Uitgeverijen van boeken, kranten, tijdschriften en geluidsopnamen
CEVORA 2002. Alle rechten voorbehouden. Het voorliggende document mag enkel gereproduceerd worden teneinde, enkel voor privé-gebruik, kosteloos informatie te verstrekken. De auteur en uitgever dienen hierbij steeds vermeld te worden. Iedere andere reproductie, adaptatie, vertaling en publieke mededeling zijn verboden zonder de schriftelijke toestemming van CEVORA, Eugène Plaskylaan 144, 1030 Brussel.
i Inhoudstafel 1. Beschrijving van de sector p. 1 1.1. De uitgeverijensector p. 2 1.1.1. Definitie p. 2 1.1.2. Kenmerken van de sector in het ANPCB p. 2 a) Het statuut van de werknemers p. 2 b) De omvang van de ondernemingen p. 3 c) Aanwezigheid per regio p. 3 2. Bereikte steekproef van bedrijven p. 4 2.1. Beschrijving van de steekproef p. 5 2.1.1. Steekproef en respons p. 5 a) Op basis van de NACE-code en de activiteiten van de p. 5 ondernemingen b) Op basis van de omvang van de ondernemingen p. 6 c) Op basis van de regio p. 6 3. Bediendeberoepen p. 7 3.1. Beschrijving van de organogrammen in functie van de p. 8 ondernemingsgrootte 3.2. Beschrijving van de bediendeberoepen in de operationele p. 11 afdelingen 3.3. Definitie van de bediendeberoepen in de ondersteunende p. 16 afdelingen 4. Schatting van het aantal bedienden per beroep p. 18 4.1. Extrapolatie van de enquêtegegevens p. 19 5. Vacatures p. 23 5.1. Analyse van de vacante betrekkingen p. 24 6. Kernberoepen p. 26 6.1. Kernberoepen van de sector p. 27 6.1.1. Uitgeverij p. 27 6.1.2. Redactie p. 28 6.1.3. Productie p. 29 6.1.4. Commercieel p. 29 INLEIDING Bijlagen p. 30 Bijlage A : Bronnen p. 31 Bijlage B : Type-organogrammen van een bedrijf uit de p. 32 uitgeverijensector volgens de bedrijfsgrootte Bijlage C : Organogram van de kernberoepen van de sector p. 38 Bijlage D : Steekproeftrekking voor de uitgeverijensector p. 39 Bijlage E : Lijst van de deelnemende bedrijven p. 41
Inleiding Het onderzoek naar beroepenstructuren werd opgestart door de studiedienst van Cevora met de bedoeling de beroepen in kaart te brengen die voorkomen in elk van de activiteitensectoren van het paritair comité 218 1. In het kader van deze oefening worden organogrammen opgesteld waarin alle bediendeberoepen van deze sector worden weergegeven, opgesplitst per afdeling. Deze oefening zal worden uitgevoerd voor alle sectoren van het ANCPB, zodat Cevora op het einde van de studie beschikt over de beroepenstructuur van de gehele sector, met name van het ANCPB. Het volgende document zal de uitgeverijensector behandelen. Deze oefening heeft tot doel: een inventaris op te stellen van de bediendeberoepen die men aantreft in de sectoren van het ANCPB en deze beroepen te beschrijven, op nationaal vlak een kwantitatieve raming mogelijk te maken van het aantal bedienden dat tewerkgesteld is in elk beroep, het aantal vacante betrekkingen per beroep te kennen op het ogenblik van de enquête en een raming te maken van de moeilijkheidsgraad om deze vacante betrekkingen in te vullen. INLEIDING Deze studie verloopt in diverse stappen en volgens een vaste methodologie: inzameling en analyse van documentatiebronnen over de sector en de daarin aanwezige beroepen. opstelling van een voorlopige beschrijvende fiche voor de sector en zijn beroepen. eerste validering van de organogrammen en van de definities van de beroepen. Dit gebeurt intern bij de adviseur die verantwoordelijk is voor deze sector en extern via gesprekken bij de ondernemingen van diverse grootte in deze sector. tweede validering aan de hand van een schriftelijke enquête die wordt verstuurd naar een representatieve steekproef van ondernemingen uit deze sector. analyse van de resultaten van de enquête en opstelling van de beschrijvende fiche voor de sector. ii Voor meer details over de methodologie die wordt gevolgd voor het opstellen van de beroepenstructuren van de bedienden binnen het ANCPB, verwijzen wij u naar een ander document van de studiedienst: «Methodologie van de beroepenstructuren van de bedienden in het ANCPB». Deze studie werd uitgevoerd door Cindy Lambrechts, medewerkster van de dienst organisatie en onderzoek en Heddie Vertessen verzorgde de tekstverwerking. 1 Of Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (ANPCB of PC 218).
Beschrijving van de sector 1
1.1. De uitgeverijensector 1.1.1. Definitie De uitgeverijensector omvat de uitgeverijen van boeken, kranten, tijdschriften en geluidsopnamen. Volgens de beroepennomenclatuur NACE-BEL, afkomstig van het Nationaal Instituut voor de Statistiek, krijgt de uitgeverijensector de volgende NACE-codes: 22110 Uitgeverijen van boeken 22120 Uitgeverijen van kranten 22130 Uitgeverijen van tijdschriften 22140 Uitgeverijen van geluidsopnamen 22150 Overige uitgeverijen 1.1.2. Kenmerken van de sector in het ANPCB a) Het statuut van de werknemers SECTORBESCHRIJVING Tabel 1 Aantal werknemers volgens statuut en ondernemingsgrootte 2 2 Omvang van de ondernemingen 1-9 10-49 50 + Totaal aantal % TOTAAL werknemers 1.429 2.221 6.470 10.120 100 Arbeiders 271 158 776 1.205 11,91 Bedienden 1.158 2.063 5.694 8.915 88,09 Waarvan ANPCB bedienden 1.155 1.926 4.716 7.797 - In de privé-sector telt de uitgeverijensector 10.120 werknemers, waarvan 8.915 een bediendestatuut hebben. Aan de hand van deze bron valt het op dat 88% van de werknemers in deze sector het bediendestatuut heeft. In dit document zullen we het nu hebben over deze bedienden. Voor het ANPCB is het interessant om de dekkingsgraad van de sector te berekenen. Onder dekkingsgraad verstaat men de verhouding tussen het aantal ondernemingen (of bedienden) die ressorteren onder het ANCPB en het totaal door de RSZ geregistreerde ondernemingen in de sector. Volgens deze berekening komt men tot een dekkingsgraad van 90,16 % voor de ondernemingen en van 87,46 % voor de 2 Volgens de RSZ-gegevens : aantal op 30 juni 2000 in de sociale zekerheid opgenomen werkgevers en werknemers uit de privé-sector (gecentraliseerde statistiek).
bedienden 3. Uit deze dekkingsgraad kan men afleiden dat bijna alle bedienden uit deze sector deel uitmaken van PC 218. b) De omvang van de ondernemingen Tabel 2 Aantal ondernemingen en bedienden volgens ondernemingsgrootte 4 Ondernemingen Bedienden Aantal bedienden Omvang onderneming aantal % aantal % Gemiddelde - 1 tot 9 400 77,97 1.155 14,81 2,9-10 tot 49 84 16,37 1.926 24,70 22,9-50 tot 99 20 3,0 1.311 16,81 65,6-100 en + 9 1,5 3.405 43,67 378,3 Totaal 513 100,00 7.797 100,00 15,2 Zoals de meeste ANPCB-sectoren telt de uitgeverijensector hoofdzakelijk KMO s : 94.34 % van de bedrijven telt minder dan 50 werknemers. c) Aanwezigheid per regio SECTORBESCHRIJVING Tabel 3 Aantal ondernemingen en bedienden volgens regio 5 3 Regio Brussel Wallonië Vlaanderen Totaal Aantal ondernemingen 181 99 233 513 Aantal bedienden 2.361 1.246 4.190 7.797 Gemiddeld aantal bedienden per onderneming 13,0 12,6 18,0 15,2 Van de bedrijven is 45,42% gevestigd in Vlaanderen, 19,3% in Wallonië en 35,28% in Brussel. 3 De RSZ telt voor de kleinhandel automobielsector 569 bedrijven en 8915 bedienden terwijl het ANPCB 513 bedrijven en 7797 bedienden telt. 4 Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ voor het eerste kwartaal van het jaar 2000, beschikbaar gesteld door het Sociaal Fonds. 5 Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ voor het eerste kwartaal van het jaar 2000, beschikbaar gesteld door het Sociaal Fonds.
Bereikte steekproef van bedrijven 2
2.1. Beschrijving van de steekproef 2.1.1. Steekproef en respons Om deze studie uit te voeren, werden 291 enquêteformulieren verstuurd naar bedrijven uit de uitgeverijensector, alle groottes en regio s te samen. 35 bedrijven hebben een ingevulde enquête teruggestuurd. Om deze responsgraad te verkrijgen, werd er een telefonische herinneringsactie bij de ondernemingen gehouden, en aansluitend hiermee een beperkte nieuwe versturing van enquêtes gedaan (gericht aan de personen die telefonisch hadden ingestemd om mee te werken aan de studie). Na deze actie werd de enquête afgesloten omdat de respons van bedrijven en bedienden voldoende hoog was. Een deelnemingstotaal van 60 ondernemingen en 1655 bedienden was wenselijk voor het uitvoeren van de enquête; uiteindelijk dekt de enquête 35 ondernemingen en 2129 bedienden. Het verwachte antwoordpercentage werd dus niet bereikt voor de ondernemingen, maar werd overschreden voor de bedienden. Het gedekte aantal bedienden is een belangrijker gegeven dan het aantal ondernemingen, want de extrapolatie gebeurt op basis van het aantal bedienden. In bijlage D vindt u een overzichtstabel met het aantal verstuurde enquêteformulieren, het aantal ondernemingen dat bereikt moest worden om een representatieve steekproef te verkrijgen en de gerealiseerde respons volgens een aantal parameters zoals de omvang en de regio. BEREIKTE STEEKPROEF VAN BEDRIJVEN 5 Tabel 4 a) Op basis van de NACE-codes en de activiteiten van de ondernemingen De indeling van de ondernemingen die deelnamen aan onze enquête op basis van de NACE-codes is als volgt : Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens subsector NACE-code Ondernemingen Bedienden aantal % aantal % Uitgeverijen van boeken 9 25,71 108 5,07 Uitgeverijen van kranten 17 48,57 896 42,09 Uitgeverijen van tijdschriften 7 20,00 364 17,10 Uitgeverijen van geluidsopnamen 1 2,86 6 0,28 Overige uitgeverijen 1 2,86 755 35,46 Totaal 35 100 2.129 100 Ook in deze enquête werden de ondernemingen echter bevraagd over het type activiteiten dat zij uitvoeren. Volgens deze gegevens is er van de 35 ondernemingen die hebben deelgenomen aan onze enquête:
14 die actief zijn in het uitgeven van boeken; 6 die actief zijn in het uitgeven van kranten; 19 die actief zijn in het uitgeven van tijdschriften; 1 die actief is in het uitgeven van geluidsopnamen; 1 die actief is in het uitgeven van overige uitgaven 12 hebben er nevenactiviteiten (drukwerk, softwareontwikkeling voor beursgegevens, logistiek centrum, organisatie van seminaries, consumentenbescherming, marketingadvies, ontwerp van reclamebrochures, advies inzake interne en externe communicatie, grafische opdrachten tegen maakloon, verspreiding en levering van werken). Tabel 5 De geobserveerde verschillen naar activiteit hebben te maken met het feit dat de RSZ alleen de hoofdactiviteit van de ondernemingen inventariseert, terwijl de ondernemingen in de vragenlijst meerdere activiteiten konden aankruisen. b) Op basis van de omvang van de ondernemingen Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens ondernemingsgrootte Omvang onderneming 1-9 10-49 50-99 100 + Totaal Aantal bereikte ondernemingen 16 14 1 4 35 Bereik ondernemingen in % 4,75% 13,10% 5,00% 44,44% 6,82% Aantal bereikte bedienden 72 298 51 1.708 2.129 Bereik bedienden in % 6,23% 15,47% 3,89% 50,16% 27,31% Na afloop van de enquête dekken de gegevens 6,82% van de bedrijven en 27,31% van de bedienden. c) Op basis van de regio BEREIKTE STEEKPROEF VAN BEDRIJVEN 6 Tabel 6 Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens regio Regio Brussel Wallonië Vlaanderen Totaal Aantal ondernemingen 10 17 8 35 Bereik ondernemingen in % 5,52% 17,17% 3,43% 6,82% Aantal bedienden 392 217 1.519 2.129 Bereik bedienden in % 16,60% 17,42% 36,28% 27,31%
Bediendeberoepen 3
3.1. Beschrijving van de organogrammen in functie van de ondernemingsgrootte In de enquête wordt aan de bedrijven een type-organogram voorgelegd, met de vraag in welke mate dit ook toepasbaar en herkenbaar is voor hun bedrijf. Een typeorganogram is een organogram dat overeenstemt met een typische configuratie van een onderneming in een sector en dat verschilt naargelang de groottecategorie van het bedrijf. De meerderheid van deze ondernemingen moet zich herkennen in dit type-organogram. In het organogram worden alle beroepen per afdeling weergegeven met hun hiërarchische verbanden. Daartoe moeten de ondernemingen een evaluatie maken van het type-organogram op een schaal van 1 tot 5 (helemaal niet akkoord tot helemaal akkoord). De globale evaluatie van het organogram bedraagt 3,57 (gemiddelde van 35 evaluaties gemaakt door de ondervraagde ondernemingen). Naast deze eerste evaluatie, moeten de bedrijven het organogram valideren en waar nodig aanvullen. Op basis van de organogrammen die werden aangevuld door de ondernemingen kon de volgende tabel worden opgesteld, met de sectorspecifieke beroepen 6 ingedeeld per operationele afdeling. Onder operationele afdelingen verstaat men de afdelingen die instaan voor de kernactiviteiten van de onderneming. De beroepen die hiervan deel uitmaken staan in voor de basiswerkzaamheden die rechtstreeks verband houden met de productie van goederen of diensten. Deze afdelingen genereren het zakencijfer en de winst van de onderneming. BEDIENDEBEROEPEN 8 Tabel 7 Dit onderscheid houdt ook verband met de begrippen van transversale beroepen en van ondersteunende afdeling. De transversale beroepen zijn beroepen die in een groot deel van de sectoren min of meer dezelfde taken en invulling hebben. Deze beroepen komen meestal voor in ondersteunende afdelingen. De transversale beroepen komen niet aan bod in dit document omdat er over deze beroepen een aparte bundel «transversale bediendeberoepen» verkrijgbaar is bij Cevora. Aanwezigheid van de specifieke bediendeberoepen, per operationele afdeling, en volgens de bedrijfsgrootte BEDRIJFSGROOTTE ACTIVITEITEN EN BEROEPEN 1 TOT 9 10 TOT 49 50 TOT 99 100 EN + UITGEVERIJ Uitgeefdirecteur x x Uitgever x x x x Adjunct uitgever x x Assistente uitgever x Art director x x Fotograaf x Corrector x 6 Zie punt 3.2. Beschrijving van de bediendeberoepen in de operationele afdelingen.
Tabel 7 Aanwezigheid van de specifieke bediendeberoepen, per operationele afdeling, en volgens de bedrijfsgrootte (vervolg) BEDRIJFSGROOTTE ACTIVITEITEN EN BEROEPEN 1 TOT 9 10 TOT 49 50 TOT 99 100 EN + REDACTIE Hoofdredacteur x x x Redactiesecretaresse x x x Journalist x x x x Redacteur x x x x Eindredacteur x x Redactie assistent x x Documentalist x Rubriekleider x PRODUCTIE/DTP Technisch verantwoordelijke x x x x Maquettenmaker x Coördinator x x Graficus x x x x BEDIENDEBEROEPEN VERKOOP Verantwoordelijke verkoop x x x 9 Binnendienst Administratief en commercieel medewerker x x x Account manager x x x Buitendienst Vertegenwoordiger x x x x Advertising manager x x PERS EN PROMOTIE Persattaché x x x Opmerkingen: 1. De type-organogrammen die alle beroepen van bedienden in deze sector bevatten (per operationele en per ondersteunende afdeling), vindt u in de bijlagen. Deze type-organogrammen zijn het resultaat van de samenvatting van alle gegevens die werden doorgestuurd door de ondernemingen. 2. Op de type-organogrammen zijn alle beroepen weergegeven die men kan terugvinden in de sector voor ondernemingen die actief zijn in : uitgeven van boeken, kranten, tijdschriften, geluidsopnamen of andere uitgeefactiviteiten. Indien bepaalde van deze activiteiten wegvallen, verdwijnen ook de bijbehorende beroepen. 3. Het soort publicaties dat door het uitgeversbedrijf wordt uitgegeven, heeft een invloed op de functies die we er aantreffen. Zo vinden we in een uitgeverij die
enkel boeken uitgeeft een uitgebreide editieafdeling met tal van uitgeversfuncties, terwijl een redactieafdeling om het zo te zeggen onbestaande is. Omgekeerd is de redactie van een uitgeverij waar dagbladen of tijdschriften worden uitgegeven zeer groot, met tal van redactionele functies, terwijl er nagenoeg geen editieafdeling is. 4. In zeer grote ondernemingen (meer dan 200 werknemers) treffen we soms ook nog andere, omkaderende functies aan. Een verantwoordelijke voor de abonnementenservice bijvoorbeeld, die de leiding heeft over deze dienst en over de werknemers die zich met de bijbehorende taken bezighouden. In deze ondernemingen, zijn de transversale beroepen meer gespecialiseerd. 10 BEDIENDEBEROEPEN
3.2. Beschrijving van de bediendeberoepen in de operationele afdelingen A. UITGEVERIJ Deze afdeling houdt zich bezig met onderzoek, de publicatie en de commercialisering van werken die zijn afgestemd op de behoeften van de beoogde doelgroepen. Uitgeefdirecteur: coördineert en superviseert alle uitgeefactiviteiten van de onderneming. Hij/zij werkt nauw samen met de uitgevers, is op de hoogte van de lopende projecten en zorgt ervoor dat de afgesproken deadlines worden gerespecteerd. In uitgeverijen met een redactie, is hij/zij de contactpersoon tussen de uitgevers en de redactie. Hij/zij rapporteert aan de algemene directie van de onderneming. Andere benaming: directeur publicaties. Uitgever: superviseert één bepaalde soort uitgaven of het werk van één bepaalde auteur en bepaalt in overleg met de directie de uitgeefpolitiek daarvoor. Hij/zij leidt de uitgeefactiviteiten en de activiteiten inzake promotie en de verkoop van de uitgaven en volgt elke stap in dat proces. Hij/zij zoekt, kiest of suggereert werken die geschikt zijn voor uitgave en die beantwoorden aan de noden van de doelgroep en sluit contracten af met auteurs. Hij/zij beheert een eigen budget en streeft ernaar de vooropgestelde verkoopcijfers te behalen. In kleine ondernemingen kan de functie van uitgever gecombineerd worden met die van bedrijfsleider. Andere benamingen: editeur, uitgeefverantwoordelijke. BEDIENDEBEROEPEN 11 Adjunct-uitgever: neemt, onder leiding van de uitgever, deel aan de uitgeef- en verkoopactiviteiten van de titels waarvoor hij/zij bevoegd is. Hij/zij kiest mee de werken die voor uitgave in aanmerking komen en stelt nieuwe uitgeefscenario's voor die beantwoorden aan de behoeften van zijn/haar doelgroep. Hij/zij verzorgt de contacten met de auteurs en coördineert alle fasen van de realisatie van een gedrukt of digitaal werk. Assistent(e) uitgever: voert de actieplannen uit die door de uitgever voor de publicaties werden opgemaakt. Hij/zij volgt en coördineert de verschillende lopende projecten en het werk van de verschillende medewerkers, onder leiding van de uitgever of de adjunct-uitgever. Hij/zij assisteert de uitgever bij het opmaken van budgetten en marketingplannen. Hij/zij voert soms administratieve taken uit die verband houden met de uitgeeftaken. Andere benamingen: uitgeefsecretaris/secretaresse Opmerking: doorgaans begint een nieuw aangeworvene in de beroep van uitgeefassistent(e), wordt vervolgens adjunct-uitgever en daarna uitgever. Dit doorgroeischema is niet geldig indien de nieuw aangeworvene reeds één of meer jaren beroepservaring op dit gebied kan voorleggen. Art-director: superviseert de visuele en artistieke dimensie van de gepubliceerde werken. Hij/zij kiest de typografie, de stijl van de illustraties, foto's, logo's en zelfs de grafische stijl van een reeks. Hij/zij maakt het volledige grafische concept dat door de maquettenmakers en grafici moet worden uitgevoerd. De mate van creatieve autonomie van de art-director hangt af van de speelruimte die hem/haar door de
auteur gelaten wordt. (Vb: een striptekenaar heeft niet graag dat de kleuren of illustraties op het omslag van zijn werk worden gewijzigd) Andere benaming : artistiek directeur. Fotograaf: neemt foto's van mensen, gebeurtenissen of plaatsen om de werken te illustreren die door de uitgeverij worden gepubliceerd of om de artikelen te illustreren die door journalisten worden geschreven. Werkt meestal op freelancebasis voor de uitgeverij. Corrector: verantwoordelijk voor het herlezen van de geschreven werken en voor de correctie van stijl, grammatica, syntaxis, interpunctie en spelling. Indien nodig kan de corrector de teksten inkorten of verlengen. Soms dient de corrector de teksten na te lezen op hun inhoud. Werkt meestal op freelance-basis voor de uitgeverij. Andere benamingen: revisor, corrector van drukproeven. B. REDACTIE De redactieafdeling schrijft de artikels die door het uitgeversbedrijf zullen worden gepubliceerd en verzorgt hun samenstelling. Grote redacties worden doorgaans ingedeeld in verschillende afdelingen, o.a. sport, binnenlandse actualiteit, buitenlandse actualiteit, enz. Elke afdeling bestaat dan uit mensen met de volgende functies die elk specialist zijn op hun terrein. Hoofdredacteur: heeft de leiding over een journalistenteam en is verantwoordelijk voor alle geproduceerde teksten. Hij/zij bepaalt welke artikelen en teksten er worden gepubliceerd, plant de activiteiten van zijn/haar medewerkers, evalueert hun werk en controleert de inhoud van hun artikelen. Hij/zij bepaalt de pagina-indeling, de keuze van koppen op de voorpagina, kiest de illustraties, de besproken thema's, titels, enz. Hij/zij zorgt ervoor dat de editoriale krachtlijnen die door hem/haar en de directie werden vastgelegd ook worden gerespecteerd. Hij/zij kan aan een specifieke redactie verbonden zijn, voorbeeld sportredactie, dagelijks nieuws, enz. Op grote redacties kan hij/zij worden geassisteerd door een adjunct-hoofdredacteur. Redactiesecretaris/esse: verantwoordelijk voor de opmaak van de krant en de opvolging van de druk ervan. Hij/zij verzamelt het werk van alle medewerkers, herleest dit, verzorgt er de lay-out van en verwerkt daarbij de advertenties totdat er een definitieve versie tot stand komt die persklaar is. Hij/zij herleest de teksten om de spelling, grammatica, syntaxis en stijl te controleren en om de teksten te verlengen of in te korten totdat die de goede lengte hebben. Hij/zij herschrijft de koppen, tussentitels, onderschriften bij foto's enz. en bepaalt de hiërarchie van de teksten. Andere benaming: redactieassistent(e). BEDIENDEBEROEPEN 12 Journalist: verzamelt informatie over gebeurtenissen van algemeen belang om deze te analyseren en er artikelen over te schrijven. Hij/zij kan zich specialiseren in verschillende vakgebieden, zoals sport, economie, politiek, enz. Hij/zij kan ook als freelancer werken en wordt dan per regel of per artikel betaald. Andere benamingen: reporter, correspondent, vakjournalist, verslaggever, dagbladschrijver, rewriter. Indien de journalist voor het internet schrijft, spreken we van een webjournalist. Redacteur: schrijft eveneens teksten maar voor de vakpers. Redacteuren zijn gespecialiseerd in een bepaald vakgebied en redigeren diepgaande artikelen over een
welomschreven onderwerp. (Vb: advocaten of juristen die schrijven voor media die in recht gespecialiseerd zijn) Hij/zij werkt samen met de uitgever die verantwoordelijk is voor een verzamelwerk of een serie en met de zelfstandige auteurs die voor bepaalde projecten door de uitgeverij worden geëngageerd. Hij/zij kan door een of meer assistenten worden bijgestaan. Andere benaming: indien de artikelen van de redacteur op het internet worden gezet, spreken we soms van een webredacteur. Redactie assistent: assisteert de redacteur bij diens redactionele opdrachten. Hij/zij doet research en werkt de databanken bij. Hij/zij voert correctiewerk uit en doet klasseringwerk. Hij/zij verzorgt de briefwisseling met derden, beantwoordt de telefoon, stelt publicatierapporten op, enz. Eindredacteur: is verantwoordelijk voor de eindcontrole van de inhoud van de uitgaven. Hij/zij coördineert het werk van de verschillende medewerkers en waakt over de samenhang van de teksten, de spelling en de inhoud van de gepubliceerde artikelen. Hij/zij beoordeelt de kwaliteit van de artikelen en geeft advies over de plaats die deze in de krant of het tijdschrift moeten innemen. Hij/zij kan zich specialiseren in bepaalde vakgebieden, zoals sport, actualiteit, kunst, enz. Informatiebemidelaar: doet research in verband met welbepaalde onderwerpen en stelt aldus voor de journalisten of redacteuren een lijst samen van naslagwerken en thematische dossiers. Hij/zij verzamelt informatiebronnen die nuttig zijn voor de uitgeverij, archiveert deze, klasseert deze archieven en werkt de documentatie regelmatig bij. Andere benaming: documentaliste. BEDIENDEBEROEPEN 13 Rubriekleider: is verantwoordelijk voor een bepaalde rubriek van een krant of tijdschrift. Hij/zij levert regelmatig artikelen over welbepaalde onderwerpen zoals de bioscoopagenda, kunstkalender, enz. (Enkel bij uitgeverijen van kranten en tijdschriften) C. PRODUCTIE/DTP Deze afdeling staat in voor de technische verbinding tussen de te publiceren werken en de drukkerij die ze zal drukken. Zij verzorgt de lay-out van het te publiceren werk en bezorgt deze aan de drukkerij, waarna zij de drukwerkzaamheden coördineert. Technisch verantwoordelijke: is de tussenpersoon tussen de uitgever en de drukker, volgt de productie op door de kosten, marges en productiedeadlines te controleren. Hij/zij plant het werk dat moet worden uitgevoerd door de maquettenmakers, grafici, enz. controleert de uitvoering ervan en zorgt voor de technische afstemming van de opdrachten die door externe medewerkers worden uitgevoerd. Hij/zij selecteert leveranciers en neemt contact met hen op (drukkers, papierfabrikanten, brocheerders, enz.) en sluit contracten met hen af. Hij/zij staat ook in voor de kwaliteitscontrole van het drukwerk, d.w.z. hij/zij corrigeert de proeven en zorgt ervoor dat de geplande drukdeadlines worden gehaald. Andere benamingen: productiechef, technisch directeur, productieverantwoordelijke. Maquettenmaker: maakt op computer de dummy van het te publiceren werk die aan de drukker zal worden bezorgd. Hij/zij kan ook boekomslagen ontwerpen. De maquettenmaker moet rekening houden met de druk- en lay-outnormen om
zijn/haar werk af te stemmen op de afmetingen van de drukpersen. Afhankelijk van de richtlijnen die door de auteur en/of de uitgever worden opgegeven, mag de maquettenmaker zich minder of meer creatief uitleven. Vb: bij de uitgave van stripverhalen moet de maquettenmaker de kleuren en tekeningen van de auteur getrouw volgen. Bij andere uitgaven heeft hij/zij meer speelruimte voor wat betreft het grafische ontwerp. Coördinator: coördineert dagelijks de activiteiten van de maquettenmakers, leveranciers en drukkers. Hij/zij is het aanspreekpunt voor alle vragen, zorgt ervoor dat de deadlines worden gerespecteerd en lost problemen op. Andere benaming: productieassistent(e). Graficus: verzamelt de tekst- en beeldbestanden en converteert deze in een formaat dat compatibel is met het drukformaat. Hij/zij verzorgt de lay-out en de vormgeving van het te publiceren werk via computer en aangepaste software. Hij/zij past daarbij de huisstijl van de uitgeverij toe. Andere benamingen: computergraficus, prepressmedewerker, dtp-specialist, desktop publisher, polyvalente prepressmedewerker, dtp-operator. D. COMMERCIEEL Deze afdeling neemt de commercialisering van de publicaties van het uitgevershuis voor haar rekening. Haar activiteiten omvatten de klantenwerving, de verkoop van werken en abonnementen en de verkoop van advertentieruimte in de publicaties. Verantwordelijke verkoop: leidt en coördineert de verkoopactiviteiten van de onderneming. Hij/zij zorgt ervoor dat er op lange termijn optimale verkoopcijfers worden gerealiseerd.. Grote uitgeverijen zorgen zelf voor de verspreiding en distributie terwijl kleine uitgeverijen vaak een beroep doen op distributeurs. Andere benamingen: verkoopchef, directeur marketing en verkoop, commercieel directeur. Binnendienst Administratief en commercieel medewerker: verzorgt de verkoop en de administratie. Hij/zij informeert de klanten over de kenmerken van de verkochte producten en over de verkoopsvoorwaarden en neemt bestellingen op. Hij/zij kan zich ook bezighouden met de abonnementen of met de bestellingen voor plaatsing van advertenties (kleine advertenties). Hij/zij kan ook zorgen voor de administratieve en commerciële opvolging van de bestellingen (verkoop van werken, abonnementen, verkoop van advertentieruimte of de bestellingen van advertenties) die door de verkoop in buitendienst werden ingezameld. Deze functie bestaat soms niet in uitgeverijen omdat de bestellingen en abonnementen er verzorgd worden door een distributiecentrum dat niet tot de uitgeverij behoort. De verkoop van advertentieruimte kan ook worden uitgevoerd door een bedrijf dat niet tot de uitgeverij behoort. In dat geval zijn er in de uitgeverij geen administratieve en commerciële medewerkers. Andere benamingen: verkoopassistent(e), verkoopmedewerker, (internal) sales assistant, sales co-ordinator. BEDIENDEBEROEPEN 14 Account manager: is de contactpersoon voor bepaalde vaste klanten of klanten die gevestigd zijn in een bepaalde geografische zone. Hij/zij zorgt voor het behoud en de verdere uitbreiding van zijn/haar klantenbestand en onderhoudt goede klantenrelaties
voor de lange termijn. Hij/zij heeft oog en oor voor de wensen van de klanten en zoekt oplossingen die aangepast zijn aan hun behoeften en die overeenstemmen met de productietechnieken. Buitendienst Vertegenwoordiger: vertegenwoordigt de onderneming en verkoopt de producten ervan bij nieuwe of bestaande klanten (boekhandels, leden van de doelgroep, enz.). Hij/zij geeft technische informatie aan de klanten en adviseert hun welke producten en diensten het beste aan hun behoeften voldoen. Hij/zij neemt bestellingen op en geeft deze door aan de interne commerciële dienst die deze verder opvolgt. Andere benamingen: commercieel afgevaardigde, technisch-commercieel vertegenwoordiger, pedagogisch afgevaardigde (schooluitgaven). Advertising manager: zorgt voor de verkoop van mogelijke advertentieruimte in de uitgaven van de uitgeverij aan ondernemingen die reclame willen maken. Hij/zij staat in contact met mediacentrales, reclamebureaus en adverteerders. Hij/zij is vaak verantwoordelijk voor de verdere uitbreiding van zijn/haar klantenbestand via prospectie en klantenbinding. Hij/zij berekent de hoeveelheid verkochte ruimte en geeft deze gegevens door. (Deze functie bestaat enkel in uitgeverijen waar publicaties worden uitgegeven die reclame bevatten, bijvoorbeeld tijdschriften, kranten e.d.). Hij/zij kan verbonden zijn aan een specifieke geografische zone. BEDIENDEBEROEPEN 15
3.3. Definitie van de bediendeberoepen in de ondersteunende afdelingen Onder ondersteunende afdelingen verstaat men de afdelingen die niet rechtstreeks deelnemen aan de kernactiviteiten van de onderneming. De beroepen die men hier vindt, hebben een eigen specialisatie, maar voeren geen basiswerkzaamheden uit die rechtstreeks verband houden met de productie van goederen of diensten. Zij hebben tot doel diensten te verlenen aan de organisatie en de operationele afdelingen te ondersteunen. Voorbeelden van ondersteunende afdelingen zijn: administratie, boekhouding, personeelsdienst, Voor een definitie van de beroepen die deel uitmaken van de ondersteunende afdelingen verwijzen we naar een andere uitgave van de Cevora studiedienst 7. In voorliggend document wordt alleen de inhoud van de taken van de polyvalent bediende beschreven (m.a.w. de standaardinhoud van de taken die gekoppeld zijn aan dit beroep, waaraan dan een aantal specifieke taken voor de activiteitensector worden toegevoegd) evenals de transversale beroepen van persattaché en van product manager niet opgenomen in het vermelde document. Polyvalent bediende: verzekert de dagelijkse administratieve taken van het bedrijf. Hij/zij beantwoordt de telefoon, maakt prijsoffertes en facturen, adviseert klanten, ondersteunt de verkoop, houdt het klassement en gegevensbestanden up-to-date enz. In het geval van een uitgeverij neemt hij/zij doorgaans alle administratieve taken op zich (administratie, boekhouding en human resources). In bepaalde bedrijven neemt hij/zij ook de taken van uitgever, hoofdredacteur en technisch verantwoordelijke op zich. Andere benaming: all round bediende. E. PERS EN PROMOTIE Deze afdeling is verantwoordelijk voor de promotie bij de pers van door de uitgeverij uitgegeven werken. Deze afdeling is verwant aan een public relations- of communicatieafdeling. BEDIENDEBEROEPEN 16 Persattaché: zorgt voor de promotie en verspreiding van werken bij de media en het grote publiek, om via persberichten de realisaties van de uitgeverij bekendheid te geven. F. MARKETING Deze afdeling ontwikkelt de marketingstrategie van de onderneming, uitgaande van een analyse van de markt, de marktpositionering van de onderneming en het gedrag van de consument. Product manager : verantwoordelijke van de marketing- en de promotiestrategie van een product of een gamma producten, van de creatie tot de commercialisering. Hij/zij definieert de doelstellingen, de prijzen, de marges en de rentabiliteit van het product 7 Cevora studiedienst Transversale bediendeberoepen, februari 2002.
of gamma producten. Hij/zij motiveert de verschillende tussenpersonen om deze toe te passen en hij/zij waakt over de uitvoering van de vooropgestelde strategie. Voor de producten die reeds op de markt zijn gebracht, werkt hij/zij aan de productontwikkeling opdat ze aan de vereisten van de consumenten zouden blijven voldoen. Hij/zij werkt mee aan de promotie- en reclamecampagnes van het product. Andere benamingen : productchef, gammachef. 17 BEDIENDEBEROEPEN
Schatting van het aantal bedienden per beroep 4
4.1. Extrapolatie van de enquêtegegevens Naast de eerder kwalitatieve gegevens over de voorkomende beroepen en de inhoud ervan, wordt in de enquête ook gevraagd om kwantitatieve gegevens over het aantal tewerkgestelde bedienden per beroep door te geven. Aan de hand van deze gegevens kunnen we, per beroep, het totaal aantal functiehouders in de steekproef bepalen. Aangezien de steekproef representatief is, kunnen de gegevens worden geëxtrapoleerd naar het totaal aantal bedienden in deze sector 8. U vindt deze gegevens terug in de tabel op de volgende pagina s. In de tabel vindt u de volgende gegevens: het aantal ondernemingen en het aantal bedienden in de sector naar ondernemingsgrootte (rubriek sector). het aantal ondernemingen en het aantal bedienden in de steekproef naar ondernemingsgrootte (rubriek steekproef). het percentage van de totale populatie dat bereikt wordt door de steekproef en de wegingsfactor die toegepast moet worden (rubriek steekproef). het geëxtrapoleerde aantal bedienden per beroep, per beroepsgroep en per ondernemingsgrootte. Deze aantalen worden verkregen door de gegevens van de steekproef te vermenigvuldigen met de wegingsfactor. Binnen de steekproef van ondernemingen van meer dan 50 werknemers zijn enkel uitgeverijen van dagbladen, week- en maandbladen vertegenwoordigd. Dat verklaart waarom er zoveel redactiefuncties zijn, terwijl er nagenoeg geen uitgeversfuncties te vinden zijn. In het type-organogram zijn de uitgeversfuncties toch opgenomen, aangezien deze functies wel zijn terug te vinden in de structuur van een boekenuitgeverij. SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP 19 8 Deze gegevens zijn berekend voor heel België maar kunnen ook worden berekend per regio en per omvang van de onderneming.
Tabel 8 Extrapolatie van het aantal bedienden per beroep in België en in functie van de bedrijfsgrootte Bedrijfsgrootte Uitgeverijen Totaal 1-9 10-49 50 + n % Sector Bedrijven 400 84 29 513 Bedienden 1155 1926 4716 7797 Steekproef Bedrijven 16 14 5 35 Bedienden 72 298 1759 2129 % van de totale bevolking 6,23% 15,47% 37,30% 27,31% Wegingsfactor 16,04 6,46 2,68 3,66 Aantal beroepsbeoefenaars (extrapolatie) - Algemeen directeur 32 32 16 80 1,0 - Adjunct directeur 0 0 24 24 0,3 Totaal algemene directie personeel 32 32 40 105 1,3 - Directiesecretaresse 0 58 134 192 2,5 - Afdelingssecretaresse 0 45 161 206 2,6 - Secretariaatsmedewerker 0 0 11 11 0,1 - Receptioniste-telefoniste 16 58 40 114 1,5 - Polyvalent bediende 184 32 0 217 2,8 - Administratief bediende 0 19 228 247 3,2 Totaal administratief personeel 201 213 574 988 12,7 - Administratief en financiele directeur 0 13 0 13 0,2 - Financieel directeur 0 13 11 24 0,3 - Hoofdboekhouder 0 0 13 13 0,2 - Boekhouder 0 55 72 127 1,6 - Boekhoudkundig bediende 0 71 80 152 1,9 - Beheerscontroleur 0 6 16 23 0,3 Totaal boekhoudkundig personeel 0 158 193 351 4,5 - Human resources directeur 0 0 16 16 0,2 - Opleidingsverantwoordelijke 0 0 3 3 0,0 - Verantwoordelijke selectie en rekrutering 0 0 11 11 0,1 - Verantwoordelijke loon- en personeelsadministratie 0 0 13 13 0,2 - Medewerker personnelszaken 0 29 86 115 1,5 - Interne trainer 0 0 8 8 0,1 Totaal human resources personeel 0 29 137 166 2,1 - Informaticadirecteur 0 6 13 20 0,3 - Informaticus polyvalent 0 13 0 13 0,2 - Analist-programeur 0 13 126 139 1,8 - Netwerkbeheerder 0 0 24 24 0,3 - Pc technicus 0 0 43 43 0,6 - Databasebeheerder 0 13 32 45 0,6 - Webmaster 0 0 24 24 0,3 - Projectmanager 0 6 40 47 0,6 - Helpdesk operator 0 0 32 32 0,4 - Andere informatica 0 13 11 24 0,3 - Webdesigner 0 6 0 6 0,1 Totaal informatica personeel 0 71 346 417 5,3 - Marketingverantwoordelijke 16 26 24 66 0,8 - Marketingmedewerker 0 19 78 97 1,2 - Productmanager 0 0 43 43 0,6 - Copywriter 0 0 8 8 0,1 - Advertising, sales & promotion 0 0 3 3 0,0 Totaal marketing personeel 16 45 156 217 2,8 - Bedrijfsjurist 0 6 0 6 0,1 - Verantwoordelijke O&O 0 0 5 5 0,1 - Technicus O&O 0 0 13 13 0,2 - Verantwoordelijke communicatie 0 6 3 9 0,1 - Medewerker communicatie 0 0 3 3 0,0 - Verantwoordelijke kwaliteit 0 0 5 5 0,1 - Facility manager/verantwoordelijke inkoop 0 0 3 3 0,0 Totaal ondersteunend personeel 0 13 32 45 0,6 TOTAAL TRANSVERSALE BEROEPEN 249 562 1477 2288 29,3 SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP 20
Tabel 8 Extrapolatie van het aantal bedienden per beroep in België en in functie van de bedrijfsgrootte (vervolg) Bedrijfsgrootte Uitgeverijen Totaal 1-9 10-49 50 + n % - Uitgeefdirecteur 0 13 3 16 0,2 - Uitgever 88 71 3 162 2,1 - Adjunct-uitgever 0 26 0 26 0,3 - Uitgever assistent 0 13 0 13 0,2 - Art-director 16 13 11 40 0,5 - Fotograaf 0 0 38 38 0,5 - Corrector 0 6 21 28 0,4 Totaal uitgeefpersoneel 104 142 75 322 4,1 - Redactiedirecteur 0 6 43 49 0,6 - Hoofdredacteur 32 97 35 164 2,1 - Redactiesecretaresse 32 65 35 132 1,7 - Journalist 128 155 440 723 9,3 - Redacteur 32 149 295 476 6,1 - Eindredacteur 0 39 134 173 2,2 - Assistent redacteur 0 0 13 13 0,2 - Rubriekleider 0 0 13 13 0,2 - Documentalist 0 6 40 47 0,6 Totaal redactie personeel 225 517 1048 1790 23,0 - Technisch verantwoordelijke 144 78 13 235 3,0 - Maquettenmaker 16 6 8 31 0,4 - Coördinator 16 39 27 82 1,0 - Graficus 128 45 453 627 8,0 - Scaneriste 0 0 5 5 0,1 Totaal productie/dtp personeel 305 168 507 980 12,6 - Verantwoordelijke verkoop 24 61 24 110 1,4 - Account manager 0 90 67 158 2,0 - Administratief en commercieel medewerker 16 78 185 279 3,6 - Vertegenwoordiger 184 223 523 930 11,9 - Advertising manager 0 0 54 54 0,7 - Regional sales manager 0 0 13 13 0,2 - Field coach 0 0 19 19 0,2 - Supervisor 0 0 75 75 1,0 - Verantwoordelijke abonnementendienst 0 0 8 8 0,1 - Key-account director 0 0 3 3 0,0 Totaal commercieel personeel 225 452 971 1648 21,1 - Commercieel inkoper 0 6 5 12 0,2 - Administratief inkoopmedewerker 0 0 13 13 0,2 - Verantwoordelijke logistiek 0 0 5 5 0,1 - Magazijnmedewerker 0 6 64 71 0,9 Totaal personeel inkoop & logistiek 0 13 88 101 1,3 - Persattaché 32 45 0 77 1,0 - Customer service manager 0 0 3 3 0,0 - Customer service bediende 0 0 21 21 0,3 - Call center manager 0 0 3 3 0,0 - Teleoperator 0 0 225 225 2,9 - Seminarie organisator 0 19 0 19 0,2 - Wetenschappelijk personeel 0 0 287 287 3,7 - Andere (boekhandelaar, koerier, manager marketintelligence, etc 16 6 11 33 0,4 Total andere operationeel personeel 48 71 550 669 8,6 TOTAAL SPECIFIEKE BEROEPEN 906 1364 3239 5509 70,7 TOTAAL 1155 1926 4716 7797 100 SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP 21
Uit deze tabel, kan men de top 5 van meest voorkomende beroepen in de uitgeverijensector bepalen, maw de bediendeberoepen die de meeste beroepsbeoefenaars telt na de extrapolatie. Bovenaan in het klassement, vindt men : de vertegenwoordiger (11,9%) de journalist (9,3%) de graficus (8 %) de redacteur (6,1%) de administratief en commercieel medewerker (3,6%) Als men dezelfde oefening doen maar voor de tranversale beroepen, dan komt men op de volgende top 5 : de administratief bediende (3,2%) de polyvalent bediende (2,8%) de afdelingsecretaresse (2,6%) de directiesecretaresse (2,5%) de boekhoudkundig bediende (1,9 %) SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP 22
5 Vacatures
5.1. Analyse van de vacante betrekkingen In de vragenlijst werden de ondernemingen ook gevraagd om per beroep aan te geven hoeveel vacatures de laatste zes maanden openstonden, en een raming te maken van de moeilijkheidsgraad om deze vacante betrekkingen in te vullen. Dankzij deze gegevens beschikken we over een overzicht van de vacante betrekkingen binnen de sector en van de beroepen die het meest worden gevraagd door de ondernemingen. De gemiddelde moeilijkheidsgraad wordt berekend op basis van de scores van de ondernemingen die deze vacante betrekkingen moesten invullen. Het is moeilijk om, op basis van een steekproef van 35 ondernemingen, een volledige prognose te maken van de vacatures en knelpuntenberoepen in deze sector maar deze gegevens geven toch al enkele aanwijzingen. Het klassement van de meest gevraagde beroepen in de sector wordt opgesteld aan de hand van drie criteria: het aantal ondernemingen waarin een betrekking vacant is in een bepaald beroep, het aantal vacante betrekkingen voor dit beroep en de gemiddelde moeilijkheidsgraad die wordt geraamd door de ondernemingen die deze betrekking moesten invullen. Voor elk van deze criteria wordt een score tussen 7 en 12 toegekend wanneer de waarde voor dit criterium hoger ligt dan het gemiddelde en tussen 1 en 6 wanneer deze waarde lager ligt dan het gemiddelde. De intervallen tussen 1 en 6 zijn gelijkwaardig en zijn gelijk aan het verschil tussen de minimumwaarde die werd bereikt voor dit criterium en het gemiddelde gedeeld door 6. Een gelijkaardige redenering wordt toegepast voor de scores tussen 7 en 12, maar hier wordt het verschil gemaakt tussen de maximumwaarde voor dit criterium en het gemiddelde. Het eindklassement verkrijgt men door het gemiddelde van deze drie scores te rangschikkken in dalende volgorde. In het klassement staan drie functies op kop: redacteur, journalist en administratief en commercieel medewerker. De functies van redacteur en journalist zijn echt eigen aan de sector; we treffen ze niet aan in andere sectoren. Trouwens, zijn het twee beroepen die op mekaar lijken. De redacteur zal meestal meer gespecialiseerd zijn dan de journalist. De functie van administratief en commercieel medewerker bestaat ook in andere sectoren, maar in deze specifieke sector omvat zij een waaier van taken die sectorgebonden zijn, zoals het plaatsen van kleine advertenties in de publicaties of het tellen van de abonnementen. Deze functies zijn het meest gevraagd, en deze vraag bestond in meerdere bedrijven. VACATURES 24 De beroepen zijn kritiek worden geacht zijn deze met een score van meer dan 7, of meer dan het gemiddelde in het klassement 9. Er zijn dus uiteindelijk zes beroepen die als knelpuntberoep werden beschouwd door de ondernemingen: redacteur, journalist, administratief en commercieel medewerker, graficus, assistent uitgever en hoofdredacteur. Voor de functies die kritiek worden geacht door de ondernemingen, maar die slechts betrekking hadden op een enkele onderneming, moeten we de nodige voorzichtigheid aan de dag leggen. Het is moeilijk een algemene conclusie te trekken op basis van een losstaand fenomeen. Deze opmerking geldt voor het beroep van assistent-uitgever 10. 9 In de tabel vindt men deze knelpuntberoepen boven de lege lijn in donker grijs. 10 Beroep aangeduid met een asterisk.
Tabel 9 Aantal vacatures per beroep en moeilijkheidsgraad om deze vacatures in te vullen Vacatures per beroep Aantal betrokken bedrijven Aantal vacatures Gemidd. moeilijkheidsgraad Gemidd. score # Tot % Score 1 # (1) Score 2 Gemidd. Score 3 klassement - Redacteur 4 35 11,43% 12 6 1,50 7 2,67 6 8,33 - Journalist 3 35 8,57% 10 11 3,67 10 2,00 4 8,00 - Administratief & commercieel medewerker 3 35 8,57% 10 4 1,33 5 3,00 8 7,67 - Graficus 4 35 11,43% 12 4 1,00 1 3,25 9 7,33 - Assistent(e) uitgever * 1 35 2,86% 1 5 5,00 12 3,00 8 7,00 - Hoofdredacteur 4 35 11,43% 12 4 1,00 1 3,00 8 7,00 - Polyvalent bediende 3 35 8,57% 10 3 1,00 1 3,33 9 6,67 - Project manager informatica 1 35 2,86% 1 2 2,00 7 4,00 12 6,67 - Vertegenwoordiger 3 35 8,57% 10 3 1,00 1 3,33 9 6,67 - Technisch verantwoordelijke 4 35 11,43% 12 4 1,00 1 2,50 6 6,33 - Advertising manager 1 35 2,86% 1 3 3,00 9 3,00 8 6,00 - Afdelingssecretaresse 1 35 2,86% 1 2 2,00 7 3,00 8 5,33 - Receptionist-telefonist 2 35 5,71% 7 2 1,00 1 3,00 8 5,33 - Datasebeheerder 1 35 2,86% 1 2 2,00 7 3,00 8 5,33 - Helpdesk medewerker 1 35 2,86% 1 2 2,00 7 3,00 8 5,33 - Account manager 1 35 2,86% 1 2 2,00 7 3,00 8 5,33 - Boekhouder 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 4,00 12 4,67 - Boekhoudkundig bediende 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 4,00 12 4,67 - Medewerker personeelszaken 2 35 5,71% 7 2 1,00 1 2,50 6 4,67 - Netwerkbeheerder 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 4,00 12 4,67 - Seminarie organisator 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 4,00 12 4,67 - Copywriter 2 35 5,71% 7 2 1,00 1 2,00 4 4,00 - Technicus onderzoek & ontwikkeling 1 35 2,86% 1 2 2,00 7 2,00 4 4,00 - Beheerscontroleur 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 3,00 8 3,33 - Uitgever 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 3,00 8 3,33 - Verantwoordelijk verkoop 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 3,00 8 3,33 - Boekhandelaar 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 3,00 8 3,33 - Eindredacteur 1 35 2,86% 1 2 2,00 7 1,00 1 3,00 - Adjunct directeur 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 2,00 4 2,00 - Webmaster 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 2,00 4 2,00 - Coordinator 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 2,00 4 2,00 - Administratief inkoopmedewerker 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 2,00 4 2,00 - Algemeen directeur 1 35 2,86% 1 1 1,00 1 1,00 1 1,00 Totaal 52 1015 5,12% 76 1,46 2,71 (1) Verkregen door het aantal vacatures te delen door het aantal betrokken bedrijven 25 VACATURES
6 Kernberoepen
6.1. De kernberoepen van de sector Cevora wenst ook via de oefening van de beroepenstructuur, de kernberoepen van iedere bestudeerde sector te bepalen. Deze informatie kan gebruikt worden door het onderwijs of eventueel andere vormingsactoren, om studierichtingen aan de bedrijfswereld aan te passen. De opleidingssector zoekt actief naar informatie over de arbeidsmarkt, over de sectoren en over beroepen die in de sectoren voorkomen om de overgang school-arbeidsmarkt te vergemakkelijken. Sectorinformatie is dus van belang voor het onderwijs. De kernberoepen van een bepaalde sector zijn die beroepen die behoren tot de kernactiviteit van de betreffende sector. Deze kernactiviteiten dragen rechtstreeks bij tot verkoop, winst en omzet en vereisten specifieke competenties. Kernberoepen zijn dus duidelijk verweven met het specifiek karakter en de doelstelling of bestaansreden van de sector. Als we al de beroepen die door de bedrijven vermeld werden ordenen naar belang komen we tot het volgende beeld van de sector : UITGEVERIJ REDACTIE PRODUCTIE VERKOOP 6.1.1. Uitgeverij Uitgever Art director Corrector Hoofdredacteur Redactiesecretaresse Journalist Redacteur Informatiebemiddelaar Technische verantwoordelijke Vertegenwoordiger Uitgever: superviseert één bepaalde soort uitgaven of het werk van één bepaalde auteur en bepaalt in overleg met de directie de uitgeefpolitiek daarvoor. Hij/zij leidt de uitgeefactiviteiten en de activiteiten inzake promotie en de verkoop van de uitgaven en volgt elke stap in dat proces. Hij/zij zoekt, kiest of suggereert werken die geschikt zijn voor uitgave en die beantwoorden aan de noden van de doelgroep en sluit contracten af met auteurs. Hij/zij beheert een eigen budget en streeft ernaar de vooropgestelde verkoopcijfers te behalen. In kleine ondernemingen kan de functie van uitgever gecombineerd worden met die van bedrijfsleider. Andere benamingen: editeur, uitgeefverantwoordelijke. KERNBEROEPEN 27 Art-director: superviseert de visuele en artistieke dimensie van de gepubliceerde werken. Hij/zij kiest de typografie, de stijl van de illustraties, foto's, logo's en zelfs de grafische stijl van een reeks. Hij/zij maakt het volledige grafische concept dat door de maquettenmakers en grafici moet worden uitgevoerd. De mate van creatieve autonomie van de art-director hangt af van de speelruimte die hem/haar door de auteur gelaten wordt. (Vb: een striptekenaar heeft niet graag dat de kleuren of illustraties op het omslag van zijn werk worden gewijzigd) Andere benaming : artistiek directeur.
Corrector: verantwoordelijk voor het herlezen van de geschreven werken en voor de correctie van stijl, grammatica, syntaxis, interpunctie en spelling. Indien nodig kan de corrector de teksten inkorten of verlengen. Soms dient de corrector de teksten na te lezen op hun inhoud. Werkt meestal op freelance-basis voor de uitgeverij. Andere benamingen: revisor, corrector van drukproeven. 6.1.2. Redactie Hoofdredacteur: heeft de leiding over een journalistenteam en is verantwoordelijk voor alle geproduceerde teksten. Hij/zij bepaalt welke artikelen en teksten er worden gepubliceerd, plant de activiteiten van zijn/haar medewerkers, evalueert hun werk en controleert de inhoud van hun artikelen. Hij/zij bepaalt de pagina-indeling, de keuze van koppen op de voorpagina, kiest de illustraties, de besproken thema's, titels, enz. Hij/zij zorgt ervoor dat de editoriale krachtlijnen die door hem/haar en de directie werden vastgelegd ook worden gerespecteerd. Hij/zij kan aan een specifieke redactie verbonden zijn, voorbeeld sportredactie, dagelijks nieuws, enz. Op grote redacties kan hij/zij worden geassisteerd door een adjunct-hoofdredacteur. Redactiesecretaris/esse: verantwoordelijk voor de opmaak van de krant en de opvolging van de druk ervan. Hij/zij verzamelt het werk van alle medewerkers, herleest dit, verzorgt er de lay-out van en verwerkt daarbij de advertenties totdat er een definitieve versie tot stand komt die persklaar is. Hij/zij herleest de teksten om de spelling, grammatica, syntaxis en stijl te controleren en om de teksten te verlengen of in te korten totdat die de goede lengte hebben. Hij/zij herschrijft de koppen, tussentitels, onderschriften bij foto's enz. en bepaalt de hiërarchie van de teksten. Andere benaming: redactieassistent(e). KERNBEROEPEN 28 Journalist: verzamelt informatie over gebeurtenissen van algemeen belang om deze te analyseren en er artikelen over te schrijven. Hij/zij kan zich specialiseren in verschillende vakgebieden, zoals sport, economie, politiek, enz. Hij/zij kan ook als freelancer werken en wordt dan per regel of per artikel betaald. Andere benamingen: reporter, correspondent, vakjournalist, verslaggever, dagbladschrijver, rewriter. Indien de journalist voor het internet schrijft, spreken we van een webjournalist. Redacteur: schrijft eveneens teksten maar voor de vakpers. Redacteuren zijn gespecialiseerd in een bepaald vakgebied en redigeren diepgaande artikelen over een welomschreven onderwerp. (Vb: advocaten of juristen die schrijven voor media die in recht gespecialiseerd zijn) Hij/zij werkt samen met de uitgever die verantwoordelijk is voor een verzamelwerk of een serie en met de zelfstandige auteurs die voor bepaalde projecten door de uitgeverij worden geëngageerd. Hij/zij kan door een of meer assistenten worden bijgestaan. Andere benaming: indien de artikelen van de redacteur op het internet worden gezet, spreken we soms van een webredacteur. Informatiebemidelaar: doet research in verband met welbepaalde onderwerpen en stelt aldus voor de journalisten of redacteuren een lijst samen van naslagwerken en thematische dossiers. Hij/zij verzamelt informatiebronnen die nuttig zijn voor de uitgeverij, archiveert deze, klasseert deze archieven en werkt de documentatie regelmatig bij. Andere benaming: documentaliste.