Calamiteitenbestrijdingsplan Uitval afvalwaterzuivering

Calamiteitenbestrijdingsplan Uitval afvalwaterzuivering CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 1

Versie Gewijzigd door Vastgesteld door Vastgesteld op 1.0 ZB- Team Afvalwaterketen & College van D&H 7 juni 2011 (ontwerp) Contractbeheer 1.1 ZB- Team Afvalwaterketen & Contractbeheer College van D&H 6 december 2011 CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 2

INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding... 5 1.1 Scope, opzet en doel... 5 1.2 Kwaliteitsborging en versiebeheer... 6 1.3 Samenwerking met Delfluent Services B.V.... 6 1.4 Leeswijzer... 6 1.5 Lijst met gebruikte afkortingen... 7 2 Uitgangspunten... 8 2.1 Systeembeschrijving... 8 2.2 Taken en verantwoordelijkheden... 8 2.3 Beheerssysteem... 8 2.4 Raakvlakken met externe organisaties... 9 3 Algemene risico s... 10 4 Scenario s... 11 4.1 Scenario: Extreme neerslag... 11 4.2 Scenario: Langdurige droogte... 12 4.3 Scenario: Stormvloed... 13 4.4 Scenario: Technisch falen... 14 4.5 Scenario: Grootschalige ongelukken... 16 4.6 Scenario: Menselijk handelen... 18 4.7 Scenario: Stroomuitval... 20 5 Overzicht beslisbevoegdheden bij maatregelen... 23 6 Nazorg en evaluatie... 26 6.1 Nazorg... 26 6.2 Evaluatie... 26 7 Restrisico s... 27 8 Bijlagen... 28 CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 3

Bijlagen 1 BHV plan AWZI NWA 2 BHV plan AWZI De Groote Lucht 3 Telefoonlijst van externe partners (gemeenten, politie, brandweer) 4 Algemene werkwijze bij calamiteit 5 Overzicht van de persleidingen en noodoverlaten sector Zuiveringsbeheer 6 Lijst Taken en verantwoordelijkheden sector Zuiveringsbeheer 7 Sitrap Actiecentrum Zuiveringsbeheer 8 Logboekformulier CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 4

1 Inleiding 1.1 Scope, opzet en doel Dit Calamiteitenbestrijdingsplan Uitval afvalwaterzuivering is een nadere uitwerking van het Calamiteitenplan van het Hoogheemraadschap van Delfland en is onderdeel van het Handboek Calamiteitenzorg. In onderstaande Figuur 1 is de opzet van het Handboek Calamiteitenzorg gevisualiseerd. Handboek Calamiteitenzorg Calamiteitenplan (generieke voorbereiding) Bestrijdingsplannen (specifieke voorbereiding) Scenarioboek (multi-disciplinair) Supplementen Werkwijzebeschrijving Crisiscommunicatieplan OTO-plan Juridisch supplement Juridisch supplement CBP1 CBP2 CBP3 CBP4 CBP... Scenario A Scenario B Scenario C Scenario D Scenario E Scenario F Scenario... Figuur 1 Opzet handboek calamiteitenzorg Delfland Dit bestrijdingsplan heeft als doel de bij een calamiteit betrokken medewerkers van het Beleidsteam (BT), Operationeel team (OT) en Actieteam (AT) te ondersteunen in de voorbereiding, de bestrijding en in de afhandeling van een incident of calamiteit. Een calamiteit wordt binnen Delfland gedefinieerd als een calamiteit is een gebeurtenis, al dan niet plotseling optredend, met zodanig(e) (verwachte of dreigende) ernstige gevolgen voor waterkering, waterbeheersing en/of waterkwaliteit dat het noodzakelijk kan zijn af te wijken van het bestuurlijk vastgestelde beleid en/of gangbare procedures, of beslissingen te nemen waarin het vastgestelde beleid niet voorziet (zie ook hoofdstuk 1 van het calamiteitenplan). Geen enkele calamiteit is gelijk: bij de bestrijding moet dan ook altijd ruimte zijn voor een flexibele aanpak. Dit bestrijdingsplan is daarom nadrukkelijk géén draaiboek maar een naslagwerk. Daar waar zinvol of nodig zijn voor onderdelen wel specifieke draaiboeken of protocollen uitgewerkt. Handboek Calamiteitenzorg: het overkoepelende kader Het Handboek Calamiteitenzorg (hierna: handboek) biedt het kader voor het optreden van Delfland bij calamiteiten. Het handboek bestaat uit verschillende onderdelen waaronder het Calamiteitenplan Delfland (hierna: calamiteitenplan), een aantal separate Calamiteitenbestrijdingsplannen (hierna: bestrijdingsplan) en een Scenarioboek. Calamiteitenplan: generieke (organisatorische) voorbereidingen In het calamiteitenplan staan de uitgangspunten en kaders beschreven waarbinnen Delfland incidenten en calamiteiten bestrijdt. Dit is de structuur van de calamiteitenorganisatie, alarmering en opschaling, leiding en coördinatie, samenwerking met de Veiligheidsregio en externe partners, informatielijnen en een beschrijving van het calamiteitenzorgsysteem inclusief het beheer daarvan. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 5

Bestrijdingsplan: representatieve gebeurtenissen integraal bekeken De bestrijdingsplannen zijn meer operationeel van aard en richten zich op de specifieke voorbereiding van Delfland op een aantal voorzienbare risico s. Het bestrijdingsplan gaat op hoofdlijnen in op de (integrale) effecten, knelpunten en mogelijke maatregelen. Het is gericht op het geven van een goed integraal totaalbeeld en laat belangrijke dwarsverbanden zien. De doelgroep is vooral het operationeel team (OT), maar dit hoofdonderdeel bevat ook belangrijke informatie voor het actieteam (AT) en het beleidsteam (BT). Het bestrijdingsplan is opgesteld op basis van een aantal representatieve scenario s. Het doel van de bestrijdingsplannen is: In beeld brengen van effecten, tijdslijn, partners. In beeld brengen relaties met alle betrokken vakgebieden; Inzichtelijk maken van mogelijke knelpunten en dilemma s; Benoemen van hoofdlijnen van bestrijdingsbeleid; Opsommen van mogelijke maatregelen. Operationele bijlagen Elk bestrijdingsplan omvat bijlagen met achtergronden, inzetprocedures, bereikbaarheidslijsten en -indien relevant- uitwerkingen op objectniveau. Deze bijlagen zijn bedoeld voor handzaam gebruik tijdens calamiteiten en/of achtergronden bij de voorbereiding (oefeningen calamiteitenorganisatie). Scenarioboek Dit bestrijdingsplan heeft een integrale opzet en is sterk ingestoken vanuit scenario s die Delfland in de ontwikkeling van de bestrijdingsplannen heeft uitgewerkt. Scenario s zijn een integrale en multi-disciplinaire beschrijving van oorzaak-gevolg relaties vanuit een bepaalde begin-gebeurtenis. De ontwikkelde scenario s zijn opgenomen in het onderdeel Scenarioboek van het handboek. 1.2 Kwaliteitsborging en versiebeheer Het onderliggende bestrijdingsplan Uitval Afvalwaterzuivering is in beheer bij het team ZB/A&C en wordt periodiek vastgesteld door de sectretaris-directeur (zie ook hoofdstuk 11 van het Calamiteitenplan). Voor de actualisering van het bestrijdingsplan is speciaal aandacht nodig voor dynamische gegevens zoals: ervaringen die bij de oefeningen en werkelijke incidenten of calamiteiten zijn opgedaan; wijzigingen in de bedrijfs- of calamiteitenorganisatie; wijzigingen in de samenstelling van teams, telefoonnummers, functies, wet- en regelgeving. Wanneer de lezer/gebruiker onjuistheden of onduidelijkheden opmerkt, wordt deze verzocht dit door te geven aan de coördinator calamiteitenzorg. 1.3 Samenwerking met Delfluent Services B.V. Omdat de zuiveringsregio twee beheerders kent en daardoor twee verschillende bedrijfsvoeringen, is het van belang dat de interactie tussen HHD en Delfluent Services B.V. (DSBV) goed geborgd is. Dit bestrijdingsplan geeft ook informatie over de samenwerking tussen Delfland en DSBV in geval van een calamiteit. DSBV heeft een eigen bedrijfsvoering en ook een apart calamiteitenbestrijdingsplan. Wanneer er in de Haagse regio, op het gebied van transport of zuivering van afvalwater, een calamiteit ontstaat, wordt Delfland direct door DSBV ingelicht en andersom. Door DSBV wordt in dit geval een AT geformeerd. Dit AT valt hiërarchisch onder het OT van Delfland. De gedelegeerde van DSBV, algemene directeur of diens plaatsvervanger, neemt plaats in het OT. Communicatie tussen OT en AC van DSBV verloopt via hem. De organisatiestructuur van Delfland en DSBV staat in de verschillende Calamiteitenplannen beschreven. DSBV heeft haar calamiteitenorganisatie zodanig op die van Delfland afgestemd dat deze in geval van een calamiteit als integraal AT van Delfland zal opereren. 1.4 Leeswijzer Dit bestrijdingsplan is een verdere uitwerking van de in het calamiteitenplan genoemde scenario s. Bij de verschillende scenario s worden de effecten, knelpunten en maatregelen genoemd. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 6

In de bijlagen van dit bestrijdingsplan staat informatie over de gemalen van sector Zuiveringsbeheer (de gegevens van de Haagse regio staan in de calamiteitenplannen van DSBV), telefoonlijsten van personeel, gemeenten en politie als ook de bevoogdheden om op te schalen. 1.5 Lijst met gebruikte afkortingen AC Actiecentrum, de fysieke ruimte van waaruit het Actieteam opereert, voor Actieteam Zuiveringsbeheer is dat de kantoorlocatie te Vlaardingen AT Actieteam ATL Actieteamleider AWZI Afvalwaterzuiveringsinstallatie BT Beleidsteam CBP Calamiteitenbestrijdingsplan CCK Centrale Controle Kamer DGL AWZI De Groote Lucht DSBV Delfluent Services B.V. DWA Droogweeraanvoer GIS Geografisch informatiesysteem HHD Hoogheemraadschap van Delfland HNP AWZI Harnaschpolder HRT AWZI Houtrust IRIS Integraal resultaatgericht informatie systeem MTD Meldpunt Toezicht Delfland NWA AWZI Nieuwe Waterweg OT Operationeel Team RG Rioolgemaal RWA Regenweeraanvoer RWS Rijkswaterstaat SMO Sector Management Overleg Wm Wet milieubeheer WS Sector Watersystemen Wvo Wet verontreiniging oppervlaktewateren CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 7

2 Uitgangspunten 2.1 Systeembeschrijving Een AWZI ontvangt en zuivert afvalwater en transporteert het gezuiverde effluent naar het door Rijkswaterstaat (RWS) beheerde oppervlaktewater. RWS heeft in haar lozingsvergunningen eisen gesteld aan de effluentkwaliteit. De zuiveringen zijn daarop ontworpen, uitgaande van een bepaalde influentkwaliteit en een debiet. Uitval van een (deel van de) AWZI kan leiden tot minder zuiveringscapaciteit, zowel kwalitatief als kwantitatief. Afhankelijk van de calamiteit en de omstandigheden kan de verminderde zuiveringscapaciteit bijgevolg leiden tot overschrijding van de effluentnormen. Dit moet zo snel mogelijk aan de oppervlaktewaterbeheerder (in dit geval RWS) worden gemeld. In sommige gevallen zal zelfs by-pass niet mogelijk zijn. Binnen korte tijd zullen de toeleverende rioolstelsels volledig gevuld worden en overstorten op het oppervlaktewater. Op NWA zullen bij stroomuitval de beluchting, effluentpompen, tussengemaal en retourslibgemaal uitvallen. Er bestaat de mogelijkheid om ongezuiverd water via een Bypass-leiding direct op de Nieuwe Waterweg te lozen. Ook de AWZI s HRT en de HNP hebben een effluent gemaal. Het effluent gemaal van HNP transporteert het effluent naar HRT waar het effluent van beide zuiveringen via een 2,5 km lange zeeleiding naar de Noordzee wordt gepompt. Bij uitval van het effluentgemaal HRT van de zuivering kan dit, afhankelijk van het getij en het debiet, geheel of gedeeltelijk onder vrij verval naar de Noordzee stromen. Het overschot van het effluent van Harnaschpolder kan dan overstorten op het verversingskanaal. Hiervoor zijn meldingsprocedures. HRT heeft een tussengemaal tussen voorbezinktanks en beluchtingstanks. Bij uitval van dit tussengemaal zal voorbezonken afvalwater op de Noordzee geloosd worden. Bij DGL wordt het zuiveringsproces onder vrij verval doorlopen zonder effluentpompen of tussengemaal. Dat betekent dat bij stroomuitval het water in de verschillende tanks door zal lopen maar het zuiveringsproces minder wordt omdat de blowers het niet meer doen. In dat geval kan ongezuiverd afvalwater direct op `t Scheur (deel van de Nieuwe Waterweg) of het oppervlaktewater in het beheersgebied worden geloosd. Dit moet aan de beheerder van het oppervlaktewater RWS gemeld worden. Uitval van een AWZI of een persleiding naar een AWZI heeft een aantaal nadelige gevolgen. Naast economische schade als gevolg van reparatie en opruimen moet rekening gehouden worden met een verhoging van de lozingsheffing. Ook kan, als de uitval te lang duurt, grote milieuschade ontstaan omdat het afvalwater ongezuiverd in het milieu terecht komt.voor de ingezetenen kan een aantaal consequenties daarvan direct merkbaar zijn. Dat betreft o.a. stinkende sloten, vissterfte, het op stal houden van vee (i.v.m. besmet slootwater) en een zwemverbod bij overschrijding van de kwaliteitseisen van zwemwater. Om deze redenen is Delfland, als oppervlaktewaterbeheerder, er alles aan gelegen om milieuschade zo veel mogelijk te beperken. 2.2 Taken en verantwoordelijkheden Het zuiveren van het afvalwater vindt plaats op de zuiveringsinstallaties. Om het afvalwater naar de installatie te transporteren zijn persleidingen gelegd vanaf de rioolgemalen, alwaar de gemeenten hun afvalwater afleveren. Het is de taak van Delfland om als waterkwaliteitsbeheerder het door de gemeente aangeboden afvalwater (influent) via de daarvoor bestemde afvalwatertransportleidingen af te voeren naar een AWZI, alwaar het gezuiverd wordt en als effluent, dat voldoet aan de daarvoor gestelde eisen, worden geloosd. 2.3 Beheerssysteem In de regio van Delfland bevinden zich 4 zuiveringsinstallaties, waarvan de AWZI s De Groote Lucht en Nieuwe Waterweg door Delfland zelf beheerd worden. Het beheer van de AWZI s Harnaschpolder en Houtrust in de Haagse Regio is uitbesteed aan Delfluent Services B.V. De AWZI s voeren het gezuiverde water (effluent) af op buitenwateren, DGL en NWA namelijk op de Nieuwe Waterweg en de AWZI s HRT en HNP naar de Noordzee. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 8

Alle AWZI s zijn bedienbaar vanuit de Centrale Controle Kamer (CCK) van de AWZI's, evenals vanaf de laptops van de wachtdienstmedewerkers. 2.4 Raakvlakken met externe organisaties In geval van overstort of dreigende overstort vanuit het gemeentelijk stelsel moet de gemeente geïnformeerd worden. In geval van overschrijding van de effluentnormen moet RWS geïnformeerd worden. In geval van een ongebruikelijke situatie op de AWZI moet de Wm vergunningverlener geïnformeerd worden (Provincie of gemeente). CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 9

3 Algemene risico s Bij een uitval van of schade op een zuiveringsinstallatie is er risico op: Waterverontreiniging door lozing van gedeeltelijk gezuiverd of ongezuiverd afvalwater op buitenwater (gevaar voor vee en landbouw); wel verbonden met een boete van RWS; Geur- of geluidshinder door uitgevallen of beschadigde onderdelen (bijvoorbeeld de luchtbehandeling of een opslagtank); Afblazen van methaangas als de gasmotoren en de fakkel niet functioneren (bijvoorbeeld door brand bij gasmotoren) wat verstikking- en explosiegevaar tot gevolg heeft en belasting is voor het milieu; Verminderde capaciteit AWZI; Verontreiniging van bodem en oppervlaktewater door afvalwater, slib en/of chemicaliën die door een calamiteit vrijkomen. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 10

4 Scenario s De scenario s in dit hoofdstuk zijn intern goed afgestemd en in samenhang met de andere disciplines binnen Delfland (peilbeheer, watersysteem, waterkwaliteit, waterkeringen, communicatie en crisisbeheersing) en DSBV uitgewerkt. In het volgende hoofdstuk staat beschreven welke mogelijke oorzaken en gevolgen er bij deze scenario s bestaan. De organisatiestructuur en beslissingsbevoegdheid tijdens een calamiteit is voor ieder scenario gelijk geregeld, gebaseerd op een paar criteria zoals budgetlimiet, juridische implicaties etc. wordt de verantwoordelijkheid voor een beslissing bij een bepaalde functie gelegd. Voor meer informatie over het tot stand komen van de scenario s zie hoofdstuk 5 van het Calamiteitenplan. 4.1 Scenario: Extreme neerslag Extreme neerslag kan verwacht of onverwacht zijn. In geval van onverwachte heftige neerslag is er geen tijd om zich voor te bereiden. Meestal zal de invloed een regionaal karakter in het beheergebied van Delfland hebben. Effecten Rioolstelsel loopt vol en kan niet meer in het oppervlaktewater overstorten door de hoge waterstanden Door regenweeraanvoer (RWA) zal het afvalwater versneld het zuiveringsproces doorlopen en minder gezuiverd geloosd worden. Dit heeft een negatief effect op de verontreinigingsheffing. Door de hoeveelheid water zal de vuilconcentratie omlaag gaan. Met name als het debiet de ontwerpcapaciteit overschrijdt is de kans groot dat niet aan de effluenteisen kan worden voldaan. Uitspoelen biologie AWZI met een lange termijn impact van een mogelijke uitval van de zuivering. Uitspoeling van de biologie, dat zijn de micro-organismen voor het zuiveringsproces, kan door een combinatie van omstandigheden gebeuren: RWA en een slechte bezinkbaarheid van slib, RWA en een te hoge droge stof gehalte dan het ontwerp en RWA in combinatie met onderhoud nabezinktank(s). Door de vele neerslag zal een kering kunnen verweken, breken en polders onder lopen. Als b.v. de secundaire kering Harnaschpolder doorbreekt zullen kritische onderdelen van de AWZI HNP onder water lopen. Het is dan van belang om deze onderdelen af te schakelen en veilig (spanningsloos) achter te laten om de schade te beperken. Desondanks is de kans groot dat na een dijkdoorbraak de zuivering langdurig uit bedrijf is omdat er veel onderdelen vervangen moeten worden en dat niet alleen bij deze AWZI is. Dit heeft tot gevolg dat er langdurig overstort in het aanvoerend rioolstelsel zal plaatsvinden en/of ongezuiverd afvalwater de AWZI zal by-passen. Hierdoor vervuilt het oppervlaktewater. Knelpunten Een dilemma is de beslissing van decentraal overstort versus by-pass zuivering. Deze beslissing wordt gezamenlijk genomen door Delfland en de betreffende gemeente. By-pass leidt tot milieuschade op de Noordzee. Overstort heeft vaak gevolgen voor gezondheid van mens en dier en milieuschade, verspreid in het verzorgingsgebied van Delfland. Vergunningstechnisch is deze stap wel geregeld. Er bestaat het risico op vervuiling van Rijkswater door overschrijding van de ontwerpcapaciteit. Installatieonderdelen die gevoelig zijn voor overstroming moeten vooraf geïnventariseerd worden. Dat geldt ook voor schadebeperkende maatregelen. Er moet bekeken worden of acuut gevaar door uitspoelen van de zuivering bestaat. Vervolgens moet een afweging gemaakt worden of het verstandiger is te bypassen of de biologie te laten uitspoelen. Deze beslissing wordt door het OT genomen. Langdurige vervuiling van het oppervlaktewater als gevolg van overstort en/of by-pass leidt tot gevaar voor milieu en gezondheid van mens en dier. Communicatie maakt de risico s bekend. Maatregelen noodoverlaten op Nieuwe Waterweg bypass zuiveringen te verkiezen boven: o o risico hogere heffingen RWS in verband met de slechte waterkwaliteit. overstort in het verzorgingsgebied met gevolgen voor de (volks)gezondheid in verband met slechtere waterkwaliteit. Daarvoor zal eigenlijk nooit gekozen worden. Het beleid van Delfland is een verbeterd gescheiden transportstelsel toe te passen om het probleem van mogelijke uitspoeling preventief te voorkomen. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 11

4.2 Scenario: Langdurige droogte Langdurige droogte ligt binnen de ontwerpcriteria van de AWZI s en zal naar verwachting niet tot problemen bij de AWZI s leiden. Bij neerslag na een langdurige droge periode kan een first-flush optreden. Vervuiling op verhard oppervlak stroomt samen met de eerste neerslag af en zorgt voor een hoge pieklast op de zuivering, in combinatie met relatief hoge doses toxische en/of niet biologisch afbreekbare componenten. Hierdoor kunnen het inlaatwerk of de harkroosters blokkeren en uitvallen. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 12

4.3 Scenario: Stormvloed Voor het geval dat de Maeslantkering ter beveiliging van het binnenland dicht gaat mag AWZI DGL nog steeds lozen. De hoogte van de waterstand is de hoogte van de Maeslantkering en heeft geen invloed op het lozen van het effluent van DGL. DGL is dus vrijgesteld om te lozen. Dit geldt ook voor NWA. Het effluentgemaal van HRT, dat zowel het effluent van HRT als van HNP naar de Noordzee pompt, heeft geen last van een eventuele stormvloed. Effect De overstroming is zo heftig dat iedereen zich uit de voeten maakt. Grootschalige stroomuitval, zie scenario Langdurige stroomuitval. Zuivering bestaat nog maar veel onderdelen moeten vervangen worden, met gevolg van economische schade en bedreiging volksgezondheid. Overal ligt modder, puin en zand. Maatregelen Op het moment dat de primaire kering geen stand houdt tegen de stormvloed, valt er nog maar weinig te regelen. Er zal eerder in preventieve maatregelen gedacht worden. Voor meer informatie zie CBP Falen Primaire Kering. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 13

4.4 Scenario: Technisch falen Voor het scenario Technisch falen zijn meerdere subscenario s denkbaar die een effect op de zuivering hebben. De zuivering blijft toch een bouwkundig kunstwerk wat gevoelig op storingen reageert. 4.4.1 Subscenario: Uitval ICT/meet- en regelsysteem Effect Bij een uitval van de technische automatisering is de besturing van de AWZI en de gemalen vanuit de CKK niet meer mogelijk. Ook is er geen informatie meer over de waterstanden van de gemalen beschikbaar. Maatregelen In dit geval zal het toezicht en de bediening lokaal plaats vinden. Dat betekent dat mensen meer ter plekke kijken, ruiken en luisteren wat de status van de processen is (zoals vroeger). Er wordt overgestapt na een handmatige bediening en controle. Het is mogelijk door handmeters en het nemen van monsters de controle over de processen op de AWZI te behouden. Voor meer informatie zie subscenario 4.7.1 Uitval telemetrie. 4.4.2 Subscenario: Uitval zuivering Effect Bij uitval van een (deel van de ) AWZI, waardoor de aanvoer van het influent stopgezet moet worden, komt de calamiteit eigenlijk te liggen bij het aanvoergebied, van de betreffende AWZI. MTD zal ingelicht moeten worden. Zolang de calamiteit niet is hersteld, zullen de rioolgemalen stilstaan. Dat betekent dat er op een gegeven moment overstort plaats vindt met alle gevolgen van dien, zoals behandeld in het CBP Uitval afvalwatertransportsyteem onder het scenario technisch falen, uitval rioolgemaal. Lekkage In geval van een lekkage op de AWZI zullen de volgende acties ondernomen worden: Maatregelen Zo ver mogelijk uit bedrijf nemen van een deel van de zuivering. Zo mogelijk inblokken van de lekkage en waterstromen verleggen naar overige onderdelen. Als dat niet lukt, (alle) aanvoergemalen stopzetten, zodat de druk op de leiding wegvalt. De calamiteitenaannemer waarschuwen en informeren. Na het starten met graven kan blijken dat het grondwater zo hoog staat dat er een bronbemaling moet komen. Het kan even duren voordat de bronbemaling zijn werk doet. Mogelijk pompen plaatsen, die het water in de aanvoerstreng lozen, afhankelijk waar de lekkage zit. Mogelijk de gemalen alleen dusdanig bijzetten dat er op halve kracht gedraaid wordt, op deze manier kan de lekkage onder controle gehouden worden en men kan toch de gemalen laten draaien. Volgende stap is de aanvoergemalen uitzetten en leiding opgraven (bronbemaling moet dan wel goed werken). Er kan nu een (definitieve) reparatie uitgevoerd worden. Parallel aan het verhelpen van de oorzaak worden de gevolgen bestreden: isoleren en opruimen van de verontreiniging (afvalwater, slib, chemicaliën). Knelpunten Wanneer het langere tijd regent en de zuivering valt uit, dan moet er een besluit worden genomen om of de rioolgemalen door te laten draaien (by-pass zuivering of overbelasting restende deel van zuivering) of juist niet (overstort in verzorgingsgebied). Als de aanvoer niet omgeleid kan worden, moet iets met het effluent gebeuren: Afsluiter maken in de leiding (kan alleen als de gemalen stil staan) middels een blaasbalg. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 14

Gevolgen van de bovengenoemde maatregelen Als het water niet meer naar de zuivering kan, dan loopt het systeem vol. Gevolgen zijn overstorten bij de rioolgemalen, verspreidt over het gebied. Maatregelen 1. afsluiter maken, kost veel voorbereiding, moeten materialen verzameld worden, leiding opgraven a. doorlooptijd 24 uur b. tijd dat de gemalen uit moeten 6 uur (kan leiden tot overstort, kan bij kleine gemalen afgezogen worden om de druk te verminderen) c. berging bij DWA is 8 uur d. berging bij RWA is hooguit 4 uur 2. uitstromend water geleiden richting oppervlaktewater (b.v. voor 4 dagen regen voorspeld, waardoor de reparatie niet uitgevoerd kan worden) a. over de weg naar de polder en dan naar het boezemgemaal (in overleg met sector WS) b. op de oprit aan twee kanten een dijkje zetten c. water geleiden via pompen en slangen is niet direct haalbaar, inlaatwerk niet beschikbaar. d. compartimenteren watergang aan de andere kant e. dekzeil op de grond tegen wegspoelen f. brede waterloop creëren g. ontstaan van vragen over schadelijkheid bij doorwaden/doorrijden 3. bassin maken van opblaasbare noodkering (Delfland heeft 100 m zelf liggen) (500-600 m3) a. hier een pomp in aansluiten om het op een of andere manier af te voeren, capaciteit noodpompen watersystemen voldoende b. eventueel afvoeren via tankwagens, deze kunnen met meerdere tegelijk inlaten vanuit het bassin c. over de weg geleiden met pomp en leidingen naar het oppervlaktewater CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 15

4.5 Scenario: Grootschalige ongelukken Onder grootschalige ongelukken worden incidenten zoals brand, explosie, ongelukken met een vrachtwagen, trein of schip bedoeld waarbij gevaarlijke of giftige stoffen in grote hoeveelheden vrijkomen. Ook verontreinigende stoffen vanuit een fabriek kunnen aanleiding voor dit scenario zijn. Deze stoffen kunnen in het oppervlaktewater of de riolering terechtkomen. Afhankelijk van de aard en hoeveelheid van de stof kan het een bedreiging voor de zuivering zijn. Er is nauwelijks verschil of de verontreiniging moedwillig of per ongeluk is gebeurd. In het algemeen is de kans dat een moedwillige verontreiniging tijdig wordt gemeld kleiner dan bij een ongeluk. Onder tijdig wordt verstaan voordat deze de zuivering bereikt. Gebeurtenis Bij een vervuiling in het rioolwater bestaat het risico dat in de zuivering (bij droog weer aanvoer en bij hoge concentraties schadelijke stoffen), de biologie van de zuivering aangetast wordt. Dit kan de werking van de zuivering verminderen, of er mogelijk zelfs voor zorgen dat de biologie geheel afsterft. De impact van de verontreiniging moet door het AT worden ingeschat, in samenwerking met de procestechnoloog en de mensen van het team regulering en planadvisering. Gevolg Als schadelijke stoffen in de zuivering terecht komen, kan het zuiveringsrendement zodanig verlaagd worden dat niet aan de effluenteisen wordt voldaan, waardoor Delfland heffingen krijgt opgelegd door de beheerder van het ontvangende oppervlaktewater (RWS). Afhankelijk van de stof in het influent zal ervoor gekozen worden te bypassen. Dit moet dan aan de Vergunningverlener van het Waterwet 1 (RWS), Wm-Vergunningverleners (Provincie) en het Bureau verontreinigingsheffing rijkswateren (BVR), gemeld worden net zoals MTD. Dit om te verkomen dat er een boete opgelegd wordt. Ook kunnen gevolgen voor de ecologie optreden bij het minder gezuiverd lozen. Sommige schadelijke stoffen worden redelijk goed afgevangen door de zuivering, andere niet en worden doorgezet op het ontvangende oppervlaktewater. Schadelijke stoffen kunnen ook verdampen en hebben zo geen negatief effect op het zuiveringsproces. Bij het afvangen van schadelijke organische stoffen, voor zover dit plaatsvindt, verzamelen deze zich in het slib. Het effect hiervan op slibgisting of verwerking zal door de procestechnoloog uitgezocht moeten worden. De slibverwerkingspartner HVC neemt altijd een monster van het slib omdat naast het droge stofgehalte andere waardes gemeten moeten worden. Een ander risico kan een lozing van een vluchtige stof met explosiegevaar zijn. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de riolering en voor de zuivering. Doorgaans zijn vluchtige stoffen lichter dan water waardoor ze in rioolstelsels en de kelders van de gemalen achterblijven. Dit is in het Calamiteitenbestrijdingsplan Uitval Transportsysteem behandeld. Doorgaans zal in het transportsysteem verdunning en verspreiding van de verontreiniging plaatsvinden. Het zal ook mogelijk zijn het afvalwater stootsgewijs binnen te laten komen. Dit zal eveneens door de procestechnoloog bepaald moeten worden. Knelpunten Wat kan met het vervuilde water gedaan worden? Bij de bron vasthouden, verdunnen, afzuigen en verwerken? Of in het riool of in het oppervlaktewater laten? Uitgezocht moet worden wanneer het voor de biologie beter is het vervuilde water te bypassen. 1 voormalige vergunning Wet verontreining oppervlaktewater CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 16

Maatregelen Er moeten monsters genomen worden in de waterketen, om zo te bepalen welke stof de vervuiling veroorzaakt. Ook de concentratie van de stof moet bepaald worden. Dit gebeurt in samenwerking met Toezicht & Handhaving. Uitzoeken van welke aanvoer het komt. Gemalen af laten zuigen of stootsgewijs binnen laten komen waardoor de vervuiling verdund wordt. Op de intranetsite van RIVM zijn de risico s van stoffen omschreven en geven de normen aan boven welke dosering of concentratie van een stof nadelige effecten kunnen optreden. Er zijn normen voor mens en milieu in verschillende situaties. Voor meer informatie zie CPB Verontreiniging Watersysteem, bijlage 6. Communicatie De volgende vragen kunnen bij Delfland binnen komen: Wat moet ik als burger doen? Wat is er aan de hand? Wat doet Delfland (al) om het probleem te beperken? Vragen van de pers. Nafase Er is ongeveer een week nodig om het proces van de biologie weer op gang te brengen. Het is verstandig om bij een andere zuiveringsinstallatie slib te halen om de biologie weer op gang te brengen. Lokaal waar de verstoring of ongezuiverde lozing heeft plaatsgevonden zijn mogelijk opruimwerkzaamheden noodzakelijk, zoals baggeren. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 17

4.6 Scenario: Menselijk handelen Als je het over opzettelijk menselijk handelen hebt, dan gaat het over terrorisme of vandalisme. Als het over terrorisme gaat, zijn grofweg twee situaties te onderscheiden: de dreiging en/of de effecten van een daadwerkelijke aanslag. In geval van dreigend terrorisme lopen ook hulpverleners gevaar. Voor een verantwoorde afweging dient besluitvorming op het hoogste niveau plaats te vinden. Daarom wordt in dergelijke situaties altijd opgeschaald naar fase 3 of hoger. Bij een daadwerkelijke aanslag zijn er operationele gevolgen. Mogelijke acties die terroristen/vandalen uit zouden kunnen voeren zijn: 1. Beschadigen kade/sluis 2. Beschadigen (deel van een) zuivering 3. Moedwillig verontreinigen van (drink)watersysteem of rioolsysteem 4. Vandalisme 5. Blokkades/stakingen, belemmeren bereikbaarheid en transport mogelijkheden Gevolgen die voor alle gevallen van (vermoedelijke) terroristische activiteiten gelden: De leiding gaat over op justitie (zij wordt bevoegd gezag) doordat er een plaats delict is en er onderzoeken gestart moeten worden. Dit heeft een aantal vaste gevolgen: Er is een extra/nieuwe netwerkpartner met doorzettingsmacht in de vorm van justitie Een plaats delict met bijbehorende afzettingen beïnvloedt de bereikbaarheid van de locatie De vraag die meteen gesteld zal worden: zijn er nog andere plekken die ook geraakt kunnen gaan worden en moeten er wellicht preventieve maatregelen getroffen worden? (Mogelijk bijvoorbeeld dilemma s op vlak van personele bezetting, communicatie, bestuurlijke druk netwerk, enz) Het systeem van Delfland kent op kritische plekken redundantie, reservestelling. Bij een slimme aanslag zal geprobeerd worden juist deze redundantie op te heffen. Dus meerdere onderdelen tegelijk te raken, waardoor back-upsystemen ook buiten werking treden. Hierin zit een potentieel groot verschil met het op normale wijze defect gaan van kritische onderdelen. Dilemma s De scheiding tussen terrorisme en vandalisme is niet altijd helemaal duidelijk, maar het is goed om te weten, dat er bij beide een plaats delict zal worden gecreëerd. Met het ontstaan van een plaatselijk delict wordt Justitie nadrukkelijk een netwerkspeler met doorzettingsmacht. Hierdoor komt er meer kijken bij het oplossen van het probleem. Beslissingen moeten langs meer overheidsorganen. Het plaats delict wordt afgezet omdat het mogelijk niet veilig is. Er zijn ook andere hulpdiensten op deze locatie bezig. De kwetsbaarheid van de AWZI s voor Menselijk Handelen : 1. Onder reguliere omstandigheden is er voldoende redundantie zodat uitval (inclusief gelijktijdige uitval van onderdelen, mits daar een causaal verband tussen bestaat) kan worden opgevangen. In geval van doelbewust Menselijk handelen vervalt echter de beperkende causaliteit. In een dergelijke extreme situatie waarbij men met beperkte middelen (dus geen neergestort vliegtuig o.i.d.) een maximale schade nastreeft zal de uitval naar verwachting 1 tot 2 maanden duren. 2. De onderdelen met de langste levertijden zijn tamelijk goed afgeschermd. Wordt de toegang tot één daarvan geforceerd, dan kan dat niet ongemerkt gebeuren. Bovendien kan het zuiveringsproces ook zonder deze onderdelen doorgang vinden. Daarmee is de maximale uitval aanmerkelijk ingeperkt. 3. In geval van een noodsituatie kunnen de levertijden voor de overige onderdelen met gebruik van de juiste wortel en stok naar verwachting zodanig teruggebracht worden dat deze binnen het genoemde tijdpad geen maatgevende factor meer zijn. 4. Daardoor wordt voor de AWZI s wateroverlast door een dijkdoorbraak de maatgevende calamiteit (ongeacht of dit door Technisch falen of door Menselijk Handelen is veroorzaakt). Het probleem voor levertijden van onderdelen wordt dan vooral veroorzaakt door aantallen en prioriteiten terwijl leveranciers tegenwoordig hun voorraden zo gering mogelijk houden. De betreffende AWZI heeft dan heel veel onderdelen nodig, en staat daar dan vermoedelijk niet alleen in. Daarmee is de kans groot dat andere bedrijven voorrang krijgen. In een dergelijke situatie kan het, afhankelijk van de omvang van de calamiteit, tot 6 maanden duren voor de installaties weer in bedrijf zijn. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 18

Oorzaak Vandalisme en terrorisme kunnen variëren van het onbevoegd bedienen van afsluiters tot brandstichting en bomaanslagen. Gevolg De economische schade is groot omdat er ongezuiverd op de Noordzee en Nieuwe Waterweg geloosd wordt. Er ontstaat ook schade voor milieu en gezondheid. De aanvoergemalen stoppen automatisch door de storing op de zuivering. De worst-case is groter dan de problemen die optreden bij normale problemen in het systeem, vooral omdat de gevolgen een langdurig karakter kunnen hebben. Als ook de noodstroomvoorziening is uitgevallen resteren nog de volgende opties: Omleiden naar een andere AWZI. De reservecapaciteit is beperkt en voldoet niet bij regenweeraanvoer (RWA). Een deel zal ongezuiverd geloosd worden. Overstort van het gemeentelijk rioolstelsel op het oppervlaktewater. Bypass van de zuivering door overstort op Rijkswater (HRT op het verversingskanaal; NWA op de Nieuwe Waterweg). Bypass van de zuivering onder voordruk van de gemalen (lozen via reguliere effluentleiding) is slechts beperkt mogelijk. AWZI DGL kan wel volledig onder vrij verval werken en heeft dit probleem niet. Maatregelen Ad hoc zorgen voor voldoende pompcapaciteit om bypass zuivering te bewerkstelligen. Dilemma s Er kan op meerdere plekken gelijktijdig iets geraakt worden (wat normaal niet als denkbaar keteneffect op zou treden). Als back-upsystemen ook platgelegd worden, wordt het systeem hard geraakt. Verschillen met uitval zuivering Door langdurige uitval neemt de kans op schade aan gezondheid van mens en dier evenredig toe. In geval van een langdurige uitval zijn er op ad-hoc basis afhankelijk van de situatie tal van beperkende tijdelijke maatregelen mogelijk. Het is goed zich te realiseren dat binnen korte tijd de schade door de genomen maatregelen zich zal beperken tot overschrijding van de effluentnormen (Noordzee) in regenperiodes. Het kan zo zijn dat meerdere locaties/onderdelen tegelijk getroffen worden, die normaalgesproken niet snel tegelijkertijd uit zullen vallen, backup wordt ook direct uitgeschakeld. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 19

4.7 Scenario: Stroomuitval De oorzaak van een stroomuitval kan een lokale storing of een grote storing zijn. Het beheergebied van Delfland wordt van drie kanten van stroom voorzien. Bij een uitval is het niet meteen bekend hoe lang het gaat duren. De uitkomsten van enerzijds informeren bij de stroomproducent hoe lang het gaat duren en anderzijds de analyse van de weer- en peilvoorspellingen bepaalt de te nemen maatregelen. Bij een grote storing wordt een storing bedoeld die een groot gebied raakt doordat grote schakelstations of energieleidingen niet meer functioneren. Tijdlijn De eerste 2 uur zijn van groot belang, omdat er dan nog vaak communicatie mogelijk is. Dan moeten snel mensen ingezet worden en systeemafspraken worden gemaakt. Daarna vallen verbindingen grotendeels uit en wordt onderling communiceren zeer lastig. Bij uitval van langer dan 8 uur worden kerntaken geraakt en netwerkpartners beïnvloed. Effect De zuiveringen zitten vrijwel volledig op noodstroom, alleen bij Houtrust is het effluentgemaal niet met noodstroom geregeld. Hier komt het effluent, voor zover dat niet onder vrij verval naar de Noordzee kan stromen, in het verversingskanaal terecht en wordt via het boezemgemaal Schouten (met noodstroomaggregaat) naar zee geleid. Ook als de stroomuitval op de zuivering plaats vindt en de aanvoer wel werkt, dan wordt dat opgevangen, namelijk door de noodstroomvoorzieningen op de zuiveringen. Telefonie Bij een stroomuitval is er de eerste 2 uur beperkt gebruik van het mobiele telefonie netwerk mogelijk, daarna werkt het niet meer. Van de vaste telefonie werkt 40-50 % direct niet meer. Noodnet zou wel moeten werken. Informatie-uitwisseling Informatie voor hulpdiensten kan via satelliet uitgewisseld worden, maar dan zouden hier wel voorzieningen voor moeten worden getroffen. Die zijn nu niet aanwezig. De bedrijfsvoering kan redelijk opgevangen worden, ook bij langere uitval. Op het moment dat er echter op andere vlakken afwijkingen van het gemiddelde optreden, wordt het lastig. Dus als stroomuitval samenvalt met een ander probleem (vooral hoogwaterscenario) kan het (grote) problemen opleveren. Bij een calamiteit heb je ook bij een stroomstoring van minder dan 2 uur een probleem. Maatregelen De eerste 2 uur zijn van groot belang, daarin moeten snel mensen ingezet worden en systeemafspraken worden gemaakt. Daarna vallen verbindingen grotendeels uit en wordt onderling communiceren zeer lastig. Mogelijk ad hoc ordonnansen inzetten? Hierbij kan gedacht worden aan het inzetten van het dijkleger. Intern zijn er portofoons beschikbaar om lokaal informatie uit te wisselen. Dilemma s Communiceren is niet mogelijk (informatie krijgen en informatie geven), zowel via telefonie (mobiel en vast), als internet, televisie en radio. Internet is niet te gebruiken en als het al gebruikt kan worden is het niet te lezen voor een groot deel van de gebruikers Is er vanuit de stroomvoorziene ruimtes wel internet? Opschalen is lastig. Het is niet duidelijk hoe lang het gaat duren en mensen zijn niet makkelijk te bereiken. Noodstroomvoorzieningen en servers op het Gemeenlandshuis in Delft staan op de begane grond (dit is in een situatie van hoogwater niet de meest voor de hand liggende plek). Problemen met de gebouwen en het personeel. Aandachtspunten zijn: Bereikbaarheid Voorzieningen CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 20

Continuïteit Drukte op de weg Voedsel voor personeel dat aan het werk is. Geen toegang tot geld Veiligheid van thuissituatie, vervoerssituatie en een veilige werkomgeving Valt het netwerk uit? Vallen de interne telefooncentrales uit? Communicatie: informatie uitwisselen via internet en telefonie wordt veel lastiger. Communicatie met ingelanden, met het netwerk en met eigen medewerkers (die onderweg zijn) is een knelpunt. 4.7.1 Subscenario: Uitval telemetrie Telemetrie is alles wat nodig is om op afstand te kunnen zien hoe een lokale situatie er uit ziet. Het gaat hierbij om meet- en regelsystemen. Gevolg Stroomuitval De telemetrie loopt bij stroomuitval nog ongeveer 2 uur. Telemetrie loopt via het internet, UMTS. Die vallen na 2 uur uit als de stroom uitvalt. Signalering Telemetrie is ook aanwezig in de communicatie over brand- en inbraakbeveiliging (signaal moet doorgegeven worden, maar kan dan niet uitgelezen worden op afstand). Bij stroomuitval/uitval telemetrie kunnen zuiveringen doelwit worden van inbraken, omdat de alarmen niet werken. Maatregelen Omdat monitoren en bedienen op afstand niet meer mogelijk is moet er een 24-uursbezetting voor de AWZI s worden opgetuigd. 4.7.2 Subscenario: Uitval communicatie Uitval telefoons, satelliettelefoons, roaming sim en internet. Alle communicatiemiddelen met betrekking tot de kerntaken van Delfland. De oorzaak is niet van belang. Gevolg Gemalen: zie telemetrie. De bedrijfsvoering wordt gestremd. Er is wel stroom, dus er kan gewerkt worden op pc en er kan vergaderd worden. De systemen GIS en IRIS werken, wel stand-alone, maar niet op de server. De netwerkverbindingen zijn uitvallen. De server kan uitvallen en ook de portofoons vallen uit. Andere mogelijkheid om te communiceren is C2000. Dit is het systeem van de hulpdiensten en staat niet automatisch ter beschikking van Delfland. Problemen spelen zich af bij: Communicatie tussen mensen Communicatie tussen machines onderling Als dit gebeurt in de normale bedrijfsvoering, treedt dezelfde situatie op als uitval telemetrie. Op kantoor kan normaal gewerkt worden. Pas als er een calamiteit samenvalt met deze uitval, dan is er een probleem. Maatregelen Mensen zijn telefonisch niet bereikbaar, dus er moeten koeriers ingeschakeld worden om boodschappen over te brengen. Op die manier kunnen de gemalen bemand worden en kan onderling afgestemd worden wat er moet gebeuren. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 21

Er is geen afspraak die standaard in werking treedt als er een uitval is, bijvoorbeeld in geval van uitval: kom allen naar Vlaardingen. Dilemma s Er zijn roaming sim-kaartenvoor sleutelfunctionarissen, is dat voldoende? Het zou ook een optie zijn roaming sim-kaarten voor de gemalen aan te schaffen om de aansturing meer te garanderen De actieteams zijn via het noodnet te bereiken, maar medewerkers in het veld niet. Dat zou met een satelliettelefoons wel kunnen. Communicatie Er kan niet meer gemaild, geprint en gebeld worden, dus er moeten brieven geschreven worden. Een andere optie is uit te wijken naar een gebied waar wel verbindingen zijn. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 22

5 Overzicht beslisbevoegdheden bij maatregelen Dit hoofdstuk behandelt de beslisbevoegdheid van functionarissen van de calamiteitenorganisatie bij te nemen maatregelen. Indien geen sprake is van de calamiteitenorganisatie zijn de beslisbevoegdheden conform de reguliere organisatie (mandaatbesluit). Indien dit wel het geval is, heeft indien nodig - de dijkgraaf extra bevoegdheden conform de Waterwet om besluiten te nemen. Ten opzichte van het handboek calamiteitenzorg uit 2004, zijn de bevoegdheden van functionarissen uit de calamiteitenorganisatie aangepast en gekoppeld aan te vervullen rollen. Hiervoor wordt verwezen naar het calamiteitenplan. Door maatregelen en beslisbevoegdheden expliciet te benoemen wordt beoogd de slagvaardigheid ten tijde van calamiteiten te vergroten. Beslisbevoegde rollen zijn: ATL actieteamleider/overhead van de wacht SH - sectiehoofd OL - operationeel leider VBT - voorzitter van het beleidsteam. Van belang is dat beschreven maatregelen niet als vaststaand worden toegepast maar dat in de betreffende situatie een juridische check wordt uitgevoerd bestaande uit een beoordeling van de effectiviteit (is de maatregel opportuun, waarom wel, waarom niet) en de proportionaliteit (staat de maatregel in verhouding tot de juridische gevolgen). Van belang is tevens dat deze afweging wordt vastgelegd voor eventuele schadeafhandeling achteraf. Voor een juridische check is het niet per se noodzakelijk dat het operationeel team actief is; de verantwoordelijkheid kan nog steeds bij het actiecentrum liggen. Dit geldt eveneens voor de inhoudelijke complexiteit. In de maatregeltabellen is aangegeven uit welk scenario de maatregel volgt en of dit Delfland dit zelf besluit (intern) of dat het besluit extern genomen zal worden (extern). Scenario s: EN Extreme neerslag LD Langdurige droogte SV - Stormvloed TF Technisch falen GO Grootschalig ongeval LS Langdurige stroomuitval MH Menselijk handelen Er zijn twee kolommen in de tabel opgenomen met een toelichting op de maatregel: wanneer wordt de maatregel toegepast en een overweging of aandachtspunt vóórdat de maatregel wordt toegepast. Bij de beoordeling van de gevolgen van de beslissing zijn de volgende criteria gehanteerd: 1. Omvang gevolgen (slachtoffers, imago) 2. Financiële gevolgen 3. Juridische gevolgen 4. Mono- of multidisciplinaire interactie en/of gevolgen (sectoroverstijgend) 5. Inhoudelijke complexiteit Tot slot is een kolom toegevoegd voor een no regret criterium. NO REGRET = weinig consequenties en makkelijk ongedaan te maken. CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 23

Generieke maatregelen Beslissingsbevoegd Scenario Van toepassing als Overwegingen voordat deze maatregel wordt toegepast intern extern Oproepen personeel Actieteam ATL alle Bestrijding is tijdens normale bedrijfsvoering niet mogelijk Aannemers oproepen ATL alle Schade te herstellen Werkzaamheden kunnen niet door eigen personeel uitgevoerd worden Gemaal/gemalen stil zetten ATL EN,LS, MH Procestechnische ingrepen ATL TF,MH, EN Om de aanvoer te stoppen (b.v. leidingbreuk) Zuiveringsproces bijgestuurd moet worden, fase 1 Criteria gevolgen Afhankelijk van schade, weer, tijd 5 x 5 x 4 5 x Verstoringen ATL/ TF,LS,MH Vanaf fase 2 Afstemming met procesbeheer 4,5 SH Extra aannemers oproepen ATL alle Aannemer ter plekke 2 x kan capaciteit niet aan Waarschuwing van sectorhoofd en ATL alle Calamiteit dreigt te 1,2,3 advies om op te schalen ingrijpend te zijn, betrokkenheid van derden Extra personeel nodig SH alle Calamiteit duurt langer 5 x ATL brengt advies aan SH uit dan 8 uur Opschaling naar fase 2 op advies van SH alle Calamiteit 3,4 ATL sectoroverstijgend is Afsluiten van leidingen ATL TF, MH Bij leidingbreuk 5 Inspectie leiding ATL TF, MH Bij leidingbreuk 5 x Informeren van gemeente ATL TF,GO, MH Onafhankelijk van fasering 1,3 NO REGRET Specifieke maatregelen Beslissings- Scenario Van toepassing als Overwegingen voordat deze Criteria NO CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 24

Verkeerstechnische maatregelen, samen met politie, RWS Informeren van externe partijen (politie, etc.) Bij extreme neerslag beslissing om gemalen (Vlaardingen, Marellaan) te by-passen Besluit van lozen van ongezuiverd afvalwater op oppervlaktewater, ATL brengt advies aan SH uit Melding aan RWS ivm. lozen van ongezuiverd afvalwater op oppervlaktewater bevoegd maatregel wordt toegepast REGRET intern extern OL alle Omleidingen, 3, 4 afsluitingen, vanaf fase 2 OL alle Contact met politie, 1,3 etc. maar niet gemeente SH EN 2,3 SH TF,MH Bij leidingbreuk 2,3 SH EN,MH, TF Afstemming met procesbeheer 2,5 CBP Uitval afvalwaterzuivering Pagina 25

6 Nazorg en evaluatie 6.1 Nazorg Zodra de bestrijdingsactie is afgerond, kan het in bepaalde gevallen noodzakelijk zijn om nog enige nazorg te verrichten. Hierbij wordt gedacht aan het controleren of een bestrijdingsactie, bijvoorbeeld door derden (aannemer of andere verantwoordelijke), naar behoren is afgerond. Dit zou ook kunnen door middel van het regelmatig controleren van de plaats van de reparatie. Als nazorgaspecten worden onder andere aangemerkt: verwijderen van vis die is ingesloten (opdracht door WKI); continuïteit waterhuishouding garanderen (borden etc. door WKI); stremming scheepvaart oplossen (WKI / derden); zonodig team watersysteemkwaliteit verzoeken om onderzoek water en/of waterbodem dan wel om (eco)advies. Nazorg personeel Voor meer informatie zie Calamiteitenplan, hoofdstuk 9. 6.2 Evaluatie Evaluatie van het optreden van de calamiteitenorganisatie levert een groot aantal leermomenten op waarmee de organisatie in de toekomst haar voordeel kan doen. De evaluatie heeft betrekking op onderwerpen als de technisch-inhoudelijke bestrijding, de interne afstemming en communicatie en de afstemming en communicatie met externen. Calamiteiten worden structureel tijdens het Sector Management Overleg (SMO) besproken en geëvalueerd. Als inbreng dienen de SITuatie RAPorten en het logboek welke door het AT bijgehouden worden. In het verslag van dit overleg worden naast de evaluatie ook de besloten maatregelen vastgelegd die via de actielijst bewaakt worden. De evaluatie van calamiteiten is een vast agendapunt van het SMO. Vanaf fase 2 zal de evaluatie samen met het team Crisisbeheersing uitgevoerd worden. Er worden evaluatiebijeenkomsten gehouden, waarin de gebeurtenissen groepsgewijs worden besproken. De calamiteitencoördinator coördineert deze bijeenkomsten in samenspraak met de sectoren. Naast de interne evaluatie is het belangrijk om samen met alle bij de bestrijding betrokken partijen te komen tot een gezamenlijke evaluatie van de calamiteit. Op deze wijze wordt voorkomen dat elke partij met een eigen evaluatie komt en waarbij de conclusies binnen de evaluaties niet altijd met elkaar in overeenstemming zijn. De calamiteitencoördinator coördineert de totstandkoming van deze evaluatie. In het Calamiteitenplan staat onder hoofdstuk 9 verder hoe Delfland de evaluatie van calamiteiten heeft geborgd. CBP Uitval afvalwaterzuivering redactie: Anja Boetzel Pagina 26

7 Restrisico s Behalve de al eerder genoemde scenario s zijn er nog meer gebeurtenissen denkbaar. Voor bijvoorbeeld een ongeval met een gashouder of slibgistingtank of uitval van een verdeelwerk zijn nog geen specifieke maatregelen bedacht. De algemeen geschetste scenario s zullen ook voor deze gevallen volstaan. Specifieke gebeurtenissen kunnen bij de jaarlijkse update van dit document verwerkt worden. CBP Uitval afvalwaterzuivering redactie: Anja Boetzel Pagina 27

8 Bijlagen Op de CCK op DGL staat een calamiteitenmap. Deze map wordt bij sector Zuiveringsbeheer gebruikt als een AT opgericht moet worden en ook bij oefeningen. Hierin bevindt zich de volgende informatie: Lijst met alle gemalen incl. telefoonnummer en adressen Calamiteitenbestrijdingsplannen Personeelsbezetting/wachtdienstrooster zijn op de G-schijf te vinden Leverancierslijst Aannemerslijst ( maar geen contract calamiteitenaannemer) Verder zijn de volgende documenten/applicaties beschikbaar: Lijst taken & verantwoordelijkheden Lijst zuiveringstechnische objecten (is uitsluitend op AWZI DGL beschikbaar) Algemene werkwijze bij calamiteit Overzicht persleidingen en noodoverlaten sector Zuiveringsbeheer Telefoonlijst van gemeenten, politie, brandweer Personeelslijst Actieteam Zuiveringsbeheer Applicatie weerbeeld (voor lange termijn weerbeeld) Het processchema van de zuiveringen is via het controlescherm in de CCK beschikbaar. Detailinformatie over de leidingen is via de applicatie IRIS beschikbaar. Medewerkers van de calamiteitenorganisatie hebben hiervoor toegang. Bij regio Noord, de zogenaamde Haagse Regio, in beheer bij DSBV, is eveneens een Handboek Calamiteiten op het Actiecentrum (kmr.2.02 AWZI HNP) aanwezig. Deze map is ook in digitale vorm op het netwerk van DSBV toegankelijk. Hierin staat de volgende informatie: Communicatielijsten Calamiteitenorganisatie Opschaling (incl. taken en verantwoordelijkheden) Communicatiegids Bestrijdingsplannen Hulpmiddelen (overzichtstekeningen, formulieren) Verder zijn de volgende documenten beschikbaar: Wachtdienstrooster BHV- en ontruimingsplannen Tekeningen (o.a. Piping & Instrumentation Diagram (P&ID s) CBP Uitval afvalwaterzuivering redactie: Anja Boetzel Pagina 28