Tuingids voor blije vogels Zoekkaart binnenin
vogels in je tuin? boomklever 12-14,5 cm halsloos silhouet met dikke kop en lange snavel, klimt schokkerig koolmees 13,5-15 cm gele romp, opvallend witte wang keep 14-16 cm in de vlucht opvallende witte vlek boven de staart, oranjegele snavel zwarte mees 10-11,5 cm donker, opvallende witte vlek op achterhoofd roodborst 12,5-14 cm rode borst, bruine rug, agressief ringmus 12,5-14 cm korte dikke snavel, opvallende zwarte vlek op wang huismus 14-16 cm korte dikke snavel, grijsbruin in groep sijs 11-12,5 cm kleine vinkensoort met lichte, gestreepte borst en zwart en geel in de vleugel merel (man) 23,5-29 cm zwart met gele of bruine bek zanglijster 20-22 cm warm bruine rug en kop, borst wit met pijlpuntvlekken Pimpelmees 10,5-12 cm blauw kapje, zwarte oogstreep Winterkoning 9-10,5 cm snel, zenuwachtig vogeltje met opstaande staart heggenmus 13-14,5 cm bruin gestreepte borst, grijze kop, onopvallend rondscharrelend op de grond gaai 32-35 cm grootte van een duif, lichtbruin met blauw in vleugel spreeuw 19-22 cm zwart met gespikkelde borst, vaak in groep houtduif 38-43 cm dikke duif met opvallende witte halsring en witte vleugelbanen merel (vrouw) 23,5-29 cm bruin met oranje of bruine snavel, borst is bruingrijs en nooit wit grote bonte specht 25 cm witte wang, veel wit in vleugel, opvallend rode onderstaartdekveren turkse tortel 31-34 cm vaalbruin duifje met zwarte halsring vink 14-16 cm grootte van een mus, veel wit in vleugel groenling 14-16 cm korte dikke snavel, geelgroen, meestal in groep kuifmees 10,5-12 cm kleine bruine mees met opvallende kuif, bewoont naaldbos ekster 40-51 cm zwarte kop en hals, veel wit op borst en vleugel, lange staart kauw 30-34 cm in groepjes en met opvallend grijze hals
Inhoud Tel mee tijdens Het Grote Vogelweekend 3 De liefde gaat door de maag 10 Checklist vogelvriendelijke tuin 12 Wie vliegt daar? 18 Vaak gestelde vragen 20 De tuinvogelconsulent 24 Vogelshop Elke winter organiseert Natuurpunt Het Grote Vogelweekend. Tijdens dat weekend tellen duizenden kinderen, volwassenen en gezinnen gedurende een half uurtje de tuinvogels die op hun balkon of in hun tuin neerstrijken. Die massale gegevens zijn van onschatbare waarde om de vogelpopulatie in kaart te brengen. Doe mee aan dit grote burgeronderzoek! Met dank aan Vogelbescherming Nederland 1
Je tuintype bepaalt het aantal vogels in je tuin. 1 Prachtig! 2 3 4 Je hebt de stap gezet om van je eigen tuin een vogelparadijs te maken. Mogen we je al van harte bedanken uit naam van de koolmees, de boomklever en de vink? Dit boekje vertelt je hoe je jouw tuin omtovert tot een paradijs voor jezelf, maar ook voor de vogels. Hou dit boekje bij de hand tijdens Het Grote Vogelweekend van Natuurpunt. Tel dat weekend de vogels in je tuin en geef ons je resultaten door. Zo komt Natuurpunt jaar na jaar te weten hoe het met onze gevederde vrienden is gesteld. Je leest er alles over op www.vogelweekend.be it Check 11 0 1 p op 2 Vogels houden van tuinen, zelfs van de kleinste. In heel Vlaanderen wordt de totale oppervlakte tuin geschat op 9%. In de stad maken tuinen zelfs 20% uit van de oppervlakte. Daarmee is er meer privégroen dan openbaar groen. Voor heel wat planten en dieren vormt jouw tuin(tje) een levensnoodzakelijke biotoop, zeker in de stadskern. Gazon neemt in onze Vlaamse tuinen vaak meer dan 50% in beslag. Kies je voor een natuurlijke tuin, dan krijg je ongetwijfeld meer bezoekers in je tuin. Zin om van jouw tuin een vogelvriendelijk paradijs te maken? Sla er dan zeker de Checklist Vogelvriendelijk Tuinieren op na. Je vindt hem in het midden van dit boekje. De liefde van de vogel gaat door de maag H et vogelleven is nogal intens. Vogels hebben daarom lichaamstemperaturen van ruim veertig graden. En vliegen, dat vreet energie. Daarom zijn vogels voortdurend bezig met het vinden van voedsel. Maar in de winter kan dat moeilijk zijn; de dagen zijn dan kort en de nachten lang. Vogels rammelen s morgens van de honger. Kleine vogels verliezen dan tot wel tien procent van hun lichaamsgewicht. Hopelijk kunnen ze op dat moment terecht op jouw voedertafel. Want net dan krijg je de tuinvogels goed te zien. Al hun aandacht gaat op dat moment immers naar het zoeken naar eten. Pak je het slim aan, dan komen ze zelfs tot vlak bij je raam. Vooral in de winter is regelmatig voederen belangrijk. De vogels moeten op jou kunnen rekenen. Ze nemen een vaste route langs de tuinen en willen graag precies weten waar en wanneer er iets te halen valt. Zo help je ze de winter door. Door vogels het hele jaar bij te voederen, vergroot je hun vitaliteit, waardoor er meer vogels de winter overleven, er meer kunnen gaan broeden, en er dus ook meer jonge vogels geboren worden, die goed opgevet het najaar ingaan. Jouw beloning? Je krijgt ze soms van heel dichtbij te zien en wordt geregeld getrakteerd op een prachtig vogelconcert. 3
Wanneer beginnen met voederen In elk seizoen hebben vogels behoefte aan voldoende voedsel. Je kan daarom op elk moment in het jaar beginnen met het voederen. Zeker in de winter, bij vorst of een dik pak sneeuw. Maar ook in het voorjaar. Dan zijn alle zaden inmiddels op en staat het broedseizoen weer voor de deur. De blijvers moeten zich vervolgens dik eten om de (strenge) winter door te komen en de trekvogels hebben duizenden kilometers voor de boeg. Wel altijd goed overwegen wat je best voedert in welk seizoen; vet alleen in de winter, in de zomer alleen natuurlijke voeding zoals granen en noten. Er is toch genoeg voedsel in het voorjaar? In elk jaargetijde kan voedselschaarste optreden. Langdurige regen, droogte of een slecht insectenjaar kunnen oorzaken zijn. Veel vogels sterven dan, vooral diegene die in de zomer voordien werden geboren. Zo is de natuur en het hoort erbij. Door bij te voederen is het toch mogelijk om vogels in alle seizoenen door periodes met weinig voedsel heen te helpen. Ook in augustus en september, de periode waarin ze hun veren vervangen (de rui) kunnen een aantal soorten een extra graantje gebruiken. Is bijvoederen goed voor jonge vogels? Volwassen vogels zullen altijd proberen hun jongen eiwitrijk voedsel te geven zoals insecten, spinnen en andere kleine diertjes. Wanneer er een voedselgebrek is, worden alle insecten aan de jongen gevoederd en schakelen de ouders vaak over op ander voedsel. voer dat jij aanbiedt. Voor jongen van een paar dagen oud is dat geen probleem maar de allerjongsten kunnen dat niet verteren. Wordt er niet bijgevoederd, dan is de kans erg klein dat er jongen uitvliegen. Door bij te voederen red je mogelijks toch een aantal jonge vogellevens. Biedt gevarieerd voedsel aan zodat vogels voldoende keuze hebben. Pas als ook dan insecten nog te schaars blijken, krijgen ook de jongen de zaden en het andere 4 5
wezen als het moet. Het is makkelijk er zelf één te maken van een stuk watervast multiplex. Met latjes maak je opstaande randen die voorkomen dat het voer er afrolt. In de hoeken laat je openingen vrij om regenwater af te voeren. Voor de gezondheid van de vogels is het van belang dat je de voederplank wekelijks schoonmaakt met heet water en een borstel. Zo verwijder je uitwerpselen, beschimmelde resten en allerlei vervelende bacteriën. Een ijsje voor de dorst Vogels aan tafel Plaats het huisje of tafel op een open plek waar de etende vogels een goed overzicht hebben op de omgeving. Het liefst met een vluchtstruik in de buurt. Op een hoogte van anderhalve meter is de voedertafel doorgaans veilig voor springende katten. Acrobaten aan de vetbol Acrobaten als mezen en spechten eten liever bengelend aan een vetbol of pindanetje. Zorg het hele jaar door dagelijks voor schoon water. In de winter, bij vorst, kan je het vogelbad van tijd tot tijd vullen met lauw water. Leg er een stuk grofmazig gaas over om te voorkomen dat de vogels erin gaan baden en hun veren bevriezen. Ze mogen er alleen van drinken. Wil je voorkomen dat het water bevriest, los er dan een paar scheppen suiker in op. Je kan ze ook geschaafd of versplinterd ijs geven. Ligt er sneeuw of rijp, dan eten de vogels daar van. Het centrum van een vogeltuin in de winter is de voederplaats. Daar plaats je de voedertafel, het voederhuisje of de voedersilo. Ze zijn te koop in alle soorten en maten. Het voordeel van een huisje of silo is dat er een dakje op zit, zodat het voer bij regen niet doorweekt raakt. Het nadeel is dat niet alle vogels zo n dakje prettig vinden. Dat zijn geen rare vogels, zij verkiezen gewoon een open voedertafel. Op een voedertafel kunnen alle vogels makkelijk landen, goed om zich heen kijken en snel weg- Bodemzoekers Niet alle vogels zijn gediend met een voedertafel. Er zijn er die het liefst op de grond eten. Voor hen kan je op de grond een strooiplaats aanleggen. Er zijn ook lage voedertafels te koop. Om te voorkomen dat groot en grof vogelgeweld snel de maag volpropt, zijn er gepaste gaaskorven beschikbaar waar kleinere zangvogels wel doorheen kunnen en grotere vogels niet. Daarnaast is er een uitgebreid aanbod aan allerlei hangende voedersilo s, waaruit ze hun zaden en pinda s kunnen peuteren. De webshop van Natuurpunt en de winkels van Tom&Co bieden een ruime keuze aan verantwoorde en slimme voederautomaten, die je vlakbij je raam kan hangen (buiten het bereik van katten) zodat je de vogels van heel dichtbij kan zien. Door voederautomaten te gebruiken, geef je meeuwen en kraaien geen kans om grote hoeveelheden voedsel weg te kapen voor de snavels van andere vogels. 6 7
Koop jouw vogelvoer in de online Natuurpunt Winkel Voedertips Voeder gevarieerd: beperk deegwaren en voorzie ook granen, nootjes of zelfs appels. Vetbollen alleen in de winter en aan een flexibele tak, buiten bereik van ratten en muizen. Leg de voederplaats in de buurt van één of meerdere vluchtwegen. Zorg dat de vogels snel dekking kunnen vinden in een doornstruik, dichte struik of haag. Breng voedsel gespreid aan voor vogels met een voedselterritorium, zoals merels. Denk ook aan natuurlijk voedsel: plant enkele bessenstruiken in je tuin. Smeer half gesmolten vet tegen de schors van een boom en lok spechten en boomklevers. www.natuurpunt.be/winkel Leg de voederplaats niet te dicht bij het raam aan en vermijd raamslachtoffers. Na de winter volgt de broedtijd: heggen en nestkasten zijn logische broedplaatsen, maar ook een rommelig hoekje kan. 8 9
Hoe vogelvriendelijk is je tuin? Vink aan wat je al hebt en kijk wat er nog mogelijk is Je huis is 10% meer waard met een groene tuin Bomen en struiken vangen grote hoeveelheden fijn stof op Een goed aangelegde vogelvriendelijke tuin is minder arbeidsintensief en 1/3 e goedkoper dan een betegelde tuin Begroeide schutting Vogels vinden hier dekking, voedsel en nestgelegenheid. Boom Geeft schaduw in de zomer en beschutting in de winter. Vogels vinden er dekking, voedsel en broedgelegenheid. Smulhaag van besdragende struiken. Vogels vinden hier dekking, broedgelegenheid en een gedekte tafel in het najaar. egels kunnen van tuin naar tuin lopen. Composthoop Minder gft-containers aan de weg. Zeer rijk aan insecten, wormen en kevers: voedsel voor vogels. Nestkastje Nestgelegenheid voor mezen en mussen. Vogelvide Nestgelegenheid voor huismussen onder het dak Moestuin Lekker eten uit eigen tuin. Merels en mussen snoepen mee. Begroeide gevel Extra nestgelegenheid voor merels, heggenmussen en winterkoningen. Studio Lakmoes Voedertafel Leuk voor de kinderen om de vogels te observeren. Begroeide pergola Nestplek voor merels en roodborsten. Water of waterschaal Border met inheemse planten Trekt insecten aan: Een goede plek voor vogels om voedsel voor vogels. Zaden van uitgebloeide planten vormen te drinken en te baden. voedsel voor mezen, mussen en groenlingen. 10 11
Wie vliegt daar? wintergast jaargast gebruikt nestkast Opmerkelijke nestbouwers Veel vogels in de tuin zijn eigenlijk bosvogels, die graag in boomholten nestelen. Maar vooral in steden zijn geschikte holten steeds zeldzamer. Een nestkast helpt dan. Ekster Barokke bouwer Eksters bouwen hun nest boven in een boom. Een groot takkennest, versterkt met aarde en klei. Het nest is overdekt, als bescherming tegen - vooral - zwarte kraaien. Zo kan een nest meer dan een meter hoog worden. Turkse Tortel Minimalist Net als bij andere duiven bestaat het nest van een turkse tortel uit een platformpje van wat losse takjes op elkaar. Noem het minimalisme. Of is het luiheid? Vele nesten vallen naar beneden, maar duiven vangen dat op met meerdere broedsels per jaar. Boomklever Manusje-van-alles Boomklevers hebben weinig te leren van spechten, want ze kunnen opwaarts en neerwaarts kruipen op een boomstam. Ook hameren ze graag noten open en gebruiken ze een gleuf in de schors als smidse. Net als spechten dus. Grote bonte specht Holbewoner Een nest uithakken kost tijd, zeker drie weken. Zonde om dat voor één seizoen te doen. Spechten gebruiken hun hol dan ook een paar jaar na elkaar. Bij het uithakken van hun hol, krijgen ze geen hoofdpijn. Spechten hebben speciale schokdempers in hun schedel. Schone slapers De meeste vogels slapen s nachts lang en vrij diep. Overdag slapen is gevaarlijk voor vogels: ze zijn dan een gemakkelijke prooi. Tussen het voedsel zoeken door doen ze wel korte dutjes, maar de vogels blijven waakzaam. Spreeuw Samen slapen Buiten het broedseizoen verzamelen duizenden en soms honderdduizenden spreeuwen zich voor de slaap. Uit veiligheid. De kans dat een roofvogel een spreeuw pakt in een grote groep is klein. Voor het slapen gaan, kwetteren spreeuwen uitbundig met elkaar. Hun indrukwekkend luchtballet is een waar schouwspel. Koolmees Slapen in stropdas Koolmezen houden van nestkasten. Niet alleen om in te broeden, maar ook om te slapen tijdens koude nachten. Het mannetje met de breedste stropdas is het sterkst, eist de beste nestkast op, en is dus een gewilde partner voor de vrouwtjes. Boomkruiper Knusse knuffelkonten Als het koud is, kruipen boomkruipers graag tegen elkaar aan om te slapen. Als een bolletje wol waar alleen de staarten uitsteken, zitten ze onder een dak of in een boomholte. Ook bij de staartmezen zien we dit gedrag. 12 13
Bodemzoekers Groepsvogels Soms zie je vogels op rommelige plekken in de tuin pikken en wroeten in de aarde: het typische gedrag van een bodemzoeker. Roodborst Dominante druktemaker Kijk goed om je heen als je in de tuin werkt. Misschien zie je een roodborst die loert op een lekkere worm tussen de omgewoelde aarde. Je ziet er altijd maar eentje. Ze dulden geen soortgenoten in hun territorium. Behalve in het voorjaar, dan laat het mannetje een vrouwtje toe. Zanglijster Schrik der slakken Naast insecten, larven en wormen eet de zanglijster ook slakken. Het slakkenhuis slaat hij kapot op een steen. Een lastige klus. Zanglijsters nemen de slakken steeds mee naar dezelfde plek. Zo n plek heet de smidse. Merel Bedachtzame alleseter Bedachtzaam scharrelt een merel op het gazon. Af en toe trekt hij een sprintje om daarna stil te staan. Met z n kop schuin omlaag speurt hij naar een worm. Maar merels eten ook graag bessen. Vink Olijke opportunist Vinken zitten niet graag op een voedersilo, maar wachten tot er zaden op de grond vallen. Ze profiteren ook van morsende groenlingen en mezen op uitgebloeide zonnebloemen. Vaak zie je een kleine groep vinken onder een beuk, want beukennoten zijn hun favoriete snack. Gaai Vergeetachtige verzamelaar In de herfst verzamelen gaaien duizenden eikels om onder de grond te verstoppen als wintervoorraad. Slechts een deel van de wintervoorraad vinden ze terug. Zo zorgen gaaien voor opschietende eiken op onverwachte plekken. Waarom zoeken soortgenoten elkaar op? Veiligheid is een belangrijke reden. Vele ogen zien meer dan één paar, zeker als je druk bezig bent met eten. Eten delen daarentegen is weer minder leuk. Ringmus Rollebollen Een groep voedselzoekende ringmussen is leuk om te zien. De achterste vliegen steeds over de voorste heen, waardoor het lijkt of de groep over de grond rolt. De ringmus verschilt van de huismus door één van de zeven schoonheden: een zwarte schoonheidsvlek op beide wangen. Huismus Honkvast groepsbeest De huismus is honkvast en leeft graag in grote groepen. Als een huismus een zaadrijke plek vindt, roept hij zijn soortgenoten want in een groep is hij veiliger. Vindt dezelfde mus een stukje brood, dan vliegt hij er in de gauwte alleen mee weg. Kauw Trouwe partner Kauwen vormen onafscheidelijke koppels. Als de jongen zijn uitgevlogen, verzamelen de ouders zich met hen op gemeenschappelijke slaapplaatsen. Ze leven in groepen en trekken rond op zoek naar voedsel: van bessen over insecten, tot zelfs lekkere frietjes. Putter Familieman Putters komen nooit alleen. Ze gaan met de hele familie op voedseljacht. Het zijn echte zaadeters. Een prachtig gezicht is een putter die ondersteboven aan een uitgebloeide distel hangt om de zaden te eten. 14 15
Vreemdgangers Sommige vogelstellen blijven elkaar een leven lang trouw. Andere zijn minder loyaal: een aantal soorten staan bekend als notoire vreemdgangers. Kleurrijke vogels Vogels pronken graag met hun schoonheid. Vooral de mannen. De man zet zijn felle kleuren en tekening in om een vrouw te verleiden. Vrouwtjes zijn meestal minder kleurrijk om niet op te vallen tijdens het broeden. Goudvink Juweeltje De goudvinkman is de knapperd onder de zangvogels. Goudvinken tonen zich niet vaak. Bescheiden als ze zijn zitten ze het liefst verscholen in dichte heggen, struiken of bomen. Groenling Vijftig tinten groen Met hun felgroene kleuren lijken groenlingen verdwaalde tropische vogels. Bijna alle tinten groen vind je terug in zijn veren. In het najaar storten groenlingen zich massaal op rozenbottels, waar ze de zaden uitpeuteren. Pimpelmees Overlever Het vele vreemdgaan van de pimpelmees vergroot de kans op succesvol nageslacht. Het vrouwtje legt ook nog eens een deel van haar eieren in het nest van een soortgenoot. Zo spreidt ze haar kansen. Komt ze te overlijden, dan brengt een adoptiemoeder haar jongen groot. Heggenmus Polygamist Deze onopvallende vogelsoort belijdt het open huwelijk. Monogame heggenmussen bestaan niet. Ze hebben een gecompliceerd leven met driehoeks- of meerhoeksverhoudingen. Winterkoning Womanizer De kleine gedrongen winterkoningman is een echte womanizer. Eén vrouw is meestal niet voldoende. Hij bouwt tot wel vijf bolvormige nesten. Het vrouwtje kiest in welk nest zij wil broeden. De andere nesten zijn voor andere vrouwtjes. Leer alle vogels kennen met de ANWB-vogelgids uit de Natuurpunt webshop. www.natuurpunt.be/winkel 16 17
Vaak gestelde vragen Ik heb een gewonde vogel gevonden. Wat nu? In de natuur kunnen vogels gewond raken. Dat is onderdeel van het vogelbestaan. Helaas is de oorzaak veel vaker minder natuurlijk ; een aanrijding, een aanval door een kat... Dan hebben gewonde wilde vogels onze hulp nodig. De vogel moet zo snel mogelijk naar een vogelopvangcentrum gebracht worden. Op www.vogelbescherming.be vind je een lijst van erkende vogelopvangcentra. Let wel op: pas uitgevlogen jonge vogels of vogels in de rui zien er soms hulpeloos uit, maar mankeren niets. Pas uitgevlogen jonge vogels zet je best zo dicht mogelijk bij het nest op een veilige plaats ver weg van bijvoorbeeld katten. Als het beestje toch niet meer wordt opgevangen door de ouders, neem je contact op met het vogelopvangcentrum. Probeer vooral niet zelf een wilde vogel te verzorgen of groot te brengen. Vele soorten stellen zeer specifieke eisen aan hun voedsel. Voor het houden van wilde dieren heb je bovendien een vergunning nodig. Waar zijn de vogels in de zomer? Na het broedseizoen trekken veel zangvogels zich terug om in alle rust te kunnen ruien. Daarom is het tijdens de zomermaanden een pak stiller in de tuin. Bij het ruien krijgen de vogels een nieuw verenpak en zien ze er soms wat rafelig uit. Toch kunnen ze dan best wel wat extra voeding gebruiken, dus blijf je best voederen. Stem de hoeveelheid af op wat gegeten wordt. Gaaien en eksters op bezoek? Deze prachtige, maar brutale vogels worden gezien als de grote vijanden van tuinvogels. Ze presteren het om op klaarlichte dag jonge vogeltjes uit een nest te roven. Toch heeft wetenschappelijk onderzoek meermaals uitgewezen dat de aanwezigheid van gaaien en eksters niet noodzakelijk nadelig is voor zangvogels. Integendeel. Zangvogels maken zelfs hun nest in tuinen waar eksters en gaaien in de buurt zijn. Zij doen dienst als luidruchtige bewakers tegen vijanden als katten en sperwers. De paar geroofde jonge vogels zijn de tol die ze daarvoor betalen. De verhouding gaaien, eksters en zangvogels is in de natuur goed geregeld. Kraaien eten bovendien vaak slakken als eiwitbron, ze zijn dus een beetje de bondgenoot van de tuinman. Mijn kat vangt vogels in mijn tuin, wat nu? Jaarlijks vallen vele miljoenen tuinvogels ten prooi aan huiskatten. Een probleem waar je niet alles, maar wel iets aan kunt doen. Bind je eigen kat een belletje om en laat haar in de vroege ochtend niet buiten. Dan is de poes hongerig, maar ook de vogels en die zijn dan minder aandachtig. Zorg voor vluchtstruiken met doorns en plaats nestkastjes buiten het bereik van de poes. Door je schuttingen weelderig te laten begroeien of je haag van een gaas te voorzien, kan je de kat van je buur uit je tuin houden. Je vindt nog meer vaak gestelde vragen op www.vogelweekend.be Staat jouw vogelvraag er niet bij, stuur dan een mailtje naar tuinvogelconsulent@ natuurpunt.be 18 19
De Tuinvogelconsulent Tips van kenners Maak jouw eigen spechtenblok Ruben Saey, tuinvogelconsulent Natuurpunt Kweek je eigen vogelvoer Geert Vanhulle, tuinvogelconsulent Natuurpunt Stel jouw vraag Met een spechtenblok kun je makkelijk spechten naar je tuin lokken. We kaamen op dit idee na een gesprek met een Duits vogelbeschermster. Wij waren zo enthousiast dat we haar idee thuis overnamen. Met succes. De eerste winter hadden we meteen een specht aan ons blok. Mail jouw vraag naar tuinvogelconsulent@natuurpunt.be Gevallen vogelzaad bij de voederplaats is een gratis kweekplek voor o.a.zonnebloemen, boekweit en vele andere planten. Vooral met gepelde zonnebloempitten krijg je vele vogelsoorten op je voederplaats: van meesjes tot vinken en merels. Kortom, zowat alles is er verzot op. Strooi de resten van het vogelvoer uit in je tuin aan het einde van de winter. Zo kweek je je eigen vogelvoeder. Doe-het-zelf 1 Neem een blok hout 2 Boor met een lange boor een gat aan de bovenkant door het gehele blok 3 Haal het stevige ophangkoord door dit gat 4 Boor met de kleine boor 15 gaten op willekeurige plaatsen, maximaal 5 centimeter diep 5 Vul een taartspuit met zoutloze (!) pindakaas 6 Spuit de pindakaas in de 15 gaten 7 Hang het spechtenblok (aan een tak of aan de pergola) in je tuin 8 Vul voortaan elke dag alle 15 gaten met pindakaas Benodigdheden 1 openhaardblok, houtboor 10mm (normaal en extra lang), boormachine, ophangkoord, taartspuit, pot zoutloze pindakaas 20 21
Maak je tuin vooral niet winterklaar Gerald Driessens, tuinvogelconsulent Natuurpunt In de herfst geven veel mensen de tuin een flinke beurt de tuin winterklaar maken. Dat betekent bomen en struiken snoeien, uitgebloeide planten afknippen en de afgevallen bladeren vergaren voor de groencontainer. Maar het resultaat is dan een lege tuin waar vogels in de komende winter niets meer te eten vinden. Laat afgevallen bladeren dus zoveel mogelijk tussen de beplanting liggen. Insecten en slakken houden zich hier schuil en vogels als merel, heggenmus en roodborst weten dit beslist te vinden. Laat uitgebloeide planten staan. Hier kunnen zich insecten en andere kleine diertjes huisvesten. Putters, groenlingen, vinken en mezen doen zich tegoed aan de zaden van zonnebloem, kaardenbol en distel. Smulhaag, voor jou en de vogels Hans Marijns, vogelkijker en -kenner Heb je wat ruimte in de tuin, dan mag een smulhaag niet ontbreken. Een smulhaag bestaat uit verschillende soorten besdragende struiken zoals braam, framboos, rode bes, zwarte bes, kruisbes en vlier. Deze struiken dragen op verschillende tijden bessen, waardoor je langere tijd in het najaar de vogels bessen aanbiedt. De bessen zijn niet alleen lekker voor de vogels, maar ook voor jou. Wees er wel snel bij, vogels weten maar al te goed wanneer een bes rijp is. Vaak ben je dan ook te laat. De tuinvogelconsulenten beantwoorden al je vragen over tuinvogels. Mail naar tuinvogelconsulent@natuurpunt.be 22 23
Help je tuinvogels de winter door! Hoe gaat het met onze vogels? Ontdek het ruime aanbod aan vogelvoer, voederplanken en voordeelpakketten in de online Natuurpunt Winkel. Je vindt er de beste kwaliteit aan de laagste prijs. Natuurpunt beschermt en beheert heel wat belangrijke vogelgebieden in Vlaanderen. Maar we willen ook weten hoe het met de vogelpopulaties in die gebieden is gesteld. Daarom coördineren we verschillende telacties en monitoringsprojecten. Tellen is voor mensen van Natuurpunt een evidentie. Cijfers verzamelen doen we om in kaart te brengen welke vogelsoorten het goed doen, en welke door een diep dal gaan. Zo kunnen we gericht ingrijpen. Tel jij mee de vogels in jouw tuin of speelplaats tijdens Het Grote Vogelweekend? Fantastisch! Zo maak je niet alleen deel uit van het grootste burgerwetenschapsproject in Vlaanderen, door te voederen help je de vogels ook mee de winter door. 10% korting leden Natuurpunt Bestel via www.natuurpunt.be/winkel We hopen dat je kan proeven en genieten van de natuur rondom jouw huis of school. En dat is nog maar het begin. Eens je de ruimere natuur intrekt, wordt het pas echt boeiend! Jij kan helpen. Word lid. Voor slechts 27 euro per jaar help je de natuur. Je ontvangt dan een boeiend welkomstpakket met onder meer een gids met 66 natuurtochten. Je geniet ook korting op leuke boeken en dvd s. Lees er alles over op www.natuurpunt.be/wordlid V.U. Chris Steenwegen Coxiestraat 11 2800 Mechelen shutterstock.com, Marc Keuppens, Wim Dirckx 24 25
Dierenvrienden vinden alles bij Tom&Co Bij Tom&Co delen we allen een passie voor de natuur en weten we dat het enorm belangrijk is om onze vogels te beschermen voor de toekomst van het milieu. Daarom werken we al jarenlang samen met Natuurpunt. Wil u de vogels ook helpen? Dat kan! Eenvoudigweg vogelnestjes, drinken voederbakjes plaatsen, vormt al een mooie bijdrage Alles wat u hiervoor nodig heeft, vindt u in uw dichtstbijzijnde Tom&Co tegen de beste prijzen. 26 Schrijf u in voor onze newsletter www.tomandco.be Dierenvrienden, volg ons!