Centrumlocatie Laparoscopische operatie van de dikke darm
U heeft van uw behandelend arts gehoord dat u in aanmerking komt voor een laparoscopische operatie van uw dikke darm. In deze folder vindt u informatie hierover. Tevens krijgt u de folder "Wegwijs bij opname" toegezonden. Wat is een laparoscopie Bij een laparoscopie maakt de chirurg slechts enkele kleine snedes in plaats van één hele grote in de buik. Een laparoscoop (een dunne telescoopachtige buis) wordt via één van de snedes in de buik gebracht. Dit geeft de chirurg de mogelijkheid de dikke darm op een monitor te bekijken. Chirurgische instrumenten worden via de overige snedes ingebracht. Tijdens de laparoscopische operatie bedient de chirurg de chirurgische instrumenten via de monitor. Eventueel wordt een grotere snede gemaakt om een gedeelte van de dikke darm te kunnen verwijderen. Voorbereiding thuis U kunt zelf diverse maatregelen nemen om de operatie en het herstel soepeler te laten verlopen: - drink een paar weken vóór de operatie meer water dan gebruikelijk - probeer ook meer te bewegen, elke dag een korte wandeling verbetert de conditie van uw hart en longen - als u rookt: stoppen met roken 2 U heeft instructies gekregen om uw darmen voor te bereiden op de operatie. Volg alle instructies goed op! Het is mogelijk dat uw operatie niet doorgaat als u niet alle aanwijzingen van de arts goed heeft opgevolgd.
De operatie Ondanks dat er tijdens een laparoscopische operatie slechts kleine snedes worden gemaakt, blijft het toch een grote operatie. Het kan zijn dat de arts besluit om verder te opereren via een grotere snede. Nadat u bent verdoofd, wordt er CO2-gas in uw buik geblazen. Dit onschadelijke gas scheidt de buikwand van de interne organen, zodat er voor de arts voldoende ruimte in de buik ontstaat om de operatie uit te voeren. Dan maakt de arts 3 tot 6 kleine snedes. Dunne buizen, canules genoemd, worden in deze snedes ingebracht. Via deze canules kunnen de chirurgische instrumenten in uw buik worden gebracht, waaronder de laparoscoop. De arts bedient, kijkend op een videoscherm, de instrumenten in uw buik. Het gedeelte van de dikke darm dat problemen veroorzaakt wordt verwijderd. Het kan zijn dat een van de snedes groter moet worden gemaakt om het gedeelte van de dikke darm te verwijderen. Bij de meeste operaties worden de twee ontstane uiteinden van de dikke darm weer aan elkaar bevestigd. 3
De meest toegepaste laparoscopische operaties Laparoscopische chirurgie kan worden gebruikt voor een aantal operaties waarbij de dikke darm wordt verwijderd. Bij elk van deze operaties wordt een gedeelte van de dikke darm verwijderd en de twee uiteinden met elkaar verbonden. 1. Verwijdering van een segment Een kort gedeelte van de dikke darm (ascendens, transversum of descendens) wordt verwijderd. 2. Rechter hemicolectomie Gedeeltes van de ascendens dikke darm en het transversum dikke darm worden verwijderd. Daarna wordt de dikke darm verbonden met de dunne darm. 3. Linker hemicolectomie Gedeeltes van de descendens dikke darm en het sigmoïd worden verwijderd. Een gedeelte van het transversum colon wordt ook verwijderd. 4. Sigmoïd colectomie Het sigmoïd wordt verwijderd. De descendens dikke darm wordt met het rectum verbonden. 1 2 3 4 4
Na de operatie Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. Hier worden onder andere uw bloeddruk en ademhaling gecontroleerd met behulp van een monitor. Via een infuus worden vloeistoffen en medicatie ingebracht. Soms heeft u ook een blaaskatheter. Een verpleegkundige en een arts zijn aanwezig en kunnen u helpen uw pijn te verzachten. Het kan zijn dat er een nasale maagslang is ingebracht. Dit is een smalle buis die van uw neus naar uw maag loopt. Deze buis zorgt ervoor dat de maag leeg blijft. Meestal wordt deze slang snel verwijderd. Als u goed wakker bent, gaat u terug naar de verpleegafdeling. Het kan zijn dat u een spirometer krijgt. Dit is een apparaat dat u helpt dieper adem te halen of om ademhalingsoefeningen tijdens uw verblijf in het ziekenhuis te kunnen doen. Aan het begin zult u voeding via uw infuus toegediend krijgen. Zodra uw dikke darm is hersteld, krijgt u vloeibare voeding toegediend. Vaak is dit al de eerste dag na de operatie. Daarna mag u langzaam aan weer overgaan tot het eten van vast voedsel. Uit bed komen en rondlopen zorgt voor een sneller herstel. Een simpele wandeling vlak na de operatie bevordert de doorstroming en voorkomt de vorming van bloedproppen. Bovendien helpt het de stoelgang op gang te brengen. Ook uw longen hebben er baat bij. Bij sommige dikke darm operaties krijgt u een stoma. Een stoma heeft direct na de operatie zorg nodig. U zult hierbij geholpen worden door een stomaverpleegkundige. Risico's en complicaties De volgende risico's en complicaties kunnen zich voordoen: - infectie - verwondingen aan de nabij gelegen organen - bloedproppen - problemen tijdens de verdoving - tijdelijke opstopping (de spieren in de dikke darm liggen tijdens de operatie tijdelijk stil en doen er daarom langer over om op gang te komen) Weer thuis Het herstel Als u weer thuis bent, moet u de eerste twee weken rustig aan doen. U heeft misschien niet zoveel pijn, maar uw dikke darm heeft zojuist grote veranderingen ondergaan. Als u pijn voelt, moet u stoppen met wat u aan het doen bent. Als u moe wordt, moet u even gaan rusten. Zorg ervoor dat u alle rust neemt die u nodig heeft. Tijdens uw herstel kunt u voorzichtig uw dagelijkse bezigheden weer oppakken. U kunt douchen, een bad nemen, wandelen, trap 5
lopen en genieten van andere gematigde activiteiten. Zorg ervoor dat u zichzelf niet teveel inspant. De eerste paar dagen zal uw stoelgang frequenter en uw ontlasting dunner zijn dan voor de operatie. Denk eraan: het kan een paar weken duren voordat uw dikke darm zich hersteld heeft. Gun uzelf die tijd. Uw arts schrijft u een speciaal dieet voor. Maar voor het overgrote deel, zeker wanneer u weer thuis bent, mag u weer vast voedsel eten. Daarnaast ontvangt u een aantal andere instructies, o.a. over autorijden, weer aan het werk gaan, of het hervatten van andere activiteiten. Vergeet ook uw controleafspraken met de arts niet. Uw eerste controleafspraak is meestal een paar weken na de operatie. Als u weer hersteld bent Als u helemaal bent hersteld, kunt u langzaam stappen ondernemen om de conditie van uw dikke darm te verbeteren. Het nuttigen van voedsel dat veel vezels en weinig vet bevat is een goed begin. Ook helpt het om veel water te drinken. Zorg ervoor dat u voldoende lichamelijke beweging krijgt. Dit is niet alleen om de dikke darm op lange termijn in goede conditie te krijgen en te houden, maar het is goed voor uw hele lichaam. Kies uw voeding zorgvuldig. Vezelrijk voedsel met weinig vet zorgt voor een goede regelmatige stoelgang. Probeer meer van deze voeding te nuttigen: - Volkoren brood en graanproducten - Bruine rijst - Vers fruit en groenten - Kippenborst of kalkoenborst, vis, en ander vlees dat weinig vet bevat Lichamelijke beweging zorgt voor een goede gezondheid van de dikke darm. Actief zijn betekent niet dat u zich moet aansluiten bij een gymclub of u moet inspannen. Gewoon een wandeling maken in de buitenlucht, tuinieren, buiten spelen met uw kinderen of kleinkinderen, of een stukje fietsen in de buurt is voldoende. Het maakt niet uit welke activiteit het betreft, maar zorg ervoor dat u langzamerhand toewerkt naar 30 minuten per dag. Denk eraan: hoe meer u geniet van uw activiteit, hoe groter de motivatie is om het te gaan doen. 6 Wanneer moet u uw arts bellen Bel uw dokter als zich een van de volgende symptomen openbaart: - Aanhoudende koorts van meer dan 38ºC. - Aanhoudend misselijk of overgeven. - Ongebruikelijke roodheid, zwelling, lekken of verergerende pijn rond de gebieden waar de snedes zijn aangebracht. - Hevige opstopping, opgezette buik, diarree, of problemen om de stoelgang onder controle te houden.
- Toenemende erge pijn in de buik. Controle-afspraak Voor u is een afspraak gemaakt op de polikliniek ongeveer twee weken na de operatie. Mocht u verhinderd zijn, belt u dan tijdig de polikliniek. Tot slot Deze folder geeft geen volledige informatie, maar dient ter ondersteuning van de informatie gegeven door uw arts. Als u iets niet duidelijk is, vraag dit gerust aan uw arts of aan de verpleegkundige. De afdeling is te bereiken onder telefoonnummer (010) 703 47 35. Meer informatie Meer informatie over laparoscopische operaties kunt u vinden op de website van de Nederlandse Vereniging voor Endoscopische Chirurgie, www.nvec.nl. De vereniging is telefonisch te bereiken op telefoonnummer (010) 703 37 96 of via emailadres nvec@azr.nl. 7
Gewijzigde tel.nrs. 01/08 Erasmus MC s Gravendijkwal 230 3015 GE Rotterdam Tel (010) 704 0 704 www.erasmusmc.nl 6031619 Erasmus MC - Patiëntencommunicatie - 02/03