/// Rapport VLAAMSE URI-STANDAARD VOOR DATA. Versie /// 1.0 Publicatiedatum /// 23 maart

Vergelijkbare documenten
URI-RICHTLIJNEN VOOR DATA.VLAANDEREN.BE

De URI-strategie voor de Linked Data van de RCE. (Versie 0.2)

/// Rapport /GEBRUIK VAN VERSCHILBESTANDEN/ Versie /// 1.0 Publicatiedatum /// 25/07/2014.

Standaard-URI's naar Jurisprudentie met behulp van de European Case Law Identifier (ECLI)

GEBRUIK VAN VERSCHILBESTANDEN EN HISTORISCHE VERSIES. Versie /// 2.1 Publicatiedatum /// 25/07/2018. /// Rapport

1. Proloog webtechno, rauwkost

GEBRUIKERSHANDLEIDING DOMEIN MOBILITEIT GEEFVOERTUIG 2.0. Versie /// 2.0 Publicatiedatum /// /// Gebruikershandleiding

Conceptenbibliotheek & Technisch register. Frank Terpstra

AGIV - KLIP Web API 0.6

Kennissessie INSPIRE. Algemene vereisten & architectuur Metadata View Services Download Services Ondersteuning vanuit Geonovum.

Dit voorbeeldproject beschrijft het gebruik van web services (open standaarden) voor de ontsluiting van kernregistraties bij de gemeente Den Haag.

Werkgroep URI Strategie. Bijeenkomst

GEBRUIKERSHANDLEIDING DOMEIN ONDERNEMING PUBLICEERRSZDAGVAARDINGEN 2.0. Versie /// 2.0 Publicatiedatum /// /// Gebruikershandleiding

GEBRUIKERSHANDLEIDING DOMEIN ONDERNEMING PUBLICEERGEANNULEERDEONDERNEMINGEN 2.0

Standard Business Reporting Programma Een initiatief van de Nederlandse overheid FRIS-KVK

/// Gebruikershandleiding GEBRUIKERSHANDLEIDING MAGDA ONLINE (IN KADER VAN LED)

GEBRUIKERSHANDLEIDING DOMEIN SOCECON PUBLICEERMUTATIESDOSSIERONDERSTEUNINGEN 2.0

Handboek)voor)een)Data)uitgever)

Nederlands WMS - SLD Profiel. Versie 1.0

WFS 3.0 De geo-api van de toekomst. Linda van den Brink, Geonovum 13 februari #DataToBuildOn

Introductie OWMS 3.5

Aan de slag met DNS Jeroen van Herwaarden, Robbert-Jan van Nugteren en Yannick Geerlings

GEBRUIKERSHANDLEIDING ONDERNEMING GEEFFISCALESCHULD Versie /// 1.0 Publicatiedatum /// /// Gebruikershandleiding

Slimme dienstverlening

Semantiek (met de BAG als voorbeeld) Dienstverlening in verbinding Wetgeving in verbinding 12 maart 2014 Marco Brattinga

Open Standaarden voor Linkende Organisaties -OSLO²

Semantiek, URI s, LD Applicaties, Tijden locatie. Workshop, discussie, huidige stand van zaken 17 april 2014

De 3 bovenstaande worden onderhouden door mensen beheerd Dus meer kwaliteit dan machine

Technical Note. API Beschrijving Aangetekend Mailen

De mogelijkheden van XML voor de langdurige bewaring van digitale documenten. DAVID studiedag 30 nov 2000

Wijzigingsvoorstel op het Logisch Model Aquo 2 kabel-elementen uit IMKL overnemen RfC-W

Gebruik van verschilbestanden

Technisch Ontwerp VISSIM-PPA Koppeling

Gebruik van formulierkasten

Certificate Policy Bedrijfstestomgeving ZOVAR

PROJECT PERSISTENTE IDENTIFICATIE. Alina Saenko, Bert Lemmens, Joris Janssens

Persistente identifiers: Identificatiemechanismes in het digitale tijdperk. Daniel Steinmeier

XML Introductie.

Uitbreiding van UM Aquo cluster metingen, toevoegen optioneel attribuut Identificatie waarnemingssoort aan klasse WaardeReeks MIDDELGROOT

Introductie van HTML5

Bijlage 1 bevat een overzicht van het domeinmodel van metadata in de HortiCube. In het model zijn de volgende deelgebieden te onderscheiden:

Verkenning adoptie W3C rdf/owl technologie voor IMxx/NEN modellen

Canonieke Data Modellering op basis van ArchiMate. Canonieke Data Modellering op basis van Archimate Bert Dingemans

INSPIRE en wat te doen bij wijzigingen

Ontwikkelaars van BIR Open BIM Standaarden en softwareleveranciers

BETEKENIS VAN HET INTERNET

, 2018 Martien Vos. Presentatie RedForce

IMPACTANALYSE MAGDA 2.0 KSZ-SSDN DIENSTEN

NEN 3610 Linked Data

FLEPOS-VERDICHTINGSPUNTEN

Keteininformatiemodellering op basis van UML

De Geschiedenis van het Internet

Uitbreiding UM Aquo cluster KRW. Middel

Metadata, informatiestromen

OSLO Open Standaarden voor Lokale Overheden

Linked Open Data en EDM. Jacco van Ossenbruggen Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) Vrije Universiteit Amsterdam

Aanzet tot een nationale URI- Strategie voor Linked Data van de Nederlandse overheid

Nederlands profiel op ISO Geographic information Web Feature Service

ORTHOFOTOMOZAÏEK, MIDDENSCHALIG, WINTEROPNAMEN, KLEUR, MEEST RECENT, VLAANDEREN. Leesmij Versie /// 1.1 Publicatiedatum /// augustus 2017.

Bijlage 4C. Request for Comments T-link filter. Inleiding

Afspraak Unieke Persistente Identifier voor Leermateriaal en Metadatarecord

Yes-co informatie uitwisseling met 3MCP 1.3

INSPIRE richtlijn Gevolgen voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Reporting System CPA 2006

/// Gebruikershandleiding MAGDA ONLINE: KADASTERDIENSTEN. Versie /// 0.1 Publicatiedatum ///

Cookbook KBO Open Data. Versie 1.0.0

Vereisten voor een correcte weergave van je data via Eigen kaart toevoegen in de Geopuntkaarttoepassingen

Aanduiding Laboratorium vs In-situ meting MIDDEL

HANDLEIDING DMS. Handleiding DMS. Dit document is de handleiding voor het DMS (Document Management Systeem) op drie verschillende niveau s:

!!!!! DCAT"NL,$een$IPM$voor$Datasets!

Maak automatisch een geschikte configuratie van een softwaresysteem;

ideal Merchant Integratie Gids - Overzicht van Wijzigingen

Raamwerk Geo-Standaarden

vanuit de technische en organisatorische omgeving, werk-verdeling, budget, planning, en hergebruik van componenten. Het documenteren van SA dient

/// Objectcataloog OBJECTCATALOOG CRAB. Versie /// 1.0 Publicatiedatum /// 3/07/

DigiD SSL. Versie Datum 16 augustus 2010 Status Definitief

Deelprogramma Digitaal Stelsel Omgevingswet

Nederlands profiel op ISO Geographic information Web Feature Service

Documentatie Visual Rental Dynamics Web API

DE 13 BELANGRIJKSTE STATUSCODES

Linked Open Data pilot. Reijer Copier

Gedeelde catalogus voor publieke dienstverlening Een hefboom voor de publieke dienstverlening in uw bestuur

OAS en het Kennisplatform API s. Dimitri van Hees

DATA-AQUILAE. Slimmer met DATA Miniseminar Gebiedsmodellen CORSTENS INFORMATIE-ARCHITECTUUR 31 maart 2015

Privacybeleid van het schoolplein

Handleiding kasten Extern documentenbeheer

Nederlands WFS Profiel. Version 1.0

De facto standaarden (consensus aangetoond)

Forum Standaardisatie. Expertadvies: Opname MIME op lijst met gangbare standaarden. Datum 4 februari 2011

Wijzigingsvoorstel (RfC) voor het UM Aquo - metingen Verticaal reeksen

SEO search engine optimalisatie

Software Design Document

/// Gebouwenregister v0.2 bèta: testing

Network Services Location Manager. Handleiding voor netwerkbeheerders

TOPOGRAFISCHE KAART NGI 1:10.000, RASTER, KLASSIEKE REEKS. Uitgegeven tussen 1978 en Versie /// 1.0 Publicatiedatum /// 02/06/2017.

Behorend bij de OCW Taxonomie versie als onderdeel van de Nederlandse Taxonomie versie 13

Request For Comments Table linkbase (TLB) en Generic Preferred Label (GPL)

Technische Handleiding. ideal

Module VIII - DNS. Stefan Flipkens - Cursus: Internet - Intranet ( )

Transcriptie:

/// Rapport VLAAMSE URI-STANDAARD VOOR DATA Versie /// 1.0 Publicatiedatum /// 23 maart 2017 www.vlaanderen.be/informatievlaanderen

Informatie Vlaanderen /// Auteurs: Naam Rol Organisatie Dirk De Baere Reviewer Informatie Vlaanderen Erik Mannens Reviewer imec - UGent - IDLab Dieter De Paepe Reviewer imec - UGent - IDLab Laurens De Vocht Auteur imec - UGent - IDLab Mathias Van Compernolle Auteur imec - UGent - MICT Datum afdruk: 29 maart 2017 Interne bestandsnaam: VlaamseURI-StandaardVoorData_V1.0.docx Documenthistoriek: Huidige status: Final Draft Revisie Datum Medewerker(s) Commentaar 0.13 05/10/2016 L. De Vocht M. Van Compernolle 0.14 31/10/2016 L. De Vocht M. Van Compernolle 0.15 18/11/2016 L. De Vocht M. Van Compernolle 0.9 13/12/2016 L. De Vocht M. Van Compernolle 1.0 23/03/2017 L. De Vocht M. Van Compernolle Opsplitsen normerend en richtinggevend gedeelte. Feedback werkgroep 11/10/2016 verwerken. Feedback werkgroep 8/11/2016 verwerken. Laatste call voor interne feedback 30/11/2016 verwerken Finale feedback publieke werkgroepen verwerken. Informatie Vlaanderen Hoofdzetel Boudewijnlaan 30, 1000 Brussel +32 (0)2 553 72 02 Regionale zetel Koningin Maria Hendrikaplein 70, 9000 Gent +32 (0)9 276 15 00 informatie.vlaanderen@vlaanderen.be 2 /// 17 29.03.17 /// Vlaamse URI-standaard voor data

/// Informatie Vlaanderen Lijst van gebruikte afkortingen Term Definitie IANA Internet Assigned Numbers Authority ISO International Standardisation Organisation LOD Linking Open Data OGC Open Geospatial Consortium RDF Resource Description Framework REST Representational State Transfer UML Unified Modeling Language URI Uniform Resource Identifier URL Uniform Resource Locator URN Uniform Resource Name UUID Universally unique identifier W3C World Wide Web Consortium Lijst van symbolen gebruikt in een URI-patroon { } URI-parameter ( ) Selector om een geheel aan te duiden binnen een URI-patroon * 0 of meerdere keren het voorgaande geheel + 1 of meerdere keren het voorgaande geheel? 0 of 1 enkele keer het voorgaande geheel Vlaamse URI-standaard voor data /// 29.03.17 3 /// 17

Informatie Vlaanderen /// INHOUD Inhoud... 4 1 Managementsamenvatting... 5 2 Scope... 6 3 Inleiding... 7 3.1 Resource... 8 3.1.1 Informatieresources... 8 3.1.2 Niet-informatieresources... 9 3.2 URI s... 9 3.3 Domeinnaam... 9 3.4 Namespaces... 10 4 Vormregels... 11 4.1 Domein... 12 4.2 Type... 12 4.3 Concept... 15 4.4 Referentie... 15 5 URI-standaard Compliancy Checklist... 16 4 /// 17 29.03.17 /// Vlaamse URI-standaard voor data

/// Informatie Vlaanderen 1 MANAGEMENTSAMENVATTING Voorliggend document beschrijft de vormregels waaraan URI's (Uniform Resource Identifiers) die door Vlaamse overheden worden toegekend, dienen te voldoen om data-resources op een uniforme manier te ontsluiten via het Web. Dit document beschrijft hoe Uniform Resource Identifiers (URI s) dienen vervaardigd te worden om die resources persistent te identificeren. Hierdoor kunnen achterliggende systemen evolueren terwijl de URI onveranderd blijft. De vormregels zijn niet noodzakelijk van toepassing op URI's van services, maar wel voor data die via services worden ontsloten. Persistentie bij URI's van services is niet altijd realiseerbaar en is vaak inefficiënt. Alle persistente URI s moeten gevormd worden volgens het patroon: http(s)://{domein}/{type}/{concept}(/{referentie})* De parameters staan tussen {}; verder stelt *: 0 of meerdere keren voor; () duidt een groep aan. Domein: Dit onderdeel van het URI-patroon wordt gevormd door de hostnaam die mogelijks voorafgegaan wordt door een subdomein. De regels omtrent het beheer van de subdomeinen vallen buiten scope van de URIstandaard zelf, maar maken deel uit van de richtlijnen m.b.t. de toepassing van de URI-standaard. Domeinnamen moeten neutrale, organisatie-onafhankelijke en tijdloze termen zijn, zodat bijvoorbeeld een naamswijziging van een organisatie geen weerslag heeft op de URI. Type: Dit onderdeel beschrijft de aard van de achterliggende resource. Voor het type als onderdeel van het URIpatroon wordt een classificatie voorgesteld die de volgende termen bevat: id (identificatie), doc (document), en ns (namespace). De bedoeling is een onderscheid te maken tussen de representatie op het web en het eigenlijke concept of object in de echte wereld. Concept: Dit onderdeel stelt de categorie van de resource voor (bvb. aan de hand van een hiërarchische classificatie). De resource-categorie krijgt zijn betekenis binnen de context van een domein en dient als volgt geïnterpreteerd te worden: {resource} is (een) {concept}-{type}. Referentie: refereert naar één bepaalde instantie van een resource en wordt gevormd door het volgende subpatroon: {referentie-basis}(/{referentie-versie})? Aan dit document is een checklist toegevoegd die als zelfevaluatie-instrument gebruikt kan worden om URI s t.o.v. de opgegeven regels, te evalueren. Vlaamse URI-standaard voor data /// 29.03.17 5 /// 17

Informatie Vlaanderen /// 2 SCOPE De in dit document opgegeven vormregels zijn van toepassing op persistente URI s voor data. Voor services zijn de vormregels niet van toepassing, hoewel ze strikt gezien ook resources zijn. Als de data die uit services komen persistent moeten zijn, moeten ze de vormregels volgen van deze URI-standaard. Vandaar dat het weinig zin heeft om voor de services die de data ontsluiten ook nog eens persistentie en/of vormregels af te dwingen. Voor bestaande services is persistentie niet altijd vanzelfsprekend: bestaande services kunnen niet (meer) aangepast worden aan de URI-standaard; bestaande service-uri s kunnen reeds op een doordachte manier opgebouwd zijn (aan de hand van eigen vormregels). voor nieuwe services of services die in ontwikkeling zijn, is het weinig zinvol om persistentie en vormregels af te dwingen Als het gaat om reeds bestaande, gepubliceerde (legacy) HTTP(S) URI s van data-resources, opgezet met de bedoeling om persistent te zijn, dan moeten deze URI s behouden blijven. Dit is nodig om de persistentie van URI s, die reeds in gebruik zijn door externen, te blijven garanderen. Het is toegestaan voor legacy-systemen om persistente HTTP(S) URI s voor bijkomende data-resources te produceren die niet conform de vormregels zijn, als er daarnaast ook persistente URI s conform de vormregels worden voorzien die doorverwijzen naar de legacy URI s van zowel de bestaande als bijkomende data-resources. 6 /// 17 29.03.17 /// Vlaamse URI-standaard voor data

/// Informatie Vlaanderen 3 INLEIDING Van de overheid wordt verwacht dat ze als actor in de digitale samenleving, overheidsdata in databanken ontsluit volgens een breed gedragen methode om data te delen over het web tussen overheden en met derden. Om gestructureerde en herkenbare processen te verzekeren, voor zowel computer, machine als mens bieden URI s een oplossing. Voor een goed begrip verduidelijken we eerst de begrippen: resource, domeinnaam, namespace, URI s. Verder beschrijft dit document de minimale voorwaarden waaraan een persistente Vlaamse URI dient te voldoen zodat hij resolvable is op het World Wide Web (=web). Op die manier kan hij overal ter wereld werken. Merk op dat er hier geen sprake is van taalafspraken of inhoudelijke voorwaarden waaraan de termen, waaruit een URI is opgebouwd, moeten voldoen. Elke overheidsdienst of organisatie is vrij om volgens de eigen noden daaromtrent een beleid uit te stippelen, afspraken te maken en dit te documenteren. Onderstaand voorbeeld geeft weer hoe een URI is opgebouwd uit een domeinnaam, namespace en een referentie. In bovenstaand voorbeeld is - example.com, de domeinnaam, - http://example.com/id/organisatie/,de namespace, en - http://example.com/id/organisatie/894556644566-0765433, de URI. Type, concept en referentie worden in Hoofdstuk 5 verder toegelicht. Onderstaande tabel 1 geeft het onderscheid weer hoe een URI opgebouwd is op basis van een domeinnaam en een namespace, en dit telkens vanuit het voorbeeld data, service, niet-informatieresource en ontologie. 1 Deze voorbeelden verwijzen hierbij naar bestaande URI s ter illustratie en stellen vast hoe ze op het moment opgebouwd zijn. Vlaamse URI-standaard voor data /// 29.03.17 7 /// 17

Informatie Vlaanderen /// Soort Resource Omschrijving Domeinnaam Namespace URI Data Lijst van instellingen van de EU in Brussel demo.thedatatank.com http://demo.thedatatank.c om/ brussels http://demo.thedatatan k.com/brussels/europea n_institutions Service Vlaamse Open Data Portaal opendata.vlaanderen. be http://opendata.vlaandere n.be http://opendata.vlaand eren.be/dataset?q={zoe kopdracht} Nietinformatier esource Het Atomium, een monument in Brussel. dbpedia.org http://dbpedia.org/resour ce/ http://dbpedia.org/res ource/atomium Ontologie Document De Organization ontologie Pagina die het atomium, een monument in Brussel beschrijft www.w3.org http://www.w3.org/ns/org# http://www.w3.org/ns/o rg#organization dbpedia.org http://dbpedia.org/page/ http://dbpedia.org/pag e/atomium In onderstaande hoofdstukken bespreken we elk onderdeel diepgaander. 3.1 RESOURCE De term resource werd voor het eerst geïntroduceerd om naar gespecialiseerde pagina s en content binnen een website (URL) te verwijzen 2. Meer specifiek wordt hierbij naar bestemmingen van URL s verwezen (bv. Een contactpagina op een website van een bedrijf), maar de definitie is later uitgebreid om alles waarnaar eendere welke URI kan verwijzen aan te duiden 3 (bv. het adres met geolocatie in Google Maps vanop diezelfde contactpagina). Voor een goed begrip van deze termen onderscheiden we twee families van resources: informatieresources en niet-informatieresources. 3.1.1 Informatieresources Dingen die een digitale representatie (kunnen) hebben zoals 2 RFC3986. https://tools.ietf.org/html/rfc3986 3 RFC3987. https://tools.ietf.org/html/rfc3987 8 /// 17 29.03.17 /// Vlaamse URI-standaard voor data

/// Informatie Vlaanderen data: representatie van dingen of zaken in een bepaalde elektronische vorm die bijgehouden wordt op een of ander opslagmedium; (web-) services: laten toe om toegang tot data, het ondernemen van acties met de data en acties ondernemen met de data (=aanpassen ervan). Services zijn dan diensten die een machine ter beschikking stelt die toegang verschaffen tot data en toelaten om acties met en op de data uit te voeren; ontologieën (of vocabularia): termen, hun definities en de relaties tussen de termen om data te beschrijven. documenten: beschrijvingen van (niet-)informatieresources op het web. 3.1.2 Niet-informatieresources Dingen, zaken of gebeurtenissen uit de echte wereld die geen representatie hebben op een computer maar waarvan de beschrijving wel een representatie kan hebben op een machine. De beschrijving van de nietinformatieresources zit in documenten. bvb. een verslag van een vergadering is een document (= het verslag) dat een niet-informatieresource (= de vergadering zelf) beschrijft. 3.2 URI S Een URI is een formele manier om naar een resource te verwijzen. De meest gekende vorm van een URI is een URL, deze kan equivalent gezien worden met een webadres. Een URL is een URI die gebruikt maakt van het bekende HTTP URI-schema. Elke URL is een URI (van een resource die bestaat op het web) 4. Verder in deze standaard zal blijken dat URI s resolvable moeten zijn, om de beschrijving van de resource te kunnen terugvinden. Dit gebeurt door een service die de opgevraagde URI interpreteert en beantwoordt met een beschrijving van de inhoud, ofwel doorverwijst naar een andere service die deze URI wel kan beschrijven. Alle resources moeten uniek geïdentificeerd kunnen worden. 3.3 DOMEINNAAM Een domeinnaam (of 'domein') is een naam in het Domain Name System (DNS), waarmee computers zoals webservers en bepaalde diensten en toepassingen kunnen worden geïdentificeerd. De domeinnaam is nodig om zaken terug te vinden op het web die via computers ter beschikking worden gesteld. Dit onderdeel van het URIpatroon wordt gevormd door de hostnaam die mogelijks voorafgegaan wordt door een subdomein. 4 RFC3986, https://tools.ietf.org/html/rfc3986 Vlaamse URI-standaard voor data /// 29.03.17 9 /// 17

Informatie Vlaanderen /// 3.4 NAMESPACES Namespaces of naamruimtes is een manier om concepten, begrippen, variabelen e.d. te definiëren en te groeperen zodat ze uniek zijn binnen de groep waartoe ze behoren. Ze worden opgebouwd op basis van een domeinnaam, waaraan een of meerdere extra verduidelijkende termen kunnen aan toegevoegd worden. Het is zeer gebruikelijk om een namespace te definiëren via het zgn. HTTP(S) URI-schema. Het HTTP(S) URIschema is een bepaalde vorm of schema om een Uniform Resource Identifier kortweg, URI 5 vorm te geven. Deze vorm is heel populair omdat URI s beheerd worden door een bepaalde instantie en dus onderling goed differentieerbaar zijn. 5 RFC3986, https://tools.ietf.org/html/rfc3986 10 /// 17 29.03.17 /// Vlaamse URI-standaard voor data

/// Informatie Vlaanderen 4 VORMREGELS Om de basisconcepten van de URI-standaard namespaces, identifiers, versies op een uniforme wijze te kunnen vormen, worden een aantal vormregels bepaald die men hoort te volgen. Bij deze vormregels wordt steeds de context geschetst en de bronnen vermeld waarop ze gebaseerd of geïnspireerd zijn. Regel 1: Het HTTPS of HTTP URI-schema moet gebruikt worden als basis voor definitie van URI s. Regel 1 passen we toe op basis van internationale internet-standaarden en gebruiken. De Requests for comments (RFC aanbevelingen) van de Internet Engineering Taskforce (IETF) raden aan om URI s het HTTPS 6 of HTTP 7 schema te laten volgen 8. Deze URI s kunnen immers via het HTTP(S) (GET) protocol worden opgehaald 9. Tevens is er binnen verschillende standaardisatie communities de laatste jaren een consensus gegroeid omtrent het gebruik van dit HTTPS of HTTP URI-schema 10 (OGC, INSPIRE, W3C). Het HTTPS of HTTP URI schema is een van de mogelijke URI schema s 11 die toegelaten zijn door IANA (Internet Assigned Numbers Authority) 12. Het patroon voor de vorming van de URI is gebaseerd op richtlijnen vanuit INSPIRE 13 en ISA 14. Regel 2: Alle URI s moeten gevormd worden volgens het patroon: http(s)://{domein}/{type}/{concept}(/{referentie})* Deze conventie heeft als voordeel dat de URI consistent kan opgesteld worden. Het is van belang dat URI s op een formele manier worden beschreven, vandaar de volgende subregels: Regel 2.1: {domein}, {type} en {concept} zijn verplichte onderdelen van een URI. Regel 2.2: Referenties zijn optioneel en er kunnen er meerdere zijn afhankelijk van de situatie. 6 RFC2818 - https://tools.ietf.org/html/rfc2818#section-2.4 7 RFC7230 - http://tools.ietf.org/html/rfc7230 8 https://www.w3.org/tr/ld-bp/#http-uris 9 HTTP status code 302 Found kan hier ook gebruikt worden. 10 Zie INSPIRE Recommendation 8 (in INSPIRE Guidelines for encoding of spatial data (D2.7), version 3.2) 11 RFC3986 - https://tools.ietf.org/html/rfc3986 12 Zie IANA http://www.iana.org/assignments/uri-schemes/uri-schemes.xhtml 13 INSPIRE Recommendation 10 (in INSPIRE Guidelines for encoding of spatial data (D2.7), version 3.2) zegt: Every Member State and the European Commission should develop, document and maintain a URI scheme for their resources. INSPIRE Guidelines for encoding of spatial data (D2.7), version 3.2 14 ISA URI best practices, https://joinup.ec.europa.eu/sites/default/files/d7.1.3%20-%20study%20on%20persistent%20uris.pdf Vlaamse URI-standaard voor data /// 29.03.17 11 /// 17

Informatie Vlaanderen /// Regel 2.3: De basiscombinatie {domein}/{type}/{concept} bij afwezigheid van een (/{referentie})* mag slechts naar één resource verwijzen (=zgn. uniek op het web) en moet onveranderlijk zijn (aangezien de {referentie} optioneel is). Regel 2.4: De (/{referentie})* in combinatie met {domein}/{type}/{concept} moet uniek op het web en onveranderlijk zijn. Dat wil zeggen dat eenmaal de {referentie} is toegekend, mag zowel de referentie zelf als de semantiek van de gerefereerde resource, niet meer wijzigen. 4.1 DOMEIN Regel 3: De naam van het domein en alle eventuele subdomeinen, moet onafhankelijk zijn van organisatie, product, merk en tijd. Het domein mag in het bijzonder geen benaming bevatten die zou kunnen stoppen te bestaan. We willen immers vermijden dat een naam gebruikt wordt in de domeinnaam, die kan verdwijnen of in de praktijk buiten gebruik raakt. De domeinnaam moet in zijn geheel blijven bestaan om de persistentie te behouden. 4.2 TYPE Het {type} als onderdeel van het URI-patroon, zegt iets over de aard van de resource-beschrijving. Regel 4: Het {type} geeft op zijn minst het onderscheid aan tussen: (1) het eigenlijke object/concept, (2) de digitale of web-representatie en/of (3) een term die behoort tot een vocabularium, of ontologie. Regel 4.1: Het {type} volgt een classificatie die drie termen id, doc en ns bevat om het onderscheid duidelijk te maken. Er mogen extra termen toegevoegd worden maar deze mogen niet dienen ter vervanging van deze drie. 1. id: identifier is een referentie naar een object uit de echte wereld of een abstract concept; 2. doc: document die een representatie op het web, of een beschrijving is van echte-wereld objecten of abstracte concepten. Het gaat hier om algemene beschrijvende informatie (webdocumenten); 3. ns: namespace van een taxonomie, ontologie of vocabularium. 15 Het vetgedrukte deel de afkorting moet gebruikt worden als het {type} onderdeel van het URIpatroon. 15 Dit is equivalent met def dat op andere plaatsen gebruikt wordt (bijvoorbeeld de UK URI-strategie, p. 7: https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/60975/designing-uri-sets-uk-public-sector.pdf). 12 /// 17 29.03.17 /// Vlaamse URI-standaard voor data

/// Informatie Vlaanderen Regel 4.2: Een URI van een niet-informatieresource met type id moet verplicht doorverwijzen naar een digitale web representatie met het type doc. Regel 4.3: Voor elke URI van het type id moet een gelijkvormige URI van het type doc bestaan. Die doc- URI mag eventueel opnieuw één of meerdere keren doorverwijzen naar de URI waar het eigenlijke document zich bevindt. De URI van het uiteindelijke document hoeft zich niet noodzakelijk aan de vormregels te conformeren. Regel 4.4: Het doorverwijzen van id naar een doc, van een niet-informatieresource naar een digitale web representatie, gebeurt met een 303 HTTP-redirect 16. Regel 4.5: Elementen met als type ns mogen fragment-identifiers 17 gebruiken om termen uit een bepaald vocabularium in één enkel webdocument, elk in hun namespace, te definiëren. De fragment identifier component in een URI laat toe om een identificatie toe te voegen voorafgegaan door een #, aan de corresponderende resource geïdentificeerd tot voor de #. Voorbeelden: fragment-identifiers /ns/artefact verwijst naar de namespace waarin artefacten worden beschreven /ns/artefact#reliek verwijst naar de specifieke term waar de fragment identifier Reliek wordt gebruikt om er binnen de namespace ns/artifacts naar te verwijzen. /ns/artefact#reliek is een evenwaardig alternatief voor /ns/artefact/reliek dat: (i) (ii) op zichzelf bestaat, of een 303-redirect doet naar de namespace /ns/artefact, of (iii) een redirect doet naar een document dat de term beschrijft, bvb. /doc/artefact/reliek Regel 4.6: Een alternatief voor de 303-redirect uit regel 4.4, om de doorverwijzing id/doc te voorzien, is de introductie van een fragment-identifier 18 (het gedeelte vanaf het hekje of hash symbool # in een URI). In dit geval moet in de URI-structuur het {type} doc gebruikt worden in plaats van id en moet de URI gevolgd worden door de fragment identifier #id. Deze aanpak is enkel toegestaan als er voldoende redenen kunnen aangehaald worden om de redirect aanpak uit regel 4.3 niet te volgen. 16 Een speciale HTTP status code die aangeeft dat de opgevraagde resource geen Web document, informatie-resource is. Aangezien 303 een 'redirect' status code is, kan de server de locatie van een document dat de resource beschrijft teruggeven. https://www.w3.org/tr/cooluris/#r303gendocument 17 https://tools.ietf.org/html/rfc3986#section-3.5 18 https://tools.ietf.org/html/rfc3986#section-3.5 Vlaamse URI-standaard voor data /// 29.03.17 13 /// 17

Informatie Vlaanderen /// Wanneer een gebruiker een URI met fragment-identifier zal resolven, wordt de fragment-identifier door de server genegeerd (een eigenschap van het HTTP(S)-protocol) en zal zo een andere resource opvragen 19. Deze andere resource stelt dan de informatie-resource voor. Regel 4.7: Het is niet toegestaan URI s voor dezelfde resource of resources binnen hetzelfde {concept} op zowel de redirect als de hash manier te produceren. Als gevolg hiervan kan binnen het domein, voor URI s van type doc, de fragment-identifier #id nergens anders voor gebruikt worden. Voorbeeld: /doc#id - /doc vs. /id - /doc Het resolven van /doc/persoon/2da46001b3#id resulteert in het beschrijvende document /doc/persoon/2da46001b3. Dit is een alternatief voor de methode uit regel 4.2: /id/persoon/2da46001b3 die een 303-redirect doet naar /doc/persoon/2da46001b3. Voorbeelden: types id, doc, ns id/waterweg/schelde is de identificatie van het echte wereld object met benaming Schelde. Dit object kan niet op het web bestaan, maar er kan wel naar gerefereerd worden vanuit andere toepassingen of data. Opmerking: Als de waterweg (echte wereld object) met benaming Schelde ooit van naam verandert of niet meer zou bestaan, zal deze URI moeten blijven bestaan, door ofwel door te blijven verwijzen naar het oude object met naam Schelde ofwel zal er verwezen moeten worden naar hetzelfde object met de nieuwe naam. doc/waterweg/schelde verwijst naar een document (bvb. HTML pagina) die uitleg geeft over de waterweg met benaming Schelde. Dit document kan gestructureerde data bevatten, maar dit is geen vereiste. geeft meta-informatie weer zoals bv. de historiek, de versies, de herkomst, de details over de bewerkingen die gemaakt zijn op alle types van representaties van {type}/waterweg/schelde. ns/waterweg verwijst naar de namespace die kan gebruikt worden in een vocabularium dat over waterwegen handelt. Bv. ns/waterweg#diepte of ns/waterweg/diepte verwijst naar de term diepte uit de namespace ns/waterweg die dient om de betekenis van de term diepte aan te geven. 19 https://www.w3.org/tr/cooluris/#hashuri 14 /// 17 29.03.17 /// Vlaamse URI-standaard voor data

/// Informatie Vlaanderen 4.3 CONCEPT Regel 5: Het {concept} als onderdeel van het URI-patroon stelt de categorie van de resource voor. Dit kan aan de hand van een afgesproken (hiërarchische) classificatie of lijst zijn, maar is niet verplicht. Voorbeelden id/waterweg/schelde id/school/s_7837483 id/adres/9039439430 id/gebouw/45a-750bk-zb85h-dz385 4.4 REFERENTIE Regel 6: De (/{referentie})* als onderdeel van het URI-patroon refereert naar één bepaalde resource. Het {referentie} element kan meermaals voorkomen om een hiërarchische structuur te vormen. Regel 7: Elke {referentie} kan ingevuld worden op twee verschillende manieren: {referentie-basis} OF {referentie-basis}/{referentie-versie}. De referentie-basis is het deel van de referentie dat naar de resource verwijst. De referentie-versie is de versie van die resource die beheerd wordt. Er zal altijd een referentie-basis zijn in de referentie maar niet altijd een referentie-versie. De standaard spreekt zich verder niet uit over de concrete invulling. De interpretatie van referentie-basis en -versie is organisatiegebonden (maar ook gebonden aan databeheer) en de eventuele URIrichtlijnen binnen de organisatie zullen hier verder uitsluitsel over geven. In Regel 7 wordt de keuze dus vrijgelaten over wanneer enkele referentie-basis of de beiden dienen aanwezig te zijn. In deze standaard zijn er geen voorschriften die pleiten voor het ene of het andere. Vlaamse URI-standaard voor data /// 29.03.17 15 /// 17

Informatie Vlaanderen /// 5 URI-STANDAARD COMPLIANCY CHECKLIST Deze sectie beschrijft een kader om URI s te evalueren. Een URI is 100% compliant met de Vlaamse URIstandaard indien op alle vragen ja geantwoord kan worden. PRECHECK: Bestaande URI s hoeven niet aan de volgende checklist te conformeren als de URI s aangeboden worden via een legacy-service die de persistentie garandeert via het domein en het http(s) protocol gebruikt. De checklist kan helpen om inzicht te krijgen hoe de vorm van de URI s verbeterd kan worden. Alle andere en nieuwe URI s dienen dit wel te doen. Vormregels Maakt het URI-schema gebruik van het http(s) protocol? Volgt het URI schema volgende structuur: {domein}/{type}/{concept}(/{referentie})* Domein Is de bestaande (sub)domeinnaam onafhankelijk van organisatie, product, merk en tijd? Is de domeinnaam gegarandeerd persistent: zijn er garanties dat de domeinnaam altijd zal blijven bestaan en nooit zal veranderen? Type Is het {type} inbegrepen als onderdeel van het URI-patroon EN is er op zijn minst een onderscheid gemaakt tussen de representatie, het eigenlijke object/concept en een term die behoort tot een vocabularium, thesaurus of ontologie? Volgt het {type} van alle URI s in het domein en subdomeinen dezelfde strikte classificatie waaronder ten minste id, doc en ns behoren? Concept Is het {concept} als onderdeel van het URI-patroon aanwezig in het URI-patroon? Referentie Behalve in het type ns worden er geen fragment-identifiers gebruikt. Verwijst de (/{referentie})- als onderdeel van het URI-patroon naar één bepaalde instantie van een resource? 16 /// 17 29.03.17 /// Vlaamse URI-standaard voor data

/// Informatie Vlaanderen Kan de {referentie} ingevuld worden op één van onderstaande manieren: {referentie-basis} OF {referentie-basis}/{referentie-versie}? De {referentie} die wordt toegekend is persistent en het geheel in combinatie met {domein}/{type}/{concept} is uniek op het web? Vlaamse URI-standaard voor data /// 29.03.17 17 /// 17