Vincent van GoghHuis Jaarverslag 2013 VVV Zundert
1. BESTUURLIJKE ZAKEN...3 1.1 BESTUUR...3 1.2 DOELSTELLINGEN...3 2. PERSONEELSZAKEN...3 2.1 VAST PERSONEEL...4 2.2 INGEHUURDE KRACHTEN...4 2.3 VRIJWILLIGERS...4 3. HUISVESTING...5 4. ACTIVITEITEN...5 4.1 VASTE EXPOSITIE...5 4.2 TIJDELIJKE EXPOSITIES...5 4.3 KOSTERSWONING...6 4.4 EDUCATIE...7 4.5 DOCUMENTATIECENTRUM...7 4.6 EVENEMENTEN...8 4.7 VAN GOGH BRABANT...8 5. PR & MARKETING...9 5.1 PUBLICITEIT...9 5.2 WEBSITE...10 5.3 SPONSORS...10 5.4 VRIENDEN...11 6. VVV ZUNDERT...11 6.1 VVV ACTIVITEITEN...11 6.2 TOERISME...12 6.3 ARRANGEMENTEN...13 6.4 WINKEL...13 7. CIJFERS...13 7.1 ENTREEPRIJZEN EN BEZOEKERSAANTALLEN...14 7.2 FINANCIËN: JAARREKENING 2013...14 2
1. Bestuurlijke zaken 1.1 Bestuur Stichting Van Gogh & Zundert: Johan Brosens Frans Hennekam Lizan van Aert Kees van den Buijs Charles Brosens Ad Anthonissen Kees de Waard voorzitter secretaris penningmeester 1.2 Doelstellingen De stichting heeft ten doel: het nemen van initiatieven en het organiseren van activiteiten met de bedoeling permanente aandacht te geven aan het feit dat Zundert de geboorteplaats is van Vincent van Gogh, en dat in de ruimste zin van het woord; het beschermen van de getuigenissen aan Vincent van Gogh, en dat in de ruimste zin van het woord; het verzamelen, conserveren, registreren en ontsluiten van collectie, gerelateerd aan Vincent van Gogh, en dat in de ruimste zin van het woord; het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door - het instandhouden en exploiteren van het Vincent van GoghHuis (Markt 26-27, Zundert), waar door middel van expositie, documentatiecentrum en dergelijke, permanente aandacht wordt gegeven aan Vincent van Gogh en Zundert als zijn geboorteplaats; - het realiseren en beheren van een wandelroute met landmerken; - het organiseren van, of samenwerken bij, allerlei initiatieven die bijdragen aan het vestigen van aandacht op Zundert als geboorteplaats van Vincent van Gogh 2. Personeelszaken 3
2.1 Vast personeel Ron Dirven Eva Geene directeur-conservator (32 u/w) VVV-coördinator (36 u/w) De directeur-conservator voert het beleid uit van het bestuur, geeft algemene leiding, is verantwoordelijk voor het tentoonstellingsprogramma, documentatiecentrum (onderzoek), pr/marketing, VVV en financiële zaken. De VVV-coördinator beheert de VVV Zundert en Museumwinkel, stuurt vrijwilligers aan, ontwikkelt arrangementen en educatieve programma s. De VVV-coördinator legt verantwoording af aan de directeurconservator. De directeur-conservator is lid van de werkgroepen Biografie en PR van Van Gogh Brabant, de VVV-coördinator van de werkgroep Educatie. Voor deze werkzaamheden is een uurvergoeding afgesproken. Tijdens zwangerschapsverlof van Eva Geene is tijdelijk Noor Michielsen in dienst getreden als VVV-coördinator. De directeur-conservator heeft deelgenomen aan het symposium Van Gogh s atelierpraktijken in het Van Gogh Museum en aan het SNS Seminar Moving Stories in het NAi Rotterdam. Ten behoeve van fonds- en sponsorwerving heeft hij deelgenomen aan de studiedag Daar geef je om in het Van Abbemuseum. Ook heeft hij voor Van Gogh Europe werkreizen gemaakt naar Arles en Mons. 2.2 Ingehuurde krachten Voor de realisatie van tentoonstellingen en publicaties is expertise ingehuurd op het gebied van kunsthistorisch onderzoek, ruimtelijke vormgeving, grafische vormgeving, audiovisuele technieken en tentoonstellingsbouw. Ook voor PR-uitingen is een professioneel bureau ingehuurd. De lopende contracten i.v.m. beveiliging, boekhouding, kassa- en tentoonstellingsonderhoud zijn voortgezet. Schoonmaak gebeurt door vrijwilligers tegen vrijwilligersvergoeding. Speciaal voor de ontvangst van Japanse toeristen zijn verschillende Japanse tolken aangetrokken op oproepbasis. 2.3 Vrijwilligers Het vrijwilligersbestand ten behoeve van de VVV balie, Museumwinkel, suppoosting, educatie, documentatiecentrum, gidsen en tuinonderhoud, is gegroeid tot circa honderd personen. Voor zover van toepassing ontvangen zij een in-house training. Het Van GoghHuis biedt ook ervaringsplekken aan stagiaires en maatschappelijke stages. 4
3. Huisvesting Met betrekking tot de huisvesting zijn in 2013 geen bijzonderheden te melden. Per 1 oktober heeft een nieuwe pachter de exploitatie van het restaurant Auberge Van Gogh overgenomen. 4. Activiteiten 4.1 Vaste expositie Op de verdieping van Markt 27 is de permanente tentoonstelling Vincent van Gogh De wortels van een meester vaste attractie. Het maximum aantal bezoekers per keer blijft beperkt tot het aantal audiotours. Het aantal is dit jaar uitgebreid van 25 naar 30. In 2013 is een speciale kindertour gerealiseerd en opdracht gegeven voor een Japanse vertaling. 4.2 Tijdelijke exposities Uitgangspunt van het tentoonstellingsbeleid op de verdieping van Markt 26 is een programma dat aandacht besteed aan kunstenaars die zijn beïnvloed door leven en werk van Vincent van Gogh, zowel 19e, 20e als 21e eeuwse kunstenaars. Daarmee wordt de betekenis en de actualiteitswaarde van Van Gogh geaccentueerd en tevens een platform geschapen voor hedendaagse kunst. In de eerste fase organiseert het Vincent van GoghHuis twee spraakmakende tentoonstellingen per jaar van kunstenaars met (inter)nationale faam. Vanwege kostenbesparing in verband met sterk teruglopende subsidie is de succesvolle expositie over Henriette & Richard Roland Holst: Het boek van de Buissche Heide verlengd tot en met 3 november 2013. Aanleiding voor deze expositie was dat Natuurmonumenten de historische panden op de Oude Buisse Heide heeft gerestaureerd en via bemiddeling van Van GoghHuis/VVV Zundert is gaan verhuren. Op 23 november 2013 opende in het hoofdprogramma eindelijk weer een nieuwe tentoonstelling, Zonnebloemen: Erik Andriesse + Marc Mulders. De opening werd verricht door Jan Maarten Boll, vrml. voorzitter Vereniging Rembrandt. Voor deze expositie is medewerking verleend door de Stichting Erik Andriesse. Bruiklenen werden ontvangen van diverse particulieren en de collecties Van Lanschot Bank en ING Bank. 5
Erik Andriesse Met het Brabants Kenniscentrum Kunst en Cultuur (bkkc), Erfgoed Brabant en Natuurmonumenten werd wederom een Landkunst project op de Buisse Heide georganiseerd van 6 juli t/m 31 oktober 2013. Deelnemende kunstenaars waren: Thomas Bakker, Simon Kentgens, Denise Collignon, Koen Broucke en Femke Dekkers, schrijvers: Minke Douwesz en Daphne Huisden In de Van GoghKamer werden maandelijks exposities gehouden van kunstenaars uit Zundert. In 2013 waren er exposities van: Twan Bastiaansen, Keramiekgroep Rijsbergen, Peter Jacobs, Fons Manders, Pennie Kokke, Johan van Trijp, Malou Evers, Marion van Bergen, Mieke van Zundert en Valéry Voeten. 4.3 Kosterswoning In 2013 werkten in het gastatelier: Rutger Termohlen, Janus Metsaars, Heringa/Van Kalsbeek, Jos Boetzkes, André Maigret, Hanneke van Velzen en Tessa Chaplin. Marc Mulders heeft in het atelier Roland Holst op de Buisse Heide gewerkt, o.a. aan het Oomen Architecten Kunstwerk. Bijzonder artist-in-residence (AiR) project was de samenwerking van Heringa/Van Kalsbeek met het Zunderts bloemencorso. Onder leiding van het kunstenaarsduo werkten tientallen corso-ontwerpers aan autonome kunstwerken met gebruik van bekende corso-technieken. Eerst werd gewerkt in het gastatelier, vervolgens in een speciale corsotent in de tuin van het Van GoghHuis. Dit project heeft veel publiciteit opgeleverd, o.a. een speciale uitzending bij AVRO s Kunstuur. De bijbehorende publicatie is via crowdfunding tot stand gebracht. Dit project krijgt in 2014 een vervolg met een expositie in het Stedelijk Museum s-hertogenbosch. Gedurende dit project exposeerde Heringa/Van Kalsbeek in de van GoghGalerie. 6
Voor het artist-in-residence project zijn in 2013/14 van de provincie Noord-Brabant Impulsgelden ontvangen ( 60.000,-). 4.4 Educatie Het Van GoghHuis biedt diverse educatieprogramma s aan via KOEPEL aan scholen in Zundert en Etten-Leur. Tijdens het lopende jaar is het Van GoghHuis bezocht door leerlingen van diverse scholen uit Zundert en omstreken. Er zijn teken- en schilderworkshops, lezingen en rondleidingen gegeven. De Van GoghKamer is in gebruik als educatieve ruimte. Rondom het project Kosterswoning zijn educatieve activiteiten georganiseerd. De basisschool Zonnebloem is voortgegaan met het educatief moestuin-project bij de kosterswoning. Dit project wordt geleid door Van Gogh Vrienden Jac Herijgers, Jacq. van Tichelt en Jack Roelands. De kinderen krijgen instructie van zogenaamde Tuinopa s. Op basis van de collectie Artist-in-residence van het Van GoghHuis heeft Kunstbalie een reizende expositie samengesteld met bijbehorende educatieprogramma, bedoeld voor 600 middelbare scholen in Noord-Brabant. Het project is te volgen via: http://vincentsweb.kunstbalie.nl/ Op 30 maart zijn de nieuwe kinderaudiotour en de game Van Gogh s Zundert geïntroduceerd. Er is een start gemaakt met een nieuw spreekbeurt-pakket voor jongeren die spreekbeurten of scripties willen maken. Met de Museumvereniging, Van Gogh Museum en Kröller Müller Museum heeft het Van GoghHuis aan de Van Goghgame Tikkit gewerkt. Voor onze medewerkster Steffie Maas heeft dit geleid tot een stageplaats bij het Van Gogh Museum. 4.5 Documentatiecentrum In het Documentatiecentrum was een vrijwillige documentalist werkzaam: Antoon Wevers houdt zich bezig met de registratie van de bibliotheek. De directeurconservator werkt aan de collectieregistratie. In 2013 heeft het Vincent van GoghHuis van het Museumregister het predikaat Erkend Museum ontvangen. Voor verantwoord beheer van de collectie en voor werving van gelden ten behoeve van nieuwe aanwinsten functioneert de Stichting Kunstfonds Vincent van GoghHuis. In het bestuur hebben de voorzitters van de Stichting Van Gogh & Zundert en de Stichting 7
Vrienden van Van Gogh & Zundert zitting. De onafhankelijke voorzitter is Jack Roelands. Het Kunstfonds is in 2013 verrijkt met diverse giften van de kunstenaars die als artist-in-residence in de Kosterswoning hebben gewerkt. Via de erfgenamen Duyvis is een collectie grafiek en documenten van Richard Roland Holst en Debora Duyvis aangekocht. Door de oude rentmeester van landgoed Wallsteijn zijn foto s en documenten geschonken. Dankzij een particuliere schenking is een fotoprint van Tadao Cern (portret Van Gogh) verworven. 4.6 Evenementen Op 30 maart 2013 is de 160 ste verjaardag van Vincent van Gogh groots gevierd met de introductie van de 3-D game Van Gogh s Zundert, de kinderaudiotour, Vincent s water (Loek Grootjans) en de opening van de Van Gogh tuin, een reconstructie van de tuin zoals hij was in de tijd van Van Gogh. In het kader van Landkunst op de Buisse Heide werden lezingen verzorgd door Lia Voermans, Koen Broucke en Jaap Versteegh. Van GoghHuis/VVV Zundert heeft deelgenomen aan het Nationaal Museumweekend, de vrijwilligersdag van NLDoet, Open Monumentendag en (als gastheer) aan de Brabantse Erfgoed Biennale. Op 15 juni is i.s.m. Stichting Rotor wederom een Starry Night gehouden, een avondprogramma met muziek, dans, theater en exposities. 4.7 Van Gogh Brabant De Stichting Van Gogh & Zundert is in 2013 een actieve speler gebleven binnen het Samenwerkingsverband Van Gogh Brabant. Voorzitter Johan Brosens is tevens secretaris van het bestuur daarvan. Er zijn drie werkgroepen: Biografie, PR en Educatie. Voor de werkgroep Biografie is Rebecca Nelemans door Van Gogh Brabant ingehuurd als projectleider. Ron Dirven is lid van de werkgroepen Biografie en PR, Eva Geene van de werkgroep Educatie. Belangrijk produkt was in 2013 de fietsroute Van Gogh in Brabant. Tevens is de - op 10 december 2012 opgerichte - stichting Van Gogh Europe gestart met activiteiten. Partners hierin zijn, naast van Gogh Brabant (w.o. Van GoghHuis Zundert), het Van Gogh Museum Amsterdam, Kröller Müller Museum Otterlo en Mons 2015. Op termijn zullen ook de Franse Van Goghplaatsen hierbij aansluiten. Belangrijkste acties in 2013 waren de aankondiging van het Van Goghjaar 2015, met als thema 125 jaar inspiratie, en de Europese Van Goghroute (ook digitaal). 8
Op initiatief van Van Gogh Zundert zijn stappen gezet voor een verdergaande samenwerking met Breda en Etten-Leur, de West-Brabantse driehoek. Niet alleen inhoudelijk van belang, maar ook logistiek (transport, verblijf en toerisme). Vanaf mei 2013 hebben verschillende Japanse touroperators het Van GoghHuis opgenomen in hun reisprogramma s: Miki Tourist, Kuoni en JTB. Dit heeft geleid tot een grote toeloop van Japanse toeristen (ruim 1500). Om deze gasten goed te kunnen ontvangen zijn Japanse tolken ingehuurd en is gestart met een Japanse vertaling van de audiotour bij de vaste expositie. Op kosten van Van Gogh Brabant heeft het Van GoghHuis het grafsteentje van Vincents doodgeboren broertje op de begraafplaats van de Protestantse Kerk laten restaureren. 5. PR & Marketing 5.1 Publiciteit Vanuit budgetair oogpunt werd ook dit jaar vrijwel niet geadverteerd, maar hoofdzakelijk ingezet op free publicity. In de regionale pers is weer volop aandacht besteed aan de exposities, activiteiten en andere nieuwsfeiten. Geregeld haalde het Van GoghHuis de landelijke pers. Ook vakbladen en tijdschriften hebben opnieuw aandacht besteed aan het Van GoghHuis. Het Van GoghHuis maakt veel gebruik van social media, o.a. een fanpagina op Facebook en een Twitterpagina. Op televisie besteedde AVRO s Kunstuur aandacht aan het project Heringa/Van Kalsbeek & Corso Zundert. Een Japanse tv-ploeg maakte een lange documentaire over Van Gogh en het bloemencorso. De VPRO zond de documentaire Droom & Daad over Henriette Roland Holst uit in Het uur van de wolf. Promoting Partner Rabobank DZB heeft weer veel reclame gemaakt voor de exposities in kranten, ledenbladen, Rabokalender, op website, bankafschriften en pinautomaten. Op de Markt zijn acht masten met banieren Van Gogh Brabant Van GoghHuis geplaatst. De familie Van Gogh bracht een familiedag door in Zundert. Zij bezochten zowel het landgoed van Roland Holst als het Van GoghHuis. 9
Op 26 juli 2013 is de 50.000ste bezoeker verwelkomd. Dit was een japanse toerist. 5.2 Website Statistieken website www.vangoghhuis.com 2013: 14.730 bezoekers (t.o. 12.153 in 2012) 20.569 bezoeken (t.o. 16.909 in 2012) Statistieken website www.vvvzundert.nl 2013: 5.028 bezoekers (t.o. 4.543 in 2012) 7.001 bezoeken (t.o. 6.348 in 2012) * sinds de introductie van de nieuwe VVV website is een forse toename in bezoek zichtbaar. Dit zal in 2014 gaan leiden tot een beduidend hoger bezoekersaantal. 5.3 Sponsors Ten behoeve van het activiteitenprogramma zijn in 2013 subsidies ontvangen van: Mondriaan Fonds, VSB Fonds, Prins Bernhard Buurtcultuurfonds, Provincie NoordBrabant, bkkc en Stichting De Leeuwenberg. Ook is er aan crowdfunding gedaan via VoordeKunst. 10
Het lopende sponsorcontract met Rabobank De Zuidelijke Baronie ( promoting partnership ) loopt nog door t/m 2018. Het 3-jarig sponsorcontract met Hoogstraten (aardbeienveiling), met optie tot verlenging tot 6 jaar, loopt tot medio 2015. 5.4 Vrienden Bestuur Monique Rombouts Jacques van Tichelt John Frijters Charles Brosens Jac. Herijgers Marja van Hassel Gerda Geerts voorzitter secretaris penningmeester De Stichting Vrienden van Van Gogh & Zundert, opgericht in mei 2007, is ook in 2013 zeer actief geweest. Het aantal Vrienden is nagenoeg gelijk gebleven (ca 700). Er zijn dit jaar geen grote wervingsacties gehouden. De Vrienden hebben de produktie van de catalogus Heringa/Van Kalsbeek & Corso Zundert ondersteund. Rondom dit project is op 27 mei 2013 een Vriendenlezing georganiseerd. Dit jaar ging de Vriendenexcursie naar het Kröller Müller Museum in Otterlo, met name naar de expositie Vincent is Back, samengesteld door onze vrijwilligster Annemiek Rens. De Van GoghKamer is een club van bedrijven die lid zijn van de Vriendenstichting. In 2011 is het aantal leden van de Van GoghKamer ongeveer gelijk gebleven. Tijdens de Van GoghKamer sponsoravond hebben de leden o.l.v. Elsbeth Veerman zonnebloemen geschilderd. Dit naar aanleiding van de expositie Zonnebloemen: Erik Andriesse + Marc Mulders. 6. VVV Zundert 6.1 VVV Activiteiten Doelstellingen: - het promoten van Zundert in al zijn geledingen - het beheren van een toeristisch informatiepunt - exploitatie van de VVV-winkel 11
Belangrijkste taken: - informatieverstrekking over Zundert e.o. - receptie Vincent van GoghHuis/VVV Zundert - begeleiding van VVV-vrijwilligers en gidsen. - uitvoering van activiteiten in relatie tot Van Gogh. - coördinatie rondleidingen en arrangementen - werkzaamheden/kaartverkoop/publiciteit t.b.v. evenementen - in- & verkoop van VVV artikelen - deelname aan werkgroepen/overleg aangaande toeristische activiteiten - samenstellen evenementenkalender - ontwikkeling en vermarkten van dagtochten en arrangementen VVV Zundert is een agentschap van VVV Breda. De VVV-coördinator neemt deel aan het Platform Recreatie en Toerisme in Zundert (PRET). Daarnaast neemt de VVVcoördinator deel aan het West-Brabants VVV-overleg. 6.2 Toerisme VVV Zundert heeft een actieve rol gespeeld bij de promotie van het nieuwe ZUNDERT trappist. Verder is promotie gemaakt voor evenementen, waaronder bloemencorso en aardbeienfeesten. Er is kaartverkoop verricht voor onder andere Acht van Chaam en Corso Zundert. De VVV presenteert toeristische informatie (flyers, brochures, posters) in folderrekken, posterwand en verspreidt deze ook actief naar klanten en andere organisaties. Er zijn gegevens over activiteiten in Zundert aangeleverd aan de Uit & Thuiskrant, evenementenkalender West- en Midden-Brabant, Toeristisch bulletin, Brabant Magazine, regiopocket West-Brabant en BRUIST. VVV Zundert heeft diverse fietsroutes ontwikkeld: Rondje Zundert, Rondje Rijsbergen, Rondje Treeport en Rondje Roland Holst. Voor Van Gogh Brabant leverde VVV Zundert input voor een nieuwe Van Gogh Fietsroute. Op 25 augustus nam VVV Zundert als halteplaats Corsohut deel aan het Belgische fietsevenement De Schakel. Deze dag hebben circa 1000 fietsers Zundert aangedaan. In samenwerking met de VVV Wuustwezel is een speciale folder ontwikkeld ter wederzijdse promotie. In 2013 is een nieuwe website ontwikkeld en in gebruik genomen, ook geschikt voor tablets en smartphones. Daarnaast is de VVV actief op sociale media, o.a. Facebook. De VVV coördinator en een tweetal vrijwilligers zijn een meer actieve rol gaan spelen binnen het Platform Recreatie & Toerisme Zundert. Dit heeft ondermeer geleid tot een 12
succesvolle promotiecampagne voor het nieuwe ZUNDERT Trappist en bijbehorende arrangementen, zoals de Trappistenwandeling. 6.3 Arrangementen De VVV heeft diverse arrangementen samengesteld en aangeboden. De ervaring leert dat deze doorgaans op maat worden afgesproken. Onderdelen zijn onder meer een bezoek aan de exposities in het Van GoghHuis, een workshop, koffie met gebak, lunch of diner, rondwandeling of fietstocht. De Van Goghwandeling, Buisse heide en trappsitenwandeling vindt plaats onder leiding van een gids. De fietsroute tussen Zundert en Etten-Leur, de Kapellekesroute, de Henriette Roland Holstwandeling en de wandeling 'Letters in het landschap' aan de hand van een boekje. Laatstgenoemde route, uit 2003, is aan restauratie toe. Via hotels De Reiskoffer en De Roskam worden eveneens Van Gogharrangementen aangeboden. VVV Zundert verhuurt voor Natuurmonumenten de Herenkamer op de Oude Buisse Heide voor groepen die hier kunnen vergaderen, lunchen e.d. Sinds 2012 bemiddelt VVV Zundert ook in verhuur van de Angorahoeve en het Atelier Roland Holst. Ook voor landgoed De Moeren wordt bemiddeld in verhuur van het landhuis. Voor het Bloemencorso Zundert verkoopt VVV Zundert, naast toegangskaarten, de Route du Soleil (tentenroute). Ook verzorgen de gidsen speciale groepswandelingen langs de tenten met de wagens in opbouw. De VVV-coördinator heeft samen met anderen het intiatief en organisatie op zich genomen van een jaarlijks terugkerende lokale produktenmarkt Made in Zundert. 6.4 Winkel De taken van de VVV-winkel zijn onverminderd voortgezet. Naast verkoop van VVVartikelen, Van Goghartikelen, cadeaubonnen, gemeentelijke vuilniszakken behelsde dit ook kaartverkoop voor diverse evenementen. Verder zijn ook weer van Zundertse ondernemers, schrijvers en kunstenaars artikelen en boeken in consignatie genomen en verkocht. 7. Cijfers 13
7.1 Entreeprijzen en bezoekersaantallen Entreeprijzen exposities (verhoogd per maart 2012): Volwassen: 6,- 65+/ CJP: 4,- 13-18 jr/ Studentenkaart/ CKV/ Onderwijsgroep: 2,50 0-12 jr/ 13-18 jr uit Zundert/ CKV-docenten/ ICOM/ Museumkaart/ Vrienden Van Gogh & Zundert: gratis Bezoekersaantallen exposities 2013: 9743 (t.o. 7937 in 2012) Gem. Prijs per kaartje: 2,80 (t.o. 2,78 in 2012) Ten opzichte van 2012 betekent dit een toename. Dit valt deels te verklaren door de bezoeken van Japanse toeristen. In de Van GoghGalerie (Kosterswoning) zijn handmatig 2133 bezoekers geteld. De bezoekers aan Landkunst op de Buisse Heide zijn dit jaar niet geturfd. 7.2 Financiën: Jaarrekening 2013 De Jaarrekening 2012 is opgemaakt door Schipper Accountants en Belastingadviseurs en door het bestuur van de Stichting Van Gogh & Zundert goedgekeurd op datum: 25 augustus 2014 Zie verder: Jaarrekening 2013 14