Herceptine 1 Een doelgerichte behandeling bij borstkanker Oncologie/0132
U heeft van uw oncoloog vernomen dat u in aanmerking komt voor behandeling met. Dit is een belangrijk deel van uw volledige behandeling. Deze brochure vertelt u hoe de therapie verloopt, welke bijwerkingen u kan verwachten en wat u aan die bijwerkingen kan doen. 2 Tijdens uw behandeling staat een team van artsen, borstverpleegkundigen, verpleegkundigen van de dagkliniek Medische Oncologie, psychologen, sociaal werkers en diëtisten voor u klaar. Aarzel dus niet om hen vragen te stellen en om hulp te vragen. Wat vindt u terug in deze brochure? Wat is Herceptine? p. 3 Hoe werkt Herceptine? p. 3 4 Het verloop van de behandeling p. 5 7 Bijwerkingen p. 8 14
1. Wat is Herceptine? Herceptine bevat een werkzame stof die Trastuzumab wordt genoemd. Dit is een monoklonaal antilichaam en behoort tot de groep van de doelgerichte behandelingen bij kanker. Het voordeel van deze behandeling is dat ze vooral de kwaadaardige cellen remt in hun groei zonder veel schade te veroorzaken bij de gezonde lichaamscellen. U zal dus minder bijwerkingen ervaren tijdens deze behandeling. 3 U komt enkel in aanmerking voor een behandeling met Herceptine als er een overexpressie van HER-2 (de humaan epidermale groeifactor 2) aanwezig is. Dit is een specifiek eiwit die aanwezig kan zijn bij borstkanker. Het pathologieverslag geeft hier uitsluitsel over. 2. Hoe werkt Herceptine? De kankercel is omgeven door een celmembraan, een dun laagje van eiwitten en vetten. Dit celmembraan speelt een belangrijke rol in de samenwerking tussen de cel en de rest van het lichaam. Cellen geven boodschappen aan elkaar en doen dit door signaalstoffen te produceren. Om een bericht aan een cel door te geven, bindt de signaalstof met een receptor die aanwezig is op het celmembraan. Zo kunnen er op een celmembraan verschillende soorten receptoren aanwezig zijn. Herceptine is een antistof en zorgt er voor dat de signaalstof (groeifactor) niet meer aan de receptor kan binden en er dus geen signaal in de cel volgt. De groei van de kankercellen wordt gestopt. Specifiek bindt het geneesmiddel zich aan de HER 2-receptor. Bij een overexpressie is dit eiwit in grote aantallen op het celmembraan van sommige kankercellen aanwezig.
U kan dit ook vergelijken met een sleutel die op een slot past. Signaalstof Receptor 2 Signaal Receptor 1 4 Celmembraan Celkern Herceptine zorgt er voor dat de receptoren gestopt worden en zo de groei van de tumorcellen stopt en ze afsterven.
3. Het verloop van de behandeling Vermeld alle medicatie die u neemt Op de eerste consultatie bij de medisch oncoloog is het belangrijk dat u vermeldt welke geneesmiddelen u allemaal neemt. Andere geneesmiddelen kunnen misschien de werking van de therapie met Herceptine beïnvloeden. Gelieve alles te vermelden, ook als het gaat om aspirines, voedingssupplementen, homeopathische middelen of vitaminetabletten. 5 Het kan tot 6 maanden duren alvorens de Herceptine volledig uit uw lichaam verdwenen is. Als u binnen de 6 maanden na de beëindiging van de behandeling met Herceptine een ander geneesmiddel gaat gebruiken, neem dan contact op met uw arts. Herceptine in combinatie met chemotherapie Herceptine wordt samen gegeven met de klassieke chemotherapie voor borstkanker. Als u start met Herceptine hebt u de behandeling met chemotherapie reeds gedeeltelijk afgerond. U hebt reeds driemaal FEC gekregen en er wordt nu gestart met Taxotere. Daarnaast zal ook Herceptine toegediend worden. Van Taxotere moet u 3 cycli krijgen, terwijl de toediening van in totaal 18 keer zal gebeuren. Herceptine wordt toegediend via een intraveneuze infusie (baxter). Hiervoor wordt dezelfde toegangsweg gebruikt als bij uw voorgaande chemotherapiebehandeling, namelijk de poortkatheter.
Onderzoeken voor en tijdens de behandeling met Herceptine Voor de behandeling met Herceptine gestart wordt, worden eerst een ECG (cardiogram van het hart) en een hartfunctietest (LVEF) afgenomen. Dit is belangrijk aangezien Herceptine invloed kan hebben op het hart. Deze onderzoeken herhalen we telkens na 3 maanden, 6 maanden en 1 jaar behandeling. 6 De eerste 3 keer krijgt u Herceptine in combinatie met Taxotere. De eerste behandeling met Herceptine wordt 1 dag na de Taxotere-toediening gegeven. FEC FEC FEC Taxotere Taxotere Taxotere Dag 1 week 3 week 6 week 9 week 12 week 15 +1 Herceptine Herceptine Herceptine Herceptine De therapie wordt om de 3 weken toegediend en dit gedurende 1 jaar. Het praktisch verloop Deze behandeling gebeurt op de dagkliniek Medische Oncologie op de vierde verdieping van gebouw K4. U hoeft niet nuchter te zijn. Bij uw aankomst in het ziekenhuis moet u zich eerst aanmelden aan de kassa in gebouw K1 en K2. Ook bij alle volgende behandelingen moet u zich daar aanmelden. Na de inschrijving meldt u zich aan de receptie van de dagkliniek. Geef daar de papieren af die u meekreeg aan de kassa. U kan kiezen voor een een- of tweepersoonskamer.
De behandeling duurt ongeveer twee uur, maar reken op een halve dag opname op de dagkliniek. Bij de eerste toediening van Herceptine moet u wel 4 uur in observatie blijven op de dagkliniek. We doen dit om er zeker van te zijn dat u niet slecht reageert op deze behandeling. 7 Het Herceptineschema ziet er als volgt uit: Product Vorm Werking Tijdstip of tijdsduur 1 Paracetamol Infuus Tegen het grieperig gevoel 15 min. 2 Spoelvloeistof Infuus Leiding spoelen tussendoor 15 min. 3 Herceptine Infuus Behandeling 90 min. 4 Spoelvloeistof Infuus Leiding spoelen nadien 15 min. Na de eerste toediening moet u nog 4 uur in observatie blijven Het infuus wordt verwijderd Drie weken later krijgt u de volgende toediening U voelt het niet als de producten inlopen. U krijgt altijd eerst een product tegen griepsymptomen. De behandeling eindigt met een spoeling.
4. Bijwerkingen De mate waarin u bijwerkingen ervaart, staat los van het resultaat van de behandeling. Als u bijvoorbeeld weinig klachten hebt, mag u niet denken dat deze behandeling minder goed werkt. 8 Bij de behandeling met Herceptine kan u last hebben van volgende bjiwerkingen: Infuusreacties Koorts en een griepachtig gevoel Invloed op het hart Vermoeidheid Soms worden ook volgende klachten vermeld, maar zijn in mindere mate aanwezig: Slapeloosheid Krachtverlies Huiduitslag Misselijkheid en een verminderde eetlust Wisselend humeur
Infuusreacties Bij een behandeling met antistoffen via een infuus kunnen reacties optreden. U krijgt immers lichaamsvreemde eiwitten toegediend. Daar zal uw immuunsysteem op reageren. 9 Wat merkt u? Koude rillingen Koorts Spierpijn Kortademigheid, een gevoel van benauwdheid Bloeddrukdaling (duizeligheid) Rode huiduitslag Deze klachten kunnen voorkomen tijdens de infusie, maar in de meeste gevallen komen ze pas nadien tot uiting. Deze klachten zijn tijdelijk. Bij de eerste toediening observeert de verpleegkundige u nauwlettend tijdens en na de infusie. Men zal ook voor de start uw bloeddruk controleren. Als u last krijgt van één van de bijwerkingen die hieronder vermeld worden, aarzel dan niet om dit te melden aan de verpleegkundigen of de arts. Men zal de infusie vertragen of stoppen en u krijgt aangepaste medicatie. De infusie zal verder gezet worden nadat de klachten verbeteren. De meeste bijwerkingen die verband houden met de infusie nemen nadien terug af. Bij de volgende toedieningen zal u minder sterk reageren.
Koorts en een griepachtig gevoel Op de dag van de toediening van Herceptine kan u wat koorts hebben en zich wat grieperig voelen. De koorts verdwijnt spontaan binnen de 24u na de toediening. 10 Tips U mag hiervoor steeds een pijnstiller nemen, zoals paracetamol (Dafalgan Forte 1g, Perdolan ). U mag Dafalgan Forte 1g tot 4x daags innemen. Let er wel op dat dit grieperig gevoel niet het gevolg is van een infectie. Controleer daarom steeds uw temperatuur vooraleer u een pijnstiller neemt, want paracetamol kan koorts maskeren. Als de koorts langer dan 24u aanwezig blijft, neemt u best contact om met de arts. Blijf voldoende drinken want u gaat meer zweten.
Invloed op het hart Herceptine kan de pompfunctie van het hart beïnvloeden. Een verminderde hartpompfunctie kan vochtophoping rond de enkels, kortademigheid en vermoeidheid veroorzaken. 11 Om deze bijwerking goed te kunnen opvolgen zal er voor de start van de behandeling een EKG en een LVEF (linker ventrikel ejectiefractie) uitgevoerd worden. Deze onderzoeken zijn te herhalen na 3 maanden, 6 maanden en 1 jaar behandeling. Dit is standaard voor mensen die Herceptine krijgen. Zelf kan u echter niks doen om deze bijwerkingen tegen te gaan. WANNEER CONTACT OPNEMEN MET HET ZIEKENHUIS? Bij extreme vermoeidheid na lichamelijke inspanning. Indien u last hebt van kortademigheid. Indien u (vooral s nachts) last hebt van hartkloppingen, een onregelmatige hartslag of een erg snelle hartslag. Indien u vocht ophoudt (dikke enkels, onderbenen). Als u bang bent en met vragen zit over deze bijwerking
Vermoeidheid Deze vermoeidheid wordt omschreven als een aanhoudend en hardnekkig gevoel van uitputting, ondanks voldoende rust en slaap. Dit gevoel kan een sterke impact hebben op de uitoefening van uw dagelijkse activiteiten. Deze vermoeidheid kan u al bij de eerdere behandelingen ook ervaren hebben. 12 Van zodra de behandeling beëindigd is, zal uw lichaam zich geleidelijk herstellen. Bepaalde bijwerkingen zoals vermoeidheid kunnen echter nog lang aanhouden. Tijdens de Herceptine behandeling kan u al deelnemen aan het revalidatieprogramma EU REKA. Dit revalidatieprogramma helpt u om u weer fysiek en mentaal sterker te voelen. Vraag ernaar bij de verpleegkundige of de psycholoog. Mag ik sporten? Sporten is ideaal voor de gezondheid. Dus ook tijdens uw behandeling is bewegen belangrijk. Alleen als u zich echt ziek of uitgeput voelt, mag u zich niet forceren. Probeer te bewegen. Dit hoeft niet altijd intensief te zijn. Wandelen of fietsen zijn goede vormen van lichaamsbeweging. De (klein)kinderen afhalen van school, boodschappen te voet doen, de auto wat verder parkeren en het laatste eindje wandelen, de trap nemen in plaats van de lift, Dit kan allemaal helpen om uw uithouding en kracht op peil te houden. Meer informatie over deze klacht vindt u in de brochure omgaan met vermoeidheid bij kanker. Bespreek deze klacht zeker met het team, er zal gezocht worden naar een passende oplossing.
Contactgegevens verpleegkundig consulenten medische oncologie Marijke De Wispelaere & Annelies Moreels Woensdag, donderdag en vrijdag, telefoonnummer: 09/332.11.81 Contactgegevens borstverpleegkundigen Katrien Devalez 09/332.00.97 Isabel Vlerick 09/332.03.64 Marleen De Block 09/332.65.29 13 Contactgegevens dagkliniek medische oncologie Gelieve altijd eerst telefonisch contact op te nemen met de dagkliniek. Zo loopt u geen risico dat er niemand beschikbaar is als u langskomt. Telefoonnummer dagkliniek: 09/332.31.68 Telefoonummer poli medische oncologie: 09/332.26.91 Openingstijden dagkliniek Maandag t.e.m. vrijdag van 8u tot 18u, woensdag van 8u tot 12u Buiten deze openingstijden kan u voor dringende zaken de oncoloog van wacht bereiken via de dienst spoedopname, op het telefoonnummer 09/332.27.42 Contactgegevens oncopsychologen, sociale dienst & diëtiste Ingrid Jacobs psychologe 09/332.54.08 Sara Cornelis psychologe 09/332.21.43 Martine Willems sociale dienst 09/332.02.82 Ann Segers sociale dienst 09/332.30.19 Christine Francois sociale dienst 09/332.47.35 Eline Hebbelinck diëtiste 09/332.19.95
Tips of vragen 14 Verantwoordelijke uitgever: Borstkliniek UZ Gent. Augustus 2013. Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de borstkliniek UZ Gent.