MULTIROOM-AUDIO
MULTIROOM-AUDIO Voor het opzetten van een multiroom-netwerk is een stabiel netwerk vereist. In iedere kamer moet de wifi-ontvangst tenslotte optimaal zijn voor het streamen van muziek. Gelukkig lukt het met de juiste maatregelen eenvoudig om de verbinding te verbeteren. In dit e-book vertellen we hoe je het draadloze netwerk opkrikt naar een hoger niveau en op welke manier je de multiroom-apparatuur instelt. Voor multiroom-audio heb je allereerst een goed wifi-netwerk nodig. Wij leggen precies uit hoe wifi werkt en hoe je een goede dekking krijgt overal in en om het huis. STABILITEIT WIFI-VERBINDING De naam wifi is eigenlijk een grapje geweest. De officiële naam is Wireless Network of Wireless LAN, maar dat is door marketeers al snel tot wifi omgedoopt een knipoog naar hifi. Hoe zit het met de snelheden op de productdozen van wifi-routers en accesspoints? Als we die cijfers mogen geloven, zijn de nieuwste wifi-routers al sneller dan gigabit-kabel. We kunnen alvast verklappen: dat is gewoonweg niet zo. Maar hoe komt dat nu? Allereerst is wifi geen tweerichtingsverkeer. Het is single duplex. En kabel is full-duplex, wat wil zeggen dat een kabel tegelijk in beide richtingen kan communiceren. Wifi kan dat niet. Om te beginnen deel je de vermelde snelheid op de doos dus door twee. Daarbij is er altijd sprake van package overhead. Er zijn bij netwerken onder meer controle-pakketten nodig om te kijken of data bij het eindpunt is terechtgekomen. Verder speelt nog mee dat een datapakket niet altijd een geheel dataframe (een soort slot ) vult. Dat is met name bij kleine bestanden het geval. Bij wifi is dat vervelender dan bij kabel. Verder zijn de afstand tot het accesspoint of de router belangrijke factoren voor de werkelijke snelheid, net als de muren en absorptie van de omgeving. En niet te vergeten: interferentie (hierover later meer). Alles bij elkaar opgeteld, komt wifi dan bij lange na niet aan de snelheid van kabel. Bij wifi-n op 2,4 GHz mag je blij zijn met ongeveer 100 Mbit/s. Op 5 GHz is dat iets hoger. Bij ac zijn snelheden van 300 Mbit mogelijk in gunstige gevallen. Dat is dus geen bij lange na geen 1300 Mbit, zoals veel fabrikanten van netwerkapparatuur ten onrechte beweren. Voor een multiroom-opstelling is er in iedere ruimte een stabiele netwerkverbinding vereist, dus ook in de badkamer. 2
WELK NETWERKKANAAL? Wellicht heb je het weleens gezien in de opties van je router: 20 of 40 MHz-kanalen. Of in geval van een wifi-ac-netwerk: 80 MHz. Dit is de kanaalbreedte die je router gebruikt voor het draadloze netwerk. Hoe groter de kanaalbreedte, hoe hoger de snelheid. Wil je dus het maximale uit de wifi-verbinding halen, dan gebruik je het breedste kanaal. Weet echter dat het minder sociaal is naar je omgeving, want je pikt dan namelijk meer van het spectrum (een extra kanaal). Overigens kunnen niet alle apparaten overweg met brede kanalen. Vallen apparaten dus ineens weg of klappert de verbinding, dan keer je het beste weer terug naar een 20 MHz kanaal. Bij een standaard bandbreedte van 20 MHz, biedt de 2,4GHz-frequentieband drie niet-overlappende kanalen: één, zes en elf. Vandaar dat een draadloze router of bijvoorbeeld een multiroom-speaker, vrijwel altijd één van deze kanalen gebruikt. Je zult begrijpen dat de kans op een stabiele en snelle verbinding vrij klein is als je dat zo laat staan. 5GHZ-FREQUENTIEBAND Op de minder gebruikte 5GHz-frequentieband ligt het net wat anders. Allereerst zijn er nog bijna geen netwerken die kunnen storen. Dat geeft je meer zekerheid en rust dat het netwerk stabiel zijn werk doet. Maar er zitten wel heel veel verschillen in routers en versies van hardware. Wereldwijd zitten er namelijk zeer grote verschillen in welke frequenties en kanalen gebruikt mogen worden. Dit heeft met name te maken met weerstations en militaire frequenties die storing ondervinden van wifi. Vandaar dat de ene router binnen het 5GHz-spectrum bepaalde kanalen wél kan gebruiken en andere kanalen weer niet. ROUTER Je weet nu welke soorten wifi er zijn, op welke frequenties deze werken en hoe kanaalbreedte en kanalen in elkaar steken. Deze kennis is handig bij het opstellen van een wifi-netwerk. Wie in een groot huis woont, heeft waarschijnlijk geen complete wifi-dekking engebruikt een standaardrouter van de provider. Zeker als de router in de meterkast bij de voodeur staat, is de verbinding matig. In dat geval is het veelal nodig om het wifi-netwerk uit te breiden. Maar voordat je dat gaat doen, kun je nog één ding proberen: stel de router zo centraal en vrij mogelijk in huis op. De kans is groot dat je dan wel heel aardig bereik hebt. Rondom de router straalt de wifi-router namelijk in een bolvorm af. Heb je de router bij de voordeur staan, dan straalt de helft van het wifi-netwerk de straat op. Zonde! Stel overigens de antennes altijd symmetrisch op en niet in een waaier. De antennes werken samen. Door ze in een waaier te zetten, werk je het samenwerken eigenlijk alleen maar tegen. OUDE ROUTER Mocht het centraal opstellen niet genoeg dekking bieden, dan breid je het netwerk gemakkelijk uit. Dit kan op verschillende manieren. Je kunt bijvoorbeeld een oudere router als accesspoint inzetten. Mocht de router een speciale accesspoint-gedeelte hebben, gebruik die dan. Het verschilt per model of dat mogelijk is. Heeft de router dat niet, dan geef je de router een vast IP-adres en sluit je een kabel aan op één van de lan-poorten (dus niet de internet-poort / wan-poort). Zet vervolgens op die router de dhcp-server uit om problemen te voorkomen. Stel nu onder het wifi-menu het SSID en de beveiliging exact hetzelfde in als bij je bestaande wifi-netwerk. Als het goed is, zullen alle bestaande, draadloze multiroom-speakers en overige clients automatisch schakelen naar de oude router. 3
NIEUW ACCESSPOINT Je schaft als alternatief een nieuw accesspoint aan van een goed merk. Beter nog: koop allemaal gelijke modellen en plaats die op strategisch goede plekken. Wanneer je een systeem aanschaft van bijvoorbeeld Ubiquity, dan bouw je een écht homogeen draadloos netwerk op. Engenius heeft dit niet ingebouwd, maar kan dit wel via een wireless-controller. Die zijn echter prijzig. Recente accesspoints hebben in sommige gevallen ook een fast handover systeem, waarbij je aangeeft bij hoeveel db een toegangspunt een client (multiroom-speaker) moet laten vallen. Zo heb je zelf in de hand hoe sterk een signaal minimaal moet zijn om verbinding te maken en te behouden. Tevens kunnen deze accesspoints een apparaat automatisch op een bepaalde frequentieband zetten. Is een apparaat 5GHz-compatibel? Dan gaat hij op eigen houtje naar die frequentie. Het zijn allemaal hulpmiddelen die je terugvindt bij de luxere accesspoints. De Raumfeld Expand is een handig apparaatje waarmee je een eigen wifi-netwerk voor multiroom-apparaten creëert. 4
ANDERE MOGELIJKHEDEN Naast een accesspoint zijn er nog meer mogelijkheden om het netwerk uit te breiden, zoals het gebruik van homeplugs. Er zijn talloze modellen die over een ingebouwd wifi-accesspoint beschikken. Met een homeplug plaats je deze accesspoints vrij in het huis. Let er wel op dat de verbinding tussen de homeplugs krachtig genoeg is. Test dat even met een kabel aan een laptop of pc. Als er geen goede verbinding tussen de homeplugs is, is er ook geen bandbreedte via wifi natuurlijk. Wifi-repeaters raden we ten zeerste af, omdat je slechts de helft van de oorspronkelijke bandbreedte overhoudt en omdat ze zeer foutgevoelig zijn. Denk aan kanaalwisselingen en onnodige interferentie. INTERFERENTIE Interferentie is de grootste vijand van een goed wifi-netwerk. Met name op de 2,4GHz-frequentieband speelt interferentie een hele grote rol. Andere wifi-netwerken zijn de grootste boosdoeners. Maar ook andere stoorzenders spelen een rol. Denk bijvoorbeeld aan bluetooth-apparaten, babyfoons en magnetrons. Wanneer er sprake is van een onstabiele verbinding, is het verstandig om even te controleren welke andere netwerken er in de omgeving zijn. Er zijn verschillende programma s die je daarbij helpen, zoals Wifi Analyzer op Android of Inssider op de laptop. Deze applicaties geven een helder overzicht van de netwerken in je omgeving. Schrik niet: het kunnen er heel veel zijn. Zeker als je in de stad woont waar Ziggo wifi-spots heeft uitgerold. De programma s geven ook aan op welke kanalen het druk is en welke netwerken krachtig zijn. KANAAL WIJZIGEN Blijf bij de sterkste netwerken zoveel mogelijk uit de buurt. Je hebt ongeveer 40 db nodig om een goede verbinding te krijgen. Dus tussen de piek van een ander netwerk en die van jou moet minimaal 40 db verschil zitten. In de praktijk kan het voorkomen dat er meer dan tien netwerken op kanaal 1 aanwezig zijn waar je geen last van hebt, omdat ze allemaal zwak zijn. Er hoeven echter maar één of twee netwerken heel sterk te zijn op jouw kanaal om je wifi-verbinding voor je multiroom-netwerk om zeep te helpen. In de instellingen van je router kies je in dat geval een ander kanaal. Heb je toch een slechte verbinding, dan heb je waarschijnlijk te maken met een ander apparaat op de 2,4GHz-freguentieband dat stoort. Vaak is het lastig om deze stoorzender te achterhalen, want het kan van alles zijn. De enige manier om er achter te komen, is te scannen met speciaal gereedschap. De bekendste is de Wi-Spy van Metageek. Deze scant niet alleen wifi-netwerken, maar álles binnen de 2,4GHz-band. Je ziet dus ook alarmsystemen, magnetrons, bluetooth, et cetera. Dat kan enorm helpen bij het vinden van een wifi-probleem. Weet wel dat deze apparaatjes en software behoorlijk prijzig zijn (ongeveer 800 euro). Het is dus meer gereedschap voor professionals. DECIBELLEN De kracht van draadloze signalen worden net als geluidsdruk uitgedrukt in Decibel: db. Nu zul je in de software en apps zien dat het een schaal is die loopt van ongeveer -90 tot ongeveer -30. Een sterk netwerk komt tot ongeveer -40 tot hooguit -30. Meer signaal is niet nodig. Een zeer zwak netwerk ligt rond de -80 tot -90 db. Wifi werkt goed vanaf ongeveer 30 db. Je hebt dan in de praktijk drie tot vier streepjes bereik. Een signaal/ruisverhouding van rond de 40 db is prima. Alles hoger dan 40 db verschil is uitstekend (vijf streepjes). Nu kunnen de streepjes wel een beetje misleidend zijn, want in bepaalde gevallen heb je vol bereik, maar een heel trage verbinding. In dat geval heb je last van zware interferentie. De remedie dan is een andere kanaal kiezen op je router. 5
MULTIROOM-NETWERK Je weet nu als het goed is op welke wijze je overal in huis een krachtig wifi-signaal realiseert. Tijd dus om aan de slag te gaan met multiroom-audio. We vertellen je eerst wat deze relatief nieuwe hifi-trend precies inhoudt. Een multiroom-systeem bestaat uit meerdere luidsprekers die bedraad of draadloos met elkaar verbonden zijn. Op die manier luister je in verschillende kamers naar muziek. Via een mobiele app bepaal je welke muziek je wilt afspelen en welke speakers je hiervoor wilt gebruiken. De mogelijkheden zijn eindeloos. Bij veel multiroomsystemen stream je rechtstreeks audiobestanden vanaf online diensten als Spotify en TIDAL. Afhankelijk van welke apparatuur je gebruikt, lukt het naast online bronnen ook om overige (geluids)apparatuur aan te sluiten. Denk hierbij aan een externe harde schijf of cd-speler waarbij je eigen muziek draadloos kunt streamen naar alle speakers. Verder zijn ook muziekservers in het netwerk bereikbaar, zoals een NAS of pc. Een mobiele app laat een compleet overzicht van je digitale muziekcollectie zien, waarbij je uiteraard ook afspeellijsten kunt maken. De basis van ieder multiroomsysteem is min of meer gelijk. Je meldt alle apparatuur aan op het (wifi-)netwerk en streamen maar! Om de werking van een multiroomsysteem gedetailleerd uit te leggen, gaan we aan de slag. Raumfeld is een multiroom-merk met verschillende speakers in zijn assortiment. 6
RAUMFELD-APPARATUUR Raumfeld heeft een prima multiroomsysteem ontwikkeld met voldoende functies. De Duitse fabrikant hebben diverse producten ontwikkeld die onderling kunnen communiceren in een speakernetwerk. Wanneer je wilt beginnen met multiroom, is de 2Raumfeld Start aan aanrader. Dit pakket bestaat uit twee actieve speakers, zodat je twee ruimtes kunt vullen met streaming muziek. Wanneer je in één ruimte liever naar stereo-geluid luistert, is de Raumfeld Welcome Home het overwegen waard. De 2Raumfeld High End is voor audiopuristen de beste optie. Deze vloerstaanders integreer je eenvoudig in een multiroom-netwerk, waarmee je ook grote ruimtes probleemloos vult met muziek. Daarnaast bevat het pakket ook twee compacte speakers die geschikt zijn voor een keuken of slaapkamer. Bij alle drie de pakketten is de Expand netwerkversterker meegeleverd. Dit apparaatje zorgt voor een betrouwbare netwerkverbinding. Heb je al een mooie geluidsset staan. Via de Raumfeld-connector lukt het gemakkelijk om de hifi-installatie in het multiroom-netwerk te integreren. Met de Raumfeld Connector voeg je iedere bestaande hifi-installatie aan het multiroom-netwerk toe. 7
INTERNETDIENSTEN Multiroomsystemen zijn verbonden met het netwerk en kunnen om die reden communiceren met online muziekservers. Er zijn tegenwoordig genoeg aanbieders die je maar wat graag toegang geven tot hun servers. Voor een vast bedrag per maand zijn er dan in één klap miljoenen liedjes beschikbaar. Voordat je besluit om een bepaald multiroomsysteem aan te schaffen, is het slim om eerst even te kijken voor welke online muziekdiensten de apparatuur ondersteuning biedt. Wellicht heb je al ergens een abonnement lopen dat goed bevalt en wil je de nummers hiervan graag in iedere kamer beluisteren. Of misschien wil je muziek graag in een hoge kwaliteit streamen naar je audioapparatuur. Hiervoor kun je bijvoorbeeld terecht bij TIDAL. Deze muziekdienst wordt onder meer door draadloze luidsprekers van Raumfeld ondersteund. Middels de app heb je toegang tot verschillende muziekdiensten. 8
Raumfeld Multiroom audio NETWERKBRONNEN Naast muziek van online streamingdiensten is het ook mogelijk om eigen muziekbestanden op een multiroomsysteem af te spelen. De meeste producten ondersteunen hiervoor het DLNA-protocol. Belangrijk is dat er ergens in het netwerk een muziekserver is geconfigureerd. Op een pc kun je hiervoor bijvoorbeeld een geschikt mediaprogramma gebruiken, bijvoorbeeld Windows Media Player of XBMC. Handiger is om je voltallige muziekcollectie te bewaren op een NAS. Dit apparaat is vanwege zijn lage stroomverbruik zeer geschikt om de hele dag ingeschakeld te laten. Bovendien is de opslagcapaciteit meestal erg groot en kan je bestanden beveiligen tegen schijfdefecten (raid-technologie). Op een NAS van het merk Synology is de toepassing Mediaserver beschikbaar. Audiobestanden die je in de Music-map op de NAS bewaart, zijn via DLNA/UPnP beschikbaar voor je multiroomsysteem. Verder is het ook mogelijk om muziek te streamen vanaf mobiele apparaten. Een voorwaarde is wel dat deze apparaten met hetzelfde wifi-netwerk verbonden zijn. Je muziekbibliotheek op een smartphone of tablet speel je eenvoudig af op iedere multiroomset. Via het netwerk lukt het om muziek vanaf verschillende apparaten te streamen, zoals een NAS, computer of tablet. 9
BESTANDSFORMATEN Wanneer je van plan bent om voornamelijk eigen muziekbestanden te streamen, is het belangrijk om te kijken welke bestandsformaten het multiroomsysteem ondersteunt. Het zou namelijk zeer vervelend zijn wanneer je muziekcollectie niet afspeelbaar is, omdat de bestanden bijvoorbeeld te groot zijn voor streaming. Lang niet alle producten kunnen daarnaast overweg met hoge resolutie audio. Kijk daarom vooraf goed naar de bestandscompatibiliteit en de maximale resolutie. Draadloze luidsprekers van Raumfeld kunnen overweg met onder andere mp3, ogg, flac en wav. De maximale audiokwaliteit is hierbij 24-bits/96 KHz. EXTERNE BRONNEN Afhankelijk van welke apparatuur je hebt aangeschaft, is het ook mogelijk om externe bronnen met het multiroomnetwerk te verbinden. Zo is er op alle Raumfeld-apparatuur een usb-poort voorhanden waaraan je bijvoorbeeld een usbstick of externe harde schijf koppelt. Op een mobiele app bekijk je de inhoud van de aangesloten opslagdrager en selecteer je de gewenste muziek, waarna je favoriete deuntjes in alle kamers zijn te horen. Ook traditionele apparatuur verbind je met het multiroomsysteem, zoals een cd- of platenspeler. Je hebt hiervoor de Raumfeld Connector nodig, waarbij je een optische of analoge ingang gebruikt. Houd er wel rekening mee dat er bij traditionele bronnen geen muziekinformatie in de mobiele app beschikbaar is. Je geeft simpelweg aan via welke ingang je muziek wilt afspelen, waarna het multiroomsysteem de inhoud van een cd of lp laat horen. Via een usb-poort aan de achterzijde sluit je een usb-stick of externe harde schijf aan. 10
Raumfeld Multiroom audio INSTALLATIE Nadat de nodige voorbereidingen zijn getroffen, kan het feest echt beginnen. Multiroomsystemen laten zich bedienen met een smartphone of tablet. In tegenstelling tot een normale afstandsbediening biedt dat veel meer mogelijkheden. Nieuwe muziekdiensten die het audiosysteem ondersteunt, zijn bijvoorbeeld meteen beschikbaar in de app. Raumfeld heeft applicaties voor ios en Android ontwikkeld. Raumfeld heeft het installatieproces erg vereenvoudigd. Er zijn zo n tien stappen vereist om het multiroom-systeem aan de praat te krijgen. Nadat je de speaker heeft aangesloten, loopt je het installatieproces van de app door. Via een knopje op de luidspreker is de app in staat om het apparaat in je netwerk te herkennen. Vervolgens kan het feest beginnen! Ook voor grote luisterruimtes heeft Raumfeld geschikte luidsprekers in zijn assortiment. 11
Raumfeld Multiroom audio BEDIENING Zoals gezegd verloopt de bediening van een multiroomsysteem volledig via een app op je smartphone of tablet. In het hoofdscherm heb je keuze tussen verschillende muziekbronnen. Hier vind je de namen van alle ondersteunde online muziekdiensten. Verder zijn er mogelijkheden om muziek vanaf het mobiele toestel, netwerkbronnen en aangesloten apparatuur af te spelen. Zodra je een keuze hebt gemaakt, geef je aan welk muziekalbum je wilt afspelen. In de app vind je ook een overzicht van alle ruimtes terug. Hiermee bepaal je in welke kamer je welke muziek wilt afspelen. Zo zorg je er bijvoorbeeld voor dat er in de woonkamer en keuken muziek te horen is, terwijl er in de badkamer en op zolder stilte heerst. Een handige optie is dat je een afspeellijst kunt samenstellen van nummers die van verschillende bronnen afkomstig zijn. Een multiroom-netwerk bedien je met een mobiele app. 12