Het effect van het zwembadklimaat op verlichting De belangrijkste factoren en risico s toegelicht
Kennisdocument: Het effect van het zwembadklimaat op verlichting Er zijn maar weinig omgevingen waar meer van een verlichtingssysteem wordt geëist dan in een zwembad. Warmte, vocht en chloor; nog vaak wordt onderschat hoe groot de invloed van deze factoren is op de producten die zich in een zwembad bevinden. In dit artikel worden de verschillende factoren uiteengezet en wordt vervolgens toegelicht hoe de LED zwembadverlichting van EVA Optic op deze cruciale factoren binnen het zwembadklimaat inspeelt. EVA Optic is specialist in de ontwikkeling en productie van LED verlichting voor veeleisende omgevingen als zwembaden. Onze verlichting is te vinden in ruim 150 Nederlandse zwembaden. Diverse zwembaden zijn volledig voorzien van enkel EVA Optic LED zwembadverlichting. Wat is de invloed van de temperatuur in een zwemzaal op verlichting? Iedereen weet dat het warm is in een zwembad, 32 C luchttemperatuur op vloerniveau is heel normaal. Maar hoe warm is het helemaal boven in de zwemzaal, op 6 meter hoogte? Warmte stijgt tenslotte op waardoor de warmteontwikkeling bovenin de zwemzaal (boven het luchtbehandelingskanaal) nog flink kan toenemen. En als op een warme zomerdag de zon het dak extra verwarmt, of s nachts als de luchtbehandeling op de eco-stand staat, of wanneer de luchtbehandeling door een storing helemaal uitvalt. Hoe warm wordt het dan helemaal boven in het zwembad, daar waar de verlichting zich bevindt? Verlichtingsarmaturen moeten deze extreme temperaturen jarenlang, dag in dag uit, kunnen verdragen. Dus naast de warmte die zich binnen in het armatuur ontwikkelt, moet het armatuur ook bestand zijn tegen de extreme temperatuur boven in het bad. De warmteontwikkeling in zwembaden valt ver buiten wat een gewoon verlichtingsarmatuur aankan. Ook armaturen die op papier geschikt zijn voor een zwembad zijn vaak onvoldoende berekend op de praktijk, met name de temperatuurpieken. Lichtbronnen, ook LEDs, worden dan voortdurend overbelast waardoor de levensduur exponentieel afneemt, als ze het niet al vroegtijdig begeven. EVA Optic ontwikkelde speciaal voor zwembaden ATS of AutoTemperature System. Door deze slimme technologie reguleert een armatuur zijn eigen temperatuur. Wanneer het armatuur te warm wordt door de omgevingstemperatuur, dan dimt de verlichting automatisch iets terug. Het verschil is zo minimaal dat het met het blote oog niet waarneembaar is, maar de LEDs in de armaturen worden door ATS op unieke wijze beschermd om zo een optimale levensduur mogelijk te maken. Alle zwembadarmaturen van EVA Optic zijn standaard voorzien van ATS, met uitzondering van de LED onderwaterverlichting, die op basis van waterkoeling een soortgelijke bescherming krijgt.
Welke materialen zijn het meest geschikt voor het zwembadklimaat? EVA Optic is gespecialiseerd in verlichtingsoplossingen voor zwembaden, zowel onder als boven water. EVA Optic armaturen worden specifiek ontwikkeld voor het zwembadklimaat. Dit uit zich niet alleen in unieke technologieën als ATS, maar ook in bijvoorbeeld het ontwerp van het armatuur. Dat begint al bij de selectie van de juiste materialen. Door onze ruime ervaring in de zwembadbranche zijn onze productontwikkelaars volledig op de hoogte van alle ontwikkelingen op gebied van materiaaltoepassing in zwembaden. De gevolgen van verkeerde keuzes in materialen of bezuinigingen op de kwaliteit van toegepaste materialen hoeven in een bedrijfshal niet groot te zijn. In een zwembad kan dit echter serieuze gevolgen hebben voor de veiligheid van bezoekers. We weten welke materialen meest geschikt zijn voor een zwembadklimaat. Niet alleen door volledig op de hoogte te zijn, en blijven, van alle ontwikkelingen, regels en voorschriften. Maar juist ook door voortdurend materialen grondig te testen. We beschikken over eigen testfaciliteiten waar alle toegepaste materialen aan uitgebreide testen worden onderworpen; van LEDs, driver en afscherming tot aan kabels en bevestigingsmaterialen. Resultaat van de voortdurende research en testen is dat onze producten steeds worden verbeterd en geoptimaliseerd. Bijvoorbeeld het EVAline lijnverlichting systeem. De basis van het systeem, het aluminium profiel, is geen standaard profiel. Het profiel vormt een doorontwikkeling van ons voorgaande lijnverlichting systeem, LEDline. De ervaring die wij haalden uit de vele zwembaden die met LEDline werden uitgerust, vormde de basis voor het nieuwe EVAline profiel. Het hoge koelvermogen van het profiel maakt de toepassing van de meest efficiënte LEDs op de markt mogelijk met als resultaat een zeer energie efficiënt verlichtingssysteem. EVA Optic producten zijn vervaardigd van enkel de meest hoogwaardige kwaliteit materialen. Onze kwaliteitseisen liggen hoog. Zo hoog zelfs dat wij met regelmaat onderdelen zelf ontwikkelen of op maat laten ontwikkelen wanneer het aanbod in de markt niet aan de eisen voldoet. Elektrische veiligheid in zwembaden Maar het gaat niet alleen om het profiel en de materialen; ook de elektrische componenten zijn specifiek geselecteerd en uitgebreid getest op zwembadtoepassing. De elektrische voedingen zijn bijvoorbeeld volledig ingegoten met een chloorbestendige 2-componenten hars. Elektronische componenten worden geselecteerd met inachtneming van alle nationale en internationale wetten en normen m.b.t. elektrische veiligheid in zwembaden. We zijn tot in detail op de hoogte van de wet- en regelgeving en zorgen dat al onze elektrische componenten voldoen aan deze eisen en zijn getest bij onafhankelijke, geaccrediteerde instanties.
In specifieke gevallen, zoals bij de LED onderwaterverlichting, laten wij onze producten onverplicht testen door geaccrediteerde testinstituten om de veiligheid en kwaliteit van onze verlichting aantoonbaar te maken. Zo zijn al onze LED onderwaterlampen (incl. driver/voeding) getest en goedgekeurd op de internationale IEC norm IEC NEN EN 60598-2-18. Wat is de invloed van vocht op de levensverwachting van verlichting? Ook de invloed van vocht wordt nog te vaak onderschat. Jaren geleden was het eerste product dat EVA Optic ontwikkelde een onderwaterlamp. Ook toen al gingen we bij het ontwerp niet uit van de geldende standaard (halogeenverlichting), maar juist van de unieke eigenschappen en mogelijkheden van LED technologie. Van deze filosofie zijn we sindsdien niet meer afgeweken. Door continue research en doorontwikkeling staat de onderwaterverlichting van EVA Optic al jaren internationaal bekend als kwalitatief hoogwaardig en zeer betrouwbaar. De ruime ervaring die wij met de ontwikkeling van onderwaterverlichting hebben opgedaan, wordt ook ingezet bij de ontwikkeling van onze overige verlichting. Wanneer je als fabrikant kan zorgen dat een onderwaterlamp, die jarenlang ondergedompeld zit in chloorwater, waterdicht blijft dan is vocht niet langer de grote uitdaging die het anders zou zijn. Want vocht is een serieuze uitdaging voor verlichting in zwembaden. De luchtvochtigheid in een zwembad ligt al gauw op 55%, maar dit kan in de praktijk oplopen tot meer dan 70%, zeker wanneer het bad niet in gebruik is en de luchtbehandeling op de spaarstand in ingesteld. Armaturen hebben het dan zwaar te verduren. Vocht is funest voor elektronische componenten (printplaten, LEDs, drivers, voedingen, dimmers) met storingen en uitval tot gevolg. En natuurlijk is de kans op corrosievorming zeer groot in een omgeving die voortdurend zo warm en vochtig is. De meeste metalen (in armaturen en bevestigingsmaterialen) zijn niet duurzaam bestand tegen het zwembadklimaat, en dan hebben we het nog niet eens over de invloed van chloordampen. Hoe snel tast chloor verlichtingsarmaturen aan? Je zou verwachten dat van alle soorten verlichting in een zwembad, onderwaterverlichting het meest te verduren heeft van chloor, maar toch is dat niet waar. Natuurlijk heeft ook onderwaterverlichting te lijden van het chloorgehalte in zwembadwater, maar dit staat niet in verhouding tot de verlichting die zich boven het bad bevindt. De combinatie van warmte, vocht en chloor zorgt namelijk voor de ontwikkeling van een vochtfilm met hoge concentraties chlorideionen op de verlichtingsarmaturen boven en vlak naast het bassin. Deze chloride laag vreet zich voortdurend in het materiaal waarop het zich bevindt. Dit tast niet alleen de armaturen aan, maar ook de bevestigingsmaterialen en de componenten binnen in het armatuur, zoals LEDs, printplaten, voedingen, drivers, etc. De combinatie van trekspanning en
corrosie kunnen vervolgens binnen korte tijd het materiaal zodanig aantasten (o.a. putcorrosie) dat het materiaal kan scheuren (scheurvormende spanningscorrosie) en de veiligheid in het geding komt. Een simpele chloorresistente coating op het armatuur is niet altijd voldoende om de agressieve werking van deze chloorhoudende vochtfilm lang te kunnen weerstaan. EVA Optic heeft de werking en chloorbestendigheid van diverse coatings, behandelingen en methodes uitgebreid getest. Alle EVA Optic zwembadarmaturen en componenten worden voorzien van een unieke behandelmethode om de invloed van chloride-ionen optimaal te beperken. Hierdoor kan de inspectietermijn voor bepaalde armaturen mogelijk zelfs worden verlengd naar het maximum van 6 jaar. Nieuw! EVAline klikbare basisverlichting voor zwembaden EVAline (type Aqua HE) is een nieuw klikbaar LED lijnverlichting systeem voor zwembaden. Het EVAline railsysteem bestaat uit 2 afzonderlijke modules die middels een scharnier met valbeveiliging aan elkaar worden bevestigd. Vervolgens worden de modules eenvoudig op elkaar vastgeklikt. Montage en installatie van EVAline is uiterst eenvoudig met het geïntegreerde DRAKA/ABB Clixys low voltage installatiesysteem. Dit unieke en betrouwbare halogeenvrije installatiesysteem zorgt voor een hoge kwaliteit elektrische installatie. Dit bespaart niet alleen veel tijd met het installeren, maar vermindert ook faalkosten vanwege de knijpconnectoren die slechts op één manier passen. EVAline is degelijk, zeer betrouwbaar en duurzaam. EVAline is uitgerust met diverse technologieën, zoals bijvoorbeeld ATS (Auto Temperature System) waarmee de verlichting zijn eigen temperatuur reguleert en CLO (Constant Light Output) wat de normale afname van lichtstroom al bij ingebruikname incalculeert en compenseert waardoor veel energie kan worden bespaard. Ook aan het voorkomen van verblinding is gedacht, (wedstrijd)zwemmers moeten tenslotte niet verblind worden door de verlichtingsarmaturen aan het plafond of boven de badrand. EVAline heeft een UGR (Unified Glare Rating) van < 19 en voldoet daarmee aan dezelfde strenge eisen die gelden in kantoor/werkomgevingen. Ook het uiterlijk van het EVAline licht is uniek. Geen typische lichtpuntjes zoals bij andere LED armaturen, maar juist een egale lijn van licht zoals we gewend zijn van TL armaturen. Maar dan met de mogelijkheid om een geheel ononderbroken lichtlijn over de lengte (of breedte) van het bassin te creëren.
EVA Optic: Specialist in zwembadverlichting EVA Optic is specialist in de ontwikkeling en productie van LED verlichting voor veeleisende omgevingen, zoals zwembaden. We hebben een compleet assortiment verlichting om iedere zwemaccommodatie van A tot Z te voorzien van efficiënte, kwalitatief hoogwaardige LED verlichting; van lijnverlichting en downlights tot spotlights, wandarmaturen en onderwaterverlichting. Alle armaturen zijn via het Smart Installation System onderling met elkaar verbonden en centraal aanstuurbaar, eventueel i.c.m. met meerkleurige verlichting, daglichtregelingen, beweging sensoren, EIB systemen, DALI en noodverlichting. Alle armaturen worden in eigen huis ontwikkeld en geproduceerd waarbij maatwerk tot de mogelijkheden behoort. EVA Optic is Nederlands ontwikkelaar en fabrikant van LED verlichting voor veeleisende omgevingen. Daarnaast zijn wij ontwikkelpartner van vooraanstaande marktpartijen als Grontmij Nederland voor producten als ecodynamische LED verlichting voor natuurgebieden en LED kaarsverlichting voor historische gebouwen. Bekijk onze website www.evaoptic.nl voor meer informatie of bel + 31 (0)38 33 75 067. Auteur: Jan van Loon CEO & Product Developer EVA Optic B.V. T: 038 3375067 M: 0614327889 E: jan@evaoptic.com 2014, EVA Optic B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van EVA Optic B.V.