KANTOREN BP Raffinaderij Rotterdam Europoort KANTOREN BP Raffinaderij Rotterdam Europoort 26
TEKST Rutger van Oldenbeek FOTOGRAFIE Roos Aldershoff Subtiel no nonsense kantoor Het spraakmakende kantoor dat GROUP A ontwierp voor Sabic in Sittard (opgeleverd in 2006) was mede aanleiding voor de opdracht tot het ontwerpen van het nieuwe kantoor van BP Raffinaderij (BP RR) in Rotterdam Europoort, in 2007. Dit eind vorig jaar in gebruik genomen gebouw is al net zo opzienbarend, maar op een heel andere manier. Opdrachtgever BP Raffinaderij Rotterdam Ontwerp GROUP A, Rotterdam; Projectarchitecten: Folkert van Hagen, Adam Visser, Maarten van Bremen Interieurbouw Soons Interieurbouw, Schimmert Werkplekmeubilair Drentea, Emmen Overig meubilair o.a. Arper, Dynamobel, Living Stones, anderen? Meubelstoffen Kvadrat Vloerbedekking InterfaceFLOR Parket restaurant Moso Bamboe (via Cordeel) Chinees graniet via Cordeel Verlichting o.a. Modular, Vibia Beeldend kunstenaar Gijs Assmann Binnenwanden Van der Wiel complete afbouw Adviseur werkstijl DEGW, Amsterdam Adviseur akoestiek en bouwfysica Cauberg Huygen, Rotterdam Adviseur constructie IOB, Hellevoetsluis Aannemer Cordeel, Zwijndrecht Bruto vloeroppervlakte 10.632 m 2 Bruto inhoud 52.375 m 3 KANTOREN BP Raffinaderij Rotterdam Europoort Duinwal Het kantoor van BP RR ligt op de strip waar vrijwel alle oliemaatschappijen hun raffinaderij hebben, en dat van BP is het laatste. Omdat de medewerkers dus het verst moeten reizen, wilde de opdrachtgever een extra aantrekkelijk kantoor - ook om jong talent aan te trekken dat bereid is de afstand te overbruggen. Het kantoor van BP RR ligt direct naast de raffinaderij, waardoor vanwege mogelijk explosiegevaar aan strenge veiligheidseisen moet worden voldaan. Om het gebouw volledig blastproof te maken, ligt het aan de noordzijde - die grenst aan de raffinaderij - in een kunstmatig aangelegde duinwal, waarvoor zo n 100000 m 2 zand is gebruikt; de wal maakt deel uit van het masterplan van MTD landschapsarchitecten. Aan de zuidzijde komt het gebouw met twee markante volumes uit de duinwal tevoorschijn. De derde zijde ligt aan een groot plein en heeft een elegant gebogen gevel waarin zich de entree bevindt. Ook die zijde is bestand tegen zware explosies - onder meer door de gevelconstructie en het gelaagde glas, die werden getest bij de RAF in Schotland. Het kantoor ligt op de overgang tussen het gebied met raffinaderijen en het grote natuuren recreatiegebied het Brielse Meer, en ook daarop speelt het door de situering in de duinwal in. GROUP A ontwierp tevens het landschap rond het gebouw, waarbij onder meer planten zijn gebruikt die ook in de duinen in de buurt groeien. FOTO LINKS Het atrium FOTO BOVEN Exterieur (Foto Scagliola/Brakkee) Grondlagen Het vloeroppervlak moest zo n 10.000 m 2 bedragen, en stelt architect Folkert van Hagen van GROUP A, Omdat het gebouw vanwege de ligging in de duinwal niet te hoog kon worden, moesten we grote vloerplaten maken. Aanvankelijk hadden we twee platen langs een atrium gepland, maar dat was niet genoeg. Daarom hebben we ook twee platen aan de andere zijde van het atrium gecreëerd. De vloeren zijn 110 m lang, maar vanaf de entree in het midden van het gebouw is de routing kort. Hart van het kantoor van BP RR is het spectaculaire, 16 m hoge en langgerekte atrium, dat aan een zijde vrijwel geheel bekleed is met horizontale houten laten in verschillende kleuren en breedtes, die lijken op gestapelde grondlagen een verwijzing naar het werkterrein van BP. De APRIL - MEI 2012 #2 JAARGANG 23 27
KANTOREN BP Raffinaderij Rotterdam Europoort FOTO BOVEN Skyboxen en werkplekken aan het atrium Werkplekken wand heeft ook een akoestische werking: erachter is doek en steenwol aangebracht, en op aanraakhoogte bovendien een stalen plaat, zodat mensen die hun vingers tussen de latten steken het doek niet beschadigen. Ook elders zijn veel natuurlijke materialen gebruikt, die de aardsheid en het robuuste karakter van de werkzaamheden van het bedrijf accentueren. Zo zijn de betonnen kolommen en balken in het atrium grotendeels in het zicht gebleven. De massa van het beton werkt bovendien remmend op temperatuurfluctuaties. Een van nature constantere temperatuur reduceert het energieverbuik en vraagt om veel kleinere installaties. Een bijkomend voordeel is dat door de constructie in het zicht te laten minder afbouwmaterialen zijn gebruikt. Het beton is slechts afgewerkt met (betonkleurige) gecoate rubber matten met een houtstructuur. Tussen de betonnen plafondbalken liggen metalen koelplafonds - een mooie combinatie van high-tech en ruwe materialen. De vloer in het atrium is van Chinees gebrand graniet. Het atrium is vrijwel geheel leeg, wat het imposante karakter versterkt. De weinige elementen op de vloer zijn de Living Stones, die lijken op grote keien maar comfortabele zachte poefs zijn. Aan het plafond hangt een kleurrijk kunstwerk van Gijs Assman - Bodem Prisma s - in opdracht van GROUP A vervaardigd voor BP RR. Het werk bestaat uit 32 glaselementen die hangen aan bronzen en stalen staven met een maximale lengte van 10,5 meter. 28
FOTO BOVEN Het restaurant De entreebalie Skybox De kantoorvloeren staan in open verbinding met het atrium en worden door een tweetal bruggen met elkaar verbonden. De balustrades langs de kantoorverdiepingen zijn vervaardigd van doek uit één stuk dat langs rails is aangebracht. Van Hagen: Dat geeft mooie rondingen en bovendien zijn ze naadloos, met andere materialen was dat nooit gelukt. Voor vergaderingen zijn er verschillende vergaderkamers, die als skyboxen aan het atrium liggen. Aan de atriumzijde zijn ze geheel van glas, de andere zijden zijn gemaakt van robuust blauwstaal, dat ook voor de pijpen in de raffinaderij wordt gebruikt, maar hier is gelakt zodat het beter kan worden schoongemaakt aldus Van Hagen. Op de bruggen en de werkvloeren ligt een vloerbedekking waarvoor Van Hagen zelf de garens samenstelde: Ik wilde een vloerbedekking waar je niks op ziet, maar dat wordt al snel zwart of bruin en het moest toch een frisse kleur zijn. InterfaceFLOR bleek een tapijt te maken dat de beste absorptie bood. Uit hun garenbank koos ik drie garens, waarvan twee samengestelde, en één in fel groen dat normaal alleen onderin wordt gebruikt. Ik wilde het felle groen juist boven en heb dat garen daarom naar boven gehaald. Met het nieuwe kantoor is ook Het Nieuwe Werken bij BP RR geïntroduceerd. De hele organisatie van BP werkt in één open ruimte, waardoor een interactieve werkomgeving ontstaat die communicatie, samenwerking en creativiteit van de medewerkers bevordert. Vanwege de open werkruimtes ontwierp GROUP A onder meer bureaus met vast ladenblok en vaste kasten met garderobe voor twee personen, zodat een rustig beeld in het open landschap wordt verkregen. Al het werkplekmeubilair is vervaardigd door Drentea, na een test op stevigheid en prijs gekozen uit vijf fabrikanten. Om bijzettafels te vermijden zijn de witte werktafels verlengd met een grijs deel; bij de managers is dit deel iets langer en kunnen er twee stoelen bij worden geplaatst. Bij de werkplekken zijn verschillende concentratiewerkplekken en kleine overlegruimtes (met vergadertafels van Dynamobel). De overlegruimtes zijn volgens Van Hagen bewust klein gehouden: BP heeft een sterke vergadercultuur, maar onderdeel van Het Nieuwe Werken is juist dat je kort vergadert. Langere vergaderingen vinden plaats in een skybox, veelal met uitzicht op de andere skyboxen. Hierdoor kunnen de medewerkers elkaar er op aan spreken als er te lang wordt vergaderd, een ander interactief aspect van Het Nieuwe Werken. Er zijn ook verschillende trainingsruimtes aan het atrium, waaronder een aantal kleinere die tot één grote met een capaciteit van 100 mensen kunnen worden samengevoegd. Ook bij de entree is een aantal spreekkamers, die worden gebruikt voor bijvoorbeeld sollicitanten en leveranciers zodat die in tegenstelling tot andere bezoekers niet om veiligheidsredenen ingecheckt hoeven te worden. Om die reden is hier ook een tweede ingang tot het auditorium, dat bijvoorbeeld door grote groepen schoolkinderen wordt bezocht. Boven de entreebalie hangt armatuur Ameba van Vibia - in het zwart, Een verwijzing naar olie stelt Van Hagen. KANTOREN BP Raffinaderij Rotterdam Europoort Kroketloket Het feit dat BP RR over olie gaat, stelde ook speciale eisen aan het interieurontwerp. Zo wilde GROUP A oorspronkelijk Belgisch hardsteen op de vloer van het atrium gebruiken, maar dat is in tegenstelling tot het Chinese graniet niet bestand tegen de olievlekken die de medewerkers van de raffinaderij mogelijk door hun oliepakken veroorzaken. Om dezelfde reden zijn bijvoorbeeld geen rvs maar wit gepoadercoate accessoires APRIL - MEI 2012 #2 JAARGANG 23 29
BP Raffinaderij Rotterdam Europoort KANTOREN PLATTEGROND LINKS Begane grond PLATTEGROND RECHTS Tweede verdieping TEKENINGEN MIDDEN Gevels Spreekkamers en hoge tafels bij de entreee op de toiletten gebruikt, waarop vette vingers minder snel te zien zijn. In de kleedkamers zijn speciale lockerkasten met in elke kast een systeem dat oliegeurtjes afzuigt. Bij het restaurant ontwierp Van Hagen een speciaal kroketloket, waar medewerkers van de raffinaderij snacks kunnen verkrijgen: Zoiets was er in het vorige kantoor ook al. Op deze manier hoeven de mannen in oliepakken niet het restaurant in. Het is leuk als zoiets boven komt, om vervolgens te puzzelen tot je een mooie oplossing vindt. Het restaurant is dankzij de hoge vensters zeer licht en heeft aan een zijde een prachtig uitzicht op het Brielse Meer. Omgekeerd ziet men hier van buiten s avond de subtiele blauwe lichtgloed van de dunne led-strips die zijn aangebracht in de wand van Reglit glas rond de keuken. Aan het plafond hangen Izars van Modular. Er zijn verschillende zitmogelijkheden, waaronder lage en hoge tafels en vaste banken. Deze zijn bekleed met vier verschillende stoffen blauwtinten, (van Kvadrat) die qua kleur sterk afwijken van de overige gebruikte materialen. Van Hagen: Overal in het gebouw zijn veel oprechte en natuurlijke materialen toegepast, en ik vond dat in het restaurant iets anders moest gebeuren en er andere kleuren moesten komen. BP had er aanvankelijk moeite maar nu is maar iedereen enthousiast. Dat laatste geldt ten slotte voor het gehele kantoor. GROUP A heeft dan ook een gebouw met een interieur ontworpen dat uitstekend aansluit bij de doelgroep - robuust en no nonsense, maar op een zeer subtiele manier. www.groupa.nl 30