BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE RAAD. Bulletin van de interpellaties en mondelinge vragen

BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE RAAD Bulletin van de interpellaties en mondelinge vragen Commissie voor de binnenlandse zaken, belast met de lokale besturen en de agglomeratiebevoegdheden VERGADERING VAN DONDERDAG 28 MAART 2002 Brusselse Hoofdstedelijke Raad - Bulletin van de interpellaties en mondelinge vragen - Gewone zitting 2001-2002

2 BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE RAAD BULLETIN VAN DE INTERPELLATIES EN MONDELINGE VRAGEN INHOUD INTERPELLATIE van de heer Walter Vandenbossche (N) tot de heer François-Xavier de Donnea, Minister-President van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met plaatselijke besturen, ruimtelijke ordening, monumenten en landschappen,, betreffende het project ter beveiliging van de boekhandels en apotheken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. (Sprekers: de heren Walter Vandenbossche, Joël Riguelle, Michel Van Roye, mevr. Michèle Carthé en de heer François-Xavier de Donnea, Minister-President van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met plaatselijke stadsvernieuwing en wetenschappelijk onderzoek) van de heer Joël Riguelle (F) tot de heer François-Xavier de Donnea, Minister-President van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met plaatselijke, betreffende de houding van de toezichthoudende overheid na de weigering om bepaalde gemeentebegrotingen goed te keuren. (Sprekers: de heren Joël Riguelle, Bernard Ide, mevr. Michèle Carthé, de heer Benoît Cerexhe en de heer François-Xavier de Donnea, Minister-President van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met plaatselijke stadsvernieuwing en wetenschappelijk onderzoek) MONDELINGE VRAAG van de heer Michel Van Roye (F) aan de heer de heer François-Xavier de Donnea, Minister-President van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met plaatselijke besturen, ruimtelijke ordening, monumenten en landschappen,, betreffende de oprichting van een gewestelijk observatorium van de gemeentefinanciën. (Sprekers: de heer Michel Van Roye en de heer François-Xavier de Donnea, Minister-President van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met plaatselijke besturen, ruimtelijke ordening, monumenten en landschappen, ) Brusselse Hoofdstedelijke Raad - Gewone zitting 2001-2002

VERGADERING VAN DONDERDAG 28 MAART 2002 3 Voorzitter: de heer Jan BÉGHIN. - De vergadering wordt om 14.40 uur geopend. INTERPELLATIE VAN DE HEER WALTER VANDEN- BOSSCHE TOT DE HEER FRANCOIS-XAVIER DE DONNEA, MINISTER-PRESIDENT VAN DE BRUS- SELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING, BELAST MET PLAATSELIJKE BESTUREN, RUIMTELIJKE ORDENING, MONUMENTEN EN LANDSCHAP- PEN, STADSVERNIEUWING EN WETENSCHAPPE- LIJK ONDERZOEK, betreffende "het project ter beveiliging van de boekhandels en apotheken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest". De heer Walter Vandenbossche.- Naar aanleiding van dit dossier rijzen er vragen over de resultaatgerichtheid van het beleid van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering. De vorige minister-president, de heer Simonet, heeft indertijd een interessant initiatief genomen in verband met de veiligheid, waarbij de gemeente Schaarbeek als modelgemeente werd aangewezen om een dienst Telepolitie uit te bouwen. Dat de beveiliging van handelszaken nodig is, hoeft geen betoog. In mei 2000 besliste de Brusselse regering een subsidie van 25 miljoen frank toe te kennen aan de gemeente Schaarbeek. Als tegenprestatie werd aan de handelaars gevraagd 124 euro te betalen voor een apparaat waardoor ze rechtstreeks in verbinding zouden staan met het dichtstbijzijnde politiebureau. We stellen nu vast dat de apparaten geleverd werden, maar dat het systeem niet werkt en er dus geen verbinding is met het politiebureau. Bovendien blijkt dat de straatbendes dat ook weten. De geloofwaardigheid van ons beleid staat hier op het spel. Ik had dan ook graag vernomen of de minister-president dit project definieert als een initiatief van algemeen gewestelijk beleid, dan wel als een louter lokaal project waarbij de gemeente Schaarbeek het systeem moest uittesten. Is de gemeente Schaarbeek in het laatste geval dan te kort geschoten of is het de middenstandsdienst die in de fout ging? Of verschuilt men zich wellicht achter de politiezone? Moet de dienst Middenstand niet zorgen voor een begeleiding van de lokale handelaars? Hoeveel handelaars hebben zich bij het project aangesloten? In een rondzendbrief van 7 februari 2002 deelde de burgemeester van Schaarbeek mee dat de ingebruikname van het systeem afhankelijk wordt gemaakt van de installatie ervan bij alle handelaars van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Hoe durft men? Ik werd daaromtrent gecontacteerd door de betrokken beroepsfederaties. Zal het Gewest de subsidie terugeisen of zal toch nog getracht worden het project in goede banen te leiden? De heer Joël Riguelle (in het Frans).- We hebben vijf gemeenten om inlichtingen gevraagd. De vraag naar de betrokken machtsniveaus en de coördinatie ervan is relevant. In hoeverre kan het Gewest regelen en coördineren? Het systeem kende een groot succes bij de handelaars en weldra zullen er nieuwe aanvragen op een antwoord wachten. Is er een budget om hierop in te spelen? Bestaat er een verbinding met de centrale dispatching als het systeem geactiveerd wordt? In hoeverre is er nu sprake van een coördinatie met de politiezones, zodat deze zo snel mogelijk kunnen ingrijpen? Onze fractie wens rekening te houden met de problemen waarmee artsen worden geconfronteerd tijdens hun huisbezoeken in bepaalde risicowijken. De heer Michel Van Roye (in het Frans).- Mijn fractie vraagt zich af wat de beste oplossing is om dergelijke handelszaken te beveiligen. Is dat systeem wel houdbaar? Dreigt de onveiligheid niet te worden verplaatst naar andere categorieën handelszaken? Hoe zal de samenwerking tussen de diverse diensten en de politie worden georganiseerd als het Gewest dat systeem uitbouwt? Mevrouw Michèle Carthé (in het Frans).- Er moet via de burgemeester worden gezorgd voor een coördinatie tussen de diverse politiediensten van eenzelfde zone en de commissariaten (buurtpolitie). Dat systeem werd in het eerste halfjaar van 2000 toen het in werking is getreden door vele handelaars op veel enthousiasme onthaald. Kunnen de destijds toegekende subsidies opnieuw worden bekeken nu er nieuwe gemeentelijke bewindsploegen zijn aangetreden?.- Het telepolitieproject werd vanaf het begin opgevat als een partnerschap tussen het Gewest, de gemeenten en de handelaars. Die laatste twee staat het vrij om zich al dan niet kandidaat te stellen. Het geheel is een ontwerp van mijn voorganger, de heer Simonet. De opdracht die hij aan de gemeente Schaarbeek gaf was niet zozeer het spelen van een voortrekkersrol, als wel het voorbereiden van de gezamenlijke overheidsopdracht. Zo werd aan de gemeente gevraagd een bestek op te stellen, een aanbesteding uit te schrijven, de responderende firma s te raadplegen en ten slotte ook een overeenkomst te sluiten met de kandidaat-gemeenten. De onderneming die de opdracht kreeg toegewezen, is momenteel bezig met het installeren van materiaal bij de handelaars en de politiecommissariaten van de deelnemende gemeenten. Het systeem zal echter pas operationeel zijn als alle deelnemers zijn uitgerust en het ook voldoende is getest. Sommige handelaars, bij wie het materiaal al geïnstalleerd is, vragen zich af wanneer een en ander nu van start zal gaan.

4 BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE RAAD BULLETIN VAN DE INTERPELLATIES EN MONDELINGE VRAGEN Welnu, dat kan pas als het hele systeem ontplooid is. In elk geval zullen we zover zijn voor de zomer, onvoorziene incidenten niet te na gesproken. Voor de gemeenten zijn de burgemeesters en de schepenen van Middenstand gezamenlijk de initiatiefnemers. De politie staat borg voor de doeltreffendheid van de uitvoering. Zij moet ervoor zorgen dat er snel gereageerd wordt als de alarmbel gaat. Tot nu toe kreeg ik geen enkele melding van slordigheden of desinteresse. Als dat wel zo was geweest, zou ik mij als eerste nerveus gemaakt hebben daarover. In totaal zijn 238 boekhandelaars, 361 apothekers en 31 kleinere juweliers bij het project betrokken. De laatstgenoemde categorie werd door mij toegevoegd. (Verder in het Frans) Ik sluit niet uit dat in een tweede stadium wordt onderhandeld met de niet-deelnemende gemeenten om na te gaan of ze aan het project wensen mee te werken. De vraag rijst ook of het project kan worden uitgebreid naar andere categorieën handelaars. Er wordt bekeken of de huidige procedure de beste is en of het Gewest op basis van de wetgeving het voortouw zou mogen nemen. Het systeem heeft hoofdzakelijk betrekking op de krantenwinkels, de apotheken en de juweliers omdat er met die handelsactiviteiten het meeste cash geld gemoeid is. Door het Lottospel zitten grotere geldsommen in de kassa s van de krantenwinkels. In principe is er minder geld te vinden bij de bakkers. Er werd minder snel vooruitgang geboekt dan verhoopt. De opdracht bleek moeilijk te verwezenlijken. Het is de bedoeling dat het systeem operationeel wordt voor de zomer. Als de opzet lukt, sluit ik een tweede fase niet uit. De heer Walter Vandenbossche.- De minister-president belooft dat het systeem operationeel wordt voor de zomer. Mocht dat niet het geval zijn, wens ik hem daar opnieuw over te spreken..- Ik sta daar volledig open voor. - Het incident is gesloten. INTERPELLATIE VAN DE HEER JOËL RIGUELLE TOT DE HEER FRANÇOIS-XAVIER DE DONNEA, MINISTER- PRESIDENT VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING, BEVOEGD VOOR PLAATSELIJKE BESTU- REN, RUIMTELIJKE ORDENING, MONUMENTEN EN LANDSCHAPPEN, STADSVERNIEUWING EN WETEN- SCHAPPELIJK ONDERZOEK, betreffende de houding van de toezichthoudende overheid na de weigering om sommige gemeentebegrotingen goed te keuren. De heer Joël Riguelle (in het Frans).- De pers melde onlangs dat de gewestelijke overheid geweigerd had bepaalde gemeentebegrotingen goed te keuren. Andere begrotingen zouden zijn goedgekeurd omdat de termijnen waren verstreken en nog andere werden zopas aangenomen. Ingevolge deze toestand rijst de vraag naar de houding van de toezichthoudende overheid ten opzichte van de financiële moeilijkheden van de gemeenten. Een groot aantal gemeentebegrotingen vertoont een globaal tekort in vergelijking met de prognoses die bleken uit de studie van de minister-president. Er is een verschil van ongeveer 39,6 miljoen euro. Deze raming benadert sterk de prognoses van Dexia. Als we de begrotingen van 18 Brusselse gemeenten bij elkaar optellen, beloopt het tekort 45 miljoen euro. Door de keuze van een andere methodologie is er, vergeleken met de prognoses van de regering, een verschil van 42 miljoen euro. Als we er de begroting van Schaarbeek aan toevoegen die zonet werd goedgekeurd beloopt het tekort 69,7 miljoen euro. Deze situatie vraagt om een coherente reactie van de toezichthoudende overheid. In de commissie voor de binnenlandse zaken was er sprake van verschillende oplossingen. Hoe staat het met de voltooiing ervan? De gemeenten in moeilijkheden zijn niet altijd volledig verantwoordelijkheid voor hun financiële toestand. De betalingsachterstallen inzake onroerende voorheffing en sommige buitengemeentelijke elementen liggen aan de basis van dat tekort. Welke procedure zou de gemeenten kunnen begeleiden, waarvan de begroting werd afgekeurd? Is de regering van plan een gewestelijk inspecteur te sturen? Zijn er concrete maatregelen gepland, zoals het afslanken van diensten en personeel en het schrappen van bepaalde uitgaven? De financiële toestand van alle gemeenten moet door een onafhankelijk organisme worden doorgelicht, er moet worden gezorgd voor een betere synergie tussen de gemeentelijke instellingen, bijvoorbeeld via de invoering van gemeenschappelijke aankoopcentrales, en de bevoegdheden moeten tussen het Gewest en de gemeenten opnieuw worden verdeeld op basis van een budgettaire rationalisering en een verbetering van de diensten.

VERGADERING VAN DONDERDAG 28 MAART 2002 5 Het Gewest mag geen misbruik maken van de financiële zwakheid van de gemeenten om bevoegdheidsherverdelingen op te leggen die de gemeenten overbodig zouden maken. De heer Bernard Ide (in het Frans).- De besprekingen kwamen in september vorig jaar op gang na het Dexia-rapport. We wachten nog steeds op een vooropgesteld verslag van die werkzaamheden om het grote debat over de gemeentefinanciën aan te vatten. Mevrouw Michèle Carthé (in het Frans).- In sommige gevallen gaat het om structurele tekorten die zich de vorige jaren (1995-1996) reeds aankondigden. Wat deed de toezichthoudende overheid onderwijl? De heer Benoît Cerexhe (in het Frans).- Het Dexia-rapport over de gemeentefinanciën was onrustwekkend. U bestelde een andere studie die de gemoederen bedaarde en die voor alle gemeenten tegen 2006 een positief saldo in het vooruitzicht stelde. Bij nazicht merken we een aanzienlijk verschil tussen de parameters van uw studie en de werkelijkheid van de goedgekeurde begrotingen. Hieruit blijkt dat Dexia en de PSC, die over betrouwbaarder gegevens beschikte, het bij het rechte einde hebben. Uw studie gaat ervan uit dat alles blijft zoals het is en daar wringt het schoentje. De ervaring leert ons nochtans dat de personeels- en werkingskosten van heel wat gemeenten sterk zijn gestegen. (in het Frans).- De wet bepaalt dat de toezichthoudende overheid moet nagaan of de gemeenten voor een financieel evenwicht zorgen. Bij de uitoefening van mijn bevoegdheden pleeg ik overleg met de burgemeesters. Ik heb bepaalde begrotingen die niet conform waren, moeten hervormen en zal dat nog moeten doen. Ik heb er eerst voor gezorgd dat mijn eigen omzendbrieven werden toegepast. Zodoende heb ik een aantal werkingskosten op het normpeil gebracht en heb ik een einde gesteld aan sommige geldtransfers naar gemeentelijke vzw s. U moet uw berekeningen opnieuw maken op basis van de begrotingen die door de toezichthoudende overheid werden goedgekeurd. Bij de hervorming van de begrotingen heb ik rekening gehouden met de maatregelen die door de gemeenten zelf werden toegepast of vooropgesteld. Ik wil geen kunstmatig evenwicht. Ik heb sommige gemeenten die hun tekort lieten aandikken, verplicht bepaalde inkomsten in te schrijven. Ik wil waarheidsgetrouwe begrotingen waarop de echte inkomsten en uitgaven staan in geschreven. De diagnose die in het najaar van 2001 werd gemaakt, was gebaseerd op een onderzoek van de rekeningen en niet van de begrotingen. Uit de eerste indicaties van de rekeningen 2001 blijkt dat zes belangrijke gemeenten uit de rode cijfers zijn. Prognoses maken op basis van de goedgekeurde begrotingen is gevaarlijk. Sommige gemeenten kampen met ernstige moeilijkheden. Schaarbeek, waarvan de begroting niet werd goedgekeurd, zal weldra aan een herstelplan worden onderworpen. We onderzoeken in hoeverre de financiële situatie van de gemeenten verslechtert door sommige factoren die het gevolg zijn van beslissingen die op federaal en andere niveaus worden genomen. Dat onderzoek, waarin alle parameters per gemeente voorkomen, zal weldra voltooid zijn. We kunnen de besprekingen beter uitstellen tot die nieuwe studie is afgerond. De meeste van de twintig voorstellen die ik heb voorgesteld, worden thans niet zonder succes toegepast. We zullen morgen stemmen over de ordonnantie inzake de op 40 dagen gebrachte termijn voor het toezicht en de elektronische gegevensoverdracht. We zijn tevens van plan een leningcentrale op te richten. Bovendien hebben we heel wat bijkomende middelen voor de begroting 2002 uitgetrokken: een bijzondere dotatie van 11 miljoen frank, de financiering van de lening ter betaling van de OV ten belope van 70 miljoen frank en een verhoging van de algemene dotatie. De andere maatregelen zullen worden gepreciseerd in het gedetailleerde rapport dat ik op 15 april zal voorleggen. Ik het zal het onder andere hebben over de aanstelling van financiële experts. Inzake de begeleidingsprocedure voor de gemeenten waarvan de begroting niet werd aangenomen, heb ik thans geen enkele begroting 2002 afgekeurd, maar ik heb een aantal hervormingsbesluiten genomen. Ik heb tevens een gewestelijk inspecteur aangesteld die de gemeenten van financieel advies moet dienen en voor doorlichtingen moet zorgen als de gemeenten hierom vragen. Het is zeer moeilijk privé-bedrijven te vinden die voldoende kennis van zaken hebben om doorlichtingen uit te voeren in de overheidssector. De gewestelijke instellingen moeten voor die opdracht instaan. Ik stel alles in het werk om tot een opbouwende samenwerking te komen met de gemeenten, met name wat een doeltreffend personeelsbeheer betreft. Alle gemeenten hebben ons zeer goed onthaald. Ik ontmoet de burgemeesters regelmatig en er worden vaak werkvergaderingen belegd. Uw drie voorstellen zitten reeds verweven in mijn nota van oktober. We kunnen na het zomerreces diepgaander besprekingen voeren op basis van de geactualiseerde nota wat de rekeningen 2000 en de begroting 2001 betreft. De ervaring heeft me geleerd dat de rekeningen een betere basis vormen: de resultaten zijn minder pessimistisch. De heer Joël Riguelle (in het Frans).- Ik betwijfel of de termijnverkorting tot 40 dagen kostenbesparend zal werken voor de gemeenten. (in het Frans).- De gemeentefinanciën kunnen enkel worden

6 BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE RAAD BULLETIN VAN DE INTERPELLATIES EN MONDELINGE VRAGEN hersteld door een hele reeks kleine maatregelen, waaronder de gewestelijke financiële tegemoetkoming. De heer Joël Riguelle (in het Frans).- Sommige gemeenten kampen met een onmiskenbaar structureel probleem. Dergelijke opdrachten zijn voor hen niet langer houdbaar als ze er de middelen niet voor krijgen. Ik ben het ermee eens dat de gemeenten en het Gewest moeten samenwerken. Zal de oprichting van de leningscentrale de financiële situatie van sommige gemeenten verbeteren? (in het Frans).- Binnen de Costa moet het subsidiariteitsbeginsel worden besproken. Misschien moeten er bevoegdheidsoverdrachten worden overwogen. -Het incident is gesloten. MONDELINGE VRAAG Gewestelijk observatorium voor de gemeentefinanciën De heer Michel Van Roye (in het Frans).- Aangezien de oprichting van een financieel coördinatiecentrum in het vooruitzicht wordt gesteld, moet er dringend werk worden gemaakt van een Gewestelijk observatorium voor de gemeentefinanciën. De financiële toestand van de gemeenten beïnvloedt steeds meer de financiële gezondheid van het Gewest. Een Observatorium zou de begrotingen kunnen uitwerken of de uitgaven en leningen dagelijks kunnen opvolgen en we zouden niet langer afhangen van door bepaalde banken uitgevoerde studies om de financiële gezondheidstoestand van Brussel te kennen. Iedere gewestelijke inspecteur controleert de uitgaven en houdt hierbij rekening met de gemeentebegroting en de wet op de overheidsopdrachten. Het nieuwe Observatorium zou sneller en doeltreffender kunnen ingrijpen. De nieuwe dienst zal alle inlichtingen bijhouden die de financiële gezondheidstoestand van de gemeenten kunnen beïnvloeden. Aan de hand van deze geïnformatiseerde gegevens, zullen alle gemeenten de best mogelijke begroting kunnen opstellen. Het Gewest zal meteen ook beschikken over objectieve inlichtingen die nodig zijn voor een billijk toezicht en een correcte verdeling van de financiële middelen. Het Observatorium zal een jaarverslag opstellen dat strookt met de financiële en sociale realiteit van de gemeenten. Staat de Minister-president achter de oprichting van dat Observatorium, waarvan de rol de taken van de huidige toezichthoudende diensten overstijgt, en zo ja, kan hij het Parlement meedelen welke stappen en termijnen vereist zijn voor de invoering van zo n instrument? (in het Frans).- Ik heb al gezegd dat de gemeenten moeten kunnen rekenen op doeltreffende beheersinstrumenten. Gelet op de specifieke kenmerken van het Gewest, ben ik er niet van overtuigd dat een nieuwe administratieve structuur moet worden opgericht om de financiële situatie van de gemeenten systematisch op te volgen. De streefdoelen kunnen worden bereikt door de administratie van de plaatselijke overheden en de gewestelijke inspectie intern te reorganiseren. Het ontbreekt het dagelijkse toezicht vooral aan een efficiënte database waarmee statistieken kunnen worden opgesteld. De kwaliteit van dat instrument kan enkel worden behouden als het voortdurend wordt geüpdate. Er moet voor een controle worden gezorgd en dergelijke dienst moet deel uitmaken van de administratie van de plaatselijke overheden, zodat er geen informatie wordt achtergehouden. Enkel adequaat opgeleid personeel kan zorgen voor een optimaal beheer van de gegevens. Ik stel alles in het werk om de toezichthoudende administratie en de gewestelijke inspectie om te vormen tot instanties die eerder als partners optreden. Ik verlies evenwel het belang van de hun toevertrouwde opdrachten niet uit het oog. Er zijn nieuwe beheersinstrumenten en procédés nodig om dergelijke hervorming doeltreffend te kunnen invoeren. Andere maatregelen, zoals de oprichting van een centrale structuur voor financiële contracten, moeten ertoe bijdragen dat het beheer van de gemeenten wordt vergemakkelijkt. Al deze maatregelen worden thans volop toegepast. Alle aangekaarte hervormingen zouden tegen het begrotingsjaar 2003 operationeel moeten zijn. De heer Michel Van Roye (in het Frans).- Die regelmatige rapporten die u voorstelt, mogen niet beperkt blijven tot louter financiële opmerkingen. Er moet ook rekening worden gehouden met andere parameters, zoals het sociale, stedenbouwkundige en demografische aspect. (in het Frans).- Vroeger ontbrak het ons aan een hele reeks gegevens waardoor de draagwijdte van ons initiatief beperkt bleef. - Het incident is gesloten. - De vergadering wordt om 15.55 uur gesloten.