Beleidsplan Protestantse gemeente te Lekkerkerk Versie: v1.0
Versie historie Versie Datum Auteur Opmerkingen C0.1 05-10-2011 Beleidscommissie Initiële versie C0.2 10-12-2012 Beleidscommissie Missie statement aangepast C0.3 05-03-2013 Beleidscommissie Herstructurering C0.4 27-04-2013 Beleidscommissie Missie, principes en organisatie toegevoegd C0.5 11-04-2013 Beleidscommissie Div. tekstuele aanpassingen C0.6 29-04-2013 Beleidscommissie Beleidsvragen toegevoegd. C0.7 24-05-2013 Beleidscommissie Aanpassingen Johan/Corine, sterk/zwak C0.8 26-05-2013 Beleidscommissie Aanpassingen Corine, samenvatting beleidsvragen C0.9 28-05-2013 Beleidscommissie Aanpassingen eindconcept C09.1 29-05-2013 Beleidscommissie Verwerken opmerkingen Jan den Ouden C09.2 04-06-2013 BeleidsCommissie Opmerkingen moderamen verwerkt. C09.3 10-06-2013 BeleidsCommissie Opmerkingen kerkenraad verwerkt. Goedgekeurd door Versie Datum College Opmerkingen 0.9.2 10-06-2013 Kerkenraad Versie v1.0 2 van 23
Inhoudsopgave 1 Beleidsplan... 4 2 Historie... 5 2.1 De historie van onze gemeente... 5 2.2 Totstandkoming van dit document... 6 2.3 Jeugd... 6 3 Missie... 8 3.1 Bijbelse achtergrond van ons gemeente-zijn... 8 3.2 Onze missie... 8 3.3 Kernwaarden en principes... 8 4 Sterke en zwakke punten... 10 4.1 Kernwaarde 1... 10 4.2 Kernwaarde 2... 11 4.3 Kernwaarde 3... 12 4.4 Kernwaarde 4... 13 4.5 Aandachtspunten vanuit de kerkenraad... 14 5 Beleidsvragen... 15 5.1 Organisatie... 15 5.2 Gemeente en jeugd... 15 5.3 Communicatie... 17 5.4 Samenwerking met derden... 17 5.5 Teruglopend ledental... 18 5.6 Vrijwilligers zijn steeds moeilijker te vinden.... 19 5.7 Middagdiensten... 19 5.8 Financiën... 20 6 Organisatie... 21 6.1 De kerkenraad... 21 6.2 Het moderamen... 21 6.3 Ouderlingen, diakenen en kerkrentmeesters... 21 6.4 Commissies/vrijwilligers... 21 6.5 Organogram... 22 6.6 Taakgroepen... 23 Versie v1.0 3 van 23
1 Beleidsplan Dit beleidsplan geeft de kernwaarden, visie en principes weer van onze gemeente. Het streven van dit beleidsplan is de gezamenlijke kernwaarden, principes en visie vast te leggen om daarmee beslissingen consistent, transparant en doordacht te maken. Beslissingen dienen te kunnen worden getoetst aan de waarden uit dit document. Daarnaast zal dit beleidsplan een indruk geven van de veranderingen die we willen doormaken om dichter bij de kernwaarden, principes en visie te komen die we voorstaan. Dit document is opgesteld met het oog op de periode 2013-2017. De intentie is om dit document elke twee jaar te evalueren en zo nodig bij te stellen. Versie v1.0 4 van 23
2 Historie 2.1 De historie van onze gemeente Ruim honderd jaar geleden was onze gemeente nog één gemeente. Ontwikkelingen op landelijke niveau gingen niet aan Lekkerkerk voorbij, ook hier maakte een deel van de gemeente, om voor hen zwaarwegende redenen, zich los van de hervormde kerk om de gereformeerde kerk Lekkerkerk op te richten. De gereformeerde kerk was een kleine, actieve gemeenschap. Zo werd de gereformeerde kerk een hechte gemeenschap, bij elkaar horend als een gezin. Ook als ze kritiek hadden op elkaar, soms felle kritiek, dan nog zij lieten elkaar niet in de steek. Zij moesten alles van de grond af aan opbouwen en veel weerstanden overwinnen. Zij waren doordrongen van het feit dat als ze iets wilden bereiken, zij zelf het geld bij elkaar moesten brengen en de handen uit de mouwen steken. En dat deden ze, ze bouwden een kerk, een lagere school, een middelbare school en een bloeiend verenigingsleven. Later bouwden zij een nieuw kerkgebouw, de huidige Ichthuskerk, en breidden ze de school uit met middelbaar onderwijs, De opkomende verzuiling zorgde voor trots, maar ook voor isolatie. Naast de goede dingen van deze autonomie in eigen kring was er de grote sociale controle. Dit alles zorgde er ook voor dat sommige ontwikkelingen in de maatschappij en de theologie aan de gereformeerde kerk voorbij leken te gaan. Begin zeventiger jaren veranderde dat, de kerk kreeg vrouwelijke ambtsdragers, er gingen vrouwelijke predikanten voor, kinderen werden toegelaten tot het avondmaal en de moderne theologie deed nadrukkelijk haar intrede. Uiteindelijk zorgde dit voor een open houding naar de wereld en andere kerken en ook voor de keuze om samen-op-weg gaan en uiteindelijk te fuseren, en weer één te worden met de hervormde gemeente. Voor dit deel van onze gemeenteleden is de kerk een kleine, actieve gemeenschap die bij elkaar hoort als een gezin, waar je stevige kritiek hebben mag en je handen uit de mouwen steken normaal is. De hervormde gemeente, de volkskerk, had een dergelijke losmaking al meerdere keren meegemaakt, en zou ze nog vaker meemaken. Gevolg van elke losmaking was dat de actieve kern kleiner werd en de grote rand niet actieve leden bleef. Als voluit vrijzinnige gemeente was zij met Ammerstol en Berkenwoude het buitenbeentje in deze hoek van de Krimpenerwaard. Vanuit die vrijzinnigheid bekeken waren zowel het volkskerkidee als de grote rand geen probleem. Iedere mens heeft recht om het geloof op de eigen manier te beleven en in te vullen. En voor de meeste gemeenteleden werkte dat ook zo, en hoe ze het geloof ook invulden, het was en bleef als vanzelfsprekend hun kerk en ook al kwamen ze er nooit, ze betaalden trouw hun bijdragen en hun kinderen gingen naar de zondagsschool. De kerk stond in het hart van de Lekkerkerkse samenleving, wilde dat ook. Door de open vrijzinnigheid was ze in staat om ontwikkelingen in de samenleving een plek te geven in het gemeenteleven. Daardoor hoorde de kerk bij het dorp en het dorp hoorde bij deze kerk. Het vasthouden van de vrijzinnige identiteit was niet eenvoudig. Want ook hier hadden ze kritiek op elkaar, soms felle kritiek, en dan vooral op de predikant en de kerkenraad, op hun leer, bestuur en leven. Maar ondanks alles konden de criticasters hun kerk, de planting Gods, niet in de steek laten. Maar de ruimte schiep ook afstand. Verschillen in beleving en invulling werden wel gerespecteerd, maar maakten het moeilijk om het geloof te delen. De afstand met de gemeenteleden die zich organiseerden in de Evangelisatie en de Gereformeerde Bond werd steeds groter totdat ze hun eigen weg gingen. Versie v1.0 5 van 23
De verschillen in geloofsbeleving waren groot, ook in de gemeente. De afstand was moeilijk met woorden te overbruggen. Dit zorgde voor een naar binnen gekeerde, private geloofsbeleving. Daardoor hebben velen moeite om te praten over geloofszaken, hun beleving en om een gebed uit te spreken. Dit werd nog verstrekt door de secularisatie, waardoor er een einde kwam aan de vanzelfsprekendheid. Voor dit deel van onze gemeenteleden is de kerk een gemeenschap zonder grenzen, iedereen die er bij wil horen, hoort erbij. Door de private geloofsbeleving zijn er meer doeners dan praters. Belang wordt gehecht aan iets doen, zakelijkheid en in stand houden. 2.2 Totstandkoming van dit document In september 2012 hebben er wijkavonden plaatsgevonden. Aan de aanwezigen zijn diverse vragen voorgelegd; vragen die betrekking hadden op hoe de leden van onze gemeente aankijken tegen onze kerk, onze gemeente. De uitkomsten van deze wijkavonden hebben mede richting bepaald voor de inhoud van dit beleidsplan. Op basis van de wijkavonden wordt het volgende belangrijk gevonden: De voornaamste drijfveer om naar de kerk te gaan is om samen geloof te beleven en te leren. Het is belangrijk dat het een plek is om vooral te kunnen leren, om iets mee te kunnen krijgen dat je ook buiten de kerk kracht en richting geeft. Maar geloven is niet alleen iets individueels, het wordt net zo belangrijk gevonden om dat met anderen te doen. Het delen en ervaren van het geloof is dus zeker een sociaal gebeuren. De activiteiten naast de zondagse eredienst zijn daarom enerzijds gericht op leren, maar vooral ook op het ontmoeten van anderen zodat ervaringen gedeeld kunnen worden. Aan het "omzien naar elkaar" wordt actief gewerkt binnen onze gemeente en versterkt ons in ons geloof. In onze gemeente is er openheid naar elkaar en zijn we betrokken bij elkaar. Onze kerk neemt een duidelijke positie in in dorp; het is dus belangrijk dat er aandacht is voor datgene wat er gebeurt buiten de vier kerkelijke muren. Kort en bondig kunnen we zeggen dat wij een kerk zijn waar we: - omzien naar elkaar - pastorale ondersteuning krijgen - kunnen leren - open staan voor anderen (binnen en buiten onze gemeente) In de bijlage zijn de tabellen van deze avond opgenomen. 2.3 Jeugd Ook de jongeren hebben we gepolst als het gaat om hun visie op de kerk. Het was eind 2012 dus, werd er Sinterklaas gevierd bij de Friends 4U. Zodoende hebben ze de opdracht gekregen om als Sinterklaas zijnde een denkbeeldig cadeau aan de kerk te geven, en in een gedicht dit cadeau toe te lichten. Uit de gedichten kwamen redelijk wat dezelfde dingen naar voren als bij de wijkavonden. In de kern willen de jongeren hetzelfde als de ouderen qua omzien naar elkaar, pastorale ondersteuning krijgen, kunnen leren, open staan voor anderen (binnen en buiten onze gemeente). Alleen is de vorm vaak anders, dan hoe het nu gaat. Daarom zijn de cadeautjes aan de kerk vaak kritische noten bij de gang van zaken, met een daarbij gegeven creatieve oplossing. Versie v1.0 6 van 23
Dat de jongeren bij de kerk vaak denken aan de zondagse dienst, sluit mooi aan bij wat er uit de gemeenteavonden naar voren kwam, en waar principe 2 uit voortvloeit; dat de zondagse eredienst het ankerpunt is. De jongeren zijn nieuwsgierig en willen graag leren. Maar niet altijd sluit de dienst bij hun belevingswereld aan. Het allergrootste gedeelte van hun cadeautjes aan de kerk gaat over muziek. Blijkbaar zijn onze jongeren daar erg gevoelig voor. Daarom schrijven de jongeren als conclusie in hun gedichten: De kerk moet met de tijd mee, dus alles modern, hupsakee We hopen dat de jeugd eindelijk wordt gehoord, ipv dat men zich er aan stoort Versie v1.0 7 van 23
3 Missie 3.1 Bijbelse achtergrond van ons gemeente-zijn Als Protestantse Gemeente te Lekkerkerk weten we ons verbonden door het geloof in God, zoals Hij zich aan ons heeft geopenbaard in Jezus Christus. We realiseren ons hoe goed en hoe bijzonder het is om een geloofsgemeenschap te vormen met mensen van allerlei verschillende achtergronden en leeftijden. Daarom herkennen we onszelf in de woorden van Psalm 133:1, dat het goed is om als broeders en zusters samen te wonen. Ook al spreken we elkaar niet vaak meer aan als broeders en zusters, toch is er dat sterke gevoel van verbondenheid, als binnen een familie. Net als in een familie zijn er in onze gemeente onderling verschillen. Juist deze veelkleurigheid zien wij als een kostbare gave van de heilige Geest, die we mogen gebruiken in de dienst aan elkaar en aan de Heer (1 Korinthiërs 12: 4-12). Door van elkaar te leren en met elkaar mee te leven wordt onze onderlinge band gesterkt. Zo zoeken we ernaar om binnen en buiten de gemeente de woorden van de Heer gestalte te geven: smakelijk zout te zijn en het licht van ons geloof te laten schijnen voor elkaar en ook voor anderen buiten onze gemeente (Matteüs 5:13-14). (geschreven naar aanleiding van de wijkontmoetingsavonden maart 2012) 3.2 Onze missie De protestantse gemeente in Lekkerkerk is een gemeenschap van mensen die geloven in God, zij weten zich onderling verbonden, gaan open en respectvol met elkaar om en hebben oog voor de mensen en wereld om hen heen. 3.3 Kernwaarden en principes Wij zijn een gemeenschap van mensen die 3.3.1 geloven in God zoals die zich geopenbaard heeft in Jezus Christus. Wij beseffen dat we daarbij niet kunnen zonder de Geest van God die ons als gelovige en als gemeenschap doorademt. De zondagse eredienst is een ankerpunt voor onze gemeenschap. Wij maken deel uit van de Protestantse Kerk in Nederland en de wereldwijde kerk. Principe 1 Het geloof en gemeente-zijn versterken is het doel van alle bijeenkomsten, vergaderingen en informele activiteiten, de materiële zaken staan ten dienste van deze activiteiten. Principe 2 De zondagse eredienst is een ankerpunt voor onze gemeenschap, ze zijn toegankelijk en uitnodigend. Principe 3 Het geloof verbindt met alle mede-gelovigen in Lekkerkerk, Nederland en wereldwijd. Versie v1.0 8 van 23
3.3.2 zich onderling verbonden weten. Het omzien naar elkaar is wezenlijk voor onze geloofsgemeenschap. We willen zover het mogelijk is, om elkaar heen staan, met name op de hoogte- en dieptepunten van het leven. Het is een plek waar iedereen zich veilig weet en zich thuis voelt. Principe 4 Het omzien naar elkaar is delen van en meeleven in alle dingen, maar zeker in hoogte- en dieptepunten; mensen die daar behoefte aan hebben krijgen structureel aandacht. Principe 5 Elke vorm van betrokkenheid is een uiting van verbondenheid. 3.3.3 open en respectvol met elkaar omgaan. Onze veelkleurigheid in geloof en leven willen we zien als een gave om het leven als geloofsgemeenschap levendig te houden. Principe 6 Open is ruimte geven aan verschillen in kerk-zijn en geloofsbeleving. Principe 7 Respect is de basis voor open en kritische gesprekken over geloofs- en alle andere zaken. 3.3.4 Oog hebben voor de mensen en de wereld om hen heen. We maken deel uit van de burgerlijke gemeente Nederlek en hebben als gemeenschap een duidelijke plaats in het dorp, zien de nood van mensen en helpen waar mogelijk. We zoeken aansluiting bij het werk dat over onze grenzen heen door christelijke instellingen gedaan wordt op het gebied van zending en werelddiaconaat Principe 8 De gemeente en gemeenteleden staan midden in de wereld, hebben oog voor mensen en helpen waar nodig. Versie v1.0 9 van 23
4 Sterke en zwakke punten Nadat de wijk- en gemeenteavond met onze gemeenteleden had plaatsgevonden zijn er voor alle vrijwilligers die actief zijn in de colleges, commissies en werkgroepen beleidsavonden georganiseerd. Aan de hand van de acht principes is door elke afvaardiging van deze groepen kritisch gekeken naar waar zij nu staan. Deze uitkomsten zijn gebundeld en hebben in het onderstaande overzicht van sterke en zwakke punten opgeleverd. Op basis van dit overzicht was het mogelijk om vraagstukken te formuleren waar onze gemeente mogelijkerwijs de komende jaren de aandacht op kan vestigen. In de laatste paragraaf wordt stil gestaan bij de punten waar de kerkenraad de komende jaren de aandacht voor vraagt. 4.1 Kernwaarde 1 Wij zijn een gemeenschap van mensen die geloven in God zoals die zich geopenbaard heeft in Jezus Christus. Principe 1 Het geloof en gemeente-zijn versterken is het doel van alle bijeenkomsten, vergaderingen en informele activiteiten, de materiële zaken staan ten dienste van deze activiteiten. Wat gaat goed? De meest commissies zien het geloof als het belangrijkste uitgangspunt voor hun activiteiten en inzet en geven daar op eigen wijze invulling aan. De veelkleurigheid van het gemeente zijn wordt zichtbaar in de grote diversiteit van activiteiten. Met name bij de jeugd is dit goed zichtbaar. Wat heeft aandacht nodig? De coördinatie van en communicatie over de activiteiten vanuit de diverse geledingen is voor verbetering vatbaar. Volwassenen vervullen een voorbeeldfunctie voor de jeugd. Principe 2 De zondagse eredienst is een ankerpunt voor onze gemeenschap, ze zijn toegankelijk en uitnodigend. Wat gaat goed? De gemeenteleden worden goed geïnformeerd over de zondagse erediensten en aanverwante zaken (Kerkbode, Zondagsbrief, website) Door de inzet van veel vrijwilliger worden alle praktische zaken rondom de dienst goed geregeld (bloemen, koster, rooster, koffie/thee, kaarten etc.). Wat heeft aandacht nodig? Weinig aanpassingen voor de jeugd en daardoor te weinig participatie van de jeugd bij de zondagse erediensten. Weinig interkerkelijke samenwerking tussen de diverse kerken in Lekkerkerk. Principe 3 Het geloof verbindt met alle mede-gelovigen in Lekkerkerk, Nederland en wereldwijd. Wat gaat goed? Versie v1.0 10 van 23
Bij een aantal commissies zijn er kleine samenwerkingsverbanden met medegelovigen in Lekkerkerk/ buurdorpen met name voor jaarlijkse activiteiten. Commissies geven aan open te staan voor verbinding met medegelovigen Wat heeft aandacht nodig? In de praktijk blijken er niet veel medegelovigen van buiten de PKN Lekkerkerk op activiteiten te komen, ondanks uitnodiging. Diverse commissies geven aan hierin geen opdracht te zien voor hun commissies. Vraagstukken kernwaarde 1: Meer ruimte creëren binnen kerkenraad en geledingen over de intrinsieke (geloofs)motivatie. Verbetering van de communicatie vanuit de geledingen naar de gemeenteleden. Verbeteren van de organisatiestructuur, met name binnen het jeugdwerk. Meer betrokkenheid van de jeugd bij de erediensten Interkerkelijke samenwerking verstevigen en uitbreiden. Activiteiten en communicatie aanpassen zodat medegelovigen open staan voor samenwerking. Commissies zich hier bewust van maken. Contacten die er zijn centraliseren, zodat de lijntjes die er al zijn optimaal benut kunnen worden. Ook op zoek naar nieuwe lijntjes. Zoeken naar manieren om het geloof te delen tussen jongeren en volwassen, zodat volwassenen een rolmodel kunnen zijn. De jongeren die er zijn te koesteren en verbinding zoeken met andere jongeren. 4.2 Kernwaarde 2 Wij zijn een gemeenschap van mensen die zich onderling verbonden weten. Principe 4 Het omzien naar elkaar is delen van en meeleven in alle dingen, maar zeker in hoogte- en dieptepunten; mensen die daar behoefte aan hebben krijgen structureel aandacht. Wat gaat goed? Vanuit DVO, pastoraat en jeugdwerk is er veel aandacht voor dit principe. Men ziet ook om naar de eigen commissieleden. Diverse commissie hebben specifiek de taak om met andere gemeenteleden mee te leven en nemen deze taak serieus. Wat heeft aandacht nodig? De signalering via de wijkteams kan verbeterd worden. Niet alle commissies zien het als taak om mee te leven. Principe 5 Elke vorm van betrokkenheid is een uiting van verbondenheid. Wat gaat goed? Iedereen is welkom bij onze activiteiten, er zijn geen criteria om mee te mogen doen. Voor bepaald vrijwilligerswerk is het van belang te zoeken naar de juiste match. Versie v1.0 11 van 23
Bij activiteiten, aandacht en hulp maken we weinig onderscheid tussen 'al dan niet meelevendheid'. Enkele commissies staan concreet open en waarderen elke vorm van betrokkenheid. Wat heeft aandacht nodig? Velen hebben geen beeld bij elke vorm van betrokkenheid. Daardoor moeilijk om betrokkenheid te benoemen en stimuleren. Vraagstukken kernwaarde 2: Bewustwording dat alle kerkleden/commissieleden omzien naar elkaar. Zorg er voor dat alle leden dichter bij elkaar betrokken zijn. Verbeteren van de communicatie tussen pastorale werkers en de diaconale werkers. Een meer actieve en persoonlijke benadering. Verbeteren van de publiciteit en uitnodigingen via allerlei media. Met jongeren een vertrouwensrelatie opbouwen zodat van daaruit zij iemand in vertrouwen kunnen nemen. Met de VCJC meer verbondenheid opbouwen en onderdeel laten zijn van onze gemeente. Jongeren meer de gelegenheid geven om zich verbonden te voelen en daarbij zoeken naar manieren die hen aanspreken. 4.3 Kernwaarde 3 Wij zijn een gemeenschap van mensen die open en respectvol met elkaar omgaan. Principe 6 Open is ruimte geven aan verschillen in kerk-zijn en geloofsbeleving. Wat gaat goed? Speciale diensten: Sunday half hour Bij activiteiten zijn rand- en niet-kerkelijken welkom en komen ook. Het 'lijntje met de kerk' is vaak toch nog belangrijk. Bij activiteiten mogen er verschillen zijn, die mogen uitgesproken worden, als het ter sprake komt wordt er op ingegaan, met respect voor elkaar, ieder mag zijn eigen mening hebben. Wat heeft aandacht nodig? Velen hebben geen beeld bij met ruimte geven aan verschillen'. Daardoor moeilijk om ruimte te benoemen en geven. Enkele commissies houden zich niet bezig met verschillende vormen van geloven. We houden er wel rekening mee. Principe 7 Respect is de basis voor open en kritische gesprekken over geloofs- en alle andere zaken. Wat gaat goed? De diverse commissie bieden een luisterend oor en luisteren veelal via het het diaconale of pastorale werk en respecteren de geloofsopvatting van de persoon. In een aantal commissie is er voldoende respect voor elkaar en gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan. Versie v1.0 12 van 23
We leren de kinderen respectvol met elkaar en anderen om te gaan. Wat heeft aandacht nodig? Men betrekt dit principe niet altijd op de eigen commissie/leden. Bewustwording dat jezelf een voorbeeld bent voor anderen. We staan open voor anders denkenden, maar bij de invulling van de activiteiten staat voornamelijk de gedachte vanuit de PKN centraal. Vraagstukken kernwaarde 3: In de commissies in gesprek komen over het respectvol met elkaar om gaan en welke voorbeeld functie zij vervullen. Meer ruimte binnen in de programma s voor anders denkenden en durven om daadwerkelijk in gesprek te gaan met anders denkenden. Promoten om activiteiten breder uit te dragen en hierbij andere kerken te betrekken. Onderzoeken gezamenlijke activiteiten andere kerken. Meer publiciteit dat men altijd welkom. Jongeren enerzijds de ruimte te geven breed hun geloof te ontwikkelen (anders gelovigen) en anderzijds ze helderheid te bieden (kern). 4.4 Kernwaarde 4 Wij zijn een gemeenschap van mensen die oog hebben voor de mensen en de wereld om hen heen. Principe 8 De gemeente en gemeenteleden staan midden in de wereld, hebben oog voor mensen en helpen waar nodig. Wat gaat goed? In de diverse commissies is in meer of mindere mate aandacht voor mensen die hulp nodig hebben. Soms in gebed, soms in de daadwerkelijk ondersteuning of bijdrage (Dorcas, geldinzamelingsacties) De inzet van het diaconale werk is ook gericht op niet leden van onze gemeenten. Om mensen met vragen goed te kunnen doorverwijzen is er een sociale kaart van onze burgerlijke gemeente. Het (gratis) beschikbaar stellen van onze gebouwen voor diaconaal werk. Wat heeft aandacht nodig? Kinderen en jongeren meer diaconaal bewust maken en hen stimuleren hierin een rol te vervullen Buiten diaconie is men weinig gericht op het diaconale werk en ziet dit met regelmaat niet als zijn/haar taak. Bekendheid van het diaconale werk onder leden en niet leden. Versie v1.0 13 van 23
Vraagstukken kernwaarde 4: Kinderen en jongeren meer diaconaal bewust maken en stimuleren. Bewustwording vergroten bij andere (niet diaconale) vrijwilligers over noodzaak en mogelijkheden van het diaconaal werk. Het diaconale werk meer bekend maken onder de eigen leden. De jongeren meer maatschappelijk / diaconaal / pastoraal betrekken zodat zij hun talent kunnen inzetten t.b.v. de ander. 4.5 Aandachtspunten vanuit de kerkenraad Ook in de kerkenraad zijn diverse gesprekken gevoerd over het nieuwe beleidsplan en de evaluatie van waar we nu staan. De kerkenraad constateert daarin een aantal positieve en negatieve ontwikkelingen. Positief is dat ondanks een teruglopend ledenaantal de bezetting van de kerkenraad nagenoeg volledig is. Het werk dat binnen onze gemeente gedaan wordt, wordt met veel enthousiasme opgebouwd. Er is nog nooit zoveel gebeurd als in de laatste jaren. En dat kenmerkt onze gemeente als een meelevende gemeente. Desondanks zien we ook een aantal punten die de aandacht behoeven. De kerkenraad ziet dat: Het ledenaantal steeds meer afneemt. Het toch wel moeilijker wordt om vrijwilligers te vinden voor de vacatures. De middagdiensten slecht worden bezocht en dit relatief een hoge kostenpost is. De betrokkenheid van de jeugd essentieel is om ook de bestuurlijke toekomst te kunnen borgen. Daarnaast is de verwachting dat er de komende jaren een begrotingstekort zal ontstaan en de kerkenraad wil vroegtijdig hierop anticiperen. Versie v1.0 14 van 23
5 Beleidsvragen In hoofdstuk vier staan de diverse vraagstukken geformuleerd. Uiteraard dienen keuzes gemaakt te worden waar onze gemeente de komende jaren zich op wil richten. In dit hoofdstuk leggen we de beleidsvragen waar we ons mee bezig gaan houden aan u voor. 5.1 Organisatie Probleemstelling De huidige organisatie is historisch gegroeid en het is niet altijd duidelijk waar een commissie, club of groep onder valt. Borging van de commissies in de kerkenraad is door de tijd verloren gegaan. De verschillende colleges binnen de kerkenraad werken teveel geïsoleerd van elkaar. Relevante principes Advies Zie hoofdstuk "Organisatie" voor een verdere toelichting. Kern is: Verantwoordelijkheden van pastoraat, diakonie, kerkrentmeesters en jeugdraad herijken. Op basis daarvan opnieuw bepalen wie daar in zouden moeten zitten (vertegenwoordiging) en hoe groot de besturen van de kolommen zouden moeten zijn. Aansturing van de commissies via deze kolommen laten lopen. De afzonderlijke kolommen dichter naar de missie brengen. Het beleidsplan is hier de aanzet toe, maar de uitwerking zal verder moeten komen wanneer verantwoordelijkheden helder zijn. Opdracht bestemd voor 5.2 Gemeente en jeugd Probleemstelling Integratie van de jeugd binnen de gemeente is onvoldoende. De jeugd staat voor de toekomst, vandaar dat dit een belangrijk aandachtspunt is voor het kerkelijk bestuur en kerkelijke activiteiten. Relevante principes Principe 1 Het geloof en gemeente-zijn versterken is het doel van alle bijeenkomsten, vergaderingen en informele activiteiten, de materiële zaken staan ten dienste van deze activiteiten. Door als leiding meer het gemeente-zijn te versterken met de jongeren, dus een relatie op te bouwen met de jongeren, zullen de jongeren eerder met hun (geloofs-)vragen durven komen, en zal de leiding hier beter op aan kunnen sluiten. Dus minder als juf/meester programma s afdraaien en juist meer contact opbouwen met de jongeren. Zo als levend voorbeeld het vijfde evangelie zijn. Principe 2 De zondagse eredienst is een ankerpunt voor onze gemeenschap, ze zijn toegankelijk en uitnodigend. De pubertijd is dé tijd waarin je veel beslissingen neemt voor de rest van je leven; van favoriete muziekstijl tot hoe je denkt over de kerk en het geloof. Het is dus erg belangrijk om aansluiting bij hun belevingswereld te vinden! Versie v1.0 15 van 23
Principe 3 Het geloof verbindt met alle mede-gelovigen in Lekkerkerk, Nederland en wereldwijd. Vrienden zijn ontzettend belangrijk in het leven van de jongeren. Een puber zet zich af tegen het gezin en vindt in de groep vrienden zijn veiligheid. In de kerk worden de groepen kleiner, maar door buiten de kerkmuren medegelovigen te ontmoeten voelt een jongere zich eerder verbonden met het geloof. Principe 4 Het omzien naar elkaar is delen van en meeleven in alle dingen, maar zeker in hoogte- en dieptepunten; mensen die daar behoefte aan hebben krijgen structureel aandacht. Jongeren hebben behoefte aan structurele aandacht. Dat betekent dat het dagelijks leven wordt gedeeld tussen leiding, kerkleden en jongeren. Via fysieke contacten en via de sociale media. Daarnaast is het goed om een vertrouwenspersoon gericht op jongeren in het leven te roepen waar jongeren bij terecht kunnen, maar ook ouders die ondersteuning nodig hebben bij de opvoeding van hun kind. Principe 5: Elke vorm van betrokkenheid is een uiting van verbondenheid. Voor jongeren is het belangrijk niet alleen als consument aanwezig te zijn, maar door dingen te doen, een toegevoegde waarde te zijn. Door hen serieus te nemen voelen ze zich verantwoordelijk, eigenaar, en betrokken. Principe 6 Open is ruimte geven aan verschillen in kerk-zijn en geloofsbeleving. Jongeren denken erg zwart-wit, terwijl de volwassenen van tegenwoordig steeds meer vergrijzen als het gaat om zwart-witdenken in geloofszaken. Volwassenen gaan steeds meer twijfelen aan vaste geloofszaken. Zorg in de ruimte voor verschillende geloofsbelevingen voor een kern waar de PKN Lekkerkerk voor staat, zodat deze naar de jongeren is uit te dragen. Principe 7 Respect is de basis voor open en kritische gesprekken over geloofs- en alle andere zaken. Ook al voelt het voor ouders niet altijd zo, zij zijn hét voorbeeld voor hun kinderen, ook wat geloof betreft. Ouders moeten hiervan bewust gemaakt en gestimuleerd worden om hun voorbeeldfunctie in te nemen. Advies Principe 8 De gemeente en gemeenteleden staan midden in de wereld, hebben oog voor mensen en helpen waar nodig. Jongeren staan midden in de wereld, maar hoe zorg je er voor dat ze niet in 2 werelden leven; de wereld op zondag in de kerk, en de wereld van de rest van de week? Door met het jeugdwerk de jongeren te trainen hierin bijv. door jeugdavonden hieraan te wijdden, en daarnaast als groep jongeren wat te betekenen in de wereld. 1 Train/coach de leiding in relationeel jongerenwerk. Dus hoe je een stukje van het leven van de jongere kan zijn en andersom. 2 Kinderen en tieners denken concreet. Abstract denken komt pas in een latere leeftijd als de hersens verder zijn gegroeid. Tieners zijn veel met zichzelf bezig, denken veel over zichzelf: wat heeft het geloof mij te bieden. Laat diensten hier op aansluiten. Dmv het kiezen van de juiste onderwerp en het brengen op een aansprekende manier; mbv beamer of de juiste muziek. 3 Zoek contact in Lekkerkerk / Nederland/wereldwijd. 4 Maak (naast de leiding uit adviespunt nr 1) ook de kerkleden bewust van hun rol voor de jeugd, en train ze in het contact maken. Versie v1.0 16 van 23
Opdracht bestemd voor Daarnaast is het goed om een vertrouwenspersoon aan te stellen. Dit zou een taak zijn voor de jeugdouderlingen; zij zijn onderdeel van het pastoraat. 5 Vind de talenten van de jongeren en zet ze in. 6 Heb gesprekken met kerkleden (jong en volwassen) en hernieuw de kern. 7 Train ouders in geloofsopvoeding. 8 Ga met het jeugdwerk dingen betekenen in de wereld. Bijv. door het doen van diaconale acties. Dit zou een taak zijn voor de jeugddiaken ism de jeugd en hun leiders. 5.3 Communicatie Probleemstelling De communicatie op verschillende gebieden kan verbeterd worden: tussen kerkenraad, commissies en leden. De mogelijkheden van nieuwe media (zoals websites, facebook, twitter) worden nog niet of nauwelijks gebruikt. De websites zijn regelmatig niet actueel. Relevante principes Principe 5: Elke vorm van betrokkenheid is een uiting van verbondenheid. Communicatie zorgt voor bekendheid en bekendheid zorgt voor betrokkenheid. Communicatie over het reilen en zeilen van de gemeente zo de band met leden versterken. Principe 6 Open is ruimte geven aan verschillen in kerk-zijn en geloofsbeleving. Door op verschillende manieren en op verschillende media te communiceren kunnen de verschillende groepen bereikt worden. Advies Formeer een team van mensen die de websites en het gebruik van nieuwe media kunnen aanwenden om onze communicatie te versterken. Te denken valt aan een facebookpagina met nieuws vanuit de kerk. Ook de interne communicatie en opslag van notulen etc. zou beter kunnen. Een gezamenlijke digitale werkruimte, eventueel per commissie, wordt op de langere termijn wenselijk geacht. Opdracht bestemd voor 5.4 Samenwerking met derden Probleemstelling Relaties met andere kerken zijn er nauwelijks. Met de katholieke kerk is een warme band die we graag zouden willen uitbreiden. Relevante principes Principe 3: het geloof verbindt met alle medegelovigen in Lekkerkerk, Nederland en wereldwijd. Het verbinden met andere medegelovigen maakt ons sterker. Aan de relaties moet dan ook gewerkt worden. Principe 6 Open is ruimte geven aan verschillen in kerk-zijn en geloofsbeleving. Open staan voor verschillende vormen van kerk-zijn en geloofsbeleving verrijkt Versie v1.0 17 van 23
ons als gemeente. Het helpt onze eigen identiteit te ontwikkelen. Principe 8: De gemeente en gemeenteleden staan midden in de wereld Samenwerking met andere gemeenten, kerken etc. geeft inspiratie en door samenwerking kan het geloof sterker beleefd worden. Advies Zoek naar uitbreiding van de contacten met andere kerken. Dit zal voornamelijk vorm moeten krijgen in de kolom Pastoraat. Ook op bestuurlijk niveau zou contact gezocht kunnen worden. Opdracht bestemd voor 5.5 Teruglopend ledental Probleemstelling Het ledenaantal loopt terug. Landelijk is dit zo, maar ook binnen Lekkerkerk loopt het ledenaantal terug. Relevante principes Principe 1 Het geloof en gemeente-zijn versterken is het doel van alle bijeenkomsten, vergaderingen en informele activiteiten, de materiële zaken staan ten dienste van deze activiteiten. Het blijven ontwikkelen van activiteiten, het binden van de gemeente, is belangrijk om de gemeenschap te versterken. Principe 2 De zondagse eredienst is een ankerpunt voor onze gemeenschap, ze zijn toegankelijk en uitnodigend. Door toegankelijk en uitnodigend te zijn kunnen leden aan ons verbonden blijven. Principe 5: Elke vorm van betrokkenheid is een uiting van verbondenheid. Niet alleen het kerkbezoek dient meegerekend te worden in de beleving van de grootte van de gemeente. Principe 6 Open is ruimte geven aan verschillen in kerk-zijn en geloofsbeleving. Tijden veranderen, maar ook beleving van kerk-zijn en geloofsbeleving. Verschillende vormen zijn van belang om de brede variatie te addresseren, om uitnodigend te zijn. Zo zullen jongeren liever andere muziek hebben dan ouderen. Advies Blijf activiteiten ontwikkelen, gericht op zowel geloofsbeleving als gemeente-zijn. Naast constantheid, wat rust geeft, kan het echter ook noodzakelijk zijn bestaande activiteiten te stoppen om nieuwe te kunnen laten leven. Variatie zien we als belangrijk instrument om de verschillende groepen in de kerk te blijven boeien en binden. Opdracht bestemd voor Versie v1.0 18 van 23
5.6 Vrijwilligers zijn steeds moeilijker te vinden. Probleemstelling Het valt steeds moeilijker vrijwilligers te vinden die een ambt willen aanvaarden, clubs willen leiden etc. Relevante principes Principe 1 Het geloof en gemeente-zijn versterken is het doel van alle bijeenkomsten, vergaderingen en informele activiteiten, de materiële zaken staan ten dienste van deze activiteiten. Het blijven ontwikkelen van activiteiten, het binden van de gemeente, is belangrijk om de gemeenschap te versterken. Betrokkenheid zal ook leiden tot het zich willen inzetten voor activiteiten. Principe 7 Respect is de basis voor open en kritische gesprekken over geloofs- en alle andere zaken. Respect voor de mensen die nu vrijwilligerswerk doen is van groot belang. Fouten worden gemaakt, successen worden geboekt. Maar ook kritisch mag men kijken of de functie bij vervanging wel opnieuw moet worden opgevuld. Of de activiteit bijdraagt aan de missie van de gemeente. Kan het niet anders? Advies Kritisch kijken naar welke positie bezet wordt en bij vervanging je opnieuw afvragen of deze positie wel opnieuw bezet moet worden. Beoordeel of de kerkenraad kleiner kan, maar ook of de jeugdraad, diakonie en pastoraat niet door anders te werken kleiner kunnen. Werving: in 2013 gestart met een wervingscommissie vanuit de kerkenraad. Evalueer dit initiatief eind 2013 en beoordeel dan of er mensen zijn die een wervingsbureau op kunnen zetten. Opdracht bestemd voor 5.7 Middagdiensten Probleemstelling De middagdiensten worden slechts door een zeer beperkte groep mensen bezocht. Enkelen zijn niet in staat de ochtenddienst te bezoeken, enkelen hebben een voorkeur voor de middagdienst, enkelen bezoeken zowel de ochtenddienst als de middagdienst. Aan de eredienst zijn echter wel kosten verbonden en is de inzet van vrijwilligers nodig. Relevante principes Principe 1 Het geloof en gemeente-zijn versterken is het doel van alle bijeenkomsten, vergaderingen en informele activiteiten, de materiële zaken staan ten dienste van deze activiteiten. Ook de middagdienst heeft als doel het versterken van het geloof en het gemeente-zijn. Het materiële argument (de met de middagdienst samenhangende kosten) om de eredienst af te schaffen is tegengesteld aan het principe. Principe 2: De zondagse eredienst is een ankerpunt voor onze gemeenschap, ze zijn toegankelijk en uitnodigend. Ook de middagdiensten zijn erediensten en daarmee een ankerpunt voor de gemeente. Versie v1.0 19 van 23
Principe 5: Elke vorm van betrokkenheid is een uiting van verbondenheid. Ook in de middagdienst wordt de verbondenheid versterkt. De middagdienst is een dienst die voor sommigen de enige mogelijkheid is een eredienst mee te maken. Advies De middagdiensten continueren zolang het bezoekersaantal boven de 15 is. Gedurende de zomermaanden (juli/augustus) van 2013 en 2014 tellingen bijhouden om te kijken of dit criterium gehaald wordt. Indien dat niet zo is, is het advies in deze zomermaanden deze middagdienst niet door te laten gaan. Ander criterium is wanneer de financiële reserves van de kerk kritiek zouden worden. Het advies is om wanneer het vermogen beneden de 600.000 euro komt en sterke kostenreducties noodzakelijk zijn de middagdienst in overleg met de bezoekers te evalueren. Opdracht bestemd voor 5.8 Financiën Probleemstelling Relevante principes Hoewel het vermogen aanzienlijk is en de inkomsten over tijd een stijging laat zien, wordt verwacht dat we de komende jaren verliezen zullen moeten incasseren. Principe 1: Het geloof en gemeente-zijn versterken is het doel van alle bijeenkomsten, vergaderingen en informele activiteiten, de materiële zaken staan ten dienste van deze activiteiten. Materiele zaken staan ten dienste van de gemeente. Daar waar zij overtollig zijn (overtollige gebouwen bijvoorbeeld) kunnen die verhuurd of verkocht worden. Principe 7 Respect is de basis voor open en kritische gesprekken over geloofs- en alle andere zaken. Een kritische houding naar hoe we naar onze uitgaven kijken is van belang. Waar kunnen we bezuinigen? Waar kunnen we meer inkomsten genereren? Advies De gebouwendiscussie is in 2013 in volle gang. De onderhoudskosten vormen een groot deel van de totale kosten, hier zijn dus enorme besparingen te halen. Ook de pastorale bezetting zou kritisch bekeken kunnen worden vanaf 2015. Hier dient echter opgepast te worden niet in eigen vlees te snijden: reductie van professionele capaciteit kan veroorzaken dat het ledental en de bijbehorende inkomsten sterker dalen. Opbouw en binding van jeugdwerk en middengroep (20-40) zijn van groot belang om op langere termijn het voortbestaan te verzekeren. Opdracht bestemd voor Versie v1.0 20 van 23
6 Organisatie De structuur van onze kerkelijke gemeente wordt bepaald door de kerkorde van de Protestantse Kerk Nederland (PKN) en door de keuzes voor commissies en werkgroepen door onze eigen kerkenraad. 6.1 De kerkenraad De kerkorde bepaalt dat de kerkenraad, bestaande uit ouderlingen, diakenen en kerkrentmeesters, het hoogste orgaan is binnen ons gemeente. De kerkenraad neemt daarom formeel alle besluiten en draagt hierover de verantwoordelijkheid. Ook is de kerkenraad bevoegd tot het aanstellen van de medewerkers zoals de predikant, jeugd- en ouderenwerker. De kerkenraad komt tweemaandelijks bij elkaar. 6.2 Het moderamen Het moderamen vormt het dagelijks bestuur van onze gemeente dat - met mandaat van de kerkenraad - bepaalde taken oppakt en organiseert. In het moderamen zitten vertegenwoordigers van alle colleges en bereidt de kerkenraadsvergaderingen voor. Het moderamen komt maandelijks bij elkaar, zo nodig vaker. 6.3 Ouderlingen, diakenen en kerkrentmeesters Elke geleding kent zijn eigen vergaderstructuur om op die manier uitvoering te geven aan de taken waarvoor zij verantwoordelijk zijn. De kerntaak van de ouderlingen is om samen met de predikant pastorale ondersteuning te bieden aan de gemeenteleden. De kerntaak van de diakenen is om de gemeenteleden te stimuleren zich in te zetten voor de diaconale nood voor de mensen dichtbij of veraf. De kerntaak van de kerkrentmeesters is om materiële en financiële voorwaarden te scheppen zodat de kerkelijke gemeente haar werk kan doen. Ouderlingen, diakenen en kerkrentmeesters worden formeel door de kerkenraad benoemd conform de kerkorde van de PKN. Elke geleding legt verantwoordelijkheid af aan de kerkenraad. 6.4 Commissies/vrijwilligers Om het vele werk in onze gemeente te kunnen verrichten, zijn er vele commissies en vrijwilligers actief. Deze commissies worden door de kerkenraad ingesteld en veelal zorgt deze commissie zelf voor het werven van de leden. Wij vinden het erg belangrijk dat elke commissie of vrijwilliger een aanspreekpunt heeft binnen de kerkenraad; alleen op deze manier kan een ieders stem op een goede manier gehoord worden. Daarom kiezen wij ervoor dat alle commissies en vrijwilligers vallen onder een van de drie geledingen, te weten onder de ouderlingen, diakenen of kerkrentmeesters. Elke commissie of vrijwilliger geeft zelfstandig uitvoering aan zijn of haar taak, maar legt waar nodig verantwoording af aan de betreffende geleding waar deze commissie/vrijwilliger onderdeel van uit maakt. Versie v1.0 21 van 23
6.5 Organogram De huidige organisatie is door de loop van de tijd geëvolueerd tot wat het nu is. Waar vroeger linking-pins waren, zoals vertegenwoordiging van de evangelisatie commissie in de kerkenraad, zijn deze door wisselingen van ambtsdragers verdwenen. Niet altijd is meer duidelijk wie waarvoor precies verantwoordelijk is. Kerkenraad Moderamen Pastoraat 8 wijkouderlingen 2 jeugdouderlingen Diakonie 6 wijkdiakenen 1 jeugddiaken Kerkrentmeesters 6 ouderling-krm 3 kerkrentmeesters Jeugdraad Pastoraal beraad ZWO Kosters Zondagschool Wijkteam overleg DVO Kerkblad Ontmoeting Clubs Evangelisatie commissie Commissie ouderenmiddagen Kerkvoogdij winkel Faith4you Interkerkelijke werkgroep Oud Papier Friends4you Leerhuizen & Gespreksgroepen Beamer commissie Oppas Vrouwen vereniging Priscilla Orgelstichting (zelfstandige stichting) Kindernevendienst Liturgie commissie VCJC (De commissies onder "Pastoraat", "Diakonie", "Kerkrentmeesters" en "Jeugdraad" zijn illustratief, het overzicht is niet compleet maar zal de komende periode verder worden ingevuld) Hier bij is de indeling als volgt gemaakt: Pastoraat: het pastoraal beraad, samen met de verenigingen en overleggen die het geloofsgesprek of de eredienst als doel hebben. Diaconie: alle activiteiten die te maken hebben met de behoeftigen binnen en buiten onze gemeente. Kerkrentmeesters: alle activiteiten die te maken met het beheer van de materiële kant van de gemeente en het werven van inkomsten. (ergo, ook een verjaardagsfonds etc.) Jeugdraad: alle activiteiten die zich richten op de jeugd. Versie v1.0 22 van 23
Dit is niet de verdeling zoals deze heden-ten-dage is. Deze is historisch gegroeid en het is niet altijd duidelijk waar een commissie, club of groep onder valt. Met deze nieuwe indeling hopen we een duidelijker model voor verantwoordelijkheden en communicatielijnen neer te zetten. Effectief betekent dit met name een uitbreiding van het begrip "pastoraat", dat voorheen vooral gezien werd als het college van ouderlingen. Qua bezetting kan dit nog steeds, maar de verantwoordelijkheid gaat verder: ook de leerhuizen vallen daar bijvoorbeeld nu onder. Idem voor de jeugdraad, waarvoor de verantwoordelijkheid nu zal zijn het complete pakket aan activiteiten die zich richten op de jeugd binnen onze gemeente. Ook zondagschool, oppas, kindernevendienst zullen hun lijnen krijgen via de jeugdraad. Deze verantwoordelijkheden zullen ook gepaard gaan met bijbehorende financiële stromen. De jeugdraad zal alle middelen voor de jeugd beheren, het pastoraat de middelen ten behoeve van het pastoraat etc. Daar waar overlap is, zoals tussen jeugdraad en pastoraat, diaconie en pastoraat zal telkens afstemming nodig zijn. Om de jeugdraad in staat te stellen verantwoordelijkheid te nemen voor het jeugdwerk, zal zij verantwoordelijk zijn voor alle jeugdactiviteiten. Catechese, oppas etc. zullen onder aansturing van de jeugdraad plaatsvinden. Dit om doorgroei binnen groepen zo vloeiend mogelijk te maken. De jeugdraad houdt daarmee zicht op de ontwikkeling van de jongste groep. De definitie van taken van de verschillende ambtsdragers binnen de kerkenraad behoeft eveneens aandacht. Verduidelijkt zal moeten gaan worden wat de verantwoordelijkheden van jeugddiaken, jeugdouderling, "gewoon" diaken en "gewoon" ouderling zijn. Voor jeugddiaken en jeugdouderling is deze activiteit reeds belegd. 6.6 Taakgroepen Ons organogram kenmerkt zich door een kolommenstructuur. Deze structuur zorgt voor veel duidelijkheid; elke kolom heeft immers zijn eigen taken en verantwoordelijkheden, dat samen komen in de kerkenraad. Dat neemt niet weg dat er soms thema s zijn die niet zozeer onderdeel zijn van 1 kolom, maar waarbij het juist belangrijk is om vanuit de verschillende geledingen hier gezamenlijk aan te werken. Daarom willen wij binnen onze gemeente naast de formele structuur gaan werken met taakgroepen. Voorbeelden van thema s voor deze taakgroepen zijn: - De wekelijkse eredienst - De kerk en maatschappij - Geloofsversterking - Gemeenschapszin. Deze thema s worden jaarlijks door de kerkenraad benoemd en hiervoor wordt (een veelal tijdelijk) taakgroep ingericht. Hierin kunnen de kerkenraadsleden, maar ook de commissieleden of andere vrijwilligers aan deelnemen. Versie v1.0 23 van 23