VOORGENOMEN PRIVATISERINGEN EN VERZELFSTANDIGINGEN PER 1-2-2015 Naam 1 Voorgenomen privatisering of verzelfstandiging? 2 Kabinetsbesluit? (zo ja, datum ) FINANCIEN Urenco Privatisering Ja (17 mei 2013), onder voorwaarde van de adequate borging van de publieke belangen. Privatisering: beoogd resterende aandeel van de rijksoverheid 3 Verzelfstandigin g: beoogd type verzelfstandiging 4 Stand van zaken per 1 februari 2015 5 Geen Benodigd instrumentarium ter borging van de publieke belangen wordt onderzocht en wetgeving is in voorbereiding. Opmerkingen Nederland heeft slechts 1/3 van de aandelen, het Verenigd Koninkrijk (1/3) en RWE/E.on (1/3) zijn de overige aandeelhouders. Het Verenigd Koninkrijk heeft het voornemen over te gaan tot verkoop van haar belang en de Duitse aandeelhouders onderzoeken verkoop. Relevante publieke belangen en waar deze zijn vastgelegd 6. De met Urenco gemoeide publieke belangen zijn nonproliferatie, veiligheid en voorzieningzekerheid. Allereerst vindt de borging van die publieke belangen plaats op het niveau van de installaties van Urenco in de afzonderlijke verdragsstaten. In de Kamerbrief van 17 1 Naam van het te privatiseren of te verzelfstandigen onderdeel. 2 Onder privatisering wordt verstaan: de oprichting van staatsdeelnemingen en/of de verkoop van aandelen van staatsdeelnemingen aan private partijen. Bij de oprichting van staatsdeelnemingen wordt de voorhangprocedure gevolgd. Bij de verkoop van aandelen wordt het voornemen tot verkoop en de bijbehorende uitgangspunten vooraf gemeld aan de Kamer. Onder verzelfstandiging wordt verstaan: de vorming van een agentschap (interne verzelfstandiging), de vorming van een zbo, en de vorming van een rwt (voor zover dit geen zbo is; exclusief schoolbesturen en onderwijsinstellingen) NB Ten aanzien van staatsdeelnemingen die meerdere departementen aangaan (veelal Financiën en een vakdepartement), is ervoor gekozen deze zoveel mogelijk te rubriceren onder het vakdepartement dat de deelneming het meest aangaat. 3 Verwacht resterende aandeel na inwerking treden van het besluit/ de instellingswet 4 Aangeven of het hier de beoogde vorming van een agentschap, een zbo, en/of een rwt betreft 5 Stand van zaken proces, b.v. onderzoeksopdracht verstrekt, onderzoek loopt, onderzoek afgerond, kabinetsreactie wordt voorbereid, Tweede Kamer heeft hier al mee ingestemd. 6 Weergave van alle bij de verzelfstandiging resp. privatisering gemoeide publieke belangen. Daarbij zo mogelijk ook vermelden in welke wetten, beleidsnota s, besluiten deze publieke belangen zijn vastgelegd. Zo mogelijk ook ingaan op de (af)weging tussen die belangen. Pagina 1 van 14
Deze ontwikkelingen dwingen Nederland tot reflectie op de gevolgen van een eventuele verkoop van de aandelen door de andere aandeelhouders op de borging van de publieke belangen en op de toegevoegde waarde van het Nederlandse aandeelhouderschap in deze situatie. mei 2013 is aangegeven dat wordt overwogen om tot verkoop van het Nederlandse aandeel over te gaan. Voorwaarde voor verkoop is dat de publieke belangen zodanig goed geborgd zijn in wet- en regelgeving dat een verkoop verantwoord is. Over de borging van publieke belangen wordt gesproken met het Verenigd Koninkrijk en Duitsland, die daarvoor medeverantwoordelijk zijn op basis van het Verdrag van Almelo Deze publieke belangen zijn vastgelegd in: - Kernenergiewet - In- en uitvoerwet - Geheimhoudingsbesl uit kernenergiewet - Non- Proliferatieverdrag - Euratom Verdrag - Nuclear Suppliers Guidelines - Het Verdrag van Almelo - Het Verdrag van Washington - Verdrag van Cardiff Pagina 2 van 14
Tweede Kamer, 2007 2008, 31 350, nr. 6 Tweede Kamer, 2013, 28165, nr. 161 Holland Casino Privatisering. Staat is formeel geen aandeelhouder aangezien de Holland Casino een stichting is In het regeerakkoord is het voornemen tot verkoop aangekondigd. In de beleidsvisie van juli 2014 is het voornemen bevestigd en het ontwerp uit het besliskader uitgewerkt. Na goedkeuring van de aangepast wet (WoK) wordt uitvoering (3 e stap uit het besliskader) gegeven aan de privatisering. geen In de beleidsvisie herinrichting speelcasinoregime is de verkoop van HC aangekondigd. Alvorens er kan worden verkocht dient de ordening op de kansspelmarkt te worden herzien. Holland Casino en SENS zijn wettelijke monopolies, maar geen natuurlijke monopolies. Concurrentie kan worden gecreëerd. Dit kabinet is van mening dat het aanbieden van gokspelen geen taak is van de overheid. Dit kabinet is van mening dat er geen principiële, permanente redenen zijn om deze belangen in portefeuille te houden, hooguit tijdelijke. Het hoofddoel van het kansspelbeleid is het reguleren en beheersen van kansspelen met bijzondere aandacht voor het tegengaan van kansspelverslaving, het beschermen van de consument en het tegengaan van illegaliteit en criminaliteit. Uit dit algemene hoofddoel volgt het publiek belang van Holland Casino: - het kanaliseren van de vraag naar casinospelen door te voorzien in een betrouwbaar, door de overheid aangestuurd aanbod; - het voorkomen dat concurrentie ontstaat op de casinomarkt, die tot onverantwoord gokgedrag en een toename van de kansspelverslaving zou kunnen leiden; - het tegengaan van illegale Pagina 3 van 14
casinospelen door te voorzien in een betrouwbaar en gecontroleerd legaal aanbod; - het beschermen van de consument door er op toe te zien dat de sector niet wordt verstoord door oneerlijke, ondeskundige en onbetrouwbare aanbieders van (casino)spelen. Deze publieke belangen zijn vastgelegd in: - Wet op de Kansspelen - Beschikking Casinospelen 1996 - Besluit College van Toezicht op de Kansspelen - Kansspelenbesluit - Speelautomatenbesl uit 2000 - Uitvoeringsbesluit Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme Staatsloterij Privatisering. Staat is formeel geen nee geen Op 11 juli 2014 heeft de staatssecretaris van Idem Holland Casino. Tweede Kamer, 2002-2003, 24036, nr. 280 Het hoofddoel van het kansspelbeleid is het Pagina 4 van 14
aandeelhouder aangezien de Staatsloterij een stichting is. VenJ aan de Kamer gemeld dat de periode tot 2017 zal worden gebruikt om tot een nadere visie te komen op de toekomst van de loterijen in Nederland. Hierbij wordt ook meegenomen of de vergunning voor de prijzenloterij transparant dient te worden vergund. Deze nadere visie op het loterijstelsel dient te worden vastgesteld voordat de Staat kan besluiten of er in de toekomst toegevoegde waarde is voor het aandeelhouderschap. reguleren en beheersen van kansspelen met bijzondere aandacht voor het tegengaan van kansspelverslaving, het beschermen van de consument en het tegengaan van illegaliteit en criminaliteit. Het publiek belang van de Staatsloterij vloeit voort uit de doelstelling van het kansspelbeleid. Voor de Staatsloterij gelden als publieke belangen: - het kanaliseren van de vraag naar loterijspelen door te voorzien in een betrouwbaar, door de overheid aangestuurd aanbod; - het stellen van een norm voor het overige loterijaanbod; - het tegengaan van illegaal aanbod door te voorzien in een betrouwbaar aanbod; - het beschermen van de consument. Deze publieke belangen zijn vastgelegd in: - Wet op de Kansspelen Pagina 5 van 14
- Wet Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterij - Kansspelenbesluit - Besluit College van Toezicht op de Kansspelen - Beschikking Staatsloterij ABN AMRO Privatisering Ja, in de toekomstplannen financiële instellingenbrief van 23 augustus 2013 en het bijbehorende AO SNS Reaal Privatisering ja, in de toekomstplannen financiële instellingen - geen Op 23 augustus 2013 heeft het kabinet haar toekomstplannen voor ABN AMRO gepresenteerd. Waarschijnlijk zal ABN AMRO naar de beurs gaan, een onderhandse verkoop is niet uitgesloten. Aan het begin van dit jaar wordt bezien of de markt voldoende stabiel is, er genoeg vraag is en de instelling klaar voor privatisering is. geen SNS Reaal is op 1 februari 2013 genationaliseerd. Op 19 december 2013 is SNS Reaal Tweede Kamer, 2002-2003, 24036, nr. 280 Het kabinet wil een solide, transparante, integere en concurrerende financiële sector, die de klant centraal stelt en dienstbaar is aan de reële economie. Zie voor meer toelichting op de publieke belangen de brieven: Toekomstplannen financiële instellingen ABN AMRO, ASR en SNS REAAL 7 en de Kabinetsvisie Nederlandse Bankensector. 8 Zie ABN AMRO 7 Eerste Kamer,vergaderjaar 2012 2013, 32 013, D 8 Tweede Kamer,vergaderjaar 2012 2013, 32 013, nr. 35. Pagina 6 van 14
brief van 23 augustus 2013. ASR Privatisering ja, in de toekomstplannen financiele instellingen brief van 23 augustus 2013. EZ ANVS (Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming) Verzelfstandiging Ja, 24 januari 2014 het herstructureringsplan voor SNS Reaal door de Europese Commissie goedgekeurd, onderdeel hiervan is een afsplitsing van Reaal. De Kamer is op 16 februari 2015 geïnformeerd over de voorwaardelijke verkoop van Reaal. Na afronding van de transactie volgt een advies van NLFI over SNS Bank. geen Na definitieve afronding van de transactie van Reaal zal duidelijkheid worden verschaft over de (verdere) verkoop van ASR. zbo (bestuurlijk) Benodigde wetgeving ligt voor advies bij de RvS, zbo wordt gepositioneerd onder I&M ASR M.i.v. 1 januari 2015 is er een directie ANVS bij het Ministerie van IenM van start gegaan. De algemeen directeur is de beoogde bestuursvoorzitter voor de zbo ANVS wanneer het wetsvoorstel van kracht wordt. Zie ABN AMRO Nederland heeft een relatief kleine, maar zeer gevarieerde nucleaire sector. Voorts maken de medische sector en de industrie veelvuldig gebruik van stralingstoepassingen. Het publieke belang is dat de bescherming van de bevolking tegen de risico s van ioniserende straling adequaat geborgd is. De ANVS Pagina 7 van 14
zal hier als (enige) onafhankelijke autoriteit in Nederland op toezien. De bevoegdheden, verantwoordelijkheden en taken binnen de rijksoverheid op het vlak van veiligheid van nucleaire installaties, stralingsbescherming, radioactief afval en ontmanteling, crisismanagement nucleair/straling en de beveiliging van nucleaire installaties en radioactieve bronnen worden binnen de ANVS gebundeld. De publieke belangen hebben te maken met: - Het evalueren, en in technischinhoudelijke zin voorbereiden en adviseren over weten regelgeving en de daarin opgenomen normstelling en over de randvoorwaarden van het beleid voor nucleaire veiligheid, stralingsbescherming en beveiliging; - Het opstellen en vaststellen van uituitvoeringsregels als guidelines, beleidsregels etc; - Het bijdragen aan Pagina 8 van 14
crisisvoorbereiding en het uitvoeren van de taken zoals die zijn vastgelegd in het Nationaal Plan Kernongevallen; - Het verlenen van vergunningen en goedkeuringen en het toezien op en handhaven van de naleving van de relevante regelgeving en voorschriften; - Publieksvoorlichting over nucleaire veiligheid en stralingsbescherming; - Het vertegenwoordigen van Nederland en het participeren in relevante internationale organisaties; - Het stimuleren van kennis, onderzoek en ontwikkelingen gericht op continue verbetering van de veiligheid bij het gebruik van ioniserende bronnen. Deze publieke belangen zijn vastgelegd in: - IAEA-verdrag inzake nucleaire veiligheid - IAEA-verdrag inzake de veiligheid van het Pagina 9 van 14
beheer van bestraalde splijtstof en inzake de veiligheid van het beheer van radioactief afval - IAEA-verdrag inzake fysieke beveiliging - IAEA Code of Conduct on the Safety and Security of Radioactive Sources - Euratom Verdrag - Euratom-richtlijn voor nucleaire veiligheid - Euratom-richtlijn voor een verantwoord en veilig beheer van bestraalde splijtstoffen en radioactief afval - Kernenergiewet en de daarop gebaseerde regelgeving Tweede Kamer, 2012-2013, 32 645, nr. 48 Tweede Kamer, 2013-2014, 32 645, nr. 58 CBG/CRG (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen/ Verzelfstandiging Ja, 3-11-2009 in de Nota Diergeneesmidde len zbo Wetsvoorstel wordt op ambtelijk niveau voorbereid Het gaat hier om het onderbrengen van taken bij een reeds bestaand zbo. De Het besluit tot toelating van een diergeneesmiddel wordt genomen op basis van Pagina 10 van 14
Commissie Registratie Diergeneesmiddelen) VWS Institute for Translational vaccinologie (Intravacc) Verzelfstandiging met borging publieke belangen Voornemen gemeld aan TK 4 juli 2013 (II 2012/13, 33 567, nr. 2) en nogmaals op 22 december 2014 (TK 2014 2015, 34 000 XVI, nr. 97 (pag. 5)) 1 januari 2016 BV en / of stichting Uitwerking van vormgeving nieuwe organisatie beslissingsbevoegdhe id over registratie en toelating van diergeneesmiddelen wordt daarbij overgeheveld naar het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) om zo de onafhankelijke oordeelsvorming bij de registratie en toelating van dierengeneesmiddele n te waarborgen. een wetenschappelijke beoordeling van het door de aanvrager van de toelating aangeleverde diergeneesmiddelendossi er. Hierbij worden de werkzaamheid, veiligheid en kwaliteit van het middel beoordeeld. De besluitvorming over de toelating van diergeneesmiddelen berust daarmee uitsluitend op overwegingen van wetenschappelijke aard (farmacologisch, toxicologisch en klinisch). Andere overwegingen zoals bestuurlijke, politieke of financieel-economische, behoren geen rol te spelen. (1) Ontwikkeling van waardevolle nieuwe vaccins incl. alternatieve toedieningsvormen met name in een situatie waarbij de industrie vanwege commerciële overwegingen niet of onvoldoende geïnteresseerd is (2) Toegang tot kennis Pagina 11 van 14
Dopingautoriteit I & M SZW OCW BZK Huis voor Klokkenluiders Oprichting van een zbo (als opvolger van de reeds bestaande stichting Dopingautoriteit) Verzelfstandiging Voornemen tot Wetsvoorstel. Brief van 1 december 2014 aan TK (Kamerstukken II 2014/2015, 30 234, nr. 117) Voorstel van wet van de leden Raak, Fokke, Schouw, Voortman, Segers, Ouwehand en Klein (kamerstukken II 2014/2015, 34105, nrs 1-3 en kamerstukken II 2014/2015, zbo (instellingsmotief : onafhankelijke oordeelsvorming op grond van specifieke deskundigheid) Voorbereiding wetsvoorstel, planning indiening vóór 1 september 2015 (brief aan TK 27-01-2015) N.v.t. zbo Voorstel van wet is op 11 december 2014 ingediend bij de voorzitter van de Tweede Kamer Initiatiefwet van de Tweede Kamer. De keuze voor de ZBO status voor het Huis voor Klokkenluiders is gemaakt na behandeling van het wetsvoorstel in de Eerste Kamer. Het Huis voor klokkenluiders wordt een publiekrechtelijk ZBO, Het Huis heeft en faciliteiten bij calamiteiten (3) NL blijft een belangrijke rol spelen op internationaal niveau om de toegang tot vaccins te verbeteren Versterking van Life Sciences & health sector Wet Bescherming Persoonsgegevens. Voorzien in adequate grondslag voor verwerking persoonsgegevens bij dopingcontroles. De initiatiefwet heeft tot doel de voorwaarden voor het melden van maatschappelijke misstanden te verbeteren, door onderzoek naar misstanden mogelijk te maken en melders van misstanden beter te beschermen. Een onafhankelijk Huis voor Klokkenluiders moet melders van misstanden Pagina 12 van 14
Toelatingsorganis atie kwaliteitsborging bouw Verzelfstandiging 33258) geen eigen rechtspersoonlijkheid, maar is onderdeel van de rechtspersoon de Staat. De Kaderwet ZBO s wordt van toepassing met uitzondering van enkele bepalingen. Zo worden de leden en voorzitter van het Huis benoemd door de Tweede Kamer en niet door de minister. Aan het Huis wordt door de omvorming tot ZBO de vereiste onafhankelijke positie gegeven. Voornemen gemeld aan de Tweede Kamer in november 2013 en maart 2014 Kamerstukken II 2013/14, 32757, nr. 91 en nr. 97 N.v.t. zbo (instellingsmotief: onafhankelijke oordeelsvorming op grond van specifieke deskundigheid) Benodigde wetgeving wordt voorbereid. Planning: voor het zomerreces aanbieding aan de TK. Met het oprichten van de toelatingsorganisatie wordt de Stichting Bouwkwaliteit (SBK) opgeheven. SBK beoordeelt of beoordelingsrichtlijne n voldoen aan het Bouwbesluit 2012 en geeft hierover erkende kwaliteitsverklaringe n af. Daarnaast adviseert SBK, de ministeries van BZK en IenM en fungeert het als liaison op het gebied van Europese regelgeving. Deze taken worden rechtsbescherming gaan bieden en gaat zelf onderzoek doen naar klokkenluidermeldingen. Dit Huis zal de melder ook adviseren. De wet voorziet daarnaast in een Fonds voor klokkenluiders, dat verzoekers zo nodig financieel ondersteunt. Er is een aantal maal overleg met de TK geweest over de oprichting van de toelatingsorganisatie en over de wijze waarop de kwaliteit van bouwwerken publiekrechtelijk wordt geborgd in het nieuwe stelsel. De overheid blijft verantwoordelijk voor de beleidsontwikkeling, het wettelijk kader en het overheidstoezicht op de goede werking van de instrumenten. De bouwsector ontwikkelt zelf instrumenten voor de uitvoering van de Pagina 13 van 14
V&J BUZA DEFENSIE AZ uitgevoerd voor de Rijksoverheid en daarom is sprake van een publieke taak. Nu met het nieuwe stelsel voor kwaliteitsborging een publiekrechtelijke zbo wordt opgericht met bredere taken en bevoegdheden, is besloten de taken van SBK onder te brengen bij de publieke toelatingsorganisatie. Hiermee wordt in lijn met het kabinetsbeleid ten aanzien van de herpositionering van zbo s voorkomen dat met de oprichting van de toelatingsorganisatie het aantal zelfstandige bestuursorganen wordt uitgebreid. kwaliteitsborging die voldoen wettelijke regels en de toelatingsorganisatie houdt toezicht op de werking van het stelsel en toetst of een instrument voor kwaliteitsborging voldoet aan de gestelde regels. Bij de toepassing van het instrument bij concrete bouwprojecten zal het gekozen instrument voor kwaliteitsborging geschikt moeten zijn voor de specifieke gevolgklasse van het bouwwerk. Het bevoegd gezag ziet daarbij op de verlening van de omgevingsvergunning voor het bouwen toe. Het publieke belang van een goede kwaliteit van bouwwerken is daarmee goed geborgd. Pagina 14 van 14