Checklist dierenwelzijn Blije dieren, blije boer Checklist voor je legkippenbedrijf 1
2
Checklist dierenwelzijn Blije dieren, blije boer Checklist voor je legkippenbedrijf
Voorwoord Beste pluiveehouder, et de capagne Blije dieren, blije boer vraagt Boerenbond aandacht voor de inspanningen die veetelers dag in dag uit doen o het welzijn van hun dieren te garanderen. Landbouwers dragen al eeuwen zorg voor het welzijn van hun dieren, want als het goed gaat et de dieren in de stal, levert dat ook voor hen arbeidsvreugde op. Dus blije dieren, blije boer! De dierlijke vakgroepen van Boerenbond erkennen alvast de prioriteit van dierenwelzijn en hebben hun fiat gegeven aan de uitwerking van een roadap voor dierenwelzijn, et daarin onder eer een versterkt opleidings- en voringsprograa voor onze leden. et de checklist in deze brochure kan je aan de slag op jouw bedrijf. Op een overzichtelijke wijze bevat hij alle wettelijke en bovenwettelijke verplichtingen uit de betrokken lastenboeken (IK, Bel pork, Belbeef en Belplue). Door de aandachtspunten en hun uitleg te checken, ben je er zeker van dat je als veehouder confor alle wettelijke verplichtingen werkt. Wie trots is op zijn stiel, toont respect voor elk dier! Wij verwachten een correcte en eerlijke behandeling van onze dieren en waardering voor onze sector. Alleen wanneer iedereen doet wat hij oet doen, et respect voor ens en dier, kan onze sector trots en vol vertrouwen werken. SONJA DE BECKER voorzitter Boerenbond 5
Legenda Deze checklist bevat de wettelijke en bovenwettelijke eisen voor dierenwelzijn die opgenoen zijn in het Belpluelastenboek. Belplue controleert jaarlijks deze dierenwelzijnseisen op de pluiveehouderijen die deelneen. Belplue In het Belpluelastenboek worden overtredingen van de opgelegde noren of voorwaarden ingedeeld in categorieën, afhankelijk van ernst van de overtreding: ajor () en inor (). Ook de controleur hanteert deze indeling in categorieën. Bij overtreding van inder dan 25% van de inorpunten, oet je een actieplan opaken en binnen de 6 aanden aan Belplue bezorgen. Bij overtreding van eer dan 25% inorpunten, oet je binnen de 3 aanden deze punten rechtzetten. Er vindt ook binnen de 3 aanden een aangekondigde audit plaats o deze punten te controleren. Bij overtreding van eer dan 4 ajorpunten wordt de audit negatief afgesloten en deelnae van jouw bedrijf aan het Belpluelastenboek wordt oniddellijk geweigerd. O opnieuw deel te neen, oet je bedrijf de aaneldprocedure opnieuw doorlopen. Bij overtreding van 1 tot 4 ajorpunten, heb je 3 aanden de tijd o ze recht te zetten. Er vindt ook binnen de 3 aanden een aangekondigde audit plaats o dat te controleren. 6
Huisvesting 7
Huisvesting BELPLUE Ik houd e aan de axiaal toegelaten bezettingsdichtheid in de stal. Er zijn niet eer dan 9 kippen/² bruikbare oppervlakte in de stal. De bezettingsdichtheid per ² staloppervlakte bedraagt axiaal 18 leghennen. De constructie van het alternatieve systee in ijn stal is confor de wetgeving ijn kippen beschikken instens over 1 nest per 7 legkippen. Wanneer er in ijn stal geeenschappelijke nesten zijn, is er voor elke groep van ten hoogste 120 kippen ten inste 1 ² nestruite beschikbaar. Iedere kip heeft een geschikte zitstok, zonder scherpe randen en et ten inste 15 c zitruite. Er is ten inste 30 c horizontale afstand tussen de zitstokken. Tussen de zitstok en de wand is er ten inste 20 c afstand. Ten inste 50% van de aanwezige zitstokken is verhoogd aangebracht. Elke kip beschikt over instens 250 c² strooisel en instens een derde van de grondoppervlakte is et strooisel bedekt. Er zijn niet eer dan 4 niveaus boven elkaar gestapeld. De vrije hoogte tussen elk niveau is ten inste 45 c en ze zijn zo gestapeld dat de uitwerpselen niet op een daaronder gelegen niveau kunnen terechtkoen. Ik houd ijn leghennen in groepen van axiaal 6000 dieren. Ik houd axiaal 6000 leghennen per stalcopartient. 8
Huisvesting BELPLUE ijn leghennen koen niet in contact et aterialen en voorwerpen die schadelijk zijn. De aterialen en voorwerpen waaree de dieren in contact kunnen koen, zijn niet schadelijk. Ik kan deze aterialen en voorwerpen geakkelijk reinigen en desinfecteren. ijn kippen kunnen niet ontsnappen. ijn houderijsystee is zo opgezet dat ijn kippen niet kunnen ontsnappen. Er is goede ventilatie in ijn stal. Ik houd de luchtcirculatie, het stofgehalte van de lucht, de teperatuur, de relatieve luchtvochtigheid en de gasconcentraties in de stal binnen grenzen die niet schadelijk zijn voor ijn dieren. ijn kippen hebben voldoende licht. ijn kippen hebben voldoende licht, zodat ze aan hun fysiologische noden kunnen voldoen. Er is voldoende (vaste of draagbare) verlichting zodat ik ijn dieren grondig kan controleren. De lichtopeningen voor het natuurlijk daglicht in de stal zijn goed aangebracht. De lichtopeningen zijn, in het geval van daglicht, zo aangebracht dat een gelijkatige verdeling van het licht gewaarborgd is. 9
Huisvesting BELPLUE In het geval dat er een koude scharrelruite is, kunnen de kippen die vlot bereiken. Indien er een koude (overdekte) scharrelruite is, die deel uitaakt van de bruikbare oppervlakte, is er per 1000 leghennen 2 doorgangsruite beschikbaar en zijn er drinkvoorzieningen aanwezig. In ijn scharrelsystee et vrije uitloop hebben de leghennen via de uitgangen rechtstreeks toegang tot deze vrije uitloop. Over de hele lengte van het gebouw zijn er eerdere uitgangen, et een rechtstreekse toegang tot de ruite buiten. Deze uitgangen zijn ten inste 35 c hoog en 40 c breed. Voor elke groep van 1000 kippen is er in totaal een opening van instens 2 breedte beschikbaar. De buitenoppervlakte is afgested op de bezettingsgraad en het bodetype, o verontreiniging te voorkoen. Zo nodig heeft het buitenbeloop passende drinkvoorzieningen en het biedt beschutting tegen slecht weer en roofdieren. 10
Water en voeding 11
Water en voeding BELPLUE Ik zorg ervoor dat verontreiniging van het voeder tot een iniu beperkt blijft. De voederinstallatie is zo ontworpen, gebouwd en geplaatst dat ze het gevaar van verontreiniging van het voeder tot een iniu beperkt. ijn kippen hebben voldoende plaats o te eten. De lengte van de voederbak, die onbeperkt toegankelijk is, bedraagt 10 c per kip. Bij ronde/ovalen voederbakken is er ten inste 4 c lengte per kip. ijn legkippen krijgen voldoende en aangepast voeder. ijn dieren krijgen een toereikende hoeveelheid gezond voedsel, dat geschikt is voor hun soort en hun leeftijd. Ik voeder et tussenpozen die passen bij hun fysiologische behoeften. Zo blijven ijn kippen in goede gezondheid en wordt voldaan aan hun voedingsbehoeften. ijn stal is uitgerust et een passend watervoorzieningssystee. Bij continu werkende drinkgoten beschikt iedere kip over 2,5 c goot. Bij ronde drinkbakken beschikt iedere kip over 1 c. Bij drinknippels of drinkbakjes is er instens 1 per 10 kippen beschikbaar. 12
Water en voeding BELPLUE ijn legkippen hebben voldoende en kwaliteitsvol water ter beschikking. Alle dieren hebben toegang tot een toereikende hoeveelheid water van een passende kwaliteit. Ze kunnen alleszins op een of andere wijze voldoen aan hun behoefte aan water. Ik geef ijn kippen geen substanties die schadelijk zijn voor hun gezondheid en/of welzijn. Ik geef ijn dieren geen substanties die schadelijk zijn voor hun gezondheid en/of welzijn. 13
Verzorging 14
Verzorging BELPLUE Ik inspecteer alle kippen instens één keer per dag. Ik inspecteer al ijn kippen instens één keer per dag. Er zijn passende voorzieningen of aatregelen zodat ik dat rechtstreeks en oeiteloos kan doen. ijn stalinrichting et eerdere etages is gebruiksvriendelijk. In ijn stal et eerdere etages kan ik alle lagen rechtstreeks en oeiteloos inspecteren. Dode kippen kan ik geakkelijk verwijderen. ijn kippen hebben een ononderbroken duisterperiode. ijn kippen bevinden zich voor een bepaalde, ononderbroken periode in het duister. Ik laat ijn kippen wennen aan het duister. Voorafgaand aan de duisterperiode, nee ik een scheerperiode in acht. Dieren die ziek of gewond lijken, verzorg ik oniddellijk en op een passende wijze. Dieren die ziek of gewond lijken, verzorg ik oniddellijk op een passende wijze. Wanneer die zorg de toestand van het dier niet verbetert, raadpleeg ik zo spoedig ogelijk een dierenarts. 15
Verzorging BELPLUE Ik kan zieke dieren afzonderen. Zieke of gewonde kippen die niet oniddellijk geslacht of geëuthanaseerd hoeven te worden, kan ik afzonderen in een passend onderkoen, et een aangepaste vloerbedekking (vb. strooisel). Ik houd een register bij van de edicaenteuze zorgen die ik verstrek. Ik houd een register bij van de edicaenteuze zorgen die ik verstrek. Dit register is beschikbaar en ik bewaar het ten inste 3 jaar. Ik raadpleeg de bedrijfsdierenarts wanneer er eer kippen sterven of wanneer ze te weinig eten of drinken. Wanneer ijn kippen 20% inder voeder eten of 20% inder water drinken, of wanneer eer dan 3% van de dieren sterft per week, laat ik ze onderzoeken door de bedrijfsdierenarts. Ik verwijder elke dag de dode kippen. Dode kippen verwijder ik dagelijks, waardoor er geen krengen ouder dan 24 uur in de stal zijn. Ik houd een register bij van het aantal sterfgevallen. Dit register is beschikbaar en ik bewaar het ten inste 3 jaar. Er vinden op ijn bedrijf alleen toegelaten ingrepen plaats. Ik nee niet routineatig inder dan 1/3 van de bek weg. Ik doe dat alleen wanneer ik kannibalise niet kan voorkoen of verhelpen door ijn bedrijfsvoering te wijzigen. Ik laat alleen gekwalificeerd personeel de bekken inkorten bij kippen jonger dan 10 dagen. 16
Verzorging BELPLUE ijn kippen worden diervriendelijk geruid. Wanneer de leghennen geruid worden, induceer ik de rui niet door de dieren geen water en voeder te geven. ijn kippen worden verzorgd door voldoende en vakbekwae personen. ijn kippen worden verzorgd door een voldoende aantal personen, die beschikken over de nodige vaardigheden, kennis en vakbekwaaheid. ijn kippen hebben overdag altijd toegang tot de scharrelruite. Tijdens de lichtperiode hebben ijn kippen steeds toegang tot de volledige scharrelruite. In ijn scharrelsystee et vrije uitloop is de vrije uitloop berekend op axiaal 2500 leghennen per ha. Ik houd axiaal 2500 leghennen per ha in vrije uitloop. In ijn scharrelsystee et vrije uitloop gaan de kippen dagelijks naar buiten. Het terrein voor vrije uitloop is ten laatste 6 uur na het begin van de lichtperiode in de stal (en ten laatste o 11 uur) onbeperkt toegankelijk voor de kippen. 17
ateriaal BELPLUE Ik controleer alle ateriaal instens één keer per dag. Alle ateriaal dat de gezondheid en het welzijn van ijn dieren beïnvloedt, controleer ik instens één keer per dag. Ik herstel defecten oniddellijk. Er is voldoende verse lucht in de stal. Het kunstatige ventilatiesystee in de stal is voorzien van een passend noodsystee, dat voldoende verse lucht kan aanvoeren bij panne. Er is ook een alarsystee. Er is zo weinig ogelijk lawaai in de stal. Ik houd het geluidsniveau op de plaats waar ijn dieren leven zo laag ogelijk. Ik verijd aanhoudend of plotseling lawaai. 18
Deze checklist dierenwelzijn is een uitgave van de Studiedienst van Boerenbond op vraag van de sectorvakgroep Plui- en kleinvee Fotografie: arco ertens, Twan Wierans, Boerenbond Verantwoordelijke uitgever: Frans De Wachter, Diestsevest 40, 3000 Leuven D/2017/0728/19 2017, Boerenbond vzw
www.boerenbond.be / blijedieren 014089