High level overleg. 22 februari 2017

Vergelijkbare documenten
High level overleg. 21 september 2017

VERSLAG High level bankenoverleg 22 februari 2017

Volume nieuwe kredieten aan ondernemingen stijgt aanzienlijk in 3de trimester

Lage rentevoeten ondersteunen stijgende vraag naar hypothecaire kredietovereenkomsten in derde trimester

Kredietverlening aan ondernemingen blijft op peil, maar waakzaamheid is geboden voor de toekomst

High level overleg. 28 september 2016

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen

Hypothecaire kredietverlening blijft op peil, ondanks afwachtende houding van de Vlaamse koper

Voor ruim 7,2 miljard EUR verstrekte hypothecaire kredieten in het derde trimester van 2017

Kredietomloop aan ondernemingen op hoogste niveau ooit

Sterke groei van renovatiekredieten

Record aan hypothecair krediet in 2017

Nooit eerder werd zoveel hypothecair krediet verstrekt

Groene kredieten stuwen hypotheekmarkt in 2011 naar ongekende hoogte

Hypothecair krediet: duurzame groei

Hypothecair krediet : het recordjaar 2010

Renovatiekredieten populairder dan ooit

Hypotheekmarkt keert terug naar vroeger niveau

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen

Belgische hypothecaire kredietmarkt keert terug naar normaal niveau

Hypothecaire kredietverlening neemt verder toe in tweede trimester

Kredietomloop aan ondernemingen bereikt nieuw record

Kredietverlening aan zelfstandigen en ondernemingen - Stand van zaken

Evolutie hypothecair krediet 3de trimester 2018

Centrale voor kredieten aan ondernemingen

Beperkte vraag naar hypothecair krediet ondanks historisch lage rentevoeten

De leasingmarkt in 2015

Kredietverlening in tijden van financiële crisis Cijfermatig overzicht in het kader van de rondetafel: Banken en Bedrijven

Sterke vraag naar hypothecair krediet

Banken verlenen recordaantal kredieten aan ondernemingen

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen

Wet KMO-financiering en Gedragscode

De leasingmarkt in 2016

kortlopende kredieten langlopende kredieten buitenlandse banken1

Wet KMO-financiering en Gedragscode

VOORNAAMSTE RECENTE ONTWIKKELINGEN. (bijwerking van 17 februari 2010)

De inflatie zakte in juni nog tot 1,5 punten. De daaropvolgende maanden steeg de inflatie tot 2,0 in augustus (Bron: NBB).

FINANCIERINGEN PMV WEEK VAN DE BEDRIJFSOVERDRACHT 26 OKTOBER 2015

a)hoeveel aanvragen voor microkredieten-microstart zijn er geweest in ?

Financiering van de Vlaamse economie

VOORNAAMSTE RECENTE ONTWIKKELINGEN. (bijwerking van 18 november 2009)

Belgische kredietmarkt is niet getekend door kredietschaarste

Hypothecair krediet 1ste trimester 2014 : verdere daling aanvragen en verstrekkingen

Deze groeibeweging is te wijten aan koerswinsten van de onderliggende activa. Fondsen die overwegend beleggen in vastrentende effecten

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen

nr. 241 van ROBRECHT BOTHUYNE datum: 13 januari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS Waarborgregeling - Stand van zaken

Marktevoluties van de hypothecaire markt in België

Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie. Financial Forum Gent, 29 mei 1

Het ondernemersvertrouwen stabiliseert in november

1. Hoeveel bedraagt de totale beheersvergoeding die PMV ontvangt? Graag een overzicht per jaar voor de periode

PERSCONFERENTIE. Technologische industrie blijft groeien

Is wonen in Vlaanderen betaalbaar? Een korte duiding bij het boek. Sien Winters

Farmacijfers 2016 België, een groeiende farmahub

Farmacijfers 2016 België, een groeiende farmahub

R&D-kostenkampioen van Europa? Een haalbare uitdaging!

Participatiefonds. sinds 1984 autonoom (financiële parastatale) Kernactiviteiten : openbare federale kredietinstelling

De fondsensector deelt in de algemene beursmalaise.

EDEBEX biedt ondernemingen een alternatief voor bankkrediet. Fonction de l orateur

Ondernemersvertrouwen neemt in november zeer licht toe

De financiële sector 2,5 jaar na de crisis Ervaring en visie van Febelfin

Lichte verslechtering van het ondernemersvertrouwen in augustus

Afbrokkeling van het ondernemersvertrouwen in augustus

FINANCIERINGEN PMV/Z PRESENTATIE FORUM FOR THE FUTURE 23 NOVEMBER 2017

De impact van technologische innovatie op de financiële sector onderzoek en vervolgstappen. Willem Schudel Betaalvereniging Amsterdam, 8 juni 2016

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s

30 3 DE TRIMESTER 2016

Industrie & innovatie

AMBITIES HOLLAND FINTECH

Luc Colebunders, CEO CROFUN BVBA

Executive summary. Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen kredietobservatorium. Links:

Executive summary. Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen kredietobservatorium. Links:

Bankverzekeren, klantentevredenheid, inkomstendiversifiëring: de kracht van een pertinent businessmodel PERSCONFERENTIE

MyMicroInvest: een invloedrijk 2016 legt de basis voor 2017.

PSD2 Verandering, of toch niet?

Onderzoek non-bancaire financiering 2018

Recente ontwikkelingen in de kredietvoorwaarden van banken

Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012

Ondernemersvertrouwen stabiliseert in februari

Notarisbarometer Vastgoed - familie - vennootschappen

Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU?

Herman Wijffels Innovatie Event Impact van publieke financieringsinstrumenten 3 november 2016, #HWI Inspiratielunch

Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur

Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid

PERSBERICHT. Eerste publicatie van MFI-rentestatistieken voor het eurogebied 1

Regionale verdeling van de notariële vastgoedindex

BELGISCHE VERENIGING VAN ASSET MANAGERS

Verantwoord krediet voor de autofinanciering. Brussel, 9 januari 2013

De geconsolideerde winst van het boekjaar bedraagt 97,08 miljoen euro. Vergeleken met vorig jaar is dat 26,55 miljoen euro of 37,65 % hoger.

INANCIERING VAN EEN KMO

Polsslag Ondernemend Limburg januari 2015

Het ondernemersvertrouwen herstelt zich in november

nr. 372 van DANIËLLE VANWESENBEECK datum: 7 maart 2018 aan PHILIPPE MUYTERS Winwinleningen - Stand van zaken

Kredietverlening aan Nederlandse bedrijven loopt terug

FINANCIERINGEN PMV/Z PRESENTATIE SPORT VLAANDEREN OKTOBER 2018

Regionale verdeling van de Belgische in- en uitvoer van goederen en diensten,

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!

Kris Peeters: Bedrijven en overheid concreet voorbereiden op Brexit zonder akkoord

Polsslag Ondernemend Limburg januari 2018

Het ondernemersvertrouwen neemt in november verder toe

Kerncijfers evolutie hypothecair krediet 2014

Transcriptie:

High level overleg 22 februari 2017

Agenda Monitoring kredietverlening Impact van de Brexit Gebruik waarborgregeling en achtergestelde leningen Evaluatie begeleidingsprojecten Toelichting Innovatief BedrijfsNetwerk Fintech en de uitdagingen voor de financiële sector Varia Afspraken en volgend overleg

Monitoring kredietverlening Febelfin

De Belgische economie is en blijft ondersteund door Belgische banksector Klantensegmenten. Kredietverlening door de Belgische banksector aan de Belgische klanten (volgens economische sectoren; inclusief geëffectiseerde kredietvolumes; uitsluitend niet-bancaire en niet-financiële klanten) (1) Eind december 2007 (uitstaande kredietomloop, in miljoen EUR) Eind december 2016 (uitstaande kredietomloop, in miljoen EUR) Toename kredietomloop over periode december 2007 tot december 2016 In miljoen EUR In % Kredieten aan Belgische gezinnen 139.342 209.789 + 70.447 + 50,6 Kredieten aan Belgische niet-financiële vennootschappen 97.070 122.336 +25.266 + 26,0 Kredieten aan de Belgische overheden 68.788 81.107 + 12.319 + 17,9 Totaal kredieten aan Belgische klanten 305.200 413.232 + 108.032 + 35,4 Bron : berekeningen Febelfin op gegevens van de NBB. 1) Voor de kredieten aan gezinnen en ondernemingen, betreft het de opgenomen bedragen van uitbetalingskredieten. Voor de kredieten aan de overheden gaat het om de financiering in de vorm van schuldtitels uitgegeven door de overheden, en om opgenomen uitbetalingskredieten.

Hypothecaire kredietverlening

Kredietverlening in 2016 opnieuw op hoog niveau Met een totaalbedrag aan verstrekte hypothecaire kredieten van meer dan 30 miljard EUR eindigt 2016 op het hoogste niveau ooit. Er was in alle trimesters een sterke kredietverlening merkbaar. Productie in bedrag (zonder herfinancieringen) Bron: Beroepsvereniging van het Krediet (BVK)

Kredieten voor aankoop en bouw stijgen Het aantal kredieten voor aankoop en bouw kenden op jaarbasis een stijging (resp. 11% en 32%) (2016 t.o.v. 2015) Het aantal renovatiekredieten kende op jaarbasis een daling met iets meer dan 4%. (2016 t.o.v. 2015) Bron: Beroepsvereniging van het Krediet (BVK) Het aantal externe herfinancieringen daalde in 2016 met 30% ten opzichte van 2015. Niettemin werden er in 2016 nog 57.000 externe herfinancieringen verstrekt, het op één na hoogste aantal ooit.

Gemiddelde bedrag van bouwkrediet stijgt fors Het gemiddelde bedrag voor een krediet voor de bouw van een woning schommelt rond de 156.000 EUR. Dit is een stijging met bijna 13.000 EUR op 2 jaar tijd. Bron: Beroepsvereniging van het Krediet (BVK)

Wanbetalingen inzake hypothecair krediet blijven stabiel Omzeggens 99 % van de Belgen ondervindt geen problemen bij terugbetaling Nieuwe hypothecaire kredieten kennen steeds betere kwaliteit Bron: Berekening BVK op basis van CKP

Kredietverlening aan ondernemingen

In september 2016 bedroeg het uitstaande bedrag aan ondernemingskredieten 136,7 miljard euro. Het uitstaande blijft aldus op een hoog niveau. Op jaarbasis (vergelijking september 2015 met september 2016) steeg het uitstaande bedrag met 4,1%. 145 000 Omloop ondernemingskredieten (in mio euro) 140 000 138 981 136 750 Omloop (x 1.000.000 ) 135 000 130 000 125 000 120 000 115 000 112 696 121 125 116 986 129 167 125 248 129 400 125 777 132 207 131 366 + 4,1 % 110 000 105 000 Bron : Kredietbarometer Febelfin beschikbaar t.e.m. Q3 2016

Deze bevindingen uit de kredietbarometer van Febelfin worden onderschreven door de cijfers van de Nationale Bank van België (NBB). Volgens de NBB bedroeg het uitstaand bedrag aan ondernemingskrediet 122,3 miljard EUR eind december 2016 (1). Daarmee klom het uitstaande bedrag aan ondernemingskredieten naar een nieuw hoogste peil ooit. (1) Het verschil tussen de cijfers van Febelfin en de NBB kan worden verklaard doordat de verbinteniskredieten en de kredieten aan zelfstandigen worden meegerekend in de berekeningen van Febelfin maar niet in die van de NBB.

Evolutie van de kredietverlening aan niet-financiële ondernemingen volgens looptijd van het krediet De kredietexpansie over het voorbije jaar deed zich voornamelijk voor in het segment op lange termijn. De ondernemingen trachtten de historisch lage rente op bankkredieten voor langere tijd vast te leggen. Kredietverlening aan nietfinanciële ondernemingen volgens looptijd van het krediet (uitstaand bedrag in miljoen euro) december 2014 december 2015 december 2016 Groei over 1 jaar (in % op basis van effectieve kredietstromen) Aandeel in totale kredietomloop aan ondernemingen (in %) Kredieten op korte termijn (<1 jaar) 31.275 30.801 31.971 + 2,9 26,1 Kredieten op middellange termijn (1 jaar < originele looptijd 5 jaar) 15.035 16.248 16.593 + 1,9 13,6 Kredieten op lange termijn (> 5 jaar) 65.295 68.416 73.771 + 6,3 60,3 Bron: Schema A NBB (breuklijn december 2014 wegens overgang naar ESR 2010)

Evolutie kredieten: onderverdeling naar grootte van de Belgische ondernemingen Toegestane kredieten Type onderneming december 2012 november 2015 (in miljoenen euro) november 2016 (in miljoenen euro) nov. 2016 t.o.v. nov. 2015 In % van totaal (nov. 2016) Kleine 66.821 67.877 70.514 + 3,9% 43,9% Middelgrote 42.825 34.819 35.119 + 0,9% 21,8% Grote 57.925 59.948 55.110-8,1% 34,3% Opgenomen kredieten Type onderneming december 2012 november 2015 (in miljoenen euro) november 2016 (in miljoenen euro) nov. 2016 t.o.v. nov. 2015 In % van totaal (nov. 2016) Kleine 56.545 56.957 58.772 + 3,2% 51,6% Middelgrote 28.379 24.549 25.571 + 4,2% 22,5% Grote 29.068 28.245 29.481 + 4,4% 25,9% Aanwendingsgraad Type onderneming december 2012 november 2015 november 2016 Kleine 84,6% 83,9% 83,3% Middelgrote 66,3% 70,5% 72,8% Grote 50,2% 47,1% 53,5% Bron: Centrale voor Kredieten aan Ondernemingen (CKO) NBB (breuklijn december 2012 wegens oprichting CKO2) N.B. Bovenstaande tabel bevat enkel de kredieten die aan één van de categorieën (Kleine, Middelgrote, Grote ondernemingen) konden worden toegewezen. Hierdoor komt het totaal niet overeen met het totaal beschikbaar in de CKO.

Evolutie kredieten: regionale onderverdeling Toegestane kredieten Regio december 2012 november 2015 (in miljoenen euro) november 2016 (in miljoenen euro) nov. 2016 t.o.v. nov. 2015 In % van totaal (nov. 2016) Vlaams Gewest 105.079 104.312 111.282 + 6,7% 64,0% Waals Gewest 31.861 31.959 32.811 + 2,7% 18,9% Brussel Hoofdstedelijk Gewest Opgenomen kredieten Regio 39.842 37.754 29.666-21,4% 17,1% december 2012 november 2015 (in miljoenen euro) november 2016 (in miljoenen euro) nov. 2016 t.o.v. nov. 2015 In % van totaal (nov. 2016) Vlaams Gewest 75.810 78.020 81.302 + 4,2% 65,2% Waals Gewest 24.112 24.118 24.774 + 2,7% 19,9% Brussel Hoofdstedelijk Gewest Aanwendingsgraad 21.012 17.101 18.617 + 8,9% 14,9% Regio december 2012 november 2015 november 2016 Vlaams Gewest 72,2% 74,8% 73,1% Waals Gewest 75,7% 75,6% 75,5% Brussel Hoofdstedelijk Gewest 52,7% 45,2% 62,8% Bron: Centrale voor Kredieten aan Ondernemingen (CKO) NBB (breuklijn december 2012 wegens oprichting CKO2) N.B. Bovenstaande tabel bevat enkel de kredieten die aan één van de categorieën (Vlaams Gewest, Waals Gewest en Brussels Hoofdstedelijk Gewest) konden worden toegewezen. Hierdoor komt het totaal niet overeen met het totaal beschikbaar in de CKO.

Kredieten aan ondernemingen - kredietvraag Het aantal kredietaanvragen lag in het derde kwartaal van 2016 hoger (3,2%) dan in hetzelfde trimester van het voorgaande jaar. In bedrag was er, in vergelijking met hetzelfde kwartaal vorig jaar, een daling van 17,0% in het derde kwartaal van 2016. De daling zou voor een stuk kunnen worden verklaard door de uitzonderlijk omvangrijke kredieten die in het derde kwartaal van 2015 werden aangevraagd waardoor dit een negatieve impact had op het groeicijfer in het derde kwartaal van 2016. Kredieten aan ondernemingen - kredietaanvragen (evolutie vergeleken met hetzelfde trimester v/h voorgaande jaar) 40,0% 30,0% 22,3% 30,8% 20,0% 10,0% 0,0% 2,4% 1,4% 2,0% 4,3% 3,5% 10,2% 5,6% 5,3% 3,2% -10,0% -20,0% -17,0% Q2015/2 Q2015/3 Q2015/4 Q2016/1 Q2016/2 Q2016/3 Aantal Bedrag Bron : Kredietbarometer Febelfin beschikbaar t.e.m. Q3 2016

Kredieten aan ondernemingen - kredietproductie Het aantal verstrekte kredieten steeg in het derde kwartaal van 2016 t.o.v. hetzelfde kwartaal vorig jaar met 2,4%. In bedrag daarentegen is er sprake van een daling in het derde kwartaal van 2016 t.o.v. hetzelfde kwartaal van vorig jaar (-20,8%). Doordat er minder grote bedragen werden aangevraagd, merken we dat het bedrag van de kredietproductie ook terugliep. Kredieten aan ondernemingen - kredietproductie (evolutie vergeleken met hetzelfde trimester v/h voorgaande jaar) 40,0% 30,0% 30,6% 32,1% 20,0% 13,0% 10,0% 0,0% -10,0% 0,9% 6,0% 3,1% 2,6% -0,1% 3,0% 2,4% -0,1% -20,0% -30,0% -20,8% Q2015/2 Q2015/3 Q2015/4 Q2016/1 Q2016/2 Q2016/3 Aantal Bedrag Bron : Kredietbarometer Febelfin beschikbaar t.e.m. Q3 2016

Ondernemingskrediet blijft toegankelijk Uit de statistiek blijkt dat de weigeringsgraad zich opnieuw op pre-crisis niveau bevindt. 120 Weigeringen - gemiddelde index per trimester (index 100 = eerste acht maanden van 2008) 118 115 110 110 112 109 109 105 104 100 99 100 99 95 90 85 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1ste 9 maanden 2015 1ste 9 maanden 2016 Bron : Kredietbarometer Febelfin beschikbaar t.e.m. Q3 2016

Perceptie van de kredietbelemmering door de ondernemingen op pre-crisis niveau Op de grafiek zien we dat de banken hun kredietvoorwaarden vanaf het eerste kwartaal van 2013 aanhoudend hebben versoepeld en dus toegankelijk houden voor de ondernemingen. In het derde kwartaal van 2016 beschouwden, net zoals in het vorig kwartaal, 6,9% van de ondernemingen de kredietvoorwaarden als ongunstig terwijl dit in het eerste kwartaal van 2013 nog 28,5% was. Perceptie van de kredietbelemmering (in %) 60 50 40 47,8 38,5 35,9 Een daling op deze grafiek geeft een verbetering weer in de perceptie van de kredietbelemmeringen. Hoe lager de curve, hoe minder kredietbelemmeringen de ondernemers ervaren. 30 20 19,4 20,3 21 25,4 28,5 22,9 23,6 22,7 28,5 24,2 16,8 10 7 12,9 15 15,8 15,3 13,6 12,5 8,8 7,6 6,9 6,9 0 2007M1 2009M1 2009M7 2010M1 2010M7 2011M1 2011M7 2012M1 2012M7 2013M1 2013M7 2014M1 2014M7 2015M1 2015M7 2016M1 2016M7 Bron: NBB / Belgostat. Totaal van de ondernemingen

Positieve kredietevolutie nog steeds ondersteund door lage interestvoeten De gemiddelde rente op de nieuwe bedrijfskredieten liep in december opnieuw terug en kwam uit op een nieuw historisch dieptepunt van 1,59 %, tegen 1,62% in november. 1,59%

Kredietverlening aan ondernemingen - Alternatieve financieringsmiddelen

Leasing: meer en meer een belangrijke alternatieve externe financieringsbron voor starters en kleine ondernemingen Roerende en onroerende leasing : uitstaande volumes Bedrag (in miljard euro) 16,0 14,0 12,0 Roerende leasing (sep 2016) 9,6 miljard euro 10,0 8,0 6,0 Onroerende leasing (sep 2016) 4,6 miljard euro 4,0 2,0 0,0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 09. 2016 leasing mobilier leasing immobilier Bron : Febelfin op basis van gegevens Belgische Leasingvereniging (BLV)

Leasing: meer en meer een belangrijke alternatieve externe financieringsbron voor starters en kleine ondernemingen 5 000 Evolutie van de leasingproductie (in miljoen EUR) 4 500 4 000 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 Roerende leasing (1 ste 9 maanden 2016) 3,8 miljard euro Onroerende leasing (1 ste 9 maanden 2016) 0,7 miljard euro 500 0 2000 2005 2010 2011 2012 2013 2014 2015 09.2015 09.2016 Onroerende leasing Roerende leasing Bron : Febelfin op basis van gegevens Belgische Leasingvereniging (BLV)

Andere alternatieve financieringsbron: Factoring Na een zeer sterke stijging de afgelopen jaren werden in 2016 slechts 2,7% meer facturen afgestaan dan in 2015. 65 000 Factoring : evolutie turnover (in miljoen EUR) 60 000 55 000 50 000 45 000 40 000 35 000 30 000 25 000 20 000 15 000 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 turnover Bron : Febelfin op basis van gegevens Belgische Beroepsvereniging der Factormaatschappijen

Evolutie uitstaande bedragen vastrentende effecten op meer dan 1 jaar : vervijfvoudigd sinds 2008 60 000 57 661 Grote bedrijven wenden zich meer en meer tot rechtstreekse uitgifte van schuldpapier op financiële markten; desintermediatie 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 11 596 X 5 23 146 18 781 20 419 37 873 34 111 30 114 44 008 0 Uitstaand bedrag vastrentende effecten op meer dan één jaar uitgegeven door Belgische niet-financiële vennootschappen (in mio EUR) Bron : Febelfin op basis van gegevens NBB

WinWinlening: productie In 2016 werden er 2.128 Winwinleningen geregistreerd voor een totaal kredietbedrag van ongeveer 50,5 miljoen euro. In 2016 kan er meer dan 51% van het totale kredietbedrag en bijna 55% van het totale aantal geregistreerde Winwinleningen toegerekend worden aan startende ondernemingen. Bron: Voortgangsrapportage Winwinleningen, Waarborgbeheer 4 de kwartaal 2016

Crowdfunding in België kent stormachtige groei in 2016 België loopt kwantitatief wel nog achter op de haar omringende landen zoals Verenigd Koninkrijk, Nederland en Frankrijk 35 30 25 20 15 1.194 projecten gecrowdfund in 2016 29,9 Type crowdfunding 5,0% 14,0% 52,0% 29,0% 10 10,2 5 0 4,35 1,1 2013 2014 2015 2016 Crowdfunding in België (bedragen in miljoenen euro) donatie (1.400.000 euro) rewards (4.200.000 euro) lening (8.500.000 euro) verkoop aandelen (15.500.000 euro) Bron: Douw & Koren, Crowdfunding in België - 2016

Impact van de Brexit Febelfin

Brexit Impact op Belgische financiële sector (1) Directe gevolgen impact relatief beperkt Mate waarin Belgische banken niet langer diensten kunnen verlenen aan klanten gevestigd in het VK. Momenteel 3 opties: een dochteronderneming in het VK een bijkantoor in het VK vrij verkeer van dienstverlening In het geval van een harde Brexit, zal deze business naar alle waarschijnlijkheid uitsluitend via dochterondernemingen met een Britse vergunning kunnen verlopen

Brexit Impact op Belgische financiële sector (2) Indirecte gevolgen materiële impact De financiële sector staat ten dienste van de Belgische economie. Indien deze schade oploopt via bv. een vermindering van de Belgische export, heeft dit gevolgen voor de Belgische financiële sector Vermindering van het aantal kredietaanvragen Vermindering van financiering buitenlandse handel (import & export) Verslechtering van de kredietwaardigheid van klanten Verhoging van provisies Een materieel delokalisatiegevaar bestaat. Meerdere financiële instellingen analyseren momenteel hun Europese activiteiten n.a.v. Brexit. Als gevolg van deze analyse, zouden Belgische activiteiten mee kunnen verhuizen naar het buitenland als het gekozen land niet België is. Febelfin is op de hoogte van een mogelijke exit uit België door sommige buitenlandse banken, omwille van de torenhoge, niet houdbare bankentaksen.

Brexit Impact op Belgische financiële sector (3) Opportuniteiten Met een harde Brexit, zal het VK naar alle waarschijnlijkheid haar paspoortrechten verliezen, waardoor in het VK gevestigde financiële instellingen geen diensten meer kunnen verlenen aan klanten in andere EU lidstaten (alternatieve mogelijkheden via bv. equivalence worden weinig kansen toegedicht) Dit heeft een verschuiving van financiële activiteiten van Londen naar andere EU-landen tot gevolg: Verschillende signalen wijzen er op dat banken vergelijkende studies aan het uitvoeren zijn om herlokalisatiemogelijkheden te evalueren (bv. MUFG naar Amsterdam) Clearing activiteiten in euro zullen waarschijnlijk niet meer buiten de EU mogen uitgevoerd worden (ECB vragende partij) Mogelijks zal er ook een verschuiving plaatsvinden in vermogensbeheer (fondsenindustrie) European Banking Authority: EU-instelling die dient te verhuizen naar een EU-land België bezit duidelijke troeven om deze activiteiten aan te trekken: Unieke locatie in het hart van Europa Aanwezigheid EU-instellingen en andere internationale organisaties Sterk, gediversifieerd en open financieel ecosysteem Expertise in marktinfrastructuren, betaalsystemen en cyber security Hoge quality of life, grote expat community, beschikbare kantoorruimte Indien deze troeven uitgespeeld worden, en aan onze zwaktes wordt gewerkt, kan België op deze wijze positieve gevolgen ondervinden van Brexit.

Brexit Positie Febelfin Voor het vrijwaren van de defensieve en offensieve belangen van de Belgische financiële sector, is Febelfin vragende partij voor een gecoördineerd, coherent en visibel actieplan van de Belgische regering(en). Op heden mankeert België visie, coördinatie en visibiliteit. Brexit creëert een momentum om de aantrekkelijkheid van de Belgische financiële sector te verbeteren. Dit dient te gebeuren, niet alleen om additionele activiteiten aan te trekken, maar ook om bestaande activiteiten in België te behouden. België zou zich kunnen positioneren als EU -hub van Londen Inzetten op samenwerking, partnership tussen Londen & Brussel Brussel als EU hub voor Britse business op Europees vasteland Aantrekken EBA Febelfin onderhoudt contacten met politieke actoren om deze boodschappen uit te dragen.

Brexit Gevolgen voor de kredietverlening Brexit kan gevolgen hebben langs de vraag- en aanbodzijde van de kredietverlening. Op de korte termijn zijn de gevolgen eerder vraaggebonden, nl. afhankelijk van de kredietaanvragen van de individuele bedrijven. Mogelijke gevolgen: vermindering # investeringskredieten, verhoging trekking op werkkapitaalfaciliteiten, Op iets langere termijn is een impact op de kredietverlening langs de aanbodzijde echter niet uitgesloten. Handelsbelemmeringen en een structureel aangehouden devaluatie van het Britse pond kunnen de rendabiliteit van Belgische bedrijven negatief beïnvloeden. Dit kan aldus de terugbetalingscapaciteit van bedrijven aantasten, een belangrijk element in de krediettoekenning.

Gebruik waarborgregeling en achtergestelde leningen ParticipatieMaatschappij Vlaanderen

HISTORISCH HOGE WAARBORGCAPACITEIT VOOR 2017

JAARLIJKSE VERLIESFINANCIERING DOOR WAARBORGREGELING Jaarlijkse verliesfinanciering Waarborgregeling voor Vlaanderen is resultaat van: uitgaven ingevolge afroep van waarborgen min premieontvangsten min ontvangen recuperaties Hefboom verliesfinanciering t.o.v. totale investeringen: 58! Cijfers 2005 2016: Cumulatieve verliesfinanciering: 71,6 mln. euro Totaal toegekend waarborgbedrag: 1.790,6 mln. euro Totaal financieringsbedrag: 2.890,2 mln. euro Totaal investeringsbedrag: 4.176,9 mln. euro

PROJECTIE VERLIESFINANCIERING INSCHATTING RISICO O.B.V. 3 SCENARIO S Bepalende factoren voor projectie van de verliesfinanciering: productiebedrag; verwachte premie opbrengsten: 0,5% gemiddelde waarborgduur: 4,5 jaar; historische uitbetalingscijfers; historische recuperatiecijfers. Inschatting toekomstige verliesfinanciering op basis van 3 scenario s met verschillende niveaus van waarborgproductie: Scenario 1: stabiele productie van 250 mln. euro vanaf 2018 Scenario 2: stabiele productie van 350 mln. euro vanaf 2017 Scenario 3: stijgende productie tot 500 mln. euro in 2019 en vervolgens gelijkblijvend Productieniveau 2017 (in begroting): 350 mln. euro

Gemiddeld: 9,4 mln. euro VERLIESFINANCIERING KAN VERDRIEVOUDIGEN TOT 30 MLN. EURO

PARTICIPATIEFONDS: STERK GEDAALDE PRODUCTIE VIA BANKEN 450 Aanvragen PF in Vlaanderen via banken 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Optimeo Starteo KMO-Cofinanciering

Evaluatie begeleidingsprojecten Agentschap Innoveren en Ondernemen

Financierbaarheid (pre)starters Aanbod aan coaching, advies, begeleiding gericht op (pre)starters www.sterkondernemen.be Belangrijke pijler: begeleiding totstandkoming ondernemingsplan + berekening doodpuntomzet Doelstelling: ondernemer beter inzicht geven in de haalbaarheid en financierbaarheid van zijn idee

Financierbaarheid (pre)starters Voorbeelden van aanbod Go4Business van Unizo: ruim 2.000 begeleidingen gedaan Bryo van Voka (Vlaamsbreed groepjes actief)

Financierbaarheid (pre)starters Mogelijke oefening Anoniem via procesbegeleider (consultant) enkele ondernemingsplannen die begeleiding kregen voorleggen aan kredietcomité banken Feedback verzamelen en weergeven aan dienstverleners => mogelijkheid tot optimalisering trajecten vanuit oogpunt financierbaarheid van de ondernemer + waardevolle feedbackmogelijkheid naar (pre)starters

Toelichting Innovatief BedrijfsNetwerk Fintech en de uitdagingen voor de financiële sector Agentschap Innoveren en Ondernemen

EGGSPLORE B-HIVE EN UITDAGINGEN VOOR FINANCIËLE SECTOR

Digitalisering in de financiële sector: wereldwijde trends Fintech: verzamelnaam voor innovaties in de financiële sector Trend van toenemende concurrentie van technologiebedrijven van buiten de traditionele financiële wereld met banken Integratie vernieuwende ICT-diensten door banken Applicaties op tablet smartphone vervangen internetbankieren Innovaties in financiële producten door tech-startups en scale-ups

2012-2014 - In 2014: 17,5 miljard euro investeringen wereldwijd - 3.000 investeringen - Investeringen in - betalingsverkeer - kredietverlening - factoring - verzekeren - vermogensbeheer

IBN-project Eggsplore B-Hive Doelgroep: de Vlaamse fintech-bedrijven, met bijzondere aandacht voor de startups en scale-ups Doelstelling: het Vlaamse fintech-ecoysteem versterken en markten creëren voor de fintech startups en scale-ups door een dynamiek van samenwerking opgang te brengen tussen de fintech startups en scale-ups onderling en/of met grote financiële spelers. Activiteiten: Tot stand brengen van SAMENWERKINGSPROJECTEN tussen fintechbedrijven (>2) om innovatieve oplossingen te ontwikkelen voor de financiële sector Actieve MATCHMAKING tussen fintech-bedrijven (startups en scale-ups) en potentiële klanten in binnen- en buitenland NETWERKACTIVITEITEN met een specifieke focus op de fintech startups en scale-ups

Gespreksstof Hoe ervaren de banken de kansen en bedreigingen inzake digitalisering van processen in de bankwereld? Specifieke kerncompetenties/onderzoek vanuit Vlaanderen in deze sector? Mogelijkheden van acties die we zouden kunnen nemen? Geeft de aanwezigheid van een cluster/kenniscentra mogelijkheden voor acquisities na de Brexit? Zijn er kansen om de cluster verder uit te bouwen? Vergelijk met de digitale hub rond fintech in Duitsland.

Toelichting Innovatief BedrijfsNetwerk Fintech en de uitdagingen voor de financiële sector Uitdagingen en opportuniteiten, door Febelfin

Uitdagingen De digitalisering van de economie brengt verschillende trends met zich mee die een grote impact hebben op de Europese bankindustrie: Klanten Nemen zelf de controle over de relatie met hun bank Zijn zich bewust van de waarde van hun gegevens Eisen steeds meer flexibiliteit Verwachten digitale en op maat gemaakte dienstverlening Technologie Nieuwe concepten zoals data analyse of big data veranderen de manier waarop bepaalde financiële diensten worden verleend (bv kredietverstrekking) Technologie brengt ook de digitalisatie van operationele processen met zich mee. Dit opent mogelijkheden om de kostenefficiëntie en de dienstverlening te optimaliseren (bv Distributed Ledger Technology) Regelgeving Payment Service Directive (PSD II) Verplicht banken om bepaalde betaalgegevens van klanten te delen met nieuwe spelers die rekeninginformatiediensten of betaalinitiatiediensten aanbieden. Dit kan echter enkel onder enkele specifieke voorwaarden, waaronder de uitdrukkelijke toestemming van de klant General Data Protection Regulation (GDPR) Legt aan alle bedrijven strengere verplichtingen op voor het verwerken en beveiligen van de gegevens die ze beheren.

Fintechs en de banken Uiteraard is er concurrentie die inspeelt op deze trends Vaak gekenmerkt door: Digitale services Non-traditionele kijk op bankieren Sterk inzicht in hun klanten dankzij geavanceerde analyse Snel & wendbaar businessmodel Banken beschikken echter over hun eigen troeven: Studie Profacts: In welke mate vertrouwt u onderstaande organisaties met uw persoonlijke gegevens? Scale en een jarenlange ervaring Een groot klantenbestand met bijhorende gegevensdatabank Het vertrouwen van de klant De mogelijkheid om te veranderen!

Samenwerking De Belgische banken zetten zelf sterk in op financiële technologie en de Belgische fintech sector is voor 68% Business-to-Business Dit zijn ideale bestanddelen voor een klimaat waarin de banken en fintechs elkaars sterktes kunnen aanvullen door onderlinge samenwerking

Ambitie Febelfin ondersteunt dus volledig de verdere ontwikkeling van financiële technologie in België. Betere financiële dienstverlening voor de Belgische consument Versterkt de concurrentiële positie van de Belgische banksector in het licht van de verdere digitalisatie van de Europese economie Creatie van nieuwe financiële jobs en economische groei (U.K. fintech sector zorgt voor 60.000 banen en draagt 6 mia bij aan de Britse economie) Draagt bij aan de status van België als een financiële hub Versterkt aantrekkingskracht van ons land als centrum voor innovatie in financiële dienstverlening.

Varia

Stand van zaken in verband met turnaround fondsen ParticipatieMaatschappij Vlaanderen

Stand van zaken relatiebeheer met de financiële instellingen ParticipatieMaatschappij Vlaanderen

Relatiebeheer banken Gesprek met Fortis, Belfius, ING, Bank van Breda en KBC vond plaats Soorten acties die afgesproken werden Relatiebeheerder per bank Bijdragen aan interne tools Opleidingen voor teams/incubatoren Doorverwijzingen faciliteren en begeleiden Deelname aan events Teksten op hun website screenen/aanpassen Deelname banken aan finmix

Afspraken en volgend overleg