Tae-Hyung Kim 13 14 21.11.2013 Piano 2/6
Praktisch 20u15 start concert concertzaal 21u00 pauze 22u00 vermoedelijk einde concert Piano 2013 2014 Daniil Trifonov 1/6 Concert uitgesteld. Van zodra bekend wordt de nieuwe datum aan alle tickethouders gecommuniceerd. Tae-Hyung Kim 2/6 do 21 november 2013 Daan Vandewalle & Keiko Shichijo 3/6 za 7 december 2013 Bertrand Chamayou 4/6 di 4 februari 2014 Richard Goode 5/6 vr 21 februari 2014 Kristian Bezuidenhout 6/6 vr 4 april 2014 Pralines voor de artiesten worden geschonken door Patisserie & Chocolaterie Joost Arijs. www.joostarijs.be
Programma W.A. MOZART (1756-1791) Fantasie in c, K. 475 W.A. MOZART Pianosonate in c, K. 457 Molto allegro Adagio Allegro assai S. RACHMANINOV (1873-1943) 3 Moments Musicaux, opus 16 Andantino in bes Andante cantabile in b Maestoso in C PAUZE PROKOFJEV (1891-1953) Pianosonate nr. 6 in A, opus 82 Allegro Moderato Allegro Tempo di valzer lentissimo Vivace
21.11.2013 Tae-Hyung Kim Muzikale vensters op het verleden Door Pieter Herregodts Met het concertritueel als raamverhaal en Tae-Hyung Kim in de rol van verteller, biedt dit programma u een geprivilegieerde blik op drie aanmerkelijke en ongemeen boeiende episodes uit de (piano)muziekgeschiedenis. Elk van deze in tijd en ruimte van elkaar gescheiden werelden heeft een onmiskenbaar eigen geluid. Kim troont u via Mozarts Pianosonate in c K. 457 (1784) en de Fantasie in c K. 475 (1785) mee naar het brandpunt van de klassieke periode: Wenen. Vervolgens verstuiven Rachmaninovs Moments musicaux op. 16 (1896) opnieuw het muzikale parfum van de Russische hoogromantiek. Met Prokofievs Zesde pianosonate op. 82 (1939-40) geschreven in tijden van oorlog en cultuurrepressie wordt ten slotte een minder fraaie bladzijde uit de geschiedenis belicht. Wenen, 1784-5 Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) schreef de Pianosonate in c en de Fantasie in c tijdens een van de meest productieve en succesvolle periodes uit zijn leven. Op grote, publieke academiën oogstte hij veel bijval met zijn pianoconcerti. Daarnaast werd hij ook veel gevraagd voor privéconcerten in de aristocratische salons. Zich bewust van zijn stijgende marktwaarde begon Mozart vanaf dan een catalogus aan te leggen waarin hij al zijn nieuwe composities oplijstte. Mozart droeg beide pianowerken op aan zijn leerlinge Maria Theresia von Trattner. Een vorstelijk cadeau, maar Maria Theresia was dan ook niet zomaar een studente. Zij was de echtgenote van iemand die we vandaag als een mediamagnaat zouden omschrijven. Mijnheer von Trattner was immers een prominente drukker en boekverkoper die zich bovendien tot de persoonlijke vriendenkring van keizer Joseph II mocht rekenen. De Trattners bezaten een gebouwencomplex in het centrum van de stad, het Trattnerhof, waarin de Mozarts in 1784 voor een tijdje een woning betrokken. In de concertzaal van het complex bracht Mozart verschillende van zijn klavierconcerti in première. De Trattners werden ook de peetouders van vier van Mozarts kinderen en zouden tot het einde van diens leven met hem bevriend blijven. Zeer tegen zijn gewoonte zou Mozart in een brief aan Maria Theresia die helaas is verloren gegaan hebben toegelicht, hoe de aan haar opgedragen werken moesten worden uitgevoerd en wat zijn muziektheoretische intenties waren. De keuze voor de bijzonder expressieve toonaard c is zeldzaam binnen Mozarts
oeuvre. Volgens de muziekesthetica van de 18e eeuw klinkt deze toonsoort zowel lieflijk als droevig. Do klein is zowel met liefdesverlangen als met liefdesverdriet verbonden. Deze symboliek zet zich door in het openingsmotief van de Fantasie. Mozart gebruikt daarin enkel intervallen die in 18e-eeuwse traktaten als treurig, weemoedig en smachtend werden gekenschetst. Ook de eerder dikke textuur en lage registerkeuze onderstrepen het ietwat akelige sfeertje in dit werk. In de traditie van de Freyen Fantasien uit Carl Philipp Emanuel Bachs Für Kenner und Liebhaber bestaat Mozarts Fantasie in c uit verschillende vaag afgegrensde delen die onderling sterk contrasteren qua toonaard, thematiek en karakter. Op een plotse manier wisselen treurige of driftige passages af met dromerige lyriek. Daardoor vertoont de Fantasie als het ware een manisch-depressief psychogram. In tegenstelling tot de losjes vormgegeven fantasie gehoorzaamt de sonate andere formele conventies: het eerste deel is een sonatevorm, het tweede een ABA-vorm en het derde deel ontplooit zich als een rondo. De stormachtige gestiek van de openingsmaten bracht verschillende auteurs ertoe om de sonate als Beethoveniaans avant la lettre te omschrijven. Ook het derde deel met agitato als uitvoeringsvoorschrift baadt in een sfeer van onrust. Deze wordt opgeroepen door talrijke syncopes, verminderde septiemakkoorden en plotse stiltes. Het tweede deel fungeert als een vredige verpozing tussen de hoekdelen. Toch is ook hier een subtiel spel met dynamiek en ornamentatie aanwezig. Het is veelbetekenend dat Mozart op de kopie voor Maria Theresia voor de eerste keer in zijn oeuvre für das Pianoforte allein schreef en daarmee uitvoeringen op klavecimbel uitsloot. De verregaande verfijning en klankdifferentiatie, maar ook de expansieve sonoriteit die deze werken tentoonspreiden, kan enkel tot haar recht komen op een piano(forte). De Fantasie en de Pianosonate werden in 1785 samen uitgegeven. Naast het feit dat daar goede muzikale redenen voor zijn beide werken zijn qua toonaard, motieven en affect sterk verwant werd de beslissing daartoe waarschijnlijk ingegeven door marktstrategie. In 1784 had Koželuh een concurrent van Mozart bij Torricella een concurrent van Mozarts uitgever Artaria immers pianosonates met een langzame inleiding laten verschijnen. Als alternatief voor dit principe voorzag Mozart de fantasie als introductie op de sonate. Rusland, 1896 Sergei Rachmaninov (1873-1943) was de laatste grote vertegenwoordiger van de romantische stijl in Rusland. Hij zou nooit echt het spoor van zijn eerbiedwaardige voorgangers, te weten Tsjaikovski, Rimski-Korsakov en Arenski, en de bijbehorende 19e-eeuwse expressieesthetiek verlaten. Als jonge componist kon hij rekenen op de persoonlijke interesse en waardering van Tsjaikovski. Laatstgenoemde was dan ook van grote invloed op Rachmaninovs compositieopleiding. Beide componisten deelden een neiging naar geladen lyriek en een aangeboren gevoel voor dramatiek en sfeerschildering. Voor de ontwikkeling van zijn schrijfstijl was Rachmaninovs kunnen als pianovirtuoos van onschatbare betekenis. Bij hem gaan idiomatische virtuositeit immers hand in hand met de integrale exploita-
tie van de expressieve mogelijkheden van de piano. Dat blijkt erg duidelijk uit zijn zes Moments Musicaux waarvoor hij de titel aan de gelijknamige bundel van Schubert ontleende. Contemplatieve momenten alterneren met virtuoze stukken die bol staan van complexe figuraties en passagewerk. Bijzonder is daarbij dat ook doorheen zulke rijke texturen vol twinkelende nootjes passionele melodieën kunnen klinken. De intensiteit van de muziek is erg variabel door het snelle opwellen en luwen van de dynamiek. Sovjet-Unie, 1939-40 Met de vernietiging van de Russische monarchie in 1917 veranderde algauw het economische en naderhand ook het culturele klimaat in het land. Na de coup van de bolsjewieken de zogenaamde Oktoberrevolutie ontvluchtten vele Russische kunstenaars en intellectuelen hun heimat, velen richting Parijs. Rachmaninov was een van hen en ook Sergei Prokofiev (1891-1953) poetste de plaat. Prokofiev keerde in 1936 als enige van de vertrokken componisten terug naar wat onder Stalins bewind Sovjet- Unie was gaan heten en waar de doctrine van het socialistisch realisme het doen en laten van kunstenaars determineerde. Avant-gardisme en buitenlandse invloeden werden resoluut geweerd en overtreders genadeloos vervolgd. Doordat zijn stijl in essentie gestoeld bleef op klassieke principes en op het tonale systeem in West-Europa heerste ondertussen een veel radicaler modernisme scheen Prokofiev aanvankelijk de dans te ontspringen. Tijdens de Grote Vaderlandse Oorlog werd hij meermaals gelauwerd met staatsprijzen en schreef hij ook de obligate propagandamuziek. Enkele jaren na de oorlog verloor hij echter alsnog de steun van het regime en werd hem volksvijandig formalisme ten laste gelegd. Prokofiev stierf ironisch genoeg op dezelfde dag als Stalin. In 1939 begon Prokofiev tegelijkertijd aan de Zesde, Zevende en Achtste pianosonate te werken. Hij voltooide ze achtereenvolgens (respectievelijk in 1940, 1942 en 1944) tijdens WO II. Om die reden zijn ze vandaag de dag als de Oorlogsonates bekend. Het is uitnodigend om ook de agressie, dissonantie en doelbewuste lelijkheid in deze virtuoze en monumentale sonates als subversieve verwijzingen naar de oorlog te interpreteren. Het eerste deel van de Zesde sonate in A zet de toon met een vigoureus motief van dalende parallele tertsen. Dat motief duikt ook nadrukkelijk op in de derde en vierde beweging van de sonate, wat voor een cyclische samenhang zorgt. Percussieve accenten en toonclusters waarbij Prokofiev preciseert dat ze met de vuist moeten gehamerd worden, versterken het martiale karakter. Het tweede deel is een spitant en humoristisch scherzo. In een neoromantische setting bevat de derde beweging een op weelderige melodieën terende sentimentele wals. De prikkelende finale is Prokofiev ten voeten uit: weerspannig sarcasme mondt uit in een turbulente strijd met het hoofdmotief van de sonate. Pieter Herregodts studeerde musicologie en muziekschriftuur en is als praktijkassistent verbonden aan de afdeling Musicologie van de KU Leuven.
Muziek heeft een relatieve verhouding tot de menselijke gevoelens. Kwadratuur sprak met Tae-Hyung Kim Zijn deelname aan de Koningin Elisabethwedstrijd voor piano, waar hij een omstreden vijfde plaats behaalde, dateert van 2010. Inmiddels is het Koreaanse wonderkind Tae-Hyung Kim echter nog altijd maar 21 jaar oud. Aan maturiteit ontbreekt het de jongeman echter niet, en aan avontuur evenmin. Een enthousiast virtuoos aan het woord over cd s opnemen, wonen in Rusland en als Aziaat het klassieke repertoire induiken. Je hebt bij verschillende pianisten gestudeerd. Wie heeft je het meest beïnvloed? In Korea kreeg ik les van professor Choong-Mo Kang en sedert 2008 is professor Elisso Virsaladze mijn docente. Ik heb hen beiden op het juiste moment ontmoet. Beide persoonlijkheden hebben me erg veel bijgebracht, niet alleen over hoe de muziek te spelen, maar ook geestelijk en qua attitude. Ik respecteer hen diep. Heeft jouw vijfde prijs op de Koningin Elisabethwedstrijd veel deuren geopend? Is er meer mogelijk sedert het concours? Ik zou ja kunnen zeggen, maar evengoed nee. Er zijn traditioneel een aantal concerten gepland nog voor het concours begint: bijvoorbeeld de winnaar speelt dat concert, wie tweede en derde eindigt een ander concert, enzovoort. Het is natuurlijk niet onlogisch dat de meeste concerten naar de eerste drie prijswinnaars gaan. Het meest belangrijke is echter dat de competitie diegenen die er hoog zijn geëindigd niet voor altijd kan helpen. Men moet zelf aan de weg timmeren om een concertpianist te worden, blijven schaven aan een carrière. De wedstrijd zie ik
vooral als een kans, een opportuniteit. Sedert de Koningin Elisabethwedstrijd heb ik niet meer aan andere competities deelgenomen, uitgezonderd de Hastings International Piano Concerto Competition in de maand maart van dit jaar. De reden van mijn deelname is dat ik graag in het Verenigd Koninkrijk wilde spelen, want ik had daar eerlijk gezegd geen contacten. Ik kwam ook te weten dat men in de finale met de Royal Philharmonic Orchestra mocht spelen en dat de winnaar enkele concerten verspreid over het land aangeboden kreeg. Daarom deed ik mee en ik behaalde er zowel de juryprijs als de publieksprijs. Voor en na mijn Belgische passage speel ik met het RPO in Dartford en met het Finchley Chamber Orchestra in Londen. Meteen na de prijsuitreiking van de Koningin Elisabethwedstrijd gingen er stemmen op dat je een veel hogere waardering had verdiend dan de vijfde plaats die je werd toegekend. Hoe sta je daar zelf tegenover? Telkens wanneer ik een concert in België speel, krijg ik die opmerking te horen! Dat betekent dat mensen nog altijd aan mijn concert denken: misschien heeft mijn spel die avond mensen diep geïnspireerd. Ik heb geen spijt van mijn interpretaties op het concours en ik geloof tot op de dag van vandaag dat ik goed contact gemaakt heb met het publiek. Op het programma tijdens het concert in de Handelsbeurs staan Prokofjev en Rachmaninov naast Mozart. Vanwaar deze eerder ongewone combinatie? De afgelopen twee jaar, sedert 2011, ben ik in Rusland geweest om het echte Rusland te ontdekken. Pianisten hebben toegang tot heel wat Russische repertoire en ik wou zien, voelen en weten wat de grootmeesters (Tsjaikovski, Scriabin, Prokofjev en anderen) gezien en gevoeld hebben in hun leven. Uiteraard is er inmiddels veel veranderd, maar niet alles: er zijn nog altijd die gigantische straten, die prachtige orthodoxe kathedralen bedekt met sneeuw, en natuurlijk de manier waarop de Russische bevolking leeft en denkt, de koude, sombere Russische ziel,... Ik ben erg opgetogen dat ik een gevoel aan mijn verblijf daar heb overgehouden, een dat alleen mogelijk was door er te leven, en niet alleen op reis te gaan. Sedert ik er heb gewoond, heb ik me trouwens met het repertoire bezig gehouden. Dus koos ik Prokofjev, die in combinatie met Mozart overigens zeer goed werkt. Rachmaninovs Moments Musicaux koester ik daarenboven van harte, dus wilde ik ze graag spelen voor het Belgische publiek. Sommige uitvoerders verkiezen historische instrumenten wanneer het gaat om bijvoorbeeld de muziek van Mozart. Wat is jou kijk daarop? Het is heel belangrijk om te weten hoe muziek klonk in de tijd dat ze tot stand kwam. Als mijn oren zich daar van bewust zijn, dan is mijn klank al anders. Maar waarom teruggrijpen naar historische instrumenten? Om dichter bij de verbeelding van de componist te staan, of de betekenis van zijn keuzes beter te begrijpen misschien. Tegenwoordig is alles echter veranderd: de omvang van de concertzalen, onze oren,... In feite is het allerbelangrijkste om de boodschap van de componist en van de muziek niet uit het oog te verliezen.
Klassieke muziek lijkt voornamelijk een ouder publiek aan te spreken. Zoek je zelf aansluiting bij jongere mensen, of is dat onmogelijk als uitvoerend musicus? Ik ben er trots op dat we in Korea voor klassieke concerten een publiek kunnen aanspreken waarin behalve oudere mensen ook tieners en twintigers zitten. Dat komt omdat we in mijn land van herkomst boeiende, andere soorten concerten geven. Dat kan bijvoorbeeld een matinee-concert zijn met uitleg erbij. Deze concerten vinden steeds meer ingang en jonge mensen lijken steeds meer hun weg naar de concertzaal te vinden. Wat is, tot slot, je geprefereerde context om muziek te maken: kamermuziek, het solo-repertoire of toch het pianoconcerto? Ah, dat is nu eens een moeilijke vraag. Ik heb een pianotrio opgericht na een ontmoeting met uitstekende muzikanten, waarmee ik nu studeer aan de Musikhochschule in München. Dit omdat ik ongelofelijk van kamermuziek houd hopelijk kan ik op een dag met het trio in België spelen! Alleen op het podium doe ik ook graag, en met orkest ben ik altijd enorm enthousiast over de communicatie met mijn goede vrienden, met name het orkest en de dirigent. Deze tekst is een samenvatting van het gesprek dat Kwadratuur had met Tae-Hyung Kim. Het volledige interview leest u op www.kwadratuur.be
10 jaar Kwadratuur Muziek meer dan verdubbeld Op 1 september 2013 is het exact tien jaar geleden dat Kwadratuur het levenslicht zag. Deze muziekwebsite heeft sindsdien een vaste plaats veroverd in het muzieklandschap. Zomer 2002: een kleine groep muziekliefhebbers komt tot de vaststelling dat er heel wat steengoede muziek onbesproken blijft door het gros van de Belgische (Vlaamse) media. Ze besluit het heft in eigen handen te nemen en op 1 september wordt Kwadratuur.be geboren. Belangrijkste uitgangspunt is die minder belichte muziek verspreiden naar en toegankelijk maken voor een groot publiek. Sindsdien werkt een team van een 15- tal vrijwilligers aan deze website die door de jaren heen een gerespecteerd medium is geworden. Ze publiceerden meer dan 8600 cd-besprekingen in de meest uiteenlopende genres, honderden interviews en evenveel aankondigingen en reportages van muziekevents in België en (net) daarbuiten. Om dit te vieren presenteert Kwadratuur dit najaar in samenwerking met enkele vaste partners - De Roma, De Kreun, De Singer, Handelsbeurs Concertzaal, De Bijloke en KC BELGIE - een reeks van exclusieve concerten. Deze weerspiegelen de verscheidenheid aan stijlen die Kwadratuur al tien jaar uniek maakt. Wedstrijd Bezoek de Kwadratuur-stand op de 10 Jaar Kwadratuur-concerten en maak kans op een van de drie cd-pakketten met daarin de volgende cd s: The Wayne Shorter Quartet - Without a Net (Blue Note) Oneohtrix Point Never - R Plus Seven (Warp) Cuarteto Casals - Franz Schubert: String Quartets D.87 & D.887 (Harmonia Mundi) Ellery Eskelin - Trio New York II (Prime Source) All Included - Reincarnation of a Free Bird (Stone Floor) Ictus - Fausto Romitelli: An Index of Metals CD+DVD (Cypres) Hamilton de Holanda - Trio (Brasilianos) Splashgirl - Field Day Rituals (Hubro) Lionel Beuvens - Trinité (Igloo) Elke bezoeker kan een keer per concert (en dus ook elk concert opnieuw) deelnemen. De winnaars worden persoonlijk op de hoogte gebracht na het laatste optreden.
Binnenkort in de Handelsbeurs: Antje Weithaas (viool), Tanja Tetzlaff (cello) & Alexander Lonquich (piano) M. Ravel, A. Dvorak do 28.11.2013 Handelsbeurs concertfoto s Op de meeste klassieke concerten is onze huisfotografe Evy Ottermans aanwezig. Zij heeft aandacht voor wat er op het podium en in de backstageruimtes gebeurt. Het resultaat zijn vaak verrassende en ontroerende foto s die een dag na het concert op www.handelsbeurs.be gepubliceerd worden. Deze foto s worden op concertavonden ook geprojecteerd in de foyer. Foyer Matinee: Roel Dieltiens 300 jaar cello in 60 minuten Op 15 december loodst cellist Roel Dieltiens ons door drie eeuwen celloliteratuur. Met wisselend de barok- en moderne cello tussen de knieën illustreert hij de ontwikkelingen die de cello en bijgevolg de cellomuziek onderging doorheen de muziekgeschiedenis. Op het programma onder meer muziek van Domenico Gabrielli, Johann Sebastian Bach, Zoltan Kodaly, George Crumb en Sofia Gubaidulina. Tekst Pieter Herregodts Foto Antje Weithaas Giorgia Bertazzi Coördinatie programmaboekje Handelsbeurs Concertzaal V.U. Stefaan D haeze Handelsbeurs Concertzaal, Kouter 29, 9000 Gent