Jaargang 32, nr. 2 Maart 2012 HEEMRANK Vereniging Vrienden van de Heemtuin Malden Het Heemhuis, Bosweg 8a, Malden Secr.: Hetty Koemans, Postbus 30, 6580 AA Malden tel.: 024-3586638 www.heemtuinmalden.nl Red.: Lidy Kneppers heemtuin@heemtuinmalden.nl e-mail redactie: heemrank@heemtuinmalden.nl Rabo: 13.16.38.211 ALGEMENE LEDENVERGADERING WOENSDAG 28 MAART 19.30 UUR IN MALDENSTEIJN Het bestuur van de Vereniging Vrienden van de Heemtuin Malden nodigt haar leden uit voor de algemene ledenvergadering op woensdag 28 maart 2011 om 19.30 uur in Sociaal Cultureel Centrum Maldensteijn. De agenda voor de jaarvergadering luidt als volgt: 1. Opening 2. Mededelingen van het bestuur 3. Notulen van de algemene ledenvergadering d.d. 24 maart 2011 4. Bestuurszaken Paul Noort, Peter Heijnen, Tineke Wouters, Johan Derksen en Hetty Koemans zijn herkiesbaar 5. Financieel verslag 2011 (het financiële verslag en de toelichting daarop vindt u in het jaarverslag) 6. Verslag kascontrolecommissie Mondeling door kascontrolecommissie Er wordt een nieuw lid voor de commissie gezocht 7. Jaarverslag 2011 8. Midzomerheemtuinfeest. Welke activiteiten en wie organiseert het. 9. Verslag Educatie 10. Verslag Beheer 11. Inleider (onder voorbehoud) over het onderwerp: Nieuwe wegen; een veranderingsproces. 20.30 Pauze. 12. Discussie over benoeming en onderschrijving van de lijst met knelpunten en uitdagingen n.a.v. het werk van de Denktank o.l.v. Dieuwke Oegema en de Analyse van de KNHM en het schetsen van perspectieven voor de toekomst van de heemtuin. Verslag en analyse zijn in te zien op de vergadering 13. Rondvraag en sluiting VROEGE VOGELS WANDELING Organisatie: IVN Rijk van Nijmegen zondag 22 april van 8.00 tot 10.00 uur Vertrekpunt: De Veldschuur in Malden De wandeling gaat door een groene woonwijk, door de Heemtuin en een stukje Heumens Oord. Aanmelden is niet nodig. Deelname kost 2 euro, IVN-leden en jeugd tot 16 jaar gratis. Kijk voor meer informatie op de site van IVN / Rijk van Nijmegen: http://www.ivn.nl/ HEEMRANKJUNIOR, MAART 2012, P.1
BOS EN KUIL VIERT FEEST De route van het veel belopen Ommetje Bos en Kuil is verlegd en klaar. Daardoor is de wandeling rond Malden en Molenhoek en door het Lierdal een stuk aantrekkelijker geworden. De feestelijke opening wordt verricht door de burgemeester van Heumen, Paul Mengde. Daarom houdt Bos en Kuil op zaterdag 7 april de Bos en Kuil-Fair op het landgoed De Raaf/Bergzicht. Tijdens deze Fair draait alles om het buiten zijn. Daarbij maakt het niet uit of dat nu wandelen of fietsen is of bezig zijn in de eigen tuin. Tal van standhouders laten zien wat er allemaal mogelijk is. De enige overeenkomst tussen allen is dat hun activiteit een relatie heeft met groen. Heemtuin Malden zal ook een stand bemannen, waarin informatie wordt gegeven over de Heemtuin, maar ook kaarten en waarschijnlijk jonge plantjes worden verkocht. De plantjes komen van kwekerij van Lent. Wilt u ook de stand een aantal uurtjes bemannen, meldt u dat dan via heemtuin@heemtuinmalden.nl Tijdens de Fair is er natuurlijk ook volop informatie verkrijgbaar. Van bijenhouden (imkerij Immenhof) tot bierbrouwen (De Graaf van Heumen) en tuin- en landschapsonderhoud. Om het geheel op te vrolijken zijn er op gezette tijden ook demonstaties. Zeker is dat de echt Engelse hobby schapen drijven met border collies wordt gedemonstreerd. Ook is er een roofvogelshow en een demonstratie van een vierspan met de medewerking van Maldense vierspanrijders. Bos en Kuil nodigt daarom graag oud en jong uit om dit feestelijk te vieren met een zeer aantrekkelijk programma. De toegang is gratis. Zie voor het programma: http://www.antenna.nl/bosenkuil/index.html NESTKASTJES Het was er even niet van gekomen om de nestkasten in de heemtuin eens te controleren. Nu de vogels hun ogen op de diverse onderkomens laten vallen werd het de hoogste tijd om na te gaan of er geen onbewoonbare woningen tussen zaten. Vrijdag 2 maart maakten Karin en ik met de ladder een rondje door het bos. Van de oorspronkelijke 30 nestkasten waren er al veel verdwenen. We vonden nog 12 kasten waarvan een deel in bedroevende staat: deksel eraf, bodem eruit. 5 Kastjes waren nog van goede kwaliteit. Die hebben we schoongemaakt en hopelijk kunnen ze het komende broedseizoen weer dienst doen. Alle andere kastjes hebben we verwijderd, maar het is wel opvallend dat we overal nestmateriaal aantroffen. Kennelijk is het aanbieden van holtes toch nog aantrekkelijk voor de vogels, in de meeste gevallen kool- en pimpelmezen. Op een aantal plekken willen we daarom het komend jaar opnieuw kastjes ophangen. Wie wil er eens over meedenken hoe we dat vorm kunnen geven? Bijvoorbeeld: inzameling van kastjes die mensen thuis hebben maar niet gebruiken, inzameling van oude planken e.d. en daar woensdagmiddag-nestkasttimmermiddagen mee organiseren (buitenschoolse activiteiten??) of werving voor nieuwe vogelwerkgroepleden. Overigens is het in verband met vandalisme misschien ook goed om de kritische vraag te stellen: moeten we wel meer nestkastjes aanbieden? Reacties graag bij Karin of bij ondergetekende: Loes van der Meij HEEMRANKJUNIOR, MAART 2012, P.2
MEESTERLIJK Staartmees Het seizoen van de wintervogels in de tuin is weer voorbij. Ze hadden onze hulp wel nodig in de strenge vorstperiode. En, laten we wel wezen, het verveelt nooit om naar vogels te kijken op voedertafels en aan vetbollen. Maar nu hebben ze zich teruggetrokken in hun zomerhabitat, het bos, of ze zijn weer op weg naar noordelijker streken. Van de wintergasten zag ik dit jaar maar één goudvink ( ). Andere jaren waren ook kepen en sijzen geregelde gasten. Maar ook boomklever en grote bonte specht lieten zich sporadisch zien. Was de winter toch niet streng of lang genoeg? Zwartkopmees Regelmatige bezoekers zijn de mezen. Natuurlijk de kool en de pimpel. Ook regelmatig de zwarte mees of dennenmees, met zijn witte vlek achterop de kop; s winters zwerft hij naar de tuinen. Herkent u het verschil met de zwartkopmees? Om het nog moeilijker te maken, van die laatste zijn er twee soorten, de glanskop en de matkop. Het vergt een goede kennis om die twee uit elkaar te houden; ik houd me maar bij het feit dat de matkop vochtig bos prefereert en de glanskop meer op droge gebieden voorkomt, zoals bij ons. De kuifmees is ook een naaldbosbroeder en zwerft in de winter mee met andere mezen. Met hun parmantige kuif zijn ze een leuke afwisseling tussen al het kool- en pimpelwerk. De staartmezen zijn ook een feest om naar te kijken. Altijd als groep en heel beweeglijk; met hun zachte gekwetter, sisisi, houden ze steeds onderling contact. Vliegende li-han boutjes heten ze bij ons. Als de groep verder zwerft wordt steeds op de laatste gewacht (zou er een zijn die als reisleider steeds telt of iedereen er is?. Vetbollen zijn gewild en in tegenstelling tot andere mezen, verdragen ze elkaar op één vetbol. Een kluwen van negen was mijn record. Heel sociaal zijn ze dus. Hoe zo n wintergroep is samengesteld, heb ik niet kunnen vinden. Is het één gezin (een legsel omvat ongeveer tien eieren)? Waarschijnlijk niet, want dan zouden broertjes en zusjes paren en dat lijkt genetisch op de duur niet zo gunstig. Bovendien kunnen groepen wel 2-3 keer zo groot zijn. Dus zullen gezinnen elkaar na de broedtijd wel opzoeken en een nieuw sociaal verband vormen. De groep valt in maart uiteen en er worden paartjes gevormd. Dat staartmezen ook wat hun broedgewoonten betreft anders zijn dan andere mezen blijkt uit dat ze geen holenbroeders zijn. Ze bouwen een eivormig nest van fijn materiaal, helemaal dicht, met een opening opzij bovenin. Tijdens het broeden moet de staart wel opgevouwen worden, naast of op het lichaam. Die nesten zijn heel moeilijk te vinden, gelukkig maar. Een succesvol broedseizoen gewenst en tot van de winter. Wij verheugen ons weer op de gewone kool- en pimpelmezen in de nestkasten in onze tuin. Jan Peter Verhave ZWERFVUILTACTIE Zaterdag 7 april 2 Maal per jaar organiseert Kadans een zwerfvuildag en wordt het zwerfvuil in de bermen van de Dijk in Nederasselt en op de uiterwaarden verzameld en afgevoerd. Naar gelang er deelnemers zijn worden er 3 of 4 groepen gevormd. Gewapend met afvalknijpers, plastic zakken en handschoenen die beschikbaar zijn gesteld door de Gemeente Heumen gaan ze het zwerfvuil te lijf. Aanvang 9 uur bij het Kadansgebouw, Hollestraat 42, Nederasselt. Rond 10.30 wordt er voor drinken en koek gezorgd en om 12.30 uur is het einde van de actie. Zie voor meer informatie en andere activiteiten van Kadans: www.natuurstichtingkadans.nl HEEMRANKJUNIOR, MAART 2012, P.3
BASIS-NATUURCURSUS VOOR NIEUWE MEDEWERKERS Afgelopen najaar was er een poging een cursus aan te bieden voor mensen die mee willen gaan werken in de heemtuin. Daar gingen wat dingen mis in de communicatie. Helaas hadden we net besloten de cursus te annuleren omdat er te weinig deelnemers waren, toen zich op de valreep nog een paar gegadigden meldden. Gelukkig zijn deze mensen toch aan de slag gegaan in de beheergroep en vanzelfsprekend kunnen zij nu mee gaan doen met de voorjaarscursus. Zowel de onderhoudsgroepen als de educatie willen heel graag versterking. De opzet van de komende cursus is basiskennis over de heemtuin en de natuur aan te bieden. Naar behoefte kan er dan een vervolg komen, dat meer is toegespitst op de aard van de werkzaamheden. De cursus begint op zaterdag 24 maart om 9.30 uur. Deze ochtend is er een excursie door de heemtuin langs alle biotoopjes. Daarna zijn er 3 donderdagavonden: 29 maart, 5 en 12 april resp. over de vorming van het landschap en de invloeden daarop, fauna en flora. Diverse heemtuinleden en andere deskundigen verlenen hun medewerking aan de invulling. Het wordt vast een levendige, informatieve cursus. De cursus gaat 20 euro kosten, dat is inclusief koffie/thee, achtergrondinformatie en 1 jaar lidmaatschap. Opgave uiterlijk 19 maart via heemtuin@heemtuinmalden.nl of ons postbusnummer: postbus 30, 6581 AA Malden. Geef deze informatie door aan ieder waarvan je denkt dat hij/zij geïnteresseerd zou kunnen zijn. Loes van der Meij JAAR VAN DE BIJ 2012 Zoals bekend zijn wilde bijen belangrijk voor de bestuiving van bloemen van groente en fruitbomen. Helaas hebben deze diertjes het zwaar. Ze gaan gebukt onder ziektes doordat hun weerstand afneemt, veroorzaakt door giftige bestrijdingsmiddelen en verminderde biodiversiteit aan bloemsoorten. Daarom wil men de bij een handje helpen door ze dit jaar extra veel aandacht te geven. Men kan thuis helpen door geen giftige bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Of een solidaire bijenhotel te bouwen en dan natuurlijk ook een bijbehorende nectarkroeg. Gebruik daarvoor zoveel mogelijk soorten drachtplanten. De Heemtuin heeft een mooi voorbeeld van een insectenhotel. Met simpele materialen als rietstengels, bosjes bamboestokjes en houtblokken met geboorde gaten van verschillende doorsnede kun je de mooiste bijenhotels maken. Bijenhotels kunnen op veel plaatsen worden neergezet of opgehangen, maar wel in de buurt van planten die nectar en stuifmeel leveren. Bijenhotels zijn het meest effectief als ze met de openingen in zuidelijke richting zijn geplaatst. In particuliere tuinen volstaat het om een klein nestkastje te maken en op te hangen. Bij het boren van gaten in hout wel de randen glad schuren want bijen houden niet van prikkende splinters in hun buik! Dus doen jullie mee? Kijk voor meer informatie op de website www. jaarvandebij.nl HEEMRANKJUNIOR, MAART 2012, P.4
KINDEREN IN DE HEEMTUIN Ze zeggen; kinderen hebben de toekomst, dus zorgen we ervoor dat ze naar de Heemtuin blijven komen. Dan heeft de Heemtuin ook de toekomst. Met de educatie wordt daar dan ook hard aan gewerkt. Helaas is het roeien met de riemen die we hebben. Door het wegvallen van een vaste medewerker educatie en het teruglopen van het aantal vrijwilligers die gidsen bij de educatielessen, is er voor gekozen om een selectie van ons lesaanbod aan te bieden. Hierdoor kunnen de scholen voortaan niet 2x maar slechts 1x per jaar een bezoekje brengen aan de Heemtuin. Dat betekent een terugloop van het aantal klassen dat komt en dat is wel heel jammer. Gelukkig lopen kinderen met hun ouders toch wel geregeld in de Heemtuin en probeer ik met de BSO wat vaker langs te komen. Zo ook weer donderdag 8 maart jl. We hebben heerlijk in de zon gepicknickt. Het is fijn dat er een tweede tafel staat; dat geeft een heleboel ruimte, want we waren met maar liefst 30 kinderen. Natuurlijk is het ven weer geïnspecteerd en hebben we al twee salamanders mogen bewonderen (een vrouwtje en een mannetje). Verder hebben we onder de vliegdennen afgevallen naalden en dennenappels verwijderd, zodat de hei verder kan oprukken. En wij hebben mooi materiaal voor een blote-voeten-pad. Ook hebben we nog even naar de sapstroom van de berk geluisterd en geprobeerd om wat druppels in een bekertje op te vangen. Helaas hadden een aantal kinderen het koud gekregen waardoor we eerder terug zijn gegaan naar onze locatie op de Broeksingel. Het was weer een leuke en interessante middag, bedankt voor deze unieke mogelijkheid. Tot de volgende keer! Gemma Portman, Educatie / Onderhoudsgroep Pedagogisch medewerker KION BSO Drakenfort MIDZOMERHEEMTUINFEEST 23 juni 2012??????? Wat zou het weer eens leuk zijn om net als een aantal jaren geleden een ouderwetse midzomerheemtuin-middag /avond te hebben. Zo n middag / avond alleen voor onze leden. Zo n middag /avond waarop iedereen iets te eten of te drinken meeneemt en daar de tafels onder de parasol gezellig mee vullen. Zo n middag / avond waarop we de andere leden van de heemtuin onder het genot van deze lekkere hapjes en drankjes weer eens spreken. Zo n avond waarop de vogels nog gezellig fluiten en de zon rood onder gaat in de Heemtuin. Wie wil dit helpen organiseren of heeft een leuk idee? Meldt u dan aan via heemtuin@heemtuinmalden.nl Zonder helpende handen komt dit niet van de grond. Tijdens de algemene ledenvergadering zal worden besloten of deze dag doorgaat. HEEMRANKJUNIOR, MAART 2012, P.5
STARTOCHTEND 14 APRIL 2012 9.00 tot 13.00 uur De winter is voorbij en het voorjaar meldt zich al duidelijk. De vogels beginnen weer aan hun mooie riedel en voorzichtig zwellen de eerste knoppen weer aan de takken. Ook de heemtuin bereidt zich voor op een uitbundig nieuw groeiseizoen. Daarvoor is het nodig om op een aantal plaatsen oude plantenresten weg te halen zodat er lucht en licht voor nieuwe groei ontstaat. Op de akker moeten de gewassen worden ingezaaid om in de zomer te kunnen oogsten. We kunnen weer veel hulp gebruiken, zodat de heemtuin opgeruimd het nieuwe seizoen ingaat. Het is ook gezellig, een ochtend waarbij alle werkgroepen tegelijk aan de slag kunnen en bij de gezamenlijke koffie kunnen uitwisselen waar ieder mee bezig is. U komt toch ook? Ook zullen we tijdens deze startochtend de plaquette voor Gerda Seijler, op de nieuwe picknicktafel onthullen. De familie van Gerda is hiervoor uitgenodigd. WIST U DAT...?? 4 het nieuwe ven aan de noordkant lek geprikt is.. 4 het Heemhuis een goede huisbaas is!! De pop op de deur heeft zijn huurcontract nog niet opgezegd. De grote vraag is nu welke vlinder komt er uit de pop. 4 bij de kruidentuin de laatste aardsterren nog te vinden zijn. 4 het daslook al weer boven de grond staat. 4 er nu bij het vijvertje in de kruidentuin sterrenschot is gespot. 4 er ook dassen in de Heemtuin zijn gezien. 4 er voor de kinderen van de basisschool nu ook een eigen Heemrank-junior verschijnt. ONZE GROENE BUREN Intratuin heeft een nieuwe vestiging geopend in Elst en geeft hiervoor eenmalig een huis-aan-huisblad uit. Intratuin Malden verspreidt dit blad ook, maar wilde daarin meer informatie van organisaties en bedrijven in Malden en omstreken. Wij als groene buur zijn gevraagd voor een interview en staan met een leuk artikel op een dubbele pagina. Een mooie reclame door onze buren. AGENDA 2012 28 maart Jaarvergadering in Maldensteijn 14 april Startochtend 23 juni Midzomerheemtuinfeest (onder voorbehoud) 8 september Grote Klusdag Kopij volgende Heemrank: voor 5 mei! HEEMRANKJUNIOR, MAART 2012, P.6