Post adres Ta it Bihâld : Age van der Zee, Foarwei 17, 9294 KC Oudwoude Tel. 0511-452594 Mailadres: ta-it-bihald@hetnet.nl

ADRESGEGEVENS: Samenstelling bestuur Ta it Bihâld : Gerda Veenje-Samplonius Garyp Voorzitster Jelte Wiersma Damwoude Vice-voorzitter Age van der Zee Oudwoude Secretaris Harm van der Meulen Noardburgum Penningmeester Lucas Reinds Munein Algemeen lid Post adres Ta it Bihâld : Age van der Zee, Foarwei 17, 9294 KC Oudwoude Tel. 0511-452594 Mailadres: ta-it-bihald@hetnet.nl Samenstelling contactcommissie: W. v.d. Vlugt Dr. Compagnie J. van der Veen Kootstertille J. Wierstra Ferwert Tr. Boersma Damwoude W. Sonnema Anjum K. Sipma Aalzum A. Visser Damwoude Samenstelling dressuurcommissie: Menno Visser Rinsumageest Hans en Tony de Heer Triemen Jelte Wiersma Damwoude Trienke Boersma Damwoude Post-adres dressuurcommissie: Jelte Wiersma, Hereweg 3, 9104 CR Damwoude Tel. 0511-422134 Internet: www.ta-it-bihald.nl 1

Samenstelling Redactiecommissie: Harm van der Meulen Noardburgum Evertje Sybesma Hurdegaryp Betty Lázló Eldering Garyp Popke van der Meulen Hurdegaryp Postadres redactiecommissie: Popke v.d. Meulen, Rijksstraatweg 179, 9254 DG Hurdegaryp Tel. 06-53352797 Mailadres: italdeskaei@hotmail.com Ere-leden: E. Dijkstra Kollum A.K.W. Douma Leeuwarden Internet: www.ta-it-bihald.nl Adres penningmeester: Harm van der Meulen, Oude Commissieweg 20, 9257 MC Noardburgum Tel. 0511-472405 Bankrekeningnummer Ta it Bihâld: 34.98.11.776 Olieverf schilderij Fries omslag: Het schilderij "Fries" is gemaakt door Baukje Boersma-Anjema uit Rinsumageest. Zij is getrouwd en moeder van 4 kinderen. Ze werkt als leidster op de peuterspeelzaal en heeft als grote hobby schilderen. Van kind af aan tekende ze heel graag, en dan vooral paarden. Tijdens de opleiding voor kleuterleidster moest ze veel tekenen. Later kwam de wens om aquarellen te maken, omdat de kleuren en de sfeer van aquarel haar erg aanspraken. In 1997 is ze met aquarelleren begonnen en deze techniek heeft ze jarenlang enthousiast beoefend. Later ondekte ze ook de acryl- en olieverf en daarmee is ze nu vooral bezig. Favoriete onderwerpen zijn paarden, andere dieren, bloemen en de natuur, uitgevoerd op grote doeken in heldere en soms felle kleuren. Het olieverf schilderij "Fries" is een van de laatste werken. Heeft u belangstelling voor haar werk of wilt u meer informatie of een schilderij aanschaffen, dan kun u altijd vrijblijvend contact met haar opnemen. Baukje Boersma - tel. nr. 0511-424494 - b.boersma-anjema@live.nl 2

INHOUDSOPGAVE - Van de voorzitter 4 - Regiovergadering 9 - Belangrijke data 11 - Spreekt u maar 13 - Centrale keuring en ck 17 - Fenna van O. en Anne Mieke Z. Model 18 - Anne Mieke Z. 19 - Prijzenregen stal fjildsicht 20 - In Memoriam Feitse 293 21 - Discussie rubriek 23 - Het paard als spiegel 26 - Uitnodiging contactavond 33 - Clinic Lammert Haanstra 35 - Informatieavond over fokkerij, fokdoel een aanverwante zaken 39 - Beoordelingscompetitie 40 - Zaterdag 29 december dressuurwedstrijd recreatief 41 - Jong geleerd is oud gedaan 42 - Friezencompetitie 15 en 16 februari 47 - Vragen staat vrij 47 - Risico en aansprakelijkheid 48 3

VAN DE VOORZITTER Voorwoord De herfst is weer ten einde, de winter staat weer voor de deur. Het heeft ook wel weer wat de winter, of niet soms. Kerstdagen, oud en nieuw. De paarden weer op stal. Knus toch? Jammer dat we niet meer van die echte winters kennen, met sneeuw en ijs. Nog even en de paarden beginnen al weer te veulenen, of zijn er onder jullie die kiezen voor wat latere veulens. Van beide is wel wat te zeggen natuurlijk. Bij vroege veulens is de moeder wel weer in een goede conditie voor de keuring. Iedereen gaat natuurlijk voor zover mogelijk voor het Kroonpredikaat dit jaar. En ben dan ook benieuwd welke paarden hiervoor worden aangegeven. Het is weer een nieuwe uitdaging. Wanneer jullie deze It Alde Skaei door de brievenbus krijgen, is het jaar weer bijna ten einde. En ieder jaar hoor je hetzelfde, wat is dit jaar weer vlug voorbij gegaan. Ja, het leven bestaat tegenwoordig uit jachten en jagen. Het is een maatschappij geworden waarin niet alleen de mannen meer werken, maar ook van de vrouw word verwacht dat zij haar steentje bijdraagt. Tijd voor verenigingsleven, en vóór elkaar, is er bijna niet meer. We leven als individuen naast elkaar. En wanneer we dan vrij zijn, willen we ontspannen. En efkes sitte op it bûthûs bankje is der net mear by. Het leven gaat in sneltrein vaart aan ons voorbij. Dit treft niet alleen de jongeren,maar ook oudere leden hoor je hier over. Regio - ledenraadsvergadering Ondanks het drukke leven zijn we blij dat er zoveel leden naar de Regiovergadering zijn gekomen. Maar liefst 75 leden konden we welkom heten in Glinstra State. Ik weet dat u nu gaat denken: het was wel een lange vergadering. Dit ben ik helemaal met u eens. Er was ook een hele lange agenda. Maar mee mogen praten is ook een goede zaak. We hebben ook met elkaar niet voor niets gekozen voor inspraak. Het gaat ons allen aan. 4

Over het algemeen waren de Friese regiovergaderingen goed vertegenwoordigd. In de rest van Nederland was de opkomst zeer slecht te noemen. Terwijl er op de toen nog ledenvergadering in Houten zo n grote opkomst was, van vooral de zuiderlingen. Waar zouden die nu zitten? Hebben zij toch minder belang bij ons stamboek dan wij noorderlingen?? Het agenda punt KFPS-fokdoel werd, ondanks dat er gevraagd is dit te beperken, door aan te geven wat er daadwerkelijk ging veranderen, wel heel lang. We hebben afgesproken om hier een studieavond over te organiseren. Het gaat per slot van rekening wel over onze paarden en wat wij willen fokken. Een avond is al vast geprikt: 13 maart in Glinstra State. Hoe u zich kunt opgeven? Zie verder in deze It Alde Skaei. We hebben de ledenraadsleden een mandaat meegeven naar de ledenraadsvergadering. Niet alle punten hebben het daar gehaald. Een belangrijk punt was het tien jaren contract met de nieuwe manege te Wergea, waar de IBOP en ABFP-testen nu gehouden worden. Hier was een meerderheid voor om het eerst maar eens bij één jaar te laten en dan te evalueren. Het bestuur zal dus weer om de tafel moeten. Een volledig verslag zult u op de site van het stamboek kunnen vinden. Centrale keuring Wat was het voor ons als fokvereniging fijn om te zien en te horen dat er zulke goede resultaten zijn behaald op de Centrale keuring. We willen deze fokkers dan ook van harte feliciteren met deze behaalde successen. Ik ga er van uit dat er elders in het It Alde Skaei een volledig verslag in staat. Doordat de hal s avonds weer gebruikt moest worden, rust er wel een enorme druk op het programma. Dit is erg jammer. Want enige uitleg over de paarden is wel van grote waarde. Hiervoor was weinig tijd. Hengsten keuring Eind november, begin december zijn de voorkeuring van de jonge hengsten in Ermelo. Het zou fijn zijn dat wij de voorkeuring ook weer naar Friesland zouden kunnen halen. Maar dat zal vooreerst nog wel even op zich laten wachten. 5

6

Ik ben en velen met mij, zeer benieuwd hoe de uitwerking van de nieuwe opzet zal zijn. Wanneer jullie dit lezen, zijn deze voorkeuringen al geweest en gaan we richting hengstenkeuring. Ik wens dan ook nu al vast alle eigenaren en fokkers-eigenaren, heel veel succes toe op de hengstenkeuring. Daarbij denk ik niet alleen aan de jonge hengsten, maar ook aan de al goed gekeurde en oudere hengsten. En leden, aan jullie wil ik meegeven, laat niet alleen het lopen aan een touwtje en de premie mee bepalen wat de hengstenkeuze voor het komende seizoen zal zijn. De hengstenkeuring is ook het weer terug zien van bekenden, daarom hele fijne en gezellige ontmoetingdagen gewenst. Winterprogramma Wij, als bestuur hebben niet stil gezeten. We hebben ons best gedaan weer het één en ander voor ons allen te organiseren. Woensdag 23 Januari. Dan is er een deskundige uitgenodigd die met ons gaat praten over het risico s en aansprakelijkheden met paarden in al zijn facetten. Vrijdag 8 februari. De jaarlijkse contactavond voor de hele familie. Deze keer is er gekozen voor een toneelstuk, en muziek natuurlijk. Het wordt een echte Friese avond. Na afloop is er gelegenheid voor een dansje. Deze avond zal gehouden worden in it Geahûs van Garyp. Vrijdag 29 februari zal er een beoordelingscompetitie georganiseerd worden bij Obbe en Margriet van der Weide. Ook in de Phryso zal hier aandacht aan besteed worden. Donderdag 13 maart zal er door Sjouke de Groot en Ids Hellinga gesproken worden over het Fokdoel en wat daar mee gemoeid is. Deze avond zal gehouden worden in Glinstra State te Burgum. Voor meer informatie zie elders in het It Alde Skaei, en houd de website in de gaten. Dressuurcommissie Wat heeft de dressuurcommissie zich weer ingezet voor de prachtige 7

dag het hengstenstation De Friese Wouden. Jammer dat er zo weinig belangstellende leden aanwezig waren bij de clinic van Lammert Haanstra. Ze organiseren het wel voor ons. Is longeren misschien niet iets wat veel leden interesseren? De Power- Point presentatie over de beweging van de Fries was wel heel interessant geweest. Elke keer is het weer boeiend om het te zien en te horen. Op 29 december is er een recreatieve dressuur wedstrijd waar in 2 groepen gereden zal worden. Eén voor wedstrijdrijders met groene paarden. En één voor beginners zonder wedstrijd ervaring. Jullie kunnen het nog goed maken, door te komen. Het is er nog gezellig ook bij het Hengstenstation De Friese Wouden van Obbe en Margriet. Oud en nieuw Ik ben er mij van bewust dat dit jaar bij veel van onze leden voorbij is gegaan met hoogtepunten maar ook met diepe dalen met vreugde en verdriet. En toch, ondanks alles beginnen we aan een nieuw jaar, waarin we de warme herinneringen mee naar toe mogen nemen. En ik wil alle leden, mede namens de contact- en dressuurcommissie en het bestuur, goede kerstdagen en een voorspoedig en gezond nieuwjaar toe wensen. Ook voor de paarden. En ik hoop dat we allen weer geïnspireerd worden door alle activiteiten die georganiseerd worden door onze fokvereniging. Garyp, 24 november 2007 Een welgemeende hartelijke groet, Gerda Veenje-Samplonius 8

REGIOVERGADERING HET FRIESCH PAARDEN-STAMBOEK De regio Ta it Behâld van de Koninklijke vereniging Het Friesch Paarden-Stamboek hield vorige week donderdag (08-11) haar tweede vergadering van dit jaar in Glinstra State in Burgum. Uit de jaarcijfers van de vereniging bleek, dat het Stamboek thans zo n 12 000 leden telt, die voor ruim de helft in Nederland wonen en verder verspreid zijn over in totaal een veertig-tal landen, waarvan Duitsland en de Verenigde Staten met elk bijna 2000 leden verreweg de belangrijkste zijn. De financiën vertonen na de ernstige crisis ten gevolge van het debacle met het Fries Paarden Centrum in Drachten, dat het FPS aan de rand van een bankroet bracht, weer een gezond beeld. Het boekjaar 2006 kon worden afgesloten met een royaal batig saldo en ook de vooruitzichten zien er gunstig uit. Het stamboekkantoor blijft vooralsnog in Drachten gehuisvest. Nu er geen gebruik meer kan worden gemaakt van het voormalige Centrum voor trainingen van paarden (IBOP en ABFT). heeft men een tienjarig contract gesloten met de nieuwe manege in Wergea. Daar zullen voortaan deze testen plaatsvinden. Het stemde de vergadering tot grote tevredenheid, dat er in onze provincie een geschikte locatie gevonden is voor deze activiteiten. Het praktijkonderzoek van de jonge hengsten blijft voorlopig in het Federatiecentrum te Ermelo. Naar aanleiding van de onlangs herziende versie van het fokdoel, werd uitvoerig stilgestaan bij de eisen, die aan een modern Fries paard gesteld dienen te worden. Het gebruiksdoel is door de eeuwen heen aan verandering onderhevig geweest en dat is zeker de laatste tijd duidelijk het geval. Was het Friese paard tot rond 1960 vooral een landbouw-gebruiksdier (werkpaard), thans ligt het accent volledig op de recreatieve gebruiksmogelijkheden (sportpaard). Het vernieuwde fokdoel luidt kort en bondig: Een functioneel en harmonisch gebouwd gebruikspaard in bezit van de Friese raskenmerken, dat gezond en vitaal is en aanleg heeft om in de sport te presteren. In praktijk betekent dat: het zorgvuldig bewaren van de klassieke raskenmerken; het zoveel mogelijk binnen de perken houden van een (te) nauwe inteelt: het iets optrekken 9

Verkrijgbaar bij ELZINGA GARYP diervoerders-/agrarischewinkel 0511-521419 www.elzingagaryp.nl Biedt paardenhouders: Een breed assortiment Havens paardenvoeders Mineralenblokken Graszaadmengsel voor paarden Meststoffen Tevens kunt u bij ons terecht voor granen, gewasbeschermingsmiddellen, zaaizaden, veevoeders, honden- en kattenvoer, stekpalen, plastic e.d. Hegebeintumerdyk 33b 9172 GP Fer wert Telefoon 0518-411400 10

van de gemiddelde schofthoogte (de mensen worden groter en de paarden zullen deze trend moeten volgen!); het bevorderen van gezondheid en vitaliteit: het koesteren van het vriendelijke en werkwillige karakter. Om een beter inzicht te krijgen in het prestatievermogen van de hengsten wordt met ingang van 2008 een hengstencompetitie opgestart. Hengsten, die nog niet op afstammelingen zijn goedgekeurd, moeten daar verplicht aan deelnemen. Deze wedstrijden worden gehouden onder auspiciën van de KNHS en betreffen tuigen, dressuur en mennen. A.K.W. Douma BELANGRIJKE DATA Overzicht activiteiten van o.a. onze fokvereniging. Voor meer informatie zie deze It alde skaei en onze website; www.ta-it-bihald.nl 29 december 2007 - Dressuur recreatief 11 en 12 januari 2008 - Hengstenkeuring 23 januari 2008 - Informatieavond risico en aansprakelijkheid 15 en 16 februari - Friezencompetitie 22 februari 2008 - Contactavond 29 februari 2008 - Beoordelingscompetitie 13 maart 2008 Informatieavond fokkerij, - fokdoel een aanverwante zaken Alle nieuwtjes over onze fokvereniging kunt u volgen via onze website: www.ta-it-bihald.nl Deze site heeft zich al ruimschoots bewezen installeer deze site als uw startpagina!!!!! 11

12

"SPREEKT U MAAR!!!" Halverwege juni j.l had weer het 2-jarige Volksdansfestival plaats in Burgum. Truus, mijn schoonzusje had als gast een gezellige jongeman uit Mongolie. Oldgul genaamd. Zij sprak geen woord Mongools, hij geen Nederlands en ongeveer 15 woorden Engels. De conversatie ging met veel gebaren, boekjes, TV en foto's kijken enz. Op een avond vertelde Oldgul haar zo goed en zo kwaad dat mogelijk was, dat hij al enkele weken van huis was en heimwee had. Met name naar zijn paard. Die bracht hem n.l. elke dag van zijn huis naar zijn werk, hij was herder van een grote kudde vee. Truus dacht meteen ; "Even Betty bellen". Zaak uitgelegd. "Kom morgenavond maar, dan is Marit er ook. Kan hij mooi even op Phardauw rijden, die is n.l. net zo betrouwbaar als haar vorig jaar overleden moeder Jildau-Reinske", zei ik. Het leek ons een uitstekend idee. De andere avond: 3, 4 auto's komen het erf op rijden en daar rollen allemaal kleine Mongoliers uit. Wat bleek nu? Oldgul had tijdens een optreden die dag verteld wat hij 's avonds ging doen. De andere Mongoliers kregen opeens en masse, ook heimwee naar hun paardjes, dus wilden ze graag mee met hem. "Moet kunnen", vond Truus. Dus met zijn allen naar het land om de paarden te bewonderen. Ze vonden ze schitterend, en waren er bijna niet weg te slaan. Echter, 2 dames verdwenen met gezwinde spoed naar een auto... en kwamen terug met een professioneel uitziende film-camera en een notitie-boek. Gelukkig was er een tolk bij aanwezig, die me vertelde dat de ene dame Camera-vrouw was bij de Mongoolse Televisie, en de andere was een bekende verslaggeefster, ze wilden alles graag filmen, zodat het uitgezonden kon worden in Mongolie. Ondertussen was de rest van het groepje bezig met Phardauw te poetsen en bewonderen. Met name de staart, manen en sokken. Zoiets hadden ze nog nooit gezien!! Ik dacht als dit allemaal op de televisie komt, dan moet ik maar flink reklame maken voor het enige inlandse ras (geen type), us Fryske Hynder. 13

Nieuw bij Jannets Repartie Service Horsefood paardenvoer Zeer hoge kwaliteit tegen een lage prijs! Ook nog steeds het adres voor: * Reparatie aan ruitersportartikelen en kleding * Bedrukken van paardendekens, kleding en petjes * Wassen van paardendekens, dekens stoelhoezen enz. Meer info kunt u vinden op www.repaserv.nl Solcamastraat 33, Sumar. Tel 0511-482342 Telefoon 0511-474979 Autotelefoon 06-53738198 14

Dus ik uitleg gegeven over specifieke raskenmerken, het fijne karakter, bruikbaarheid enz. Onderwijl was Marit in de buitenbak begonnen met Phardauw even wat los te rijden. Eigelijk hoefde dat helemaal niet, want na 3 rondjes had ze (paard) al in de gaten dat ze publiek had en daar genoot ze zoals gewoonlijk enorm van. Ze begon te showen en te swingen, oortjes mooi naar voren. Ze had er buitengewoon veel zin in. Alle kunstjes die ze geleerd had liet ze zien. Schenkelen, galop op een vierkante meter enz. Haar publiek applaudiseerde enthousiast. Wat een paard en wat een bewegingen, en zo'n prachtige zwanenhals. Wouw!! Oldgul stond naast me te trappelen van ongeduld. Hij wilde zoooooo graag op Phardauw rijden. Hij had zijn mooie traditionele helm al verwisseld voor de Cap, hij was er helemaal klaar voor. Marit zei: "Phardauw is nog wel wat fel, maar Oldgul heeft vast genoeg ervaring met paarden, dus... Los maar". Met een lenig sprongetje belandde hij in het zadel en hield de beide teugels in de linkerhand. De rechterhand moet je volgens hem altijd vrij houden voor boodschappen, de lasso, o.i.d. Vriendelijk wuivend naar zijn publiek reed hij door de zandbak. Het volgende rondje ging met een hand in de 15

zij, alsof hij al jaren op een Fries paard reed. Op een gegeven moment wilde hij graag overgaan in galop. Daar zij hun paarden zonder bit rijden, gaf hij even een fikse slinger aan de teugel, maar Phardauw deed niets, ze werd alleen maar kwaad!! Vlug hem "verteld"dat je nu aanwijzingen moest geven met de benen. Oke, even proberen, en ja daar gingen ze al, alweer zwaaiend naar ons. Je kon duidelijk zien dat ze er alle twee van genoten. Na een poosje wilde de rest van het gezelschap ook graag even rijden. Sommige dames moesten we even een "kontje"geven, maar toen ze eenmaal zaten, met ook de teugels in een hand, was het net of ze nooit anders gedaan hadden. En dat op Naaldhakken. "Ongelooflijk" riepen we allemaal. Wij, omdat we diep onder de indruk van hun rijkunst waren, en zij, omdat ze diep onder de indruk van Phardauw waren. We begrepen, dat zij hun (steppe) paardje op de zelfde manier gebruiken, als wij onze fiets. Vlug zocht ik wat Phryso's op en een Hengstenspecial, konden ze nog meer informatie en foto's vinden voor de uitzending. Ook vond ik nog een paar katoenen en plastic tassen met het logo van het FPS en een Fries paard erop en nog wat aanstekers en pennen. Ook de petjes van de Leeuwarder Courant vonden gretig aftrek. Dus, mocht u op een trektocht door Mongolie stuiten op mensen met LC-petjes en/of tassen van ons Stamboek... u weet nu waar ze vandaan komen. De uitzending op de Mongoolse Televisie vond de volgende dag plaats. Men was heel enthousiast in Mongolie over de uitzending en met name over het Friese Paard!! En wij? Wij hebben genoten van de rijkunst van onze bezoekers uit Mongolie, en ons eigen Fries Paard, genaamd: Phardauw fan Sigerswald. Betty Laszlo-Eldering. 16

CENTRALE KEURING 2007 Om 7.45 uur kwamen de eerste paarden in de ring. dit was het begin van een mooie lange dag, met veel kwaliteit in de verschillende rubrieken. Bij de enters en twenters waren er goede resultaten uit ons fokgebied. De kampioen van de fokdag 2007 Thildou fan e Homar (v. Doaitsen 420) van W. de Vries uit Oostermeer kreeg plaats 1A. Een mooi resultaat. In de andere groep werd de tweede plaats ingenomen door Tynke Hester K (v. Ielke 382) van J.M. Kommery en Mevr. J. Kommery-de Jong uit Buitenpost. Bij de twee jarigen was er een mooi resultaat voor Roza Nijnke B (v. Doaitsen 420) van R. Tel uit Ee. Helaas konden deze drie paarden niet op tegen de twee kop nummers van de twenters. Renske van Diphoorn (V. Onne) van de Fam. Ensing uit Diphoorn werd kampioen. Bij de driejarigen was er succes voor de Fam. Hilleger uit Hegebeintum. De merrie van fam.: Mirte fan Beintum (v. Sape 381) werd de eerst geplaatste in de groep en werd 's middags reserve kampioen bij de driejarige merries. De grote vraag: hoeveel merries worden er model. Er werden 15 merries opgeroepen voor de model verklaring. Twee paarden van 6 jaar en de andere 13 paarden kwamen uit de rubrieken 7 jaar en oudere stermerries. Duurzaamheid wordt beloond. Van deze groep komen er twee uit ons fokgebied, namelijk: Fenna van O (v Hearke 254 Pref.) eigenaar S. Veenstra uit Ureterp. en Anne Mieke Z (v. Teunis 332) eigenaar Fam. v.d. Zee uit Oudwoude. Hartelijk gefeliciteerd met dit succes. Uit de groep modelmerries werden twee paarden aangewezen voor het kampioenschap nl. Dryske fan de Slachtedyk (v Teunis 332) en Afke fan Panhuys (v. Jasper 366) van T. Wijma uit Jislum. Helaas konden zij in de kampioenskeuring niet verder komen. Uiteindelijk werd de legendarische Dryske zoals voorbrenger Age Okkema zegt, algemeen kampioen. De trotse eigenaar is J. v/d Wal uit Bozum. 17

FENNA VAN O. EN ANNA MIEKE Z. MODEL Ta it Bihald heeft zich weer van zijn beste kant laten zien op de centrale keuring van 20 oktober 2007; twee merries zijn model verklaard, de driejarige Mirte fan "Beintum" (Sape x Sjaard) van de familie Hilleger uit Hegebeintum werd reservekampioen bij de 3-jarige stermerries. Zeven paarden uit ons fokgebied liepen in een kampioenschapsring. Model: 143, Fenna van O. (Hearke x Djurre), eig: S. Veenstra, Ureterp & 157, AnnaMieke Z. (Teunis x Leffert), fokker/eig: A.H. van der Zee, Oudwoude 1ste rubriek 1a (entermerries): 007 Thildou fan é Homar, fokker/eig: W. de Vries, Oostermeer 2de rubriek 1b (entermerries): 012 Tynke Hester K., fokker/eig: J.M. Kommery & Mw. J. Kommeryde Jong, Buitenpost 2de rubriek 2a (twentermerries): 018 Roza Nijnke B., eig: Dhr. R. Tel, Ee 1ste rubriek 3c (driejarige stermerries): 063 Mirte fan "Beintum", fokker/eig: Fam. Hilleger, Hegebeintum 2de rubriek 5b (7 jaar & oudere stermerries): 143 Fenna van O., eig: S. Veenstra, Ureterp 1ste rubriek 5c (7 jaar & oudere stermerries): 157 AnnaMieke Z., fokker/eig: A.H. van der Zee, Oudwoude 2de rubriek 6 (modelmerries): 177 Afke 'fan Panhuys', fokker/eig: T. Wijma, Jislum 18

ANNEMIEKE Z Annemieke Z werd geboren op 30-04-2000. Zij was het eerste fokprodukt van de familie A.H. van der Zee uit Oudwoude. In 2003 werd AnneMieke Z ster op de fokdag en mocht ze in de kampioensring. Ze werd uitgeroepen tot algemeen fokdag kampioen 2003. Een groot succes voor de familie van der Zee. Dit jaar kreeg ze op de fokdag een eerste premie en mocht ze naar de CK. In handen van Piet Sipma werd Annemieke Z nr 157 groepswinnaar. Ze werd hiermee uitgenodigd voor de Model verklaring. De merrie had al een IBOP behaald met 80 punten. AnneMieke Z werd Model verklaard. Van harte gefeliciteerd met dit succes. Dit is het eerst fokprodukt van de familie, wie weet.. DE GEZONDHEID 19

PRIJZENREGEN STAL FJILDSICHT Bijzondere resultaten in 2007 van de fam. Wijbenga Meijer, Buitenveld 44, 9269 TV te Veenwouden. Resultaat keuringsseizoen 2007 STAL FJILDSICHT: 4 x ster 1ste premie Centrale Keuring 2 x ster 2de premie 4 x 1ste premie veulens 2 x 2de premie veulens Winnaar Zilveren Zweep Fokdag Garijp (bron: www.fjildsicht.nl) 20

IN MEMORIAM FEITSE 293 Op woensdag 31 oktober 2007 is de hengst Feitse 293 overleden. Feitse (Jochem 259 x Bjinse 241) stond al enige jaren op de hengstenhouderij van G.Toonen in Maren-Kessel. Hij staat al een flink aantal jaar in de top 5 van de best fokkende Friese hengsten van Nederland. Feitse laat naast 5 goedgekeurde zonen, ook verschillende modelmerries na. Feitse 293 is 24 jaar oud geworden. Feitse 293 pref. werd op 28 mei 1983 geboren bij Gauke Wijbenga, nu woonachtig te Munein. Feitse werd in 1987 goedgekeurd als dekhengst, in 1990 goedgekeurd op afstammelingen. Feitse 293 is op 2 Februari 2000 preferent verklaart. 21

Tot nu toe heeft Feitse vijf goedgekeurde zonen: Rypke 321, Tsjerk 328, Fetse 349, Folkert 353 (Kampioen Hengstkeuring 1999 en 2000) en Feike 395. Rypke, Tsjerk, Fetse en Folkert zijn allemaal goedgekeurd op afstammelingen. Ook de Feitse zonen bewijzen zich in de fokkerij. Dochters van Feitse presteren niet minder. Van de vrouwelijke nakomelingen hebben 51,4% het begeerde "Ster"-predikaat behaald, negen werden zelfs "Model". Vooral na 1992, toen de eisen voor "ster"-verklaring beduidend zwaarder werden, heeft Feitse het grootste aantal "Sterren" gekregen. Feitse drukt een zeer belangrijk stempel op de Friese paarden populatie. Dank daarom ook aan de fokker van Feitse: Gauke Wijbenga. Wij allen mogen best trots zijn dat zo n hengst uit ons fokgebied Ta it Bihâld is voortgekomen. DE GEZONDHEID 22

DISCUSSIE RUBRIEK Op sommige zaken ligt een taboe. Zaken die in de dagelijkse praktijk voorkomen, en waarover naar buiten toe niet over wordt gepraat. Een lid van onze vereniging wil enkele zaken aan de orde stellen over het modelleren voor de keuring. Wat mag wel en wat mag niet! U kunt hierop reageren middels een mail te sturen naar italdeskaei@hotmail.com of een brief naar Ta it Bihald, p/a Foarwei 17, 9294 KC Oudwoude. Het staat de redactie van It Alde Skaei trouwens vrij hoe om te gaan met de reactie(s). Knippen en scheren. Wordt volledig toegestaan maar wordt langzamerhand een vak op zich. Naast oren, kin en benen worden nu gehele paarden geknipt en geschoren, en in model gebracht. Zie de sokken van de hengsten straks maar weer op de hengstenkeuring. Sommige trainingscentra kunnen er wat, van de traditionele sok blijft niets over. De sok wordt achter geheel geschoren. Verven. Mag dit ook? Manen en staart, welke bruin zijn geworden tijden de opfok, bijkleuren tot geheel zwart om het geheel weer in evenwicht te brengen. Enkele witte haren slechts 5 tot 10 op het hoofd zwart verven of wegknippen. Excuus: ging per ongeluk, we hadden schaar en verf toch in de handen. Een bonte sok wordt mooi zwart, en paard wordt opgenomen. Tevens ster 1e premie en gaat naar de centrale keuring. 23

Prettige kerstdagen en een gezond 2008

HET PAARD ALS SPIEGEL Trainingen en coaching Binnen organisaties moet steeds meer worden overlegd. Hoe vloeiender de communicatie verloopt, hoe beter dit is voor de bedrijfsresultaten. Mensen blijken echter vaak niet duidelijk te communiceren. Zij zeggen het één, maar bedoelen het ander. Dit veroorzaakt een hoop onnodige vertragingen en problemen. Onze trainingen en coachingtrajecten zijn gericht op het ervaren en verbeteren van de nonverbale communicatie. Hierbij maken wij gebruik van paarden. In zijn natuurlijke leefomgeving is een paard een kuddedier, dat bij gevaar op de vlucht slaat. Het gedrag van paarden is sterk afhankelijk van hun rol in de kudde. De kudde wordt geleid door een merrie en beschermt door een hengst. De signalen van de leidmerrie zijn essentieel belang voor de overleving van de kudde. Zij leidt de andere paarden naar drinkplaatsen, voedselrijke plekken en geeft aan wanneer er gevaar dreigt. 26

Mens en paard werken al sinds oudsher samen. Ook gedomesticeerde paarden zijn instinctief op zoek naar een leidmerrie. Wie iets wil bereiken met een paard, moet de leiding nemen. Een paard zal echter alleen naar u luisteren als de opdracht eenduidig is en direct. Nonverbale communicatie is daarbij van essentieel belang. Maakt u echt contact? Straalt u uit wat u bedoelt? Het paard is als een spiegel. Vaak confronterend, altijd leerzaam. Trainingen Op de vraag wie het eerst de ring in wil, steekt Willem zijn vinger op. Hij is manager en loopt doelbewust de ring in, recht op het paard af. Hij maakt het touw vast aan het halter en trekt er aan. Het paard blijft staan. Hij trekt iets harder en het paard heft zijn hoofd op, maar verzet geen stap. Willem is duidelijk van zijn stuk gebracht. Waarom luister dat beest niet? Trainer Ferdinand ziet het even aan. Misschien moet je eerst even kennismaken. Willem knikt en aait het paard onhandig over zijn hals. Daarna probeert hij het nog een keer. Tot zijn grote opluchting komt het paard in beweging. Willem loopt schuin voor 27

28

het paard en trekt hem mee. Na een paar stappen staat het paard plotseling stil. Wat is er nu weer aan de hand? Heb je haast Willem? Willem moet lachen. Dit is erg herkenbaar voor hem. De spanning valt van hem af. Hij aait het paard, blijft er nu dichterbij en samen lopen zij met groot gemak de ring rond. Mensen op de werkvloer zijn, net als paarden in een kudde, afhankelijk van elkaar. Zij hebben ieder hun eigen rol, maar moeten ook samenwerken. De trainingen geven inzicht in de manier waarop mensen op een afdeling of binnen een team communiceren. Is er sprake van een gezonde dynamiek? Worden zij uitgedaagd om hun kwaliteiten volledig in te zetten? Wij werken met groepen van maximaal zeven personen per trainer. Op deze manier is er ook ruimte voor ieders persoonlijke proces. De deelnemers gaan één voor één de ring in om te werken met het paard. Wat daar gebeurt, is voor de toeschouwers vaak net zo leerzaam en confronterend als voor degene die in de ring staat. 29

Tijdens een training kunnen verschillende competenties aan bod komen, zoals: Effectiever communiceren Grenzen stellen Grenzen verleggen Doelgerichtheid verbeteren Beter samenwerken Leiderschap ontwikkelen Coachend leiding geven De trainingen zijn geschikt voor: Directieleden Teamleiders Medewerkers Doordat we veel mensen uit het bedrijfsleven hebben en meestal niets met paarden hebben, kunnen wij toch datgene voor hun betekenen wat nodig is. Wij helpen hen over hun angst heen maar gaan niet over grenzen. Coaching Het coachingtraject is bedoeld werknemers die niet prettig in hun vel zitten of hun kwaliteiten meer willen leren benutten. Een professionele coach begeleidt u in een persoonlijk proces. U werkt met een paard, maar er worden daarnaast ook intensieve gesprekken gevoerd. Het paard en de coach zullen u spiegelen in uw overtuigingen, gedrag en manier van communiceren. Dit gebeurt op een spontane, respectvolle manier. U wordt zich bewust waarom u dingen wel of niet doet. Dit schept helderheid en maakt het makkelijker doelen te stellen en die ook te bereiken. Wie zijn wij? Ferdinand Aukes (coach/trainer) is de oprichter van Innerqi. Vanaf jon- 30

ge leeftijd hadden we al paarden thuis op de boerderij. En tijdens mijn paardrijlessen had ik al ongewone communicatie met de paarden. Ook bestudeerde hij de paardenfluisteraars en hun technieken. Daarnaast volgende hij verschillende workshops op mentaal/spiritueel gebied en is opgeleid tot master practitioner NLP. Praktische informatie Bedrijfstrainingen De trainingen worden gehouden op verschillende locaties. De data worden vastgesteld in onderling overleg. De kosten zijn op aanvraag Wij organiseren ook regelmatig open trainingen. Zie voor data: www.innerqi.nl Coaching Ook werken we op individuele basis met mensen die meer over hun zelf willen leren. De coaching sessie wordt gehouden op verschillende locaties en kan eventueel bij de mensen thuis als ze zelf over een paard beschikken. Een individuele sessie kost 95,- per uur. Voor meer informatie of het maken van een afspraak kunt u contact opnemen met: Ferdinand Aukes Tel: 058-250 27 27 Mob: 06-264 825 19 www.innerqi.nl 31

32

UITNODIGING CONTACTAVOND Op vrijdag 8 februari 2008 organiseren wij weer een ouderwets gezellige contactavond voor onze leden en aanhang. De toneelvereniging Lytse Krêft en het shantykoor De Skipfeartsjongers uit Garyp staan garant voor een gezellige avondje uit. PLAATS AANVANG : It Gea Hûs, Greate Buorren 15, Garyp : 20.00 UUR KOMT ALLEN!!!!!!!!!!!!! 33

Hengstenhouderij Fam. Bosma Biedt ter dekking aan Tevens in- en verkoop van friese paarden Spoarbuorren Sùd 38 9298 WC Kollumerzwaag Nederland Tel/fax: 0511-444820 E-mail: famtjbosma@freeler.nl www.fam-bosma.nl Hoefsmederij Gerard van der Meulen Gediplomeerd hoefsmid Bemiddeling in- en verkoop paarden Paard- en ponyrijlessen Keuringsklaar maken Gerard v/d Meulen en Helen Rijks, Tolhekbuurt 5, 9245 HX Nij Beets Tel.: 0512-462 060, Fax: 0512-461 026, Mobiel: 06-53415475 E-mail: gerard.helen@hetnet.nl 34

VERSLAG VAN DE CLINIC VAN LAMMERT HAANSTRA VAN 17 NOVEMBER 2007 De dressuurcommissie had dit jaar Lammert Haanstra uitgenodigd voor een leerzame clinic. Een uitgelezen kans voor onze leden, die serieus met hun paarden bezig zijn, om hun kennis te vergroten. Helaas bleek dat er maar weinig mensen er zo over dachten. Maar voor degene die dit wel voor ogen hadden was het een leerzame dag. Om even na 9.00 uur begon Lammert de clinic. Hij wilde degene die aanwezig waren handvatten geven zodat we met nog meer enthousiasme met de paarden gaan werken. Hij onderbouwde de stelling dat meer bewegen niet alleen voor paarden beter is. Hij stelde dat een betere conditie bij wedstrijdrijders prestaties 50 tot 100% zouden kunnen verhogen. Dit zou te bereiken zijn door specifieke vormspanningsoefeningen. Onder vormspanning verstaan we dat er met minimale spanning vorm behouden wordt. Zorg dat je bewust bent dat je op je zitbeentjes zit en het hoofd, de romp en de voeten in één rechte lijn hebt (vergeet de buikspieren niet). Op deze manier heb je de juiste druk op het paard en verstoor je door je zit de bewegingen van het paard niet. Voor de paarden geldt dat zij, zeker in hun jonge leven, gestimuleerd moeten worden om te bewegen. Om dit te verkrijgen is het heel goed om ze in groepen in te scharen. Net zoals bij kinderen moeten veulens haptonomische vaardigheden kunnen ontwikkelen. Met deze kennis voor ogen is het dan ook niet altijd een ideale situatie dat een veulen heel vroeg geboren wordt. Er zijn voorbeelden dat het pas na 3 of 4 maanden voor het eerst naar buiten kan, deze beperking heeft dan vaak ook weerslag op het verdere verloop van de ontwikkeling van dit paard. Houdt vanaf het begin de veulens onder appèl, het heeft voordeel wanneer het al manieren heeft als het later beleerd moet worden. Ook staat niets in de weg om met 1 1 /2 jaar al wat lichte oefeningen te doen door ze bijvoorbeeld over balkjes te laten lopen, samen met de moeder. (Dit dan 1 x in de week). Bij het beleren van een paard moeten wij eerst zorgen dat wij het dier begrijpen, en nooit door boosheid laten leiden. Bijvoorbeeld: Ook paarden hebben een eigen karakter en de training 35

De elektronica occasionwinkel van het Noorden Uw adres voor een uitgebreide keuze in gebruikte kleuren tv s, videorecorders, stereosets en witgoed, alles met garantie! Natuurlijk kunnen wij U ook nieuwe apparatuur leveren Eigen technische dienst voor al uw reparaties van KTV, Video, DVD en Audio witgoedreparaties aan huis Installatiewerk en onderhoud elektra, gas, water, CAI, schotel- en antenneïnstallaties omroepinstallaties in winkel etc. Verhuur professioneel geluid en licht Beamerverhuur Wij verzorgen een uitgebreide geluidsinstallatie bij *grote* en kleine evenementen binnen en buiten PA zanginstallatie verhuur, lichtshow. Tevens verzorgen wij met onze disco BREAKDANCE 60-70-80-er jaren avonden Karaoke-Playbackshows-Disco Graag tot ziens op de Oudbuurt 8 in TERNAARD Geopend di-do-vr middag van 13.00-17.00 uur vrijdagavond van 19.00-20.30 uur zaterdag 9.00-12.00 en 13.00-14.30 uur s avonds op afspraak! Telefonisch bereikbaar van 9.00-17.00 uur Telefoon 0519-571870 Fax 0519-572035 E-mail d.denkers1@chello.nl 36

moet daardoor aangepast worden op het paard. We beginnen in eerste instantie met respect voor het paard, van daaruit verder gaan en daarna structuur aanbrengen. Zorg voor enthousiasme tijdens het beleren, ook bij de paarden. Niet alleen de wedstrijdpaarden trainen maar vergeet ook de fokmerrie niet want een betere conditie helpt ook tijdens de draagtijd en geboorte van het veulen. Maar ook moeten wij de oudere paarden niet vergeten, ook zij zijn gebaat bij dagelijkse beweging, iets wat nogal eens vergeten wordt. Enkele nuttige tips op een rijtje: Eerste oefening, leer het paard correct aan de hand te stappen Rustig opbouwen (ring niet te groot) Paardensport is een spel, zorg dat het paard het spel leert te begrijpen Afwisseling is erg belangrijk Jonge paarden zoveel mogelijk buiten africhten en dan vooral vertrouwen geven Bewezen is ook om de paarden pas vanaf het 7e jaar in oprichting te rijden, niet teveel druk En vanuit de ontspanning aan gaan spannen. Gebruik creativiteit bij het trainen Moeilijke oefeningen moeten slechts kort geoefend worden, door het regelmatig herhalen gaat het later vanzelf. Aldus een beknopt verslag van de lezing van Lammert Haanstra. Daarna werden in de binnenbak twee paarden gelongeerd en werd er uitgebreid uitleg over het longeren gegeven. 's Middags werd er op deskundige wijze aan 3 groepen op verschillende niveaus les gegeven, waarbij niet alleen de ruiters, maar ook de toeschouwers het nodige hebben opgestoken. Kortom we kunnen terugkijken op een bijzonder leerzame dag en betreuren het dat er maar zo weinig mensen gebruik van gemaakt hebben. En voor degene die nu toch nieuwsgierig geworden zijn kunnen altijd nog een boek, DVD etc. van Lammert aanschaffen. E.e.a. is terug te vinden op www.lammert-haanstra.nl De dressuurcommissie. 37

38

INFORMATIEAVOND OVER FOKKERIJ, FOKDOEL EN AANVERWANTE ZAKEN Op donderdagavond 13 maart 2008 organiseert Ta it Bihâld een informatieavond. We hebben de heren De Groot (inspectie) en Hellinga (directeur stamboekzaken) uitgenodigd om ons te informeren over fokkerij, fokdoel en aanverwante zaken. Aanleiding: - In het oktobernummer van It Alde Skaei hebben we een oproep geplaatst voor nieuwe leden die behoefte hadden aan informatie over alles wat het Friese paard te maken heeft. - Daarnaast is de heer Sjouke de Groot, inspectie, op het laatst gehouden regioledenvergadering ingegaan op onze uitnodiging om op een nader te bepalen tijdstip in te gaan op het fokdoel. Het wordt een interactieve avond. Iedereen is van harte welkom op donderdagavond 13 maart 2008. Als vanouds is de locatie Glinstra State te Burgum, aanvang 20.00 uur. We willen wel graag weten voor hoeveel personen we moeten gaan reserveren. Daarom graag opgeven bij de secretaris van Ta it Bihâld, Foarwei 17, 9294 KC Oudwoude, mailadres: vdzee@hetnet.nl of bellen naar 0511-452594. Let op: De mensen die zich reeds hebben opgegeven voor de informatieavond voor nieuwe leden hoeven zich niet opnieuw op te geven. 39

BEOORDELINGSCOMPETITIE In het begin van 2008 zal een beoordelingscompetitie worden georganiseerd: de avond bestaat uit een korte uitleg van de competitie en daarna het op tal zetten van 5 paarden. Dit gebeurt op 10 plaatsen in het land. De finale zal plaatsvinden in Friesland. De drie hoogst geplaatste deelnemers van iedere regio zullen worden uitgezonden naar de finale. De strijd in de finale is tweeledig: enerzijds regiokampioenschap en anderzijds een individuele plaatsing. De data zijn als volgt: 18 februari Frysk Hynder 19 februari Greidhynder 20 februari Wolvega 21 februari Groningen Drenthe Combinatie 22 februari Midden Nederland 25 februari Limburg 26 februari Twente Achterhoek 28 februari Noord & Zuid Holland 29 februari Ta it Bihâld 01 maart Zuid Nederland Op 29 februari 2008 organiseert Ta it Bihald in gezamenlijkheid met het stamboek deze activiteit, voor onze regio, bij Hengstenstation De Friese Wouden van Obbe en Margriet van der Weide te Nijega. U kunt zich aanmelden bij de secretaris van Ta it Bihâld: Foarwei 17, 9294 KC Oudwoude of via mailadres: ta-it-bihald@hetnet.nl. Deelname is gratis!! 40

ZATERDAG 29 DECEMBER DRESSUUR RECREATIEF Deze wedstrijd wordt in 2 groepen ingedeeld t.w.: - 1 groep BB = beginners zonder wedstrijdervaring - 1 groep wedstrijdrijders met groene paarden (en nog niet gestart met deze paarden) (De wedstrijden worden onder de geldende regels van het KNHS gereden) Aanvang: 13.00 uur. Locatie: Hengstenstation De Friese Wouden van Obbe en Margriet van de Weide in Nijega. Aanmelden, tot twee weken voor de wedstrijd, bij: Tonny de Heer, de Dôlle 5, 9296 VB Triemen. heertonny@zonnet.nl 41

"JONG GELEERD IS OUD GEDAAN!" Op Bezoek bij Ylona (16 jaar) en Lisanne (nog net 14 jaar) Veenje en... pony SPRING natuurlijk. Links Lisanne op spring. Rechts Pake Riemer Als ik binnenkom in de prachtig gerestaureerde oude boerderij van de fam Veenje, hebben de zusjes de "belangrijkste foto's" al klaar liggen. "Kijk, dit is Pake Riemer Veenje en een van ons. Mem zit op een van zijn paarden." Mem had eerst niets met paarden, maar ja, als je trouwt met Jochum Veenje, (de oudste zoon van Riemer en Ymkje Veenje) dan verandert dat langzaam maar zeker wel. En als dan je beide dochters ook nog eens met datzelfde paarden-virus besmet zijn, dan heeft dat toch wel een hele grote invloed op de rest van je leven. Het lievelingspaard van Pake werd zelfs naar haar genoemd : Loeki RV. Loeki is Pref. en is een Sjaard. Dan volgt een foto van de Welsh -pony Spring. Spring kwam als 3-jarige bij de fam. Veenje. Pake had hem zelf uitgezocht voor zijn 42

kleinzoon Rimco, die er met heel veel plezier op reed, tot zijn zusje Ylona vond dat zij nu wel eens aan de beurt was om op Spring te rijden. Rimco ontdekte dat brommers enz. ook wel willen bewegen, dus vooruit dan maar. Omdat de fam. Veenje toen nog in Earnewald woonde, stond Spring op stal bij Pake en Beppe op Sigerswald te Garyp. Elk vrij moment waren Ylona en Lisanne bij Spring te vinden. Op een gegeven verhuisden ze ook naar Garyp. Ze gingen aan de overkant van Pake en Beppe wonen en Spring verhuisde ook naar de overkant van de weg. Nu hadden de meisjes Spring dag en nacht onder handbereik en konden ze elke dag oefenen, of gekke dingen met haar doen. Ylona groeide flink de hoogte in, en werd jammer genoeg te groot voor Spring. Lisanne blij, had ze eindelijk Spring helemaal alleen, want voor Ylona werd Eline, ook en Welsh-pony gekocht. Ze behaalden samen heel goede resultaten. Helaas werd Ylona na ongeveer 2 jaar ook te groot (ze is 1.80 meter) voor Eline en nadat ze het veulen gekregen had werd ze verkocht. Het veulen hebben ze gehouden, en zal door Lisanne samen met Ylona beleerd worden. Ylona is nu groot genoeg voor een Fries. De meisjes oefenden en oefenen heel veel thuis, wat vaak resulteerde in hoge plaatsen bij de onderlinge wedstrijden bij de Klaverkamp Ruiters te Oudega. Op het laatste Nieuwjaarconcours hadden ze een prachtige Kur op muziek bedacht met als titel "Show in Black and White". Ylona helemaal in het zwart op de grote (1.65) 4-jarige Friese merrie Johanna RV. V/Onne /M/ Vimke RV. MV Sierk. Lisanne helemaal in het wit, op de spierwitte Welsh-pony Spring. Voorwaar een lust voor het oog. In een woord schitterend. Bij het 2-jaarlijkse Dorpsfeest zijn ze ook altijd van de partij op de Tuigdag. Ze doen overal aan mee en durven alles. Ze hebben de paarden goed onder controle. Als Spring er soms eens de brui aan geeft kan hij op een beste donderpreek rekenen van Lisanne. Ze hebben een uitstekende relatie die twee, maar zoals het in elke relatie wel voor komt, zitten ze af en toe wel eens in een dipje. "Dan luistert ze gewoon niet", zegt Lisanne. Toch zijn het "Vrienden voor het leven". Ylona en Lisanne doen nu ook mee aan officieele wedstrijden. Ze 43

behalen daar ook goede resultaten. Lisanne mag met Spring al in de L2-dressuur starten. Meestal gaat Mem mee, en leest die ook de proef voor. Als Heit ook maar enigzins tijd heeft, gaat die ook mee. En soms Beppe ook. Op de laatste Fokdag deden de zusjes mee in de B-rubriek op de donderdag. Ylona werd met de 4-jarige Johanna RV 4e. Lisanne op de 9-jarige Sietske RV (een volle zus van Loeki) 2e. Op de afgelopen Hynstedagen deden ze mee met het Paardenvoetbal. "Spring vond het geweldig! Ze scheurde het terrein over, en was haast niet te stoppen" aldus een nog nagenietende Lisanne. Er stond hun nog meer te wachten die vrijdag. Spring deed mee aan de pony-keuring. Lisanne bracht haar zelf voor en nichtje Sietske (van Ome Hilbrand) was de aanjaagster. Ze mocht terugkomen voor de kampioenskeuring. "Op een gegeven moment waren we nog maar met zijn tweeen in de ring, dat was erg spannend, want is was even vergeten wat dat betekende...spring werd hoe langer hoe enthousiaster en was moeilijk in de hand te houden. Lisanne en Ylona met pake zijn lievelingspaard 44

V.l.n.r. nichtje Sietske, Spring, Lisanne, Heit Jochum, prijs uitgereikt door Cor de Vries Eindelijk werd ze opgeroepen. Het duurde even voor het tot haar doordrong dat SPRING KAMPIOEN geworden was. Van Cor de Vries kreeg ze een mooie beker en een bos bloemen gadegeslagen door een trotse Heit Jochum en nichtje Sietske. Spring is niet alleen goed in lekker scheuren en in dressuur-rijden, maar ze is ook een uitstekende Springer. Eigenlijk doet ze dat het liefst en ik vind het ook geweldig. Dan luistert ze heel goed naar me, ze vertrouwd me helemaal, zegt Lisanne. En dat is waar. Als je die twee bezig ziet, het doet er niet waar en in welke rubriek dan zie je dat gewoon. Lisanne praat heel veel met Spring. Ook wel onder het rijden. Een gevleugeld woord van haar is: "Spring lusterje, dat hiene we net ofpraet!...ja, no is it goed, braaaf. Tijdens de Friese kampioenschappen -Springen werden Lisanne en Spring uitgekozen door de K.N.H.S. voor het Jeugdstimuleringsplan Springen. Ze gaat met Spring dus zowel op rij- als op springles. Wat een "alleskunner die Spring". Deze maand wordt Lisanne 15 jaar. In december gaat ze met Spring starten in de klasse M1-springen. Het 45

trainen wordt wel steeds moeilijker want ze moet nu meer op de kleine dingetjes letten. Gelukkig schiet Lisanne niet zo snel de hoogte in als Ylona. Dan kan ze misschien wel tot haar 18-e op Spring rijden. En daarna? O, Oene van Tante Baukje (dochter van Riemer en Ymkje) en Ome Tjibbe (die eerst ook niks met paarden had ) die bij Beppe op de Boerderij aan de overkant woont, is nu 5 jaar en heeft een eigen pony. Hij heeft al 10 rijlessen gehad en kan al draven en galoperen. Wij gaan hem nu les geven, want als hij later op Spring gaat rijden willen er geen prutser op hebben. Want Spring gaat nooit weg, die hoort bij ons. Dat vind ik ook. Oene moet maar goed zijn best doen, dan kan hij nog heel veel plezier aan/met Spring beleven, want het is een bijzondere pony, en dat is-ie! En het rijden met Friezen, zien de zusjes daar nog heil in? Nou reken maar. Er staat nog een 2 1 /2 jarige Fries op stal, Rymkje RV, ze is een dochter van Loeki RV, die Ylona volgend jaar zal beleren, samen met Lisanne. (We doen heel veel dingen samen) Ze stopt dit jaar even met de wedstrijden i.v.m. met een nieuwe opleiding en stage. Op den duur kunnen ze dan samen mooi met de twee "groene" paarden naar wedstrijden toe. En...als ze een geschikt menpaard, (het liefst een "Tuiger") op stal hebben staan, willen ze ook heel graag nog naar menles, en Rimco ook, want die is inmiddels zowat wel "uitgestudeerd op brommers en trekkers". In de toekomst zullen we vast deze aktieve dames en heren Veenje (Heit Jochum, Ome Hilbrand en Tante Baukje mennen ook) en Ome Tjibbe ook, mogen bewonderen in wat voor Rubrieken dan ook maar. Als we terug zijn van een rondgang door de stallen, en ik Ylona en Lisanne bedank voor de gastvrijheid en de gezelligheid en nog even wat nababbel met hun, komen we alledrie tot de conclusie; "Wat vreselijk jammer dat Pake Riemer dit alles niet meer meemaakt. Wat zou hij genoten hebben en wat zou hij trots geweest zijn." Ja Riemer dat had ik je van harte gegund. Want jou Passie voor (Friese) Paarden, de liefde en de omgang met het paard heb je doorgegeven aan je kinderen en kleinkinderen. Al heel jong liepen ze met jou tussen de paarden... "Jong geleerd is Oud gedaan...", maar.. het moet er wel inzitten!!! 46 Betty Laszlo-Eldering

FRIEZENCOMPETITIE 15 & 16 FEBRUARI Op vrijdag 15, en zaterdag 16 februari organiseert de dressuurcommissie in de maneges PTC+ te Oentsjerk een Friezencompetitie. Op vrijdag 15 februari, aan het einde van de middag beginnen we met de rubrieken M1, M2, Z en ZZ. Zaterdagmorgen 16 februari starten we met de B t/m L2. s Middags zijn de menners aan de beurt. Opgave alleen schriftelijk, via de mail: trienke@ruterhoekje.nl. Opgeven vanaf 15 december 2007 tot 1 februari 2008. (vol = vol). Attentie: niet vóór 15 december aanmelden, kans bestaat dat je dan op de reservelijst wordt geplaatst. Via www.startlijsten.nl en via de site www.ta-it-bihald.nl worden de lijsten bekendgemaakt. VRAGEN STAAT VRIJ Naar aan leiding van een vraag op de Regiovergadering j.l. werd de vraag gesteld of het mogelijk is om een vragen rubriek te openen. Hierbij bieden we u de mogelijkheid, door de nieuwe rubriek vragen staat vrij te openen. Alle mogelijke vragen op het paarden gebied zijn welkom. U kunt u vragen mailen naar Italdeskaei@hotmail.com. De redactie zal op passende wijze een antwoord zoeken. Postadres: P.v.d.Meulen Rijkstraatweg 179 9254 DG Hurdegaryp 47

RISICO EN AANSPRAKELIJKHEID Het regelnet en de aansprakelijkheid bij ongevallen wordt steeds onduidelijker. Wie is aansprakelijk als er iemand van mijn paard valt, wie is aansprakelijk als ik met iemand anders zijn paard een ongeluk veroorzaak, wie is aansprakelijk als mijn buurmeisje een paard ongevraagd pakt om te rijden? Zo zijn er legio vragen te bedenken waar we normaal niet bij stil staan en die pas gesteld worden als het te laat is. Dit kan grote financiële gevolgen hebben om van de emotionele gevolgen nog maar niet te praten. Wij, als paardenbezitters, doen uit enthousiasme allerlei dingen met onze paarden, rijden, mennen, marathons, in les, in het weekend een ommetje enz., zonder ons te realiseren wat de risico's zijn. Gelukkig maar want het moet wel leuk blijven. Een keer stilstaan bij de risico s en mogelijke gevolgen is echter niet verkeerd en dat doen we in groepsverband op 23 januari. Op 23 januari om 20.00 uur komt de heer Wilfred Franken van de FNRS om ons te verhalen uit zijn rijke ervaring van gevallen, ongevallen, ruzies en allerlei oorzaken van aansprakelijkheid. We doen dit bij PTC+ in Oenkerk en het kost allemaal niets. (Dus op kosten van de fokvereniging, mooi om een deel van je contributie terug te verdienen en er nog wijzer van worden ook.) Wel even doorgeven of je komt i.v.m. het aantal stoelen en de koffie. Even bellen of mailen met Lucas Reinds: Mailadres: L.Reinds@ptcplus.com Telefoonnummer: 058-2563194 /06-23962591 48