Zuid-West 380 kv West Van planvorming tot definitieve inpassing Het Ministerie van Economische Zaken en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu werken samen met TenneT TSO B.V. aan de Zuid-West 380 kv-verbinding.
Inleiding e afgelopen tien jaar is hard gewerkt aan de planvorming voor een nieuwe hoogspanningsverbinding tussen hoogspanningsstation Borssele en een nieuw te bouwen hoogspanningsstation in Tilburg. Eind 06 ligt het definitieve inpassingsplan voor het gedeelte Borssele Rilland ter inzage en TenneT hoopt in 07 te kunnen starten met de voorbereidende werkzaamheden. it document beschrijft de belangrijkste stappen die in de planvormingsprocedure zijn genomen nog eens kort. Impressie van de toepassing van een wintrack mast
Impressie van de toepassing van een wintrack mast Leveringszekerheid en verduurzaming: Nieuwe hoogspanningsverbinding in Zeeland Om ervoor te zorgen dat we in Nederland altijd gebruik kunnen maken van elektriciteit is vervanging en/of uitbreiding van het hoogspanningsnet soms nodig. In dat kader werken de ministeries van Economische Zaken (EZ) en Infrastructuur en Milieu (IenM) samen met TenneT aan een nieuwe 380 kv hoogspanningsverbinding tussen Borssele en Tilburg, ook bekend als het project Zuid-West 380 kv (ZW380). eze brochure gaat over het Zeeuwse deel van de verbinding tussen 380 kv station Borssele en 380 kv station Rilland: Zuid-West 380 kv West (ZW380 west). Twee deeltracés Het project ZW380 betreft een nieuwe hoogspanningsverbinding van Borssele naar de landelijke ring bij Tilburg. oor de komst van een nieuw 380 kv hoogspanningsstation in Rilland is het project opgedeeld in twee deeltracés: het tracé van Borssele naar Rilland (ZW380 west) en het tracé van Rilland naar Tilburg (ZW380 oost). Het westelijke tracédeel Borssele- Rilland wordt vooruitlopend op het tracédeel Rilland-Tilburg gerealiseerd. it is wenselijk om zo snel mogelijk onderhoud te kunnen uitvoeren en te kunnen voorzien in aansluit capaciteit voor grootschalige energieopwekking. Het meest concreet zijn de nieuwe windparken op zee, voor de kust van Zeeland. oor diverse ontwikkelingen heeft het deel ZW380 oost vertraging opgelopen. oor het opdelen heeft deze vertraging geen invloed op het tijdig realiseren van het deel ZW380 west. In de eerste helft van 06 is gestart met de voorbereidende werkzaamheden voor de bouw van het nieuwe 380 kv hoogspanningsstation in Rilland. 3
Huidige productie Productie Transportcapaciteit 00 MW 600 MW 500 Zuid-West 380kV West 000 500 000 500 0 Station Borssele 4 Nut en Noodzaak e nieuwe 380 kv hoogspanningsverbinding draagt bij aan het waarborgen van de leveringszekerheid van elektriciteit in Nederland. oordat in Zeeland veel elektriciteit wordt opgewekt en relatief weinig lokaal wordt verbruikt, wordt de huidige verbinding maximaal gebruikt voor het transporteren van de elektriciteit naar de rest van Nederland (en Noord West Europa). e nieuwe verbinding tussen Borssele en Rilland is nodig, omdat de bestaande hoogspanningsverbinding vol zit. Het huidige net in de regio Zuid-West zit aan haar maximum transportcapaciteit. Hierdoor kan er geen onderhoud meer worden uitgevoerd zonder productiebeperkingen met grote economische gevolgen. aarnaast is er onvoldoende aansluitcapaciteit beschikbaar voor nieuwe productie. e verbinding vormt ook een belangrijke schakel in de transitie naar duurzame energie. e elektriciteit die straks grootschalig wordt opgewekt op zee bij Borssele vindt zijn weg naar de rest van Nederland via de nieuwe 380 kv verbinding Borssele-Rilland. Procedure Het project is de eerste helft van 009 van start gegaan met de publicatie van de Startnotitie voor de m.e.r. Hierin is het zoekgebied bepaald en zijn uitgangspunten geformuleerd voor het onderzoek naar de milieueffecten. Na het advies van de commissie m.e.r. heeft het ministerie van Economische Zaken de Richtlijnen voor het opstellen van het Milieueffectrapport (MER) vastgesteld. In de periode die daarop volgde zijn tracé-alternatieven ontwikkeld. Voor deze tracé-alternatieven zijn de milieueffecten onderzocht en is op basis daarvan het Meest Milieuvriendelijke Alternatief (MMA) bepaald. Van deze alternatieven zijn bovendien de netstrategische effecten, de technische complexiteit, kosten en vrij te spelen gevoelige bestemmingen (woningen die uit de magneetveldzone verdwijnen van een bestaande verbinding waarmee de nieuwe verbinding wordt gecombineerd) in beeld gebracht. Na advies van de Zeeuwse overheden hebben de ministers van EZ en IenM in het voorjaar van 0 een keuze gemaakt voor een voorgenomen tracé. In de periode die daar op volgde is dit tracé verder uitgewerkt, en hebben, op basis van vele gesprekken met onder meer grondeigenaren en lokale/ regionale overheden optimalisaties en aanpassingen aan het tracé plaatsgevonden. In het voorjaar van 06 zijn het ontwerp inpassingsplan, het MER en de ontwerp uitvoeringbesluiten gepubliceerd en heeft een ieder hierop zienswijzen kunnen indienen. Op basis van het ontwerp inpassingsplan zijn in totaal 5 zienswijzen ingediend, waarvan 54 unieke en 3 reacties van overheden. e zienswijzen hebben onder meer geleid tot een aantal (kleinere) aanpassingen in het tracé. In december 06 zijn het definitieve inpassingsplan en de definitieve uitvoeringsbesluiten gepubliceerd. Hierop is beroep bij de Raad van State mogelijk.
Uitgangspunten Bij de ontwikkeling van nieuwe hoogspanningsverbindingen worden verschillende alternatieven ontwikkeld op basis van een aantal uitgangspunten: Ruimtelijke functies in het gebied 3 (net)technische uitgangspunten Het vermijden van de bebouwde kom (gevoelige Hierbij moet gedacht worden aan de volgende uitgangs- bestemmingen); punten: Het vermijden van fysieke belemmeringen als e functionaliteit van het bestaande hoogspanningsnet hoofd vaarwegen, windturbines, etc; blijft behouden (bijv. het aangesloten houden van Ruimte om een zo recht mogelijk tracé te maken; 50 kv hoogspanningsstations); Waar mogelijk rekening houden met toekomstige Eerst de nieuwe verbinding bouwen, alvorens de bestaande ontwikkelingen van andere overheden. af te breken (in geval van een combiverbinding); Toepassen van SEV III-principes In het Structuurschema Elektriciteitsvoorziening zijn de Geen bovengrondse kruising tussen 380 kv hoogspanningsverbindingen om risico s voor de leveringszekerheid te vermijden; volgende uitgangspunten opgenomen waar rekening mee Bij het bundelen met bestaande hoogspanningsverbin dingen moet worden gehouden: voldoende (val)afstand tot de bestaande aanleg van nieuwe hoogspanningsverbindingen van 0 kv verbinding houden om onnodige risico s voor de leverings- en hoger worden in beginsel bovengronds aangelegd; zekerheid te vermijden; nieuwe hoogspanningsverbindingen van 0 kv en hoger Bij voorkeur een zo laag mogelijke complexiteit ten aanzien worden waar mogelijk en zinvol gecombineerd met van de realisatie van de verbinding (bijv. het zoveel mogelijk bestaande hoogspanningsverbindingen op één mast. voorkomen van het gebruik van tijdelijke verbindingen). Op de masten van de nieuwe verbinding wordt een bestaande verbinding van 50 kv of 380 kv erbij gehangen er blijft dus verbinding; nieuwe hoogspanningsverbindingen van 0 kv en hoger worden waar mogelijk en zinvol gebundeld met bestaande hoogspanningsverbindingen en/of gebundeld met boven regionale infrastructuur (snelwegen, spoorwegen, waterwegen). e nieuwe verbinding wordt aangelegd naast de bestaande verbinding (of andere infrastructuur). eze blijven in de nieuwe situatie staan. Er komen dus twee verbindingen naast elkaar te staan; in acht nemen van het geldende beleidsadvies met betrekking tot magneetvelden. (zie voor meer informatie het MMA). 5
Alternatieven Voor de verbinding zijn vier tracé-alternatieven ontwikkeld: Legenda MER alternatief C50b MER variant C50b Zuid-Beverland Verkabeling Stations 50kV Stations 380kV Bestaande 380kV verbinding Bestaande 50kV verbinding Aan te passen Te amoveren eelgebieden eelgebied eelgebied Legenda MER alternatief C50n Verkabeling Stations 50kV Stations 380kV Bestaande 380kV verbinding Bestaande 50kV verbinding Aan te passen Te amoveren eelgebieden eelgebied eelgebied C50b: een combinatie van de nieuwe 380 kvverbinding met de bestaande 50 kv-verbinding. e verbin ding bestaat uit combimasten met twee 50 kv-circuits (vervanging van de bestaande) en twee 380 kv-circuits van een nieuwe verbinding. Er ontstaat een bundeling van twee verbindingen: de bestaande 380 kv en de nieuwe gecombineerde 380/50 kv-verbinding. e variant op dit alternatief, Variant Zuid-Beveland, volgt in principe de bestaande 50 kv-verbinding. C50n: een combinatie van de nieuwe 380 kv-verbinding met een bestaande 50 kv-verbinding, waarbij grotendeels een nieuw tracé wordt gevolgd. e verbinding bestaat uit combimasten met twee 380 kv-circuits en twee 50 kv-circuits (vervanging van de bestaande). it alternatief kent geen varianten. Milieueffecten In het MER zijn alle tracé-álternatieven beschreven en beoordeeld op de volgende milieuaspecten: Leefomgevingskwaliteit (waaronder gevoelige bestemmingen) Landschap en cultuurhistorie 3 Natuur 4 Ruimtegebruik 5 Bodem en water 6 Archeologie 6
Legenda MER alternatief C380b Verkabeling Stations 50kV Stations 380kV Bestaande 380kV verbinding Bestaande 50kV verbinding Te amoveren eelgebieden eelgebied eelgebied Legenda MER alternatief C380n Verkabeling Stations 50kV Stations 380kV Bestaande 380kV verbinding Bestaande 50kV verbinding Te amoveren eelgebieden eelgebied eelgebied 3 C380b: een combinatie van de nieuwe 380 kv-verbinding met de bestaande 380 kv-verbinding. e verbinding bestaat uit masten met vier 380 kv-circuits (twee nieuwe en twee ter vervanging van de bestaande verbinding) en volgt het tracé van de bestaande 380 kv verbinding. e nieuwe verbinding wordt naast de bestaande 380 kv verbinding gebouwd. Na aanleg van de nieuwe verbinding wordt de bestaande 380 kv verbinding geamoveerd. it alternatief kent geen varianten. 4 C380n: een combinatie van de nieuwe 380 kv-verbinding met de bestaande 380 kv-verbinding. e verbinding bestaat uit masten met twee 380 kv-circuits van de nieuwe verbinding en twee 380 kv-circuits die de bestaande verbinding vervangen. e nieuwe verbinding wordt gebouwd naast de te handhaven 50 kv-verbinding. Na aanleg van de nieuwe verbinding wordt de bestaande 380 kv-verbinding geamoveerd. it alternatief kent geen varianten. In de achtergronddocumenten bij het MER is het onderzoek naar deze zes milieuaspecten voor de verschillende alter natieven beschreven. Een zorgvuldige effectbeschrijving is belangrijk om inzichtelijk te maken wat de milieueffecten van alle tracé-alternatieven zijn. In het MER worden alle milieu effecten uit de achtergrond rapporten in samenhang beschreven en de alternatieven hierop gewogen. e beoordeling van de effecten heeft geleid tot het bepalen van het Meest Milieuvriendelijke Alternatief (MMA). it is gedaan door de kwantitatieve gegevens (zoals bijv. het aantal woningen binnen de magneetveldzone, door kruisingen leefgebied vogels) van de tracé-alternatieven kwalitatief ten opzichte van elkaar te wegen. e absolute getallen (kwantitatieve gegevens) zijn gekoppeld aan een kwalitatieve waarde op een 7 puntschaal van - - tot ++. Het alternatief met de minste milieueffecten wordt als meest milieuvriendelijk alternatief aangewezen. Per deelgebied is een MMA bepaald. 7
Noord-Beveland Steenbergen Tholen Middelburg Goes Bergen op Zoom Kapelle Reimerswaal Borsele Vlissingen eelgebied eelgebied Hulst Terneuzen eelgebieden In het project Zuid-West 380 kv west worden twee deelgebieden onderscheiden: Het gebied van het 380 kv-station Borssele tot aan het 50 kv-station Willem-Annapolder Het gebied van het 50 kv-station Willem Annapolder tot aan het nieuwe 380 kv-station Rilland. Meest milieuvriendelijke alternatief (MMA): C380n voor deelgebied en Op basis van de effectbeoordeling in het MER is het MMA bepaald. e thema s landschap en cultuurhistorie, leefomgevingskwaliteit en natuur zijn voor het project ZW380 west het meest relevant gebleken. e thema s ruimtegebruik, bodem en water en archeologie zijn wel onderzocht, maar er is geen wezenlijk verschil gebleken tussen de thema s, waarmee deze in de afweging een beperktere rol spelen. 8 Het belangrijkste onderdeel van de beoordeling op het thema leefomgeving zijn de magneetvelden die veroorzaakt worden door hoogspanningsverbindingen. Op grond van het beleidsadvies inzake magneetvelden geldt dat zoveel als redelijkerwijs mogelijk moet worden vermeden dat er nieuwe situaties ontstaan waarbij kinderen langdurig verblijven in het gebied rond bovengrondse hoogspanningsverbindingen waarbinnen het
Het voorkeursalternatief (VKA) jaargemiddelde magneetveld hoger is dan 0,4 microtesla (de magneetveldzone). Hiervoor zijn de nieuwe gevoelige bestemmingen (woningen, scholen, kinderopvangplaatsen en crèches) binnen deze magneetveldzone in beeld gebracht. Voor het aspect natuur is het effect van de nieuwe verbinding op draadslachtoffers onder vogels het belangrijkste criterium. Bij het aspect landschap tenslotte is op verschillende niveaus gekeken naar de gevolgen van de nieuwe verbinding op het landschap. Met name de invloed van het tracé op lijnniveau (gebiedskarakteristiek) is hierbij van belang. In deelgebied is alternatief C380n aangewezen als MMA. it alternatief scoort ten opzichte van de andere onderzochte alternatieven het beste op de thema s landschap, natuur (aantal draadslachtoffers) en leefomgevingskwaliteit (aantal gevoelige bestemmingen). In deelgebied scoort niet één alternatief voor de drie meest belangrijke milieuthema s beter dan de andere alternatieven. Voor het aspect landschap en cultuurhistorie is er nauwelijks onderscheid tussen de alternatieven. Op basis van de effectscore alleen komen alternatieven C380n en C50b beide in aanmerking voor het predicaat MMA. Op basis van achterliggende kwalitatieve en kwantitatieve data blijkt echter dat de verschillen in effect op natuur iets groter zijn dan op leefomgevingskwaliteit. aarom is C380n ook voor deelgebied aangewezen als het meest milieuvriendelijke alternatief. Voor de bepaling van het voorkeurstracé voor ZW380 west is breder gekeken dan alleen naar de milieueffecten. Er is sprake van een integrale afweging waarbij ook de aspecten vrij te spelen gevoelige bestemmingen (huizen die niet meer in een magneetveldzone liggen omdat deze bestaande verbinding wordt afgebroken), kosten, netstrategie en techniek zijn betrokken. Voor deelgebied geldt dat het MMA (C380n) ook het beste scoort op het aantal vrij te spelen gevoelige bestemmingen, ten opzichte van de andere alternatieven. Op de andere drie aspecten (kosten, netstrategie en techniek) zijn er geen (substantiële) verschillen tussen de alternatieven. aarom is voor deelgebied alternatief C380n ook gekozen als VKA. In de weging voor een VKA in deelgebied geldt dat weliswaar C380n het MMA is maar het verschil in milieueffecten ligt erg dicht bij elkaar. Kijkend naar de andere effecten blijkt dat C50b meer vrij te spelen gevoelige bestemming oplevert dan het MMA (C380n). Vanuit techniek blijken er echter complexe opgaven nodig om het MMA te kunnen realiseren. Zo is er een kruisingslocatie nodig in de omgeving van het 50 kv station Willem Annapolder, en vraagt de kruising van het Kanaal van Zuid- Beveland ingrijpende oplossingen met grote (ruimtelijke) effecten. Gepaard met de beperkte ruimte en de forse toename in kosten is geconcludeerd dat C380n als VKA vanuit techniek zeer ongewenst is. Alles overwegende is als VKA in deelgebied gekozen voor C50b. 9
e werkzaamheden voor ZW380 west bestaat uit drie onderdelen: Het hele bouwproces van de verbinding duurt circa drie jaar. In die periode wordt er niet continu op de locatie gewerkt, er zitten soms grote tussenpozen tussen de werkzaamheden, omdat bijvoorbeeld meerdere masten klaar moeten zijn, voordat de kabels er in gehangen kunnen worden.vervolgens wordt een gedeelte van de bestaande 380 kv en 50 kv afgebroken. Aanleg van een nieuwe 380 kv-verbinding Het beginpunt van de nieuwe verbinding is het bestaande 380 kv-hoogspanningsstation bij Borssele. Het eindpunt ligt bij het nieuwe 380 kv station Rilland. Voor het bouwen van een hoogspanningsmast is veel materieel en materiaal nodig. aarom begint de aanleg van een verbinding met de aanleg van een weg naar de plek waar de mast moet komen. Hoogspanningsmasten hebben een stevige fundering nodig. Hiervoor worden allereerst betonnen palen in de grond geheid. Vervolgens wordt een bouwput gegraven en wordt een fundering van beton en staal gemaakt. e masten wordt met grote vrachtwagens in delen aangeleverd en met een montagekraan opgebouwd. e draden in een hoogspanningsverbinding waar stroom doorheen gaat (geleiders) kunnen worden opgehangen als er al een aantal masten staat. it gebeurt met speciale machines. Tenslotte wordt het land in de oude staat teruggebracht en komt beplanting waar mogelijk (gezien de hoogte) weer terug. Aansluiten van 50 kv-stations met ondergrondse 50 kv-kabels aar waar de nieuwe 380 kv verbinding gecombineerd wordt met een bestaande 50 kv verbinding worden 50 kv-kabels aangelegd om de bestaande 50 kv-stations aangesloten te houden zodat de elektriciteitsvoorziening in de regio gehandhaafd blijft. eze kabeltracés maken onderdeel uit van de tracé-alternatieven van ZW380 west. eze 50 kv kabelverbindingen worden in principe aangelegd door middel van een open ontgraving. at wil zeggen dat er een kabelbed wordt gegraven waar de kabel ingelegd kan worden. Soms is het niet mogelijk om te graven, bijvoorbeeld omdat de verbinding onder een weg of onder water doorgaat. Waar graven niet mogelijk is wordt geboord. Bij een boring worden er buizen de grond in geboord waar de kabels doorheen getrokken kunnen worden. e breedte van het kabelbed is afhankelijk van het aantal verbindingen en het vermogen dat nodig is. Als de kabel op zijn plek ligt wordt de omgeving zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat hersteld. e plek waar de ondergrondse kabels boven de grond komen heet opstijgpunt. Vanaf hier gaan de kabels naar de hoogspanningsmast. 0
3 Afbreken van de bestaande 50 kv- of 380 kv-verbinding e nieuwe 380 kv-verbinding wordt over vrijwel de hele lengte gecombineerd met een bestaande 50 kvof 380 kv-verbinding. Na aanleg van de nieuwe gecombineerde verbinding kunnen deze 50 kv- of 380 kv-verbindingen waarmee wordt gecombineerd worden gesloopt. it verwijderen bestaat eigenlijk uit dezelfde stappen als het bouwen, maar dan in de omgekeerde volgorde. Ook het weghalen van geleiders moet machinaal gebeuren. e masten worden in grote delen doorgebrand en met een kraan plat in het veld gelegd. Vervolgens worden ze in stukken geknipt en afgevoerd. e fundering wordt tot twee meter onder het maaiveld weggehaald. aarna wordt de grond in de oorspronkelijke staat hersteld. Voor ZW380 west betekent dit dat er 07 nieuwe wintrackmasten worden geplaatst en 3 vakwerkmasten worden afgebroken. Voorbereidende werkzaamheden Om de nieuwe hoogspanningsverbinding tussen Borssele en Rilland te kunnen realiseren, zal eerst een aantal conditionerende maatregelen op verschillende plaatsen op het tracé worden genomen. aarna wordt gestart met het bouwrijp maken van een aantal locaties. e eerste masten worden naar verwachting begin 08 geplaatst en de verbinding wordt in principe eind 00 in gebruik genomen. aarna wordt, waar nodig, de bestaande 380 kv en 50 kv hoogspanningsverbinding afgebroken. Er wordt bij de aanleg van de verbinding ook veel aandacht besteed aan de landschappelijke inpassing van de nieuwe verbinding. Hiertoe is een afzonderlijk Landschapsplan opgesteld. e maatregelen die hierin zijn aangegeven zullen tijdens en na de aanleg worden uitgevoerd.
Zeker van energie Informatie Bureau Energieprojecten Postbus 9344 509 AC en Haag Telefoon: (070) 379 89 79 www.bureau-energieprojecten.nl www.zuid-west380kv.nl Colofon it is een publicatie van het ministerie van Economische Zaken en TenneT. december 06 Aan de inhoud van dit document kunnen geen rechten worden ontleend. Meer informatie U kunt achtergrondinformatie en actuele berichtgeving nalezen op www.zuid-west380kv.nl. Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen, dan kunt u zich via deze website abonneren op de digitale nieuwsbrief.