#GROWTH #FUTURE #LEARNING #CUSTOMER CARE #KNOW HOW #SYNERGY Caleffi Academy 2015 Drinkwaterbeveiliging Patrick Hagen PEOPLE BUILDING VALUE
Programma DEEL 1 10.00 12.00 Waarom drinkwaterbeveiliging? Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden Intro Europese en nationale normen Belgaqua Repertorium: Terugstroombeveiliging Werkbladen Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) De gevaren van legionella LUNCH 12.00 12.45 DEEL 2 12.45 14.30 Best Beschikbare Technieken (BBT) Risicobeperkende technieken 14.30 14.45 Coffee break 14.45 16.00 Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) Dimensionering 2
Caleffi worldwide Sinds 1961 Headquarter & productiesites in Noord-Italië 16 filialen Producent van componenten, systemen en totaaloplossingen in verwarming, watertechnologie en hernieuwbare energie 3
Production #productie componenten kunststof messing 126,3 Mio 98,6 Mio
#Caleffi Experience #synergy online #social media #learning #knowhow #information
6
Online toepassingsschema s Link website Link technische brochure Link instruction sheet Keuze aansluiting Kenmerken 7
Programma DEEL 1 10.00 12.00 Waarom drinkwaterbeveiliging? Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden Intro Europese en nationale normen Belgaqua Repertorium: Terugstroombeveiliging Werkbladen Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) De gevaren van legionella LUNCH 12.00 12.45 DEEL 2 12.45 14.30 Best Beschikbare Technieken (BBT) Risicobeperkende technieken 14.30 14.45 Coffee break 14.45 16.00 Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) Dimensionering 8
Clichés Ik kom nooit in aanraking met legionella. Met leidingwater heb ik toch nooit problemen? Er wordt toch niet gecontroleerd. Waterslag is toch niet zó erg? 9
Weetjes Waterstatistiek België, 2012 Productie van oppervlaktewater (m 3 ): 258.091.000 (36,3 %) Productie van grondwater (m 3 ): 452.796.000 (63,7 %) Totaal productie (m 3 ): 710.887.000 Aangerekend verbruik (m 3 ): 565.959.000 Huishoudelijk verbruik (liter/pers./dag): 98,4 Aantal waterbedrijven: 56 Niet-aangetekende volumes (*): 20 % Personeel van de waterbedrijven (FTE): 7401 Aantal aansluitingen: 4.368.604 Lengte waterleidingen (km): 106.420 (*): meetfouten, onderhoud netten, brandweer, openbare gebruiken, verlies, 10
Programma DEEL 1 10.00 12.00 Waarom drinkwaterbeveiliging? Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden Intro Europese en nationale normen Belgaqua Repertorium: Terugstroombeveiliging Werkbladen Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) De gevaren van legionella LUNCH 12.00 12.45 DEEL 2 12.45 14.30 Best Beschikbare Technieken (BBT) Risicobeperkende technieken 14.30 14.45 Coffee break 14.45 16.00 Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) Dimensionering 11
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid Drinkwatermaatschappijen 12
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid Drinkwatermaatschappijen Sinds mei 2002: Europese richtlijn 98/83 EG en Vlaams drinkwaterdecreet Vlaamse drinkwatermaatschappijen zijnverplicht om drinkwaterkwaliteit te controleren aan meest gebruikte tappunt Vlaamse drinkwatermaatschappijen moeten adviserend optreden bij afwijkingen In geval van teveel inbreuken: verplichting keuring binneninstallatie gezamenlijke verantwoordelijkheid 1. Ontwerper: meest optimale installatie voorstellen 2. Installateur: correcte plaatsing + indienstname 3. Eigenaar: uiteindelijke drinkwaterkwaliteit 4. Producenten: keuringen 13
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid Drinkwaterbeveiliging Veiligheid Gezondheid Levensduur installatie 14
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid Verontreiniging drinkwater - Hemiksem (PIDPA) December 2010: brand textielbedrijf Vervuiling leidingwater bij bluswerken Duur: 11 dagen verontreinigd drinkwater Oorzaak: terugpersing van oppervlaktewater in het waterleidingsnet via pompwagen en brandkraan 15
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid Verontreiniging drinkwater - Gent (TMVW) Oktober 2005: drinkwatervervuiling 500 gezinnen Gent Oorzaak: Niet-reglementaire waterleidingen Terugpersing van kanaalwater in cementbedrijf 16
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid Legionellabesmetting - Sporthal Blaarmeersen Gent Augustus 2014: ontdekking legionellabacterie Moeilijk te verwijderen Alle douches pas operationeel in januari 2015 17
Gevaren & gezondheidsaspecten: levensduur installatie #waterslag 18
Programma DEEL 1 10.00 12.00 Waarom drinkwaterbeveiliging? Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden Intro Europese en nationale normen Belgaqua Repertorium: Terugstroombeveiliging Werkbladen Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) De gevaren van legionella LUNCH 12.00 12.45 DEEL 2 12.45 14.30 Best Beschikbare Technieken (BBT) Risicobeperkende technieken 14.30 14.45 Coffee break 14.45 16.00 Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) Dimensionering 19
Europese normen drinkwaterbeveiliging #EN 806 Europese norm m.b.t. drinkwaterinstallaties in gebouwen en bestaat uit: 1.Algemeen 2.Ontwerp 3.Leiding dimensionering 4.Installatie 5.Bedrijfsvoering en onderhoud #EN 1717 Europese norm m.b.t. bescherming tegen verontreiniging van drinkwater in waterinstallaties en algemene eisen voor inrichtingen ter voorkoming van verontreiniging door terugstroming. 20
Belgische/Vlaamse normen en regelgeving Verantwoordelijke instanties Belgaqua Belgische federatie watersector normering AquaFlanders Overkoepelende organisatie watersector opleidingen nacontroles organisatie en uitvoering keuringen 21
Belgische normen en regelgeving Repertorium Belgaqua EN 1717 Door Belgaqua vertaald in Repertorium: Technische Voorschriften inzake Binneninstallaties Bescherming tegen verontreiniging van drinkwater in waterinstallaties en algemene eisen voor inrichtingen ter voorkoming van verontreiniging door terugstroming Industriële werkbladen via www.belgaqua.be Verplichte keuring binneninstallatie bij: Nieuwbouw Renovatie Uitbreiding van een gekeurde installatie Bouwvergunningsplichtige wijzigingen Sinds juli 2004 22
Vlaamse normen en regelgeving Best Beschikbare Techniek (BBT) Studie van BBT-kenniscentrum en WTCB, iov Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Legionellabesluit (2007): watervoorzieningen in alle nieuwe hoog- en matigrisico-inrichtingen moeten gebouwd en geëxploiteerd worden volgens de BBT Legionellabeheersing inhoud: I. Inleiding Doelstellingen. II. Socio-economische en juridische situering in de sector. III. Beschikbare risicobeperkende technieken. IV. Selectie van de Best Beschikbare Techniek. V. Aanbevelingen op basis van de Beschikbare Techniek. 23
Vlaamse normen en regelgeving Best Beschikbare Techniek (BBT) - Legionellabesluit Hoogrisico-inrichtingen: Inrichtingen die gericht zijn op de behandeling, verzorging of huisvesting van gevoelige personen Rusthuizen, ziekenhuizen, kinderdagverblijven Matigrisico-inrichtingen: Voor het publiek toegankelijke inrichtingen met een collectieve warmwaterinstallatie 15 personen of meer per dag (uitz. werknemers) sportclubs, hotels, zwembaden, fabrieken 24
Programma DEEL 1 10.00 12.00 Waarom drinkwaterbeveiliging? Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden Intro Europese en nationale normen Belgaqua Repertorium: Terugstroombeveiliging Werkbladen Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) De gevaren van legionella LUNCH 12.00 12.45 DEEL 2 12.45 14.30 Best Beschikbare Technieken (BBT) Risicobeperkende technieken 14.30 14.45 Coffee break 14.45 16.00 Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) Dimensionering 25
Belgaqua Repertorium Bescherming tegen verontreiniging van drinkwater in waterinstallaties en algemene eisen voor inrichtingen ter voorkoming van verontreiniging door terugstroming technische voorschriften
Terugstroombeveiliging: soorten verontreiniging 1 Het tegengaan van verontreiniging in de drinkwaterinstallatie of het openbare waterleidingnet 1 Het tegengaan van verontreiniging vanuit aangesloten toestellen in drinkwater- en warmtapwaterinstallaties: van benedenstrooms naar bovenstrooms
Terugstroombeveiliging: contactsituaties Verschillende contactsituaties Contactsituatie 1: Zuigkruis-verbinding (terugheveling) Contactsituatie 2: Perskruis-verbinding (terugpersing)
Terugstroombeveiliging: contactsituaties Zuigkruis-verbinding (terugheveling) Een contactsituatie waarbij door terugheveling ongewenste stoffen naar de drinkwaterinstallatie kunnen terugstromen. Deze situatie kan zich voordoen als in de waterleiding gedurende een bepaalde tijd de druk van overdruk naar onderdruk verandert. De verandering van overdruk naar onderdruk kan zich voordoen door grote afname elders in het net. Brandweerkraan Automatisch waterverdeelsysteem Badkamer
Terugstroombeveiliging: contactsituaties Perskruis-verbinding (terugpersing) Een contactsituatie waarbij door terugpersing ongewenste stoffen terug naar de drinkwater installatie kunnen stromen. Dit kan gebeuren als de druk in het aangesloten toestel gedurende een bepaalde periode hoger is dan de druk in de drinkwaterinstallatie. De verandering van druk naar een hogere druk kan zich voordoen door verwarming (uitzetting) of door pompen die de druk verhogen. Ziekenhuis Kraan met slangaansluiting Drinkwater CV-installatie
Terugstroombeveiliging: vloeistofcategorieën Vloeistofklasse Omschrijving Voorbeeld 1 2 3 4 Water bestemd voor menselijke consumptie rechtstreeks afkomstig van het drinkwaterverdelingsnet Vloeistof die geen enkel gevaar voor de menselijke gezondheid inhoudt. Vloeistof geschikt bevonden voor menselijke consumptie met inbegrip van water van het drinkwaternet dat mogelijk een verandering heeft ondergaan qua smaak, geur, kleur of temperatuur (verwarmen of koelen). Vloeistof die een gering gevaar inhoudt voor de menselijke gezondheid door de aanwezigheid van één of meer schadelijke stoffen Vloeistof die een gevaar inhoudt voor de menselijke gezondheid door de aanwezigheid van één of meer toxische of zeer toxische stoffen of één of meer radioactieve, mutagene of carcinogene stoffen. Mengkraan Glycol in cv-installatie 5 Vloeistof die een gevaar inhoudt voor de menselijke gezondheid door de aanwezigheid van microbiologische of virale elementen. Bijv. regenwater 31
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater LEGENDE terugheveling en terugpersing m terugheveling beveiliging n.v.t. *
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater vrije uitloop boven rand
Terugstroombeveiliging: type AA Drinkwater vrije uitloop boven rand
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater vrije uitloop met nietronde overloop
Terugstroombeveiliging: type AB Drinkwater vrije uitloop met nietronde overloop
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater vrije uitloop met beluchte ondergedompelde voeding en overloop
Terugstroombeveiliging: type AC Drinkwater vrije uitloop met beluchte ondergedompelde voeding en overloop
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater onderbreker met verschildrukzones, controleerbaar
Terugstroombeveiliging: type BA Artikel DN Aansluiting 574004 15 ½ 574040 15 ½ 574050 20 ¾ 574005 20 ¾ 574006 25 1 574600 25 1 574700 32 1 ¼ 574800 40 1 ½ 574900 50 2 575005 50 575006 65 575008 80 575010 100 Terugstroombeveiliging type BA controleerbare lagedrukzone t max: 65 C interventie drukverschil:14 kpa Pmax.: 10 bar 40
Terugstroombeveiliging: type BA NORMALE WERKING D 1 2 B 6 4 5 3 41
Terugstroombeveiliging: type BA GEEN WATERAFNAME D 1 2 A B 4 5 C 6 3 42
Terugstroombeveiliging: type BA DRUKSTIJGING IN ZONE C D 1 2 A B 4 5 C 6 3 43
Terugstroombeveiliging: type BA DRUKDALING IN ZONE A D 1 2 A B 4 5 C 6 3 44
Terugstroombeveiliging: type BA INSTALLATIE
Werkblad 3.8: beveiligingsmatrix Artikel Lichaam Aansluiting 580040 DN 15 in line ½ M x ½ M 580050 DN 20 in line ¾ M x ¾ M 580140 DN 15 kraanaansl. ½ wartel x ¾ M 580150 DN 20 kraanaansl. ¾ wartel x ¾ M 580240 DN 15 afsluitkraan ½ M x ¾ M 580250 DN 20 afsluitkraan ¾ M x ¾ M NIEUW Terugstroombeveiliging type BA Inline toepassing: vulset gesloten circuit Tijdelijke toepassing: met kraanaansluiting (beschikbaar vanaf juli 2015) 46
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater onderbreker met verschildrukzones, niet-controleerbaar
Terugstroombeveiliging: type CA Artikel DN Aansluiting 573401 15 ½ 573501 20 ¾ Terugstroombeveiliging type CA, niet controleerbare lagedrukzone t max: 65 C Pmax.: 10 bar 48
Terugstroombeveiliging: type CA NORMALE WERKING 4 5 1 2 A B 3 C 49
Terugstroombeveiliging: type CA GEEN WATERAFNAME 4 5 1 2 A B 3 C 50
Terugstroombeveiliging: type CA DRUKDALING IN ZONE A 4 5 1 2 A B 3 C 51
Terugstroombeveiliging: type CA DRUKSTIJGING IN ZONE C 4 5 1 2 A B 3 C 52
Terugstroombeveiliging: type CA INSTALLATIE Drinkwater
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater beluchter met bewegende delen
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater Atmosferische contactonderbreker met bewegend element
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater Beluchter zonder bewegende delen
Terugstroombeveiliging: type DC Drinkwater Beluchter zonder bewegende delen
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater Controleerbare keerklep
Werkblad 3.8: beveiligingsmatrix Artikel DN Aansluiting 304540 15 ½ 304550 20 ¾ 304560 25 1& 304570 32 1 ¼ 304580 40 1 ½ 304590 50 2 304644 15 ¾ F x ¾ M 304654 20 1 F x 1 M Keerklep type EA, controleerbaar t max: 90 C Pmax.: 10 bar 59
Terugstroombeveiliging: type EA 60
Terugstroombeveiliging: type EA INSTALLATIE aansluiting aftap-/controlekraan aansluiting aftapkraan en manometer EA afsluiter controlekraan GENORMALISEERD SCHEMA BEVEILIGINGSEENHEID keerklep met afsluiter BEVEILIGINGSEENHEID
Terugstroombeveiliging: type EA WERKING Veerbelaste beweegbare kegel (klep) wordt bij waterstroom uit zitting gedrukt p1 p2 messing behuizing kunststof keerklepmodule
Terugstroombeveiliging: type EA WERKING Wanneer de stroming stopt, de terugslagklep rust op een lipvormige EPDM afdichting (1), die waterdichtheid garandeert, zelfs bij afwezigheid van tegendruk. Bij sterke tegendruk, verandert de afsluiter (2) de vorm van de afdichting en rust op het werkelijke eindpunt. Deze oplossing garandeert een optimale levensduur.
Terugstroombeveiliging: type EA CONTROLE - OPSTELLINGEN STANDAARD METHODE VACUÜM-METHODE 1 2 4 5 1 6 3 3 5 7 Legende 1. afsluiter bovenstrooms 2.afsluiter benedenstrooms 3.keerklep 4.aftap-/controlekraan 5.aftap-/controlekraan voor aansluiting manometer 6.aftap-/controlekraan voor aansluiting testunit 7.afsluiter vacuümslang 8.afsluiter drukslang Testapparatuur OVERDRUK-METHODE 2 1 3 6 5 8
Terugstroombeveiliging: type EA De huishoudelijke wateraftakking
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater Niet-controleerbare keerklep
Terugstroombeveiliger: type EB Niet-controleerbare keerklep
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster Drinkwater Doorstroombeluchter voor slangaansluiting
Terugstroombeveiliging: beveiliging scheidingswanden Enkelwandige scheidingswanden: Beveiligen tot categorie 3 CV-water Dubbelwandige scheidingswanden: Beveiligen tot categorie 5 Regenwater Zwembadwater
Terugstroombeveiliging: niet-goedgekeurde beveiligingen Enkel toegelaten in tweedecircuit-waterinstallaties (regenwater, CV-circuits)
Terugstroombeveiliging: niet-goedgekeurde beveiligingen Enkel toegelaten in tweedecircuit-waterinstallaties (regenwater, CV-circuits)
Programma DEEL 1 10.00 12.00 Waarom drinkwaterbeveiliging? Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden Intro Europese en nationale normen Belgaqua Repertorium: Terugstroombeveiliging Werkbladen Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) De gevaren van legionella LUNCH 12.00 12.45 DEEL 2 12.45 14.30 Best Beschikbare Technieken (BBT) Risicobeperkende technieken 14.30 14.45 Coffee break 14.45 16.00 Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) Dimensionering 72
Programma DEEL 1 10.00 12.00 Waarom drinkwaterbeveiliging? Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden Intro Europese en nationale normen Belgaqua Repertorium: Terugstroombeveiliging Werkbladen Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) De gevaren van legionella DEEL 2 12.45 14.30 Best Beschikbare Technieken (BBT) Risicobeperkende technieken 14.30 14.45 Coffee break 14.45 16.00 Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) Dimensionering 73
BBT Legionellapreventie Inhoud BBT I. Inleiding Doelstellingen. II. Socio-economische en juridische situering in de sector. III. Beschikbare risicobeperkende technieken. IV. Selectie van de Best Beschikbare Techniek. V. Aanbevelingen op basis van de Beschikbare Techniek. 53 AANDACHTSPUNTEN 1.Waterkwaliteit. 2.Ontwerp van installaties. - voorschriften mbt koudwatertemperatuur - voorschriften mbt plaatsen van warmwater installaties in hoog-risico gebouwen - voorschriften mbt plaatsen van warmwater installaties in matig-risico gebouwen - temperatuursmetingen - materiaalkeuze - dimensionering van de leidingen - invloed op de levensduurte van leidingen 3.Plaatsing van installaties. 4.Onderhoud en gebruik van de installatie. (5.Alternatieve desinfectie.) 74
BBT overzicht risico BBT punt MATIG RISICO HOOG RISICO 1 X X 2 X X 3 X X 4 X X 5 X X 6 X X 7 X X 8 X X 9 X X 10 X X 11 X X 12 X 13 X 14 X 15 X 16 X X 17 X 18 X 19 X 20 X 21 X 22 X 23 X 24 X 25 X X 26 X X BBT punt MATIG RISICO HOOG RISICO 27 X X 28 X X 29 X X 30 X X 31 X X 32 X X 33 X X 34 X X 35 X X 36 X X 37 X X 38 X X 39 X X 40 X X 41 X X 42 X X 43 X X 44 X X 45 X X 46 X X 47 X X 48 X X 49 X X 50 X X 51 X X 52 X X 53 X X 75
BBT Initiële waterkwaliteit WC s of toepassingen buiten het gebouw: 1. Sanitaire installatie voor menselijke toepassing: water moet voldoen aan normering drinkwater (volgens Vlaamse Besluit) 2. Andere toepassingen: water met een andere kwaliteit kan overwogen worden 76
BBT Initiële waterkwaliteit Alle tappunten binnen het gebouw : 3. Water dat voldoet aan het Vlaamse Besluit ivm water bestemd voor menselijke consumptie: drinkwaterkwaliteit! 4. Gebruik een mechanische filter na de teller 5. Waterontharding op het warmwater als de totale hardheid >32 F Serie 573 - Terugstroombeveiliging type CA, niet controleerbare lagedrukzone t max: 65 C Pmax.: 10 bar Serie 574 - Terugstroombeveiliging type BA, controleerbare lagedrukzone t max: 65 C interventie drukverschil:14 kpa Pmax.: 10 bar 77
BBT ontwerp van waterinstallaties 6. Terugstroombeveiliging verplicht, conform NBN EN 1717 (Technische voorschriften Belgaqua) 78
BBT ontwerp van waterinstallaties 7. Drinkwaterinstallaties en installaties voor ander water moeten volledig gescheiden zijn. Er mogen geen wanverbindingen zijn tussen deze installaties. 79
BBT ontwerp van waterinstallaties Stagnering moet vermeden worden door: 8. Regelmatig waterverbruik aan alle tappunten. spoelen van tappunten of leidingsysteem serie 6442, als spoelklep serie 6000, eventueel op einde dode leiding Kemper hygiënesysteem dode leidingen vermijden 80
BBT ontwerp van waterinstallaties Stagnering moet vermeden worden door: 9. Minder frequent gebruikte punten stroomopwaarts te plaatsen 10. Afsluitkranen voorzien bij niet gebruikte tappunten serie 354, verlengbare verdeler met afsluiters 11. Het gebruik en het volume van bufferreservoirs beperken in gebruik en volume 81
BBT ontwerp van waterinstallaties Brandleidingen in hoogrisico inrichtingen 12. De voorkeur wordt gegeven aan brandbestrijdingssystemen waar er geen contact is met het sanitair water 13. Indien geen scheiding tussen systemen mogelijk is BA onderbreker plaatsen Brandleidingen in hoogrisico inrichtingen 14. De voorkeur wordt gegeven aan brandbestrijdingssystemen waar er geen contact is met het sanitair water 15. Indien geen scheiding tussen systemen mogelijk is BA onderbreker plaatsen 82
BBT ontwerp van waterinstallaties Koudwater temperatuur 16. Koud water moet beneden de 25 C gehouden worden. Opwarming moet vermeden worden: Koudwaterleidingen worden gescheiden gehouden van warme leidingen Als scheiding niet mogelijk is, dan is bijkomende isolatie noodzakelijk Bij boven elkaar geplaatste leidingen komt de koudwaterleiding onderaan Waterbehandelingstoestellen en bufferreservoirs mogen niet in verwarmde lokalen geplaatst worden 83
BBT ontwerp van waterinstallaties Warmwater temperaturen in hoog-risico inrichtingen 17. Productie moet gebeuren op minstens 60 C. 18. In systemen met een opslagvolume moet het ganse volume eens per 24 uren gedurende 1 uur op 60 C gebracht worden 19. Voor verdeelsystemen geldt: Vertrektemperatuur: minimum 60 C; nergens lager dan 55 C. De temperatuureis van 55 C is niet van toepassing indien de leidinglengte wordt beperkt tot maximum 5 m en de waterinhoud tot 3 l 20. Voor tappunten geldt: een temperatuur van 70 C moet aan elk warmwater tappunt kunnen bereikt worden 84
Werkblad 3.8: beveiligingsmatrix 60 C 60 C 55 C 85
BBT ontwerp van waterinstallaties Warmwater temperaturen in matig-risico inrichtingen 21. Productie moet gebeuren op minstens 60 C. 22. In systemen met een opslagvolume moet het ganse volume eens per week gedurende 1 uur op 60 C gebracht worden 23. Voor verdeelsystemen geldt: Vertrektemperatuur: minimum 60 C; nergens lager dan 55 C. De temperatuureis van 55 C is niet van toepassing indien de leidinglengte wordt beperkt tot maximum 5 m en de waterinhoud tot 3 l 24. Voor tappunten geldt: Een temperatuur van 70 C moet aan elk warmwater tappunt kunnen bereikt worden 86
BBT ontwerp van waterinstallaties Warmwater temperaturen in matig-risico inrichtingen 25. Sanitaire leidingen mogen niet geplaatst worden in afvalschachten of afvalwaterkanalen 87
LEGIOMIX Constant debiet Centrale productie SWW Constant debiet Centrale productie SWW 88
LEGIOMIX Temperatuurregeling op basis van vertrekvoeler of retourvoeler Werkingstemperatuur vrij te programmeren Desinfectietemperatuur en retourtemperatuur vrij te programmeren Mogelijkheid thermisch desinfecteren tot 80 Automatische desinfectie: dag en uur vrij te programmeren Mogelijkheid aansturen spoelkleppen koud- en warm waterleiding 89
LEGIOMIX Temperatuurregeling op basis van vertrekvoeler of retourvoeler Werkingstemperatuur vrij te programmeren Desinfectietemperatuur en retourtemperatuur vrij te programmeren Mogelijkheid thermisch desinfecteren tot 80 Automatische desinfectie: dag en uur vrij te programmeren Mogelijkheid aansturen spoelkleppen koud- en warm waterleiding Automatisch logboek tot 40 dagen 7 verschillende alarmen in geval van calamiteit 90
Controle groep SWW Artikel DN Aansluiting 520150 20 3/4 520160 25 1 520155 20 ¾ NIEUW Groep voor de controle van de temperatuur SWW bij distributiepunt. t max: 90 C t min max: 35 65 C Pmax.: 10 bar 91
Thermostatische mengventielen Artikel Kv (m 3 /h) Aansluiting 521411 1,5 Ø15 521412 1,7 Ø22 Thermostatisch mengventiel met verbrandingsbeveiliging en overridefunctie (TD); regelbaar. Metkeerkleppen, filters en knelsetverbindingen. Thermische uitschakelfunctie. t max: 90 C Pmax.: 10 bar 92
LEGIOMIX www.caleffi.com/nederland/nl/producten/applicaties tool voor de selectie van thermostatische mengventielen tool voor de selectie van elektronische mengventielen 93
BBT ontwerp van waterinstallaties 26. Minimum 0.2 a 0.5 m/s in circulatieleidingen, zonder groter te worden dan 1 m/s (volgens EN 806) Drukverliestabellen op caleffi. com/italy/it/schematics 94
BBT ontwerp van waterinstallaties 27. Circulatiesystemen moeten gei soleerd worden conform 3.2.2.2 95
BBT ontwerp van waterinstallaties Temperatuursmetingen 28. Thermometers moeten voorzien worden op de verdeel- en circulatieleidingen van alle sublussen serie 130 serie 132 96
BBT ontwerp van waterinstallaties CIRCULATIE DEELCIRCUITS Balanceren/inregelen van installaties met deelcircuits zijn tijdrovend en lastig statisch in te regelen. Debieten en drukverschillen wijzigen continu. Thermostatische regelaar (serie 116) Deze sluit langzaam als de ingestelde temperatuur is bereikt waardoor de circulatie naar de andere deelcircuit bevorderd wordt. De regelaar zal altijd een minimaal debiet doorlaten (om de wijziging te detecteren). Dankzij het speciale ontwerp van het voorgemonteerde patroon komt de thermostaat niet in aanraking met het circulerende warme water. Zo worden mogelijke problemen door kalkafzetting voorkomen. 97
BBT ontwerp van waterinstallaties Temperatuursmetingen 29. Realiseer zo eenvoudig mogelijke schema s 29. Realiseer de temperatuursvoorwaarden door gebruik te maken van een recirculatiesysteem met uitwendige circulatieleidingen Geberit Inliner circulatieleiding 98
BBT ontwerp van waterinstallaties Temperatuursmetingen 31. De gevraagde temperatuursvoorwaarden kunnen ook gerealiseerd worden door gebruik te maken van elektrische verwarmingslinten 99
BBT ontwerp van waterinstallaties Temperatuursmetingen 32. De maximaal toelaatbare druk is 10 bar. Koudwaterleidingen moeten aan deze druk kunnen weerstaan gedurende 50 jaar bij 20 C. Warmwaterleidingen moeten aan dezelfde eis voldoen en bovendien ontworpen om te kunnen werken bij 70 C 100
BBT ontwerp van waterinstallaties Reduceerventiel Gecompenseerde zitting Lage drukverliezen Weerstaat hoge drukken Uitneembaar monobloksysteem 101
BBT ontwerp van waterinstallaties 102
BBT ontwerp van waterinstallaties 103
BBT ontwerp van waterinstallaties 104
BBT ontwerp van waterinstallaties 105
BBT ontwerp van waterinstallaties Serie Aansluiting Max. inlaatdruk Regelbereik t max 5350 ½ 2 22 Ø 25 bar 1 6 bar 40 C Met uitneembaar monoblokpatroon en ingebouwde filter. Met manometer of manometeraansluiting 5351 ½ 1 25 bar 1 6 bar 40 C Met uitneembaar monoblokpatroon, filter in doorzichtige beker. Met manometer of manometeraansluiting 5360 ½ 1 ½ 25 bar 0,5 6 bar (6 10 bar op aanvraag) 5365 1 ½ 2 25 bar 0,5 6 bar (6 10 bar op aanvraag) 5366 DN 65 16 bar 0,5 6 bar (6 10 bar op aanvraag) 533 ½ 1 Ø 15 Ø 22 80 C Met ingebouwde filter en vervangbaar patroon. Met manometer of manometeraansluiting 80 C Met ingebouwde filter en vervangbaar patroon. Met manometer of manometeraansluiting 80 C Met ingebouwde filter en vervangbaar patroon. 16 bar 1 6 bar 40 C Vervangbaar patroon met filter. Met of zonder manometer of manometeraansluiting 533 H ½ 1 16 bar 1 5,5 bar 80 C Vervangbaar patroon met filter. Met of zonder manometer of manometeraansluiting 106
BBT ontwerp van waterinstallaties Serie Druk Aansluiting 3516 4 6 8 10 bar 3517 4 6 8 10 bar Overstortventiel. 1 x 1 ¼ 1 ¼ x 1 ½ t min max: 5 95 C Max. openingsdruk: 20% Drukverschil bij sluiting: 20% 107
BBT ontwerp van waterinstallaties Artikel Ijking Aansluiting 528518 8 bar Ø15 528547 7 bar ½ Inlaatcombinatie-veiligheidsgroep voor horizontale en verticale montage. Met afsluiter en controleerbare keerklep. Vervangbaar overstortventiel. t max: 90 C Pmax.: 10 bar 108
BBT ontwerp van waterinstallaties Artikel Aansluiting 525130 KWA 3/8 M x 3/8 F met wartel 525150 KWA 3/4 M x 3/4 F met wartel 525040 KWA ½ Waterslagdemper. RVS veer, dubbele EPDM dichting 109
BBT ontwerp van waterinstallaties Materialen 33. Materialen moeten voldoen aan de geldende Nationale en Europese normen of een Technische Goedkeuring hebben van de Belgische Unie voor Technische Goedkeuring in de bouw. 34. Ontluchting moet aangebracht worden op de warmwater opslagtanks 35. Ontluchting aanbrengen op de hoge punten Maxcal, serie 501 110
BBT ontwerp van waterinstallaties Dimensionering van de leidingenn 36. De dimensionering van de verdeelleidingen moet geschieden in functie van het aantal en het type te voeden tappunten en van de aard van het gebouw 37. De dimensionering van circulatieleidingen moet vermijden dat de temperatuur onder de 55 C daalt, zij heeft betrekking op zowel de bepaling van de pomp, als op de debieten te verwezenlijken in alle sublussen, als op de inregelverliezen 38. De dimensionering van de warmwater productietoestellen moet afgestemd zijn op de waarschijnlijk te verwachten piekbelasting van het systeem, zonder overdimensionering. 111
Programma DEEL 1 10.00 12.00 Waarom drinkwaterbeveiliging? Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden Intro Europese en nationale normen Belgaqua Repertorium: Terugstroombeveiliging Werkbladen Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) De gevaren van legionella DEEL 2 12.45 14.30 Best Beschikbare Technieken (BBT) Risicobeperkende technieken 14.30 14.45 Coffee break 14.45 16.00 Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) Dimensionering 112
BBT ontwerp van waterinstallaties Invloed op de levensduur van de leidingen 39. Sanitaire leidingen mogen niet geplaatst worden in rookkanalen, ventilatiekanalen, liftkokers, afvalschachten of afvalwaterkanalen 113
BBT ontwerp van waterinstallaties Invloed op de levensduur van de leidingen 40. Voldoende afsluitkranen voorzien 41. Zij moeten gemakkelijk bereikbaar opgesteld worden 42. Voorzie aflaatmogelijkheden die het ledigen van de installatie toelaten. Leidingen moeten op afschot worden gelegd. 43. Warmwater opslagtanks moeten een geschikte aflaatopening hebben 44. Warmwater opslagtanks moeten een gemakkelijk bereikbaar inspectieluik hebben 45. Om waterverlies te voorkomen is een sanitair expansievat gecombineerd met een overdrukventiel aangewezen om te plaatsen op de voeding van de warmwateropslagvaten 114
BBT bouwen van sanitaire installaties m.b.t. behoud van waterkwaliteit gelden volgende BBT: 46. Vermijden van vervuiling bij transport, stockage en verwerking op de werf 47. Voor ingebruikname en na de druktesten, spoeling met drinkwater gedurende 2 uur aan elk tappunt 48. Desinfectie met natriumhypochloriet na de spoeling (hoog-risico installaties) 49. Gebruik van verzinkt staal: gebruik van schroefkoppelingen of flenzen 115
BBT bouwen van sanitaire installaties m.b.t. behoud van waterkwaliteit gelden volgende BBT: 50. Onderhoud en inspectie dient te gebeuren volgens de aanpak en frequentie, zoals gegeven in Tabel 50 en dient mede bepaald te worden door de vaststellingen gedaan in het kader van het beheersplan 51. Na vaststelling van contaminaties dient de oorsprong ervan te worden opgespoord 52. Thermische desinfectie van de warmwater installatie door spoeling van alle tappunten bij 70 C gedurende 4 minuten 53. Chemische desinfectie van de koudwater installatie 116
Contactgegevens Patrick Hagen Product Manager, Caleffi International NV patrick.hagen@caleffi.com +32 478 07 55 86 Caleffi International NV PO Box 10357 6008 GJ Weert - NL tel. +32 38 68 68 info.be@caleffi.com - www.caleffi.com