In deze uitgave Pagina 3 Colorcoat Prisma voor esthetische daken en gevels Pagina 6 Corus Architectendagen Pagina 10 Brandveiligheid bevorderen Pagina 12 Het Strijkijzer: Wolkenkrabber met stalen gevel Pagina 16 Bouw beter met Colorcoat colorcoat Uitgave 1 November 07 Innovatief bouwen met Colorcoat
Column Peter Strikwerda, Managing Director, Corus Colors Eerste uitgave Colorcoat Magazine Inhoud 3 Colorcoat Prisma Voor esthetische daken en gevels. 6 Corus Architectendagen Bouwen met (voorgelakt) staal is een verantwoorde keuze: ecologisch en economisch. 10 Brandveiligheid Colorcoat behaalt uitstekende resultaten in brandveiligheidstesten. 11 Brandveiligheid Brandveilige detaillering met Colorcoat. 12 Het Strijkijzer Een imponerende wolkenkrabber in het centrum van Den Haag, bekleed met Colorcoat HPS200. Colorcoat Prisma Voor esthetische daken en gevels Voor u ligt het eerste vakblad over bouwen met voorgelakt staal: het Colorcoat Magazine. Boordevol informatie over bouwen met Colorcoat. Speciaal geschreven voor de groeiende groep professionals die bouwt met voorgelakt staal. Stalen daken en gevels nemen in de westerse architectuur een steeds prominentere plaats in. Bouwprofessionals worden zich bewust dat met voorgelakt staal duurzame gebouwen gerealiseerd kunnen worden met een hoge architectonische waarde, een gunstige EPC en bovendien een lage kostprijs. Voor dergelijke goede resultaten is samenwerking binnen het vakgebied belangrijk. Daarom richt Colorcoat Magazine zich op de hele bouwketen: zowel op architecten, ontwerpers, fabrikanten als op montagebedrijven. Zodat we van elkaar kunnen leren over de toepassingsmogelijkheden van staal in daken en gevels. En daarnaast om alle partijen enthousiast te maken voor het bouwen met Colorcoat. De mogelijkheden zijn onbeperkt! Thema s die we in het magazine aansnijden, kunnen actuele ontwikkelingen zijn, zoals het artikel over Nederlands De mogelijkheden van Colorcoat zijn onbeperkt! hoogste woongebouw; Het Strijkijzer in Den Haag. Soms ook verdiepen wij ons verder in onderwerpen die we in ons boek Bouwen met Colorcoat hebben beschreven, zoals het ontwerpen met kleur en vorm, duurzaamheid, producttoepassingen en technische specificaties. Beschikt u nog niet over het boek Bouwen met Colorcoat, hét handboek over stalen daken en gevels? Neem dan contact op met de Colorcoat Connection helpline. We sturen u dan kosteloos een exemplaar toe. Ook voor andere vragen of opmerkingen wordt de helpline voor u bemand. Wij wensen dat Colorcoat Magazine een stimulans mag zijn voor ons gemeenschappelijke vakgebied. Peter Strikwerda Managing Director, Corus Colors 16 Bouw beter met Colorcoat Benut de professionele ondersteuning van Corus om daken en gevels van een hoog niveau te realiseren. 18 Producenten van gebouwbekledingssystemen Op de cover: Het Strijkijzer, Den Haag, Nederland. Dit gebouw is bekleed met Colorcoat HPS200. Contact: Neem voor opmerkingen, ideeën of aanbevelingen naar aanleiding van dit magazine contact op met: Colorcoat Connection helpline Corus Colors Postbus 10.000 1970 CA IJmuiden Nederland T: 0251 49 22 06 (NL) T: 070 23 30 09 (Be) E: colorcoat.connectioneu@corusgroup.com Handelsmerken van Corus Armatone, Colorcoat, Colorcoat Connection, Celestia, Confidex, Galvalloy, HPS200, Prisma, Repertoire en Scintilla zijn geregistreerde handelsmerken van Corus. Er is uiterste zorg besteed aan de nauwkeurigheid van de gegevens in deze publicatie, maar Corus en haar dochterondernemingen aanvaarden geen aansprakelijkheid voor fouten of informatie die als misleidend wordt ervaren. Suggesties voor, of beschrijvingen van, de toepassing van producten of werkmethoden dienen slechts ter informatie, en Corus en haar dochterondernemingen aanvaarden geen aansprakelijkheid met betrekking tot deze suggesties en beschrijvingen. De klant dient zich te overtuigen van de geschiktheid van de materialen voor zijn toepassing alvorens hij materialen van Corus of haar dochterondernemingen inzet. Copyright 2007 Corus. Aan het einde van 2007 zal Colorcoat Prisma - esthetisch voorgelakt staal voor dak- en gevelbekleding - zijn voorlopers Colorcoat Armatone en Colorcoat Celestia definitief vervangen. Colorcoat Prisma is superieur esthetisch, heeft optimale robuustheid en een zeer lange levensduur. Bovendien wordt Colorcoat Prisma geleverd met Confidex Garantie tot 25 jaar. Sinds de vroege jaren 90 hebben elegante voorgelakt stalen gevels een steeds belangrijkere plaats ingenomen in de westerse architectuur. Aanvankelijk werden deze gevels gebouwd met voorgelakt staal op basis van een PVDF coating, vaak in een zilver metallic kleur. In haar overtuiging dat duurzame gevels van hoge esthetische kwaliteit een belangrijke stimulans vormen voor het bouwen met staal, heeft Corus een grote ervaring opgebouwd met het vervaardigen van materiaal dat duurzaam en esthetisch bouwen mogelijk maakt. Die ervaring leidde tot de ontwikkeling van Colorcoat Celestia en later Colorcoat Armatone. De Colorcoat Armatone technologie maakt behalve metallic effecten ook zeer intense uni kleuren mogelijk. Zo ontwikkelde Colorcoat Armatone zich tot hét materiaal voor daken en gevels van representatieve gebouwen. Met Colorcoat Prisma bouwt Corus verder op de sterke eigenschappen van haar beide voorlopers. Dat heeft geleid tot een topproduct. Superieur esthetisch De kleuren van Colorcoat Prisma ogen intens en helder. Door de excellente UV-bestendigheid (RUV4) is het kleur- en glansbehoud voor lange termijn gewaarborgd. Colorcoat Prisma is daarmee duurzaam esthetisch. Alle metallickleuren waarin Colorcoat Armatone beschikbaar was, zijn ook in Colorcoat Prisma verkrijgbaar. Hetzelfde geldt voor de veel toegepaste Colorcoat Celestia kleuren. Waar nodig zal, bij voldoende volume, een match met Colorcoat Prisma worden gemaakt. Het aantal kleuren waarin Colorcoat Prisma leverbaar is, wordt hiermee vrijwel onbeperkt. 2 Colorcoat Magazine November 2007 Colorcoat Magazine November 2007 3
Colorcoat Prisma Boven: Gazely Distribution Center, Bedford, Verenigd Koninkrijk Confidex Garantie De Confidex Garantie is het resultaat van 40 jaar ervaring die Corus heeft in coatingtechnologie en productontwikkeling. Confidex minimaliseert risico s voor bouwheer, architect en aannemer. De garantie is niet afbouwend, waardoor de investering duurzaam wordt beschermd De garantie verplicht Corus rechtstreeks aan de eigenaar van het gebouw De Confidex Garantie is overdraagbaar wanneer het gebouw van eigenaar verandert. Snijkanten worden compleet gedekt gedurende de gehele garantieperiode. Dakota Hotel, Motherwell, Verenigd Koninkrijk Robuust en duurzaam Colorcoat Prisma heeft een textuur die het materiaal zeer flexibel, slijtvast en krasbestendig maakt. Hierdoor is Colorcoat Prisma probleemloos te verwerken. De speciale lichte textuur wordt gecreëerd door het inmengen van polyamidedeeltjes in de topcoat. Bovendien zorgt de excellente UV-bestendigheid voor een lange levensduur van de toplaag. Het UV-licht breekt de coating niet af, waardoor corrosiebescherming duurzaam intact blijft. Colorcoat Prisma dankt zijn duurzaamheid verder aan het gebruik van het Galvalloy substraat. Galvalloy is een legering van 95 procent zink en 5 procent aluminium, waarbij het zink en het aluminium perfect vermengd zijn. Hierdoor gedraagt Galvalloy zich als een nieuw metaal dat zonder significante opoffering toch kathodische bescherming biedt. Mede dankzij Galvalloy biedt Corus tot 25 jaar Confidex Garantie op Colorcoat Prisma. Hiernaast: Focus Distribution, Tanworth, Verenigd Koninkrijk Repertoire Kleur Consultancy Het Repertoire Kleur Consultancy team kan u adviseren over kleuren en kleurstrategieën met behulp van een groot aantal standaardtinten en is daarnaast het aanspreekpunt voor kleuren die zijn aangepast aan uw persoonlijke wensen. Repertoire helpt om het optimale resultaat te verkrijgen met Colorcoat Met Repertoire wordt het aantal uni kleuren voor Colorcoat Prisma bijna onbeperkt Repertoire maakt het mogelijk uni kleuren aan te passen aan internationale standaarden of aan bestaande kleuren zoals bedrijfskleuren. Vraag Repertoire Kleur Consultancy aan via de Colorcoat Connection helpline: 0251 49 22 06 (NL) of 070 23 30 09 (Be) 4 Colorcoat Magazine November 2007 Corus Colorcoat Magazine Magazine Corus Magazine November juli 2007 5
Corus Architectendagen Verantwoorde keuze economisch en ecologisch Belgische en Nederlandse architecten toonden grote belangstelling in de energie- en milieuprestaties van (voorgelakt) staal tijdens de Corus Architectendagen 2007. Op 24 mei werden Belgische architecten in het onlangs vernieuwde hightech Living Tomorrow huis te Vilvoorde (België) ontvangen. Op 31 mei vond de Corus Architectendag voor Nederlandse architecten plaats in het Scheepvaart en Transport College te Rotterdam. Dat staal uitstekende prestaties behaalt qua kracht en veelzijdigheid ten opzichte van andere bouwmaterialen, was voor de architecten geen nieuws. De meerwaarde van de dagen zat voor hen in de bewustwording dat met staal duurzame gebouwen gerealiseerd kunnen worden met een hoge architectonische waarde, een gunstige EPC en bovendien een lage kostprijs. Caroline Christiaens van het Staalinfocentrum haalde het Cepezed-gebouw in Delft (NL) aan als toonbeeld om een lage EPC te behalen. Dit gebouw beschikt niet over een traditionele verwarmings- en koelinstallatie, mede door een slimme constructie van staal. De stalen constructie laat het gebruik van veel glas en voorgelakte stalen sandwichpanelen als bekleding toe. Mensen, zonlicht en kantoorapparatuur zorgen in het pand voor verwarming. De totale energiewinst is 50 procent ten opzichte van andere kantoren. Af fabriek Christiaens noemde in haar pleidooi voor staal als bouwmateriaal daarnaast de mogelijkheid om een gebouw reeds in de fabriek te vervaardigen en in prefab elementen naar de bouwplaats te vervoeren om het daar te assembleren. Met als resultaat: zeer korte bouwtijden, gegarandeerde kwaliteit en een schonere en kleinere bouwplaats. Bovendien is de gebruikte hoeveelheid transportcapaciteit kleiner, waardoor flinke besparingen op uitstoot van CO 2 kunnen worden gerealiseerd. Lage kostprijs Architect Hugo Koch, van Hugo Koch Studio for Creative Engineering & Urban Planning bouwde in Londerzeel (België) huizen die verkocht zijn voor 70.000 euro aan de nieuwe eigenaren. Deze lage verkoopprijs was mogelijk dankzij de lage kostprijs van de stalen constructie-elementen en dak- en gevelbekleding. De jaarlijkse energienota van deze huizen bedraagt tussen de 150 en 200 euro. Koch bouwt al jaren met staal. Ik ben staal gaan waarderen als een materiaal dat woningbouw met fantastische prestaties voor een lage kostprijs en een zeer korte oplevertijd mogelijk maakt. De grootste voordelen zijn de lange levensduur van het materiaal en het gemak waarmee verbouwen of vernieuwen mogelijk is. Bovendien kan al het oude materiaal Met staal kunnen duurzame gebouwen gerealiseerd worden met een hoge architectonische waarde, een gunstige EPC en bovendien een lage kostprijs. Boven: Bezoekers van de Corus Architectendag in België gewoon hergebruikt worden, vertelde Koch in zijn presentatie. Dat nog niet in alle gemeenten bouwen met staal op prijs wordt gesteld, noemde Koch eveneens. De helft van zijn bouwaanvragen wordt niet goedgekeurd: Omdat bij de afwezigheid van specifieke materiaalvereisten in het bijzonder plan van aanleg of het verkavelingsplan de appreciatiebevoegdheid van traditionele ambtenaren een grote rol gaat spelen. Teleurstellend, omdat met staal zeer voordelig en energiebewust gebouwd kan worden, aldus Koch. Reductie milieubelasting Staal is uitermate geschikt als materiaal voor flexibele bouw, waarbij weinig materiaal nodig is om slimme constructies te realiseren, vertelde prof. Jos Lichtenberg, die in Nederland de spits afbeet. Met een aanzienlijk hoger aanvangsrendement, lagere exploitatiekosten, een langere exploitatieperiode en een hogere restwaarde van het gebouw als resultaat, aldus Lichtenberg. De lage hoeveelheid benodigd materiaal en de lange levensduur van staal maken 6 Colorcoat Magazine November 2007 Colorcoat Magazine November 2007 7
Corus Architectendagen Corus Architectendagen dat het materiaal een aanzienlijke bijdrage levert aan een spectaculaire reductie van de milieubelasting, vertelde Lichtenberg. Hierbij valt te denken aan minder materiaalgebruik en minder productie-energie door kleinere constructiediktes, minder CO 2 -uitstoot door afname van benodigde transportbehoefte en minder bouwafval door de mogelijkheid grote delen van een gebouw prefab te plaatsen. Verder is veel van de huidige bouw inefficiënt doordat muren en vloeren te veel ruimte innemen in relatie tot de beschikbare binnenruimte. De voorgelakte stalen dak- en gevelbekleding van Corus is een bouwmateriaal is dat de realisatie van meer effectieve ruimte tegen een lagere kostprijs mogelijk maakt. Kleurvast Architect Lars Courage van Architectenbureau Courage Architecture gebruikt Colorcoat HPS200 voor al zijn projecten. Colorcoat HPS200 is door de hoogwaardige coating gegarandeerd kleurvast. Dit in tegenstelling tot andere 200 µm coatings, lichtte Courage tijdens zijn presentatie toe. Ook voor de bouw van zijn nieuwe woonhuis/kantoorpand in Apeldoorn heeft Courage gebruikgemaakt van Colorcoat HPS200. Energiezuinig bouwen Het pand is een typisch voorbeeld van prefab lichtgewichtbouw, vertelde Courage. Dit soort bouw met stalen gevel- en dakpanelen en een hoogwaardige isolatie heeft als voordeel dat het gebouw de temperatuur van de buitenlucht volgt, er wordt dus optimaal gebruikgemaakt van de omgevingsenergie. Lichtgewicht bouw is volgens Courage dé manier om tegemoet te komen aan de steeds strenger wordende energie-eisen (Gemeente Praktijk Richtlijnen) die nu al door vooruitstrevende gemeenten met ontwerpers en bouwers overeengekomen worden. Om hieraan te voldoen is innovatieve bouw een vereiste, aldus Courage. In Apeldoorn bijvoorbeeld dient er 2,65 GJ/jaar energie per woning extra bespaard te worden of duurzaam te worden opgewekt. Het gebruik van voorgelakt staal maakt zeer duurzaam en energiezuinig bouwen haalbaar. Productie in gesloten kringloop Erik Wip, Market Development Manager van Corus Colors, was zowel in België als in Nederland als spreker aanwezig. Hij lichtte toe dat Colorcoat (hoogwaardig voorgelakt staal voor dak- en gevelbekleding) een bouwmateriaal is dat op de meest milieuverantwoorde wijze wordt geproduceerd en gerecycled. Grondstofwinning, productie, gebruik, hergebruik en recycling van Colorcoat vormen een geheel gesloten kringloop. Gebruikt staal kan worden gerecycled, zonder dat de prestaties van het materiaal worden aangetast. Minder dan één procent wordt gestort, de rest wordt hergebruikt of gerecycled, vertelde Erik Wip tijdens zijn presentaties. Onderhoudsvrij Omdat Colorcoat producten gedurende de garantieduur volledig onderhoudsvrij zijn (dit geldt voor Colorcoat HPS200 ), wordt de kans op bouwongevallen tijdens onderhoud gereduceerd en wordt het milieu niet belast met verontreinigende onderhouds- en schilderwerkzaamheden. Na 40 jaar onderzoek hebben de Colorcoat producten een optimale corrosie- en UV-bestendigheid. Met Colorcoat hebben architecten oneindige mogelijkheden voor het ontwerpen van gebouwen die tot in de toekomst een bijdrage leveren aan de duurzaamheid van onze samenleving. Optimale UV-bestendigheid Tijdens zijn presentaties gaf Wip ook nadere uitleg over Ruv, een maatstaf voor weerstand tegen UV-straling. Colorcoat HPS200 haalt de hoogste Ruv-waarde en heeft dus een optimale UV-bestendigheid. Waar veel coatings na tien tot vijftien jaar overschildering vereisen, is Colorcoat HPS200 gegarandeerd tot 30 jaar onderhoudsvrij. De Confidex Garantie is inclusief snijkanten. De garantie behoort toe aan de gebouweigenaar: deze kan direct bij Corus terecht. Jaarlijkse inspecties zijn niet nodig om de garantie te behouden. Landschappelijke kleuren Gebouwen dienen bij te dragen aan de kwaliteit van het leven door de juiste combinatie van esthetische aantrekkingskracht, functionaliteit en ergonomie. Bewoners moeten een gevoel van welzijn en veiligheid ervaren, bijvoorbeeld door efficiënt gebruik van ruimte, licht en ventilatie. Goed kleurgebruik vormt een belangrijk instrument hiervoor, legde Wip uit. Doordat Colorcoat producten van Corus leverbaar zijn in landschappelijke kleuren, kan een duurzame landschappelijke integratie worden gerealiseerd door de architect. De kleuren zijn authentiek en niet afkomstig uit RAL-kleuren, en daardoor beter harmoniërend met de omgeving. Uiterst efficiënt productieproces Het uitgekiende efficiënte productieproces geeft Corus een voorlopersrol ten opzichte van vergelijkbare staalproducenten: korte levertijden en hoogwaardige kwaliteit van het gecoate staal, dat met minimale CO 2 -uitstoot wordt geproduceerd. Zowel het verzinken als het aanbrengen van de organische lagen vinden in een gesloten installatie plaats, waardoor verliezen en milieuschade geminimaliseerd worden. Sinds 1999 heeft Corus een afname van CO 2 -uitstoot van dertien procent gerealiseerd. Hiermee loopt Corus ruim voor op andere staalproducenten. Uit een benchmarkstudie onder staalproducenten blijkt dat het CO 2 -uitstootniveau van Corus IJmuiden (NL) reeds in 2005 lag op een niveau dat anderen pas in 2012 zullen bereiken. De resten van oplosmiddelen die onderdeel zijn van de coatings, worden opgevangen en als brandstof gebruikt in de verbrandingsovens. Colorcoat is een zeer schoon materiaal: het bevat geen Lood, Cadmium, Organotin, Brandvertragers of Ftalaten. Colorcoat HPS200 wordt zelfs in de dakconstructie van het Earthship te Brighton (UK) toegepast als drinkwatercollector. Het opgevangen regenwater loopt langs het dak van voorgelakt staal, om als drinkwater dienst te doen. De duurzame cyclus Grondstoffen Productie Gebruik Herproductie Recycling Aanvullende materiaalstromen voor bouwtoepassingen Hergebruik Renovatie Afval Boven: Grondstofwinning, productie, gebruik, hergebruik en recycling van Colorcoat vormen een geheel gesloten kringloop Gebouwen dienen bij te dragen aan de kwaliteit van het leven door de juiste combinatie van esthetische aantrekkingskracht, functionaliteit en ergonomie. Boven: Hugo Koch, van Hugo Koch Architecten. www.hugokoch.com Boven: Stalen huizen in Londenzeel (België) ontworpen door architect Hugo Koch, met jaarlijkse energienota tussen de 150 en 200 euro Boven: Peter Strikwerda, Managing Director van Corus Colors benadrukte het belang van duurzaam bouwen Boven: Prof. Jos Lichtenberg sprak over Slimbouwen en de belangrijke rol die staal daarin kan spelen Boven: Kantoor/woonhuis Courage in Apeldoorn (NL): bekleed met Colorcoat HPS200 Boven: Lars Courage, van architectenbureau Courage Architecture. www.courage.nl 8 Colorcoat Magazine November 2007 Colorcoat Magazine November 2007 9
Brandveiligheid Brandveiligheid Testen op brandveiligheid Corus vindt brandveiligheid van het grootste belang. Daarom worden de brandveiligheidprestaties van Colorcoat producten regelmatig getest om de producteigenschappen verder te optimaliseren. Colorcoat Prisma voldoet qua brandveiligheid aan de hoogste Europese norm klasse A volgens NEN-EN 13501-1. Colorcoat HPS200 wordt op basis van testresultaten ingedeeld in klasse B en is daarmee het enige voorgelakte staal met een 200 µm coating dat mag worden toegepast op hogere gebouwen. Testbureau TNO onderzoekt de brandveiligheid van Colorcoat door het uitvoeren van een zogenaamde SBI-test (Single Burning Item). Gedurende twintig minuten wordt het voorgelakte staal met een sterkte van 30 kw bevlamd. Het staal is volgens de voorschriften gebogen in een hoekvorm. Gedurende de test wordt de hitteafgifte, de vlamuitbreiding, de afgifte van brandende druppels en de rookontwikkeling gemeten. Op basis van de vastgestelde waarden wordt het materiaal ingedeeld in een brandklasse volgens de algemene EU-norm voor brandveiligheid van bouwproducten die is vastgelegd in NEN-EN 13501-1. Deze norm omvat de klassen A1 tot en met F. A is de meest brandveilige klasse en F de minst brandveilige. Klasse A bouwmaterialen leveren weinig tot geen bijdrage aan de brandvoortplanting en rookontwikkeling. Brandwerendheid en toepassing Colorcoat Prisma Meest brandveilig Klasse A bouwmateriaal volgens NEN-EN 13501-1 Voor alle dak- en gevelsystemen Tot 25 jaar Confidex Garantie Colorcoat brandveilig De brandveiligheid van een bouwmateriaal bepaalt voor welke toepassingen het mag worden gebruikt. Colorcoat Prisma - coatingdikte 50 µm - is een brandklasse A bouwproduct. Hierdoor is het toepasbaar in alle dak- en gevelsystemen. Colorcoat HPS200 is door de dikkere coating een brandklasse B bouwproduct. Door de grotere dikte van de coating - 200 µm - heeft het materiaal een optimale corrosieweerstand en superieure robuustheid. In het segment 200 µm coatings, vaak uitgevoerd in leermotief, is Colorcoat HPS200 het enige materiaal dat in klasse B is ingedeeld. Voorgelakt staal met 200 µm coatings van andere fabrikanten is in de lagere klasse C ingedeeld. Doordat Colorcoat HPS200 een brandklasse B bouwproduct is, is het geschikt voor toepassing in hogere Nederlandse gebouwen. Want voor de brandveiligheid van gebouwen is volgens het bouwbesluit in Nederland klasse B vereist voor gevels hoger dan 13 meter. In België is er een voorgenomen Koninklijk besluit dat klasse B vereist voor gevels hoger dan 10 meter. Corus verstrekt tot 30 jaar Confidex Garantie Colorcoat HPS200 Enige voorgelakt staal met 200 µm coating in klasse B Klasse B bouwmateriaal volgens NEN-EN 13501-1 Als enige in zijn klasse toepasbaar op hoogbouw Tot 30 jaar Confidex Garantie op Colorcoat HPS200. Gedurende die garantieperiode is Colorcoat HPS200 onderhoudsvrij en behoeft geen jaarlijkse inspecties. Brandveiligheid in regelgeving De regelgeving onderscheidt drie belangrijke aspecten van brandveiligheid voor dak- en gevelsystemen: Brandwerendheid - voorkoming van branddoorslag Brand- en rookgedrag - bijdrage tot brandvoortplanting en rookgedrag Het niet brandgevaarlijk zijn van daken - gevoeligheid voor vliegvuur De eisen die gesteld worden aan dak- en gevelsystemen zijn afhankelijk van de gebruiksfunctie, de gebruiksoppervlakte - grootte van brandcompartimenten -, de gebouwhoogte en de gebouwsituering. Strengere eisen worden gesteld aan daken gevelsystemen die op korte afstand van elkaar en de erfgrens staan. Ook speciale situaties, zoals vluchtwegen en scheidingswanden, vereisen een hoge brandveiligheid. Kijk voor de gedetailleerde beschrijving van de brandveiligheidseisen in Nederland in hoofstuk 2 van het Bouwbesluit op www.bouwbesluitonline.nl en in België op www.fireforum.be. Heeft u vragen over de brandveilige toepassing van Colorcoat in de ontwerp- of realisatiefase? U kunt daarvoor contact opnemen met de Colorcoat Connection helpline. Materiaalkeuze en detaillering bevordert brandveiligheid Detailleren Het staat buiten kijf: onbrandbare materialen vergroten de brandveiligheid van een gebouw. Maar ook de juiste detaillering is van groot belang bij het tekenen van optimaal brandveilige daken en gevels. Vooral door het voorkomen Opbouwsystemen van warmtebruggen gevel/kouddak - kan gootdetail brandveiligheid enorm worden vergroot. Colorcoat voorgelakt staal gecombineerd met steenwolisolatie geeft een volledig onbrandbare opbouw met de hoogste weerstand tegen branddoorslag. De brandvertraging kan variëren van 30 tot meer dan 180 minuten. Dit is onder meer afhankelijk van de gekozen dikte van het paneel, het wandsysteem, het type Colorcoat en de dichtheid van het isolatiemateriaal. Hiernaast: Gevel/kouddak-gootdetail met opbouwsysteem Detaillering: hoe voorkom ik warmtebruggen? In dit voorbeeld bestaat de gevel uit binnendozen met verticaal gemonteerde buitenbeplating. De binnendoos in de gevel is 9 mm diep terwijl de steenwolisolatie 13 mm diep is. De isolatie wordt voorzien van kleine zaagsnedes waarin de aansluitpunten van de binnendoos vallen. Door middel van schroeven die op precies 4 mm tussen de binnendoos en de buitenbeplating zijn gesteld, is de buitenbeplating overal evenredig op de binnendoos bevestigd. De isolatie die zich tussen de buitenbeplating en de binnendoos bevindt, voorkomt de Ontwerp/vormgeving Het detail betreft de aansluiting tussen een hellend (dubbel)dak en een gevel van binnendozen en verticaal gemonteerde buitenbeplating. Het dak is als volgt opgebouwd (van binnen naar buiten): dragende dakplaten; dampremmende folie; haaks hierop omegaprofielen inclusief isolatie en koudebrugonderbreking; kouddakplaten haaks op de omegaprofielen. De dampremmende folie dient volledig (luchtdicht) te worden afgetaped en aan te sluiten op de warme zijde van de gevel. Tussen de kouddakplaten en de goot kunnen vulstroken worden geplaatst om te voorkomen dat regenwater naar binnen kan worden geleid. Dit heeft wel het risico dat eventueel condens niet kan afvloeien. Dakplaat Isolatie Dampremmende folie Dakplaat Omegaprofiel f-waarde = 0,80 Ψ-waarde = 0,12 W/mK De kouddakplaten kunnen aan de onderzijde worden afgekant (naar beneden gebogen) om ervoor te zorgen dat het water beter afdruipt (dus minder risico op corrosie van de snijzijde van deze platen). Ook de randen aan de onderzijde kunnen worden nagelakt om de duurzaamheid te vergroten. Bij dakplaten met Colorcoat HPS200 is afkanten en nalakken niet nodig. Laat u voor een passende oplossing voorlichten door uw Colorcoat leverancier, kijk voor adressen op pagina 18. Voorkom warmtebruggen Voor het vergroten van de weerstand tegen branddoorslag dienen warmtebruggen voorkomen te worden. Warmtebruggen ontstaan op plaatsen in daken of gevels waar het staal van de De gevel is als volgt opgebouwd (van binnen naar buiten): binnendozen; isolatie; verticaal gemonteerde buitenbeplating. De buitenbeplating wordt aan de bovenzijde afgewerkt d.m.v. een afdekkap. Tussen buitenbeplating en de afdekkap worden vulstroken geplaatst. De metalen goot wordt ondersteund door gootsteunen. Een dergelijke goot, geplaatst aan de buitenzijde van een gevel, behoeft niet te worden geïsoleerd. Er zijn diverse gootprofielen mogelijk. Echter hoe groter de goot des te groter worden de krachten op de gootbeugels en hun bevestigingen. De aansluiting tussen gevel en dak dient volledig te worden geïsoleerd. Anders ontstaan ter plaatse van hoeken namelijk grotere koudebruggen dan in het middendeel (grotere metalen oppervlak aan de buitenzijde). buitenbeplating direct contact maakt met de binnenbeplating. Deze plaatsen geleiden ongewenste warmte bij brand. Warmtebruggen kunnen worden voorkomen in de detailleringfase: zie daarvoor het kader. Mogelijkheden ter verbetering Bovenop de isolatie van het dak kan een waterkerende dampdoorlatende folie worden geplaatst. Deze folie heeft als functie om mogelijk condens, dat tegen de onderzijde van de kouddakplaten kan ontstaan, af te voeren naar de goot. De vulstroken aan de onderzijde van het dak dienen in dit geval te worden weggelaten. Met dank aan René Timmerman, Technisch Manager SAB-profiel. Door de isolatiedikte (van zowel gevel als dak) te vergroten kan de thermische prestatie worden verbeterd. Het esthetisch aanzicht van de gevel (vlak- en strakheid) kan worden verbeterd door de schroeven met afstandhouder in een diagonaal patroon aan te brengen. Koudebrugonderbreker Vulstrook Gootsteun Afdekkap Pagina 4 van 22 Jan 06 www.colorcoat-online.com Colorcoat Connection helpline & +31 (0) 251 492206 geleiding van warmte van de buitenkant naar de binnenkant van de wand. Wanneer er geen isolatie tussen de buitenbeplating en de binnendoos wordt toegepast, vormen zich over de gehele lengte van het gebouw warmtebruggen op de plaatsen waar de buitenbeplating direct op de binnendoos gemonteerd is. Goot Buitenplaat Isolatie Binnendoos Bij het gebruik van sandwichpanelen zijn warmtebruggen niet van toepassing omdat het plaatmateriaal direct op het isolatiemateriaal wordt gelijmd. Er loopt dus geen staal door van buiten naar binnen. 10 Colorcoat Magazine November 2007 Colorcoat Magazine November 2007 11
Het Strijkijzer In Den Haag verrees de afgelopen jaren woontoren Het Strijkijzer: 135 meter hoog, op vijf kilometer van de kust, gebouwd op een postzegel middenin de drukte rondom station Hollands Spoor. Ervaringen met een stalen gevel onder deze omstandigheden waren er niet. Zie hier de uitdagingen waarvoor architect Het Strijkijzer: en bouwer zich gesteld zagen. Architect Paul Bontenbal van AA Architecten en gevelaannemer Kees Nieuwenhuizen van Bijlbouw blikken terug. eerste wolken krabber in Nederland met een stalen gevel Eind jaren negentig: in de auto, op weg naar een afspraak, dwalen de gedachten van Paul Bontenbal automatisch af naar Het Strijkijzer, een woontorenproject in de ontwerpfase. De hoogte van het gebouw brengt de intimiteit op het plein terug, weet hij. Maar hoe zorgt hij ervoor dat het gebouw een pakkende gevel krijgt? Op dat moment passeert hij een loods en wordt getroffen door het licht dat op dat gebouw valt. Hij stopt zijn auto, stapt uit en loopt naar de loods. De kleurschakeringen als gevolg van de profilering zijn bij iedere stap die hij zet anders. De laagstaande zon licht de bovenste gedeelten van de gezette staalplaten op; de onderste gedeelten blijven gitzwart. Nu weet hij wat hij wil: een toren maken die er onder alle weersomstandigheden anders uitziet - een toren die één is met zijn omgeving. 12 Colorcoat Magazine November 2007 13 Colorcoat Magazine November 2007
Het Strijkijzer Het Strijkijzer Boven: Architect Paul Bontenbal van AA Architecten Boven: Aannemer Kees Nieuwenhuizen van Bijlbouw Staal is voor mij zeer inspirerend materiaal om mee werken Elk gewenst profiel Met de schetsen van de detailleringen keerde Bontenbal later die dag terug aan zijn ontwerptafel. Kan hij de effecten van kleurverandering van de geprofileerde staalplaten ook bereiken bij Het Strijkijzer? Kunnen er ramen in, hoe zijn de aansluitingen op andere materialen? In een toegestuurd boek van Corus leest hij alles over de invloed van de zee op staal; over de windbelasting, isolatiewaardes, de garantieregelingen, over dat hij elk gewenst profiel kan laten maken en over de mate waarin corrosie ontstaat. Vanwege de hoogwaardige technologie van Colorcoat HPS200, wordt corrosie sterk beperkt, vertelt Bontenbal. Bovendien kon Corus Confidex Garantie afgeven. Met deze garantie en het besef dat hij vlakke staalplaten kon afwisselen met geprofileerde platen, was de kogel door de kerk: Het Strijkijzer zou een stalen gevelbekleding krijgen van donkergrijze Colorcoat HPS200, met een Scintilla embossing die het licht op speelse wijze breekt, waardoor de gevel nog meer licht vangt. Voorgelakt staal is voor mij zeer inspirerend materiaal om mee werken, aldus Bontenbal. Energiezuinig productieproces Tijdens zijn zoektocht naar het materiaal dat voor hem het gewenste effect zou opleveren, overwoog Bontenbal ook de toepassing van aluminium. De warmte/ koude-uitzetting van aluminium is echter veel groter dan van staal, dat nog wordt versterkt door een donkerkleurige coating, zo licht hij zijn keuze voor voorgelakt staal toe. Met een toename van het aantal detailleringen als gevolg. Bovendien is het een nadeel dat aluminium gevels sneller verouderen vanwege de snellere slijtage van de coatings. En ten aanzien van het milieu ook van belang: de productie van staal vergt de helft minder energie dan de productie van aluminium. Gebouw als opslagplaats De bouw van Het Strijkijzer moest plaatsvinden op een driehoekje land van 30 meter bij 32 meter en 35 meter. Ruimte voor een bouwplaats was er niet, dus ook geen ruimte voor het houden van een voorraad. De oplossing was dat de bouwmaterialen just in time moesten worden aangeleverd en dat op locaties buiten de bouwplaats zo veel mogelijk prefabwerkzaamheden werden verricht. Op het moment dat de betonconstructies naar boven gingen, zaten de kozijnen compleet met beglazing er al in, evenals allerlei installatietechnische onderdelen zoals de elektriciteit, de riolering, de waterleidingen, de verwarming en de sprinklerinstallaties, herinnert Bontenbal zich nog levendig. De enige die daarna nog naar boven moest, was Bijlbouw voor het bevestigen van de stalen gevelconstructies. De koningen van het bouwen op kleine schaal, vindt Bontenbal. Met een slimme constructie gebruikte Bijlbouw het gebouw zelf als opslagplaats. Op elke verdieping, gerangschikt naar de verschillende benodigdheden per gevelzijde, werd alles neergezet. Alles was tot in de puntjes voorbereid, met een korte bouwtijd als gevolg. Werkelijk fenomenaal, aldus Bontenbal. Met gemak monteerden we de stalen gevelbekleding op grote hoogte Duurzame veiligheid Vanuit de gedachte van duurzame veiligheid ging de voorkeur voor de keuze van de gevelbekleding van Het Strijkijzer bij Bijlbouw in eerste instantie uit naar aluminium. Het is een duurzaam materiaal, waarvoor nagenoeg geen onderhoud nodig is, aldus directeur Kees Nieuwenhuizen van Bijlbouw, een bedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in metalen dak- en gevelsystemen. De onzekerheden die gepaard gaan met het toepassen van stalen gevels op grote hoogte vond hij riskant. Het gebouw moet van hoog tot laag winden waterdicht zijn, onder alle omstandigheden. Esthetisch bijzonder Toch was hij blij verrast met de keuze die architect Paul Bontenbal uiteindelijk maakte voor een gevel bekleed met Colorcoat HPS200. Met voorgelakt staal kun je van alles doen. Zo heb ik nergens nog een gevel gezien met een dergelijke gekartelde zijkant. Deze profielkeuze is esthetisch gezien zeer bijzonder. Ook prijst Nieuwenhuizen de kleureffecten die de geprofileerde platen geven in combinatie met de omlijsting van vlakke platen. De kleureffecten van Colorcoat HPS200 zijn fenomenaal. En bovendien is het materiaal zeer duurzaam. Dat heeft Bontenbal goed gezien. Wie nu op de website www.hetstrijkijzer.nl de webcam opent, ziet wat het effect is van de keuzes van Bontenbal. Als de zon schijnt, kleurt het gebouw wit in plaats van zwart, bij ondergaande zon krijgt het een roze-oranje gloed, terwijl s morgens vroeg de toren groenig oogt. Ook is het mogelijk alle dagelijkse momentopnamen van exact 17 uur van de toren te bekijken. Het is dan goed te zien wat de effecten zijn van de veranderende weersomstandigheden op het gebouw. Aansluiting op andere materialen Maar waar Kees Nieuwenhuizen zich vanuit zijn specialisme vooral op richtte, waren de aansluitingen van het voorgelakt staal op andere materialen zoals glas en de aluminium kozijnen. Dat was ons feestje. Samen met externe adviseurs van onder meer TNO en BDA Dakadvies, de overige leveranciers en de architect werden alle scenario s (storm, regen, zoutaanslag enzovoort) en mogelijkheden (honderden verschillende aansluitdetails) en de gevolgen daarvan voor de isolatiewaarden en windbelasting, getest. De platen werden natgespoten, in windtunnels gezet, kortom, onder alle omstandigheden geplaatst waarmee een gebouw van 135 meter hoogte mogelijk mee te maken krijgt. De kunst is alle problemen in de voorfase te elimineren, aldus Nieuwenhuizen. Tijdens de bouw genoot Bijlbouw van het lichte gewicht van de voorgelakt stalen platen. Voorgelakt staal heeft een gunstige materiaal/gewichtverhouding; met gemak monteerden we de stalen gevelbekleding op grote hoogte, herinnert Nieuwenhuizen zich. Uniek project Een andere bron van zorg van Bijlbouw was de ontwikkeling van de achterconstructie - de onzichtbare bevestiging tussen het beton en de stalen platen. Onzichtbaar, dus kwetsbaar, vertelt Nieuwenhuizen. We moesten er honderd procent zeker van zijn dat deze constructie sterk genoeg was en dat onder alle denkbare omstandigheden de platen aan het gebouw blijven zitten. En dat minimaal vijftig jaar lang - één van de eisen van VROM in het kader van duurzame veiligheid. Nieuwenhuizen is er zeker van dat de uitgedokterde bevestigingsconstructie van de hoogste kwaliteit is en de vijftig jaar eenvoudig doorstaat. Het materiaal is met vlag en wimpel voor de testen geslaagd, en na de werkelijke bevestiging werden we direct geconfronteerd met een harde storm. Het was natuurlijk even spannend, want alles is nieuw, maar we hebben de storm glansrijk overleefd. Het Strijkijzer is een uniek project voor de Nederlandse staalbouw. Dat is zeker. 14 Colorcoat Magazine November 2007 15 Colorcoat Magazine November 2007
Benut ondersteuning door Corus Bouw beter met Colorcoat Een fantastisch gebouw neerzetten doet niemand alleen. Deskundigheid van een team professionals is nodig om de hoogste kwaliteit te bereiken. U kunt daarbij gebruikmaken van de ondersteuning door Corus adviseurs om daken en gevels van een hoog kwaliteitsniveau te realiseren. Corus is actief in de markt voor bouwen met voorgelakt staal. Professionals die willen bouwen met Colorcoat, het duurzame voorgelakte staal van Corus voor dak- en gevelbekleding, kunnen vanzelfsprekend kosteloos een beroep doen op de expertise van Corus. Het Corus Marktontwikkelingsteam en de Colorcoat Connection helpline bieden informatie in iedere fase van het bouwproces: bij materiaalkeuze, detaillering, bemonstering van kleuren, kleurstrategieën, toepassing in agressieve milieus, onderhoud en herstel en duurzaamheid en garantie. De expertise van Corus is beschikbaar voor een groot deel van de marktketen. Marktontwikkelingsteam Wenst u technische adviezen vanuit Corus bij de ontwikkeling van een bouwproject met Colorcoat? Het Marktontwikkelingsteam van Corus Colors helpt u graag met de materiaalkeuze en de technische onderbouwing daarvan, vragen over de ontwerp- en constructiefase, het opstellen van bestekteksten en veel andere aspecten van bouwen met voorgelakt staal. Neem voor een afspraak contact op met de Colorcoat Connection helpline: T 0251 49 22 06 (Nl) of 070 23 30 09 (Be). Denkend aan design www.colorcoat-online.com Bouwen met voorgelakt staal: alle schakels in de markt Corus Colors Confidex Garantie of aansprakelijkheid Profileurs* Montagebedrijven Hoofdaannemers Colorcoat Sandwichpanelen en profielen van Colorcoat Gevels en daken van Colorcoat Architect Opdrachtgevers Legenda = materiaalstroom Boven: Erik Wip Market Development Manager = opdrachtstroom * Zie voor adressen profileurs pagina 18 In bovenstaande illustratie zijn alle schakels in de markt voor bouwen met voorgelakt staal weergegeven. Er zijn twee stromen te onderscheiden: de materiaalstroom en de opdrachtstroom. De materiaalstroom loopt van boven naar beneden. Deze stroom begint bij de levering van Colorcoat door Corus en eindigt met daken en gevels die door de hoofdaannemers worden opgeleverd. Naast profielen en panelen van Colorcoat wordt bijna altijd zetwerk toegepast. Sommige profileurs realiseren het zetwerk samen met de profielen; meestal realiseren zetterijen het zetwerk. Zetterijen bestellen Colorcoat voorgelakt staal bij service centers of profileurs en leveren aan de montagebedrijven. Van beneden naar boven loopt de opdrachtstroom. Deze stroom begint bij een opdrachtgever die een aannemer of architect in de arm neemt voor de realisatie van een bouwproject en eindigt bij een bestelling van Colorcoat bij Corus door profileurs of service centers. Boven: Pleun Dekker, Market Development Manager 16 Colorcoat Magazine November 2007
Mededelingen 0251 49 22 06 (Nl) 070 23 30 09 (Be) Vraag Bouwen met Colorcoat aan! Dit overzichtelijk vormgegeven boekwerk staat boordevol informatie over kleuren, vormmogelijkheden, duurzaamheid, producttoepassingen, detailleringen, technische specificaties, casestudies en praktische tips. Het boekwerk bevat alle Colorcoat Connection helpline 0251 49 22 06 (Nl) 070 23 30 09 (Be) Heeft u vragen over detaillering? De Colorcoat Connection helpline heeft een set van standaard details voorhanden. Ook voor vragen over kleurgebruik of Colorcoat productspecificaties, brochures, minimale bestelvolumes en kleurmonsters staat de Colorcoat Connection helpline tot uw beschikking: 0251 49 22 06 (Nl) of 070 23 30 09 (Be). Adressen van producenten van gebouwbekledingssystemen relevante informatie over het werken met voorgelakt staal. Vraag een kosteloos exemplaar aan op www.colorcoat-online.com of bel naar 0251 49 22 06 (Nl) of 070 23 30 09 (Be). De hieronder genoemde fabrikanten zijn gerenommeerde producenten van dak- en gevelbekledingssystemen in de Benelux, en zeer ervaren in het verwerken van Colorcoat. Ze hebben een langdurige relatie met Corus. Samen met Corus bieden ze kwaliteitsoplossingen voor gebouwbekledingssystemen. Nederland Van Delft Profielen Havenweg 4 5145 NJ Waalwijk Tel. +31 (0)416 567411 Fax. +31 (0)416 567425 www.vandelftprofielen.nl esbece holland b.v. Postbus 156 3860 AD Nijkerk Tel. +31 (0)332 456074 Fax. +31 (0)332 457704 www.hollandgroep.nl Finish Profiles BV Van IJsendijkstraat 383 1442 LB Purmerend Tel. +31 (0)299 451200 Fax. +31 (0)299 451230 www.finish-profiles.com 18 Colorcoat Magazine November 2007 Prince Cladding BV Postbus 15 2380 AA Zoeterwoude Tel. +31 (0)71 5899223 Fax. +31 (0)71 5895703 www.princecladding.nl SAB-profiel BV Postbus 97 3400 AB IJsselstein Tel. +31 (0)30 6879700 Fax. +31 (0)30 6887634 www.sab-profiel.nl SCH Holland b.v. Postbus 156 3860 AD Nijkerk Tel. +31 (0)332 453874 Fax. +31 (0)332 457704 www.hollandgroep.nl SDW Profielen BV Postbus 350 9500 AJ Stadskanaal Tel. +31 (0)599 619000 Fax. +31 (0)599 616910 www.sdwprofiel.nl België NV Joris Ide Hille 174 B-8750 Zwevezele, België Tel. +32 (0)51 612871 Fax. +32 (0)51 612700 www.joriside.be Evenementenagenda Bezoek Corus Colors op de onderstaande evenementen! 21 en 22 november: Beurs Project en Industriebouw, Antwerpen Expo 23 tot en met 25 januari: Geveltotaal, Ahoy Rotterdam Zie ik Colorcoat Prisma Tot 25 jaar Confidex Garantie Esthetisch voorgelakt staal Voor dak- en gevelbekleding Uitstekend kleur- en glansbehoud Superieure robuustheid Voor meer informatie Colorcoat Connection helpline 070 23 30 09 (Be) 0251 49 22 06 (NL) www.colorcoat-online.com Dakota Hotel, Motherwell, Verenigd Koninkrijk. Dit gebouw is bekleed met Colorcoat Prisma. Architect: Rio Architects.
Gazely Distribution Centre, Bedford, Verenigd Koninkrijk. Dit gebouw is bekleed met Colorcoat Prisma. Architect: Chetwood Associates.