het gazon van A tot Z

het gazon van A tot Z Het gazon van A tot Z Uitgave 2009

INHOUD VOORWOORD Bodem Bemesting Onderhoud Betekenis van de bodem Bodemeigenschappen Aanpassing aan het type grasveld De bemestingstoestand van de bodem De ph-waarde controleren De profielopbouw voor sportvelden Waarom moeten grasvelden bemest worden? Grassen herkennen Gras leeft niet van stikstof alleen De Wet van Liebig Voedingsstoffen: behoefte en de juiste verhouding De juiste langdurige werkende stikstof Grasveldbemesting over het gehele jaar Milieuvriendelijke bemesting De grasmat dicht en gezond houden Bemestingsadviezen voor sportvelden en elite gazons Bemestingsadviezen voor siergazons Bemestingsadviezen voor rustiek gazon Bemestingsadviezen voor zeer rustiek gazon, met ijzer Bemestingsadviezen voor industrieterreinen en parken Bemestingsadviezen voor stadionvelden met hoge eisen Overzicht van de gebruikte meststoffen voor golfterreinen per locatie Aanleg en zaaien van een nieuw gazon Maaien Verticuteren Verluchten Bezanden Wortelactivering Agrosil Beregening Kick Wetting Agent Onkruidbestrijding Ziektebestrijding Regeneratie en renovatie Jaaroverzicht van het onderhoud 4 4 5 6 6 7 8 9 12 13 13 14 14 16 17 18 19 19 20 20 21 22 23 25 26 27 29 31 31 33 34 35 36 38 40 Sportgrasvelden worden gebruikt zonder rekening te houden met de natuurlijke behoeften van het gras. De grasvelden worden bij iedere weersgesteldheid en in elk seizoen aan zware belasting onderworpen. Wortels en bladeren worden hierdoor zwaar beschadigd. Door bodemverdichting dringt het oppervlaktewater niet meer door; het gehalte aan lucht in de bodem en de gasuitwisseling worden gereduceerd. Bovendien ontstaan oneffenheden en de beschadiging breidt zich uit. Wat kan men doen om een dure renovatie te voorkomen? De grondslag voor een duurzame en degelijke graskwaliteit is een aangepaste bemesting volgens de behoefte van de grassen en aangepast aan het gazontype. Even belangrijk zijn de mechanische onderhoudsmaatregelen. Zij moeten aangepast worden aan de gebruiksintensiteit en de kwaliteitseisen die men stelt aan de grasvelden. In deze brochure zijn allerlei gegevens verzameld die kunnen helpen bij een vakkundig en verantwoord onderhoud van grasvelden, waarbij rekening wordt gehouden met de huidige stand van het grasveldonderzoek en de milieubescherming. Producten Productoverzicht Langdurig werkende meststoffen Samengestelde organische meststoffen Gedeeltelijk omhulde meststoffen Sporenelementen Bodemverbetering, plantenbescherming 41 44 48 49 51 52 2 Overige 53 3

BODEM BODEM BETEKENIS VAN DE BODEM De bodem is belangrijk als standplaats en als leverancier van voedingsstoffen, nodig voor de ontwikkeling van de gazongrassen. De bodem zorgt ook voor de opslag en voorraad van de voedingsstoffen en water. De luchtporiën zorgen voor een voldoende zuurstofvoorraad en bevorderen zo de afbraak en de omzetting door micro-organismen van de organische fractie. In de meest uiteenlopende omstandigheden moet de bodem voldoen aan de hoge eisen die gesteld worden bij het gebruik van sportvelden, speelweiden en andere gazons. BODEMEIGENSCHAPPEN EN GRASGROEI Vochthoudend vermogen Wordt bepaald door het aandeel kleine en kleinste poriën in de grond. Waterdoorlatend vermogen Is afhankelijk van het aandeel grote poriën. Gelaagdheid Geeft inzicht in de verdichtingsgraad en de mogelijke doorwortelingsintensiteit van de grond. Bodemreactie (ph-waarde) Geeft de zuurtegraad weer. AANPASSING VAN DE GROND VOLGENS HET TYPE GRASVELD Overeenkomstig het latere gebruik, worden grasvelden aangelegd op verschillende grondsoorten. Voor landschapsgroen houdt men zich meestal aan de bestaande grond. Voor gebruiksgazons en vooral voor sportvelden worden speciale voorbereidingsmaatregelen getroffen. Het komt hierop neer dat men de bodemeigenschappen verandert door verandering van de korrelsamenstelling en door bijmenging van bodemhulpstoffen (zoals Agrosil LR). De grasgroei wordt dan optimaal en de grond bereikt een hoge graad van belastbaarheid. In de Din 18035-4-norm wordt de ideale korrelverdelingscurve getoond (zie afb.), maar ook duidelijke grenswaarden voor de eerder genoemde bodemeigenschappen. Het voordeligst voor de praktijk is echter het aanpassen van de bestaande grond. Een krachtige en gezonde grasgroei bij een zware belasting van de bodem is alleen mogelijk als een reeks bodemcriteria gunstige waarden vertonen. Om een grond voor grasvelden te beoordelen, zijn volgende punten van belang: Korrelverdeling Een goede verdeling van fijne, middel-grove en grove korrelfracties zorgt voor een goede stroefheid, een voldoende draagkracht en een goede waterdoorlaatbaarheid. Poriënvolume Een uitgebalanceerde verhouding tussen kleine, middelgrote en grote poriën verzekert een regelmatige gasuitwisseling in de bodem. Absorptievermogen Wordt bepaald door de organische en de minerale colloïden (humus- en kleidelen), belangrijk voor het vasthouden van de voedingsstoffen en voor het buffervermogen van de grond. Korrelverdeling van de toplaag van grassportvelden volgens DIN 18035-4 4 5

BODEM BODEM DE JUISTE BEMESTINGSTOESTAND VAN DE BODEM Wanneer de toplaag voor sportvelden opgebouwd is met veel zand, is het vasthoudend vermogen voor voedingsstoffen laag. Om een aangepaste voeding van de grassen te verzekeren, moet er van de hoofdelementen fosfor, kali en magnesium een voldoende voorraad aanwezig zijn in de bodem. Door regelmatig onderzoek (alle 2-3 jaar) worden de gehalten aan hoofdelementen bepaald, waardoor een aangepaste basisbemesting kan gebeuren. Het aanbevolen niveau van de voorraad aan voedingsstoffen is aangegeven in de tabel, waarbij de hoogste cijfers betrekking hebben op velden met intensief gebruik. De juiste bemestingstoestand van de bodem Voedingsstoffen in de bodem voor grasvelden. Streefcijfers voedingsstoffen in mg per 100g grond Fosfaat Kali Magnesium (P 2 ) (K 2 O) (MgO) Bestaande 10-20 15-30 7-15 grond Opbouw 7-15 10-25 5-12 volgens DIN ph-waarde CONTROLEREN De ph duidt de zuurtegraad van de grond aan. Deze beïnvloedt de ontwikkeling van de grassen, de beschikbaarheid en opneembaarheid van de voedingsstoffen en ook de bodemstructuur. Voor gazongrassen is een ph van 5,5 tot 7,3 wenselijk (volgens CaCI 2 -methode). Beschikbaarheid van voedingsstoffen (en Al) volgens de bodemreactie 7 = neutraal Opmerking: Vooral bij een sterk verschraalde toplaag voor grasvelden moet bijzondere aandacht gegeven worden aan de voorziening met sporenelementen. BODEMOPBOUW VOOR GRASSPORTVELDEN Grassportvelden stellen hoge eisen aan de bespeelbaarheid. Voorafgaand grondonderzoek en controle van de toplaag zijn zeker nodig, om ervoor te zorgen dat voldaan wordt aan de criteria volgens DIN 18035-4 bij de aanleg van een grasveld. Volgens deze DIN zijn verschillende constructievarianten mogelijk. Ook andere bouwwijzen, aangepast aan de plaatselijke omstandigheden, kunnen gekozen worden. Aanleg op bestaande grond heeft bewezen ook goede resultaten te geven, afhankelijk van het latere onderhoud. Bij belaste grasvelden (sportveld, golfgreen, golfafslag en andere) wordt de bovenste bodemhorizont aangeduid als toplaag. Afhankelijk van het gebruik is deze laag tussen 10 en 25 cm dik. De samenstelling van het substraat voor de toplaag kan bijvoorbeeld als volgt zijn: Basisbouwstoffen ca. 20 Vol.-% zandige bovengrond (grond van ter plaatse) ca. 50 Vol.-% gewassen zand, korrelgrootte 0-5 mm ca. 30 Vol.-% lavazand 0-5 mm Grondverbeteringsmiddelen en meststoffen Per m 2 los gemengd product: ca. 1,5 kg silicaat-colloïde met fosfor dat zich omzet tot colloïdaal silicium; handelsproduct Agrosil LR ca 1,5 kg omhulde meststof met 6 maanden werkingsduur, als aanhoudende voedingsbron = Basacote Plus 6M K 11+9+19 (+2) ca 0,5 à 1 kg langdurig werkende meststof met ISODUR die tevens 60% snel werkende stikstof bevat = Floranid Gazon 20+5+8 (+2) + sporenelementen De goede samenstelling kan door een laboratorium bevestigd worden. Wanneer sommige elementen aangevuld moeten worden, gebeurt dit volgens de grondontleding, vb. met 30-40 g/m 2 patentkali. 6 De hoge stikstofbehoefte van grassen wordt gedekt door regelmatige bemestingen tijdens de groeiperiode. Afhankelijk van het type gazon en het grasmengsel variëren de stikstofbehoeften tussen 10 en 40 g N/m 2 /jaar (zie hoofdstuk bemesting). 7

BEMESTING BEMESTING WAAROM MOETEN GRASVELDEN BEMEST WORDEN? Bemesting is de belangrijkste maatregel die genomen moet worden om een dichte grasmat te verkrijgen, bestand tegen betreden. Een bemesting, aangepast aan voortdurende belasting, of aan de gestelde eisen, is de beste voorzorgsmaatregel voor een duurzame, functionele grasmat. GOLFTERREINEN Van alle sportgrasvelden stelt het golfterrein wel de meest verschillende en de hoogste eisen aan de bemesting. Zowel voor de tees, de fairways als voor de greens moeten de nodige voedingsstoffen telkens aangepast worden aan de plaatselijke omstandigheden en aan het toepassingsgebied. GRASSEN HERKENNEN Een kwart van onze aarde is bedekt met grasvegetaties. De grassenfamilie (Graminaceae) telt zo n 12.000 soorten, waarvan er ongeveer 150 zijn gecultiveerd. De belangrijkste vinden we terug in onze weilanden, gazons, sportvelden, wegbermen, etc. Afhankelijk van het gebruiksdoel, zijn speciale graszaadmengsels samengesteld waarin de grassoorten in een vooraf nauwkeurig bepaald percentage voorkomen. Onderstaande tabel illustreert de toegevoegde waarde die de belangrijkste zes grassoorten hebben binnen de specifieke graszaadmengsels voor gazons en sportvelden. Op de volgende bladzijden leert u ze bovendien ook herkennen/determineren. AAN GAZONGRASSEN WORDEN DE HOOGSTE EISEN GESTELD Om te kunnen voldoen aan die hoge eisen, moeten de grassen sterk kunnen doorgroeien en moeten ze dus ononderbroken kunnen beschikken over voedingsstoffen. SPORTGRASVELDEN Sportgrasvelden worden voortdurend sterk belast door wedstrijden en trainingen. De grasmat wordt weggespeeld en dikwijls beschadigd in de diepte. Bovendien moet er regelmatig gemaaid worden. Door het afvoeren van het maaisel worden ook voedingsstoffen weggevoerd. Grassen voor sportvelden moeten daarom een sterke groeikracht vertonen, om telkens opnieuw het verloren evenwicht te herstellen en openingen in de grasmat op te vullen. Daarom moeten de grassen ononderbroken kunnen beschikken over alle voedingsstoffen in aangepaste hoeveelheden. SIER-EN PARKGAZON Siergazon en parken zijn er voor de ontspanning en verbeteren de kwaliteit van het leven. Belangrijke kwaliteitsnormen zijn een dichte grasmat en een groene kleur. Dat veronderstelt een goede bemesting volgens de overeenkomstige behoeften. Waardering soorteigenschappen (schaal 1-10). Hoge cijfers betekenen een goede waardering Engels raaigras Veldbeemd gras Roodzwenk gras Hardzwenk gras Struis gras Rietzwenk gras opkomstsnelheid 7 2 4 3 2 4 bespelingstolerantie 9 8 6 5 5 6 zodevorming 8 9 9 7 10 8 groeisnelheid 9 7 6 4 5 7 droogtetolerantie 6 8 8 8 7 8 schaduwtolerantie 4 7 8 6 5 6 kortmaaitolerantie 5 6 8 7 10 5 wintervastheid 6 10 8 8 9 6 ph-voorkeur 6,5-7 6-6,5 5-5,5 5-5,5 4,5-5 5-5,5 stikstofbehoefte 9 8 6 6 7 8 1000-korrelgewicht (g) 1,7 0,3 1 0,9 0,07 2,5 Bron: Advanta 8 9

BEMESTING BEMESTING GRASSEN HERKENNEN Engels raaigras Veldbeemdgras Hardzwenkgras Lolium perenne vlotte opkomst en beginontwikkeling zeer goed bestand tegen betreding snelle (her)groei vormt dichte zode gebruikt in sportvelden, speelgazons en openbaar groen Poa pretensis bijzonder stevige zode door ondergrondse uitlopers droogtetolerant en goed wintervast verdraagt bespeling en maaien prima van nature een trage opkomst en beginontwikkeling gebruikt in sportvelden, speelgazons, openbaar groen en golftees en -fairways Festuca ovina bijzonder droogtetolerant door extensieve groei zeer geschikt voor bermen kan goed concurreren bij matige stikstof voorziening over het algemeen vrij weinig vatbaar voor ziekten als rooddraad Rietzwenkgras Struisgras Roodzwenkgras Festuca arundinacea prima bestand tegen zowel droge als natte periodes verdraagt bespeling goed diepe beworteling Agrostis tenuis vormt zowel ondergrondse als bovengrondse uitlopers verdraagt kort maaien zeer goed vormt een dichte zode met groot herstellingsvermogen gewoon struisgras is gevoelig voor winterbetreding zeer geschikt voor de aanleg van golfgreens Festuca rubra 3 typen binnen deze soort: gewoon, met fijne uitlopers en met forse uitlopers prima bestand tegen schaduw en kort maaien roodzwenk met forse uitlopers wordt gebruikt in bermmengsels gewoon roodzwenkgras en roodzwenk met fijne uitlopers worden gebruikt in gazons, openbaar groen en golfbanen vormt een dichte en fijnbladige zode 10 Vredo Dodewaard B.V. Bron: Advanta Postbus 35 NL-6670 AA Zetten Welysestraat 25a NL-6669 DJ Dodewaard - Holland Tel. 31 (0) 488 411254 - Fax 31 (0) 488 412471 Vredo Doorzaaimachines 11 E-mail info@vredo.com - http://www.vredo.com

BEMESTING BEMESTING EEN GRASVELD LEEFT NIET VAN N ALLEEN g Stikstof voor: de vorming van eiwit de opbouw van cellen ononderbroken groei regeneratiekracht Fosfaat voor: de wortelgroei energierijke stofwisseling de vorming van enzymen Kali voor: vast stevig weefsel weerstandsvermogen opbouw van reservestoffen optimale stofwisseling waterhuishouding Magnesium en sporenelementen voor: chlorophylvorming energieopname assimilatie zuurstofproductie ademhaling BELASTE GRASVELDEN HEBBEN VEEL VOEDINGSSTOFFEN NODIG Grasvelden zijn er voor uiteenlopende redenen en worden verschillend gebruikt. Daarom bestaat er geen standaard bemesting voor gazons. Die moet aangepast zijn aan de speciale behoeften naar gebruiksintensiteit en kwaliteitseisen. Dat geldt vooral voor de stikstofbehoeften van de verschillende gazontypen. Jaarlijkse behoeften aan voedingsstoffen naar grasveldtype en gebruikseisen Behoeften aan voedingselementen in eenheden/ha Grasveldtype N P 2 K 2 O MgO Sportvelden - Hoge eisen 280 130 270 80 - Gemiddelde eisen 210 80 200 50 - Lage eisen 160 60 180 40 Golfgreens 280 120 320 90 Golf tees 240 120 300 80 Golf fairway 120 40 160 30 Siergazons, ligweiden 140 50 100 15 Rustiek gazon 100 40 100 10 Industrieterreinen & parken 36 0 72 20 De hoeveelheden voedingselementen, opgegeven in deze tabel, kunnen aangepast worden: De behoeften aan kali en magnesium zijn wat hoger op zeer doorlatende bodem en bij veel neerslag. De behoeften aan voedingsstoffen zijn wat lager op bodems met een goede reserve, bv. bodems met een hoog gehalte aan organische stof of wanneer het maaisel blijft liggen. DE WET VAN HET MINIMUM VAN JUSTUS VON LIEBIG VAN 1855 BEWIJST HET In deze wet wordt uitgelegd dat de plant zich richt voor zijn groei en rendement naar dat voedingselement dat het minst (dus in minimum) aanwezig is. Er is geen voedingsstoffenverhouding die overal juist is voor alle grasvelden, want ze variëert volgens het gebruik, de betreding en het niveau van bemesting. In de vorige tabel (blz 10) zijn de hoeveelheden voedingsstoffen weergegeven in de verhouding dat ze opgenomen worden. VOEDINGSELEMENTEN IN DE JUISTE VERHOUDING VOOR GRASSEN Het feit alleen dat alle voedingsstoffen voorradig zijn, is nog geen verzekering voor een goede een aangepaste grasgroei. De voedingsstoffen moeten ook in de juiste verhouding aanwezig zijn. Alleen dan kunnen de grassen de voedingsstoffen optimaal benutten. De Compo - meststoffen bevatten de juiste voedingsverhouding en alle sporenelementen. Met langdurig werkende meststoffen kan iedere gewenste verhouding aan voedingsstoffen ingesteld worden in functie van de behoeften. Een tekort of een voorraad van een voedingselement kan doelmatig aangepast worden. OPLETTEN VOOR ONGELIJKMATIGE VERDELING Als de meststof niet gelijkmatig wordt gestrooid of de verschillende voedingselementen niet gelijkmatig verdeeld zijn in de meststof (bulk blend), dan is het resultaat van de bemesting niet te voorspellen. Alleen een gelijkmatige verdeling van alle voedingsstoffen korrel voor korrel, verzekert een gelijkmatige gezonde groei. Floranid - meststoffen bevatten per kilo 1000 en korreltjes wat de verdeling ten goede komt. 12 13

BEMESTING BEMESTING DE JUISTE LANGDURIG WERKENDE MESTSTOF IS DOORSLAGGEVEND Grassen verdragen geen hoge concentratie aan stikstof in de bodem Graswortels zijn gevoelig en verbranden gemakkelijk. Als er veel stikstof ter beschikking is, zal er een massale grasopbrengst zijn met veel maaibeurten. De grassen worden week, verdragen minder betreding en worden gevoeliger voor ziekten. Daarom moet de stikstof langzaam maar zeker ter beschikking komen. In de COMPO-meststoffen zit er langdurig werkende ISODUR -stikstof, die langzaam maar zeker vrijkomt op het ritme van de biologische groeifactoren. Isodur doseert de stikstoftoediening De Isodur -stikstof zorgt voor een langdurige stikstofvoorziening. Isodur wordt onder invloed van natuurlijke factoren zoals vochtigheid en warmte, en de afbraak door bodembacteriën, geleidelijk omgezet naar ammonium en nitraat. Uit onderzoek met een lysimeter blijkt dat na gebruik van Isodur -meststoffen, het grondwater niet meer nitraten bevat dan een gelijkaardig onbemest perceel. Teveel stikstof veroorzaakt: overmatige lengtegroei van de bladeren grotere maaibehoeften weke gevoelige bladeren verhoogde viltvorming, slechte doorlaatbaarheid voor water zwakke verluchting van de bodem verhoogd gevaar voor schimmelaantastingen zwakke wortelgroei verhoogd gevaar voor verbranding geringe stroefheid van de grasmat snellere verwelking van de grassen DE BEMESTING VAN GRASVELDEN GEDURENDE HET JAAR Bemestingstijdstip afhankelijk van het type grasveld Grasveld type Jan Maart Voorjaar (maart tot mei) Het voorjaar is belangrijk als regeneratiefase voor grasvelden. Dat geldt vooral voor sportvelden met belasting in de winter, waar de beschadigingen aan de grasmat nu moeten worden hersteld. Als er in de late herfst niet bemest wordt, moet er vroegtijdig in maart met de bemesting begonnen worden. Wanneer een late herfstbemesting wordt toegepast met een langdurig werkende Floranid - meststof, moet de eerste gift pas in april - mei toegediend worden, wanneer de sterke voorjaarsgroei begint af te nemen. Grassen hebben de grootste behoefte aan voeding in de periode voorjaar tot zomer. Grasvelden met weinig betreding en oppervlakten met weinig eisen krijgen in deze periode hun hoofdbemesting. de regeneratie van belaste sportvelden. De periode eind juli - begin augustus betekent voor sportvelden de voorbereiding van het nieuwe speelseizoen. Een optimale be-mesting is dan noodzakelijk, zodat de grasmat groeikrachtig en gezond het nieuwe seizoen ingaat. Grasvelden met een lichte betreding of in winterrust krijgen nu hun laatste bemesting met langdurig werkende meststoffen. Deze bemesting volstaat tot het volgende voorjaar. Herfst tot winter (september tot december) In deze periode bestaat er een verhoogde gevoeligheid voor aantasting door de sneeuwschimmel, vooral bij gebruik van snelwerkende stikstofvormen. Vanaf oktober volgt dan de winterbemesting op basis van kali en magnesium, die pas toegediend wordt wanneer de bodemtemperatuur blijvend onder 5 C gedaald is. Vanaf dat moment stopt de lengtegroei van de bladeren. De winterbemesting is gunstig voor sportvelden met winterbetreding, omdat de wortelgroei en de regeneratiekracht ondersteund worden. Het grasveld komt beter door de winter en heeft meer reserve voor het voorjaar. Het gebruik van traagwerkende meststoffen met veel kali is zeer belangrijk in deze periode. Wat Floranid zo uniek maakt, is dat het het enige middel is dat nog een klein beetje stikstof, gecontroleerd vrijgeeft, bij 5 C. Hierdoor kan men in de winter nog altijd een gezonde en stevige grasmat behouden. Op deze manier is er gedurende een periode Het tijdstip, het aantal bemestingsbeurten van 3 maanden stikstof beschikbaar voor de en het niveau van de bemesting richten zich plant. hoofdzakelijk naar de soort, de gebruiksintensiteit en de kwaliteitseisen van de gras- In de vroege zomer loopt de regeneratiefase Zomer (juni tot augustus) Doordat Isodur niet oplost in koud water, velden. Bovendien is het belangrijk rekening door en gaat dan over in de zomerrustfase. spoelt het bovendien niet uit en beperkt het te houden met het biologisch groeiritme van In de vroege zomer kan men dus nog een 14 de zoutbelasting. de grassen. nauwkeurig bepaalde bemesting geven voor 15 Sportvelden Mei/ Juni Jul/ Aug - hoge eisen x x x x x x - middelmatige eisen: * bij winterbetreding x x x x x * zonder winterbetreding x x x x Siergazons x x x Rustiek gazon x x Speelgazons x x Parken x x Okt Nov

BEMESTING BEMESTING MILIEUVRIENDELIJKE GRASVELDBEMESTINIG Onder een grasmat spoelen weinig voedingselementen uit, ondanks de relatief hoge behoeften. Als de doorsijpeling van meststoffen verder Isodur is milieuvriendelijk In Isodur is de stikstof organisch gebonden. Deze is bovendien slechts voor een zeer klein deel oplosbaar in koud water en kan dus niet uitspoelen uit de bewortelingszone. Isodur - stikstof kan door de grassen volledig opgenomen worden, omdat Isodur in de bodem volledig omgezet wordt. Afhankelijk van de warmte en de vochtigheid wordt Isodur eerst systematisch omgezet in zijn originele bestanddelen. Warmte en vochtigheid beïnvloeden tegelijk ook de plantengroei, zodat de omzetting overeenstemt met de biologische groeifactoren. vermindert of zelfs helemaal voorkomen wordt, zal het grondwater beter beschermd zijn tegen nitraatbelasting. Daarom moeten grasvelden beredeneerd bemest worden en is de keuze van de meststofvorm doorslaggevend. Nitraatconcentratie in het uitgespoelde water van golfgreens bij verschillende N-meststoffen (volgens Brown et al.) NO 3 in uitgespoeld water, mg/l mg/l Ammoniumnitraat Minerale samengestellde samengestelde meststof (12-12-12) Organische meststof Isodur Dagen na na bemesting de bemesting Bemesting: 163 kg/ha 146 145 kg/ha Daarna wordt de vrijkomende stikstof door de bodembacteriën omgezet in stikstofvormen die opneembaar zijn door de planten. De overblijvende organische rest wordt gebruikt als voedingsbron door de bodembacteriën en omgezet tot koolzuur en water, stoffen die nuttig zijn voor plantengroei. Bij toepassing van stikstofbronnen die langdurig werken zoals Isodur, is de stikstofbevoorrading zo gecontroleerd dat praktisch geen nitraatuitspoeling meer plaatsvindt. DE GRASMAT DICHTHOUDEN Onder een gesloten, dichte grasmat is de stikstofuitspoeling duidelijk minder dan bij een kale grond of onder een dunne grasmat. De langdurig werkende Isodur -stikstof bevordert de breedtegroei en de uitstoeling van de grassen, zonder de lengtegroei aan te wakkeren. Dat betekent meer bladeren en stengels per oppervlakte-eenheid en dus een dichtere grasmat. DE WORTELGROEI BEVORDEREN Een dicht en diep wortelstelsel kan meer stikstof opnemen. Naarmate de doorwortelde bodemhorizont groter is, zal de hoeveelheid stikstof die in de bodem vrijkomt beter benut worden. Een diep wortelsysteem is bovendien een bescherming tegen uitspoeling. Bij zeer slechte bodemomstandigheden, zware belasting of ongunstige weersinvloeden kan de wortelgroei stagneren. Agrosil LR kan dan de wortelgroei opnieuw op gang brengen. Zoutindex van stikstofmeststoffen Isodur is vriendelijk voor de wortels, omdat het de zoutbelasting in de bodem niet verhoogt. GRASSEN GEZOND HOUDEN Gezonde grassen zijn minder gevoelig voor ziekten. Een aangepaste voeding met al de nodige voedingsstoffen op het juiste tijdstip zorgt ervoor dat de grassen een grotere weerstand opbouwen tegen ziekten en een grotere concurrentiekracht hebben tegen ongewenste kruiden. Ook dat is milieuvriendelijk! TIPS VOOR EEN MILIEUVRIENDELIJKE GRASVELDBEMESTING De voedselbehoeften nauwkeurig bepalen Rekening houden met de voedselvoorraden in de bodem Letten op de juiste verhouding van de voedingselementen Gebruik maken van de milieuvriendelijke Isodur -stikstof Bemestingstijdstippen en aantal beurten bepalen Zorgen voor een regelmatige verdeling van de voedingselementen De grasmat gesloten houden. De wortelgroei bevorderen. De grassen gezond houden door optimale een bemesting. 16 17 % N- inhoud Zout index Zout index per N- eenheid Ammoniumsulfaat 21 69 3,3 Ureum 46 75 1,7 Organische N-meststof 6 4 0,8 Isodur 31 5 0,1

BEMESTING: ADVIEZEN BEMESTING: ADVIEZEN Sportvelden en Elite siergazons Siergazon Organisch + Mineraal Organisch + Mineraal Mineraal Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Maart Floranid Gazon 30 April / Zaaien Agrosil 15 Mei Juli September Compo Gazon 10+3+3 (+3) Compo Gazon 10+3+3 (+3) Compo Gazon 7+4+20 (+3) 50 50 70 November Patentkali Gazon 20 Voedingselementen in eenheden N P 2 K 2 O MgO 209 101,5 248 79 Maart Floranid Gazon 30 Mei Juli September Compo Gazon 10+3+3 (+3) Compo Gazon 10+3+3 (+3) Compo Gazon 7+4+20 (+3) 50 50 70 November Patentkali Gazon 20 Voedingselementen in eenheden N P 2 K 2 O MgO 209 101,5 248 79 Maart Juni September Voedingselementen in eenheden Compo Gazon 10+3+3 (+3) Compo Gazon 10+3+3 (+3) Compo Gazon 7+4+20 (+3) 50 40 50 N P 2 K 2 O MgO 125 47 127 42 Maart Floranid Gazon 30 Juni September Voedingselementen in eenheden Floranid Permanent Floranid Permanent 30 20 N P 2 K 2 O MgO 140 50 99 16 Rustiek gazon Mineraal Organisch + Mineraal Mineraal Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Maart Floranid Gazon 30 April / Zaaien Agrosil 20 Mei Floranid Gazon 30 Juli Floranid Permanent 30 September Floranid NK 30 Maart Floranid Gazon 35 Mei Juli September Floranid Permanent Floranid Permanent Floranid Permanent 30 25 30 November Patentkali Gazon 30 April Juli Voedingselementen in eenheden Compo Gazon 10+3+3 (+3) Compo Gazon 7+4+20 (+3) 50 60 N P 2 K 2 O MgO 92 39 135 33 April Juli Voedingselementen in eenheden Floranid Permanent Floranid Permanent 30 30 N P 2 K 2 O MgO 96 42 90 12 November Patentkali Gazon 30 Voedingselementen in eenheden N P 2 K 2 O MgO 210 91 231 60 Voedingselementen in eenheden N P 2 K 2 O MgO 206 77 237 60 18 19

BEMESTING: ADVIEZEN BEMESTING: ADVIEZEN Zeer rustiek maar met ijzer Stadionvelden met hoge eisen Organisch + Mineraal Mineraal Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Maart Ferro Top 30 April/Juni Compo Gazon 7+4+20 (+3) 30 September Ferro Top 20 Periode Maart/April Produkt Floranid Permanent Dosis (g/m² of kg/1000m²) 20 Juni Ferro Top 20 September Ferro Top 20 Jan/Feb Floranid Permanent 20 Maart/April Floranid Gazon 40 Bij doorzaaien Agrosil 20 Juni Floranid Permanent 40 Juli/Aug Floranid Gazon 30 Voedingselementen in eenheden N P 2 K 2 O MgO 51 12 120 39 Voedingselementen in eenheden N P 2 K 2 O MgO 56 14 78 28 Sep/Okt Floranid Permanent 30 November Patentkali Gazon 30 Voedingselementen in eenheden N P 2 K 2 O MgO 284 138 272 Industrieterreinen & parken Organisch + Mineraal Mineraal Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Periode Produkt Dosis (g/m² of kg/1000m²) Maart Compo Gazon 7+4+20 (+3) 20 Maart Ferro Top 20 Juni Ferro Top 20 Juni Ferro Top 20 September Ferro Top 20 September Ferro Top 20 Voedingselementen in eenheden N P 2 K 2 O MgO 38 8 88 30 Voedingselementen in eenheden N P 2 K 2 O MgO 36 0 72 36 20 21

BEMESTING: ADVIEZEN VOOR GOLF PER LOCATIE Het bemesten van golfterreinen moet men van geval tot geval bekijken en is afhankelijk van de bodemanalyse, de opbouw van het terrein, de betreding, toernooikalender, Hiervoor is het aangeraden om advies te vragen bij een golfconsulent AANLEG VAN EEN NIEUWE GAZON De oude gazon vernietigen met Glyfosaat Aandacht geven aan de grondstructuur De ph corrigeren naar een ph (KCl) tussen 5,5 en 6,5 Gras inzaaien, liefst in de periode maart tot mei of augustus tot oktober, maar wel 4 a 8 weken na het gebruik van Glyfosate. Aanbevolen zaaidiepte 0,5 tot 1,5 cm Dosis 2 à 4kg/100m² (of afhankelijk van gebruik) Welk mengsel gebruiken? Een combinatie van Engels raaigras, Veldbeemdgras & Roodzwenkgras. Voor een fijn siergazon neem een mengsel met meer roodzwenk Voor een sport gazon is een mengsel met meer raaigras aanbevolen. Engels raaigras zal later meer gemaaid moeten worden, Veldbeemd & Roodzwenk groeien minder snel maar moeten meer geverticuteerd worden. Bemesten met een traagwerkende meststof samen met het inzaaien. Met Floranid Gazon aan 3kg/100m² (behalve in oktober 2kg/100m² Floranid Gazon) Ideaal nog 3,5 à 5kg/100m² Agrosil mee inwerken of 1,5 à 2,5kg/100m² strooien voor de beworteling extra te stimuleren. Alles rollen In het najaar, direct na het rollen spuiten tegen het onkruid met een middel dat isoxaben bevat; zeker als men traag groeiende mengsels heeft ingezaaid. De grond moet vochtig zijn, de temperatuur laag, het moet regenachtig weer zijn. Het mag zelfs regenen. Het gras laten groeien tot 8 cm De grond eventjes vastrollen. Het gras terug laten komen en dan 1/3 afmaaien met een grasmaaier waarvan de messen zeer scherp zijn. Stilletjes aan de grashoogte brengen tot 3 à 5 cm. Later in het seizoen bemesten met traagwerkende meststoffen volgens bodemontleding en bemestingsadviezen. Het effect van meer graszaad 125 kg per veld 250 kg per veld 375 kg per veld 22 23 Sneller dicht en eerder bespeelbaar * Minder onkruiden/straatgras * Steviger zode, minder speelschade

AANLEG VAN GRASZODEN De voorbereiding is exact de zelfde dan bij aanleg van gazon. Ideaal 3,5 à 5kg/100m² Agrosil mee inwerken of 1,5 à 2,5kg/100m² strooien voor de beworteling extra te stimuleren De graszoden aanleggen Rollen Goed begieten Bemesten met 3kg/100m² Floranid Gazon HET DOORZAAIEN Onkruid bestrijding doen Uitkammen om vilt en mos te verwijderen Het bestaande gazon kort maaien Met aangepaste apparatuur (doorzaaimachines) het zaad in de grond brengen op 0,5 tot 1,5 cm diepte. Lichte top dressing uitvoeren. Rollen Na 4 weken bemesten met 3kg/100m² Floranid Gazon Ideaal nog 1,5 à 2,5kg/100 m² Agrosil strooien voor de beworteling extra te stimuleren. Inzaaien met traagwerkende meststof MAAIEN Door te maaien worden de grassen op een bepaalde lengte gehouden om de speltechnische gebruikswaarde voor de verschillende sporten te waarborgen. Regelmatig maaien bevordert de dichtheid en het algemeen uitzicht van de grasmat, omdat het de uitstoeling en de uitlopervorming verbetert. Grasveld De verschillende grassoorten reageren verschillend op maaihoogte en maaifrequentie. De maaifrequentie is afhankelijk van de samenstelling van de grasmat, de functie van het grasveld, de speltechnische eisen, de bemesting en de weersomstandigheden. Het maaitijdstip wordt dus bepaald door de groei, zodat maximaal de helft van de graslengte wordt afgemaaid. Maaibeurten, lengtegroei en maaihoogte van verschillende grasveldtypes Aantal maaibeurten per groeiseizoen Maaihoogte in mm Lengtegroei in mm Landschapsgazon 1-3 60-80 - Parken 3-20 35-50 70-80 Siergazon 20-40 15-25 30-50 Ligweiden 10-20 35-45 70-90 Sportvelden 20-45 30-45 60-90 Hockeyvelden 25-45 20-30 40-60 Golf Greens 150-200 3-6 4-8 Voorgreens/tees 60-150 10-15 14-20 Fairways 40-90 12-20 16-30 MAAISYSTEMEN Kooimaaiers geven de beste maaikwaliteit, als ze goed afgesteld zijn, want het gras wordt geknipt. Het is dus ideaal als men zeer kort moet maaien. Regelmatig maaien is dan wel noodzakelijk. Cirkelmaaiers zijn ook geschikt om langer gras te maaien. Afvoeren van het maaisel is dan wel nodig. De cirkelmaaiers kloppen het lange gras af. Het is dus zeer belangrijk dat de messen goed geslepen zijn. Wanneer dit niet het geval is zal het gras uitrafelen. Inzaaien zonder traagwerkende meststof Grassoorten (botanische naam) Grassoorten (Nederlandse naam) Optimale maaihoogte (mm) Agrostis tenuis struisgras 3-12 Festuca ovina hardzwenkgras 25-40 Lolium perenne Engels raaigras 35-50 Poa annua straatgras < 25 Poa pratensis veldbeemgras 30-60 24 25

MAAISEL Oprapen/opvangen is noodzakelijk bij lang, grof materiaal bij koud en nat weer bij ongustige mineralisatie, zoals bij zure bemesting of bij sterk verschraalde bodemopbouw. Laten liggen mag: bij fijn, kort maaigoed bij droog, warm weer bij goede bodemactiviteit en bij fysiologisch neutrale bemesting, zoals bij langdurig werkende Floranid - meststoffen. BELUCHTEN Intensief gebruik van de grasvelden, maar ook de inzet van onderhoudsmateriaal bij ongunstige weersomstandigheden, veroorzaken verdichtingszones in de bovenste laag. De macroporiën in de bodem verminderen, zodat de waterdoorlaatbaarheid en de luchthuishouding in het gedrang komen. Door te werken met beluchtingstoestellen worden deze ongunstige bodemontwikkelingen tegengegaan. De wortelgroei en de biologische activiteit van de bodem worden daardoor sterk bevorderd. HET GEBRUIK VAN BELUCHTINGSMACHINES Vooral tijdens de groeiperiode van april tot september is de uitwerking van een bodemverluchting bijzonder gunstig voor de ontwikkeling van de grasmat. Hierbij is het zeker nodig een voldoende aantal gaten per m² te bereiken. Sommige machines gaan tot 400 gaten per m². De beste resultaten worden bereikt door te beluchten in het voorjaar of de late zomer. Sterk belaste sportvelden worden tijdens de groeiperiode minstens om de maand belucht met bv. een prikrol. VERTICUTEREN UITKAMMEN Zodra vilt (thatch) duidelijk aanwezig is, moet de grasmat uitgekamd worden. Dit vilt ontstaat uit afgestorven stengeldelen, bladeren, oppervlakkige wortels en uitlopers, wanneer de productie van organische stof groter is dan de afbraak. Er ontstaat een meestal bruine laag tussen de bodem en de scheuten van de grasplanten, waardoor de waterdoorlaatbaarheid en de gasuitwissling vermindert. De stroefheid van de grasmat vermindert en voor ziekteverwekkers biedt het vilt een goede overlevingsmogelijkheid. Uitkammen kan het best van april tot september bij een viltlaag vanaf 1 cm en bij een sterk verschraalde toplaag vanaf 0,5 cm uitgevoerd worden. Het uitkammen zal gebeuren wanneer het gras in volle groei is. Vooraf moet men het grasveld kort maaien tot ongeveer 2 cm. Het uitkamapparaat (verticaalsnijder) wordt zo afgesteld dat de messen de bodem 1-2 mm raken. De viltlaag moet volledig doorsneden wordende zoutbelasting. Bij een viltlaag van meer dan 1 cm dikte mag er niet zo diep gesneden worden, omdat er dan gevaar bestaat voor uitdroging door een te erge wortelbeschadiging. In dit geval moet het uitkammen gebeuren in meerdere malen met tussenperioden. Na uitkammen zal een bemesting de grasregeneratie bevorderen. Het gunstigste is dat het uitkammen samengaat met een bezanding, eventueel samen met een verluchting. In ieder geval moet men het uitgekamde vilt afvoeren. 26 27

WERKINGSDIEPTE BIJ VERLUCHTEN BEZANDING TIJDSTIP VAN BEZANDING De bewerking moet ten minste de bewortelingshorizont omvatten. Daarom moet een diepte van 5-8 cm bereikt worden. Het verluchtingsmateriaal bereikt deze diepte meestal alleen bij een vochtige bodem. Vooral op zware, kleverige gronden bieden de toestellen met holle tanden voordeel, omdat de uitgestoken bodemproppen opgeruimd kunnen worden. Bij een latere bezanding worden de verluchtingsgaten dan gedeeltelijk opgevuld. Bij sterk verschraalde toplagen bestaan de proppen uit zand, dat na opdrogen, met een sleepmat weer in de grasmat verspreid kan worden. De bezanding van grassportvelden dient meestal als onderhoud of als verbetering van de bodemstructuur. In combinatie met regelmatig verluchten kan een trapsgewijze gronduitwisseling gebeuren op zware bodems. Dit neemt meerdere jaren in beslag. Door herhaaldelijk bezanden ontstaat een mini-toplaag. Herhaaldelijke kleine bezandingen zorgen voor structuur in het vilt dat zo doorlatend blijft voor water, voedingsstoffen en lucht. Het beste is te bezanden in de groeiperiode van april tot september. Indien mogelijk, wordt de bezanding gecombineerd met een mechanisch onderhoud, zoals verticuteren of verluchten. Meestal wordt een eenmalige bezanding toegepast in het kader van een regeneratiebeurt na de competitie. Op golfgreens worden jaarlijks verschillende kleine hoeveelheden zand toegepast als topdressing. Door bezanding wordt de toplaag na regen sneller droog en worden kleine bodemoneffenheden gemakkelijk uitgevlakt met het sleepnet. Hoeveelheid zand per bezanding afhankelijk van het te bereiken doel WERKTUIGEN Verluchtingstoestellen kunnen aangebouwd worden of zelfrijdend zijn en worden uitgerust met lepels, tanden, messen of holle tanden. Met holle tanden wordt de beste werking bereikt. Voor diepverluchting zijn er speciale uitrustingen zoals lange volle tanden, de boorinrichting, de persluchtverluchter, water tegen hoge druk de grond injecteren, schudfrezen, l/m² Hoeveelheid zand Ton/speelveld (7000 m²) 3-4 30-40 Functie verbetering van de vlakheid verschraling van de viltlaag 4-6 40-60 het opvullen van de verluchtingsgaten 5-8 50-80 verschralen van de bodem opbouw van een verschraalde toplaag > 10 > 100 grondige verbetering (renovatie) van de dragende toplaag 28 29

KWALITEIT VAN HET ZAND Zand heeft als functie een duurzame verbetering van de bodemstructuur, wanneer aan volgende kwaliteitseisen wordt voldaan: afgelijnde indeling van de korrelgrootte (fijn, middel en grof zand) weerstand bieden aan afbraak bij mechanische belasting weerstand bieden aan verwering de juiste ph-waarde. VERDELING VAN DE KORRELGROOTTE In de praktijk wordt gewassen zand voor bezanding aangeboden met korrelgrootte 0-2mm tot 0-4mm. Er moet op gelet worden dat slechts sporen van afslibbare delen (<0,06mm) aanwezig zijn. Belangrijk is ook zo mogelijk kalkvrij of kalkarm zand (<5% CaCO 3 ) te gebruiken, anders bestaat er gevaar voor dichtsmeren. De optimale korrelgrootte van zand voor bezanding wordt het best bepaald aan de hand van de korrelgrafiek van de gazonbodem. HET STROOIEN VAN ZAND De verdeling van het zand moet zo gelijkmatig mogelijk gebeuren. Voor golfgreens worden kleine, speciale toestellen gebruikt; voor sportvelden worden bezandingskarren met grote capaciteit ingezet. Nadat het zand op het grasveld verdeeld en voldoende opgedroogd is, zorgt een sleepnet of de borstel voor een intensieve inwerking van het zand in de verluchtingsgaten en in de grasmat. WORTELACTIVERING Een dicht en diep wortelgestel van de grassen is de basis voor een aanhoudende betredingsresistentie en regeneratiekracht van de grassportvelden. Door bodemverdichting en ongunstige samenstelling van de bodem wordt de wortelgroei nadeling beïnvloed. Alle onderhoudsmaatregelen zijn er daarom op gericht de wortelgroei te bevorderen, zoals: Verluchten en uitkammen Doordringende beregening Voldoende maaihoogte Langdurig werkende Floranid meststof met gedoseerde stikstofvrijstelling in de bodemoplossing Verbetering van het fosfaatgehalte in de bodem tot 25 cm diep VOORDELEN VOOR DE PLANT DOOR AGROSIL Met Agrosil, een colloïdaal silicium dat enig in zijn soort is, kan de wortelgroei rechtstreeks gestimuleerd worden. De graswortels worden in de diepte geleid en de hoeveelheid wortels gelijktijdig verhoogd. Daardoor wordt de invloed van de overige onderhoudsmaatregelen versterkt en de betredingsresistentie van de gazongrassen geoptimaliseerd. ANDERE VOORDELEN Verdere voordelen van Agrosil zijn: Betere benuttiging van water en voedingsstoffen Vertraging van het verwelken van het gras Bevordering van het bodemleven Vermindering van de verdamping van de grassen Verbetering van de weerstand van de bladeren tegen mechanische belasting en tegen schimmelinfecties. Dankzij de omzetting onder gelvorm, van Agrosil, wordt de structuur verbeterd. Meststof P 2 Agrosil + P 2 Fosfaat uit meststoffen dringt maar 5 cm diep in de bodem. Wortels hebben ook dieper fosfaat nodig. 30 31

TIJDSTIP EN HOEVEELHEID VAN TOEPASSING Agrosil kan toegepast worden tijdens het hele groeiseizoen, voor zover er voldoende vocht aanwezig is. De gebruiksdosis bedraagt 30-70g/m². Afhankelijk van de bodemsamenstelling en de belasting is deze toepassing na 2-4 jaar te herhalen. Om een snelle beginwerking te hebben, is het nodig bij droog weer en droge bodem te beregenen a rato van 10-20 l water/m². De voorziene bekalking moet 2-3 weken vroeger gegeven worden. Een bijkomende bemesting gebeurt best met één van de langdurig werkende kwaliteitsmeststoffen Floranid. De keuze van de formule hangt af van de resultaten van een grondonderzoek. Deze bemesting kan eventueel onmiddellijk gebeuren. TOEPASSING BIJ INZAAI OF GRASZODEN Bij inzaaien wordt Agrosil (30-50g/m²) gestrooid vóór het uitvoeren van de bodembewerking en vermengd met de grond. Voor het leggen van graszoden (bv. in de doelen) wordt 25-50g/m² toegepast om een snellere doorworteling te garanderen. BEREGENING Grassen bestaan overwegend (ca. 80-90%) uit water. Om de goede conditie te onderhouden en het gemakkelijk herstel van sportgrasvelden te bevorderen is er dus een uitstekende waterverzorging nodig. De totale waterbehoefte van het gras hangt af van: de standplaats de bodemstructuur het grastype Het gemiddelde dagelijkse waterbehoefte ligt rond 2,5 l/m², maar dit wijzigt naargelang de temperatuur, de behoefte van het gras en de betredingsintensiteit. De waterbehoefte van de verschillende grassoorten TIJDSTIP VAN BEREGENING Wanneer in een droogteperiode voetafdrukken in het gras gedurende een langere tijd zichtbaar blijven, moet er begonnen worden met de beregening. Men beregent ten laatste zodra er verwelking begint op te treden. Sterke zonnestraling en krachtige wind verminderen het beregeningsresultaat door verdamping en afdrift. BEREGENINGSINTENSITEIT Per beregeningsbeurt moet de bewortelingszone volledig bevochtigd worden zonder oververzadiging. Volgens de grondsoort is er 15-25 l/m² water nodig per beregeningsbeurt. Het beregeningsinterval wordt zo groot mogelijk gehouden (7 tot 14 dagen), afhankelijk van de dagtemperatuur en het waterverbruik. Herhaaldelijk kleine watergiften bevorderen de ontwikkeling van straatgras, veroorzaken een vlak wortelgestel met een verminderde betredingsresistentie en verhogen het waterverlies. Met Agrosil Zonder Agrosil Waterbehoefte Grassoort (wetenschappelijke naam) Grassoort (Nederlandse naam) Geringe behoefte Festuca arundinacea Rietzwenkgras Wat zeggen de wortels ervan? Festuca ovina Schapengras Festuca rubra Poa pratensis Lolium perenne Agrostis stolonifera Agrostis capillaris Poa annua Roodzwenkgras Veldbeemdgras Engels raaigras Wit struisgras Gewoon struisgras Straatgras Hoge behoefte Poa supina Bergpadgras 32 33

BEVOCHTIGINGSMIDDEL KICK WETTING AGENT In sommige situaties droogt de grond snel uit, of is het moeilijk deze te bevochtigen. Kick Wetting Agent biedt hiervoor de oplossing. Kick is een mengsel van tensiden op basis van gesulfoneerd carbonzuur en vetalcohol voor acute en preventieve behandeling tegen droogteschade op grasvelden. Het verhoogt de effectiviteit van water om door de toplaag van elk type gazon te dringen. Bovendien voorkomt het of doet het droogteschade teniet, zonder verbrandingsgevaar van het gazon. Kick biedt de volgende voordelen: Het bevordert de waterverdeling en doorbreekt hydrofobie in de toplaag. Het voorkomt dauw. Het verbetert de benutting van het regenen/of beregeningswater. Het vermijdt de schade ten gevolge van uitdroging door droge plekken (dry spot). Het kan gebruikt worden tijdens de hele vegetatieperiode (lente, zomer, herfst). Het wordt volledig in de bodem afgebroken. Er hoeft niet direct beregend te worden. ONKRUIDBESTRIJDING Grasvelden bestemd voor sportbeoefening (voetbal, hockey, golf, e.a.) moeten een dichte, homogene grasmat hebben om speltechnisch een gelijkmatig verloop te garanderen. Deze functie van de grasmat wordt negatief beïnvloed door de aanwezigheid van kruiden. Bovendien betekent hun aanwezigheid een voedselconcurrentie voor de grassen. In siergazons en gebruiksgrasvelden storen zij het esthetische aspect. Door verdringing van de grassen veroorzaken ze in de koude perioden een open gazon, die dan overwoekerd wordt door bv. mossen. Door de groeiwijze van de onkruiden rozetten, bovengrondse of ondergrondse uitlopers - heeft men een aanduiding voor de bestrijding: mechanisch of chemisch. DOELTREFFEND GEBRUIK VAN PRODUCTEN Vooraf moet ervoor gezorgd worden dat gazongrassen in hun ontwikkeling bevorderd worden door een juiste voeding en een deskundig onderhoudsprogramma. Wanneer er toch veel onkruiden komen, is dat te wijten aan het in gebreke zijn van bv. één element van het onderhoudsprogramma; dan kan Floranid Gazon met herbicide doelgericht gebruikt worden om grasonkruiden te bestrijden, bv. Bellis perennis (madeliefje), Plantago sp (weegbree), Taraxacum officinalis (paardenbloem), Trifolium repens (steenklaver) en andere. Floranid Gazon met herbicide wordt gestrooid met de meststofstrooier. De openingen die ontstaan door de afstervende onkruiden groeien snel dicht bij goed verzorgde gazons. Een andere manier is het spuiten van een selectief herbicide waarbij er een snelle opname is van de actieve stoffen. Men kan ook sneller een grotere oppervlakte behandelen. Waterverbruik per dag en per m² Aanbevelingen voor gebruik van Kick op grasvelden Terrein/ behandeling Hoeveelheid concentraat per 1000 m² Preventieve behandeling Waterhoeveelheid Gebruiksfrequentie: aantal/jaar Producten voor onkruidbestrijding in grasvelden Product Actieve stof Gebruiksdosis Tijdstip Floranid Gazon met herbicide (erkenningsnummer: 7375/B + Nr 145) Opmerking: dit product is veilig voor bijen 0,7% 2,4 D + 0,1% dicamba 300 kg/ha of 30 g/m² April tot september Hoogste dagtemperatuur Verbruik (liter) 25 mm beregenen na dagen Greens et tees 200-250 ml 80-100 l 4-6 Fairways 250-300 ml 70-100 l 3-4 20 C 2 14 Sportvelden 250-300 ml 70-100 l 2-3 25 C 3 10 30 C 5 7 Droge plekken Dry spot 300-500 ml 80-100 l 2 x (tussentijd van 14 dagen) Antidauw naargelang 50-100 ml 70-100 l behoefte behandeling 34 35

Compo waaier NL.qxd 13-09-2006 11:23 Pagina 17 ZIEKTEBESTRIJDING Verzwakte grassen zijn gevoelig voor schimmelaantastingen. Schadelijke schimmels kunnen de grasvegetatie zo sterk aantasten tot deze volledig afsterft. Het is aan te bevelen om rekening te houden met de ziekteresistentie van de soorten en rassen bij het inzaaien of doorzaaien van grasvelden. Door de groeikracht van de grassen te bevorderen worden de ziekterisico s sterk verminderd. Hierbij behoort: gezonde en evenwichtig voeding verwijderen van vilt verluchten bij bodemverdichting DOELTREFFEND GEBRUIK VAN PRODUCTEN De beste resultaten worden bereikt als men bij de eerste ziektesymptomen kan ingrijpen. In streken waar er gemakkelijk sneeuwschimmel optreedt, zal er bijzondere aandacht geschonken worden aan preventieve maatregelen. Eén- of meermalige bespuitingen zijn afhankelijk van het ziekteverloop. Daarbij moet de gebruiksaanwijzing en de wetgeving van het land strikt in acht genomen worden Insignia werkt tegen volgende ziekten: Naam: Rooddraad Rhizoctonia Anthracnose Pythium P.17 Producten tegen ziekten in grasvelden Insignia : bevat 20% pyraclostrobine wordt gespoten aan 1.25 kg/ha met 200 tot 800 l water/ha. wordt zeer snel opgenomen door de plant en heeft een lange nawerking heeft een breed werkingsspectrum werkt preventief en curatief. erkenningsnummer: 9464/B Dollarspot Roest Rooddraad Naam: Rooddraad Sneeuwschimmel Grijze sneeuwschimmel Fusarium sp. Opgelet: de gebruiksaanwijzingen en toelatingen per land moeten in acht worden genomen. Heksenkringen kunnen met geen enkel middel goed bestreden worden. Men kan wel extra Wetting Agent erop toepassen, om de schade te beperken. 36 37 Heksenkringen

REGENERATIE EN RENOVATIE VAN SPORTGRASVELDEN De grasmat moet, als functioneel element van het sportveld, standhouden bij een intensief gebruik. Beschadigingen aan de grasmat evenals ongunstige bodemomstandigheden kunnen verholpen worden door aangepaste regeneratie- en renovatiemaatregelen. De omvang van de noodzakelijke werken is afhankelijk van de vastgestelde oorzaken en van de omvang van de schade. REGENERATIEMAATREGELEN Kort maaien Minder dan 2 cm om het oude grasbestand te verzwakken. Verticuteren Om de dikte van de viltlaag te verminderen en zo de waterdoorlaatbaarheid en de stroefheid te verhogen. Het geverticuteerde vilt wordt afgevoerd. Verluchten Met ongeveer 400 gaten/m² en een diepte van 5-10 cm, om de bewortelingsdiepte te verbeteren en de waterdoorlaatbaarheid te verhogen. RENOVATIEMAATREGELEN Sleuvendrainage Ter verbetering van de waterafvoer langs sleuven, gevuld met zand. Breedte, diepte en onderlinge afstand van de sleuven zijn afhankelijk van de toestand van het veld. (vb. Whizz-Wheel). Doorzaaien Met 25 g/m² van een doorzaaimengsel van goede sportveldrassen bestaande uit 75% Engels raaigras sportveldtype en 25% veldbeemdgras grasveldtype, om een dunne grasmat op te vullen, de grasmatsamenstelling te veranderen de stroefheid van de grasmat te verhogen. Regeneratiebemesting-bijbemesting Telkens met 40-60 g/m² langdurig werkend Floranid -meststof, zoals in volgend programma: Bij regeneratie 3 kg/are Floranid Gazon Na 6 weken 3 kg/are Floranid Permanent Na 12 weken 3 kg/are Floranid Permanent Bezanden Met 3-8 l/m² gewassen kwartszand ter verbetering van de stroefheid en het wegwerken van oneffenheden en ter verbetering van de waterafvoer in de vorm van zandsleuven. Buizendrainage Om het overtollige bodemwater af te voeren langs de afwatering. Beregening om de bodem volledig vochtig te maken vóór de bewerking (ongeveer 20 l/m²) en om bij doorzaai de grasgroei te bevorderen in de kiemfase (3-5 l/m²). Wortelactivering Met 30-75 g/m² Agrosil LR (colloïdaal silicium) om de doorworteling te intensiveren en de stroefheid te verhogen. Verticale drainage Om de waterdoorlaatbaarheid te verbeteren langs diepverluchtingsgaten die opgevuld worden met zand (Vertidrain). Diepteverluchting Van het type vertidrain, om verdichte lagen te breken en de waterdoorlaatbaarheid te verbeteren. Uitvlakken Uitgespeelde delen worden opgevuld met lichte zandgrond en doorgezaaid of belegd met rolgazon. Het is sterk aan te bevelen zich te laten leiden door vakkundige voorlichting en de uitvoering van bovenstaande bewerkingen te laten gebeuren door gespecialiseerde aannemers. Sluiten van het sportveld Is nodig gedurende 6-10 weken, afhankelijk van de begintoestand en de uitgevoerde werken. 38 39

SKALENDER PRODUCTOVERZICHT Tijdstip Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Frequentie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 Aard van het werk Volgens noodzaak Bodem onderzoek Aanvullende bemesting P/K/Mg Volgens noodzaak Bekalking meststoffen 2-4 Maaien 10-40 Uitkammen 1-4 Beluchten 1-4 Bezanden 1-2 Wortelactivering 1 Volgens noodzaak Beregening Volgens noodzaak Volgens noodzaak Ziektebestrijding Volgens noodzaak Volgens noodzaak Doorzaaien Volgens noodzaak Graszoden/ inzaaien Hoogwaardige producten voor het bemesten en verzorgen van de meest veeleisende gazons, o.a. golfterreinen. Kwalitatieve producten voor het bemesten en verzorgen van gazons die aan hoge belasting blootgesteld zijn. Producten Greens & Tees Fairways & Driving Range Bemesting met langdurigwerkende Onkruidbestrijding Diepteverluchting Sportterreinen Openbaar groen Basacote Plus 3M - - - Basacote Plus 6M (K) - - - Basacote Plus 9M (K) - - - Basacote Plus 12M - - - Basatop Sport - Basatop mini - Sportica K - Fetrilon 13 - Hortrilon - Ferro Top - Compo Gazon 10+3+3 (+3) Compo Gazon 7+4+20 (+3) Gazon Plus Meststof 6+3+3 Floranid 32 - Floranid Eagle Start - - - Floranid Eagle NK - - - Floranid Eagle - - - Floranid Eagle K - - - Floranid Fairway - - - Floranid Gazon Floranid Gazon + herbicide - Floranid Master Extra Floranid NK Floranid Permanent - Floranid Garden Floranid Racines Insignia Vitanica Aangepaste producten voor het bemesten en Kick Wetting Agent Agrosil 40 verzorgen van tuinen en Patentkali Gazon publieke aanplantingen. 41

PRODUCTEN: VERKLARING COMPO-MESTSTOFFEN ZIJN MILIEU-BEWUSTE MESTSTOFFEN: LANGDURIG WERKENDE ORGANISCHE MESTSTOFFEN MESTSTOFFEN De Floranid meststoffen bevatte naast nitrische en ammoniakale stikstof, eveneens een synthetisch, organisch gedeelte, Isodur genoemd. Terwijl de eerste 2 stikstofsoorten op relatief korte termijn werken, zorgt Isodur voor een langdurige stikstofvoorziening. Onder invloed van natuurlijke elementen zoals vochtigheid en warmte wordt het geleidelijk aan omgezet in ammonium en nitraat, door het bodemleven. Dankzij de goed uitgekiende verhouding tussen de voedingselementen geeft deze langdurig werkende meststof na iedere bemestingsbeurt een perfect uitzicht en kleur, een betere weerstand tegen het betreden van het gazon en bevordert het de wortelgroei, de uitstoeling en de breedtegroei van de grassen. Ongewenste groeistoten of verlies door uitspoeling worden vermeden. Kali zorgt ervoor dat beplantingen en gazons in de zomer beter bestand zijn tegen droogte en in de winter tegen vocht. Fosfaat, magnesium en de sporenelementen verzekeren de verzorging van de planten volgens behoefte. Deze meststoffen bevatten naast ammoniakale stikstof, eveneens een deel organisch gebonden stikstof, en als kers op de taart, een deel Isodur. Compo Gazon verenigt de voordelen van de organisch gebonden stikstof en Isodur -stikstof in één product. Op deze manier is een langdurige en egale groei van het gazon verzekerd, ongeacht de weersomstandigheden. Compo Gazon geeft geen risico op verbranding, minder vervilting en geen uitspoeling. Bovendien krijgen mossen en onkruiden minder kans zich in het gazon te nestelen. GEDEELTELIJK OMHULDE MESTSTOFFEN EN OMHULDE MESTSTOFFEN Deze meststoffen zijn (gedeeltelijk) omhuld met een elastische hars. Dit type omhulling zorgt ervoor dat de voedingsstoffen geleidelijk en op een gecontroleerde manier vrijgegeven worden. Elke meststofkorrel bevat de nodige voedingsstoffen. Na bemesting dringt het water uit de bodem door de microporiën van het hars, zodat de voedingsstoffen binnenin het hars oplossen en zo er een geconcentreerde voedingsoplossing ontstaat. Via diffusie komen de elementen uiteindelijk in de bodem terecht. PRODUCTEN: VERKLARING De omhulling biedt vele voordelen zoals: Een grotere veiligheid van de teelten door de geleidelijke vrijgave Door de elasticiteit van het hars, worden de mechanische beschadigingen van de korrel tot het minimum beperkt. De omhulling is vorstresistent, dus zelf bij sterke temperatuurschommelingen blijft de vrijgave geleidelijk aan gebeuren, en niet in een keer wat het geval is als de omhulling zou barsten. De vrijgave is afhankelijk van vocht en temperatuur. Dit zorgt ervoor dat de vrijgave gebeurd volgens de behoefte van de plant (vrijgave is lager bij lage temperaturen en hoger bij hogere temperaturen). Minder uitspoeling NPK-bevattende meststoffen, maar eveneens een uitgebalanceerde mix van sporenelementen. In de adviezen kan Floranid vervangen worden door Basatop. 42 43

PRODUCTEN: LANGDURIG WERKENDE MESTSTOFFEN LANGDURIG WERKENDE MESTSTOFFEN FLORANID GAZON 20+5+8 (+2) 20 % Stikstof totaal (N) 2.5 % Nitraatstikstof 8.0 % Ammoniumstikstof 9.5 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 5 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal ammoniumcitraat 3.0 % Fosforzuuranhydride (P 2 8 % Kaliumoxide (K 2 3 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.0 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.01 % B (Boor) 0.002 % Cu (Koper) 0.3 % Fe (IJzer) 0.01 % Mn (Mangaan) 0.002 % Zn (Zink) Chloorarm FLORANID NK 14+19 (+3) 14 % Stikstof totaal (N) 3.0 % Nitraatstikstof 6.0 % Ammoniumstikstof 5.0 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 19 % Kaliumoxide (K 2 3 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.5 % Magnesiumoxide oplosbaar in water Chloorarm FLORANID GAZON + HERBICIDE 15 +5+8 (+3) FLORANID 32 % N 15 % Stikstof totaal (N) 2.3 % Nitraatstikstof 8.2 % Ammoniumstikstof 4.5 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 5 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal ammoniumcitraat 2.5 % Fosforzuuranhydride (P 2 8 % Kaliumoxide oplosbaar in water 3 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.5 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.06 % Fe (IJzer) 0.004 % Zn (Zink) Chloorarm Erkeningsnummer: 7375/B + Nr 145 Actieve stof: 0.7 % 2,4 D + 0.1 % dicamba 32 % Stikstof totaal (N) 4.0 % Ureumstikstof 28.0 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) FLORANID PERMANENT 16+7+15 (+2) 16 % Stikstof totaal (N) 2.1 % Nitraatstikstof 7.9 % Ammoniumstikstof 6.0 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 7 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal ammoniumcitraat 5.0 % Fosforzuuranhydride (P 2 15% Kaliumoxide (K 2 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.0 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.01 % B (Boor) 0.002 % Cu (Koper) 0.5 % Fe (IJzer) 0.01 % Mn (Mangaan) 0.002 % Zn (Zink) Chloorarm FLORANID MASTER EXTRA 19+5+10 (+2) 19 % Stikstof totaal (N) 2.5 % Nitraatstikstof 8.0 % Ammoniumstikstof 8.5 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 5 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal ammoniumcitraat 3.0 % Fosforzuuranhydride (P 2 10 % Kaliumoxide (K 2 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.0% Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.01 % B (Boor) 0.002 % Cu (Koper) 0.5 % Fe (IJzer) 0.01 % Mn (Mangaan) 0.01 % Zn (Zink) Chloorarm 44 45

PRODUCTEN: LANGDURIG WERKENDE MESTSTOFFEN LANGDURIG WERKENDE MESTSTOFFEN FLORANID RACINES 10+4+14 (+2)+ AGROSIL FLORANID FAIRWAY 15+5+13 (+4) 10 % Stikstof totaal (N) 2.2 % Nitraatstikstof 4.1 % Ammoniumstikstof 3.7 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 4 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal Ammoniumcitraat 2.0 % Fosforzuuranhydride (P 2 14 % Kaliumoxide (K 2 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.0 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 9 % Siliciumdioxide (SiO 2 ) totaal 3.5 % Siliciumdioxide (SiO 2 0.01 % B (Boor) 0.01 % Cu (Koper) 0,5 % Fe (IJzer) 0.01 % Mn (Mangaan) 0.01 % Zn (Zink) 15 % Stikstof totaal (N) 2.5 % Nitraatstikstof 8.75 % Ammoniumstikstof 3.75 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 5 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal ammoniumcitraat 3.0 % Fosforzuuranhydride (P 2 13 % Kaliumoxide (K 2 (in sulfaatvorm) 4 % Magnesiumoxide (MgO) Chloorarm FLORANID EAGLE NK 20+0+18 (+2) FLORANID EAGLE 24+5+10 20 % Stikstof totaal (N) 9.3 % Ureumstikstof 10.7 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 18 % Kaliumoxide (K 2 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 2.0% Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.1 % Cu (Koper) 0.3 % Fe (IJzer) 0.2 % Mn (Mangaan) Chloorarm 24 % Stikstof totaal (N) 8.3 % Ureumstikstof 1.0 % Ammoniumstikstof 14.7 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 5 % Fosforzuuranhydride (P 2 ) 3.0 % Fosforzuuranhydride (P 2 10 % Kaliumoxide oplosbaar in water 1.0 % Fe (IJzer) 0.5 % Mn (Mangaan) Chloorarm FLORANID EAGLE START 18+24+5 18 % Stikstof totaal (N) 6.6 % Ureumstikstof 4.8 % Ammoniumstikstof 6.6 % Isobutyleendiureum stikstof (Isodur ) 24 % Fosforzuuranhydride (P 2 ) 22.0 % Fosforzuuranhydride (P 2 5 % Kaliumoxide (K 2 1.0 % Fe (Ijzer) 0.5 % Mn (Mangaan) Chloorarm FLORANID EAGLE K 12+6+24 12 % Stikstof totaal (N) 3.6 % Ureumstikstof 1.2 % Ammoniumstikstof 7.2 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 6 % Fosforzuuranhydride (P 2 ) 4.0 % Fosforzuuranhydride (P 2 24 % Kaliumoxide (K 2 0.4 % Fe (IJzer) 0.2 % Mn (Mangaan) Chloorarm 46 47

PRODUCTEN: SAMENGESTELD ORGANISCHE MESTSTOFFEN (GEDEELTELIJK) OMHULDE MESTSTOFFEN COMPO GAZON 10+3+3 (+3) COMPO GAZON 7+4+20 (+3) 10 % Stikstof totaal (N) 3.5 % Ammoniumstikstof 2.5 % Stikstof van Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 4 % Organisch gebonden stikstof afkomstig van verenmeel, vleesbeendermeel, bloedmeel, cacaodoppen, meel van oliekoeken (kokos), meel van oliekoeken (boternoot) en meel van oliekoeken (soja) 3 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal Ammoniumcitraat 3 % Kaliumoxide (K 2 3 % Magnesiumoxide (MgO) oplosbaar in mineraal zuur 43 % Organische stof afkomstig van verenmeel, vleesbeendermeel, cacaodoppen, bloedmeel, meel van oliekoeken (boternoot), meel van oliekoeken (kokos), en meel van oliekoeken (soja) Aantal bacteriën (Bacillus sp.) per gram: 10 6 7 % Stikstof totaal (N) 2.2 % Ammoniumstikstof 2.0 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur ) 2.8 % Organisch gebonden stikstof afkomstig van verenmeel, bloedmeel, vleesbeendermeel, beendermeel, cacaodoppen, meel van oliekoeken (boternoot) en meel van oliekoeken (soja) 4 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal ammoniumcitraat 20 % Kaliumoxide (K 2 3 % Magnesiumoxide (MgO) oplosbaar in mineraal zuur 28 % Organische stof afkomstig van verenmeel, bloedmeel, cacaodoppen, vleesbeendermeel, meel van oliekoeken (boternoot), beendermeel en meel van oliekoeken (soja) Aantal bacteriën (Bacillus sp.) per gram: 10 6 BASATOP SPORT (MINI) 20+5+10 (+3+17) SPORTICA K 30+0+10 BASACOTE PLUS 3 M, 6M, 9M, 12M* (16+8+12 (+2)) 20 % Stikstof totaal (N) 9.5 % Nitraatstikstof 10.5 % Ammoniumstikstof 5 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal ammoniumcitraat 2.5 % fosforzuuranhydride (P 2 10 % Kaliumoxide (K 2 3 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 2.4 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 17 % Zwaveltrioxide (SO 3 ) 14 % Zwaveltrioxide (SO 3 0.02 % B (Boor) 0.3 % Fe (IJzer) 0.02 % Zn (Zink) Min. 40 % van de korrels zijn volledig omhuld 30 % Stikstof totaal (N) 30 % Ureumstikstof 10 % Kaliumoxide oplosbaar in water 12.5 % Zwaveltrioxide (SO 3 ) totaal 12.5 % Zwaveltroxide (SO 3 16 % Stikstof totaal (N) 7.4 % Nitraatstikstof 8.6 % Ammoniumstikstof 8 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal Ammoniumcitraat 5.6 % Fosforzuuranhydride (P 2 12 % Kaliumoxide (K 2 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.4 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.02 % B (Boor) 0.05 % Cu (Koper) 0.4 % Fe (IJzer) 0.15 % gechelateerd met EDTA 0.06 % Mn (Mangaan) 0.015% Mo (Molybdeen) 0.02 % Zn (Zink) Ideaal voor containerteelt, maar ook om in te mengen in bloembakken. *12M bevat 15 % N totaal: 7 % NO 3 en 8 % NH 4 48 49

PRODUCTEN: OMHULDE MESTSTOFFEN PRODUCTEN: SPORENELEMENTEN BASACOTE PLUS 6M K EN 9M K (11+9+19 (+2)) BASACOTE TABS 6M (16+8+12 (+2)) NITROPHOSKA TOP 12+5+17 (+5) 11 % Stikstof totaal (N) 6.5 % Nitraatstikstof 4.5 % Ammoniumstikstof 9 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal Ammoniumcitraat 5.6 % Fosforzuuranhydride (P 2 19 % Kaliumoxide (K 2 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.4 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.02 % B (Boor) 0.05 % Cu (Koper) 0.4 % Fe (IJzer) 0.15 % gechelateerd met EDTA 0.06 % Mn (Mangaan) 0.015% Mo (Molybdeen) 0.02 % Zn (Zink) Ideaal voor containerteelt, ook om in te mengen in bloembakken. 16 % Stikstof totaal (N) 7.4 % Nitraatstikstof 8.6 % Ammoniumstikstof 8 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal Ammoniumcitraat 5.6 % Fosforzuuranhydride (P 2 12 % Kaliumoxide (K 2 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.4 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.02 % B (Boor) 0.05 % Cu (Koper) 0.4 % Fe (IJzer) 0.15 % gechelateerd met EDTA 0.06 % Mn (Mangaan) 0.015% Mo (Molybdeen) 0.02 % Zn (Zink) Ideaal voor containerteelt, ook om in te mengen in bloembakken. 12 % Stikstof totaal (N) 6.0 % Nitraatstikstof 6.0 % Ammoniumstikstof 5 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal ammoniumcitraat 3.5 % fosforzuuranhydride (P 2 17 % Kaliumoxide (K 2 5 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 5 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.03 % B (Boor) 0.5 % Fe (IJzer HORTRILON FETRILON 13 FERROTOP 6+0+12 (+6+45+8) 3 % Magnesiumoxide (Mg 0,5 % B (Boor) 2.5 % Cu (Koper) * 5.0 % Fe (IJzer) * 2.5 % Mn (Mangaan) * 0.5 % Mo (Molybdeen) 0.5 % Zn (Zink) * * In de chelaatvorm EDTA Fe-chelaat (EDTA) IJzer (Fe) 13 % oplosbaar in water en volledig gechelateerd Vrij van ballaststoffen 6 % Stikstof totaal (N) 3.7% Ammoniumstikstof 2.3 % Ureumstikstof 12 % Kaliumoxide (K 2 6 % Magnesiumoxide (Mg 45 % Zwaveltrioxide (SO 3 8 % IJzer (Fe 0.01 % Mangaan (Mn) 50 51

BODEMVERBETERING EN PLANTENBESCHERMING PRODUCTEN: OVERIGE AGROSIL 20 % Totaal Fosforzuuranhydride (P 2 ) 18% P 2 oplosbaar in water en neutraal Ammoniumcitraat 12 % P 2 oplosbaar in water 36 % Totaal kiezelzuur (SiO 2 ) 18 % SiO 2 reversibel oplosbaar 8.5 % Natrium KICK WETTING AGENT Mengsel van tensiden op basis van gesulfoneerd carbonzuur en vetalcohol. Tegen droogteschade op grasvelden. PATENTKALI GAZON 27-11 27 % Kaliumoxide (K 2 11 % Magnesiumoxide (Mg 45 % Zwavelzuuranhydride (SO 3 VITANICA 5+0+10 + SPORENELEMENTEN 5 % Stikstof (N) totaal 0.12 % Organische stikstof 4.9 % Ureumstikstof 10 % Kaliumoxide (K 2 0.01 % B (Boor) 0.003 % Cu (Koper) * 0.02 % Fe (Ijzer) 0.01 % Mn (Mangaan) * 0.001 % Mo (molybdeen) 0.002 % Zn (zink) * * Volledig gechelateerd door EDTA Chloorarm INSIGNIA Fungicide; preventief en curatief tegen de diverse grasziekten 20 % pyraclostrobin Erkenningsnummer: 9464/B Niet toegelaten in Nederland COMPO PLUS MESTSTOF 6+3+3 6 % Stikstof (N) totaal 6 % Ammoniumstikstof 3 % Fosforzuuranhydride (P 2 en neutraal Ammoniumcitraat 3 % Kaliumoxide (K 2 28 % Watervrij ijzersulfaat 52 53