Goede namiddag! Dispersielakken, wat is de meerwaarde? Benedict Van Gansbeke Product Manager Inks & Chemicals
Eerst iets over overdrukvernis Ruwweg gezegd: inkt zonder pigment Bevat olie voor de wegslag (fysische droging) en hars voor de oxidatieve droging (chemische droging). Droging net zoals inkt!
Eerst iets over overdrukvernis Er worden geen speciale eisen (echtheden) gesteld aan de inkt waarover wordt vernist Beeldwerking via de gewone offsetplaat Min of meer vergeling naargelang het type Beste effect nat op droog maar nat in nat kan ook Geen laktoren nodig
Droging overdrukvernis
Terug naar dispersielak: de voordelen Breed gamma van mat tot hoogglans (alsook speciale lakken zoals UVprimer, blisterlak, enz.) Geen vergeling Reukloos eindprodukt Hoge stapels bij maximale druksnelheid mogelijk Maakt snelle afwerking mogelijk (concurrentieel voordeel) Schuurvastheid / bescherming drukwerk Speciale effecten mogelijk: Iriodin, Heidelberg Saphira Drip-Off
Verbruik en kostprijs lak tegenover overdrukvernis Inktlaagdikte overdrukvernis 1.5 g/m 2 Formaat 52 x 72 cm of nog 1 vel = 0.37 m 2 /vel Verbruik/vel = 0.37 x 1.5 = 0.555 g/vel Kostfactor overdrukvernis = 100 Kost overdrukvernis = 0.56 x 100 = 56/1000 vel
Verbruik en kostprijs lak tegenover overdrukvernis Laklaagdikte dispersielak = ca. één derde van anilox schepvolume Anilox 9 cm 3 /m 2 draagt ongeveer 3 g/m 2 over (nat) Verbruik/vel = 0.37 x 3 = 1.11 g/vel Kostfactor lak = 33 Kost lak = 1.11 x 33 = 37/1000vel Anilox 13 cm 3 /m 2 draagt ongeveer 4 g/m 2 over (nat) Verbruik/vel = 0.37x 4 = 1.48 g/vel Kostfactor lak = 33 Kost lak= 1.48 x 33 = 49/1000vel Verschil in kostprijs uiteindelijk kleiner dan het lijkt!
Verschillende machineconfiguraties met overdrukvernis of dispersielak Aankoopprijs 4-kleurenpers = 100 Uurkostprijs 4-kleurenpers = 1 Voordelen Relatief beperkte investering 4-kleurendruk in 1 doorgang mogelijk Relatief korte pers Eenvoudige bediening Beperkingen Geen mogelijkheid tot drukken van bijkomende Pantonekleur in 1 doorgang Geen mogelijkheid tot drukken van overdrukvernis in 1 doorgang Geen mogelijkheid tot drukken van lak in 1 doorgang Wachttijd om drukwerk af te werken Wachttijd voor tweede doorgang
Verschillende machineconfiguraties met overdrukvernis of dispersielak Aankoopprijs 5-kleurenpers = 117 Uurkostprijs 5-kleurenpers = 1,14 Voordelen 4-kleurendruk + Pantonekleur in 1 doorgang mogelijk 4-kleurendruk + overdrukvernis in 1 doorgang mogelijk Relatief korte pers Eenvoudige bediening Bij tweede doorgang kan eerste toren worden gebruikt om poeder weg te halen Beperkingen Geen mogelijkheid tot drukken van lak in 1 doorgang Wachttijd om drukwerk af te werken Wachttijd voor tweede doorgang Bij 4-kleurendruk geen optimale persbenutting
Verschillende machineconfiguraties met overdrukvernis of dispersielak Aankoopprijs 4-kleurenpers + laktoren, drogers en verlengde uitleg = 133 Uurkostprijs 4-kleurenpers + laktoren, drogers en verlengde uitleg = 1,28 Voordelen 4-kleurendruk + dispersielak in 1 doorgang mogelijk Minder poederen Geen wachttijd tweede doorgang Geen wachttijd voor afwerking Beperkingen Geen mogelijkheid tot drukken van bijkomende Pantonekleur in 1 doorgang Lange machine, groter vloeroppervlak noodzakelijk Bijkomende kennis van drukker vereist Hoog elektriciteitsverbruik Meestal wordt gelakt ook al wordt deze niet door de klant betaald
Verschillende machineconfiguraties met overdrukvernis of dispersielak Aankoopprijs 5-kleurenpers + laktoren, drogers en verlengde uitleg = 149 Uurkostprijs 5-kleurenpers + laktoren, drogers en verlengde uitleg = 1,42 Voordelen 4-kleurendruk + Pantonekleur + dispersielak in 1 doorgang mogelijk Minder poederen Geen wachttijd tweede doorgang Geen wachttijd voor afwerking Speciale effecten mogelijk (vb.: Dripp Off) Beperkingen Lange machine, groter vloeroppervlak noodzakelijk Bijkomende kennis van drukker vereist Hoog elektriciteitsverbruik Meestal wordt gelakt ook al wordt deze niet door de klant betaald Bij 4-kleurendruk geen optimale persbenutting
Conclusie Een eenduidige ideale machineconfiguratie bestaat niet, alles hangt af van: Reeds aanwezige toepassingen of voorziene toepassingen Beschikbaar budget Beschikbare kennis Beschikbare plaats Beschikbare elektriciteit Algemeen kan worden gesteld dat: Een 4-kleurenpers ideaal is om vierkleurenwerk te drukken Een 5-kleurenpers flexibeler is dan een 4-kleurenpers met lak Het aantal mogelijke toepassingen aanzienlijk verhoogt bij een 5-kleurenpers met lak aankoopprijs uurkostprijs 4-kleurenpers 100 1 5-kleurenpers 117 1.14 4-kleurenpers + lak 133 1.28 5-kleurenpers + lak 149 1.42
Samenstelling dispersielak Hars oplossing (glans) Amines: vb.: ammoniak (typische geur/ basische ph) Polymeer dispersie (hard-flexibel) Wax (schuurvastheid) Benattingsmiddelen Ontschuimer Additieven (slip/ anti slip,...) Eventueel matteringsmiddel H 2 0 (n.b.: droge stof gehalte lak = 40-45%) hars polymeer dispersie
Harsen Hoe meer hars hoe hoger de glans! Maar hoe meer hars, hoe slechter de wet block resistance hoe trager de droging hoe slechter de schuurvastheid Daarom zal een recto-verso lak steeds minder hars bevatten en minder glanzen dan een recto lak
Viscositeit Viscositeit: uitgedrukt in seconden, namelijk de uitlooptijd uit een 4mm-DIN-beker bij een laktemperatuur van 20 C. Viscositeit is temperatuurafhankelijk. Hoe warmer, hoe lager de lakviscositeit Standaardviscositeit: tussen 35 en 45 seconden Voor recto-verso lakken: niet hoger dan 45 seconden
Invloed van temperatuur op viscositeit 24 C 36 seconden 22 C 38 seconden 20 C 40 seconden 18 C 42 seconden 16 C 44 seconden meetwaarden van AQUACOAT GLOSS 7304
Invloed van viscositeit Lage viscositeit geeft dunne lakfilm Risico op inktopbouw op rubberdoek Hogere viscositeit geeft dikkere lakfilm Ongelijkmatige lakfilm Risico op blocking bij recto-verso
Lak verdunnen of viscositeit verlagen? Lak wordt steeds op de juiste viscositeit (40 seconden) geleverd Van meer dan 40 seconden naar 40 seconden: gebruik puur water Van 40 seconden naar een lagere viscositeit: gebruik een premix oplossing van water/ipa 1:1 0.1% toevoeging geeft 1 s viscositeitsverlaging! valkuil Additief van 1 liter water op een vat van 120 kg verlaagt de viscositeit met 10 seconden! Let op restwater in de leidingen!
Droging van dispersielak Droge stof gehalte tussen 40 en 45 % Fysische droging: absorptie en verdamping van water Opgeloste harsen en polymeren smelten samen tot een lakfilm In de uitleg bevat de laklaag nog 10-20 % water
Droging van dispersielak
Droging van dispersielak Onderscheid tussen insteltemperatuur machine en stapeltemperatuur: Stapeltemperatuur is de temperatuur binnenin de stapel. Werd/wordt gemeten met een steekthermometer (zogenaamd zwaard ) Insteltemperatuur wordt gemeten d.m.v. infraroodsensor bovenaan de stapel. Deze kan gemakkelijk 10 C hoger zijn dan de stapeltemperatuur De juiste insteltemperatuur is deze waarbij de vellen handdroog uit de machine komen valkuil Stapeltemperatuur en insteltemperatuur niet met elkaar verwarren
Droging van dispersielak Er is géén specifieke minimum insteltemperatuur om lak te laten drogen Bij het recto-verso lakken stelt men de insteltemperatuur voor de verso 1-2 C hoger in dan bij de recto kant valkuil Bij recto-verso lakken is er een bovengrens qua stapeltemperatuur. Deze mag niet boven de 30 C (reden: blocking) Voorbeeld: Recto insteltemperatuur 36 C Verso insteltemperatuur 38 C Stapeltemperatuur 28 C
Droging van dispersielak IR-droger zo laag mogelijk zetten Warme luchtdrogers op gemiddelde temperatuur, maar maximale blaaskracht valkuil IR-droger te hoog zetten
Waarom IR-droger zo laag mogelijk? IR-straling warmt het drukvel op valkuil IR-straling versnelt de oxidatieve droging van de inkt met bijhorende warmteontwikkeling: extra opwarmen stapel De stapel warmt verder op gedurende de volgende uren met als gevolg meer risico op kleven (blocking)
valkuil Blocking Begrip: wet block resistance Weerstand tegen vochtigheid Verhindert zogenaamd blocking (aan elkaar kleven van de vellen) wanneer de beide gelakte zijden elkaar raken in de stapel Meest belangrijke eigenschap van een recto-verso lak Bij recto-verso lakken een recto-verso geschikte lak gebruiken
valkuil Wat is cracking (craqueleren)? Barsten in de lakfilm Door verschil in drogingssnelheid tussen lak en inkt Meest kritisch op slecht absorberende drukdragers Meest kritisch op plaatsen met hoge inktbezetting Meestal enkel bovenste deel van de stapel
Vermijden van cracking (craqueleren) IR verminderen indien mogelijk Druksnelheid verhogen indien mogelijk Kies een lak met anti-cracking eigenschappen zoals de Aquacoat 7321 (flexibele lak op basis van zachte polymeerdispersies)
Iets over de andere drukparameters Drukdrager Inkt Rubberdoek / polymeerplaat Lakreiniger Poeder Vochtwatertoevoegmiddel
Drukdrager Van zeer grote invloed op de glans, droging, schuurvastheid en wet block resistance Men kan nooit een glanswaarde in punten geven van een lak alleen, maar altijd van een lak/papiercombinatie
valkuil Verkleuring van de inkt Welke eisen worden aan de inkt gesteld? Echtheden: Alcali + Alcohol + Nitro +
Rubberdoek of polymeerplaat? Beide zijn geschikt Polymeerplaat: Flint Group Nyloflex Seal F (foliebasis) Flint Group Gold A (aluminiumbasis) Afstripbaar rubberdoek: Conti Air Stratos valkuil Gebruik zeker geen oude rubberdoeken. Door het gebruik is het oppervlak inktvriendelijk geworden. Benattingsproblemen of opbouw van inkt op de rubberdoek zijn dan mogelijk.
Welk reinigingsmiddel? Anchor Coat Remove Watergebaseerd, verdunnen met water mogelijk Mild maar effectief: geen opzwellen van polymeerplaten of plastic onderdelen Geschikt voor reinigen van rubberdoeken, polymeerplaten, plastic onderdelen, het hele circuit en de anilox rol valkuil Een conventioneel solventgebaseerd wasmiddel kan inktopbouw op de rubberdoek veroorzaken
Welk poeder? Best een poeder met een hydrofoob laagje gecoat zetmeel Vb.: KSL type S5/WL Poeder blijft drijven op de lakfilm valkuil Gebruik nooit wateroplosbaar poeder op suikerbasis (L3) Bron :
Invloed van het vochtwatertoevoegmiddel Veel doseerders werken onnauwkeurig. Dus opgelet met overdosering Overdosering heeft als consequentie dat meer weinig-vluchtige bestanddelen in de inkt worden opgelost (glycol, glycerine) valkuil Door vrijkomen van deze chemische stoffen tijdens de oxidatieve droging wordt de laklaag aangetast (weker gemaakt) zodat er kans is op kleven (blocking)
Heidelberg Saphira Drip-Off Wat: Een systeem waarbij zonder dure flexoplaat (hoogdrukprincipe) mat-glans effecten kunnen gecreëerd worden Principe: Gebaseerd op het verschil in oppervlaktespanning tussen speciaal daarvoor ontwikkelde matte Drip-Off oliegebaseerde overdrukvernis en Drip-Off glans dispersielak Machineconfiguratie: Extra druktoren + laktoren met kamerrakelsysteem
Drip-Off machineconfiguratie
Heidelberg Saphira Drip-Off Hoe gaat men te werk? De matte Drip-Off overdrukvernis met lage oppervlaktespanning wordt via de extra toren d.m.v. een gewone offsetplaat aangebracht overal waar men géén glanseffect wenst Daarover wordt in volvlak de Drip-Off glanzende dispersielak aangebracht. Deze heeft een hogere oppervlaktespanning
Heidelberg Saphira Drip-Off Een goede benatting van een oppervlak bekomt men als de benattende vloeistof een zo laag mogelijke oppervlaktespanning heeft en de ondergrond een hogere en liefst zo hoog mogelijke oppervlaktespanning Het Drip-Off systeem gaat uit van het tegenovergestelde Aangezien de matte overdrukvernis een lage oppervlaktespanning heeft zal de glanslak deze matte zones niet goed kunnen benatten en zal de lak op deze plaatsen samentrekken en parelen Op de plaatsen zonder matte overdrukvernis spreidt de lak zich wél mooi uit en zorgt deze voor een glanseffect Op de plaatsen waar matte overdrukvernis zit ligt de lak gepareld en behoudt men het mat effect High gloss Hierdoor ontstaat een mooi glans-mat effect 1 = papier 2 = inkt 3 = drip-off matvernis 4 = drip-off glanslak dispersielak Matte vernis
Heidelberg Saphira Drip-Off Voordelen: Vrij eenvoudige manier om drukwerk te veredelen Men kan het prepress werk in huis doen (alles door CtP) Geen dure flexoplaat meer nodig Fijne details mogelijk Relatief goedkoop Goede schuurvastheid, ook op matte partijen Beperkingen: De matte vernis heeft de neiging te vergelen Duurdere vernis en lak Weinig gekend bij ontwerpers
Nu gaan we over naar de Heidelberg Saphira Drip-Off demo op de Heidelberg Speedmaster CD 74-5 LX