t GRUUN GAZETJE December 2014 Krantje voor en door de bewoners van t Groen Kwartier Beste lezer Een halfjaar nadat het eerste nummer verscheen, sturen we je de derde editie van t Gruun Gazetje. Vanaf dit nummer verschijnt onze buurtkrant ook op papier met dank aan Militair Hospitaal nv, de projectontwikkelaar van de site, om de drukkosten te dragen. Toch willen we ook digitaal blijven verschijnen om sympathisanten en toekomstige bewoners te informeren. In dit derde nummer staan creativiteit en geschiedenis centraal. Steeds meer wordt het Groen Kwartier een creatieve plek, zoals je kunt lezen in het interview met André Duval, die de stookplaats zal laten opknappen tot een coworking place. Ook de productontwikkelaars van Studio Dott hebben plannen in die richting. En de Officiersmess blijkt heel wat creatief talent te herbergen. De creatieve keuken van The Jane werd onlangs beloond met een eerste Michelinster. Dat onze site een rijke geschiedenis heeft, weten de meeste bewoners intussen. Enkele buren namen het initiatief om in de archieven te duiken, maar ook herinneringen op te tekenen van mensen die hier vroeger op de site of in de buurt woonden of werkten. Van één van de eerste verhalen brengen we al een voorproefje. Ook de recente geschiedenis komt aan bod: Jos, Willem en Wolf vertellen als eerste bewoners van de vernieuwde site over hun vier jaar op het Groen Kwartier. Met dit nummer is de eerste jaargang van t Gruun Gazetje rond. De redactie wenst alle lezers en buren een fijn eindejaar toe en een schitterend 2015. Wie weet lopen we elkaar wel tegen het lijf op de kersthappening van de Broodnatie of de nieuwjaarsreceptie met afternoon tea in de wintergang. 1
Welkom op kersthappening van De Broodnatie De kerstdagen zijn in aantocht. Ben je op zoek naar een kerstboom? Wacht dan nog even met je aankoop. Daar is een heel goede reden voor. De Broodnatie organiseert op zaterdag 13 en zondag 14 december 2014 een KERSTHAPPENING. Een mooi initiatief van Pascale en Mike dat zeker onze steun verdient. En het is meer dan een gewone kersthappening. Je kan er een kerstboom kopen en genieten van de kerstsfeer zoals die past bij die tijd van het jaar, met muziek, glühwein, soep, appelaere (fruitsap) en verder ook vuurkorven en echte kerstmannen en -vrouwen uit ons Groen Kwartier. Mike en ik vonden dit het juiste moment om iedereen gratis een drankje aan te bieden, maar je kan een vrije bijdrage storten en de opbrengst gaat naar een goed doel in Berchem en Antwerpen, vertelt Pascale. Voor Berchem gaat de steun naar het Sociaal Restaurant Bistro P van buurthuis Posthof (in de Patriottenstraat 62) en voor Antwerpen naar de sociale kruidenier van Filet Divers (in de Rolwagenstraat 49). Voor de kinderen is er zondag tussen 14 uur en 16 uur een workshop knutselen van kerstversiering. Voor de begeleiding zorgen Valerie Duval en Mieke Delanghe. Hierbij dus een warme oproep om in deze koudere dagen de kersthappening van de Broodnatie te bezoeken en uw goed hart te tonen voor twee initiatieven waarvan we zeker zijn dat het geld ook terecht komt bij mensen die het echt nodig hebben. Datum: zaterdag 13 en zondag 14 december van 13 tot 18 uur Plaats: voor de Broodnatie 2
Nieuwjaarsreceptie Afternoon tea in wintergang 2015 staat voor de deur en dat willen we op een gepaste wijze vieren. Een prima gelegenheid dachten we om mekaar beter te leren kennen, nieuwe bewoners te verwelkomen en het glas te heffen op 2015. Er is alcohol maar ook tea voor wie wil ontnuchteren van het voorbije feestgedruis. En voor de kinderen zijn er volksspelen. Daarom nodigen we iedereen uit op zondag 25 januari 2015 om van 15 uur tot 18 uur in de wintergang samen het nieuwe jaar in te zetten. Op het programma: Drankje en hapje Sfeervolle muziek Powerpointpresentatie van onze voorbije activiteiten Volksspelen voor kinderen en volwassenen Iedereen die in de buurt woont of werkt is welkom. Wanneer: zondag 25 januari 2015 tussen 15 en 18 uur Waar: wintergang en petanquebaan IJzelbestrijding met vallen en opstaan Het stadsbestuur neemt met de winter voor de deur de nodige maatregelen voor ijzelbestrijding. Onze site is in vele opzichten een unieke plaats in de stad, zo meldt Evelien Zijm, buurtregisseur Stad Antwerpen voor onze wijk. De site bestaat voor een belangrijk deel uit park en gras. Om die reden vraagt het stadsbestuur aan de bewoners om niet met pekel of zout te strooien. Dit is slecht voor de grasmat en ondergrond. De stad adviseert om Rijnzand (met een grove korrel) of gebroken Argex te gebruiken. Dit kan je kopen in de meeste doe-het-zelf-zaken of handelaren in bouwmaterialen. Met het zand verdwijnt de ijzel niet, maar het wordt minder glad. Dus beter voorkomen dan vallen (en nadien opstaan met gekneusde ribben) 3
Little Hisk Dat in het huidige t Groen Kwartier tot het jaar 2006 het Hoger Instituut voor Schone Kunsten (HISK) gehuisvest was, is nog in het geheugen van vele Antwerpenaren gegrift. De kunstscene betreurde destijds (en nu nog steeds) de verhuis van het instituut naar Gent. De tentoonstelling Little HISK wil dit verlies voor de stad Antwerpen onder de aandacht brengen en letterlijk en figuurlijk de goede oude tijd weer oproepen. De tentoonstelling zal werken van 5 gewezen en 5 huidige HISK studenten presenteren en wordt samengesteld door Ulrike Lindmayr, Paul Poelmans, Eva Steynen, Bart Vanderbiesen en Sofie Van de Velde. Little HISK Poortgebouw Militair Hospitaal Hospitaalplein Open tijdens het Antwerp Art Weekend Donderdag 29 jan. van 14 tot 18 uur Vrijdag 30 jan. vanaf 14 uur (BORGER rondgang) Zaterdag 31 jan. van 12 tot 18 uur Zondag 1 febr. van 12 tot 18 uur Creatieve bedrijfscluster in de maak Studio Dott, een productontwikkelaar uit Berchem, wil een cluster van creatieve bedrijven cree ren in het Groen Kwartier. Wij huren vandaag een pand aan het station van Berchem. Maar we willen graag iets kopen, zegt Brick De Schutter van Studio Dott. We hebben ons oog laten vallen op een kantoorruimte van 7.000 m² rond het Groen Kwartier. Maar die ruimte moet in e e n keer worden aangekocht. We hebben al contact gelegd met andere ondernemingen, zodat 35 procent van de beschikbare kantoorruimte makkelijk kan worden ingevuld. We zoeken nu naar een projectontwikkelaar die de rest van de ruimte koopt. Studio Dott ontwerpt producten, interieurs en diensten om waarde te creëren voor hun klanten. Wij willen in de nieuwe bedrijfscluster een gemeenschappelijke ruimte cree ren, waardoor we dagelijks contact hebben met de andere bedrijven in het gebouw. Brick De Schutter www.studiodott.be 4
Officiersmess biedt ruimte voor bedrijvigheid Ben je op zoek naar een (interieur) architect, kinesist, advocaat, webdesigner, fotograaf? De officiersmess in de Albert Claudestraat verandert stilaan in een bruisend centrum van activiteiten met een bonte verzameling aan bedrijfjes en vrije beroepen, gegroepeerd rond een prachtige patio. In het Groen Kwartier vind je werkelijk alles op loopafstand, wat een luxe. Vroeger was dit prachtige gebouw de hoofdapotheek van het klooster. De hoofdapotheek fungeerde als centrale apotheek voor het Belgische leger en vormde binnen de site een zelfstandige entiteit. De Militaire Hoofdapotheek (MilHA) verhuisde in de jaren 1965 tot 1973 stapsgewijs naar Nijvel. Na een grondige renovatie kreeg het een nieuwe bestemming als officiersmess met een hotel, restaurant en feestzalen. De mess was met zijn Club Antigoon jaren lang een sociale ontmoetingsplek voor veel militairen, oud-militairen en vaderlandslievende organisaties. In 2005 sloten de deuren. In 2007 kocht Mopro Invest dit gebouw van het leger. Er kwamen 23 woongelegenheden. Op de gelijkvloerse verdieping bevinden zich rond een indrukwekkende patio verschillende multifunctionele ruimtes. Zij zijn ingericht als praktijkruimten en kabinetten voor vrije beroepen, of als kantoren. Volgende bedrijven vind je in de officiersmess: Architectenbureau Areal Kinesitherapeut Tim Philips Advocaten kantoor Strafrecht: Ann Wellens en Wendy Bosschaerts Webdevelopment bureau STARTX bvba Bonanza TV Studio D.M.A interieurarchitectuur en projectmanagement Studi.works.be: bedrijfsreportages, huwelijk-,kids-, concept- en productfotografie Foto: Thomas Cols, Areal Architecten 5
Ik wil jong talent aanstoken instandhoudingswerken uitvoeren. Ik zou daar graag een houten staketsel rond bouwen met creatieve uitingen. We kunnen daar al ludieke dingen mee doen. Ik ben ook erg blij te horen dat jullie met de buurt een werkgroep hebben opgericht die zich verdiept in de geschiedenis van het Militair Hospitaal en getuigenissen verzamelt. Dat is inderdaad erg belangrijk. t Gazetje sprak met André Duval over zijn plannen voor de stookplaats Reclamemaker André Duval kocht de vroegere stookplaats van het Militair Hospitaal. Tegen einde 2015 moet deze ruimte van 900 m² een co-working place worden. Een stookplaats voor artistiek, creatief en technologisch talent. Van waar die interesse om te investeren in het Groen Kwartier? Kijk, ik ben geboren en getogen in de wijk Zurenborg en dat schept een speciale band. Toen ik het gebouw zag, was ik direct verkocht. Dit gebouw en deze omgeving zijn prima geschikt om mijn idee te realiseren. Als alles loopt zoals het moet, wordt dit echt top. Het is bovendien een site met een rijke geschiedenis. Dat moet me toch van het hart: de naam Groen Kwartier verwijst in niks naar het verleden van deze site. Iedereen spreekt over het Militair Hospitaal. Hier ligt de identiteit van deze plek. Wat betekent dit voor de stookplaats? We willen historisch correct werken. De geschiedenis van dit gebouw gaan we respecteren. Zo blijft de buitenkant behouden zoals die vroeger was en we herstellen het originele schrijnwerk. We gaan op korte termijn Welke activiteiten gaan er precies plaatsvinden in de stookplaats? Ik heb mijn sporen verdiend in de reclamewereld. Weet je, de wereld van de communicatie wijzigt erg snel. Vroeger creëerden we een eigen identiteit of brand voor een product of bedrijf en via een diversiteit aan media werd dit tot bij de consument gebracht. Die moest op die manier verleid worden en positief staan ten opzichte van dat product. Met de razendsnelle opkomst van de social media wijzigt dit landschap totaal en ontstaat een rechtstreekse relatie tussen bedrijf en klant. Jonge en creatieve mensen spelen hier handig op in en starten een eigen bedrijfje. Marketing en communicatie is één groot technologisch gegeven geworden. Deze jonge mensen, vooral twintigers en beginnende dertigers, vormen onze doelgroep. Wat heb je hen te bieden? Ik vroeg me af: waar kan ik deze bedrijfjes ondersteunen met mijn kennis, ervaring en netwerk? Deze jonge creatievelingen en de bedrijfjes die ze opstarten missen een netwerk en financiële middelen. Kleine bedrijfjes geraken niet binnen bij de grote bedrijven. Ze zijn te klein en te kwetsbaar en moeten zich aansluiten bij iets groter. Vele nieuwe starters bieden een deel aan van het totaalpakket. Dat totaalpakket bestaat uit inhoud, data, diensten en technologie. Ik breng in de stookplaats de verschillende onderdelen van dit totaalpakket samen. 6
Ik wil jong talent aanstoken (vervolg) Op die manier versterken die bedrijfjes mekaar, winnen ze aan geloofwaardig heid en vergroot hun uitstraling. Ik vergelijk het graag met een koraalrif. Organismen komen samen, zetten zich vast en bouwen grotere systemen. Sommigen laten los en gaan later hun eigen weg. Anderen vergroeien en worden er een deel van. Wij investeren, noem het gerust zaaigeld, om jonge starters te ondersteunen. Ze krijgen er tijdelijk onderdak tot hun activiteiten een eigen stek mogelijk maken. Het is voor ons een investering op de langere termijn. Dit is een nieuwe manier van ondernemen. Ik ben ervan overtuigd dat dit model veel toekomst heeft. Ook mijn eigen spin off Duval Branding zal daar kantoor houden (zie ook www.duvalbranding.com). Hoe is de samenwerking met het stadsbestuur? Ons project past perfect in de visie van het vorige en het huidige stadsbestuur om van Antwerpen een creative capital of Europe te maken. Investeren in creatieve economie heeft veel toekomst. Dat heeft het stadsbestuur begrepen en hier zie je daar een mooi voorbeeld van. Hoe krijgt de ruimte in de stookplaats vorm? Wat moeten we ons daarbij voorstellen? Ik werk hiervoor samen met architect Paul Wauters en met Anversa als bouwcoördinator. Dit team moet ervoor zorgen dat de eigen identiteit van het gebouw gerespecteerd blijft. Er zal plaats zijn voor een 75-tal werkplaatsen. Stel je daarbij geen klassiek kantoor voor, dat is verleden tijd. Het wordt een lounge met werkplekken, kantine en vergaderruimte. Een open ruimte die ontmoeting stimuleert. Een deel kan opgevat worden als een belevingsruimte voor kinderen, met aandacht voor gezond koken. Mijn dochter Valerie is daar erg mee bezig. De keuken krijgt in ieder geval een belangrijke rol in ons concept. Hoe zie je de samenwerking met de buurt? Wij willen bijdragen tot het buurtgevoel. We gaan zeker de buurt uitnodigen om hen te informeren en rond te leiden zodat iedereen kan kennismaken met onze plannen. We blijven permanent aanspreekbaar en zijn bereid om in de toekomst waar nodig de buurt, jullie krantje en projecten te ondersteunen met onze expertise. De ruimte van de stookplaats zal trouwens semi-publiek zijn, bewoners kunnen dus evenzeer gebruikmaken van de ruimte, om te werken of mogelijk voor een drankje of een gezonde hap. In welke vorm, dat bekijken we nog verder, maar we staan zeker open voor de buurt. Wanneer kunnen we de vernieuwde stookplaats bezoeken? De (ver)bouwtoelating is aangevraagd en we verwachten de werken te kunnen starten begin 2015. We gaan jullie zeker een update geven over de fasering van de werken en organisatie ervan, want we willen dat met zo weinig mogelijk overlast voor de omgeving doen. https://www.facebook.com/stookplaats Hier kunnen de bewoners op de hoogte blijven van de vooruitgang en alle nieuws en actua over de werken. Jullie horen nog van ons. Interview Mieke De Langhe, Luk Janssen 7
Ontsnapt uit Duits Militair Hospitaal Rik is een flukse 83-jarige die onlangs door onze site wandelde. Rik wandelde daar niet toevallig. Deze plek roept bij hem herinneringen en emoties op. Rik kwam hier regelmatig als kind. Zijn vader was eerst slotenmaker, vervolgens chef van de onderhoudsploeg en ten slotte verantwoordelijke voor het burgerpersoneel in het Duits Militair Hospitaal, in de volksmond het Maria Ziekenhuis. Rik was blij dat hij daar Klara tegen het lijf liep en zijn verhaal kon doen over het gasthuis en wat hier gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal van Rik gaat over een weerstander die tijdens de derde oorlogswinter onder Duitse bezetting opgesloten zat in een cel in de gevangenen afdeling van het Duits Militair Hospitaal. Deze weerstander zal ondervraagd worden door de Gestapo. Hij weet veel en kan de organisatie van een weerstandsgroep in gevaar brengen. Veel levens staan op het spel. Hij mag niet spreken, maar moet ontsnappen. Dat kan alleen door hulp van binnenuit, dus van personeel van het Militair Hospitaal. De weerstander zat opgesloten in de gevangeniscel op de eerste verdieping van blok 10 bis. In deze sectie van het Militair Hospitaal werden voor de oorlog de zogenaamde geestesgestoorde militairen of simulanten ondergebracht voor verder onderzoek of behandeling. Ook na de oorlog zaten hier de zwarte kravatten te wachten op eventuele vrijstelling van legerdienst wegens psychiatrische ongeschiktheid. (De gewone patiënten droegen een rode kravat). Op de eerste verdieping bevonden zich - afgezonderd van de grote gemeenschappelijke zaal en andere lokalen - drie echte cellen. De Duitsers gebruikten deze cellen om gekwetste neergeschoten geallieerde piloten en andere gekwetste vijanden op te sluiten. De vader van Rik was deel van een operatie om de weerstander te bedrijven. Een stoker en lid van de weerstand was een spil in het ontsnappingsverhaal. Het is een uitvoerig en erg spannend verhaal dat een goede en emotioneel doorleefde kijk geeft van het Militair Hospitaal of Maria Ziekenhuis tijdens de oorlogsjaren. Buurtbewoners op speurtocht naar geschiedenis van het Militair Hospitaal We brengen dit als intro in dit krantje om u te informeren dat een werkgroep van bewoners met ondersteuning van de cultuurcel van het district Antwerpen en het MAS volop bezig is om getuigenissen te verzamelen over het werken en 8
Ontsnapt uit Duits Militair Hospitaal (vervolg) wonen in het Militair Hospitaal. Het verhaal van Rik is een erg mooi voorbeeld van verhalen en getuigenissen die we nu verzamelen. Onze buurtbewoners Johan Proot en Yvonne Frulleux bezochten al enkele malen het oorlogsmuseum in Brussel om alle mogelijke data te verzamelen over het verleden van de site. Buurtbewoonster Mieke De Langhe en andere bewoners verzamelen getuigenissen. We hebben de ambitie om er een spraakmakend project van te maken. Iets dat de site en haar verleden op de kaart zet, waar mensen van Antwerpen, maar ook buiten de stad naar komen kijken. We dromen al van een boek, tentoonstelling, rondleidingen, workshops voor kinderen. die een getuigenis kunnen afleggen, vragen we hierbij om contact op te nemen met Mieke De Langhe via een mail naar mhgeschiedenis@gmail.com Graag houden we u via dit krantje verder op de hoogte van onze vorderingen. Wie wil meewerken, zelf kan getuigen of mensen kent Foto s: Rik Voorhelst 9
De eerste bewoners Ze waren met z n 3, de allereerste bewoners van Het Groen Kwartier. Om en bij de 1 450 dagen al wonen ze op wat ooit het erg bedrijvige Militair Hospitaal was. Willem, Jos en de hond Wolf ruilden op 15 januari 2011 de Lange Leemstraat voor de hoogste verdieping van de Artsen Zonder Grenzenstraat nummer 10. Het was een prachtige dag om te verhuizen: stralende zon en koude winterlucht. Twee dagen later was alles wit gesneeuwd. s Avonds en in het weekend was het er muisstil en enkel de maan zorgde s nachts voor verlichting. De Artsen zonder Grenzen- straat was nog niet. Er lag een voorlopig pad dat -afhankelijk van de weersomstandigheden- spiegelglad, modderig, dan weer zanderig kon zijn. Maar spooky vonden Willem en Jos het allerminst in die begindagen van Het Groen Kwartier. Het was goed. Overdag heerste de drukte van een bouwwerf, s avonds kon je een speld horen vallen. Beide heren genoten toen al van het kleurspel dat de silhouetten van de statige gebouwen maken tegen de skyline, de imposante beukenboom die schittert op het Paradeplein, elk seizoen anders. Babbels met architecten en studenten architectuur, fotografen, nieuwsgierigen, geïnteresseerde kopers, die dit stukje geschiedenis met een nieuw leven van dichtbij wilden leren kennen, waren een dagelijks ritueel. Op een keer ontdekten een 200-tal feestvierders de sleutel van de kapel en genoten van de rave van hun leven tot vroeg in de ochtend. Amen! Jos ging kijken en zag dat het goed was. De bouw zien evolueren was best indrukwekkend en daarmee kwamen ook de eerste buren aangewaaid een paar maanden later Tous les matins du monde sont sans retour en daarom genieten Willem en Jos elke dag opnieuw van het geprivilegieerde uitzicht dat hun prachtig ingerichte appartement hen biedt, intussen met buren voor, achter en onder. Interview: Heleen De Wulf 10
Wist je dat? het hekwerk rond het poortgebouw wordt opgefrist en vast verankerd in de grond? Aan de zijde van de woningen (Hospitaalplein) is er op deze doeken ruimte voor een muurkrant, tekening of beeld om, liefst op een speelse manier, duidelijk te maken dat het hier een woonerf betreft en geen parking. Hierbij een oproep aan de bewoners of kinderen uit de buurt om een voorstel te doen. Wie maakt van de omheining van het poortgebouw een fraai kunstwerk? Bezorg je idee aan Philip Rubbens via info@groenkwartier.be de kinderen op het moment van de petanque deelnamen aan een Robot Kid Workshop in het klooster? Met als gevolg dat er nogal wat robotten rondliepen in de wintergang. het Groen Kwartier mogelijk in de prijzen valt? Het Autonoom Gemeentebedrijf Vespa (vastgoedbedrijf van de stad), de Stad Antwerpen en NV Militair Hospitaal Antwerpen kandideren immers voor de prijs Openbare Ruimte, de Thuis in de stad- prijs en de prijs van de Vlaamse Vereniging voor Ruimte & Planning? studenten interieurarchitectuur van de Universiteit Antwerpen voor hun masterproef collectief wonen een onderzoek uitvoeren naar de behoeften in ons Groen Kwartier, en in het bijzonder de Generale Staf (gebouwen recht over de kapel aan het Paradeplein)? het Halloweenfeest heel griezelig, maar geslaagd was? wij toevallig in de Broodnatie op deze drie studenten botsten en hen graag informeerden over onze buurt en het feit dat een gemeenschapsruimte en buurthuis (poortgebouw?) geen slecht idee zou zijn? 11
Wist je dat? Minne Van Gorp Van Damme van de Pater Pirestraat de jongste spruit is van het Groen Kwartier? En wij het heel goed vinden dat er nieuw en jong bloed komt in de buurt? Van harte proficiat aan de ouders. de locatie van de Generale Staf het decor vormde voor filmopnames van Slumberland? Deze film gaat in januari 2015 in première. Slumberland is een poëtische muziektheater-voorstelling over de wereld van slaap en dromen voor en door kinderen vanaf 6 jaar. www.zonzocompagnie.be er einde van de zomer (en die duurde dit jaar erg lang) buren samenkwamen om petanque te spelen, met een hapje en een drankje? Een zekere meneer Paul De Hous ging met de 1ste prijs lopen. Verdienstelijk tweede en derde waren Helgi Decreus en Lieve Nys. Praktische informatie Wijkagent: Filip Malfait: 03 206 80 50 Buurtregisseur Zurenborg Haringrode: Evelien Zijm 03 338 39 66 of evelien.zijm@stad.antwerpen.be (voor alle vormen van overlast, samenlevingsproblemen, doel: de buurten proper, veilig en gezellig maken) Mail uw reactie of bijdrage voor ons volgende gazetje naar luk.janssen@telenet.be Ontvang je deze nieuwsbrief liever niet in je mailbox? Geef dan een seintje. Leverden een bijdrage voor dit nummer: Nicole Bogaert, Gertie Deckers, Mieke De Langhe, Heleen De Wulf, Yvonne Frulleux, Luk Janssen, Johan Proot, Sarah Vangheluwe. Foto s voorpagina en Halloweenfeest: Ake Van der Velden Vormgeving: Gertie Deckers Eindredactie: Sarah Vangheluwe De Blauwe Lijn: 0800 123 12 De sluikstortcel: 0800 935 11 Volgende editie van ons krantje verschijnt in de tweede helft van maart 2015. Met dank aan Militair Hospitaal Antwerpen nv voor ondersteuning. Verantwoordelijke Uitgever: Luk Janssen, Lange Leemstraat 334 bus 302, Antwerpen t Gruun Gazetje nr. 3, december 2014 12