De avonturen van Julia en Steven Ontdek de wereld van biologische landbouw
Donderdag half 4. De kinderen popelen om naar huis te gaan Achter de deur klinken stemmen. Steven en Julia, de redacteuren van schoolkrant de Flits, plannen het volgende nummer. Redactiekantoor Flits OK, we moeten eerst een hoofdartikel kiezen voor we de lay-out bepalen. Ik heb er een gevonden die dichtbij is: De BioBoerderij. Komt het uit als we volgend weekend langskomen? Mooi! Tot zaterdag! Mmmm, we dachten aan een artikel over biologisch voedsel. Veel mensen denken niet na bij wat ze eten. Goed idee! Misschien kunnen we een artikel schrijven over een biologische boerderij. Goed plan. Aan de slag. En zo gingen de twee reporters de volgende zaterdag op weg naar de BioBoerderij. We hebben echt geluk met het weer, zo kunnen we een paar prachtige foto s maken. Mooi! Volgens mij moeten we er bij de volgende halte uit! 1
De bus stopt en Julia en Steven stappen uit. Het is nog een klein stukje lopen We hoeven alleen dat bord te volgen. Welkom op de BioBoerderij! Ik hoop dat jullie me een exemplaar van jullie krant sturen zodat ik het artikel kan lezen. De wandeling duurt iets langer dan ze dachten. Beloofd! Maar we kunnen niets schrijven tot u ons hebt rondgeleid. Dan hebben we pas iets om over te schrijven. De jonge reporters, die zich na het eten veel beter voelen, gaan aan de slag. We zijn er! Stop met zeuren. Je zei dat je blij was met het mooie weer. Julia en Steven worden verwacht. Het belangrijkste bij biologische landbouw is het principe van de gesloten kringloop. Ik kan jullie het beste laten zien wat ik bedoel. We beginnen in de schuur. De bodem heeft meststoffen nodig zodat de gewassen altijd voldoende voeding hebben. Wij hebben het geluk dat ons vee perfecte meststoffen produceert en het is gratis! Dat is niet zo moeilijk. De knechten zijn druk bezig met uitmesten. Onze koeien zijn niet vastgebonden, ze kunnen zich vrij bewegen. Daarom hebben we wel een grotere stal nodig. Voor de dieren is het natuurlijker als ze vrij rond kunnen lopen. In de stallen ligt stro op de vloer. Waar de koeien slapen, wordt vers stro neergelegd. Het is hier erg afgelegen. Daar zijn jullie. Konden jullie het vinden? Het is best een eind lopen vanaf de bushalte. Jullie zullen wel honger hebben na die wandeling Kom maar binnen. Een deel van de uitwerpselen komt hier terecht als we de vloer schoonspuiten. Dat gebruiken we als vloeibare mest om op de velden te sproeien. Ruikt lekker hè? Daar komt de rest van de mest terecht. Het is een mengsel van uitwerpselen en stro. De mesthoop is gewoon een composthoop, zoals je die ook in de tuin hebt. Ja, we hebben een composthoop, maar die stinkt niet zo als die van jou. 2 3
Als je de gewassen roteert, blijven de gewassen en de bodem gezond en heb je minder problemen met onkruid en insecten. Varkens zijn er ook blij mee, want zo kunnen ze allerlei soorten voedsel eten. De frisse lucht is heerlijk en de dieren hebben het ook nodig, dus biologische boeren zorgen er altijd voor dat het vee geregeld in de wei staat. Vee moet, wanneer het klimaat dit toelaat, de mogelijkheid hebben om in de wei te zijn. Varkens? Waar zijn die? De hoeveelheid vee die ik hou, hangt af van hoeveel land ik heb en hoeveel veevoer ik op mijn akkers kan verbouwen. Het meeste voer voor de dieren moet ik zelf verbouwen. Anders zou het geen biologische boerderij zijn. Als je bedenkt dat een melkkoe in de zomer tot wel 75 kilo vers gras eet, kun je je voorstellen hoeveel wintervoer je nodig hebt voor een kudde van 60 dieren. Sommige gewassen die ik verbouw, gebruik ik als veevoer. Het stro van de gewassen wordt gebruikt in de koeienstal. En dit stro wordt, gemengd met koeienmest, gebruikt als meststof op het land. Dat bedoel ik met een gesloten kringloop. Ik heb nauwelijks afvalproducten. In een klein hok achter de koeienstal. Meestal zijn ze buiten. We bouwen een nieuw onderkomen, maar dat is nog niet klaar. Daarom moeten ze vandaag in het hok blijven. Als ik ze met dit weer buiten laat zonder schaduw, zouden ze verbranden. Peter, wat zijn dat voor koeien? Zulke heb ik nog nooit gezien. smak smak smak Het is een erg oud ras. Een paar honderd jaar geleden zou dit de enige soort zijn die je in deze streek zou zien. Ze zijn kleiner dan de zwart met witte koeien die je wel kent. De opbrengst van melk en vlees is ook lager. Maar ze zijn geschikter voor het klimaat hier. Mijn koeien zijn zelden ziek en alle kalfjes worden buiten geboren. Julia merkt op dat er op bijna geen enkele akker hetzelfde gewas groeit. Wat verbouwt u allemaal? Hmmm, lekker Ze zijn vrij om te lopen waar ze willen en ze kunnen zo veel eten als ze willen. Ze blijven gezond omdat ze genoeg vezelrijk voedsel krijgen. Graan, aardappelen,, knollen en groenten. Op elke akker verbouwen we elk jaar wat anders. Dat heet gewasrotatie. Dat is nog zo n slim systeem. 4 5
?!! Melkfa bri Boterb ek loem Klik Belt Klik 1 2 4 7 * 5 8 0 3 6 9 # Peter maakte maar een grapje. Op een biologische boerderij heb je geen lasso s en paarden nodig. wanneer zijn jullie hier? OK, dan moeten we opschieten! Peter belt de knechten in de koeienstal. Ze moeten helpen de koeien naar binnen te brengen voor het melken. De koeien weten dat ze gemolken gaan worden en ze verheugen zich erop. Elk van hen heeft tussen de 8 en 20 liter melk in haar uier. Jullie hebben het gehoord. De melkwagen staat al te wachten. We zullen de koeien in recordtijd moeten melken. Willen jullie op de boerderij op me wachten? Sam, de knecht, zorgt er in zijn eentje voor dat de koeien zelf naar de stal lopen. Steven is zichtbaar opgelucht. Maar er is een probleem. 25 en 26 Peter, er zijn maar 27 koeien in plaats van 30. Als jullie willen, mogen jullie helpen. Vinden jullie dat leuk? Bedankt Peter! Nu eens zien of Steven een goede cowboy is! 6 7
Wat is dat daar? Oh jee! De melkwagen is er al! Waar zouden ze kunnen zijn? Ik denk dat je beter even langs de omheining kunt rijden om te zien waar ze zijn ontsnapt. Ik begin wel vast met melken. Daar zijn jullie. Hebben jullie de weglopers gevonden? Uiteraard. Op ons kun je rekenen! ep tjiep tji Kijk nu goed als je wilt weten hoe koeienmelk in de verpakking komt die je in de supermarkt kunt kopen. Zo zijn ze ontsnapt! Een omgevallen boom! Dat moet tijdens het onweer van vorige week zijn gebeurd. Kom op! Vlug! Ze wachten op jullie in de koeienstal! De melk gaat van de melkmachine rechtstreeks de melktank in waar ze een keer per dag wordt opgehaald om naar de melkfabriek te worden gebracht. Klik Klik en de wagen brengt ze naar de melkfabriek. We zullen ze te voet terug moeten drijven en daarna moeten we weer teruglopen in deze hitte! Ze wilden kennelijk meer vrijheid dan ze al hadden! 8 9
Als jullie willen weten wat er verder met de melk gebeurt, mogen jullie morgen naar de melkfabriek komen. Zijn jullie de nieuwe hulpjes van Peter? Nee, we zijn hier omdat we een artikel voor de schoolkrant schrijven. Waarover schrijven jullie? De melk? De twee reporters brengen de nacht door in de hooiberg. Ik heb jullie al verteld dat ik alles wat ik voor het vee nodig heb hier op de boerderij produceer. Echt waar? Geweldig! Op weg naar de supermarkt. Wat gebeurt er met de melk? Van koe naar koelkast. Van melk tot kaas Steven, dit wordt het beste artikel dat we ooit hebben geschreven! Ook. Maar het artikel gaat voornamelijk over biologische landbouw, en melk is daar een deel van. Zo is ze niet altijd hoor maar ze heeft gelijk. Zo n kans krijg je niet zo vaak. Hoe laat kunnen we morgen komen? Zonder de kans om in een hooiberg te slapen, is een weekend op de boerderij niet compleet. Het is biologisch hooi. Dus als je s nachts jeuk krijgt, komt het niet door chemicaliën Nou, jullie zien er moe uit! Dat komt door al die gezonde landlucht. Zal ik jullie laten zien waar jullie vannacht slapen? Wie is er moe? 10 De gesloten kringloop? Inderdaad. De ene helft van de kringloop hebben jullie al gezien. De dieren produceren de meststoffen voor de akkers. Het stro dat jullie hier zien, is wat overbleef van de tarweoogst. Het wordt hier opgeslagen, zodat we het als ligstro voor de koeienstal en het varkenshok kunnen gebruiken. Daarna gaat het naar de mesthoop, zodat we het als meststof op de akkers kunnen gebruiken. Morgen rond lunchtijd gaan Julia en Steven naar de melkfabriek. Ze verheugen zich er allebei op. Maar de opwindende dag van vandaag zit erop. Nu zijn ze erg moe. Het ziet eruit als gewoon hooi. Wat maakt het biologisch? Stel je voor dat ik gewone meststoffen en bestrijdingsmiddelen zou gebruiken. Deze kunnen door de regen naar het grondwater spoelen. Ons drinkwater zou dan na enige jaren veel nitraten of zelfs nitrieten bevatten en resten van diverse bestrijdingsmiddelen of, nog erger, combinaties van bestrijdingsmiddelen. Onze groenten, het graan, de graanproducten en het veevoer zouden resten van de gebruikte bestrijdingsmiddelen bevatten. We zouden meer kunnen produceren, maar we weten niet of onze koeien dan zo gezond zouden zijn als ze nu zijn. 11
De dag begint al vroeg op de boerderij. Kuke leku Hebben jullie goed geslapen? Dit is de enige biologische melkfabriek in de wijde omtrek. Daarom staat er een rij. De melkverpakkingen krijgen alleen het keurmerk biologisch als ze afkomstig zijn van boerderijen als die van mij. Dat wordt streng gecontroleerd. Als een blok. Hebben jullie gisteren iets in ons eten gestopt? Ik sliep volgens mij al voor ik mijn kussen raakte. Nee, dat is een van de geheimen van biologische landbouw. Er zit niets in het voedsel dat er niet in hoort. Jullie hadden gewoon een lange, vermoeiende dag. En vandaag volgt er nog zo een Klopt! We gaan naar de melkfabriek! Wacht eens even! Hoe gaan we daar naartoe, Steven? De bestuurder van de melkwagen van gisteren heeft de auto gezien en komt hen begroeten. Een werknemer van de melkfabriek zal de jonge reporters rondleiden. Onze belangrijke gasten zijn er! Dus je hebt je door de pers over laten halen om je boerderij te verlaten, Peter? Welkom allebei, fijn dat jullie er zijn. Ik breng jullie wel met de auto. Als jullie gisteren niet hadden geholpen, hadden we de weggelopen koeien niet zo snel gevonden. Daarom zal ik jullie nu helpen. Mijn knechten zullen tegen lunchtijd het hek wel gerepareerd hebben. Dan kunnen we vertrekken naar de melkfabriek. Bedankt Peter! Je bent geweldig! Bedankt voor het compliment, jongedame. Eet maar door, dan heb je genoeg energie voor ons uitstapje! Wilde je altijd al biologische boer worden, Peter? Gaat je melk altijd naar dezelfde melkfabriek? Hallo! Willen jullie met mij meekomen? We pompen de melk niet zomaar vanuit de vrachtwagen in de verpakking. Dit is ons laboratorium. We gebruiken de instrumenten om de melk te analyseren en te zien hoeveel vet en eiwitten deze bevat en of de melk gezond is. We kunnen zien hoe hygiënisch onze melk is en we zien meteen hoe goed er voor de koeien wordt gezorgd. Wat als een koe een kalf krijgt? Melk je haar dan nog? 12 Dit is de kaasfabriek. Daar zijn we erg trots op. Onze kaas heeft veel prijzen gewonnen. En verdiend, denk ik, want de melk is afkomstig van blije koeien die de hele dag buiten in de zon sappig gras en kruiden kunnen eten. Dan moet de kaas die van hun melk wordt gemaakt wel bijzonder zijn De volgende halte is de kaasfabriek. 13
De rondleiding eindigt bij de vullijn voor de yoghurt. Hier zijn wat soorten yoghurt om mee te nemen en thuis te proeven. Daar wordt de yoghurt in potten en kartonnen verpakkingen gedaan. Kunstmatige kleur- en smaakstoffen zijn in biologische producten niet toegestaan. Daarom smaakt onze aardbeienyoghurt naar aardbeien en niet naar aardbeiensnoepjes. Wat betekent dit logo? Nee, we hebben nog genoeg vragen voor de rit terug. Peter, wat doe je als je insecten op de akkers hebt die de gewassen opeten? Eerst denk ik na over het probleem. Het is duidelijk dat ik ze niet met chemicaliën kan bestrijden. Ik kan echter wel een paar trucs gebruiken. Biologische insecticiden bijvoorbeeld. Of ik verklaar de insecten de oorlog en laat hun natuurlijke vijanden op ze los Peter wacht bij de poort en praat met de manager van de melkfabriek. Hier zijn je twee reporters, Peter. Dat zijn ze ja. De reis is kort en al snel zijn ze terug op de boerderij van Peter. Bedankt dat we in de melkfabriek mochten rondkijken. Hoe laat gaat jullie bus? Zal ik jullie met de auto naar de bushalte brengen? Ga jullie spullen maar vast pakken Dit? Dat is het EU-logo voor biologische producten. Dat is goed omdat je zo altijd weet dat een product met dit logo biologisch is. En biologisch wil zeggen dat minstens 95% van alle ingrediënten biologisch is geproduceerd. Consumenten in heel Europa kunnen absoluut zeker zijn van wat ze eten. Kijk eens wat we gekregen hebben, Peter. Gemaakt van jouw melk. Het is tijd om afscheid te nemen. Hebben jullie antwoord gekregen op al jullie vragen? Jullie mogen me bezoeken wanneer je maar wilt. Kom over een paar weken maar terug, dan kan ik jullie misschien wat kalfjes laten zien. Bedankt, Peter! We hebben echt genoten van dit weekend. 14 15 Ja graag! Ik ben blij dat ik niet weer dat hele stuk hoef te lopen.
Julia is in haar hoofd al bezig het artikel voor de schoolkrant te schrijven. Genoeg research. De hoogste tijd om het artikel te schrijven. Het wordt geweldig. En het is gemakkelijk te zien welke producten biologisch zijn. Je hoeft alleen maar op het logo te letten. Ik zou schrijven dat het logo alles gemakkelijk maakt. Als er in de supermarkt honderden potjes yoghurt in het schap staan, kun je in één oogopslag zien welke biologisch zijn. De goedkeuring krijgen van de redactievergadering is de laatste horde die genomen moet worden. Het is een test van hoe goed het artikel is. De volgende editie van schoolkrant de Flits wordt twee weken later gepubliceerd. Het artikel van Steven en Julia beslaat twee pagina s. en begin 2007 hadden al 36.000 producten van 2000 bedrijven het biologische keurmerk van de EU. Daar worden doorlopend nieuwe producten aan toegevoegd. Ehm, dat was het. Uitstekend! Mee eens. Het is lang geleden dat we zo n goed artikel als dit in onze krant hadden. Het is spannend en informatief. Precies het soort artikel waar ik van hou Julia en Steven drinken een glas biologische melk op hun succes. Op ons! De nieuwe topreporters van de school! En waar zullen we nu over gaan schrijven? Groene stroom? 16
COLOFON KF-30-08-129-NL-C Redacteur Concept en lay-out Europese Commissie Directoraat-Generaal voor Landbouw en Plattelandsontwikkeling Rue de la Loi 200 1049 Brussel, België MEDIA CONSULTA International Holding AG Wassergasse 3 10179 Berlijn, Duitsland http://ec.europa.eu/agriculture/ http://media-consulta.com