Alles over Katten
Uitgever: Mars Nederland BV Design: X-ingredient, s-hertogenbosch
Inhoud De kat door de eeuwen heen 4 Feiten over katten 5 Lichaamstaal 5 Verschillende kattenrassen 6 Hoe zorg je goed voor een kat? 8 Wat moet je een kat te eten geven? 10 Weetjes over katten 12 Bekende katten 13 Kattenquiz 14 In dit boekje vind je alles wat je moet weten om een spreekbeurt over katten te maken. We vertellen je over de oorsprong van katten, hoeveel verschillende katten er zijn, hoe het lichaam van een kat werkt en waar je rekening mee moet houden als je een kat in huis wilt halen. Ook vind je in dit boekje allerlei leuke weetjes en feiten over katten en laten we enkele beroemde katten zien. Tot slot hebben we een vragenlijst achterin het boekje gestopt, zodat je een quiz aan je klasgenoten kan geven, om te kijken of ze tijdens je spreekbeurt wel goed hebben opgelet! Heel veel plezier met lezen en succes met je spreekbeurt!
De kat door de eeuwen heen Oorsprong Katten lopen al heel lang op deze wereld rond. In de prehistorie, ongeveer 34 miljoen jaar geleden, was er de Dinictis, een verre voorouder van de kat. Ze waren veel groter en wilder dan onze katten en pas 15.000 jaar geleden ontwikkelden ze zich geleidelijk naar de kat zoals we die nu kennen. De eerste aanwijzing dat katten bij mensen leven is 9.000 jaar oud, ongeveer rond 7.000 voor Christus. De plaats waar mensen hun eten bewaarden was een paradijs voor knaagdieren, zoals muizen. Katten werden hier vooral in de buurt gehouden om het voedsel te beschermen. In de Middeleeuwen, 500 na Christus, werden katten gezien als handlanger van de duivel en, net als heksen, op de brandstapel gegooid! In de 17e eeuw, tussen 1600 en 1700, werden katten langzaam maar zeker weer geaccepteerd als goede vrienden van mensen. In 1871 werd in Engeland de eerste kattententoonstelling georganiseerd en sindsdien zijn katten niet meer bij mensen weg te denken! In het oude Egypte, 3.000 voor Christus, werd de kat eindelijk in huis genomen. Dat weten we door de kunstwerken uit die tijd waarop katten werden afgebeeld. De Egyptenaren waren erg onder de indruk van de kat. Ze hadden zelfs een godinkat: Bastet. In de tijd van de Romeinen, 1.000 voor Christus, werd de kat meegenomen met het leger. Zo werden ze door Europa en Afrika verspreid en begonnen ze zich te mengen met de plaatselijke wilde katten. Hierdoor kwamen er steeds meer verschillende kattenrassen in de wereld. 34.000.000 7000 3000 1000 0 500 1600 1871 Voor Christus Na Christus Heden 4
Feiten over katten Katten zijn vleeseters, dat heet met een moeilijk woord carnivoren. Lichaamstaal Aan de lichaamstaal van een kat kun je goed zien hoe hij zich voelt Een mannetjeskat heet een kater, een vrouwtjeskat een poes. Jonge katten noemen we kittens, het maakt niet uit of ze dan mannetje of vrouwtje zijn. Een goede bui Katten die buiten leven en nooit met mensen omgaan noemen we verwilderde katten. Het zijn katten die meestal alleen zijn en alleen in het paarseizoen contact zoeken met andere katten. Een huiskat is veel socialer. Angstig Huiskatten die vaak naar buiten gaan zien de tuin als hun bezit. Dat noemen we territorium. Zodra hier andere katten komen worden ze fel weggejaagd! Klaar om aan te vallen Katten denken ook dat het huis van hen is. Door meubels, deuren en ook de krabpaal kopjes te geven verspreiden ze hun geur, zodat andere dieren weten dat het van hen is. Als je meerdere katten hebt, verdelen zij meestal het huis onder elkaar. Ontspannen, maar wel oplettend 5
Verschillende kattenrassen Er zijn wel 100 verschillende kattenrassen op de wereld. Hieronder staan er een paar. Britse en Europese Korthaar De Britse Korthaar is een stevige, korte en brede kat die voor het eerst rond 1890 in Engeland werd gefokt. Een variant op de Britse Korthaar is de Europese Korthaar. Dat zijn de katten die in Nederland en België ook wel huiskatten genoemd worden. Europese Korthaar Perzische Langhaar De Perzische Langhaar, oftewel een Pers, is één van de oudste kattenrassen. Vele Perzen worden gefokt voor kattententoonstellingen en hebben een heel stomp snuitje als neus. Daar kunnen ze niet zo goed door ademen. Ook moeten Perzen elke dag geborsteld worden. Perzische Langhaar De boskatten: De Maine Coon en de Noorse Boskat Maine Coon katten zijn één van de grootste katten die bij mensen leven. Ze zien er indrukwekkend uit, maar zijn één van de vriendelijkste katten. Als je thuis bent zal de Maine Coon je vaak door het huis volgen en op een afstandje toekijken naar wat je aan het doen bent. De Noorse Boskat is ook vrij groot, maar hij heeft een dubbele vacht. Behalve in het voorjaar, dan verliest hij veel haar, waardoor hij er uit kan zien als een kortharige kat. In Noorwegen is de Noorse Boskat officieel het nationale dier. De Noren zijn dan ook erg trots op hun authentieke kattenras. Noorse Boskat Maine Coon Bengaal De Bengaal is een nieuw kattenras dat zo gefokt is dat ze het uiterlijk hebben van een wilde kat en het gedrag van een huiskat. Ze zijn vriendelijk, nieuwsgierig en intelligent en, in tegenstelling tot vele andere katten, dol op water! Bengaal 6
Siamees Siamees De Siamees is één van de bekendste kattenrassen. Zoals alle Oosterse katten miauwen ze heel erg veel en hebben ze veel aandacht nodig. Ze pikken snel dingen op, dus je kunt ze allerlei kunstjes leren. Turkse Angora De Turkse Angora is het oudste kattenras ter wereld. Het zijn gevoelige katten, die niet goed tegen lawaai en drukte kunnen. Ook houden ze van regelmaat en een vertrouwde omgeving, dus het is geen kat voor mensen die niet vaak thuis zijn. Turkse Angora Ragdoll Ragdolls zijn opmerkelijk omdat ze spierwit geboren worden. Na een paar dagen krijgt de vacht kleur, maar het duurt drie jaar voordat ze uitgegroeid én uitgekleurd zijn. Als je een Ragdoll oppakt blijft hij helemaal slap. Daar komt ook zijn naam vandaan, want Ragdoll betekent in het Engels lappenpop. Ook hebben ze bijna allemaal felblauwe ogen, wat bij geen enkele andere kat voorkomt! Ragdoll 7
Hoe zorg je goed voor een kat? Wat komt er allemaal bij kijken als je een kat wilt? Want als je een kat houdt, moet je er wel goed voor kunnen zorgen. Daarom is het belangrijk te weten wat je allemaal in huis moet hebben. Als eerste moet je een kattenbak, kattenbakvulling en eten in huis halen. De kattenbak is de wc van katten, daarin leg je kattenbakvulling als bodem. Deze kattenbakvulling hoor je om de vijf dagen te verversen. Houd goed in de gaten of de kattenbak schoon is, want als katten deze te vies vinden gaan ze niet op de bak. Ook moeten jonge katten (die noemen we kittens) getraind worden om de kattenbak te gebruiken, want dat snappen ze niet automatisch. Om ze zindelijk te maken moet je ze een paar keer per dag op de kattenbak zetten. Pak dan hun voorpootjes vast en laat ze door de kattenbakvulling krabben. Als een kitten tussen de vier en twaalf weken oud is, zal hij bang zijn voor mensen. Laat hem aan jou, je gezinsleden en je huis wennen door hem te aaien en ermee rustig te spelen. Creëer een eigen plekje voor ze waar ze kunnen eten, drinken en slapen. Wees niet bang om streng voor ze te zijn, want als kittens jong zijn proberen ze van alles uit te halen! Daarmee bedoelen we dat je regels bepaalt, waaraan je kat zich moet houden. Chippen & verzekeren Het is slim is om je kat te laten chippen. Dit houdt in dat een klein computerchipje onder de huid wordt aangebracht, waarop de gegevens van de eigenaar staan. Als iemand dan jouw kat vindt, weten ze dat ze jou moeten bellen. Ook is het verzekeren van je kat slim. Als hij namelijk een keertje ziek wordt, kan je dat een heleboel geld kosten. Als je hem voor een paar euro in de maand verzekert, heb je daar geen last van. Inenten Daarnaast moet je je kat inschrijven bij de dierenarts. Hij kan dan meteen je kat inenten en zijn gebit controleren. Katten moeten worden ingeënt zodat ze geen ziektes op kunnen lopen, net zoals kinderen dat moeten. Als je kat negen weken oud is, moet hij zijn eerste inenting krijgen, bij twaalf weken de tweede. Na vijftien maanden moet je dit herhalen. 8
Gezondheid controleren Ook moet je af en toe goed controleren of je kat nog gezond is. Dan kun je op verschillende dingen letten: Oren Kijk in de oren of er korstjes aanwezig zijn. Als dat zo is moet je met je kat naar de dierenarts. Ook moet je af en toe de oren schoonmaken, dat kan met een stukje vochtig keukenpapier. Je moet er dan op letten dat je niet te diep in de oren gaat, want dat vinden ze niet leuk! Ogen De ogen van je kat moeten een beetje glanzen. Als ze dof of rood zijn moet je bij de dierenarts een zalfje gaan halen. Als er vuil in de ogen zit kun je dit met een stukje vochtig keukenpapier eruit halen door het vuil van de buitenkant van zijn oog naar zijn neus toe te vegen. Tanden Als het tandvlees of de tanden van je kat verkleurd zijn moet je naar de dierenarts. Je kunt met speciale tandpasta en tandenborstel de tanden van je kat poetsen, maar de meeste katten vinden dit niet leuk. Je moet ermee beginnen als ze nog jong zijn. Ook zijn er speciale snoepjes om kattentanden schoon te houden. Vacht Controleer de vacht van je kat regelmatig op vlooien en teken. Dit doe je door hem te kammen of gewoon zijn huid na te pluizen, dat vinden ze nog fijn ook! Als je vlooien vindt, kun je aan je dierenarts vragen welk middel je het beste kunt gebruiken. Voetzolen De voetzolen van je kat mogen niet rood zijn. Als ze dat wel zijn, zijn ze waarschijnlijk ontstoken en moet je naar de dierenarts. De nagels van een kat vallen automatisch uit als ze te lang zijn. Gebeurt dit een keertje niet, dan moet je de nagels knippen. Dit is best moeilijk, dus vraag de dierenarts om het een keertje voor te doen. 9
Wat moet je een kat te eten geven? Een kat heeft drie verschillende levensfasen. Kitten is de fase van geboorte totdat de kat één jaar oud is. Volwassen zijn ze vanaf één jaar totdat ze acht jaar oud zijn. In deze fase kunnen ze zelf kittens krijgen. Senior is de laatste fase. Deze begint als ze acht jaar oud zijn. 10
De voeding van je kat moet je aanpassen aan hun levensfase en levensstijl. Kitten Het is belangrijk om een kitten de juiste voeding te geven voor een gezonde groei, sterke botten en tanden. In de dierenwinkel en de supermarkt is speciale kittenvoeding te koop. Volwassen katten Een volwassen kat moet voeding met calcium en mineralen krijgen om fit en actief te kunnen blijven, maar ook om zijn immuunsysteem goed te houden. Dit vind je in de winkel in één complete voeding, speciaal voor volwassen katten. Senior katten Oude katten zijn niet zo actief meer en hebben een langzamere spijsvertering, dus moeten ze speciale senior voeding krijgen. Vaak zijn dit kleinere brokjes of nattere maaltijden. Je mag van je kat géén vegetariër maken. Katten hebben namelijk vlees nodig omdat vlees taurine bevat. Taurine is belangrijk voor katten omdat het goed voor hun ogen is en omdat het helpt ter voorkoming van cardiomyopathie, een ernstige hartziekte. Bron: www.katpage.nl Ook mag je katten geen eten geven wat je zelf eet. Omdat katten zo anders zijn, is menselijk voedsel niet goed voor ze. Ui en knoflook zijn zelfs giftig voor ze! Extra Er zijn nog een paar extra regels over voeding die je goed moet onthouden. Krijgt je kat alleen droge brokjes, zorg er dan voor dat er voldoende drinkwater of speciale kattenmelk klaar staat. Krijgt je kat alleen natvoer, zorg er dan voor dat ze ook wat te knabbelen hebben, zoals een gebitsverzorgende snack. Natte voeding is goed voor de nieren en blaas, droge voeding is goed voor de tanden. 11
Weetjes over katten In Nederland wonen 3,3 miljoen katten bij mensen thuis Bijgeloof In streken van Europa en Amerika bestaat het volksgeloof dat een zwarte kat ongeluk brengt als je er één tegenkomt. In Engeland is het precies andersom: een zwarte kat brengt geluk en een witte kat brengt ongeluk. In China is een zwarte kat ook een teken van ongeluk, maar daar wordt hij gezien als een waarschuwing, zodat je daarna extra goed op je hoede kan zijn. De gemiddelde kat slaapt of luiert twee keer zo lang als een mens Net als leeuwen en tijgers likken katten zichzelf schoon met hun tong, wat ongeveer twee uur per dag duurt Een kat weegt tussen de 2,5 en de 9 kg 12 Bekendste kattennamen Zo ziet de top 5 eruit: 1. Tommie 2. Tijger(tje) 3. Mickey 4. Simba 5. Sam
Katten in de spotlight Minoes Minoes is de kat uit het kinderboek van Annie M.G. Schmidt. Ze schreef het verhaal over de kat Minoes die plotseling een mens wordt in 1970. Minoes raakt bevriend met journalist Tibbe en geeft hem allerlei nieuwtjes uit de kattenwereld door voor zijn artikelen. Garfield Garfield is de luie kat uit de gelijknamige strip. Hij pest zijn baasje Jon en hond Odie graag, eet veel lasagne en slaapt het liefst de hele dag door. De strip verscheen voor het eerst in 1978 en is vandaag de dag de meest verspreide strip ter wereld. Sylvester Sylvester is de kat uit de Looney Tunes tekenfilms. Hij zit altijd achter Tweety aan, maar altijd zonder succes. Hij heeft in meer dan negentig tekenfilms gespeeld, die allemaal gemaakt zijn van 1945 tot 1965. Deze zijn zo beroemd dat ze tot op de dag van vandaag worden herhaald! 13
Kattenquiz Deze quizvragen kun je gebruiken bij je spreekbeurt. Laat je klasgenootjes de vragen invullen en kijk of ze goed hebben opgelet. Je kunt deze quiz ook zelf gebruiken om te kijken of je alles hebt begrepen! 1 Hoe heet de voorouder van de kat? 2 En wanneer leefde hij? 3 Welke kat wordt ook wel de huiskat genoemd? 5 Wat doen katten als ze de kattenbak te vies vinden? 4 Welke kat heeft felblauwe ogen? 6 Wat doe je als je een kat laat chippen? Hoe heet een jong katje? 8 Wat is de leeftijd van kittens, volwassen en senior katten? 14
Waarom mag je van een kat geen vegetariër maken? 10 Waarom is natte en droge voeding belangrijk voor katten? 9 12 11 Hoeveel katten wonen er in Nederland? 13 Wat is de populairste kattennaam? 14 Noem drie bekende katten In welk land brengt een zwarte kat juist geluk? Antwoorden: 1. Dinictis 2. 34 miljoen jaar geleden 3. Britse / Europese Korthaar 4. De Ragdoll 5. Dan gebruiken ze de kattenbak niet 6. Dan breng je een chip aan onder de huid waarop je gegevens staan 7. Een kitten 8. Kittens van 0 tot 1 jaar, volwassen van 1 tot 8 jaar, senior vanaf 8 jaar 9. Omdat ze taurine nodig hebben 10. Natte voeding is goed voor hun nieren en blaas; droge voeding is goed voor het gebit 11. 3,3 miljoen 12. In Engeland 13. Tommie 14. Minoes, Garfield en Sylvester Tot slot Ga voor nog meer uitleg en plaatjes naar www.whiskas.nl/spreekbeurt 15