De Klimaatbestendige Stad Hoofddorp David van Zelm van Eldik Programmadir ect eur Deltaprogramm a Nieuwbouw en Herstructurer ing Programma van vanmiddag 12.30 u. Opening door W ethouder Jeroen Nobel 12.40 u. Opening met pitches 12.55 u. Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering en De drie stappen voor een klimaatbestendige stad: stresstest, lokale adaptatiestrategieën & klimaatadaptatie in ruimtelijke visies, door David van Zelm van Eldik 13.15 u. De proeftuinervaring van Hoofddorp, door Rene Blom en Meinke Schouten 13.40 u. W orkshops, ronde 1 14.55 u. Pauze 15.15 u. W orkshops, ronde 2 16.30 u. Hoe gaan we de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie tot een succes maken? 1
Pitches! Eigen ervaringen, kansen, bedreigingen, wat doet u zelf en heeft u nodig, ziet u meerwaarde in verbindende afspraken? Ruimtelijke Adaptatie over het samenbrengen van water en ruimte David van Zelm van Eldik Programmadir ect eur Deltaprogramm a Nieuwbouw en Herstructurer ing 2
Ruimtelijke Adaptatie over het s amenbrengen van water en ruimte 21 januari 2014 Deltaprogramma Ne ge n deelprogramma s Vijf Deltabeslissingen: 1. Veiligheid 2. Zoetwater 3. R uim telijke Adaptatie 4. R ijn-maas Delta 5. IJsselmeer 6 3
Waterrobuuste inrichting 7 Klimaatbestendige stad 8 4
Klimaatbestendige stad 9 Klimaatbestendige stad 10 5
6
7
8
Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering Probleemanalyse Kwaliteit van de leefomgeving is basisvoorwaarde Kwetsbaarheid voor gevolgen van overstromingen en extreem weer neemt toe Dit leidt tot aanzienlijke schades. Er is ruime ervaring met maatregelen Deze worden nog onvoldoende benut bij ruimtelijke afwegingen Ambitie 2020 We handelen waterrobuust en klimaatbestendig bij het (her)ontwikkelen van onze gebouwde omgeving Ambitie 2050 gebouwde omgeving is zo goed mogelijk klimaatbestendig en waterrobuust ingericht (her)ontwikkelingen leidt tot zo weinig als redelijkerwijs mogelijk extra risico op schade en slachtoffers. Door waterveiligheidsbeleid meer ruimtelijk te maken Door ruimtelijk beleid meer waterrobuust en klimaatbestendig te maken 17 Aanpak Inte rbestuurlijk e stuurgroep Joint fact finding overheden, m arktpartijen en k e nnisinstellingen Be le idsadviezen bottum up via vier coalities k lim aatbestendige stad Aanpak funderingsschade met private partije n Voorbere iding uitvoering met overheden, kennisinstellingen 18 9
De drie stappen Stresstest; lokale Adaptatiestrategie; doorwerking klimaatadaptatie in ruimtelijke visies. David van Zelm van Eldik Programmadir ect eur Deltaprogramm a Nieuwbouw en Herstructurer ing Dijken Basisveiligheid 10-5 (+evt opslag) Slimme combinaties laag 1,2,3 Basisveiligheid 10-5 (+evt opslag) DB Waterveiligheid Meerlaagsveiligheid Waterrobuust inrichten Vitale & Kwetsbare functies (binnendijksen buitendijks) Nationaal belang (sectoraal via wetgeving) Overstroming Lokaal/regionaal belang (integraal via RO) Droogte Hitte Wateroverlast Klimaatbestendige stad DB Ruimtelijke Adaptatie 20 10
Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Bestuurlijke afspraak Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Ondersteuning Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Specials Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 21 Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Afspraak afwegingskaders water en ruimte Waterrobuuste inrichting en Klimaatbestendigheid Wordt zorgvuldig in RO afgewogen via lokale / regionale afwegingskaders Weten: waterrobuustheid en klimaatbestendigheid analyseren Willen: uitkomsten hiervan vertalen naar een eigen ambitie Werken: aangeven hoe deze ambitie doorwerkt Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 22 11
Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten (stresstest) Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Willen (adaptatiestrategie) Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Werken (doorwerking) Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 23 Weten Willen Werken M odulaire opbouw Een wizard leidtde beginnende gebruiker door de bas ismodules De gevorderde gebruiker kiest direct een module Er worden ook externe verdiepingsmodules aangeboden, bijv. 3Di 24 12
Weten (stresstest) Willen (adaptatiestrategie) Werken (doorwerking) 25 voorbeeld invulling Weten (stresstest) ORZ-kaarten Klimaateffect atlas Risico Applicatie Buitendijks Willen (adaptatiestrategie) Teeb tool MLV-tool Afwegingsinstrument WHO Werken (doorwerking) Leidraad CROW EMVI criteria Omgevingsvisie, -plan en verordening 26 13
voorbeeld invulling Weten (stresstest) ORZ-kaarten Klimaateffect atlas Risico Applicatie Buitendijks Willen (adaptatiestrategie) Teeb tool MLV-tool Afwegingsinstrument WHO Werken (doorwerking) Leidraad CROW EMVI criteria Omgevingsvisie, -plan en verordening 27 voorbeeld invulling Weten (stresstest) ORZ-kaarten Klimaateffect atlas Risico Applicatie Buitendijks Willen (adaptatiestrategie) Teeb tool MLV-tool Afwegingsinstrument WHO Werken (doorwerking) Leidraad CROW EMVI criteria Omgevingsvisie, -plan en verordening 28 14
voorbeeld invulling Weten (stresstest) ORZ-kaarten Klimaateffect atlas Risico Applicatie Buitendijks Willen (adaptatiestrategie) Teeb tool MLV-tool Afwegingsinstrument WHO Werken (doorwerking) Leidraad CROW EMVI criteria Omgevingsvisie, -plan en verordening 29 voorbeeld invulling Weten (stresstest) ORZ-kaarten Klimaateffect atlas Risico Applicatie Buitendijks Willen (adaptatiestrategie) Teeb tool MLV-tool Afwegingsinstrument WHO Werken (doorwerking) Leidraad CROW EMVI criteria Omgevingsvisie, -plan en verordening 30 15
voorbeeld invulling Weten (stresstest) ORZ-kaarten Klimaateffect atlas Risico Applicatie Buitendijks Willen (adaptatiestrategie) Teeb tool MLV-tool Afwegingsinstrument WHO Werken (doorwerking) Leidraad CROW EMVI criteria Omgevingsvisie, -plan en verordening 31 Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 32 16
Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Voorbeeld: Leergemeenschappen Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 33 Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak nationale knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 1. Noodfuncties: Nationaal beleidsdoel 2050: Doorfunctioneren 2. Risicovolle functies: Nationaal beleidsdoel 2050: Voorkomen ernstige milieu- en gezondheidseffecten 3. Grote schade: Nationaal beleidsdoel 2050: Voorkomen nationale schade 34 17
Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 35 Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 36 18
De proeftuinervaring van Hoofddorp Rene Blom Meinke Schouten Gemeente Haarlemm er meer Hoogheemr aadschap van Rijnland Klimaatbestendig stadsbeheer Hoofddorp Proef tuin 2013 DeltaprogrammaNieuwbouw en Herstructurering René Blom, Gemeente Haarlemmermeer Meinke Schouten, Hoogheemraadschap van Rijnland 19
Introductie Aanleiding/probleemstelling Doel Methodiek Resultaat Aanleiding Er is een gedeelde Watervisie: Structuurvisie Haarlemmermeer Structuurvisie Hoofddorp Behoefte aan de wijze waarop gemeente en hoogheemraadschap klimaatadaptatie kunnen integreren in hun reguliere werkprocessen 20
Doel Proeftuin klimaatbestendige stad: Het ontwikkelen van een methodiek, c.q planningsmechanisme voor stedelijkbeheer en herstructurering die voorgenomen investeringen in vastgoed, openbare ruimte en ondergrondse infrastructuur koppelt aan doelstellingen van klimaatadaptatie. Proeftuin gefaciliteerd door: Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering (DPNH) Methodiek Via ontwerpend onderzoekmethode van DPNH maatregelen en strategieën verkennen voor klimaatadaptatie Via 2 workshops en aan de hand van 2 proefwijken: bestaande wijk( 70-80) met grondwateroverlast Sloop nieuwbouw project (woningbouw) Deelnemers: Trekkers: Haarlemmermeer en Rijnland Ontwikkelaar AM, drinkwaterbedrijf PWN en expertsop het gebied van stedenbouw, klimaatverandering en financiën. 21
Resultaat: Bouwsteen 1 Stresstest, biedt inzicht waar: Urgentie is: adaptatie leidend voor ontwikkeling Urgentie op termijn Geen urgentie maar adaptatie wel belangrijk Meekoppelen isdan logisch Urgentie voor Hoofddorp blijkt niet goed duidelijk. Eerste stap voor Haarlemmermeer stresstest Resultaat: Bouwsteen 1 22
Resultaat: Bouwsteen 2 Gebiedsgerichte samenwerking en aanpak: Tussen verschillende afdelingen intern Externe partijen bv. via Smart Coalitions Via een integrale gebiedsagenda: En een gebiedsboekhouding bv. een gebiedsfonds (Publiek/privaat) Dit vereist overkoepelende regie, die ontbreekt nu. Resultaat: Bouwsteen 3 Meekoppelmetro Mn. voor Niet urgente Maar belangrijke Adaptatiemaatregelen 23
Resultaat: Bouwsteen 4 Life cycle Exploitaties & financiële betrokkenheid Resultaat: Bouwsteen 4 Life cycle Exploitaties & financiële betrokkenheid Belemmering: Ontwikkeling en onderhoud nu financieel gescheiden Voorwaarde bij gebiedsgerichte aanpak: Alle ruimtelijke ingrepen en veranderingen bv. over 30 jaar in kaart Bv. GREX+model met inbegrip van de eerste 30 jaar onderhoud 24
Voorbeeld: Flexibel peil in de polder Watervisie: waar mogelijk naar flexibel en hoger peil. Veel aanpassingen nodig om dit mogelijkte maken zoals: Beschoeiing, Riolering, Duikers en bruggen. Door bij vervanging de juiste uitgangspunten mee te nemen ontstaat op termijn duurzaam en robuust watersysteem. Tegen geen of geringe meerkosten Wie pakt Regie? Regie moet leiden tot: Afweging doelen en belangen (korte en lange termijn) Afstemmen diverse visiesen oplossingen voor adaptatie (in ontwikkeling/uitvoering- en beheer/exploitatiefase Integrale afweging beter op elkaar afstemmen en zonodig andersinrichten van financieringsmodellen van diverse partijen Life-cycle én systeemdenken Mogelijke oplossing: Taskforce integrale ontwikkeling en beheer en onderhoud 25
03-04-2014 Slot/conclusies Proeftuin levert bouwstenen op om klimaatadaptatie te integreren in werkprocessen: Stresstest: geeft inzicht in urgentie en fasering; Gebiedsgerichte aanpaken samenwerking noodzakelijk Meekoppelmetro: leidt tot kostenreductie Life cycle exploitaties Een klimaatadaptatie vereist andere manier van werken intern en tussen organisaties(dus nieuw procesontwerp nodig). Met overkoepelende regie Eerste stap Haarlemmermeer: Urgentie bepalen via stresstest als basis voor vervolg De Workshops, twee rondes Ronde 1: 13.40 14.55. Ronde 2: 15.15 16.30 1) Stresstest David van Zelm van Eldik (Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering) Voorzolder (plenaire ruitme) 2) 2) Lokale adaptatiestrategie Garmt Arbouw (Ministerie van Infrastructuur en Milieu) Achterzolder 3) Doorwerking, klimaatadaptatie in ruimtelijke visies Han Frankfort (Ministerie v an Infrastructuur en Milieu) Kamer van Biesheuvel, beneden in het Voorhuis 4) Richtlijnen Kees Broks (STOWA) De oude keuken, beneden in het Voorhuis 5) Goed gedrag belonen Albert Elshof (Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering) Opkamer, beneden in het Voorhuis 26
Hoe gaan we de acties uitvoeren en de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie tot een succes maken? David van Zelm van Eldik Programmadir ect eur Deltaprogramm a Nieuwbouw en Herstructurer ing Dank voor uw betrokkenheid! Tijd voor een drankje en hapje 27