De onzichtbare grens van online privacy Essay Auteur: Estelle Heijneman Studentnummer: 1619340 Docent: Dick Swart Format: Essay Specialisatie: Visual Design Seminar: 2014-B Datum: 16-12-2014
Inleiding In 1993 betraden de eerste consumenten in Nederland het internet. Tegenwoordig groeien kinderen op zonder enig besef van privacy. De kinderen van vandaag weten straks niet hoe het is om onbespied te zijn, hoe hun gedachten op een andere manier te delen en hoe het is om te communiceren zonder social media. Is er nog een weg terug? (Overmars, 2014) Elke keer als je op het internet websites bezoekt, een aankoop doet, een bericht deelt, laat je informatie achter over jezelf. Deze persoonsgegevens worden verwerkt, gebundeld en geïnspecteerd. De overheid en bedrijven gebruiken deze gegevens voor onderzoeken. Zij kunnen bijvoorbeeld zien hoeveel jij voor een reisje naar Barcelona zou willen betalen, of hoe gezond je bent, of wat je seksuele voorkeur is. Het privacy online waarmee wij zijn opgegroeid is gestopt te bestaan. Online privacy betreedt een nieuw tijdperk, het is een begrip geworden dat wij de laatste jaren steeds meer zijn gaan koesteren. Wij willen gekend en gehoord worden op het internet maar tegelijkertijd zijn wij alert als het gaat om onze persoonlijke levenssfeer. Er zijn beperkte maatregelen ondernomen, nieuwe regels die het online privacy-schendig moeten bestrijden. Zullen deze regels onze privacy in de toekomst daadwerkelijk verbeteren, of moeten wij maar gaan wennen aan het feit dat onze gegevens in de toekomst open en bloot op het internet te vinden zijn? De onzichtbare grens van online privacy die de afgelopen jaren is ontstaan maakt privacy-schending eenvoudig. Overheid en private instellingen Wanneer je een account aanmaakt of een bestelling plaatst wordt er al snel gevraagd naar je persoonsgegevens. Mensen geven dan veel informatie weg zonder te weten waarvoor het eigenlijk dient. Het bedrijf Google maakt hier bijvoorbeeld optimaal gebruik van. Google kent je surf- en zoekgedrag, weet waar je bent als je een Android telefoon bezit, weet welke plekken je bezoekt en weet welke video s je bekijkt. De onzichtbare grens heeft hier een grote rol want wij realiseren ons vaak niet wat
bedrijven met al die informatie doen. Het wordt ons niet verteld, er is geen grens getrokken waarbij wij kunnen zeggen wat wij wel willen vertellen en wat niet. 1 Alle gegevens die wij weggeven aan private bedrijven en overheidsinstellingen worden gebruikt. Bedrijven schetsen een volledig profiel van iemands gedrag. Deze data wordt vervolgens weer gebruikt om commerciële boodschappen samen te stellen. Niet alleen wordt de data gebruikt in de advertising wereld maar bedrijven maken ook voorspellingen. Neem als voorbeeld Facebook en hun Valetijnsactie waarbij ze met enige precisie een relatieduur voorspellen. 2 Private bedrijven en overheidsinstellingen maken gebruik van de onzichtbare grens betreft online privacy om zo aan onze persoonsgegevens te kunnen komen. Wij weten niet wat bedrijven met onze gegevens doen maar vertrouwen er wel blindelings op dat het niet wordt misbruikt. Weinig besef, impulsiviteit Het internet waaronder social media is niet meer weg te denken in ons leven. Wij surfen op het internet en delen onze gedachtes via social media dagelijks. Ook geven we daarmee belangrijke data weg zonder het echt te realiseren. Wanneer iemand iets op Facebook zet wordt er nauwelijks over nagedacht wie het allemaal kan zien. Mensen denken niet na over de gevolgen en over potentiële misbruik van wat ze posten op het internet. Dit is vooral een groot probleem onder de jongeren maar ook volwassenen hebben weinig besef van wat er met hun gegevens gebeurd. Leraren van middelbare scholen zien het impulsieve gedrag van jongeren op social media, zij merken ook dat hun leerlingen niet op de hoogte zijn van de risico s. Maar wanneer je de risico s zichtbaar maakt en laat zien aan de jongeren dat hun Facebook profiel niet goed afgeschermd is, schrikken ze. Uit onderzoek is namelijk gebleken 1 Spaink, K. (2011, maart 11). De overheid schendt privacy. Retrieved from http://www.socialevraagstukken.nl/ 2 Overmars, E. (2014, april 17). Privacy op internet, dat is zó 1993! Retrieved from www.frankwatching.nl
dat jongeren vaak niet weten hoe je informatie kunt afschermen. Jongeren zijn gericht op zichzelf en leven in hun eigen wereldje en zijn dus niet bezig met de gevolgen. 3 Volgens het onderzoek van Visie op IT lezen mensen de privacy voorwaarden niet, mensen raken snel geïrriteerd want het kost tijd. 4 Ze accepteren de voorwaarden zonder ze te lezen waardoor ze eigenlijk geen idee hebben of hun gegevens wel worden beschermt. Dit onderzoek komt overeen met de visie van het kabinet waarin werd geconstateerd dat de privacy voorwaarden vaak zo langdradig en complex zijn dat mensen het maar accepteren zonder de voorwaarden te lezen. 5 Toch is er naar aanleiding van het afluister schandaal meer besef gekomen over het misbruik van persoonsgegevens. Klokkenluider Edward Snowden lekten documenten waaruit bleek dat de Amerikaanse NSA al jaren data uit telefoon- en internetverkeer aftapt met gebruik van een afluisterprogramma, PRISM. Geen controle Wanneer wij ons alsmaar meer zorgen gaan maken en het vertrouwen in het internet blijft dalen komen wij terecht in een wereld waarin we het internet straks alleen nog gebruiken voor onschuldige bezigheden. Dit komt omdat de grens van online privacy onscherp is en er geen controle is betreft veiligheid en bescherming. Zolang het vertrouwen in het internet onder druk staat, werkzaamheden van bedrijven en inlichtingendiensten niet transparant zijn en de regels over het gebruik van persoonsgegevens door de bedrijven onduidelijk zijn. Ontstaat er een angst bij mensen om het internet te gebruiken. 6 3 H. Nelis, Y. v. (2008). Puberbrein binnenstebuiten. 4 Visie op IT. (2014, november 4). Onderzoek: Online gemak belangrijker dan privacy. Retrieved from www.visieopit.nl 5 Het Kabinet. (2013, mei 24). Kamerbrief met kabinetsvisie op e- privacy. Retrieved from http://www.rijksoverheid.nl/ 6 Overmars, E. (2014, april 17). Privacy op internet, dat is zó 1993! Retrieved from www.frankwatching.nl
Bescherming Om de bescherming van de persoonsgegevens te verbeteren heeft de tweede kamer een nieuwe wetgeving opgesteld. Waarin het volgende wordt gezegd: Mensen hebben het recht om vergeten te worden: wanneer iemand wilt dat zijn persoonsgegevens verwijderd worden, moet een bedrijf dit ook doen. Recht op dataportabiliteit: mensen hebben recht op een kopie van hun opgeslagen persoonsgegevens om deze vervolgens over te kunnen dragen aan een ander bedrijf. Geen profiling zonder toestemming. Zwaardere informatie plicht. (Het Kabinet, 2013) Toch is het Kabinet er niet toe in staat om garantie te bieden indien deze wetgeving wordt overtreden. Het internet is ontzettend groot en daders zijn moeilijk te traceren. Ook is de grens van online privacy niet aangegeven en erg onscherp. Wanneer is men nou zelf verantwoordelijk en wanneer gaan bedrijven of individuen te ver? Online Privacy-schending Online privacy schending is een stuk makkelijker wanneer er geen grens is. Er is een wetgeving maar daarin wordt niet duidelijk gemaakt waar de grens precies ligt. Bedrijven gebruiken nog steeds gegevens om een profiel samen te stellen. Dit wordt niet bestraft of gecontroleerd want er zijn geen duidelijke regels over wanneer het de verantwoordelijkheid is van de persoon of van het bedrijf. Bedrijven kunnen makkelijk de schuld bij de persoon neer leggen want uiteindelijk geeft hij of zij informatie over zichzelf weg. Een tegen argument hiervoor is dat hij of zij geen besef heeft over het feit van waar de gegevens naar toe gaan. Toekomst Wanneer de grens van online privacy niet duidelijk wordt gemaakt kunnen bedrijven persoonsgegevens blijven gebruiken. Ook zal het dan makkelijk blijven om misbruik te maken van de gegevens die worden gegeven. Toch zal het groeiende besef van
mensen uiteindelijk meer bescherming afdwingen van de overheid. Wanneer mensen weten wat er met hun gegevens gebeurd zullen ze minder impulsief handelen en transparantie eisen van bedrijven. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat mensen hun gegevens niet aanbieden wanneer ze weten dat er misbruik van wordt gemaakt. 7 Conclusie De onzichtbare grens van online privacy maakt het makkelijker om misbruik te maken van (persoon)gegevens. De overheid en private instellingen gebruiken persoonsgegevens om een profiel te schetsen gebaseerd op iemands gedrag waardoor ze actief campagnes kunnen ontwerpen. Bedrijven maken de privacy voorwaarden vaak langdradig en complex waardoor mensen ze maar gelijk accepteren zonder ze eerst te lezen. Er worden vaak dingen op social media geplaatst zonder erover na te denken wie het ziet, dit is vooral een groot probleem bij de jongeren. Er is weinig besef over wat er met gegevens wordt gedaan. De onzichtbare grens van privacy zorgt ervoor dat men niet realiseert wat hun rechten zijn en wanneer bedrijven te ver gaan. Er is geen controle wanneer het gaat om privacy en beveiliging. Het internet is groot en mensen zijn moeilijk te traceren. Ook is de onscherpe grens van privacy een reden waardoor er moeilijk bescherming te bieden is want het is niet duidelijk wanneer bedrijven te ver gaan, tot hoeverre een bedrijf gegevens mag gebruiken en wat ze allemaal mogen vragen. Wanneer er meer duidelijkheid komt over waar de grens ligt betreft online social media kan de overheid een gerichte wetgeving ontwikkelen. In de toekomst moeten we het vertrouwen in het internet verbeteren, werkzaamheden van bedrijven en inlichtingendiensten moeten transparant zijn en de regels over het gebruik van persoonsgegevens door de bedrijven moeten duidelijk zijn. Zo kunnen we namelijk veilig en gerust op het internet zitten zonder dat onze privacy wordt geschonden. 7 Visie op IT. (2014, november 4). Onderzoek: Online gemak belangrijker dan privacy. Retrieved from www.visieopit.nl
Bronnen Het Kabinet. (2013, mei 24). Kamerbrief met kabinetsvisie op e-privacy. Retrieved from http://www.rijksoverheid.nl/ H. Nelis, Y. v. (2008). Puberbrein binnenstebuiten. Overmars, E. (2014, april 17). Privacy op internet, dat is zó 1993! Retrieved from www.frankwatching.nl Spaink, K. (2011, maart 11). De overheid schendt privacy. Retrieved from http://www.socialevraagstukken.nl/ Visie op IT. (2014, november 4). Onderzoek: Online gemak belangrijker dan privacy. Retrieved from www.visieopit.nl