De geschiedenis van het katholieke hoofddoekje Platform Stop Racisme en uitsluiting
Oorsprong In de bijbel vind je veel verhalen met een vernoeming van een gedragen hoofddoek,sluier of tulband. In I Corintiers 11:5-9 staat: Een vrouw daarentegen brengt schande over haar hoofd wanneer zij blootshoofds bidt of profeteert;ik vind dat even erg als wanneer haar hoofd kaalgeschoren was.als een vrouw geen sluier hoeft te dragen,kan ze net zo goed haar haar afknippen.maar als het voor haar een schande zou zijn om kortgeknipt of kaalgeschoren te zijn,laat haar dan wel een sluier dragen. Een man hoeft zijn hoofd niet te bedekken,want hij is het beeld van Gods glorie,maar de vrouw is de glorie voor haar man. omslag: moeder Theresa Maria
nonnen op de fiets Het was deze tekst die leidde tot het pauselijk gebod dat vrouwen verplichtte hoofdbedekking te dragen in een katholieke kerk. Pas in 1965(!),op het Tweede Vaticaans Concilie is deze verplichting afgeschaft. Bijzonder is dat deze emancipatie van de katholieke vrouw gepaard ging met het afschaffen van een gebod en niet-zoals men nu denkt te doenmet het instellen van een draagverbod. Tegenwoordig wordt de hoofddoek in Noord-Europa alleen nog maar gedragen in Tridentijnse missen en door katholieke zusters. In Zuid-Europese en Latijns-Amerikaanse landen is het nog wel gebruikelijk dat katholieke vrouwen ter kerke gaan met een hoofddoek en dan vooral de mantilla.
Iconografie In de christelijke iconografie is een sluier of hoofddoek het symbool van kuisheid,maar duidt ook op de plaats van de vrouw in relatie tot God en de man. Maria wordt meestal afgebeeld met een hoofddoek op. Nu vind je de hoofddoek als symbool van kuisheid nog terug in hedendaagse bruids- en eerste communiekleding.
De mantilla De mantilla(in het Spaans letterlijk manteltje) is een Spaanse hoofdsluier gemaakt van kant. In Zuid-Europa en Zuid-Amerika is deze meestal zwart. In Azie wordt vooral de witte versie gedragen. Wel moet de rest van de kleding in overeenstemming zijn met de gekozen mantilla. Zwarte mantilla
De mantilla is niet verplicht,maar wordt nog steed massaal gedragen door katholieke vrouwen over de hele wereld. Aan het Spaanse hof wordt de mantilla bij religieuze plechtigheden nog steeds voorgeschreven. witte mantilla
bruidssluier De sluier Een sluier is een dunne doek die gebruikt wordt om het gezicht te bedekken. Op bruiloften en begrafenissen worden nog steeds sluiers gedragen. Ook doet het dienst als ceremonieel gewaad voor vrouwen. Zo bestaat het gebruik dat vrouwen een sluier of hoofddoek dragen bij een pontificale audientie. Dat betekent dus eigenlijk dat de paus alleen met vrouwen spreekt die hun hoofd bedekken. Daarbij worden vrouwen ook geacht hun armen en benen te bedekken. Sinds juli 2010 gelden dezelfde regels nu voor het gehele St.Pieters plein en houdt de kledingpolitie van het Vaticaan streng toezicht(daily Mail). Souvenirwinkels voorzien in de behoefte door het verkopen van hoofddoeken en papieren broeken en bloezen. Ook katholieke zusters dragen nog steeds hoofdbedekking.
Eerste communiekleding In de jaren zestig ontstond verzet onder vrouwen die het vrouwonvriendelijk vonden als de man de sluier van het hoofd van de bruid neemt in de huwelijksceremonie. Vrouwen die hun onafhankelijkheid wilden tonen,deden dit door zelf hun sluier op te lichten. Concluderend kunnen we zeggen dat ook nu nog de hoofddoek een belangrijke plaats inneemt in de katholieke traditie. De verplichting is grotendeels verdwenen maar nog steeds sterk aanwezig in het Vaticaan. Het gebruik is echter niet verdwenen en de meerderheid van de katholieke wereldbevolking draagt nog steeds een hoofddoek, sluier of mantilla in de kerk.
De controversie Op het Tweede Vaticaans Concilie is de verplichting tot het dragen van een hoofddoek (grotendeels) afgeschaft. Er is echter nooit een verbod gekomen op het dragen daarvan en het wordt nog steeds aangemoedigd door de paus zelf. Voor de katholieke kerk geldt sinds 1965: Baas Op Eigen Hoofd. Ook verklaarden de concilievaders zich een voorstander van het tonen van respect voor andere godsdiensten. Het besluit van de Don Bosco directie het dragen van een hoofddoek te verbieden heeft dus niets te maken met welke katholieke voorschriften of gebruiken dan ook. Sterker nog:het druist daar recht tegenin en tast daarmee het katholieke karakter van de school aan. Volendam anno1900
christelijke vrouwen in Jordanie Moslims baseren het gebod tot het dragen van hoofddoekjes mede op later aan Mohammed toegeschreven uitspraken(hadith). Daarbij is de invoering van het hoofddoekje in de islam waarschijnlijk mede het gevolg van christelijke invloeden uit Byzantium. Vandaag wijzen islam geleerden in dit verband nog naar de bijbeltekst van 1Corinthiers11. Ironisch genoeg wordt de moslima er op een katholieke school voor gestraft dat haar voorouders zich indertijd hebben aangepast aan een katholieke gewoonte en bijbeltekst!
Nawoord Het argument dat een hoofddoekje de katholieke identiteit van de school aantast blijkt onhoudbaar. Het hoofddoekje maakt nog steeds deel uit van het katholieke landschap en het verbieden ervan is dus een vrijheidsbeperking voor het eigen geloof. Wij zijn het niet eens met een draagverbod voor hoofddoekjes op een school,openbare gebouwen of waar dan ook. Daarbij is het hoofddoekje steeds vaker niet alleen een religieuze uiting maar wordt ook gedragen als mode of als symbool van verzet. Maar belangrijker is dat we een maatschappij willen,die mensen in hun waarde laat. Waar iedereen zelf zijn kleding kan uitkiezen en zijn geloof, overtuiging of geaardheid kan uiten zonder dat zijn medeburgers daarover vallen. Waarom zou een hoofddoek van een moslima storend zijn en wordt de bruidssluier van Kate Middleton door miljoenen moeiteloos geaccepteerd? Het platform Stop Racisme en Uitsluiting richt zich tegen iedere vorm van racisme zoals antisemitisme,islamofobie,homofobie en andere vormen van discriminatie en vreemdelingenhaat. Het Platform onderneemt acties tegen beleidsvoorstellen van overheden en instellingen die racisme en/of discriminatie bevorderen. Het besluit van de Don Boscoschool om hoofddoekjes te verbieden was voor ons aanleiding om dit boekje te maken wat mede aantoont dat de argumentatie van de directie onjuist is,maar bovenal ongewenst. Platform Stop Racisme en Uitsluiting www.stopracisme.nu
Baas Op Eigen Hoofd