Bouwbesluit 2012 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 1 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 1 09-09-14 16:45 09-09-14 16:45



Vergelijkbare documenten
Bouwbesluit Regeling Bouwbesluit. Brandveiligheid

Prestatie eisen, artikelen brandveiligheid stallen.

Bouwbesluit Ministeriële regeling. Brandveiligheid

Matrixbeheer Landelijke Toetsmatrix Bouwbesluit 2012 (juli 2015) (standaard) Standaard. Algemeen bouwkundig

Gemeenschappelijk en gezamenlijk Artikel ; 1.156;

BOUWBESLUIT 2012 BRANDVEILIGHEID INCL. REGELING EN TOELICHTING

Inhoudsopgave Boek Bouwbesluit 2012 Brandveiligheid

nieuwbouw melkveebedrijf: Werktuigenberging C, Jongveestal D, Ligboxenstal E jc Cotenoeverseweg 105, Brummen

Bouwbesluit Regeling Bouwbesluit

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

Wegwijs worden in het Bouwbesluit: opzoeken relevante onderwerpen-1

Inhoudsopgave. werknr : H59 Opgesteld door : mst Datum: Versie : 1.0 Blz. 2/10

Rgd. 8 Begripsbepalingen, vrijstellingen en slotbepalingen Bouwbesluit

BOUWBESLUIT 2012 EN REGELING BOUWBESLUIT mr. A. de Jong ir. J.W. Pothuis

Compare Bouwbesluit 2012 Compare Bouwbesluit 2012

VOORWOORD EN LEESWIJZER AFKORTINGEN LIJST VAN OVERZICHTEN BEGRIPPENLIJST

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Tekst van het Bouwbesluit 2012 zoals dit 1 april 2012 in werking zal treden. Deze tekst is samengesteld uit de Staatsbladen 2011, 416 en 2011, 676.

STAPPENPLAN BEOORDELING BRANDVEILIGHEID (voor nieuwbouw utiliteitsgebouwen, op hoofdlijnen, volgens bouwbesluit 2012 versie 1.0)

STAPPENPLAN BEOORDELING BRANDVEILIGHEID volgens Bouwbesluit 2012 UTILITEITSGEBOUWEN. Kenmerk: 2013-R-V1.2

BOUWBESLUIT 2012 INTEGRALE VERSIE GELDEND VANAF INHOUDSOPGAVE

Vastgoedtransformatie. het Bouwbesluit. 31 mei Patrick van Loon. Vergunningverlener Stadsontwikkeling

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

Door: Ing. M. Konings. Highlights Bouwbesluit 2012

WAND, BINNEN, NIET DRAGENDE, MONTAGEWAND, GIPSPLATEN (attest, productcertificaat)

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

BNA Roadshow Bouwbesluit Programma. Nieuwe en gewijzigde begrippen Gebruiksfuncties Algemene begrippen Personenbenadering

BESLUIT BOUWWERKEN LEEFOMGEVING - 1 JULI 2016 ONTWERPBESLUIT BOUWWERKEN LEEFOMGEVING

Tekst van het Bouwbesluit 2012 samengesteld uit de Staatsbladen 2011, 416 en 2011, 676. Aan deze tekst kunnen geen rechten worden ontleend

Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.

BOUWBESLUIT 2012 EN REGELING BOUWBESLUIT 2012

Concept Bouwbesluit 2012

Integrale tekst van het Bouwbesluit 2003 zoals dit luidt per 1 januari 2009

Brandpreventie. Werk nr Datum: HOOFDGEBOUW (2014)

PLATEN, CEMENTGEBONDEN, VEZELVERSTERKTE (attest-met-productcertificaat) BRL 4202 "Vezelversterkte cementgebonden platen voor natte ruimten" ( )

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Arbo- en verzuimbeleid

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

DAKPLAAT/GEVELPLAAT, VEZELCEMENTPLAAT, GEPROFILEERD, ASBESTVRIJ (attest, productcertificaat)

Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen. Aan deze tekst kunnen geen rechten worden ontleend. 1.1 Algemeen

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

BRL 2880 " Systemen voor het brandwerend bekleden van lijnvormige stalen bouwconstructies " ( )

Afdeling Vluchtroutes Nieuwbouw. Artikel Stuurartikel

ISOLATIE, MUUR, THERMISCH, VOORGEVORMD (attest, productcertificaat)

DAKBEDEKKING, GESPOTEN of STRIJKBAAR (attest, productcertificaat) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

WAND, BINNENSPOUWBLAD, NIET DRAGEND, BETON (attest, productcertificaat)

BRL 5212 "Aanbrengen zinken dakbedekkings- en gootconstructies" ( ) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

BRL 2701 "Metalen gevelelementen" ( ) + wijzigingsblad ( ) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

AFD BEPERKING ONTSTAAN BRANDGEVAARLIJKE SITUATIE

DAKBEDEKKING, METALEN ELEMENTEN of STROKEN (attest, productcertificaat)

Korte samenvatting van de wijzigingen in het Bouwbesluit 2012 ingaande per 1 juli 2015:

PRECONSULTATIE CONCEPT BESLUIT BOUWWERKEN IN DE LEEFOMGEVING 1 OKTOBER Disclaimer

TOETSING BOUWBESLUIT VALKSEWEG 225 TE BARNEVELD

Toetsing Bouwbesluit 2012

BESLUIT BOUWWERKEN LEEFOMGEVING JUNI 2017 ONTWERPBESLUIT BOUWWERKEN LEEFOMGEVING

Bouwbesluit Gevolgen voor de gebouwgebonden installaties. Woensdag 28 september 2011 Stefan Janssen

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

BOUWBESLUITTOETSING MANEGE. Hippisch Recreatiepark Ter Maarsch Stadskanaal Datum: 19 mei Gewijzigd: 11 augustus 2015

Toetsing Bouwbesluit 2012

Brandveiligheidstoets Nieuwbouw fustopslag & expeditie FruitNL te Ommeren

WAND, BINNENSPOUWBLAD, NIET DRAGEND, SEGMENT, HOUT (attest, productcertificaat)

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

Project: Nieuwbouw Bedrijfspand te Uden Datum: 15 december Hoofdstuk 2 Technische bouwvoorschriften uit het oogpunt van veiligheid

Bouwbesluit. Wettelijke regelingen

Uitbreiding tweede openluchtschool te Amsterdam. Rapportage brandveiligheid. Rapportnr: Datum: Versie: 1 Contactpersoon: L.

Toetsniveau TB BB Toetsniveau op basis van R-A Brunssum. 3 wordt 4 2 wordt 3

BRANDVEILIGHEID EN VLUCHTWEGEN

BEM Omschrijving : Toetsing bebouwing t.b.v. het houden van een Agrarische Kinderopvang aan De Zeeweg 4 te Nieuw-Vossemeer (Gem. Steenbergen).

drs. H.J.O. van Doorn, directeur Het attest is voorts opgenomen in het overzicht op de website van Stichting KOMO:

Wijzigingsblad d.d bij BN 5019

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

INHOUD BOUWBESLUIT 2003

NIEUWSBRIEF 2019-ERB-P001

WAND, BUITEN, DRAGEND, CELLENBETON, BLOKKEN BLOKELEMENTEN of PANELEN (attest, productcertificaat)

Wat is een verblijfsgebied en wat is een verblijfsruimte?

Rapport Bouwbesluiteisen

NIEUWBOUW 78 APPARTMENTEN HABITAGE TE HEERHUGOWAARD

METSEL- EN LIJMWERKCONSTRUCTIES, STENEN EN BLOKKEN (procescertificaat)

Concept-wijziging Bouwbesluit 2003, versie 14 juli Gelet op de artikelen... en...van de Woningwet, de artikelen..., richtlijn nr.../.../...

Verbouwing gezondheidszorgcomplex aan de Zuiderweg 15 te Schagen. Rapportage brandveiligheid

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

VLOER, BEGANE GROND, COMBINATIEVLOER, BETONBALKEN en EPS- VULELEMENTEN (attest, productcertificaat)

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

BOUWBESLUITTOETSING. Bouwplan. Nieuwbouw woning voor Fam. Van den Burg Middelweg 24 te Berkel en Rodenrijs

WAND, BINNEN, DRAGEND, CELLENBETON, BLOKKEN BLOKELEMENTEN of PANELEN (attest, productcertificaat)

<> Inhoudsopgave 1 Algemene projectgegevens Sterkte bij brand (afdeling 2.2) Beperking van het ontstaan van een brandgevaarlijke situa

Wettelijke regelingen

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

GASINSTALLATIES EN GASVERBRANDINGSTOESTELLEN (procescertificaat)

Biomassacentrale Ooms. Rapportage brandveiligheid. Rapportnr: Datum: Versie: 1 Contactpersoon: L. Mol

Verbeelding Bouwbesluit 2012 Bouwfysica. Editie 2014

Bouwbesluit 2012 De wijzigingen

Advies brandveiligheid Omgevingsvergunning Gegevens Aanvraag

Toelichting bij de aanvraag splitsingsvergunning

Checklist bijeenkomstfunctie

DAKBEDEKKING, DAKPANNEN (attest, productcertificaat, procescertificaat) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

Transcriptie:

Bouwbesluit 2012 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 1 09-09-14 16:45

In de reeks Bouwbesluit Praktijk zijn reeds verschenen: Verbeelding Bouwbesluit 2012 Brandveiligheid, editie 2012, ing. D.M. Hellendoorn, dr. ir. M. van Overveld, ing. H.L. de Witte, ing. P.J. van der Graaf Vragen, antwoorden en gelijkwaardigheid Bouwbesluit 2012, editie 2012, dr. ir. M. van Overveld Handboek Bouwbesluit 2012, editie 2013, dr. ir. M. van Overveld Brandveiligheidsinstallaties in gebouwen, editie 2013, ing S. Eggink-Eilander Stappenplan Brandveiligheid Woonfunctie en kantoorfunctie, editie 2013, ing. S. Eggink-Eilander Praktijkboek Indieningsvereisten, editie 2014, ing. P.J. van der Graaf Stappenplan Brandveiligheid Gezondheidszorgfunctie en Logiesfunctie, editie 2014, ing. M.I. Berghuis, ing. H.L. de Witte, ing. M.H.S. van Amersfoort Verbeelding Bouwbesluit 2012 Algemeen Bouwkundig, editie 2014, ing. D.M. Hellendoorn Informatie uit de Reeks Bouwbesluit Praktijk is ook online te raadplegen via de website www.bouwregelsindepraktijk.nl Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 2 09-09-14 16:45

Bouwbesluit 2012 met toelichting en commentaren Editie 2014 Reeks Bouwbesluit Praktijk ing. P.J. van der Graaf ing. M.I. Berghuis dr. ir. M. van Overveld BIM Media B.V Den Haag, 2014 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 3 09-09-14 16:45

Meer informatie over deze en andere uitgaven kunt u verkrijgen bij: BIM Media B.V. Postbus 16262, 2500 BG Den Haag tel.: (070) 304 67 77 www.bimmedia.nl Zetwerk: AZ Grafisch Servicebureau, Den Haag Omslagontwerp: SD Communicatie, Rotterdam ISBN: 9789462451100 NUR 955 2014 BIM Media B.V. Alle rechten voorbehouden. Alle intellectuele eigendomsrechten, zoals auteurs- en databankrechten, ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij BIM Media B.V. en de auteur. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich te wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men zich te wenden tot de uitgever. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever deswege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende fouten en onvolledigheden. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the publisher s prior consent. While every effort has been made to ensure the reliability of the information presented in this publication, BIM Media B.V. neither guarantees the accuracy of the data contained herein nor accepts responsibility for errors or omissions or their consequences. Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 4 09-09-14 16:45

Voorwoord Voor u ligt de herziene integrale uitgave van de tekst en de toelichting van Bouwbesluit 2012 en van de Regeling Bouwbesluit 2012, zoals deze per 1 juli 2014 luiden. Hierin zijn, voor zover bekend, ook de wijzigingen per 1 oktober 2014 meegenomen. Deze toelichting is gebaseerd op de volgende documenten: Staatsblad 2011-416, d.d. 29 augustus 2011; Staatsblad 2011-676, d.d. 22 december 2011; Staatsblad 2012-441, d.d. 14 september 2012; Staatsblad 2013-75, d.d. 11 februari 2013; Staatsblad 2013-244, d.d. 14 juni 2013; Staatsblad 2013-462, d.d. 11 november 2013; Staatsblad 2014-51, d.d. 21 januari 2014; Staatsblad 2014-232, d.d. 17 juni 2014; Staatscourant 2011-23914, d.d. 22 december 2011; Staatscourant 2012-13245, d.d. 27 juni 2012; Staatscourant 2013-5457, d.d. 26 februari 2013; Staatscourant 2013-16919, d.d. 14 juni 2013; Staatscourant 2014-4057, d.d. 4 februari 2014. In deze uitgave is de toelichting uit de afzonderlijke Staatsbladen niet los aan de toelichting van Staatsblad 2011-416 toegevoegd. De officiële teksten van de toelichting van deze Staatsbladen zijn in elkaar geschreven, zodat er één leesbare integrale toelichting is ontstaan. Dit maakt het geheel beter leesbaar en bruikbaar in de praktijk. De officiële tekst en de toelichting van de Staatsbladen is te raadplegen via www. rijksoverheid.nl. Dat kan nodig zijn bij bijvoorbeeld een rechtszaak, waarin wordt teruggegrepen op de officiële teksten. Deze uitgave is te gebruiken in combinatie met onder andere het Handboek Bouwbesluit 2012 en de serie Verbeelding Bouwbesluit 2012. Voor meer praktijkinformatie wordt verwezen naar genoemde uitgaven. Wij wensen u veel succes met de toepassing van deze toelichting! Mede namens Rien van Overveld en Marjolein Berghuis, Johan van der Graaf 5 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 5 09-09-14 16:45

Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 6 09-09-14 16:45

Inhoud Voorwoord 5 Leeswijzer 15 DEEL I Bouwbesluit 2012 19 Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen 20 1.1 Algemeen 20 1.2 Toepassing normen en certificatie- en inspectieschema s 29 1.3 CE-markeringen en kwaliteitsverklaringen 29 1.4 Bijzondere bepalingen 30 1.5 Gebruiksmelding 31 1.6 Procedure bouwwerkzaamheden 34 1.7 Procedure sloopwerkzaamheden 35 Hoofdstuk 2 Technische bouwvoorschriften uit het oogpunt van veiligheid 39 Afdeling 2.1 Algemene sterkte van de bouwconstructie 39 Afdeling 2.2 Sterkte bij brand 41 Afdeling 2.3 Afscheiding van vloer, trap en hellingbaan 47 Afdeling 2.4 Overbrugging van hoogteverschillen 51 Afdeling 2.5 Trap 52 Afdeling 2.6 Hellingbaan 55 Afdeling 2.7 Beweegbare constructieonderdelen 56 Afdeling 2.8 Beperking van het ontstaan van een brandgevaarlijke situatie 57 Afdeling 2.9 Beperking van het ontwikkelen van brand en rook 59 Afdeling 2.10 Beperking van uitbreiding van brand 66 Afdeling 2.11 Verdere beperking van uitbreiding van brand en beperking van verspreiding van rook 74 Afdeling 2.12 Vluchtroutes 80 Afdeling 2.13 Hulpverlening bij brand 91 Afdeling 2.14 Hoge en ondergrondse gebouwen, nieuwbouw 93 Afdeling 2.15 Inbraakwerendheid, nieuwbouw 93 Afdeling 2.16 Veiligheidszone en plasbrandaandachtsgebied, nieuwbouw [Treedt in werking op een nader te bepalen tijdstip] 94 Afdeling 2.17 Aanvullende regels tunnelveiligheid 94 7 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 7 09-09-14 16:45

inhoud Hoofdstuk 3 Technische bouwvoorschriften uit het oogpunt van gezondheid 96 Afdeling 3.1 Bescherming tegen geluid van buiten, nieuwbouw 96 Afdeling 3.2 Bescherming tegen geluid van installaties, nieuwbouw 99 Afdeling 3.3 Beperking van galm, nieuwbouw 100 Afdeling 3.4 Geluidwering tussen ruimten, nieuwbouw 101 Afdeling 3.5 Wering van vocht 103 Afdeling 3.6 Luchtverversing 106 Afdeling 3.7 Spuivoorziening 114 Afdeling 3.8 Toevoer van verbrandingslucht en afvoer van rookgas 117 Afdeling 3.9 Beperking van de aanwezigheid van schadelijke stoffen en ioniserende straling 123 Afdeling 3.10 Bescherming tegen ratten en muizen 124 Afdeling 3.11 Daglicht 127 Hoofdstuk 4 Technische bouwvoorschriften uit het oogpunt van bruikbaarheid 131 Afdeling 4.1 Verblijfsgebied en verblijfsruimte 131 Afdeling 4.2 Toiletruimte 133 Afdeling 4.3 Badruimte, nieuwbouw 136 Afdeling 4.4 Bereikbaarheid en toegankelijkheid, nieuwbouw 138 Afdeling 4.5 Buitenberging, nieuwbouw 143 Afdeling 4.6 Buitenruimte, nieuwbouw 143 Afdeling 4.7 Opstelplaatsen 144 Hoofdstuk 5 Technische bouwvoorschriften uit het oogpunt van energiezuinigheid en milieu, nieuwbouw 147 Afdeling 5.1 Energiezuinigheid, nieuwbouw 147 Afdeling 5.2 Milieu, nieuwbouw 150 Hoofdstuk 6 Voorschriften inzake installaties 151 Afdeling 6.1 Verlichting, nieuwbouw en bestaande bouw 151 Afdeling 6.2 Voorziening voor het afnemen en gebruiken van energie, nieuwbouw en bestaande bouw 153 Afdeling 6.3 Watervoorziening, nieuwbouw en bestaande bouw 154 Afdeling 6.4 Afvoer van huishoudelijk afvalwater en hemelwater, nieuwbouw en bestaande bouw 155 Afdeling 6.5 Tijdig vaststellen van brand, nieuwbouw en bestaande bouw 157 Afdeling 6.6 Vluchten bij brand, nieuwbouw en bestaande bouw 159 Afdeling 6.7 Bestrijden van brand, nieuwbouw en bestaande bouw 162 Afdeling 6.8 Bereikbaarheid voor hulpverleningsdiensten, nieuwbouw en bestaande bouw 168 Afdeling 6.9 Aanvullende regels tunnelveiligheid, nieuwbouw en bestaande bouw 170 Afdeling 6.10 Bereikbaarheid van gebouwen voor gehandicapten, nieuwbouw en bestaande bouw 172 8 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 8 09-09-14 16:45

inhoud Afdeling 6.11 Tegengaan van veel voorkomende criminaliteit, nieuwbouw en bestaande bouw 172 Afdeling 6.12 Veilig onderhoud gebouwen, nieuwbouw 173 Afdeling 6.13 Technische bouwsystemen 173 Hoofdstuk 7 Voorschriften inzake het gebruik van bouwwerken, open erven en terreinen 175 Afdeling 7.1 Voorkomen van brandgevaar en ontwikkeling van brand, nieuwbouw en bestaande bouw 175 Afdeling 7.2 Veilig vluchten bij brand, nieuwbouw en bestaande bouw 181 Afdeling 7.3 Overige bepalingen veilig en gezond gebruik, nieuwbouw en bestaande bouw 183 Hoofdstuk 8 Bouw- en sloopwerkzaamheden 186 Afdeling 8.1 Het voorkomen van onveilige situaties en het beperken van hinder tijdens het uitvoeren van bouw- en sloopwerkzaamheden 186 Afdeling 8.2 Afvalscheiding 188 Hoofdstuk 9 Overgangs- en slotbepalingen 189 Bijlage I 192 DEEL II Nota van toelichting bij Bouwbesluit 2012 195 A Algemene toelichting (integrale tekst) 195 1 Inleiding 195 2 Grondslag en reikwijdte 199 3 Uitgangspunten 200 3.1 Minimumniveau 201 3.2 Vrije indeelbaarheid 201 3.3 Gelijkwaardigheid 201 3.4 Verworven rechten 202 4 Indeling van Bouwbesluit 2012 202 5 Systematiek en opbouw van de voorschriften 204 6 Inhoud van Bouwbesluit 2012 bouwtechnisch 208 6.1 Algemeen 208 6.2 Kwaliteitsniveau bouwwerken 209 6.3 Personenbenadering in plaats van bezettingsgraadklasse 213 6.4 Indeling van gebieden en ruimten in gebruiksfuncties 213 6.5 Brandveiligheid 215 6.6 Buitenberging en buitenruimte 222 6.7 Cel en andere ruimte voor het insluiten van personen 222 6.8 Duurzaam bouwen 224 6.9 Woonwagens 224 9 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 9 09-09-14 16:45

inhoud 6.10 Tunnelveiligheid 224 6.11 Veiligheidszones en plasbrandaandachtsgebieden 224 7 Inhoud van Bouwbesluit 2012 installaties 225 7.1 Algemeen 225 7.2 Elektriciteits-, gas- en drinkwatervoorziening 225 7.3 Verlichting 225 7.4 Noodstroomvoorziening 225 7.5 Afvoer van huishoudelijk afvalwater en hemelwater 226 7.6 Brandmeldinstallatie 226 7.7 Ontruimingsalarminstallatie 226 7.8 Droge blusleidingen 226 7.9 Bluswatervoorziening 226 7.10 Opstelplaatsen voor brandweervoertuigen 227 7.11 Brandweeringang 227 7.12 Veilig onderhoud gebouwen 227 7.13 Kamergewijze verhuur 227 8 Inhoud Bouwbesluit 2012 gebruik bouwwerken, erven en terreinen 228 8.1 Algemeen 228 8.2 Beperking concentratie asbestvezels en formaldehyde 228 9 Inhoud Bouwbesluit 2012 bouw en sloopwerkzaamheden 228 10 Uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid juridisch 229 10.1 Bouwen en verbouwen 229 10.2 Staat, gebruik en sloop van bouwwerken en het uitvoeren van werkzaamheden 231 10.3 Monumenten 232 10.4 Strafrechtelijk 232 11 Relatie met andere regelgeving en private documenten 233 11.1 Algemeen 233 11.2 Relatie met Woningwet 233 11.3 Relatie met ministeriële regeling 234 11.4 Relatie met Wabo, Bor en Mor 234 11.5 Relatie met aangewezen private documenten 235 11.6 Eurocodes 236 11.7 Euroklassen 236 11.8 CE-markering 237 12 Totstandkoming Bouwbesluit 2012 238 12.1 Algemeen 238 12.2 Overleg en inspraak 238 13 Gevolgen voor regel- en lastendruk 241 13.1 Regeldruk 241 13.2 Administratieve lasten 242 13.3 Bestuurlijke lasten 244 10 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 10 09-09-14 16:45

inhoud 14 Bedrijfs- en milieueffecten 246 14.1 Bedrijfseffecten 246 14.2 Milieueffecten 248 15 Uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid technisch 249 16 Notificatie 250 17 Voorlichting en kennisoverdracht 252 18 Toekomst 253 19 Transponeringstabel 255 B Artikelsgewijze toelichting (integrale tekst) 258 Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen 259 1.1 Algemeen 259 1.2 Toepassing normen en certificatie- en inspectieschema s 288 1.3 CE-markeringen en kwaliteitsverklaringen 289 1.4 Bijzondere bepalingen 291 1.5 Gebruiksmelding 294 1.6 Procedure bouwwerkzaamheden 298 1.7 Procedure sloopwerkzaamheden 300 Hoofdstuk 2 Veiligheid 306 2.1 Algemene sterkte van de bouwconstructie 306 2.2 Sterkte bij brand 310 2.3 Afscheiding van vloer, trap en hellingbaan 313 2.4 Overbrugging van hoogteverschillen 316 2.5 Trap 317 2.6 Hellingbaan 319 2.7 Beweegbare constructieonderdelen 321 2.8 Beperking van het ontstaan van een brandgevaarlijke situatie 323 2.9 Beperking van het ontwikkelen van brand en rook 325 2.10 Beperking van uitbreiding van brand 330 2.11 Verdere beperking uitbreiding van brand en beperking verspreiding van rook 337 2.12 Vluchtroutes 343 2.13 Hulpverlening bij brand 354 2.14 Hoge en ondergrondse gebouwen, nieuwbouw 355 2.15 Inbraakwerendheid, nieuwbouw 356 2.16 Veiligheidszone en plasbrandaandachtsgebied, nieuwbouw 357 2.17 Aanvullende regels tunnelveiligheid 358 11 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 11 09-09-14 16:45

inhoud Hoofdstuk 3 Gezondheid 359 3.1 Bescherming tegen geluid van buiten, nieuwbouw 359 3.2 Bescherming tegen geluid van installaties 363 3.3 Beperking van galm 364 3.4 Geluidwering tussen ruimten van verschillende gebruiksfuncties 365 3.5 Wering van vocht 368 3.6 Luchtverversing 371 3.7 Spuivoorziening 378 3.8 Toevoer van verbrandingslucht en afvoer van rookgas 380 3.9 Beperking van de aanwezigheid van schadelijke stoffen en ioniserende straling 384 3.10 Bescherming tegen ratten en muizen 386 3.11 Daglicht 387 Hoofdstuk 4 Bruikbaarheid 390 4.1 Verblijfsgebied en verblijfsruimte 391 4.2 Toiletruimte 394 4.3 Badruimte, nieuwbouw 397 4.4 Bereikbaarheid en toegankelijkheid, nieuwbouw 399 4.5 Buitenberging, nieuwbouw 406 4.6 Buitenruimte, nieuwbouw 408 4.7 Opstelplaatsen 409 Hoofdstuk 5 Energiezuinigheid en milieu 412 5.1 Energiezuinigheid, nieuwbouw 413 5.2 Milieu, nieuwbouw 418 Hoofdstuk 6 Installaties 421 6.1 Verlichting, nieuwbouw en bestaande bouw 421 6.2 Voorziening voor het afnemen en gebruiken van energie 424 6.3 Watervoorziening, nieuwbouw en bestaande bouw 426 6.4 Afvoer van huishoudelijk afvalwater en hemelwater 428 6.5 Tijdig vaststellen van brand 430 6.6 Vluchten bij brand 439 6.7 Bestrijden van brand 445 6.8 Bereikbaarheid voor hulpverleningsdiensten 449 6.9 Aanvullende regels tunnelveiligheid 453 6.10 Bereikbaarheid van gebouwen voor gehandicapten 455 6.11 Tegengaan veelvoorkomende criminaliteit 456 6.12 Veilig onderhoud gebouwen 457 6.13 Technische bouwsystemen 458 12 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 12 09-09-14 16:45

inhoud Hoofdstuk 7 Bouwwerken, open erven en terreinen 460 7.1 Voorkomen van brandgevaar en ontwikkeling van brand 460 7.2 Vluchten bij brand 469 7.3 Overige bepalingen veilig en gezond gebruik 474 Hoofdstuk 8 Bouw- en sloopwerkzaamheden 478 8.1 Voorkomen van onveilige situaties en beperken van hinder 478 8.2 Afvalscheiding 481 Hoofdstuk 9 Overgangs- en slotbepalingen 482 DEEL III Regeling Bouwbesluit 2012 489 Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen 490 1.1. Begripsbepalingen 490 1.2. NEN 490 1.3. CE-markeringen 490 1.4. Kwaliteitsverklaringen 491 1.5 Inspectieschema s 492 1.6 Veilig onderhoud 493 Hoofdstuk 2 Brandveiligheidsvoorschriften 494 2.1. Opvang- en doorstroomcapaciteit 494 2.2. Installaties 496 2.3. Veiligheidszone en plasbrandaandachtsgebied [Treedt in werking op een nader te bepalen tijdstip] 496 Hoofdstuk 3 Energiezuinigheid en milieu 499 Hoofdstuk 4 Scheiden bouw- en sloopafval 500 Hoofdstuk 5 Nadere voorschriften omtrent de toepassing van normen 501 5.1. Nieuwbouw 501 5.2. Bestaande bouw 504 Hoofdstuk 6 Slotbepalingen 505 Bijlage I Algemene normen 506 Bijlage II Eurocodes 511 13 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 13 09-09-14 16:45

inhoud Bijlage III Systeemrendement 516 1. Verwarmingssysteem voor woonfunctie, niet lokaal 516 Deel IV Toelichting bij Regeling Bouwbesluit 2012 533 A Algemene toelichting (integrale tekst) 534 1 Inleiding 534 2 Notificatie 535 3 Gevolgde procedure en inspraak 537 4 Code Interbestuurlijke Verhoudingen 537 5 Toetsing administratieve lasten 538 6 Bedrijfs- en milieueffectentoets 539 7 Voorlichting en kennisoverdracht 539 B Artikelsgewijze toelichting (integrale tekst) 540 Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen 541 Hoofdstuk 2 Brandveiligheidsvoorschriften 547 Hoofdstuk 3 Energiezuinigheid en milieu 554 Hoofdstuk 4 Scheiden bouw- en sloopafval 557 Hoofdstuk 5 Nadere voorschriften omtrent de toepassing van normen 559 Hoofdstuk 6 Slotbepalingen 560 Trefwoordenregister 561 Over de auteurs 569 14 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 14 09-09-14 16:45

Leeswijzer In dit boek is de integrale uitgave van de toelichting van Bouwbesluit 2012, zoals dit per 1 juli 2014 luidt, opgenomen. Hierin zijn, voor zover bekend, ook de wijzigingen per 1 oktober 2014 meegenomen. Daarnaast is de toelichting op de Regeling Bouwbesluit 2012 opgenomen. De hoofdstukindeling van dit boek is overeenkomstig de hoofdstukindeling van de desbetreffende Staatsbladen waarin publicatie van de voorschriften heeft plaatsgevonden. Doel van de schrijvers is het totstandbrengen van één boek waarin alle relevante toelichtingen van Bouwbesluit 2012 en de Regeling Bouwbesluit 2012 zijn opgenomen. Daarbij zijn de officiële teksten van de toelichting van de Nota s van toelichting uit de afzonderlijke Staatsbladen en de Toelichtingen uit de afzonderlijke Staatscouranten in elkaar geschreven, zodat er twee leesbare integrale toelichtingen zijn ontstaan. Eén integrale toelichting op het besluit en één integrale toelichting op de regeling. Deze integrale toelichtingen zijn uiteraard gebaseerd op de officiële teksten die zijn gepubliceerd in de eerdergenoemde Staatsbladen en Staatscouranten waarvan de inhoud is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). De materiële inhoud van de toelichting van deze uitgave stemt overeen met de officiële teksten, zodat in deze uitgave de visie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) herkenbaar is gebleven. Bedacht moet worden dat de Nota s van toelichting uit de Staatsbladen die Bouwbesluit 2012 vormen en de Toelichtingen uit de Staatscouranten die de Regeling Bouwbesluit 2012 vormen, officiële door de minister van BZK ondertekende documenten zijn. De Nota van Toelichting is bedoeld om over een voorgenomen besluit verantwoording af te leggen aan: de Staten Generaal (mede van belang in het kader van de voorhangprocedure); de Raad van State die mede op basis daarvan advies uitbrengt. Het is daarbij van belang om te onderkennen dat het Ministerie van BZK niet de mogelijkheid heeft om de officiële tekst van een Nota van toelichting aan te passen. Het betreft immers een officieel ondertekende verantwoording waarop het oordeel van de Staten Generaal en het advies van de Raad van State is gebaseerd. In de Aanwijzingen voor de regelgeving is bepaald dat de Nota van toelichting niet mag worden gebruikt voor het stellen van nadere regels (aanwijzing 214). Deze aanwijzing is als volgt toegelicht: 15 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 15 09-09-14 16:45

leeswijzer De Nota van toelichting geeft een motivering en uitleg van de regeling maar mag geen aanvullende normen bevatten. De te stellen normen worden in de regeling zelf vastgelegd. Evenmin moet een toelichting gebruikt worden voor een nadere omlijning van in de regeling voorkomende termen of begrippen. Dit neemt niet weg, dat het in bepaalde gevallen wenselijk kan zijn van in de regeling voorkomende termen of begrippen een nadere verklaring te geven. Dit betekent dat de tekst van het besluit maatgevend is en niet de Nota van toelichting. Desondanks kan het voorkomen dat objectief gezien een voorschrift van Bouwbesluit 2012 op tweeërlei wijze uitlegbaar is. De nadere verklaring van het desbetreffende voorschrift kan dan aangeven welke interpretatie de wetgever heeft beoogd. Uitsluitend en alleen in een dergelijke situatie gaan wij ervan uit dat de interpretatie in de Nota van toelichting richtinggevend is. In het licht van de functie van de officiële Nota s van toelichting alsmede de onmogelijkheid om in deze teksten correcties aan te brengen, hebben de auteurs de vrijheid genomen om in de in dit boek opgenomen tekst een aantal (redactionele) onvolkomenheden te corrigeren. Dan gaat het bijvoorbeeld over onjuiste verwijzingen naar artikelnummers en schrijffouten. Deze correcties zijn in de toelichting van dit boekwerk niet zichtbaar gemaakt. Voorbeelden zijn: Het algemene deel van de toelichting is qua tijdsaanduiding verschreven naar de actualiteit per 1 juli 2014 (inclusief, voor zover bekend, de wijzigingen per 1 oktober 2014). Verwijzingen naar bijvoorbeeld besluiten van de Tweede Kamer die in 2011 moeten worden genomen zijn daarbij aangepast. De onjuiste verwijzing naar artikel 2.85 in de toelichting bij artikel 2.85 verbouw is gewijzigd in een verwijzing naar artikel 2.84. In de toelichting bij artikel 2.107 is de hoogteverschil gecorrigeerd in het hoogteverschil. De aanduiding ten alle tijden in de toelichting bij artikel 2.119 is gecorrigeerd in te allen tijde. In de toelichting van artikel 3.17 is het woord artitikel gecorrigeerd in artikel In de toelichting bij artikel 4.21 is in de eerste zin voldoende voldoende gecorrigeerd in voldoende. Een voorbeeld van een herstelde fout is ook het feit dat bij de definitie van celfunctie twee of meer cellen staat, terwijl bij de definitie van cel één of meer cellen staat. Een dergelijke fout is in de tekst zelve gecorrigeerd, maar is geen afwijkende mening en derhalve in de toelichting niet zichtbaar gemaakt. Ook zijn enkele ondergeschikte aanvullingen opgenomen, die de auteurs vanuit hun praktijkervaring van belang achten. Een andere vrijheid die de auteurs hebben genomen is dat in dit boek in plaats van dit besluit consequent de citeertitel Bouwbesluit 2012 is gebruikt en in plaats van deze regeling, de Regeling Bouwbesluit 2012. 16 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 16 09-09-14 16:45

leeswijzer Daar waar de auteurs een afwijkende visie ten opzichte van een officiële toelichting hebben, is de tekst aangepast en is dit nader gemotiveerd in de vorm van een aandachtspunt. Gebruikers van dit boek kunnen daarmee hun voordeel doen bij een eventuele discussie over de uitleg van de voorschriften, omdat in de aandachtspunten ook de officiële tekst is weergegeven met een motivering waarom de auteurs van de officiële tekst zijn afgeweken. Een voorbeeld daarvan is de uitleg in artikel 4.3 van de officiële toelichting betreffende de Afmetingen verblijfsgebied en verblijfsruimte. In de aangepaste tekst is daarbij op de volgende wijze het volgende aandachtspunt toegevoegd: Aandachtspunt In de Nota van toelichting is aangegeven dat in een verblijfsruimte met een vloeroppervlakte van 11 m 2 een eettafel en vier stoelen kunnen worden geplaatst. Op zich kan dit wel, doch hiervoor is volgens het Rapport Voorstellen m.b.t. de aanpassingen van de woontechnische bepalingen in het Bouwbesluit slechts 5,04 m 2 nodig. Dit is volgens genoemd rapport dan ook niet de reden dat deze oppervlakte is voorgeschreven. In het kader van gelijkwaardigheid dient naar onze mening dan ook uit te worden gegaan van het kunnen plaatsen van de meubels die volgens genoemd rapport ten minste in een zitmatje van 11 m 2 aanwezig moeten zijn. Bij dit voorbeeld is de uitleg in de Nota van toelichting van belang bij de toepassing van de gelijkwaardigheidsbepaling. 17 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 17 09-09-14 16:45

Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 18 09-09-14 16:45

DEEL I BOUWBESLUIT 2012 Besluit van 29 augustus 2011 houdende vaststelling van voorschriften met betrekking tot het bouwen, gebruiken en slopen van bouwwerken (Bouwbesluit 2012), zoals laatstelijk gewijzigd bij Besluit van 17 juni 2014, Stb. 2014, 232. 19 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 19 09-09-14 16:45

Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen 1.1 Algemeen Artikel 1.1 Begripsbepalingen 1 1. Voor de toepassing van de bij of krachtens dit besluit gegeven voorschriften wordt verstaan onder: aansluitafstand: afstand tussen een leiding van het distributienet en het deel van het bouwwerk dat zich het dichtst bij die leiding bevindt, gemeten langs de kortste lijn waarlangs een aansluiting zonder bezwaren kan worden gemaakt; aansluitend terrein: aan een bouwwerk grenzend onbebouwd gedeelte van een perceel of openbaar toegankelijk gebied; ADR-klasse: classificatie als bedoeld in de op 30 september 1957 te Genève tot stand gekomen Europese overeenkomst betreffende het internationale vervoer van gevaarlijke goederen over de weg (Trb. 1959, 171); asbest: asbest als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onder a, van het Asbestverwijderingsbesluit 2005; basisnetroute: basisnetroute als bedoeld in het Besluit externe veiligheid transportroutes; bedgebied: verblijfsgebied met een of meer bedruimten; bedieningscentrale: centrale met voorzieningen om voorvallen te detecteren, installaties te bedienen en met tunnelgebruikers en hulpverleningsdiensten te communiceren; bedruimte: verblijfsruimte bestemd voor een of meer bedden bestemd voor slapen of voor het verblijf van aan bed gebonden patiënten in die ruimte; belastingscombinatie: verzameling van belastingen die gelijktijdig kunnen optreden; beschermd subbrandcompartiment: gedeelte van een bouwwerk dat binnen de begrenzing van een subbrandcompartiment ligt of daarmee samenvalt, dat meer bescherming biedt tegen brand of rook dan een subbrandcompartiment; 1 Naar verwachting worden op 1 oktober 2014, tegelijk met de geplande wijziging van het Besluit omgevingsrecht, in artikel 1.1, eerste lid, de volgende definities ingevoegd: straatpeil: a. voor een bouwwerk waarvan de hoofdtoegang direct aan de weg grenst de hoogte van de weg ter plaatse van die hoofdtoegang; b. voor een bouwwerk waarvan de hoofdtoegang niet direct aan de weg grenst de hoogte van het terrein ter plaatse van die hoofdtoegang bij voltooiing van de bouw; tijdelijk bouwwerk: bouwwerk dat bedoeld is om voor een periode van ten hoogste vijftien jaar op een bepaalde plaats aanwezig te zijn; 20 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 20 09-09-14 16:45

algemeen I 1.1 beschermde route: buiten het subbrandcompartiment waar de vluchtroute begint gelegen gedeelte van een vluchtroute; beschermde vluchtroute: buiten een subbrandcompartiment gelegen gedeelte van een vluchtroute die uitsluitend voert door een verkeersruimte; bevoegd gezag: bevoegd gezag als bedoeld in de Wabo; bezwijken: het overschrijden van een uiterste grenstoestand; bouwconstructie: onderdeel van een bouwwerk dat bestemd is om belasting te dragen; brandcompartiment: gedeelte van een of meer bouwwerken bestemd als maximaal uitbreidingsgebied van brand; brandgevaarlijke stof: vaste, vloeibare of gasvormige stof die brandbaar of brandbevorderend is, of bij brand gevaar oplevert, in de zin van de ADR-klassen twee tot en met vijf; brandklasse: Europese brandklasse als bedoeld in NEN-EN 13501-1, onderdeel Classification criteria for construction products; brandweerlift: lift die met een eenvoudige handeling ter beschikking van de brandweer kan worden gesteld voor het transport van materieel en manschappen; CE-markering: CE-markering als bedoeld in artikel 8 van de verordening bouwproducten; dagwaarde: de waarde van het langtijdgemiddeld beoordelingsniveau voor geluid tussen 07.00 tot 19.00 uur op de gevel van een geluidsgevoelig object als bedoeld in artikel 11.1 van de Wet milieubeheer, vermeerderd met een eventuele toeslag voor geluid met een impulskarakter, bepaald volgens de Handleiding meten en rekenen industrielawaai, internetuitgave 2004; distributienet voor warmte: collectief circulatiesysteem voor het transport van warmte door een circulerend medium voor verwarming of warmtapwater; doorgang: toegang, uitgang of doorlaatopening voor personen van een bouwwerk of van een gedeelte daarvan; erf: erf als bedoeld in bijlage II bij het Besluit omgevingsrecht; extra beschermde vluchtroute: buiten een brandcompartiment gelegen gedeelte van een beschermde vluchtroute; functiegebied: gebruiksgebied of een gedeelte daarvan, waar de voor die gebruiksfunctie kenmerkende activiteiten, niet zijnde het verblijven van personen, plaatsvinden; functieruimte: in een functiegebied gelegen ruimte; gebruiksfunctie: gedeelten van een of meer bouwwerken die dezelfde gebruiksbestemming hebben en die tezamen een gebruikseenheid vormen; gebruiksgebied: vrij indeelbaar gedeelte van een gebruiksfunctie waar voor de gebruiksfunctie kenmerkende activiteiten plaatsvinden, dat bestaat uit een of meer op dezelfde bouwlaag gelegen ruimten gelegen in een brandcompartiment die niet door een dragende scheidingsconstructie van elkaar zijn gescheiden en die geen toiletruimte, badruimte, technische ruimte of verkeersruimte zijn, tenzij die ruimte zelf een functieruimte is; gebruiksoppervlakte: gebruiksoppervlakte als bedoeld in NEN 2580; 21 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 21 09-09-14 16:45

I 1.1 algemeen gecorrigeerde loopafstand: loopafstand waarbij constructieonderdelen die geen onderdeel uitmaken van de bouwconstructie buiten beschouwing worden gelaten, waarbij de loopafstand voor zover deze door een gebruiksgebied voert met 1,5 wordt vermenigvuldigd; geharmoniseerde norm: norm als bedoeld in artikel 2, elfde lid, van de verordening bouwproducten; geharmoniseerde technische specificatie: specificatie als bedoeld in artikel 2, tiende lid, van de verordening bouwproducten; herziene richtlijn energieprestatie gebouwen: richtlijn 2010/31/EU van het Europees Parlement en de Raad van 19 mei 2010 betreffende de energieprestatie van gebouwen (herschikking) (PbEU L153/13); hoge spanning: nominale wisselspanning van meer dan 1.000 volt, hetzij een nominale gelijkspanning van meer dan 1.500 volt; installatie: voor het functioneren van een bouwwerk of een gedeelte daarvan noodzakelijke voorziening van niet-bouwkundige aard; integraal toegankelijke badruimte: badruimte in een toegankelijkheidssector; integraal toegankelijke toiletruimte: toiletruimte in een toegankelijkheidssector; inwendige scheidingsconstructie: constructie die de scheiding vormt tussen twee voor personen toegankelijke besloten ruimten van een gebouw, waaronder begrepen de op die constructie aansluitende delen van andere constructies, voor zover die delen van invloed zijn op het voldoen van die scheidingsconstructie aan een bij of krachtens dit besluit gegeven voorschrift; klimlijn: denkbeeldige, vloeiend verlopende lijn die de voorkanten van de treden van een trap met elkaar verbindt; koelsysteem: technisch bouwsysteem met als doel het koelen van een ruimte binnen een gebouw of gedeelte daarvan, door middel van het toevoeren van koude of het ontvochtigen van de lucht of een combinatie van beide; lage spanning: nominale wisselspanning van niet meer dan 1.000 volt, hetzij nominale gelijkspanning van niet meer dan 1.500 volt; leefzone: gedeelte van een verblijfsgebied waarbij de ruimte gelegen binnen 1 m van een uitwendige scheidingsconstructie, binnen 0,2 m van een inwendige scheidingsconstructie en hoger gelegen dan 1,8 m boven de vloer buiten beschouwing blijft; lift: lift als bedoeld in artikel 1 van het Warenwetbesluit liften bestemd voor personen; lifttoegang: doorgang van een liftschacht voor het bereiken van een kooi van een lift; loopafstand: afstand, gemeten langs een denkbeeldige, kortst realiseerbare lijn tussen twee punten, waarover op een afstand van ten minste 0,3 m van constructieonderdelen kan worden gelopen en waarbij de loopafstand over een trap samenvalt met de klimlijn; lozingstoestel: toestel met een mogelijkheid voor aansluiting op de afvoervoorziening voor huishoudelijk afvalwater; 22 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 22 09-09-14 16:45

algemeen I 1.1 meetniveau: hoogte van het aansluitende terrein, gemeten ter plaatse van de toegang van het gebouw; milieugevaarlijke stoffen: gevaarlijke stoffen als bedoeld in het Activiteitenbesluit milieubeheer; NEN: door de Stichting Nederlands Normalisatie-instituut uitgegeven norm; NEN-EN: door de Europese Commissie voor Normalisatie geharmoniseerde norm; nevenfunctie: gebruiksfunctie die ten dienste staat van een andere gebruiksfunctie; nominale belasting: maximale belasting van een verbrandingstoestel, bepaald op basis van de calorische bovenwaarde van de brandstof waarvoor dat toestel is ingericht; nooddeur: deur die uitsluitend is bestemd om te vluchten; NVN: door de Stichting Nederlands Normalisatie-instituut uitgegeven voornorm; open erf: onbebouwd deel van een erf; permanente vuurbelasting: volgens NEN 6090 bepaalde vuurbelasting van de brandbare materialen in de constructieonderdelen van een bouwwerk of van een daarin gelegen ruimte, dan wel de constructieonderdelen die dat bouwwerk of die ruimte begrenzen; permanente vuurlast: product van de permanente vuurbelasting van een ruimte of een groep van ruimten en de volgens NEN 2580 bepaalde netto-vloeroppervlakte van het beschouwde gedeelte van het bouwwerk; plasbrandaandachtsgebied: gebied als bedoeld in het Besluit externe veiligheid transportroutes; prestatieverklaring: verklaring als bedoeld in artikel 4, eerste lid, van de verordening bouwproducten; RAL: door het RAL Deutsches Institut für Gütesicherung und Kennzeichnung gestandaardiseerde kleurcode; rechtens verkregen niveau: niveau dat het gevolg is van de toepassing op enig moment van de relevante op dat moment van toepassing zijnde technische voorschriften en dat niet lager ligt dan het niveau van de desbetreffende voorschriften voor een bestaand bouwwerk en niet hoger dan het niveau van de desbetreffende voorschriften voor een te bouwen bouwwerk; rookklasse: Europese brandklasse als bedoeld in NEN-EN 13501-1, onderdeel Additional classifications for smoke production; rijbaan: rijbaan als bedoeld in artikel 1 van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990; stookplaats: opstelplaats voor een verbrandingstoestel dat bestemd is voor open verbranding van vaste brandstoffen; subbrandcompartiment: gedeelte van een bouwwerk dat binnen de begrenzing van een brandcompartiment ligt of daarmee samenvalt, bestemd voor beperking van verspreiding van rook of verdere beperking van het uitbreidingsgebied van brand; 23 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 23 09-09-14 16:45

I 1.1 algemeen systeemrendement: verhouding tussen de door het technisch bouwsysteem nuttig geleverde energie voor het doelmatig functioneren van dat systeem en de door dat systeem aangewende primaire energie; technisch bouwsysteem: gebouwgebonden samenstelling van alle bestanddelen van een installatie, waaronder de isolatiekenmerken daarvan, die is bedoeld voor het verwarmen, koelen, ventileren, of het voorzien van warmtapwater, of een combinatie daarvan, van een gebouw of een gedeelte daarvan; technische ruimte: ruimte voor het plaatsen van de apparatuur, noodzakelijk voor het functioneren van het bouwwerk, waaronder in ieder geval begrepen een meterruimte, een liftmachineruimte en een stookruimte; terrein: bij een bouwwerk behorend onbebouwd perceel, of een gedeelte daarvan, niet zijnde een erf; toegankelijkheidssector: voor personen met een fysieke functiebeperking zelfstandig bruikbaar en toegankelijk gedeelte van een gebouw; trappenhuis: verkeersruimte waarin een trap ligt; tunnelbuislengte: lengte van het omsloten gedeelte van een tunnelbuis; tunnellengte: lengte van de wegtunnelbuis met de grootste tunnelbuislengte; uitgang van een gebruiksfunctie: uitgang tot het aansluitende terrein, een gemeenschappelijke verkeersruimte, een gemeenschappelijk verblijfsgebied of een ruimte van een andere gebruiksfunctie, ter plaatse waarvan een route eindigt die begint in een punt in een niet-gemeenschappelijk verblijfsgebied en uitsluitend voert door niet-gemeenschappelijke ruimten van de gebruiksfunctie; uitwendige scheidingsconstructie: constructie die de scheiding vormt tussen een voor personen toegankelijke besloten ruimte van een gebouw en de buitenlucht, de grond of het water, waaronder begrepen de op die constructie aansluitende delen van andere constructies, voor zover die delen van invloed zijn op het voldoen van die scheidingsconstructie aan een bij of krachtens dit besluit gegeven voorschrift; V: door de Hoofdcommissie voor de Normalisatie uitgegeven leidraad; veiligheidsroute: gedeelte van een extra beschermde vluchtroute dat voert door een niet besloten ruimte en aansluitend daarop door een ruimte die in de vluchtrichting uitsluitend kan worden bereikt vanuit een niet besloten ruimte; veiligheidsvluchtroute: gedeelte van een extra beschermde vluchtroute dat voert door een niet besloten ruimte en aansluitend daarop door een ruimte die uitsluitend kan worden bereikt vanuit niet besloten ruimten; veiligheidszone: gebied langs of binnen een basisnetroute waar het plaatsgebonden risico meer bedraagt of kan bedragen dan 10-6 ; ventilatiesysteem: technisch bouwsysteem, geen onderdeel uitmakend van een verwarmings- of koelsysteem, dat verse lucht toevoert of verontreinigde binnenlucht afvoert, of een combinatie daarvan; verblijfsgebied: gebruiksgebied of een gedeelte daarvan voor het verblijven van personen; verblijfsruimte: in een verblijfsgebied gelegen ruimte voor het verblijven van personen; 24 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 24 09-09-14 16:45

algemeen I 1.1 vergunning voor brandveilig gebruik: vergunning voor brandveilig gebruik als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder d, van de Wabo; vergunning voor het bouwen: vergunning voor een bouwactiviteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder a, van de Wabo; verkeersroute: route die begint bij een doorgang van een ruimte, uitsluitend voert over vloeren, trappen of hellingbanen en eindigt bij de doorgang van een andere ruimte; verkeersruimte: ruimte bestemd voor het bereiken van een andere ruimte, niet zijnde een ruimte in een verblijfsgebied of in een functiegebied, een toiletruimte, een badruimte of een technische ruimte; verordening bouwproducten: verordening van het Europees parlement en de Raad van 9 maart 2011 tot vaststelling van geharmoniseerde voorwaarden voor het verhandelen van bouwproducten en tot intrekking van Richtlijn 89/106/EEG van de Raad (305/2011/EU, PbEU L88); verpakkingsgroep: verpakkingsgroep als bedoeld in de op 30 september 1957 te Genève tot stand gekomen Europese overeenkomst betreffende het internationale vervoer van gevaarlijke goederen over de weg (Trb. 1959, 171); verwarmingssysteem: technisch bouwsysteem waarin warmte wordt opgewekt, gedistribueerd of afgegeven of een combinatie daarvan; vluchtroute: route die begint in een voor personen bestemde ruimte, uitsluitend voert over vloeren, trappen of hellingbanen en eindigt op een veilige plaats, zonder dat gebruik behoeft te worden gemaakt van een lift; voor personen bestemde vloer of ruimte: vloer of ruimte waarvan het kenmerkende gebruik verbonden is met de aanwezigheid van personen; vrije breedte: kleinste afstand tussen constructieonderdelen aan weerskanten van een doorgang; vrije hoogte: vrije hoogte als bedoeld in NEN 2580; vuurbelasting: hoeveelheid warmte die vrijkomt per eenheid vloeroppervlakte bij verbranding van alle in een gebouw of een daarin gelegen ruimte aanwezige brandbare materialen; Wabo: Wet algemene bepalingen omgevingsrecht; warmtapwatersysteem: technisch bouwsysteem waarin warmtapwater wordt opgewekt, gedistribueerd of afgegeven of een combinatie daarvan; warmteplan: besluit van de gemeenteraad inzake de aanleg van een distributienet voor warmte in een bepaald gebied, waarin voor een periode van ten hoogste 10 jaar, uitgaande van het voor die periode geplande aantal aansluitingen op dat distributienet, de mate van energiezuinigheid en bescherming van het milieu, gebaseerd op de energiezuinigheid van dat distributienet en het opwekkingsrendement van de over dat distributienet getransporteerde warmte, bij aansluiting op dat distributienet is opgenomen; weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag: kortste tijd die een brand nodig heeft om zich uit te breiden van een ruimte naar een andere ruimte; 25 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 25 09-09-14 16:45

I 1.1 algemeen wegtunnel: tunnel of tunnelvormig bouwwerk uitsluitend dan wel mede bestemd voor motorrijtuigen als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onder c, van de Wegenverkeerswet 1994; wegtunnelbuis: gedeelte van een wegtunnel voor een rijbaan; wet: Woningwet. 2. Voor de toepassing van de bij of krachtens dit besluit gegeven voorschriften wordt voorts verstaan onder: bijeenkomstfunctie: gebruiksfunctie voor het samenkomen van personen voor kunst, cultuur, godsdienst, communicatie, kinderopvang, het verstrekken van consumpties voor het gebruik ter plaatse of het aanschouwen van sport; bouwwerk geen gebouw zijnde: bouwwerk of gedeelte daarvan, voor zover dat geen gebouw of onderdeel daarvan is; celfunctie: gebruiksfunctie voor dwangverblijf van personen; gezondheidszorgfunctie: gebruiksfunctie voor medisch onderzoek, verpleging, verzorging of behandeling; industriefunctie: gebruiksfunctie voor het bedrijfsmatig bewerken of opslaan van materialen en goederen, of voor agrarische doeleinden; kantoorfunctie: gebruiksfunctie voor administratie; logiesfunctie: gebruiksfunctie voor het bieden van recreatief verblijf of tijdelijk onderdak aan personen; onderwijsfunctie: gebruiksfunctie voor het geven van onderwijs; overige gebruiksfunctie: niet in dit lid benoemde gebruiksfunctie voor activiteiten waarbij het verblijven van personen een ondergeschikte rol speelt; sportfunctie: gebruiksfunctie voor het beoefenen van sport; winkelfunctie: gebruiksfunctie voor het verhandelen van materialen, goederen of diensten; woonfunctie: gebruiksfunctie voor het wonen. 3. Voor de toepassing van de bij of krachtens dit besluit gegeven voorschriften wordt voorts verstaan onder: bijeenkomstfunctie voor kinderopvang: bijeenkomstfunctie voor het bedrijfsmatig opvangen, verzorgen, opvoeden en begeleiden van kinderen die het basisonderwijs nog niet hebben beëindigd, niet zijnde gastouderopvang als bedoeld in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen; cel: voor een enkel persoon of een afzonderlijke groep personen bestemd gedeelte van een celfunctie; lichte industriefunctie: industriefunctie waarin activiteiten plaatsvinden, waarbij het verblijven van personen een ondergeschikte rol speelt; lichte industriefunctie voor het bedrijfsmatig houden van dieren: lichte industriefunctie waarin dieren als bedoeld in bijlage II bij het Besluit houders van dieren, worden gehouden; logiesfunctie met 24-uurs bewaking: logiesfunctie waarbij 24 uur per dag een functionaris aanwezig is in het logiesgebouw, op het eigen perceel of op een loopafstand van ten hoogste 100 m vanaf de toegang van het logiesgebouw, mits die 26 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 26 09-09-14 16:45

algemeen I 1.1 functionaris in geval van een calamiteit wordt gealarmeerd door de bij de logiesfunctie behorende ontruimingsinstallatie; logiesgebouw: gebouw of gedeelte van een gebouw, waarin meer dan een logiesverblijf ligt, dat is aangewezen op een gezamenlijke verkeersroute; logiesverblijf: voor een enkel persoon of een afzonderlijke groep personen bestemd gedeelte van een logiesfunctie; overige gebruiksfunctie voor het personenvervoer: overige gebruiksfunctie die bestemd is voor aankomst of vertrek van vervoermiddelen ten behoeve van weg-, spoorweg-, water- of luchtverkeer van personen; wooneenheid: gedeelte van een woonfunctie voor kamergewijze verhuur dat bestemd is voor afzonderlijke bewoning; woonfunctie voor kamergewijze verhuur: niet-gemeenschappelijk deel van een woonfunctie waarin zich vijf of meer wooneenheden bevinden; woonfunctie voor zorg: woonfunctie waarbij aan de bewoners professionele zorg wordt verleend met een vanuit het zorgaanbod georganiseerde koppeling tussen wonen en zorg in een daarvoor bestemde en uitgeruste woonfunctie; woongebouw: gebouw of gedeelte daarvan met uitsluitend woonfuncties of nevenfuncties daarvan, waarin meer dan een woonfunctie ligt die is aangewezen op een gemeenschappelijke verkeersroute; woonwagen: woonfunctie op een perceel bestemd voor het plaatsen van een woonwagen. 4. Voor de toepassing van de bij of krachtens dit besluit gegeven voorschriften wordt in een tabel verstaan onder: : dit lid is niet van toepassing; *:. het hele artikel is van toepassing; :. alle waarden kleiner dan of gelijk aan de achter dit teken aangegeven waarde; > :. alle waarden groter dan de achter dit teken aangegeven waarde; :. alle waarden groter dan of gelijk aan de achter dit teken aangegeven waarde; g.o.: gebruiksoppervlakte; wbdbo:. weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag. Artikel 1.2 Aantal personen 1. In een bouwwerk of gedeelte daarvan zijn niet meer personen aanwezig dan het aantal personen waarvoor het bouwwerk of gedeelte daarvan overeenkomstig dit besluit is bestemd. 2. Bij een aanvraag om vergunning voor het bouwen wordt onverminderd het eerste lid uitgegaan van een bezetting in personen per m 2 verblijfsgebied, die niet lager is dan de in tabel 1.2 aangegeven bezetting. 27 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 27 09-09-14 16:45

I 1.1 algemeen Tabel 1.2 gebruiksfunctie ten minste aan te houden aantal personen per m 2 verblijfsgebied 1 Woonfunctie nvt 2 Bijeenkomstfunctie a voor het aanschouwen van sport 0,3 b andere gebruiksfunctie 0,125 3 Celfunctie a voor bezoekers 0,125 b andere celfunctie 0,05 4 Gezondheidszorgfunctie a met bedgebied 0,125 b andere gezondheidszorgfunctie 0,05 5 Industriefunctie nvt 6 Kantoorfunctie 0,05 7 Logiesfunctie 0,05 8 Onderwijsfunctie 0,125 9 Sportfunctie nvt 10 Winkelfunctie nvt 11 Overige gebruiksfunctie nvt 12 Bouwwerk geen gebouw zijnde nvt Artikel 1.3 Gelijkwaardigheidsbepaling 1. Aan een in hoofdstuk 2 tot en met 7 gesteld voorschrift behoeft niet te worden voldaan indien het bouwwerk of het gebruik daarvan anders dan door toepassing van het desbetreffende voorschrift ten minste dezelfde mate van veiligheid, bescherming van de gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en bescherming van het milieu biedt als is beoogd met de in die hoofdstukken gestelde voorschriften. 2. Een gelijkwaardige oplossing als bedoeld in het eerste lid wordt bij het gebruik van het bouwwerk in stand gehouden. 3. Een in het eerste lid bedoelde gelijkwaardige oplossing voor een aansluiting op het distributienet voor warmte als bedoeld in artikel 6.10, derde lid, heeft ten minste dezelfde mate van energiezuinigheid en bescherming van het milieu als wordt bereikt met de in het warmteplan voor die aansluiting opgenomen mate van energiezuinigheid en bescherming van het milieu. Artikel 1.4 Gemeenschappelijk en gezamenlijk 1. Voor de toepassing van voorschriften gesteld bij of krachtens dit besluit is een bouwwerk, een ruimte, een voorziening, of een gedeelte daarvan naar keuze een gemeenschappelijk of niet-gemeenschappelijk, tenzij anders is bepaald. 2. Voor de toepassing van voorschriften gesteld bij of krachtens dit besluit wordt een gedeelte van een bouwwerk, een ruimte of een voorziening die ten dienste staat van meer dan een gebruiksfunctie, aangemerkt als gemeenschappelijk. Een zoda- 28 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 28 09-09-14 16:45

ce-markeringen en kwaliteitsverklaringen I 1.3 nig gedeelte, een zodanige ruimte of een zodanige voorziening maakt, met uitzondering van een nevenfunctie, voor de toepassing van dit besluit deel uit van alle daarop aangewezen gebruiksfuncties. 3. Voor de toepassing van voorschriften gesteld bij of krachtens dit besluit wordt een gedeelte van een woonfunctie, een celfunctie of een logiesfunctie of een ruimte of voorziening die ten dienste staat van die gebruiksfunctie, gebruikt door meer dan een wooneenheid, cel of logiesverblijf in die gebruiksfunctie, aangemerkt als gezamenlijk. 1.2 Toepassing normen en certificatie- en inspectieschema s Artikel 1.5 Toepassing normen en certificatie- en inspectieschema s 1. Bij ministeriële regeling kunnen voorschriften worden gegeven over de toepassing van een in dit besluit genoemde norm. 2. Indien bij of krachtens dit besluit een NEN-EN is aangewezen waarvoor een nationale bijlage is vastgesteld, is bedoeld deze NEN-EN inclusief deze bijlage. 3. Bij ministeriële regeling kunnen voorschriften worden gegeven over de toepassing van een in dit besluit genoemd certificatie- of inspectieschema. 1.3 CE-markeringen en kwaliteitsverklaringen Artikel 1.6 In de handel brengen Het is verboden een bouwproduct in de handel te brengen waarvoor overeenkomstig de verordening bouwproducten een geharmoniseerde norm is vastgesteld en de coexistentieperiode met betrekking tot die norm is afgelopen, indien dat product niet is voorzien van de daarop betrekking hebbende CE-markering.1.7 [Vervallen per 22-11- 2013] Artikel 1.8 Toepassing CE-markering en kwaliteitsverklaringen 1. Indien een bouwproduct, waarop een CE-markering is aangebracht, aan bepaalde prestaties moet voldoen zodat het bouwwerk waarin het wordt toegepast voldoet aan een bij of krachtens dit besluit gestelde eis, is aan die eis voldaan indien het bouwproduct is toegepast overeenkomstig een op die eis toegesneden prestatieverklaring. 2. Indien een bouwproduct aan bepaalde prestaties die niet onder een geharmoniseerde norm vallen moet voldoen zodat het bouwwerk waarin het wordt toegepast voldoet aan een bij of krachtens dit besluit gestelde eis, is aan die eis voldaan indien het bouwproduct is toegepast overeenkomstig een op die eis toegesneden kwaliteitsverklaring. 3. Indien een bouwproces aan bepaalde prestaties moet voldoen zodat het bouwwerk waarin het wordt uitgevoerd voldoet aan een bij of krachtens dit besluit gestelde eis, is aan die eis voldaan indien het bouwproces is toegepast overeenkomstig een op die eis toegesneden kwaliteitsverklaring. 4. Een prestatieverklaring wordt in de Nederlandse taal verstrekt. 29 Bouwbesluit 2012 com en toelichting Boek.indb 29 09-09-14 16:45