Exameneisen System Administration Advanced (SAA) Publicatiedatum 1 april 2008 Startdatum 1 maart 2008 Doelgroep Helpdeskmedewerkers, die door willen stromen naar de functie van systeem- en/of netwerkbeheerder. Mensen die in het operationele, technische beheer werken. (Beginnend) Systeem- en netwerkbeheerders. Voorkennis Exameneisen System Administration Foundation (SAF) Hardware and Network Components Foundation (HNCF) Network and Datacommunication Foundation (NDF) Infrastructure Management Foundation (IMF) Operationeel systeem- en netwerkbeheer Beheer van lokale systemen en PC- netwerken Beheer van Serverapplicaties Virtualisatie Specificatie van de exameneisen Examenspecificaties gewicht (%) theorie gewicht (%) praktijk 1. Operationeel systeem- en netwerkbeheer 30% 40% 1.1. Dagelijkse beheertaken De kandidaat kan de dagelijkse beheertaken van de systeem- en netwerkbeheerder uitvoeren. 1.2 Procedures en werkinstructies opstellen De kandidaat kan procedures en werkinstructies opstellen. 1.3 Procedures en werkinstructies uitvoeren De kandidaat kan procedures en werkinstructies uitvoeren. 15% 5 % 5 % 1.4 Hulpmiddelen voor systeembeheer De kandidaat kan de hulpmiddelen voor het dagelijkse systeembeheer toepassen. 5 % 2. Beheer van lokale systemen en PC- netwerken 30% 30 % 2.1 IP protocol De kandidaat kent de taken en eigenschappen van het IP protocol. 10%
2.2 Hulpmiddelen voor PC-Netwerken. De kandidaat kan verschillende hulpmiddelen toepassen ter bevordering van het beheer van PC-Netwerken. 2.3 Domain Name Service (DNS) De kandidaat kan een Domain Name Service (DNS) configureren. 2.4 Firewall De kandidaat kan een Firewall installeren en configureren. 5% 10% 5% 3. Beheer van Serverapplicaties 30% 30% 3.1 Mailserver De kandidaat kan een mailserver configureren. 12, 5% 3.2 Webserver De kandidaat kan een webserver configureren. 12, 5% 3.3 Server Based Computing De kandidaat heeft inzicht in Server Based Computing. 5 % 4. Virtualisatie 10% 4.1. Virtualisatie De kandidaat heeft kennis over virtualisatie. Toelichting en verantwoording Gewicht Bij de studiebelasting is onderscheid gemaakt tussen het gewicht van de theorie- en de praktijk- exameneisen en specificaties. Met een X is in de betreffende kolom aangegeven of het hier om theorie of praktijk gaat. Besturingssysteemonafhankelijk Theorie: EXIN wil met de exameneisen van de module System Administration Advanced zoveel mogelijk onafhankelijk van besturingssystemen toetsen. Hiervoor is het boek Taken, Functies, Rollen en competenties in de informatica als uitgangspunt genomen. Er wordt van de opleider wel verwacht dat hij de algemene kennis en verschillen van de belangrijkste besturingssystemen (Windows, Linux, Novell) behandelt tijdens de opleiding als voorbereiding op het theorieexamen. Praktijk: Voor het praktijkgedeelte van SAA kiest de kandidaat een besturingssysteem, waarmee de praktijkopdrachten, die in het praktijkdocument staan, uitgevoerd worden.
Literatuur Boeken A B C D E F Gubbels, Frits ICT-Infrastructuur en Datacommunicatie Den Haag: Academic Service, 3 e druk, 2007 ISBN 978 90 395 2542 5 Smets, Jan Netwerkbeheer met Windows Server 2003 Deel 1 Amsterdam: Brinkman Uitgeverij, 2e druk, 2006 ISBN 90 5752 124 5 Vugt, Sander van Het Complete Boek Een Linux-server inrichten Culemborg: Van Duuren Media, 2007 ISBN 978 90 5940 275 1 Vanheste, Jeroen Het handboek voor Internet- en Intranettechnologie, derde herziene editie Amsterdam: Pearson Education, derde druk*, juni 2007 ISBN 90 430 0833 8 Klop, B Linux, het beheer Bodegraven: Instruct, 2005 ISBN 90 460 0197 0 Op de Coul. Johan C. ir Taken, Functies, Rollen en Competenties in de Informatica* Den Haag: SDU Uitgevers, 1e druk. 2001 ISBN10: 90 440 0343 7 Artikelen: G H Janssen, Peter Processen, procedures en werkinstructies 1e versie, 2007 Artikel op Internet: www.exin.nl modulebeschrijving System Administration Advanced* Penners, Marcel & Post, Rien Server Based Computing 1e versie, 2007 Artikel op Internet: www.exin.nl modulebeschrijving System Administration Advanced*
Toelichting * Boek D: de eerste druk 2004 en tweede druk 2006 zijn gelijk aan de derde druk 2007. *Boek F: dit boek wordt niet meer gedrukt. De benodigde pagina s van boek F zijn op te vragen bij EXIN. Tel: 030-234 48 16. * Artikel G en H: de artikelen zijn ook op te vragen bij EXIN.
Samenhang literatuur en examenspecificaties Examenspecificatie Literatuur 1.1 A: 14.2.1, 14.2.2, p. 463-467 B: 0.3, p. 3-4, H 12, H15, H18 E: 1.5.1, 1.5.2, 1.5.5, H7 F: p. 345 348 1.2 G: Geheel 1.3 B: 2.9; 5.6; 11.4; 15.8; 15.12 C: H 32, p. 689-711 G: Geheel 1.4 A: 14.4, p. 478-485 B: 13.7, H 16 C: H 5 2.1 D: 3.1 t/m 3.5 2.2 D: 3.7 en 3.8, 4.1 t/m 4.7.2 2.3 D: 7.1 t/m 7.4, H8 2.4 D: 5.4, H12 3.1 D: 9.1, 9.2, 9.4, 9.6, 9.7, 9.8 3.2 D: 10.1, 10.3, 10.6, H11 3.3 H: Geheel 4.1 C: H 18 p.583, 584 E: p. 4 G: p. 5-6 H: Geheel
Begrippenlijst 1 Operationeel Systeem- en Netwerkbeheer 1.1 Dagelijkse beheertaken Beheren autorisatie- en beveiligingssystemen Beheren correct gebruik technische infrastructuur Beheren netwerk Beheren netwerkapplicaties Beheren prestatiekenmerken netwerk Beheren server Beheren prestatiekenmerken server Beheren systemen voor gegevensopslag Beheren beschikbaarheid van gegevens Bepalen onderhoud op de technische infrastructuur Uitvoeren onderhoud technische infrastructuur Bedienen apparatuur Beheren productie-omgeving Configuratiebeheer Foutbeheer Performancebeheer Accountbeheer Beveiligingsbeheer Beheer en onderhoud Contact met de gebruikers Toekomstplanning Autorisatieplan Inrichtingsplan Problemen oplossen, trouble shooting, call, fout, erkende fout Package, distributiepunt, installeren, update, upgrade, patch, fix, distribueren, centrale distributie, uninstall Update server, licentie, security update, service pack, update, automatische update Testen Documenteren Synchroniseren Ongestoorde fileservice Backup: backupdevices, backupstrategie, automatische backup, kopiebackup maken en terugzetten, volledige backup, incrementele backup, differentiële backup, archiefbit, logfile, restore, opstartdiskette 1.2 Procedures en werkinstructies opstellen Proces Procedure Werkinstructie 1.3 Procedures en werkinstructies uitvoeren Proces Procedure Werkinstructie Trouble shooting
1.4 Hulpmiddelen voor systeembeheer Wisselbestand Prullenbak Performancetools Task Manager Remote desktop Terminal services Logbestanden Event viewer Auditen PS PSTREE TOP KIL XRESTOP UPTIME TIME IFTOP STRACE LTRACE 2 Beheren van lokale systemen en netwerken 2.1 IP Protocol Connectionless IP Header Connection oriented Netwerk nummer Host nummer A,B,C klassen Subnetting Netwerkmasker Public / Private networks Network Address Translation (NAT) IP Broadcasting IP Multicasting Internet Group Management Protocol (IGMP ) Loopback adress Address Resolution Protocol ( ARP ) Internet Control Message Protocol ( ICMP ) Routering Routeringstabel Default gateway Statische routering Dynamische routering Routing Information Protocol (RIP) Open Shortest Path First ( OSPF ) Border Gateway Protocol ( BGP ) 2.2 Beheertools IP initialisatie Reverse Address Resolution Protocol ( RARP ) Boot Protocol ( BOOTP ) Dynamische IP adressen Dynamic Host Configuration Protocol ( DHCP )
Statische IP adressen Netwerkprefix Classless Interdomain Routing (CIDR ) Tools (Windows): ARP, Hostname, IPConfig, Net, Netstat, Ping, Route, Tracert Tools (Linux): arp, dhcpcd, hostname, ifconfig, ip, netstat, ping, rarp, route, traceroute 2.3 DNS 2.4 Firewall Domain Name System (DNS) Hiërarchische architectuur Gedistribueerde opslag Domeinnamen Root Level Domein Top Level Domein Second Level Domein Subdomeinen Fully Qualified Domain Name (FQDN) Resolutie Naming authority Primary / Secundary server Recursieve vragen Iteratieve vragen Caching Reverse DNS Resource records: Start of Authority ( SOA ), Name server ( NS ), Host record ( A ), Mailserver ( MX ), Service ( SRV ), Alias ( CNAME), Pointer ( PTR ) Berkeley Internet Name Daemon ( BIND ) Microsoft DNS NSlookup Firewall Denial of Service Spoofing Social Engineering Security Policy Logging Alerting System Integrity checking Continuïteit Packet Filters: Diode, Selectief filter Proxy: Klassieke, Transparante Stand alone router Poortnummers Demilitarized Zone Screened bastion host 3 Beheer van serverapplicaties 3.1 Mailserver User Agent (UA) Message Transfer Agent ( MTA) Simple Mail Transfer Protocol ( SMTP ) Machine adressen Domain adressen Encryptie Spamming
Digitale handtekening Certificaat Post Office Protocol ( POP) Internet Message Access Protocol ( IMAP ) Relaying Authenticiteit 3.2 Webserver Browser Uniform Resource Locator ( URL ) Hyper Text Transfer Protocol (HTTP ) Common Gateway Interface ( CGI ) HTTP protocol HTTP Operaties: GET, POST, PUT, DELETE HTTP headers HTTPS Cookies Secure Socket Layer ( SSL ) HTTP Status codes 3.3 Server Based Computing Hardware eisen Performance Beveiliging 4 Virtualisatie Serverconsolidatie Test- en ontwikkeloptimalisatie Disaster recovery Full virtualization Paravirtualisatie Gastbesturingssysteem Hostbesturingssysteem Virtual Machine Monitor Hypervisor Virtuele machine Begrippen Kennisniveau In de exameneisen worden waar mogelijk de Nederlandse begrippen gehanteerd. Alleen als er geen goed Nederlands alternatief beschikbaar is en het Engelse alternatief gangbaar is, wordt het Engelse alternatief gebruikt. De begrippen zijn samengesteld met als doel het toetsen van de kennis van de kandidaat tijdens het theorie-examen. Afhankelijk van de literatuurverwijzing wordt er toch soms voor een besturingssysteem gekozen tijdens het toetsen van de kennis. De begrippen in samenhang met de literatuur zijn niet van toepassing op de praktijkopdrachten, omdat de kandidaat hiervoor zelf zijn/ haar besturingssysteem kan kiezen.