Jaarverslag VIC Sterksel 2011
Inhoud Introductie Peilers VIC Sterksel Team VIC Sterksel 2011: Management varkensbedrijf en biogas Validatie Innovatie Open innovatiedagen Kenniscentrum 2012: Thema's onderzoek Partnership bedrijfsleven Nawoord
Introductie Nieuwe model Varkens Innovatie Centrum uitgerold Veel projecten gericht op innovatie Nieuwe partijen haken aan (Departement Dierwetenschappen WUR, NGO s en bedrijfsleven) Hoogtepunten 2011 Open Innovatiedagen >10.000 bezoekers in 2011 Succesvolle projecten (Nieuwe kraamfase, Mini biogas, nieuwe voersystemen) Grote vraag naar en uitrol van kennisoverdracht Topsectorenbeleid voor 2012 belangrijk Veel voorwerk in 2011 Dank aan iedereen voor de bijdrage! Als u dit leest heeft u ook een bijdrage geleverd! We hopen in 2012 ook een beroep op u te kunnen doen! TEAM VIC Sterksel
De peilers van Sterksel Validatie-, innovatie- en ontwikkelcentrum Nadruk op innovatie succesvol! Belangrijke financiers: privaat, PVE en EL&I Kennis- en Businesscentrum Ca. 10.000 bezoekers (record!) Onderzoeksfaciliteiten Varkenshouderij en biogasinstallatie faciliteren onderzoek en innovatie Kennisoverdracht naar gebruikers via o.a. Bezichtiging innovaties in de praktijk VIC Sterksel nieuwsbrief Gebruik van social media
Team VIC Sterksel Van links naar rechts en van boven naar onder: Wim Aarts (Manager bedrijfsvoering) Rik Verheijen (Onderzoekscoördinator algemeen) Rob Nijssen (Dierverzorger en proefuitvoering) Mart Smolders (Algemeen manager) Anne-Marie van Bussel (Research Development Feed en Pharma) Nienke Dirx (Innovatie manager) Bas Straathof (Onderzoekscoördinator gezondheid, voeding en management) Pim Peters (Dierverzorger en proefuitvoering) Jos Belgers (Research Development Techniek, energie en mineralen) Anita Hoofs (Onderzoeker varkenshouderij) Hanneke van de Laar (Receptioniste, Data manager) Marjolein van Genugten (Innovatie manager) Annie Polman en Huub Haas (Algemene ondersteuning) Linda Troquet (Onderzoekscoördinator voeding, gezondheid en management) Bas Peters (Onderzoekscoördinator Techniek, energie en mineralen & Operator biogas) Peter Ansems (Dierverzorger en proefuitvoering)
Team VIC Sterksel 2011 Innovatieprijs Animal Sciences Group 2011 naar Sterksel! Reden van de prijs, aldus de jury: Een breed scala aan innovatieve ideeën wordt aan de lopende band uitgetest, waaronder recente ideeën uit promotieonderzoek dat op Zodiac is uitgevoerd. Zo worden nieuwe wetenschappelijke inzichten snel doorvertaald in praktische innovaties met het bedrijfsleven. Op de foto: Martin Scholten reikt de prijs uit aan Mart Smolders en Anne-Marie van Bussel, aanwezig namens team VIC Sterksel
2011
Management varkensbedrijf Nieuwe geltenopfokstal Aankoop gelten van 10 en 16 weken leeftijd Quarantaine en adaptatie Volledig gesloten door huur extra locatie Deel van de biggen gaat naar externe huurlocatie (800 plaatsen) Optimale benutting onderzoekscapaciteit op onderzoekslocatie VIC Sterksel (2400 plaatsen) Niet afhankelijk van verkoop biggen Renovatie buiten- en binnenkant bedrijf Verhogen hygiëne, efficiëntie, uitstraling en werkplezier Voor meer informatie: wim.aarts@wur.nl
Management biogas Productie 0,75 MW, goed voor ongeveer 1550 huishoudens Warmte en electriciteit benutting in kantoor en stallen Besparing op aardgas en stroom! Nieuwe bedrijfsvoering Nieuwe cockpit door hoge voer- en mestafzetkosten Focus vooral op kostprijsverlaging Aantal vollasturen niet meer leidend, maar opbrengsten per kwh
2011: Validatie Circa de helft van het onderzoek dat op VIC Sterksel wordt uitgevoerd Het wetenschappelijk valideren onder praktijkomstandigheden Verzameling van data onder praktijkomstandigheden i.c.m. statistische analyses Nauwe samenwerking met onderzoekers Livestock Research van Wageningen UR Betrouwbare informatie voor volgende stap in productontwikkeling of productvermarkting Openbaar of vertrouwelijk, afhankelijk van wens opdrachtgever In de volgende sheets worden enkele voorbeelden van validatie onderzoek gegeven Meer informatie: annemarie.vanbussel@wur.nl
2011: Validatie Vloeiend spenen van biggen Effect van bijvoeren melk na spenen en de inzet van een veilig speenvoer op streptococcen en technisch resultaat Verstrekken van melk gedurende de eerste dagen na spenen geeft verbetering van de technische resultaten Overig voedingsonderzoek Voor een breed scala aan (inter)nationale voerfirma s zijn in 2011 onderzoeken uitgevoerd, bij zowel zeugen, biggen als vleesvarkens Financiers: Productschap Vee & Vlees, Productschap Diervoeder, Ministerie van EL&I
2011: Validatie Houden van beren Onderzoek naar de effecten van lichtregime, koppelgrootte en schuilmogelijkheid op ongewenst berengedrag Meer informatie: linda.troquet@wur.nl Leren kauwen Financiers: Productschap Vee & Vlees, Ministerie van EL&I Biggen leren kauwen door vroeg aanbieden van afleidingsmateriaal. Heeft dit effect op de droogvoer opname na spenen? Meer informatie: linda.troquet@wur.nl Financier: Ministerie van EL&I
2011: Validatie Vitaal Uier Naast het wassen van de zeugen voordat ze de kraamstal in gaan ook (voor het werpen) de uiers sprayen met een ontsmettende oplossing Heeft dit effecten op de vitaliteit van het uier later in de lactatieperiode? In opdracht van: het netwerk Vitaal zeugenuier met financiële ondersteuning van Ministerie van EL&I
2011: Innovatie Werktitel Inspireren door te realiseren tot uiting brengen in innovatie onderzoek In de volgende sheets worden projecten uitgelicht Korte overview om snel een beeld te vormen Voor meer informatie kunt u ons altijd benaderen Contactmail projectleider op sheet
2011: Innovatie Voersystemen Voeren op maat: individueel voeren van vleesvarkens Jong geleerd oud gedaan: aanleren van een voersysteem aan biggen voor spenen om speendip te verkleinen Resultaat 2011: systemen doorontwikkeld en potentie aangetoond. Meer informatie? Nienke.dirx@wur.nl en via digitale nieuwsbrief Financiers: Productschap Vee en Vlees, Coppens Constructie en Stalinrichting, Nedap, Verbakel, De Heus Weegsystemen Automatisch verzamelen van gewichten van vleesvarkens. Indien het gewicht van het varken bepaald kan worden komt er inzicht voor het management om het proces te optimaliseren in de stal. Kijken naar doorontwikkeling van weegsystemen gericht op nauwkeurigheid en praktische toepasbaarheid 3 systemen: Vleesvarkensweger, eyescan, Hok op weegstaven Meer informatie? Marjolein.vangenugten@wur.nl Financiers: Productschap Vee en Vlees, H & F Electronics, Fancom Met medewerking van: Netwerk cockpit
2011: Innovatie Toiletstal Doel: een vaste mestplaats creëren in de stal Varken van nature zindelijk Gebruik maken van het natuurlijke gedrag van het varken Voordelen: mest en urine op één plek. Emissies naar het milieu beperken door juist op deze plek maatregelen te nemen om de mest direct te scheiden en af te voeren 3 verschillende sporen: Grote groepen met de Pigsy Kleine groepen Gedragstoilet Meer info: marjolein.vangenugten@wur.nl Financiers: Dorset BV, Van Issum techniek BV, Nooyen Pig flooring BV en Ministerie van EL&I
2011: Innovatie Pimco housing Project met een nieuw houderijsysteem: Kraambed (1e week) Zoog-Opfokhok (2e week t/m 30 kg) Groeihok (30kg tot slacht) Innovatief kraambed met alle technische snufjes om de big te laten overleven; ontworpen door 7 vrouwen die werken in de kraamstallen Een innovatief zoogopfokhok waar zeug en biggen los lopen Introductie van het hok op de beurs in s-hertogenbosch Bij het innovatietraject kijkt men naar het effect van bigoverleving, welzijn voor zeug en big, en de voorbereiding op de 1e week zonder moeder Meer info: marjolein.vangenugten@wur.nl Financiers: Nooyen Pig Flooring, Van Osch Uden, MS Schippers, Coppens Constructie & stalinrichting en het Ministerie van EL&I
2011: Innovatie Pro Dromi kraamhokken Acht innovaties (8 easy s ) in twee uitvoeringen Pro Dromi lied (Klik hier) 14-12-2011 Symposium Met meer comfort naar meer rendement 228 bezoekers Voor verdere info (o.a.presentaties), klik hier Film impressie van het symposium, klik hier Meer info: anita.hoofs@wur.nl Financiers: Innovatie Varkensvleesketen, Ministerie van EL&I, Vereijken Hooijer, Verbakel BV en Leenders Roosters
2011: Innovatie Gelten die goed gedijen in groepshuisvesting Het effect van extra leefruimte tijdens de opfok, het aanleren van sociale vaardigheden op jonge leeftijd en het aanbieden van extra kauw- en sjouwmateriaal op vluchten, dreigen en vechten (agonistisch gedrag), huidbeschadigingen, beenwerk, conditie en reproductieresultaten. Meer info: anita.hoofs@wur.nl Financiers: Ministerie van EL&I, Productschap Vee en Vlees Een goed te managen en ontspannen drachtfase Ontwikkelen nieuw huisvestingsysteem voor de drachtfase samen met het zeugenhouders netwerk: Wat liggen ze er mooi bij 2011 benut voor ontwerpfase Kenmerken: individuele comfortabele ligkuilen, gelijktijdige individuele voedering, zeugentoilet (binnen en buiten), overdrukventilatie Meer info: anita.hoofs@wur.nl Financiers: Ministerie van EL&I, Productschap Vee en Vlees, Innovatie Varkensvleesketen
2011: Innovatie Kempfarm Gezonder klimaat in de stal en minder ammoniak en geur emissie Scheiding van mest bij de bron Meer info: jos.belgers@wur.nl STARplus Ontwikkeling nieuw innovatief houderijsysteem met aandacht voor people, planet, profit en pigs Samenwerking tussen: HoSt bv Kempfarmsysteem Wopereis WUR Livestock Research VIC Sterksel Bouw gestart december 2011 Meer info: jos.belgers@wur.nl Financiers: SBIR (Ministerie van EL&I) Financiers: Productschap Vee & Vlees, Provincie Limburg
2011: Innovatie Energie neutrale stal Mini Biogas Vergisting van alleen varkensmest voor energieproductie op eigen bedrijf Metingen aan Microferm, UDR, Mini Gasturbine en Mini WKK volop aan de gang Nieuwe technieken door bedrijfsleven in ontwikkeling Enervatie Waar ENERgie en innovatie samenkomen Demonstreren van energiebesparende of opwekkende systemen Verschillende demo s op VIC Sterksel, waaronder (dag)licht en zonnepanelen Nieuwe ideeën, hoe gek ze ook klinken, zijn altijd welkom! Enerlatie Waar ENERgie en ventilatie samenkomen Stalsysteem met aandacht voor energie, stalklimaat en milieu Ontwerp Enerlatie stal in ontwikkeling Meer info: jos.belgers@wur.nl Financiers: Productschap Vee & Vlees, Roering, PON Power, Host BV, Power daylight, New Energy systems, Mosa glas, AG plastics en BIM bouw.
2011: Open Innovatiedagen 17 & 18 juni 2011 1e editie van de Open Innovatie dagen Uitdragen van werktitel Inspireren door te realiseren Presentatie van 35-50 bedrijven en instanties als partner in coinnovatie Ruim 3.000 bezoekers. Grotendeels varkenshouder Meer dan 40 innovaties in de praktijk te bezichtigen, van nieuw voersysteem tot energie opwekking op boerderijschaal
2011: Kenniscentrum Sterksel Studenten: VIC-Sterksel kent al jaren een grote interesse van studenten. Deze studenten wisten ook in 2011 de weg naar Sterksel weer te vinden: Studenten Dier- en Veehouderij, Agribusiness en Toegepaste Biologie Hogeschool HAS Den Bosch voor stage- en projectopdrachten Samenwerking met CAH Dronten in opstart Studenten Helicon, Citaverde en Prinsentuin college voor gezamenlijk onderwijs via de Overkoepelende Opleiding Vakbekwaam Varkenshouder (OOVV) en projectopdrachten Studenten van de opleiding Dierwetenschappen aan Wageningen Universiteit voor project- en afstudeeropdrachten Studenten van de TU Delft voor innovatieve projectopdrachten Meer informatie via dekennismaker@wur.nl
2011: Kenniscentrum Sterksel VarkensNET 2011 In 2011 hebben VIC Sterksel en VarkensNET de handen ineen geslagen om kennisoverdracht van onderzoek naar praktijk verder te versterken. Anita Hoofs en Nienke Dirx geven hier namens VIC Sterksel invulling aan, door het vervullen van een rol als NETmentor. Meer informatie? anita.hoofs@wur.nl, nienke.dirx@wur.nl of klik hier Netwerken 2011: VIC Sterksel heeft in 2011 een rol gespeeld bij o.a. de volgende netwerken Netwerk Registratie van antibioticumgebruik, meer info: rik.verheijen@wur.nl Netwerk Cockpit vleesvarkenshouderij, meer info: mart.smolders@wur.nl Netwerk Overleggen zuigende biggen, meer info: pim.peters@wur.nl Netwerk Vitaal uier, meer info: wim.aarts@wur.nl Netwerk Microvergisters in de praktijk, meer info: jos.belgers@wur.nl Netwerk Brandpreventie varkensstallen, meer info: mart.smolders@wur.nl Netwerk Mestvergisting Zuid-Nederland, meer info: bas.peters@wur.nl
2012
Thema s onderzoek 2012 Pro Dromi kraamhokken Doorontwikkelen en valideren van de 8 easy onderdelen Start praktijkpilot 1 of 2 Pro Dromi kraamhokken op 10 praktijkbedrijven: verzamelen van ervaringen Meer informatie? Anita.hoofs@wur.nl Vitale varkens Rendement op vleesvarkensbedrijven verhogen door betere technische resultaten en betere diergezondheid Verhogen van de levensduur van zeugen ter verbetering van rendement en maatschappelijke waardering Verbeteren bigkwaliteit Meer informatie? Anita.hoofs@wur.nl Projecten worden gefinancierd door Productschap Vee en Vlees en Ministerie van EL&I. Het Pro Dromi project wordt daarnaast ook door Vereijken, Verbakel en Leenders Roosters gefinancierd.
Thema s onderzoek 2012 Gelten die goed gedijen in groepshuisvesting Het effect van extra leefruimte tijdens de opfok, het aanleren van sociale vaardigheden op jonge leeftijd en het aanbieden van extra kauw- en sjouwmateriaal op agonistisch gedrag (vluchten, dreigen en vechten), huidbeschadigingen, beenwerk, conditie en reproductieresultaten. Meer info: anita.hoofs@wur.nl Een goed te managen en ontspannen drachtfase Nieuw huisvestingsysteem bouwen drachtfase, ontwikkeld door het zeugenhouders netwerk: Wat liggen ze er mooi bij. Kenmerken: individuele comfortabele ligkuilen, gelijktijdige individuele voedering, zeugentoilet (binnen en buiten), overdrukventilatie Meer info: anita.hoofs@wur.nl Projecten worden gefinancierd door Productschap Vee en Vlees en Ministerie van EL&I.
Thema s onderzoek 2012 Varken en zijn vloer Doelstelling: comfortabele ligvloeren ontwikkelen die zodanig attractief voor het varken is dat 90 % van de varkens hier gaan liggen Project start in 2012 Meer info: anita.hoofs@wur.nl Gemeenschapshuis Nieuw huisvestingssysteem kraamzeugen Multisuckling, intermittent suckling, los werpen Een drietal proefschriften als basis Samenwerking Departement Dierwetenschappen Meer info: anita.hoofs@wur.nl Beide projecten worden gefinancierd door Productschap Vee en Vlees en Ministerie van EL&I
Thema s onderzoek 2012 Toiletstal Het door ontwikkelen van de 3 sporen in samenwerking met het bedrijfsleven. Grote groepen met de Pigsy Kleine groepen Gedragstoilet Grote groepen met de Pigsy door ontwikkelen tot een werkend innovatief systeem Gedragstoilet door ontwikkelen op automatisering en het trainen van een varkens op het gebied van mestgedrag Kleine groepen uitbreiden naar afdelingsniveau Netwerk varkenstoilet betrekken bij het systeem en kennis en ideeën delen Meer info: marjolein.vangenugten@wur.nl Financiering: Ministerie van EL&I, Productschap Vee en Vlees en bedrijfsleven
Thema s onderzoek 2012 Werken in de varkenshouderij Het varkensbedrijf moet een goede plek zijn voor mensen die er werken, voorzien van de juiste faciliteiten en gebruiksmiddelen. Het ontwikkelen van systemen ter verbetering van de arbeidsomstandigheden, verhogen van de arbeidsvreugde en verhogen van het arbeidsgemak op het varkensbedrijf. Meer info: marjolein.vangenugten@wur.nl Project wordt gefinancierd door Productschap Vee & Vlees
Thema s onderzoek 2012 Mijn Varken Ontwikkelen van een proeftuin om innovaties rondom dierherkenning en diersturing te ondersteunen Ultieme doel: dier centraal stellen en zelf sturend maken Bedrijfsleven wordt uitgedaagd met innovatieve ideeën aan de slag te gaan Hiervoor reeds in 2011 oriënterende gesprekken gevoerd In 2012 verder vorm gegeven Meer informatie: nienke.dirx@wur.nl of klik hier Gezondheid In 2012 wordt onder andere gewerkt aan: Verminderen van stress tijdens dierverplaatsingen om verspreiding van ziekte te voorkomen Verbeteren van het transport, zowel hygiëne als stress Meer info: nienke.dirx@wur.nl Project wordt gefinancierd door Productschap Vee en Vlees
Thema s onderzoek 2012 Houden van beren In 2012 wordt het volgende onderzoek uitgevoerd op of door medewerkers van VIC Sterksel en Livestock Research: Vervolg onderzoek naar effect van licht, koppelgrootte en schuilwand. Meer informatie: nienke.dirx@wur.nl Bezoeken van praktijkbedrijven om ervaringen en metingen ten aanzien van ongewenst berengedrag te verzamelen en te vergelijken. Meer informatie: carola.vanderpeet@wur.nl Verrijkingsmateriaal In het kader van het Beter Leven Kenmerk 1 ster wordt in 2012 verder gewerkt aan de volgende speerpunten: Nestbouwmateriaal in kraamstal implementeren op praktijkbedrijven (conventionele kraamhokken) Ontwikkelen van innovatief verrijkingsmateriaal voor grotere koppels vleesvarkens Meer info: nienke.dirx@wur.nl Project wordt gefinancierd door Productschap Vee en Vlees en Ministerie van EL&I Project wordt gefinancierd door Ministerie van EL&I en uitgevoerd in samenwerking met VION en de Dierenbescherming
Thema s onderzoek 2012 Energieneutrale stal De volgende projecten zullen gestart worden: Mini Biogas vervolg Mini vergister 2.0 Flex WKK Groen gas Enervatie Nevelkoeling bij vleesvarkens Dubeldoel zonnepanelen (warmte en stroom) Kleine windturbine Padkoeling Enerlatie Uitwerking definitieve ontwerp Pilot op VIC Sterksel Rotorwasser Realisatie prototype rotorwasser Meer info: jos.belgers@wur.nl Project wordt gefinancierd door Productschap Vee en Vlees en bedrijfsleven
Thema s onderzoek 2012 Stofreductie varkenshouderij Onderzoek naar technieken om stof aan te pakken in de stal Verschillende technieken inbouwen en testen op VIC Sterksel Project wordt gefinancierd door Productschap Vee en Vlees en Provincie Brabant STARplus Realisatie STARplus stal Sterksel april 2012 Onderzoek naar effecten van; natuurlijke ventilatie, overdekte buiten verblijf, ruwvoer als wroetmateriaal, mestscheiding en verwerking, etc... Micro Biogas Kleinschalige biogasinstallatie uit derde wereld landen aanpassen aan westerse maatstaven Onderzoek start voorjaar 2012 Meer informatie over deze projecten? Jos.belgers@wur.nl
Partnership Innovators van de varkenshouderij en varkensvleesketen Initiatief van gezamenlijk bedrijfsleven uit de totale varkensvleesketen en VIC Sterksel Doelstellingen partnership: Samenwerking bedrijfsleven en VIC Sterksel bestendigen Gezamenlijke innovatiekracht van de varkenshouderij en varkensvleesketen stevig positioneren voor Agro&Food sector en Nederlandse samenleving Nu al concrete interesse van circa 50 partners Vóór 1 april 2012 ondertekening intentieverklaring. Versterkt u als partner het partnership, u kunt altijd aansluiten! Meer info: marjolein.vangenugten@wur.nl
Nawoord Bedankt voor uw bijdrage! Ook in 2012 doen wij weer graag een beroep op u Samen Sterk, Samen Sterksel Sterk, Sterker, Sterksel Ook in 2012: Inspireren door te realiseren Schroom niet ons te benaderen! Varkens Innovatie Centrum Sterksel 040-2262376 info@varkensinnovatiecentrum.nl