College van burgemeester en wethouders Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Onderwerp: gevraagd advies verordening en beleidsregels maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp 2018 Nijmegen 2 november 2017 Graag informeren wij u gevraagd over onze opvattingen ten aanzien van de nieuwe verordening en beleidsregels maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp gemeente Nijmegen 2018. Onlangs werden wij tijdens een gemeentelijke bijeenkomst geïnformeerd over het interventieplan Zorg en Welzijn. Tijdens dat overleg stelde de bestuurder dat hij van plan is bepaalde doelgroepen niet in aanmerking te laten komen voor een pgb (*beschermd wonen en LVB). Wij hechten er aan vast te stellen dat het pgb volgens de wet een gelijkwaardig alternatief is voor zorg in natura. De wetgever heeft dat vastgelegd in artikel 2.3.6. sub 1 van de Regeling Wet maatschappelijke ondersteuning 2015: Indien de cliënt dit wenst, verstrekt het college hem een persoonsgebonden budget dat de cliënt in staat stelt de diensten, hulpmiddelen, woningaanpassingen en andere maatregelen die tot de maatwerkvoorziening behoren, van derden te betrekken. In de voorliggende verordening en de beleidsregels zien we een hogere drempel voor toekenning van een pgb om er toereikende hulp en ondersteuning mee in te kunnen kopen. Wij betreuren dat. Bovendien wordt er geen onderscheid gemaakt tussen het recht op een pgb in het kader van de WMO en in het kader van de Jeugdwet. In de WMO is het pgb gelijkwaardig aan zorg in natura. In de Jeugdwet daarentegen moet je gemotiveerd aan kunnen tonen dat de pgb-verstrekking een betere verstrekking is dan de verstrekking in natura. Uiteraard zijn ook wij de opvatting toegedaan dat er kwaliteitseisen gesteld mogen worden aan het beheer van het pgb en de daarmee ingekochte hulp en ondersteuning en misbruik en fraude van het pgb en fraude moet worden tegen gegaan. Burgers met een beperking die al dan niet met hulp van vertegenwoordigers 1
in staat zijn een pgb goed kunnen beheren en te gebruiken mogen hier echter niet de dupe van worden. Landelijk zijn er op dit moment experimenten gaande m.b.t. een integraal PGBbudget. Heeft u kennis genomen van de landelijke experimenten en op welke termijn denkt u ook te gaan experimenteren? Vragen, opmerkingen en adviezen over de verordening 1 Inleiding In de inleiding staat: gezien het advies van de Adviescommissie Jeugd-, Maatschappelijke opvang- & Gehandicaptenbeleid en de Adviescommissie Allochtonen; etc. advies 1: Nieuwe zin : Gezien het advies van de adviescommissie Jeugd-, Maatschappelijke opvang- & Gehandicaptenbeleid, de Adviescommissie Allochtonen en de Seniorenraad etc. 2 Artikel 1 Begripsbepalingen Ons is niet duidelijk hoe artikel 1 lid b algemeen gebruikelijke voorziening afgebakend is. In de beleidsregels 20 januari 2017 lezen we (par. 1.1.): Ook zal hij bereid moeten zijn zelf te investeren in bepaalde hulpmiddelen die hij kan kopen in een gewone winkel of bijvoorbeeld een thuiszorgwinkel, zoals een sta-op stoel, een wandelstok of rollator. Dit zijn hulpmiddelen die de Rijksoverheid in het verleden bewust uit het hulpmiddelenpakket van de Zorgverzekeringswet heeft gehaald, omdat zij betaalbaar zijn, veel gebruikt worden of passen binnen een bepaalde levensfase, net als een kinderwagen bij jonge mensen. Feitelijk hebben deze hulpmiddelen hiermee een algemeen gebruikelijk karakter gekregen. In par. 2.2 van de gememoreerde beleidsregels staat: Er is geen lijst van voorzieningen die algemeen gebruikelijk zijn, maar voorbeelden zijn. En vervolgens volgt een hele opsomming variërend van een fiets met lage instap tot hendelmengkraan en verhoogd toilet tot elektrisch te bedienen zonwering. In de Jeugdwet staat in artikel 2.9 a dat het college in de verordening regels moet stellen over overige voorzieningen. Deze regels worden gemist in deze verordening. We missen het criterium van het inkomen. Niet iedereen immers kan zich sommige uitgaven permitteren en dan bestaat het risico dat mensen van noodzakelijke voorzieningen worden buitengesloten. Advies 2: Omschrijven wat een algemene voorziening is en baken het goed af. 2
Advies 3: Inkomen noemen als criterium en dat meenemen bij het bepalen wat algemeen gebruikelijk is. Advies 4: Een voorliggende voorziening houdt in dat er alvorens een recht bestaat op een wettelijke regeling er een recht is op een voorziening uit een andere wettelijke regeling. Het gehanteerde begrip voorliggende voorziening wordt in artikel p gebruikt als verzamelterm voor meerdere voorzieningen maar kan desalniettemin tot verwarring leiden omdat het anders in de wet wordt omschreven. Omschrijf dus duidelijk het onderscheid tussen de verschillende voorzieningen en stel er regels voor op. Wanneer door een voorziening gedeeltelijk aan de hulpvraag wordt tegemoetgekomen, is het naar onze opvatting nog steeds een maatwerkvoorziening mogelijk. Dit is nu conform lid p uitgesloten. Advies 5: Wijzig lid p conform bovengenoemde opmerking. Lid d Cliënt: dit begrip wordt niet conform de omschrijving in de verdere verordening gebruikt. Advies 6: Het begrip cliënt conform de beschrijving in verordening gebruiken of de begripsomschrijving wijzigen. Lid h: Ingezetene: cliënt die in het kader van maatschappelijke ondersteuning woonachtig is in de gemeente Nijmegen. In de Jeugdwet wordt dit aangeduid als individuele voorziening; Advies 7 Formulering herzien. In de Jeugdwet wordt namelijk het woonplaatsbeginsel gehanteerd. Lid l: Persoonlijk plan: plan als bedoeld in artikel 4, vierde lid; Advies 8: In dit artikel de begripsomschrijving waarnaar verwezen wordt opnemen. Daarnaast een begripsomschrijving van een familie-groepsplan (Jeugdwet) opnemen. 3
Advies 9: Overig: De begrippen zelfredzaamheid, samenredzaamheid, zelfregie, participatie, gebruikelijke hulp en medezeggenschap ook opnemen in de begripsbepalingen en definiëren. Artikel 2. Melding hulpvraag Lid 3: We komen in de praktijk situaties tegen als de volgende: vrouw heeft chronische ziekte. Zij verzorgt zich slecht, waardoor ziektelast toeneemt. Man vindt geen gehoor bij huisarts en hulpverleners. Man verlaat de vrouw. Haar situatie holt achteruit, maar zij zoekt nog steeds geen hulp. Vraag: Kan een dergelijke hulpvraag door de partner gemeld worden? Lid 5: De gecontracteerde jeugdhulpaanbieder beoordeelt welke maatwerkvoorziening nodig is. Vraag: Is elke jeugdhulpaanbieder op de hoogte van de gemeentelijke pgb-regeling en kan de jeugdhulpaanbieder de burger met een ondersteuningsvraag ook de maatwerkvoorziening als pgb verstrekken, indien gewenst? Artikel 3. Cliëntondersteuning en vertrouwenspersoon Lid 3 Het college of de andere organisatie wijst de cliënt en mantelzorger voor het onderzoek op de mogelijkheid gebruik te maken van gratis cliëntondersteuning of, indien van toepassing, een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Advies 10: Voor het onderzoek vervangen door binnen zeven dagen voorafgaande aan het onderzoek mondeling en schriftelijk. Artikel 4 Vooronderzoek Lid 4: Wat is de reden om persoonlijk plan en familiegroepsplan te vervangen door de hulpvraag schriftelijk beschrijven? Naar ons idee dekt het begrip.de hulpvraag te beschrijven. de lading niet. Het gaat om meer dan dat. Advies 11: Beter omschrijven wat wordt verstaan onder persoonlijk plan en familiegroepsplan. 4
Artikel 5 Gesprek Lid 2: in de verordening 2016 worden als gesprekspartners ook genoemd: degene door of namens wie de melding is gedaan dan wel diens vertegenwoordiger. Dit is nu weggelaten. Advies 12 Toevoegen: gesprekspartner is ook degene door of namens wie de melding is gedaan dan wel diens vertegenwoordiger. Binnen 7 dagen voorafgaande aan het gesprek brengt het college of de andere organisatie de burger schriftelijk en mondeling op de hoogte van: de mogelijkheid voor gratis onafhankelijke ondersteuning door welke persoon en instantie; de mogelijkheid om iemand mee naar het gesprek te nemen; wat het doel is van het gesprek met de gespreksagenda zoals vermeld in artikel 5.2; hoe de burger zich het beste kan voorbereiden op het gesprek; dat er een verslag gemaakt wordt van het gesprek; dat de burger zijn opmerkingen aan het verslag kan toevoegen en wat de status is van dit verslag. Tijdens het gesprek wordt de hulpvrager geïnformeerd over de eigen bijdrage en deze wordt ook in het verslag opgenomen. Artikel 6 Verslag Advies 13: Lid 3: tekst aanvullen met: en maken onderdeel uit van het verslag. Artikel 7 Vraag over lid 5 Waarom zijn het eerste t/m het vierde lid niet van toepassing op een aanvraag van gesloten jeugdhulp in het vrijwillig kader? Artikel 8 Criteria voor een maatwerkvoorziening Vraag Lid 3 b: wat moeten we verstaan onder langdurig? Artikel 9. Afwijzingsgronden Lid c: de beperking kan verminderd zijn, maar toch kan er daarnaast behoefte zijn aan een maatwerkvoorziening. Advies 14 Toevoegen: voldoende verminderd Lid e: In de voetnoot staat dat voor burgers met een LVB-beperking het ingezetenecriterium van toepassing is. 5
Vraag: Waarom valt tijdelijk verblijf LVB niet onder beschermd wonen? Tijdelijk verblijf van LVB kan soms wel vijf jaar duren. Waarom hebben zij niet, net als mensen met GGZ-problematiek, het recht om zich te vestigen waar zij dat willen? Advies 15: Burgers met een LVB-beperking, die niet in Nijmegen wonen kunnen een beroep doen op tijdelijk verblijf in Nijmegen. Als de betrokkene ingezetene is van een andere gemeente zouden de kosten verhaald kunnen worden op de andere gemeente. Lid 2 b: Vraag: waarom worden ADL-clusterwoningen hierbij genoemd? Zijn Fokuswoningen geen ADL-clusterwoningen? Voor Fokuswoningen worden gewoon woonvoorzieningen verstrekt. Lid 3 e: voor dienstverlening is opgebouwd uit verschillende kostencomponenten, zoals salaris, vervanging tijdens vakantie, verzekeringen en reiskosten. Advies 16 Hieraan toevoegen: ziekte Artikel 11 Regels voor pgb algemeen Lid 1 c: voor aanvang van de dienstverlening over een actuele verklaring omtrent het gedrag beschikt Advies 17 Actuele verklaring omtrent gedrag zou voor alle zorgaanbieders en zorgverleners moeten gelden. Ook voor zorg in natura Dit opnemen in artikel 17.6. waar nu staat dat een verklaring omtrent gedrag geëist kan worden. Lid 4 j Vraag: wat voegt dit toe t.o.v. a en b? Lid 7 Vraag: geeft dit lid het college de mogelijkheid tarieven aan te passen zonder overleg met de raad? 6
Artikel 12 Regels voor pgb professional Artikel 12 en bijlage 3 Vraag: Waarom worden in de verordening niet dezelfde eisen gesteld aan naturaprofessionals zoals die voor PGB-professionals gelden ( in artikel 12 en bijlage 3)? Artikel 14: Lid 1 en 2 Erg omslachtige formuleringen. Als deze paragraaf gaat over de pgb professional, formuleer dan direct aan welke regels deze moet voldoen. Advies 18 Lid 5: eindigen met: en in het uiterste geval de aanbieder uitsluiten in het kader van een pgb. Artikel 13 Regels voor pgb sociaal netwerk Wij verwijzen hiervoor naar de d.d. 12 januari 2016 door de JMG geformuleerde adviezen 6 en 7 en het antwoord hierop van het college. Artikel 14 Regels voor pgb beheer In lid 1 wordt erkend dat pgb-beheer kan plaatsvinden door een professional. In lid 8 staat dat de kosten voor pgb-beheer niet voldaan mogen worden uit het pgb. Vraag: hoe verhouden deze twee teksten zich tot elkaar?. Artikel 6: De pgb-beheerder heeft minimaal 1 keer per week contact met de cliënt en zorgverlener. Advies 19 Wekelijks vervangen door 1 keer per maand Artikel 17 Kwaliteitseisen maatschappelijke ondersteuning Advies 20: Lid 3: bij te dragen i.p.v. invulling geven Lid 4: hier wordt beweerd dat de zorgaanbieder invulling dient te geven aan toegankelijkheid van de zorg voor alle doelgroepen. Is dit letterlijk zo bedoeld? Dan zou je slechts een paar aanbieders overhouden. 7
Advies 21: Of moet hier staan: De zorgaanbieders dient invulling te geven aan toegankelijkheid van de zorg voor zijn doelgroepen (i.p.v. alle) Artikel 18 Meldingsregeling calamiteiten en geweld Vraag: Waarom wordt in lid 1 en 3 alleen gesproken over preventieve ondersteuning van jeugdigen en niet over de hele jeugdhulp? Artikel 19 Nieuwe feiten en omstandigheden etc. Lid 2 a Advies 22: toevoegen opzettelijk of verwijtbaar : de cliënt opzettelijk of verwijtbaar onjuiste of onvolledige gegevens heeft verstrekt ( ) Lid 6 Advies 23: toevoegen: het bestaansminimum van betrokkene dient te allen tijde gegarandeerd te worden. Artikel 20 jaarlijkse waardering mantelzorgers Opmerking: voorheen kregen personen die eerder een mantelzorgcompliment hadden ontvangen een brief met een oproep om je aan te melden voor het compliment als je aan de criteria voldeed. Die brief is afgelopen jaar niet verstuurd. Artikel 23. Klachtregeling Er wordt in artikelen 2 en 3 gesproken over aanbieders van voorzieningen voor maatschappelijke ondersteuning. Advies 24 In beide artikelen ook aanbieders van jeugdhulpvoorzieningen toevoegen. Artikel 25 Lid 2 Advies 25 Toevoegen: Ook ingezetenen vroegtijdig in de gelegenheid te stellen om voorstellen voor het beleid betreffende jeugdhulp te doen. Artikel 26 Intrekking oude verordening en overgangsrecht Advies 26: Lid 3 Een overgangsperiode/gewenningsperiode is wenselijk, met name voor mensen, die hun aanvraag onder de oude verordening hebben ingediend. 8
Bijlage 2, financiële bijlage Hoofdstuk 1 paragraaf 2.2 Vraag: wordt er een onderscheid gemaakt tussen bijdrage en eigen bijdrage? In deze paragraaf wordt de suggestie gewekt dat je geen (eigen) bijdrage voor een individuele vervoersvoorziening zoals een scootmobiel hoeft te betalen. In artikel 8 wordt de maximale eigen bijdrage voor een scootmobiel en andere individuele vervoersvoorzieningen benoemd. Hoe zit dit? paragraaf 3.4 Gemist wordt dat de eigen bijdrage niet hoger kan zijn dan de totale kosten van de voorziening. Hoofdstuk 2 Paragraaf 4.3 Gemist wordt dat de hulp in het huishouden wel door kan lopen als de partner zelf ook een Wmo-indicatie heeft. Bijlage 3 Kwaliteit pgb zorgaanbieders Lid 4 b: hier staat dat het plan perspectiefgericht moet zijn. Dit is te beperkt. Doelen kunnen ook zijn stabilisatie en continuering van de huidige situatie of voorkomen dat een situatie verslechtert. In deze bijlage staat dat de zorgaanbieders dienen te werken met deskundig personeel en kwalitatieve goede zorg moeten bieden, waarin de cliënten zijn netwerk centraal staan. Sommige mensen echter betrekken hun ondersteuning via een pgb niet via een zorgaanbieder, maar via een particulier persoon. Wat is de impact van deze bijlage op het inhuren van particuliere personen? Advies 27 Inhoudelijke huiswerkbegeleiding zou in het kader van bijzondere kosten wel vergoed moeten kunnen worden in het kader van pleegkinderen met een OTS of onder voogdij. Vraag: waarom wordt HHT voor mantelzorgers gemaximeerd tot 6 uur en wordt een eigen bijdrage gevraagd van 8 euro per uur? En als deze voorziening noodzakelijk is voor mantelzorgers waarom wordt hij dan niet meer verstrekt als het geld wat hiervoor bestemd is op is? 9
Advies 28 Cliënten zijn vaak kwetsbare burgers, die niet zelf in de gaten houden wanneer hun voorziening afloopt en niet zonder die voorziening kunnen functioneren. Advies is dat het SWT hen 8 weken voor afloop van de voorziening hen een brief stuurt. Advies 29 Specialistische begeleiding niet maximeren tot 1 jaar, maar laten doorlopen zolang het nodig is (om erger te voorkomen). Advies 30 In de landelijke beleidsregel levensduur woonvoorzieningen staat een afschrijving voor badkamers van 25 jaar, terwijl in de beleidsregels van de gemeente Nijmegen een kortere termijn staat. Advies om de richtlijn in de landelijke beleidsregels aan te houden. Advies 31 In natura kan een indicatie voor beschermd wonen afgegeven worden voor 3 jaar, als het een pgb betreft voor 2 jaar. Advies is om de duur van de indicatie voor natura en pgb gelijk te trekken naar 3 jaar. Advies 32 Op blz 52 van de beleidsregels houdt de gemeente Nijmegen zich niet aan jurisprudentie over dit onderwerp. Het advies is om de jurisprudentie op dit terrein te volgen. Graag worden we in de gelegenheid gesteld om nog een uitgebreider advies over de beleidsregels uit te brengen. Daartoe hebben we geen gelegenheid gehad gezien onder meer de late adviesaanvraag. Vriendelijke groeten, Christianne Bongers voorzitter adviescommissie JMG drs. ing. Jan Nillesen voorzitter Seniorenraad Adviescommissie JMG en Seniorenraad, t.a.v. Frank Eliëns Postbus 9105 6500 HG Nijmegen f.eliens@nijmegen.nl 10
11