Het vmbo op de VHS Informatie voor leerlingen basis, kader, gemengd (-theoretisch) en hun ouders/verzorgers
Kiezen is moeilijk Met je hoofd Dit zijn natuurlijk vooral de theoretische vakken. Talen, rekenen, geschiedenis, noem ze maar op. We dagen je uit om zo veel mogelijk uit jezelf te halen, dus: het hoogste niveau te halen dat bij jou past. Met je hart Waar gaat jouw hart sneller van kloppen? Muziek maken? Meepraten over de school? Een activiteit organiseren met je klas voor een goed doel? Dat zijn bijvoorbeeld dingen die je echt met je hart doet. Omdat je ergens om geeft. Omdat dat jou als mens, of jouw omgeving mooier en beter maakt. Met je handen Ben jij meer praktisch ingesteld? Houd je van werken met hout of techniek? Sta je graag achter potten en pannen, of doe je graag natuurkundeproefjes? Praktijkvakken zijn er op alle scholen. Fijn om niet alleen dingen te weten, maar ook om te kunnen doen! Met ruggengraat We leren je om zelfbewust te zijn. Je eigen keuzes te maken. Voor je mening uit durven komen. En ook: met teleurstelling om te gaan, want niet alles gaat altijd zoals jij dat had gewild of gehoopt. Als jij weet hoe je in het leven wilt staan, en je gebruikt hierbij je hoofd, je hart en je handen, dan sta je stevig in je schoenen en ben je voorbereid op de toekomst. Dan heb je dus ruggengraat.
INFORMATIE VOOR DE LEERLINGEN VAN DE GEMENGDE OF GEMENGD- THEORETISCHE LEERWEG Inleiding Er is de laatste jaren veel veranderd in het vmbo. In het vmbo kunnen leerlingen in Nederland momenteel kiezen uit 10 beroepsgerichte profielen, waarvan de VHS er zeven biedt. Leerlingen die de gemengde leerweg volgen (of de gemengd-theoretische) hebben ook te maken met die 10 profielen en ook zij mogen eigen keuzes maken in het beroepsgerichte programma. Maar aangezien het beroepsgerichte programma in de gemengde leerweg vier en niet twaalf lesuren telt (zoals bij basis en kader), valt er minder te kiezen. Veel tijd gaat op aan de verplichte leerstof. Hoe ziet de gemengde leerweg er uit op de VHS? Als je in de tweede klas kiest voor een vervolg in de gemengde of gemengd-theoretische leerweg, volg je in het derde leerjaar vier lessen in de week in het profiel Dienstverlening en Producten (D&P). Wat houdt dat in? Het profiel D&P bereidt breed voor op heel veel mbo-opleidingen. Het geeft je de mogelijkheid om je breed te oriënteren op verschillende beroepen. Door het uitvoeren van allerlei praktijkopdrachten leer je jezelf goed kennen, ontdek je wat je leuk vindt, waar je goed in bent en waar je je verder in wilt ontwikkelen. Het programma van D&P ziet er als volgt uit: Dienstverlening en producten (D&P) GL Twee verplichte profielmodulen Organiseren van een activiteit voor een opdrachtgever Multimediale producten maken Twee verplichte keuzevakken Kies 2 uit: 3D-vormgeving Digispel Robotica Presenteren, promoten en verkopen Bij D&P werk je in projecten. In zo n project kom je in aanraking met verschillende opdrachten. Terwijl je er mee bezig bent, leer je allerlei algemene vaardigheden die in elk beroep nodig zijn. Er is veel aandacht voor media, maar altijd in dienst van het project. Dat klinkt allemaal wat vaag, vandaar een voorbeeld. Een van de profielmodules luidt: het organiseren van een activiteit voor een opdrachtgever. Wat moet je
je daar bij voorstellen? Je gaat daadwerkelijk op zoek naar een opdrachtgever. Je inventariseert diens wensen en verwachtingen; je onderzoekt wat de beste mogelijkheden zijn en presenteert de uitkomsten aan de opdrachtgever; je plant de activiteit en bereidt alles netjes voor; je rekent de kosten uit, regelt vergunningen, materialen, medewerkers en eventueel vluchtroutes, nood- en hulpdiensten en voert daarna de activiteit ook echt uit! Je ziet dat er heel wat komt kijken bij zo n opdracht. Dat je een beroep moet doen op veel kennis en vaardigheden. Zo moet je bijvoorbeeld goed kunnen samenwerken, overleggen en presenteren.
INFORMATIE VOOR DE LEERLINGEN BASIS EN KADER Inleiding Er is de laatste jaren veel veranderd in het vmbo. In het vmbo kunnen leerlingen in Nederland momenteel kiezen uit 10 beroepsgerichte profielen, waarvan de VHS er zeven biedt. Een basis of kader leerling kiest één van de tien profielen. Dat profiel telt, verspreid over klas drie en klas vier, vier verplichte profielmodules en vier keuzevakken. Elke profielmodule en elk keuzevak staat voor gemiddeld drie lesuren in de week, gedurende een heel schooljaar. Een leerling volgt dan zeker 12 beroepsgerichte lessen in de week. De profielmodules worden centraal getoetst, via landelijke examens. De keuzevakken worden binnen het schoolexamen getoetst. Leerlingen basis en kader mogen hun onderwijsprogramma voor een deel zelf bepalen in overleg met hun docenten. Leerlingen kunnen binnen hun profiel keuzevakken volgen (dat noem je een verdiepend keuzevak), maar ze mogen ook kiezen voor keuzevakken of profielmodules van een ander programma (dat heet een verbredend keuzevak). Het is tot op zekere hoogte aan de scholen zelf om te bepalen hoeveel profielen en bijbehorende keuzedelen zij willen aanbieden en ook hoeveel keuzevrijheid de leerling daarbij krijgt. Hoe pakt dat uit op de VHS? De VHS is er voorstander van dat je als leerling veel te kiezen hebt. Dan kun je invloed uitoefenen op je eigen onderwijsprogramma. Dat werkt motiverend en draagt bij aan je leerplezier. Bovendien kun je dan samen met de school een programma opstellen waarin je kunt onderzoeken welke opleiding of welk beroep het best bij je past. Ook kun je programma s kiezen die goed aansluiten bij de vervolgopleiding die je al in het hoofd hebt. Daarom heeft de VHS er voor gekozen om veel profielen en keuzevakken aan te bieden. Op de VHS kun je een keuze maken uit maar liefst 7 profielen. Alle profielen hebben het onderwijsprogramma zo vormgegeven dat je veel verdiepende keuzevakken kunt volgen. Daarnaast kun je ook kiezen uit verbredende keuzedelen, waar je onderdelen volgt van een ander profiel. Op deze manier maak je je eigen keuzes, afhankelijk van je interesses, talenten en de gewenste vervolgopleiding. Natuurlijk word je bij al die keuzes geholpen. LOB (loopbaanoriëntatie en begeleiding) speelt daarbij een belangrijke rol. Naast Nederlands, Engels, maatschappijleer, LO en CKV (die zijn overal in de bovenbouw vmbo verplicht) moet je bij elk profiel verplicht twee vakken volgen. Die noemen we: profielgebonden vakken. Soms kun je daarbij kiezen, soms is er geen keus mogelijk. Bij profielen die vallen in de sector Techniek moet je bijvoorbeeld per se wiskunde en natuurkunde (nask I) volgen.
De 7 profielen van de VHS Profiel De vier verplichte profielmodulen Profielgebonden vakken Bouwen, wonen en interieur (BWI) Bouwproces en bouw- voorbereiding Bouwen vanaf de fundering Hout- en meubelverbindingen Design en decoratie wiskunde + natuurkunde (nask I) Produceren, installeren en energie (PIE) Ontwerpen en maken Bewerken en verbinden van materialen Besturen en automatiseren Installeren en monteren wiskunde + natuurkunde (nask I) Economie en ondernemen (E&O) Commercieel Secretarieel Magazijn Administratie economie + 1 uit: wiskunde Duits Zorg en welzijn (Z&W) Mens en gezondheid Mens en omgeving Mens en activiteit Mens en zorg biologie + 1 uit: wiskunde maatschappijkunde Horeca, bakkerij en recreatie (HBR) Gastheerschap Bakkerij Keuken Recreatie economie + 1 uit: wiskunde Duits Dienstverlening en producten (D&P) Organiseren van een activitei voor een opdrachtgever Presenteren, promoten en verkopen Een product maken en verbeteren Multimediale producten maken Kies 2 uit: wiskunde natuurkunde (nask I) biologie economie
Profiel De vier verplichte profielmodulen Profielgebonden vakken Media, vormgeving en ICT (MVI) Audiovisuele vormgeving en productie 2D en 3D vormgeving en productie ICT Interactieve vormgeving en productie wiskunde + natuurkunde (nask I) Inhoud van de profielen Aan het eind van klas twee moet je een profiel kiezen. Dat kan natuurlijk alleen als je goed weet wat die profielen inhouden. Tijdens de Profieloriëntatielessen (PO-lessen) ben je al heel wat te weten gekomen. Maar toch is het handig om daar nog eens wat over te lezen. Alles even op een rijtje. Bouwen, wonen en interieur (BWI) In dit profiel maak je kennis met alle delen van het bouwproces. Van ontwerp tot product, van fundament tot dak. In de profielmodules leer je de basisvaardigheden en de basiskennis van timmeren, metselen, schilderen en ontwerpen. Daarna ben je natuurlijk nog geen vakman. Dat kost echt wat meer tijd. Wel zul je ontdekken of je dit profiel leuk vindt en of je er mee verder wilt in de keuzevakken. Je kunt je dan bijvoorbeeld helemaal richten op metselen. Maar je kunt ook kennismaken met meubelmaken of interieurontwerp en design. Produceren, installeren en energie (PIE) In dit profiel komen installatietechniek, elektrotechniek en metaaltechniek samen. Aan de hand van tekeningen leer je hoe installaties en producten in elkaar zitten. Die tekeningen en producten moet je ook zelf maken: twee- en driedimensionaal (in het platte vlak maar ook met de drie dimensies hoogte, breedte en diepte). Het kan dan gaan om een elektriciteitsnetwerk, een waterleiding of badkamer of een vuurkorf uit metaal. Na een breed basisprogramma kun je je verdiepen in verschillende richtingen zoals elektrotechniek en metaalbewerking, maar je kunt natuurlijk ook kiezen voor een breder programma. Economie en ondernemen (E&O) Ben je precies? Vind je het leuk om met cijfers en met geld te werken? En vind je het leuk om mensen te helpen bij het maken van een keuze? Kies dan voor Economie en ondernemen. Het is een breed profiel. Je maakt kennis met heel veel werkzaamheden en beroepen. Je kunt later in een administratief beroep gaan werken. Bijvoorbeeld op kantoor, bij een bank of een hotel. Maar je kunt later ook in een winkel terecht komen of in de mode. Je kunt later verkoper worden of inkoper, magazijn medewerker, receptie medewerker, administrateur, juridisch medewerker. Of etaleur. Heel veel mogelijkheden dus.
Zorg en welzijn (Z&W) Wil je later een beroep uitoefenen waarin je klaarstaat en zorgt voor een ander? Dan kies je voor het profiel Zorg en welzijn. Je moet uiteraard wel goed met mensen kunnen omgaan. Ook geduld, goed kunnen luisteren en beschikken over veel doorzettingsvermogen komen goed van pas. Natuurlijk krijgen deze beroepsvaardigheden veel aandacht in de theorie en de vele praktijkopdrachten. Een voorbeeld hiervan is de buddystage; Naast je jaarlijkse snuffelstage ga je bijvoorbeeld ook een week praktijkervaring opdoen in een zorginstelling. Met je diploma Zorg en welzijn heb je een uitgebreid aanbod qua vervolgopleidingen. Je kunt een opleiding gaan volgen in de zorgsector, in het welzijnswerk, pedagogisch medewerker, in de uiterlijke verzorging, in de facilitaire dienstverlening, in toerisme, in de sport (je kunt in combinatie met handig gekozen keuzevakken een prima vooropleiding volgen voor het CIOS) of in geüniformeerde beroepen. Horeca, bakkerij en recreatie (HBR) Met het profiel Horeca, Bakkerij & Recreatie kun je heel veel kanten op. Vanuit ons schoolrestaurant maak je kennis met de verschillende onderdelen uit de horeca waarin gastvrijheid centraal staat. Koken, warenkennis en gastheer-/vrouw schap komen aan bod in het lesprogramma. Maar ook brood en banket, en toeristische dienstverlening. Naast de verplichte profieldelen worden er ook nog keuzedelen aangeboden waaronder Specialisatie in de keuken, bakkerij en gastheer-/vrouw schap en natuurlijk Patisserie. Maar alle delen uit dit profiel hebben iets met elkaar gemeen: het past goed bij leerlingen die het leuk vinden om gasten of klanten een leuke tijd te bezorgen. Bijvoorbeeld door te helpen bij het regelen van een vakantie, door gasten zo goed mogelijk te verzorgen of door iets lekkers te bereiden. Samen met collega s uit andere beroepsgerichte sectoren beheren de horecaleerlingen de schoolkantine.de HBR opleiding is een vooropleiding voor een meer gespecialiseerde opleiding op het mbo. Kies je voor het profiel HBR, dan kies je voor een succesvolle opleiding. De opleidingen stemmen op elkaar af en leren van elkaar. Zo blijft het onderwijs altijd actueel en kwalitatief. Het profiel HBR leidt jou op tot echte vakman of vrouw! Het is natuurlijk niet zo dat als je de richting kiest, dat je dan kok, kelner of bakker moet worden. De opleiding biedt veel diversiteit en is een goede opstap naar alle vervolgkeuzes die je maakt. Dienstverlening en producten (D&P) Het profiel D&P bereidt breed voor op heel veel mbo-opleidingen. Vanwege dat brede karakter zijn er ook veel meer profielgebonden vakken mogelijk dan bij andere profielen. D&P geeft je de mogelijkheid om ingrijpende keuzes wat uit te stellen en je breed te oriënteren op verschillende beroepen. Door het uitvoeren van allerlei praktijkopdrachten leer je jezelf goed kennen, ontdek je wat je leuk vindt, waar je goed in bent en waar je je verder in wilt ontwikkelen. Bij D&P werk je vaak in projecten. In zo n project kom je in aanraking met veel verschillende opdrachten. Terwijl je er mee bezig bent, leer je allerlei algemene vaardigheden die in elk beroep nodig zijn. Er is veel aandacht voor media, maar altijd in dienst van het project. Dat klinkt allemaal wat vaag, vandaar een voorbeeld.
Een van de profielmodules luidt: het organiseren van een activiteit voor een opdrachtgever. Wat moet je je daar bij voorstellen? Je gaat daadwerkelijk op zoek naar een opdrachtgever. Je inventariseert diens wensen en verwachtingen; je onderzoekt wat de beste mogelijkheden zijn en presenteert de uitkomsten aan de opdrachtgever; je plant de activiteit en bereidt alles netjes voor; je rekent de kosten uit, regelt vergunningen, materialen, medewerkers en eventueel vluchtroutes, nood- en hulpdiensten en voert daarna de activiteit ook echt uit! Je ziet dat er heel wat komt kijken bij zo n opdracht. Dat je een beroep moet doen op veel kennis en vaardigheden. Zo moet je bijvoorbeeld goed kunnen samenwerken, overleggen en presenteren. Media, vormgeving en ICT (MVI) Het profiel D&P dat hiervoor beschreven is, heeft een oriënterend karakter. Dat wil zeggen dat je breed wordt voorbereid op een vervolg in het mbo. Het profiel MVI heeft overeenkomsten met D&P. Zo krijg je ook in dit profiel met multimedia te maken. Toch is het duidelijk anders: het is een voorbereidende vakopleiding waarin Grafimedia en ICT centraal staan. Op die gebieden ga je echt de diepte in. MVI is vooral geschikt voor creatieve leerlingen. Grafimedia, wat leer je daar? Je leert voor mediavormgever. Dat vereist een creatieve geest. Je moet namelijk in staat zijn om iets zo vorm te geven dat het prettig opvalt. Je leert van alles over compositie, kleuren en beeldtechnieken. Je past die kennis toe op papier, zoals in advertenties, posters en folders maar ook in de digitale wereld van websites en andere multimedia. Grafimedia bestrijkt een breed gebied. Je leert bijvoorbeeld ook over druktechnieken, audiovisuele vormgeving, maar ook over het ontwerpen van games. En wat is ICT dan? ICT heeft alles met computers te maken. Computers, netwerken en applicaties kom je overal tegen. Op dat gebied is veel ondersteuning nodig. Je leert zowel in, aan als met de computer te werken, zodat jij later die ondersteuning kan bieden. En als je heel goed bent, kun je later zelfs jouw steentje bijdragen aan de nieuwste digitale ontwikkelingen! Keuzevakken bij de profielen Als je in klas drie begint in een profiel krijg je de eerste weken alleen maar les in de profielmodules. Je kunt nog nergens uit kiezen. Dat is logisch, want je kunt pas kiezen als je snapt wat de verschillen zijn. In die eerste weken ga je dus met de basis bezig. Na een paar weken heb je beter inzicht gekregen in je profiel. Je kunt je nu verdiepen. Je weet zo n beetje wat je leuk vindt en waar je je verder in wilt ontwikkelen. Wat zijn dan de mogelijkheden? Hieronder vind je het schema van 2017-2018. In de derde kolom staan de keuzevakken van de profielen opgenomen. We werken aan een verbeterde versie voor 2018-2019. Zodra je voor het maken van keuzes staat, delen we de mogelijkheden.bij veel profielen is het aanbod groot en dan moet je dus heel goed nadenken over welke kant je op wilt of aan welke onderdelen je meer tijd wilt besteden. Natuurlijk gebeurt dat in overleg met je vakdocent want soms zijn er logische combinaties van keuzevakken.
Profiel De vier verplichte profielmodulen Kies twee keuzevakken uit onderstaande lijst * BWI (bouwen, wonen en interieur) PIE (produceren, installeren en energie) Bouwproces en bouwvoorbereiding Bouwen vanaf de fundering Hout- en meubelverbindingen Design en decoratie Ontwerpen en maken Bewerken en verbinden van materialen Besturen en automatiseren Installeren en monteren Daken en kapconstructies van hout Schoonmetselwerk Schilderen en afwerken van hout- en steenachtige ondergronden Bouwkundig onderhoud en renovatie Gevelopeningen Bouw- en woonrijp maken Onderhoud schilderwerk Verspaningstechnieken Plaat- en constructiewerk Praktisch booglassen Domotica en automatisering Utiliteitsinstallatie Woon- en kantoortechnologie Zorg en welzijn Mens en gezondheid Mens en omgeving Mens en activiteit Mens en zorg Assisteren in de gezondheidszorg (alleen KB) Wonen en huishouden Welzijn volwassenen en ouderen Welzijn kind en jongere Voorkomen van ongevallen en EHBO Horeca, Bakkerij en Recreatie Gastheerschap Bakkerij Keuken Recreatie Patisserie 1 Brood- en banketspecialisatie 1 Keukenspecialisatie 2 Gastheerspecialisatie 2 * aanbod bij voldoende belangstelling 1 Deze vakken zijn aan elkaar gekoppeld 2 Deze vakken zijn aan elkaar gekoppeld
Profiel De vier verplichte profielmodulen Kies twee keuzevakken uit onderstaande lijst * Economie en ondernemen Administratie Commercieel Secretarieel Magazijn Dienstverlening & producten Media, vormgeving en ICT Presenteren, promoten en verkopen Een product maken en verbeteren Multimediale producten maken Organiseren van een activiteit voor een opdrachtgever ICT 2D en 3D vormgeving en productie Interactieve vormgeving en productie Audiovisuele vormgeving en productie Ondernemen (verplicht voor leerlingen E&O) marketing/webshop 3d-vormgeving en realisatie Game-design Werken aan natuur en milieu Robotica * aanbod bij voldoende belangstelling Tot slot Zoals je hebt kunnen lezen, heb je als leerling heel veel te kiezen. Meestal staat maar de helft van je onderwijsprogramma vast, de rest geef je zelf vorm. Dat betekent wel dat je goed op de hoogte moet zijn van alle keuzes die je kunt maken. We hopen dat dit boekje je daarbij helpt. Aan het einde staat nog een handig overzicht, waarin alles is verzameld wat hiervoor in brokjes is opgediend. Als je helemaal zenuwachtig wordt van al die keuzes moet je maar bedenken dat de VHS je er bij zal helpen en ook dat je die keuzes niet allemaal in één keer moet maken. Als je in klas twee zit, moet je alleen een profiel kiezen, meer hoeft nog niet. Als je eenmaal in de derde klas zit, maak je na verloop van tijd opnieuw keuzes. Besef dat je tegen die tijd voldoende bent geïnformeerd om verantwoord te kiezen. Maak je dus geen zorgen. Zie juist de voordelen van het systeem: er zullen weinig scholen in Nederland te vinden zijn met zo n groot onderwijsaanbod. Op de VHS kun je je gedegen voorbereiden op vrijwel alle mbo-opleidingen, ook de creatieve en de opleidingen die zich richten op sport of geüniformeerde beroepen. Maak er dankbaar gebruik van!
Singelland Van Haersmasingel (tevens hoofdvestiging/centrale Diensten) Van Haersmasingel 37, 9201 KN Drachten Postbus 112, 9200 AC Drachten T (0512) 58 23 45 E info.vhs@singelland.nl (locatie VHS) E info@singelland.nl (Singelland Centraal)