat altijd de cd en nooit de lp. Eén van die voorbeelden geldt het album Spiritchaser van Dead Can Dance. De lp versie is er één in de Silver label serie van Mobile Fidelity Sound Lab. Uiteraard op 180 gram virgin vinyl. Ik draai kant één van deze dubbel lp. De nummers Nierika en Song of the Stars en ik realiseer me dat ik blij ben dat het niet de lp maar de cd is die gebroken is. De lp klinkt geweldig op deze Avid draaitafel. Ook al weet ik dat resolutie en dynamiek beiden nog een streepje NEXT 39
40 meer kunnen zijn. Maar opnieuw geldt; niet in deze prijsklasse. Waarbij ik overigens over heel kleine verschillen praat. Wat kan ik nog meer draaien om u een indruk te geven van de mooie kwaliteit van deze draaitafelcombinatie? Klassiek? Vooruit dan, een klassiek album, eveneens op 180 gram vinyl. En wel van één van mijn favoriete componisten uit de 20 e eeuw; Igor Strawinsky. De lp box Ballets, uitgebracht door Speakers Corner Records, met daarin de reissues van drie prachtige Mercury Living Presence Recordings opnamen. Ik draai eerst de lp, die een uitvoering van The Firebird bevat. In de uitvoering van het London Symphony Orchestra onder leiding van Antal Dorati. Opnieuw valt me op hoe goed het Audio-Technica element spoort. En ook voor een groot symfonie orkest draait deze combinatie zijn hand dus niet om. Ik ben geneigd om gewoon door te gaan met draaien maar eigenlijk ben ik toch ook wel benieuwd naar die Avid Pulsus phono. Er is voldoende rack ruimte en een kabel is snel gewisseld. De Pulsus is een fraaie phono voorversterker met externe powersupply die het waard is om afzonderlijk in een recensie in de schijnwerpers te plaatsen. Hier besteed ik er dus maar summier aandacht aan. Zowel load impedance als capacitance en gain zijn in te stellen met de dipswitches die zich aan de onderzijde bevinden. De ASR Basis Exclusive kent een hogere resolutie en is daarmee een kampioen in het blootleggen van fi jne details. De Pulsus hoeft hier, bij het nogmaals beluisteren van de Dead Can Dance lp, echter maar weinig terrein prijs te geven. Ook is de plaatsing van stemmen en instrumenten via de nog nauwkeuriger in te stellen ASR net iets realistischer en is de tonale balans iets donkerder. De kort beluisterde Avid SCT Black Reference blijkt op hoog niveau te spelen en weert zich uitstekend ten opzichte van de referentiekabel. The Avid Sound; Touched Again Ik gaf het in het begin al aan. Met de Reference Acutus SP heeft Conrad Mas een aparte klasse met de daarbij behorende klank gecreëerd. Ook de voor een groter publiek bereikbare Diva II SP heeft al de kenmerken van die klasse, zij het in net iets mindere mate. Ook hier de combinatie van fundament, rust en autoriteit die veelal toegeschreven wordt aan zware massa loopwerken. Naast de frisheid, snelheid en levendigheid die het domein zouden zijn van een licht massa loopwerk. Met de Pulsus als phono voorversterker blijft het geluid binnen het kader van mijn systeem en luisterruimte vloeiend maar verliest het iets van het rijkere, meer organische karakter dat door de Basis Exclusive geinduceerd wordt. In de hier gepresenteerde combinatie van Avid Diva II SP, Jelco SA-750 D en Audio-Technica AT150ANV heeft de importeur een uiterst sterke troef in handen die geen enkele concurrent in deze prijsklasse hoeft te vrezen. Well done! Jan de Jeu PRIJZEN: AVID DIVA II SP 3175,- AVID PULSUS 1590,- JELCO SA-750 D 739,- JELCO TOONARM KABEL ROOD LUXE 149,- AUDIO-TECHNICA AT150ANV 1199,- STAGE ACOUSTICS TEL: +31-(0)38-8520635 E-MAIL: INFO@STAGEACOUSTICS.NL WWW.STAGEACOUSTICS.NL END