munisense Communicatie infrastructuren voor Smart Cities George.boersma@munisense.com Bijeenkomst IGOV en IGOV Innovatie 26 mei 2016
Agenda Munisense Veranderingen in het stedelijk bestuursmodel Communicatie netwerken Voorbeeld Samenvatting discussie
Munisense Introductie OnLine realtime meet een actuatie diensten Sinds 2008, Leiden Oplossingen voor Geluid & trillingen, Water, Licht en energie Klimaat Focus op Slimme steden, Infrastructuur OEM Klanten Overheden, bedrijven 3
Munisense INSIGHTNOW TM Een universeel platform, Software & Infrastructure as a Service in realtime, online meten en actueren Draadloze Sensor netwerken Open, veilig en traceerbaar Cloud platform Rolgebaseerde Web & apps platform Partners Gemeente, adviesburo s, systeem interators, Universiteiten, onderzoeksinstellingen,..
Agenda Munisense Veranderingen in het stedelijk bestuursmodel Communicatie netwerken Voorbeeld Samenvatting discussie
gemeenschappelijke elementen in de stadsvisie GEMEENSCHAPPEN KWALITEIT MENSEN DUURZAAM MILIEU BURGERPARTICIPATIE STIMULATIE BEDRIJVIGHEID LEEFOMGEVING
gemeenschappelijke doelen KWALITEIT LEEFOMGEVING STIMULATIE ONDERNEMINGSKLIMAAT PARTICIPATIE BURGER EN BEDRIJF MILIEU EN REDUCTIE CO2 FOOTPRINT
Traditioneel bestuur model Burger Bedrijven Klant Levering Diensten Energie Water Handhaving en Noodsituaties Transport Gezondheid Milieu Telecomunicatie Afval Financiën en Economie Data Educatie Technologie & Infrastructuur Geen klant focus Stove pipes Gesloten systeem inflexibel Lange ontwikkelingen Geen kruisinnovatie
..een geïntegreerd bestuur model Burger Bedrijven Klant Levering Stads informatie marktplaats Sociale ondernemers Burgers communities MKB Diensten Startup Universiteit hoge school Integraal Stadsbreed bestuur Data Externe innovatie Technologie & Infrastructuur Energie Water Handhaving en Noodsituaties Service managementt Business managementt Technology and digital asset managementt Transport Gezondheid Milieu Telecomunicatie Afval Financiën en Economie Educatie Interne innovatie Ontsluiting van data assets Scheiding data & diensten Flexibel aanpasbaar Snel uitrolbaar/ testbaar Externe innovatie Informatie marktplaats Cocreatie diensten Innovatie Efficiëntie Verbeterde dienstlevering PAS 181:2014 Smartcity framework
..een geïntegreerd bestuur model Burger Bedrijven Klant Levering Stads informatie marktplaats Sociale ondernemers Burgers communities MKB Diensten Startup Universiteit hoge school Integraal Stadsbreed bestuur Data Radius Technologie & Infrastructuur Dictionary User LDAP DataStore Externe innovatie Energie Water Handhaving en Noodsituaties Service managementt Business managementt Technology and digital asset managementt INSIGHTNOW tm cloud Transport Gezondheid Communicatie netwerken Milieu Telecomunicatie Afval Financiën en Economie Educatie Interne innovatie Ontsluiting van data assets Scheiding data & diensten Flexibel aanpasbaar Snel uitrolbaar/ testbaar Externe innovatie Informatie marktplaats Cocreatie diensten Innovatie Efficiëntie Verbeterde dienstlevering PAS 181:2014 Smartcity framework
Structuur Portals/platforms opslag Aggregatie/statistiek Herleidbaarheid Authenticatie/authorisatie Netwerk management, discovery Servicelevel beheer Radius Dictionary User LDAP DataStore public premium INSIGHTNOW tm cloud Open API Realtime N to N communicatie Multi functioneel Leveranciers onafhankelijk Gebaseerd open standaarden (metamodel) Snel en incrementeel uitrolbaar Draadloos, zelfherstelend en zelfvoorzienend Autonoom functionerend Gedefinieerde service niveau s INSIGHTNOW tm networks Sensors Business logica MetaModel mapping Actuators Zigbee, M2M, LTE, Lora, audio, geluid, 3D geluid, temperatuur, vochtigheid, lichtsterkte, straling, gassen (no, no2, co, co2, 03, ), verkeer, water kwaliteit, water niveau, passage, radars, transponders, trillingen, Infrared arrays, fijnstof, thirdparty sensors and actuators
Agenda Munisense Veranderingen in het stedelijk bestuursmodel Communicatie netwerken Voorbeeld Samenvatting discussie
Observaties Groei IOT naar 20 tot 50 Billion apparaten in 2020 Slimme verlichting de norm Vaak geassocieerd met slimme steden Groei van communicatie opties en standards Lichtmast als belangrijke asset Hoe kan ik hier toekomstvaste keuzes maken?
Standaard welke standaard? Organisaties bezig met IOT standaards
Wat moet gestandaardiseerd worden Ontsluiting Via welke API toegang Meta model welke kenmerken en aansturingen maken een lichtpunt Communicatie protocol transmissie, richting, addressering Welk spectrum wordt gebruikt Wat zijn hier de beperkingen en licentie voorwaarden, snelheid Interface metamodel communicatie medium
trends Meerdere netwerken Lage deployment kosten Lage modem kosten Dalende tarieven Kosten anders verrekend
Belangrijkste standaards beperkte reikwijdte (100400 m) ZIGBEE IP, THREAD, ISA100 Groot bereik (315 km) Bestaand: M2M LPWAN (vrij spectrum): LoRa, Sigfox,Nwave, OnRamp,Telensa,Weightlessn LPWAN (operator spectrum): NBIOT, LTEM CDMA (Stedin) Let op: standaarden zijn in snelle ontwikkeling!!
Netwerk topologiëen voor verlichting STER concentrator concentrator MESH OPERATOR STER MESH OPERATOR Nodes/concentrator 100..1000 10..250 onbeperkt Lokale aansturing via conc. Via mesh via internet Reactie snelheid medium hoog laag Interactie omgeving via conc. Via mesh/conc. Telecom kosten beperkt beperk Vergt aandacht Kosten concentrator ja ja nee Autonomie medium hoog laag Leverancier onafhankelijk meestal niet Meestal wel Hangt van standaard af
Vergelijking lokaal Operator Zigbee 868 prop LoRa NBIOT bandbreedte 250 kbps 20kpbs 1..5 kbps 1..1000 kpbs bereik 100..400m 1..3 km 3..15 km 3..15 km Leveranciers onafhankelijk ja nee nee beperkt Beschikbaar nu nu 2016 Vanaf 2017 betrouwbaarheid Medium Medium Medium? Hoog Service levels Beperkt Beperkt Best effort Ja Standaardisatie hoog nvt beperkt hoog
Positionering toepassingen 4G/5G NBIOT/LTEM Stored video bandbreedte Crowd control Video Verkeer geluid Dynamisch verlichting (dagen) (uren) (minuten) (seconden) Waterniveaus/kwaliteit calamiteiten Realtime lichtbeheer klimaat Mesh + 3G LPWAN (e.g. LoRa)
Belangrijkste criteria Functioneel Beheer op afstand Dynamische verlichting Lokale aansturing en integratie Smart city (hub voor integratie andere sensoren) Operationeel Betrouwbaarheid (nu en toekomst) Veiligheid Ontzorging Kosten Toekomstvast
Omgaan met veranderende wereld Zorg voor heldere koppelpunten tussen veranderende omgevingen Vermijd integratie Selecteer op basis van toepassing Baseer je waar mogelijk op standaards (ook tussen de sensoren) LICHTBEHEER PLATFORM Communicatie infra ALiS DALI, 010V, DMX Zorg voor leveranciers onafhankelijkheid Verlichting Driver/LED Zorg dat data herbruikbaar wordt
Agenda Munisense Veranderingen in het stedelijk bestuursmodel Communicatie netwerken Voorbeeld Samenvatting discussie
Licht & energie binnenstad Dynamische fietspad sfeerverlichting Energie
Case Havenspoorpad, Rotterdam Vermindering CO2 voetafdruk Reductie lichtvervuiling Dynamisch regelen Leveranciersonafhankelijke aansturing
Smartcity invulling Scheiding van meten en regelen Meetnet operationeel (ook als is er geen spanning) Sturing op basis van policies (lokale omstandigheden) Open Standaarden Stringente beveiliging Licht Management ALiS INSIGHTNOW tm networks INSIGHTNOW Verbruiks statistieken Verkeerstellingen MetaModel mapping Gebruik detectie Geluid/ klimaat 24/7 operationeel Overdag spanningsloos
Beveiliging Techniek Beveiliging gehele keten Meervoudige versleuteling Authenticatie Devices (certificates) Users (twee weg authenticatie) Gecentraliseerd password mgnt Strikt wachtwoordbeleid Opslag versleuteling Onder Nederlandse wetgeving Gecertificeerde datacenters Organisatie Authorisatie mgnt personeel Authorisatie mgnt klanten Periodieke security audits Conform ISO 27001
Agenda Munisense Veranderingen in het stedelijk bestuursmodel Communicatie netwerken Voorbeeld Samenvatting discussie
Samenvatting Invulling smartcityframework: Logisch scheiding tussen data, diensten en visualisaties => hergebruik Van bouwen naar componeren van oplossingen Meerdere communicatie topologieën en standaarden LPWAN communicatie sterk in beweging en veranderd Toepassing bepaalt de communicatie Denk na over lange termijn betrouwbaarheid Kosten nemen sterk af => andere afreken modelen Maak jezelf onafhankelijk van de veranderingen Baseer je op standaarden tussen veranderende gebieden Voorkom vendor lockin
munisense Communicatie infrastructuren voor Smart Cities George.boersma@munisense.com Bijeenkomst IGOV en IGOV Innovatie 26 mei 2016