Externe dienst voor preventie en bescherming op het werk vzw januari-februari-maart 2008
voorwoord Beste Lezer, Het nieuwe jaar is weer ingezet en ook wij wensen u een heel voorspoedig jaar. Wij hopen dat 2008 een jaar mag worden waarin u zowel op professioneel als op privévlak alles mag waarmaken. Als uw partner in preventie hopen wij natuurlijk ook dat er zich geen zware ongevallen voordoen. Ook Adhesia is in volle evolutie : nadat wij in de laatste 7 jaar heel onze vloot hebben vernieuwd om met nieuwe en volledig uitgeruste wagens u van dienst te zijn (wij hebben er nu 12, ter info : een van de grootste vloten in België), zijn wij eind dit jaar gestart met onze vast centra. Zo hebben wij te Kortrijk en te Moeskroen onze intrek genomen in nieuwe en ruime kantoren en werd een investeringsprogramma door onze Raad Van Bestuur goedgekeurd voor onze lokalen te Charleroi, Brussel, Doornik, Oostende en Brugge. Verder hebben wij vanaf januari een nieuw vast centrum in Geel geopend en is er een periodieke aanwezigheid te Hasselt, Leuven, Luik en Namen. Tot slot kan ik u melden dat wij eveneens in Antwerpen een nieuw centrum voorzien. Wat wij in deze eerste nieuwsbrief hebben gestoken is ook niet min. U kan er lezen hoe vandaag de vorming van preventieadviseur is gestruktureerd. Jarenlang sprak men van een niveau 1 en niveau 2, vandaag hebben deze terecht- een algemene en gemeenschappelijk basiskennis. Let op : de gewone overgang van niveau II naar niveau I wordt minder evident in de toekomst en is zoals voorheen slechts mogelijk tot augustus 2008. Voor de klanten in de bouw is er een communicatie rond de nieuwe wetgeving inzake de sociale voorzieningen die voor kleine bouwplaatsen afwijkt van de algemene regels. Tot slot vindt u een adviserende tekst voor ondernemingen die te maken hebben met ploeg- en nachtarbeid en de problemen en adviezen die onze dienst hiervoor formuleert. Aangenaam leesplezier, Inhoud Adhesia news Nacht- en ploegenarbeid Sociale voorzieningen kleine bouwplaatsen Vorming van de interne preventieadviseur Opleidingen p 3 p 4-5 p 6-7 p 8-9 p 10-11 Adhesia
AdhesiaNEWS Moeskroen nieuw administratief centrum In juni 2006 verbonden Prevemed-Bewel en Simetra hun lot aan elkaar en werd gekozen voortaan de activiteiten verder uit te bouwen onder de gemeenschappelijke benaming Adhesia. Daarbij werd een Externe Dienst met nationaal actieterrein uit de grond gestampt met een nieuwe strategie die een kwaliteitsvolle dienstverlening hoog in het vaandel draagt. In het kader van deze strategie en teneinde de samenwerking tussen de Waalse en de Vlaamse afdeling te versterken, werd zopas een verdere stap gezet met de beslissing van Adhesia om de activiteiten van de regio s zuid-west-vlaanderen en west-henegouwen samen te voegen. Daartoe werden nieuwe en vooral ruime lokalen in gebruik genomen in het bedrijvencentrum Futur X in Moeskroen. In dit nieuw centrum, dat van start gaat vanaf 2 januari 2008, zullen de administratieve diensten van de regionale centra Doornik en Kortrijk worden gehuisvest. Het centrum zal er ook over een eigen medisch kabinet beschikken. Het spreekt vanzelf dat de medische circuits in Doornik en in Kortrijk volledig operationeel blijven en dezelfde volwaardige dienstverlening blijven aanbieden voor alle aangeslotenen. Deze nieuwe vestiging is het beste bewijs van het feit dat Adhesia zijn aanwezigheid in deze regio wenst te versterken en bovenal een kwaliteitsvolle dienstverlening wenst te verzekeren in de onmiddellijke nabijheid van zijn leden. De plechtige opening van het nieuw Centrum gaat door op woensdag 13 februari 2008. Verdere praktische inlichtingen daaromtrent zullen u op het gepaste tijdstip worden bezorgd. Adres van het centrum in Moeskroen : Adhesia Centre Futur X 55, Boulevard Industriel, gebouw H 7700 Moeskroen Tel: 056/48.38.70 Fax: 069/88.91.19 e-mail : Moeskroen@adhesia.be Medisch centrum in Kortrijk verhuist Op 1 januari 2008 opent Adhesia haar medisch centrum op een nieuwe locatie te Kortrijk. Vanaf dan kan u zich melden voor het medisch onderzoek in de Kortrijksestraat 389 C. 3
Nacht- en ploegenarbeid Op 16 juli 2004 werd een Koninklijk Besluit van kracht betreffende bepaalde aspecten van nacht- en ploegenarbeid, die verband houden met het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. In dit Koninklijk Besluit wordt vastgelegd dat een werkgever een risicoanalyse van alle nacht- en ploegenarbeid dient te verrichten om te achterhalen welke nachtprestaties bijzondere risico s of lichamelijke of geestelijke spanningen voor de werknemer met zich meebrengen. Hierbij dient de werkgever rekening te houden met de risico s inherent aan nacht- of ploegenarbeid. Indien deze risicoanalyse geen extra risico s aantoont, worden deze nacht- & ploegenarbeiders 3-jaarlijks aan het medisch onderzoek onderworpen (werknemers ouder dan 50 kunnen zelf om een jaarlijks onderzoek vragen, evenals het comité). Deze wetgeving is er gekomen omdat ploegenarbeid en elke andere vorm van werk tijdens ongewone uren (voornamelijk nachtarbeid) kan leiden tot gezondheidsproblemen. Sommige van die problemen zijn van korte duur en voornamelijk gekoppeld aan een bepaalde periode in het werkschema, meestal gedurende nachtdienstperiodes (bijvoorbeeld slaap- en eetstoornissen). Deze problemen verdwijnen meestal tijdens dagdienst of tijdens vakanties. Andere symptomen daarentegen zijn de reflectie van ernstige onderliggende chronische processen ten gevolge van de afwijkende waak- en slaapuren (waar onze biologische klok zich moet aan aanpassen) en vooral een tekort aan slaap. Slaapproblemen worden vaak gezien als de basisoorzaak van verschillende problemen bij ploegenarbeid. Een persoon met een slaapge- 4
De arbeidsgeneesheer brek, is een vermoeide en gevaarlijke werknemer, een prikkelbaar en slecht gehumeurd familielid, en dit kan problemen creëren op andere gezondheidsdomeinen. Onderzoek naar nacht en ploegenarbeid heeft geresulteerd in de volgende ergonomische aanbevelingen ten aanzien van roosters bij ploegendiensten Ploegenarbeid beïnvloedt dus ook de sociale ritmes en de normale gang van een huishouden. Dit wordt vaak minder benadrukt dan de biologische ritmeverstoring, maar wordt door de meeste ploegenarbeiders als heel belangrijk ervaren. Zowel vroege, late, weekend- als nachtdiensten hebben hun impact op het sociale leven. Sommige mensen zijn vroege vogels of ochtendmensen. Anderen zijn nachtuilen of avondmensen. Ochtendmensen zijn over het algemeen de slechtste kandidaten voor een ploegendienst of onregelmatige werktijden. Zij hebben meer moeite om zich aan te passen aan extreme veranderingen in slaaptijden dan avondmensen. De kans op het ontwikkelen van gezondheidsproblemen wordt daarnaast ook beïnvloed door leeftijd, maar ook door een groot aantal andere factoren zoals genetische factoren, persoonlijke trekken, werkervaring, levensstijl en sociaal gedrag. Vermijd continue nachtdiensten Beperk het aantal nachten na elkaar tot maximaal 2 à 4 nachten Overweeg kortere nachtdiensten Vermijd snelle wisselingen Plan voldoende vrije weekends Vermijd een aaneenschakeling van te lange herhaalde opdrachten (monotonie) Laat het rooster voorwaarts roteren (d.w.z. met de klok mee: ochtend-avond-nacht) Vermijd een te vroege start van ochtendploeg Tijdens het medisch onderzoek kan de bedrijfsarts specifieke klachten ten gevolge van het nacht- & ploegenwerk opsporen, aanwijzigen geven voor een gezonder slaapgedrag of betere eet- en bewegingsgewoonten. 5
Sociale voorzieningen kl Bij aanpassing van de sociale voorzieningen bij kleine bouwplaatsen dient ook een voorafgaand advies gevraagd te worden aan het comité PBW, de syndicaal afgevaardigden(*) of werknemers(**). Het medisch departement van Adhesia heeft een aantal algemene adviezen vastgelegd die o.a. bij dit voorafgaand advies van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer zullen gegeven worden. Deze adviezen zijn opgesomd in bijgevoegde tabellen De sociale voorzieningen op werven worden geregeld door het Koninklijk Besluit van 24 september 2006, waarbij de collectieve arbeidsovereenkomst betreffende de humanisering van de arbeid van 10 februari 2005, gesloten in het paritair comité voor het bouwbedrijf, algemeen bindend werd verklaard. In onderstaande tabel zijn de types sociale voorzieningen weergegeven, verbonden aan de activiteiten, de werknemersgroepen en het aantal werkdagen dat niet mag overschreden worden. Er wordt steeds gestreefd naar de maximale benadering van de CAO. Wanneer dit materieel onmogelijk blijkt, wordt in een cascade (watervalsysteem) afgedaald naar het minimum van dit advies. In dit artikel verduidelijken we het art. 30 van deze wetgeving waarbij bij kleine bouwplaatsen kan afgeweken worden van de standaard sociale voorzieningen na voorafgaand advies van de preventieadviseur- arbeidsgeneesheer. Aanpassing sociale voorzieningen op kleine bouwplaatsen. Werknemers categorieën Kleine werven maximum 5 medewerkers Kortstondige werken Verschillende werken uitgezonderd gevaarlijke en ongezonde werken. Werkdagen maximum 22 wkd. Type combinatie sociale voorzieningen Type A Deze CAO voorziet dat pas zeer uitzonderlijk, omwille van kortstondigheid van de werken en de materiële onmogelijkheid van de standaard sociale voorzieningen kan afgeweken worden, meer bepaald op bouwplaatsen waar geen werken worden uitgevoerd waar uit de risicoanalyse blijkt dat deze gevaarlijk en ongezond zijn in combiatie met bouwwerken van zeer korte duur bij kleine bouwplaatsen ( 5 arbeiders ) bij wegenwerken Kleine werven maximum 4 medewerkers De mobiele of onderhoudsploeg maximum 4 medewerkers De mobiele of onderhoudsploeg maximum 2 medewerkers Verschillende werken uitgezonderd gevaarlijke en ongezonde werken. Plaatsing, herstellingsen onderhoudwerken. Bijvoorbeeld: plaatsen signalisatie Plaatsing, herstellingsen onderhoudwerken, Bijvoorbeeld: herstellen van een torenkraan maximum 22 wkd. Type B 1 tot 5 wkd. Type C 1 tot 5 wkd. Type C of Type D 6
eine bouwplaatsen De arbeidshygiënist Type sociale voorziening Eetplaats Kleerkasten Wasgelegenheid voorzien van proper water WC Type A, Mobiele Refter, met wasbak, maximum 5 medewerkers. Hygiënisch onderhoudsvriendelijk 1,5m 2 /pp, tafel en zitbanken. 5x1,5m 2 = 7,5m 2 Kapstokken in refter met banken die kunnen fungeren als opbergruimte. Kast met 5 afsluitbare vakken voor persoonlijke spullen. Kleerkast op depot bedrijf. Wasbak met één waterkraan/ 3p in refterruimte voorzien. Chemisch huurtoilet of Wc op waterspoeling Type B, Refter met wasbak, maximum 4 medewerkers. Hygiënisch onderhoudsvriendelijk 1,5m 2 /pp, tafel en zitbanken. 4x1,5m 2 =6m 2 Kapstokken in refter met banken die kunnen fungeren als opbergruimte. Kast met 4 afsluitbare vakken voor persoonlijke spullen. Kleerkast op depot bedrijf. Wasbak met één waterkraan/ 3p in refterruimte voorzien. Chemisch huurtoilet of Wc op waterspoeling Type C: Voertuig voorzien van een afgesloten laadbak. Hygiënisch onderhoudsvriendelijk Voertuig zelf met 5 zitplaatsen, maximum bezetting 4 medewerkers Kapstok en opbergvak voorzien in het voertuig. Kleerkast op depot van het bedrijf Jerrycan voorzien van een kraantje, dagelijks gevuld met proper water. Chemisch toilet, type camping achter in de vrachtwagen in een onderhoudsvriendelijke afgesloten ruimte. Type D: voertuig zonder afgesloten laadbak. Hygiënisch onderhoudsvriendelijk Voertuig met 2 of 3 zitplaatsen, maximum bezetting 2 medewerkers Kleerkast op het depot van het bedrijf. Jerrycan voorzien van een kraantje, dagelijks gevuld met proper water. Openbare toiletten, te vragen bij de gemeente of stadsdiensten waar gewerkt wordt. - Indien de gelegeheid zich voordoet, kan er ook een regeling getroffen worden om de sociale voorzieningen van de opdrachtgever (buren) te gebruiken. - Wanneer de mogelijkheid bestaat om aan te sluiten op het waternet moet dit ook gebeuren. - Een onderhoudsschema is noodzakelijk op te stellen en in te vullen. Dagelijks onderhoud moet verzekerd worden. - Code van goede praktijk betreffende water dat gebruikt wordt om de handen te wassen in watertank of jerrycan: om de 4 dagen het water volledig verversen uit de watertank. (bij besmetting Chloramine tabletten gebruiken) Art. 30 Zéér uitzonderlijk kunnen, omwille van de kortstondigheid van de activiteiten en de materiële onmogelijkheid, de concrete toepassingsmodaliteiten van deze collectieve arbeidsovereenkomst aangepast worden bij bouwwerken van zeer korte duur, kleine bouwplaatsen (5 arbeiders) en bij wegenwerken. Deze modaliteiten worden voorafgaandelijk ter advies voorgelegd aan de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. (*): bij ontstentenis van CPBW (**): bij ontstentenis van CPBW en syndicale afvaardiging 7
Vorming van de interne Na bijna dertig jaar, maar hoofdzakelijk omwille van de nieuwe principes ingevoerd door de wet welzijn op het werk, was de wetgeving inzake de vorming van preventieadviseurs (KB van 10 augustus 1978) aan herziening toe. Het koninklijk besluit van 17 mei 2007 betreffende de vorming en de bijscholing van de preventieadviseurs van de interne en externe diensten voor preventie en bescherming op het werk legt deze wijzigingen in de vorming en bijscholing vast. In deze bijdrage gaan we dieper in op de belangrijkste nieuwigheden in verband met: opleiding niveau I en II opleiding basiskennis (niveau III) bijscholing Voor de interne diensten worden de ondernemingen gerangschikt in 4 groepen: A, B, C en D volgens het aantal werknemers die zij tewerkstellen en volgens de risicograad van de onderneming. De onderstaande tabel geeft het niveau van de aanvullende vorming aan dat vereist is voor de interne preventieadviseur. Groep (onderneming of technische bedrijfseenheid) Preventieadviseur belast met de leiding A Niveau I B Niveau II C Basiskennis D Basiskennis 8
preventieadviseur De preventieadviseur Opleiding niveau I en II De vorming is modulair opgebouwd: ze bestaat uit een basismodule, gevolgd door een specialisatiemodule. De basismodule is multidisciplinair en houdt een opleiding in van 120 u. Om niveau I te verwerven moet de cursist die de basismodule gevolgd heeft, de specialisatiemodule niveau I van 280 uren volgen. Voor niveau II moeten de cursisten na de basismodule de specialisatiemodule niveau II van 90 uren volgen. NIVEAU I (280u) MULTIDISCIPLINAIRE BASISMODULE (120u) NIVEAU II (90u) Opleiding basiskennis (niveau III) Het koninklijk besluit legt ook voor het eerst vast hoe men de vereiste basiskennis kan verwerven voor de bedrijven van groep C en D. Daarnaast wordt de inhoud en duur vastgelegd voor het organiseren van deze cursus basiskennis (niveau III). ADHESIA organiseert reeds jarenlang deze opleiding die beantwoordt aan deze nieuwe wetgeving. ADHESIA is hiervoor geregistreerd en opgenomen in de lijst van de overheid van organisaties die deze opleiding aanbieden. Vanaf 2008 bieden wij u nu ook deze cursus in het Frans aan! Meer informatie over de inhoud en data van deze opleidingen vindt u in de volgende ADHESIA-flash terug. Bijscholing Preventieadviseurs zijn nu verplicht jaarlijks een bijscholing te volgen om op de hoogte te blijven van de wijzigingen in de reglementering over het welzijn op het werk en van de wetenschappelijke en technische vooruitgang in dit domein. De duur van de bijscholing werd niet vastgelegd. De overgangscursus van niveau II naar niveau I houdt op te bestaan (cursussen overgangsniveau kunnen nog opgestart worden tot augustus 2008). Personen met een niveau II kunnen, nadat ze vijf jaar ervaring hebben als preventieadviseur, de specialisatiemodule niveau I volgen om het eerste niveau te verwerven. Deze ervaring moet vanaf nu aan wel geattesteerd worden door de arbeidsinspectie. 9
Opleidingen Adhesia biedt een steeds ruimer aanbod aan opleidingen waarbij telkens de ondernemerschapsportefeuille (tussenkomst 35% door Vlaamse Gemeenschap: BEA maatregel) kan gebruikt worden. Bij de opleidingen EHBO in de bouwsector kan beroep gedaan worden op het fonds voor vakopleiding voor financiële tussenkomst. Nederlandstalig EHBO basisopleiding Om de eerste hulp bij ongevallen te verzekeren in een onderneming moet elk bedrijf over een minimum aantal gebrevetteerde hulpverleners beschikken. In een basiscursus van 21 uur wordt dit thema zowel praktisch als theoretisch uitgediept. Brugge, Pathoekeweg 34 te Brugge: 25, 29 januari en 18 februari 2008 Zwijnaarde, Adhesia, Tramstraat 59 te Zwijnaarde: 3, 13 en 18 maart 2008 Kortrijk, Adhesia, Kortrijksestraat 389 C te Kortrijk: 14, 18 en 28 april 2008 Brussel, Adhesia, Oude Graanmarkt 10 te Brussel : 3, 10 en 17 juni 2008 EHBO herhaling Voor iedere opgeleide hulpverlener wordt er jaarlijks een heropfrissing van 4 uur voorzien. Zo blijft het brevet van de hulpverlener geldig. Brugge, Confederatie van de bouw, Pathoekeweg 34 te Brugge: 28 januari 2008 van 8.00-12.00 6 maart 2008 van 18.00-22.00 Zwijnaarde, Adhesia, Tramstraat 59 te Zwijnaarde: 14 maart 2008 van 8.00-12.00 8 april 2008 van 18.00-22.00 Kortrijk, Adhesia, Kortrijksestraat 389 C te Kortrijk: 11 april 2008 van 8.00-12.00 14 april 2008 van 18.00-22.00 Opleiding basiskennis - Niveau III Een zesdaagse opleiding voor werkgevers, hiërarchische lijn en preventie adviseurs in C en D bedrijven waarbij de volledige basis voor het voeren van een welzijsbeleid aan bod komt. Zwijnaarde, Adhesia, Tramstraat 59 te Zwijnaarde: 13, 20, 27 februari, 5, 12 en 19 maart 2008 Kortrijk, Adhesia, Kortrijksestraat 389 C te Kortrijk: 25 februari, 3, 10, 17 maart, 7 en 21 april 2008 10
Opleiding Vertrouwenspersoon In deze opleiding worden de leidinggevenden niet alleen geïnformeerd over hun plichten, maar ook aangeleerd om deze problemen van pesten, psychisch geweld, fysisch geweld en ongewenst seksueel geweld op het werk zo kordaat en efficiënt mogelijk aan te pakken Zwijnaarde: Adhesia, Tramstraat 59 te Zwijnaarde: 3, 4 maart 2008 Franstalig (Brussel) Base Secourisme Industriel Brussel: Adhesia à 1000 Bruxelles Rue du Vieux Marché aux Grains, 10 Donderdag 05 juni 2008 van 08.00u tot 16.30u (jour 1) Donderdag 12 juni 2008 idem (jour 2) Donderdag 19 juni 2008 idem (jour 3) Contactpersoon: Jacques Vancauwenberghe - tel: 02/511.06.86 Recyclage Secourisme Industriel Brussel: Adhesia à 1000 Bruxelles Rue du Vieux Marché aux Grains, 10 Donderdag 22 mei 2008 van 08.30u tot 12.30u Contactpersoon: Jacques Vancauwenberghe - tel: 02/511.06.86 Voor bijkomende info, folders en inschrijving kunt u steeds terecht bij Mevr. Christel Schrijvers op het telefoonnummer 059/50 49 18 of per mail bij christel.schrijvers@adhesia.be 11
Externe dienst voor preventie en bescherming op het werk vzw Antwerpen Tel : 09/244.45.90 antwerpen@adhesia.be Brussel Tel : 02/511.06.86 brussel@adhesia.be Brugge Tel : 050/33.98.07 brugge@adhesia.be Oostende Tel : 059/50.49.18 oostende@adhesia.be Kortrijk Tel : 056/21.25.51 kortrijk@adhesia.be Zwijnaarde Tel : 09/244.45.90 zwijnaarde@adhesia.be Charleroi Tél : 071/73.34.00 charleroi@adhesia.be Bruxelles Tél : 02/511.06.86 bruxelles@adhesia.be La Louvière Tél : 064/27.54.51 lalouviere@adhesia.be Mons Tél : 064/27.54.81 mons@adhesia.be Namur Tél : 081/22.85.66 namur@adhesia.be Tournai Tél : 069/88.91.10 tournai@adhesia.be 72377